rrënjët - Lajme / News Albemigrant
rrënjët - Lajme / News Albemigrant rrënjët - Lajme / News Albemigrant
NTurismoM. Anno 7 . n. 4 . Luglio 2009 . pagina 10Vlora,mbreteresha e turizmitRruga bregdetare e Vlorës që pushon në Qeparo të joshme plazhet e virgjëra, me lagunat e pasura të Nartës,të Dukatit, manastiret si ai i ZvërnecitValona,la regina del turismoLa costiera di Valona che termina a Qeparoti seduce con le sue spiagge vergini, le ricche lagune di Narta,di Ducati, i monasteri come quello di ZvernecKemi kohë që dëgjojmë rënkime, që si uraganvijnë nga thellësit e gjirit të Vlorës. Deti protestonme dallgë të tërbuara, njerëzit me fjalëtë zemëruara.Vlora vendi me pasuri prrallore, natyrore. Sa hapenportat te ura e Vjosës për të hyrë në Vlorë mrekulloheshnga monumentet natyrore, që si rrallëkush i ka tëvendosura në rresht si ushtar me uniformë të gjelbërt.Nga grykëderdhja e Vjosës takon dorën me bukuri befasueseqë shkel pragun e Vlorës të natyrës bujare ,duke filluar nga rezervati pyjorë i Pishë Poros dhe ecënnë një mjedis tundues, rrethues nga ishuj e gadishuj,laguna e manastire, që s’të lëshojnë të ikësh vullnetarisht.Rruga bregdetare e Vlorës që pushon në Qeparotë josh me plazhet e virgjëra , me lagunat e pasura tëNartës, të Dukatit, manastiret si ai i Zvërnecit, shpellate shkruara me me fjalë latine e Greke, amfiteatrin eOrikumit, gjeoparkun e Llogarait, plazhet e përkëdheluratë Dhermiut, Himarës, Qeparoit, që kundërmojnënga aroma e portokalleve e luleve të maleve, që u rrinëmbi krye fshatrave si kurorë mbretërore. Vlora një rrethqë laget nga dy dete, deti Jon dhe ai Adriatik, që lagetnga shumë lumenj e që popullohet nga një faun dheflorë shumë e pasur. Eshtë i vetmi vend në Shqipëriqë njërën faqe e lanë me ujët e detit Jon dhe tjetrënme ujin e Adriatikut . Këtë dhunti të natyrës, duhet taruajmë e trajtojmë si një pasuri të çmuar kombëtare.Ajo s’është pronë e asnjë politikani e asnjë qeveriee asnjë biznesmeni që do ta përvetësojë. Ajo ështëpronë e të gjithë Shqiptarëve, e atyre që janë sot dhee atyre që do të vijnë në të ardhmen. Mos biem pre einteresave të ngushta të spekullatorëve që shfrytëzojnëkonjukturat politike. Duhet më shumë vëmëndje,mëshumë nuhatje, më shumë ndershmëri, më shumë patriotizëm,më shumë zgjuarsi, që të mos biem në kurthine skenareve mafioz të përtej Adriatikut, të fqinjëve tanëxhelozë që jua verbon shikimin kjo perlë e mesdheut .Në rast se ne do të tregojmë pakujdesi, një ditë do tëpendohemi për një krim që kemi bërë pa dashje , por qëbrezat nuk do na i falin. Natyra kjo arqitekte e pazëvëndësueshme,na ka dhënë me bollek elementë natyrorë:duke filluar nga detet, malet, pyjet që nuk i ndërtondot dora e njeriut, qoftë edhe arqitekti më i talentuar,ndaj duhet ti ruajmë me fanatizëm e të bëhemi të përgjegjshëm.Jo! Blerje te pronave nga te huajtNë vendet e huaja prona është gjëja më e shtrenjtë .Në Shqipëri prona është gjëja më e lirë. Kjo vjen se atoqë bëjnë pazare me pronat nuk ju dhimbsen, se nuk ikanë pronat e tyre. Pronat që bleu shteti Italian, kur epushtoi Shqipërinë nga ish pronarët, ishin të shumta nëtë gjithë vendin. Si kudo edhe në Vlorë ai bleu pronate Llakatundit, fushën e aviacionit, fabrikën e vajit ( equajtur distiliria) etj . Këto prona me fitoren e demokracisënë 1991, kaluan pronën e shtetit Shqiptarë. Sotkëto prona i kanë marrë ata ish pronar që ja kishin shiturItalianëve. Pra, vajti prona tek i zoti. Vendi ynë, njëvend i vogël, me sipërfaqen më të pakët për frymë nëEvropë, nuk duhet të shesë tokë të huajve. Toka duhettë jepet me qera. Le të kujtojmë faktin se rreth 37%e territorit Grek është pronë e Shqiptarëve. Ka shumëShqiptarë të Korçës, Kolonjës , Gjirokastrës Sarandëse Vlorës etje. që kanë toka në Greqi , por që as nukbëhet fjalë as për tu a njohur pa le më për tu a dhënënga qarqet e qeverisë Greke. Çamët, Greku jo vetëm qëi përzuri barbarisht nga trojet e tyre, por edhe sot nukNei paesi stranieri la proprietà è la cosa più cara. InAlbania la proprietà è la cosa più economica. Questo accadepoiché