Bank Frans Sammut - il-blogg għall-għalliema tal-malti

BankFrans Sammutpaġni 59-61Ms. D. BorgMrs. S. EllulMs A. TantiMrs J. TonnaSkola Sacred Heart, San Ġiljan

It-Titlu tan-Novella• X’inhi l-ewwel ħaġa li wieħed tiġih f’rasu metajara l-kelma “Bank”?• “Bank” - omonimubenchbank• Għaliex “bank” u mhux “il-bank”?• Jista’ jkun hemm xi ħaġa li għal xi ħadd mhix ta’importanza u għal ħaddieħor tkun?• Tista’ tagħti xi eżempju mill-esperjenza tiegħek?© Borg-Ellul-Tanti-Tonna

L-istorja L-istorja fil-qosor fil-qosor• Deskrizzjoni tal-bankijiet il-qodma• Jirrakkonta kif irnexxielhom jakkwistaw il-bankijietġodda• Il-wasla ta’ Krazju Ebejer lura Malta mill-Amerka• Krazju jżur l-iskola (bi ħsieb?) u hemmhekk jara l-bankbit-tinqix tal-ismijiet u jiftakar fl-ewwel imħabbatiegħu, Nina, li kienet mietet• Krazju juri x-xewqa li jieħu miegħu l-bank u n-narraturjaċċetta bil-kundizzjoni li jġib bank ieħor/bankijiet oħrafloku• In-novella tagħlaq biċ-ċerimonja tal-bankijiet u biKrazju Ebejer ferħan© Borg-Ellul-Tanti-Tonna

Ħsieb• Dak li għal xi ħadd jista’ jitqies antik jew blavalur, jista’ jkollu valur sentimentali kbir għalħaddieħor© Borg-Ellul-Tanti-Tonna

Il-Karattri• In-numru tal-karattri huwa żgħir ħafna u l-awtur ma jidħolx f’dettall kbir dwarhomIl-karattri:• Krazju Ebejer• Nina• In-narratur (l-għalliem)• Il-bankijiet (għalkemm mhux umani, jiġuppersonifikati kontinwament)© Borg-Ellul-Tanti-Tonna

Krazju Ebejer• Il-karattru prinċipali• ġie lura mill-Amerka b’ħafna flus• Imdejjaq għax mititlu martu• Negozjant• żar diversi postijiet• Persuna kuraġġuża u determinata• Kien iħobb u baqa’ jħobb ħafna lil martu li kiensar jafha l-iskola• Sensittiv – jemozzjona ruħu meta jara l-bank

In-narratur• In-narratur ma tantx jingħata importanza bħalakarattru• Nibqgħu sal-aħħar ma nafux x’jismu• Għalliem fl-istess skola li kien jitgħallem fiha• Joħloq kuntrast ma’ Krazjufl-istil ta’ ħajja© Borg-Ellul-Tanti-Tonna

Nina• Nina hija l-mara tal-karattru prinċipali• Mietet bit-tuberkolożi• Niskopru x’jisimha lejn l-aħħar© Borg-Ellul-Tanti-Tonna

L-Istil• Plott sempliċi imma hemm ħafna xi tgħid dwarl-istil• In-novella nistgħu ngħidu tinqasam f’żewġpartijiet:1. Deskrizzjoni tal-bankijiet il-qodma.2. Narrazzjoni ta’ kif akkwistawil-bankijiet il-ġodda.Borg-Ellul-Tanti-Tonna

Id-deskrizzjoni• Kif jinnota Aloisio, din tifforma parti ewlenija min-narrazzjoni• Mimlija lingwaġġ sensorju – xi ħaġa tipika għal siltadeskrittiva:- sens tal-ħars:dehrithom, xofftejn lewn il-qroll-sens tal-ħass:sejf tqil, messu bil-ħlewwa-sens tat-tegħim:il-votka li sqieni-sens tas-smigħjirrakkontali• Għaliex l-użu ta’ dan it-tip ta’ lingwaġġ?- Jagħmel il-kitba iktar interessanti; u- Il-qarrej ikun jista’ jġarrab aktar mill-qrib dak li jirrakkonta n-narratur u jidħol aktar fir-rakkont.© Borg-Ellul-Tanti-Tonna