chi fa affari con i terreni non prova dispiacerenel privarsene non trattandosi di proprietà personali. Leproprietà acquistate dallo stato italiano, all’epoca dell’invasionedell’Albania agli ex proprietari, erano molte in tuttoil paese. Come altrove anche a Valona comprò i terrenidi Llakatund, la pista dell’aviazione, la fabbrica dell’olio(chiamata distilleria) ecc. Questi beni con la vittoria dellademocrazia nel 1991, divennero proprietà dello stato albanese.Oggi le proprietà sono state riacquisite da quegli exproprietari che le avevano vendute agli italiani. Perciò, ètornato il bene al padrone. Il nostro paese, un paese piccolo,con la minor superficie per abitante in tutta Europa,non deve vendere terreni agli stranieri. La terra dev’essereconcessa in affitto. Ricordiamoci che il 37% del territoriogreco è di proprietà degli albanesi. Ci sono molti albanejuanjeh dhe nuk ju jep as viza për të vizituar varrezate të parëve të tyre. Vendosja e AMBOS në Vlorë ka njëprapavijë ekonomike që të bënë të dyshosh për aferakorruptive ?!.Me gjithçka ka ndodhur dhe po ndodh në Shqipërinë këto 17 vjet të pluralizmit, të bën të dyshosh për tëgjitha. Kompania e Petroliferës, u kontestua fillimishtdhe më vonë gradualisht u amortizua në të gjitha strukturatshtetrore, duke filluar nga Bashkia e qytetit dheqarku i Vlorës, e deri në organet e larta shtetrore. Tëbësh biznes nafte në Vlorë, në mbretërinë e turizmit,është një minim që i bën të ardhmes së atij vendi. Natyrshëmlind pyetja : a mund të bashkëjetoi nafta meujin e detit ?!... Cili prej tyre ndot njëri- tjetrin?. Naftae nxin ujin e detit, apo uji i detit e nxin naftën. Nëkëto alternativa duhet të shihet më racionalja, midishumbjes dhe fitimit. Nuk duhet të skllavërohemi ngainteresat e çastit, por të shohim interesat e prespektivës.Në vendin e të parëve tanë, nuk jemi kalimtarë,por të përjetshëm në breza. Në rast se e shohim sotNartën , Himarën, apo gjithë bregdetin të boshatisur,nuk do të jetë e largët dita që emigrantët me kursimete tyre, do investojnë dhe do ta popullojnë e lulëzojnëatë perlë të vendit, si rrallëkush që mund të shpresojëte të huajt?. Në demokracitë e zhvilluara pjesmarrjae komunitetit në vendimmarrje, është një e drejtë përçështje madhore, legjitime. Reagimet e komunitetittë Vlorës, organizimi i tyre në aleancën qytetare permbrojtjen e gjirit të Vlorës, si dhe referendumi popullor,janë element inkluziv të parimeve demokratike .Zëri i komunitetit vëndas duhet dëgjuar dhe alternativatqë ata përcjellin duhen vlersuar e marrë në konsideratëpër efektshmërinë e tyre . Sa do pak të ndihet influencae Petroliferës në ndotjen e mjedisit Vlonjat, është njëfenomen që duhet të sensibilizoi gjithë organet e vendimarrjes.Argumentat që sillen për leverdinë ekonomike, nuk ka pse të kushtëzohet për tu instaluar në Vlorë,kur ka plot hapsira të tjera më opurtune .Fakti që insistohet për tu vendosur në Vlorë, na bëntë dyshojmë se fqinjët tanë Italianë e Grek, e largojnënga vetja dhe e bien në gjirin e Vlorës , si vendi meresurset më të mëdha turistike, për ta paralizuar atë sikonkurent Mjafton një ndotje e rastit nga një pakujdesi,që të ngordhin gjithë gjallesat dhe të varfërohet mikroflora.Vloravendi i ullirit, agrumeve , vreshtit, pyjevedhe kullotave të pasura malore, i detit të kristaltë , nukduhet të bëhet “koshi i plerave “ të fqinjëve tanë perëndimordhe jugorë. Një turizëm elitar kërkon mjedis tëpastër dhe të garantuar. Gjiri i Vlorës për vetë popzicionine tij strategjik le të ketë oferta për porte mallërash,transporti , pasagjerësh që sjellin gjallëri dhe krijojnëaktivitete të dobishme ekonomike . Për investime madhorenë Vlorë ka tentativë të disa biznesmenëve tëfuqishëm, që sjellin transformime rrënjësore dhe çuditërishtpengohen .Ëndrra ne sirtar e «Geges se Vlores “ Virgjëria ebregdetit të Vlorës, është çelësi që do të bëjë të mundurqë të afrohen ose të largohen biznesmenët e huaj në këtërajon . Shqipëria me politikat e saj frenuese, ka humburshumë kohë për futjen e investimeve të huaja aq të shumëpritura.Ligji 7501 për tokën, është bërë barrierë përtë qëndruar larg shumë investitorë të fuqishëm, vendasdhe të huaj. Një tentativë këmbëngulëse prej 13vjetësh, e Shqiptaro – Australianit Bajram Murati, njëluftë sa ndjenjash aq edhe nervash e ka zhgënjyer dhePlazhi i Cekodhimave ne Radhime eshte nje nder plazhet me te bukur te rivieres se Vlores, i cili dallohet jo vetem perdetin e kalter dhe te paster, por mbi te gjitha qetesin absolute, sherbimin e kulturuar dhe harmonine e krijuar midiskodres se gjelberuar dhe detit te kalter30 Giugno 2008 – E’ da tempo che udiamo dei lamenti,come degli uragani provenienti dalle profonditàdel golfo di Valona. Il mare protesta con onde furenti,gli uomini con parole cariche d’ira.Valona è un paese dalla ricchezza fiabesca, naturale.Appena socchiuse le porte presso il ponte di Vjosa checonduce a Valona, si resta incantati dai monumenti naturali,situati come raramente capita altrove in fila come soldatidall’uniforme verde. Dallo sbocco di Vjosa si viene incontatto con bellezze sorprendenti che attraversano la sogliadi Valona dalla natura generosa, partendo dalla riservaforestale del Pishe-Poros e prosegue in un ambiente seducente,circondato da isole e penisole, lagune e monasteri,che non ti consentono di allontanarti volontariamente. Lavia costiera di Valona che termina a Qeparo ti seduce conle sue spiagge vergini, le ricche lagune di Narta, di Ducati,i monasteri come quello di Zvernec, le caverne ornate dascritte latine e greche, l’amfiteatro di Orikum, il geoparcodi Llogarai, le spiagge coccolate di Dhermiu, Himara, Qeparo,che profumano di essenza di arancio e fiori di montagna,posizionati sui capi dei villaggi come corone regali.Valona è un comune legato da due mari, il mar Ionio equello Adriatico, bagnato da molti fiumi e popolato da unafauna e flora molto ricca. E’ l’unico paese in Albania adimmergere un lato nelle acque del mar Ionio e l’altro nelleacque dell’Adriatico. Questa dote della natura, bisognache sia da noi conservata e trattata come un inestimabilepatrimonio nazionale.Essa non è proprietà di nessun politico, nessun governoe nessun uomo d’affari che desidera acquisirla. Essa èproprietà di tutti gli albanesi, di quelli che ci sono oggi edi quelli che verranno in futuro. Non dobbiamo diventareprede degli stretti interessi degli speculatori che sfruttanole congiunture politiche. Serve maggiore attenzione,maggiore fiuto, maggiore onestà, maggiore patriotismo,maggiore intelligenza, perché si possa non cadere nellatrappola degli scenari mafiosi aldilà dell’Adriatico, pressoi nostri vicini gelosi il cui sguardo viene acceccatoda questa perla del mediterraneo. In caso mostrassimononcuranza, potremmo un giorno pentirci di un criminecommesso senza averne l’intenzione ma che le futuregenerazioni non ci perdoneranno. La natura, questo architettoinsostituibile, ci ha regalato elementi naturali inabbondanza: iniziando dai mari, dalle montagne, dagli alberiche la mano dell’uomo non può costruire, seppure inpresenza del più talentuoso architetto, ragione per cui bisognaconservarli con fanatismo e diventare responsabili.No all’acquisto delle proprietàda parte degli stranieri!si di Coriza, Kolonje, Argirocastro, Saranda, Valona etc,che possiedono terreni in Grecia, ma che in alcun modopossono vedersi riconosciute e tantomeno restituite dagliambienti del governo Greco. I çam, i greci non sololi cacciarono barbaramente dalle loro terre, ma tutt’ogginon vengono riconosciuti e non vengono a loro nemmenoconcessi i visti per poter visitare i cimiteri dei loro avi.L’installarsi dell’AMBO a Valona nasconde una dietrologiaeconomica che induce a dubbitare di affari di corruzione?!.Tutto quello che è accaduto e accade in Albania inquesti 17 anni di pluralismo, porta a dubbitare di ognicosa. La Compagnia Petrolifera, contestata fin dall’inizio èstata in seguito ammortizzata presso tutte le strutture statali,partendo dal Comune della città e dal distretto di Valona,fino agli alti organi statali. Fare affari con il