Figuri tat-taħdit• Similitudnijiet: għandna kitba mimlija tixbihatl-iskola kienet teħtieġ bankijiet ġodda daqs il-ħobż...bankijiet qodma daqs l-għoljiet...Anke meta ma jużax il-kliem tipiku tas-similitudni, jiġifieri daqsjew qisu, xorta hemm modi oħra ta’ kif iqabbel:l-injamiet fejn jiktbu t-tfal ċkejknin kienu mħażżin tant lijfakkruk fil-kitbiet ġeroglifiċi tal-Eġittu tal-qedem.• Personifikazzjonijiet...jistħu minn min jarahom,Kienu tgħallmu l-materji kollha tal-iskola u saru esperti fihom© Borg-Ellul-Tanti-Tonna

In-nisel u l-għażla tal-kliem- Preferenza għal kliem ta’ nisel Semitiku u idjomimsawrin minn kliem ta’ nisel Semitiku- Użu ta’ kliem arkajku: għarib, mħiba, lieżmaGħaliex din l-għażla?- Rari jirrepeti l-istess kelma għall-istess ħaġa:ħeġġa/ħerqa

It-Ton• Ironikujistennew minn waqt għall-ieħor li xi ħadd iħenngħalihom u jaħraqhom• Umoristikuiżda x’aktarx li kienu midħlal-aktar tal-varjetà kbira talwarranitat-tfal...• Nostalġiku (Aloisio D.)konna tfal u niftakarhom lilha u ’lKrazju namrati friski© Borg-Ellul-Tanti-Tonna

L-ambjent• Żmien-Mhijiex ambjentata fil-preżent:-L-ismijiet tal-personaġġi – Krazju, Nina-L-Amerka –l-irkejjen imbiegħda tad-dinja• PostRaħal ċkejken fejnl-affarijiet idumu biexjinbidlu© Borg-Ellul-Tanti-Tonna

Diffikultajiet li jista’ jkollhom l-istudenti• Kliem mhux komuni u xi idjomi•l-1 par, it-3 linja – Jintasbu•it-2 par. L-1 linja – materji•it-2 par. il-5 linja - ħallewhom għal riħhom•it-3 par. It-2 linja – kitbiet ġeroglifiċi•it-3 par. It-2 linja – imqarrqa•it-3 par. Ir-4 linja – jaqla’ minn żniedu•ir-4 par. L-1/2 linja – konna għoddna qtajnajiesna•ir-4 par. It-3 linja – qajla•ir-4 par. is-6 linja – boqxiex•il-5 par. L-1 linja – għarib•il-5 par. It-2 linja – terraq•is-6 par. L-1 linja – jħott•it-6 par. It-2 linja – xarbitelli•is-6 par. It-3 linja – prudenza• - ntietef• - waqgħu taħt għajnejja© Borg-Ellul-Tanti-Tonna

• ir-4 linja – ħerqa• - Ma kellix il-qalb• Il-5 linja – siġar tal-papajja• Is-6 linja – jrawwimhom• Is-7 linja – parang• - Għant• It-8 linja – klog• Id-9 linja – xprun• l-10 linja – mħiba• is-7 par. L-1 – ħin bla waqt• it-2 – waħdanija• ir-4 linja – ssokta• it-8 par. It-2 linja - sqieni• ir-4 –tuberkolożi• id-9 par. L-1– lieżma• 2 – faħar, qima, iroddilhom• 3 – ħaddejn, kisra, rżina, iżiġġu• 4 – qroll, sebħ, seħer© Borg-Ellul-Tanti-Tonna

• l-10 par. 2 – bikrin• il-11 il-par ir-4 linja – qatigħ• is-6 linja – jhennuh, jgħibu• is-7 – jinsatru, star, kiebi, gerrbu, imxennaq• it-12-il par – it-2 linja – qagħadtu, ringieli, jgħarrex• it-3 linja – jiflihom xiber b’xiber• ir-4 – roqgħa• il-5 –lemaħ• is-6 – snug, minquxa, għuda, sielma• it-13-il par l-1– għal waqtejn• it-2 – xkubetti... tal-Khybet• it03 – tomaħok, ix-xbihat ta’ Venere u t-Taġ Maħal• ir-4 – oħla• l-14-il par l-1- tabilħaqq• il-15-il par it-2- bi ħġaru• it-3 – miġemgħa• i4-4 – imleffef, qatgħa© Borg-Ellul-Tanti-Tonna

Postijiet• Amerka Tropikali• Malaja• Għarabija• l-Iżvizzera• Boston, Massachusetts© Borg-Ellul-Tanti-Tonna

Iktar diffikultajiet:• Konoxxenza ta’ kulturi differenti• Forsi diffiċli japprezzawha mill-ewwel© Borg-Ellul-Tanti-Tonna

TMIEM!Grazzi ħafnatal-attenzjonitagħkom!© Borg-Ellul-Tanti-Tonna