petrolio aValona, nel regno del turismo, è un danno che si arreca alfuturo del paese. La domanda nasce spontanea: può forseconvivere il petrolio con l’acqua di mare?!... Quale dei duesporca l’altro? E’ il petrolio a rendere scuro l’acqua delmare, o l’acqua del mare rende scuro il petrolio? Di questealternative va scelta la più razionale, tra la perdita e ilguadagno. Non dobbiamo renderci schiavi degli interessidel momento, ma guardare agli interessi della prospettiva.Nel paese dei nostri avi, non siamo passeggeri, ma eternilungo le generazioni. Se oggi vediamo Narta, Himare, otutta la costa svuotata, non dobbiamo credere lontano ilgiorno in cui gli immigrati con i loro risparmi investiranno,popoleranno e faranno fiorire quella perla del paese, comepochi sperano possano fare gli stranieri. Nelle democrazieprogredite la partecipazione della comunità nelle decisioniè un diritto nei casi maggiori, leggittimi. Le reazioni dellacomunità di Valona, la loro organizzazione nell’alleanzacittadina per la salvaguardia del golfo di Valona, così comeanche il referendum popolare, sono elementi interni deiprincipi democratici. La voce della comunità cittadina vaascoltata e le alternative proposte vanno valutate e presein considerazione per la loro efficacia. Subire il menopossibile l’influenza della Petrolifera nella contaminazionedell’Ambiente a Valona, è un fenomeno che deve sensibilizzaretutti gli organi decisionali. Gli argomenti citatisulla convenienza economica, non hanno motivo di esserelimitati all’installazione a Valona, ci sono molti altri spazipiù opportuni. Il fatti che si insista per la base a Valona,ci porta a sospettare che i nostri vicini italiani e greci,allontanano la base dai loro confini portandola nel golfodi Valona, il paese dalle maggiori risorse turistiche, perpoterla paralizzare come concorrente. E’ sufficiente unacontaminazione casuale per mancanza d’attenzione, perchépossano morire tutte le creature e possa impoverirsila microflora. Valona, il paese dell’olivo, degli agrumi, delvigneto, delle foreste e dei ricchi pascoli di montagna, delmare cristallino, non deve diventare la “pattumiera” deinostri vicini occidentali e meridionali. Un turismo elitarionecessita di ambienti puliti e garantiti. Il golfo di Valonaper via della sua stessa posizione strategica offre l’opportunitàdi costituire un porto di merce, trasporti, viaggiatoriche portano vivacità e creano utili attività economiche.Grandi investimenti a Valona vengono tentati da alcuniuomini d’affari potenti, portatori di trasformazioni radicalie a cui stranamente vengono causati impedimenti. Il sognonel cassetto di “Gega di Valona”, la verginità della costa diValona, è la chiave che renderà possibile avvicinare o allontanareuomini d’affari stranieri in questo distretto. L’Albaniacon le sue politiche frenanti, ha perso molto temponell’accogliere investimenti stranieri così tanto graditi. Lasegue a pagina 11 segue a pagina 11
pagina 11 . Anno 7 . n. 4 . Luglio 2009 .NCulturaMJam penduar qe nuk u bera “hajdut”!Kanë kaluar 17 vjet që atherë.Vitet rrodhën. Dallgae jetës më hodhi në mënyrë të pa mëshirshmesa në një vend në një tjetër nëpër fshatrate qytetet e Greqisë. Fati herë më buzëqeshi dhe here mëzuari me gurë. Por ato ditë do mbeten të pa shlyera nëkujtesën time. Kam plot shtatëmbdhjetë vjet që e mbajtë ngarkuar rrugëve të emigracionit, apo dhe udhëtimevetë mia në Itali, Turqi, Gjermai e gjetkë. Sa më shumëqë më ikën mosha dhe, ujrat e burimit jetësor rendin tëkapin oqeanin e madh pa kthim të parajsës, ndjej se,jam fajtor për atë që nuk e bëra në kohë, çastin, dhemomentin e duhur. Nuk u bëra hajdut!Ky pendim ka arritur deri aty, sa shpesh here më lëpa gjumë. Më ka shtuar dëshirën të bëhem kërkues endjekës i asaj që dikur e pata në dorë dhe nuk e rrëmbeva,nuk e fsheha, nuk e vodha. E po ta kisha vjedhurato moment, ju, sot do më falënderonit, do ta përmëndnitvjedhen time nëpër faqe gazetash, apo, nëpër faqet einternetit me bujë, duke më përkëdhelur ndërgjegjen eduke më shtuar cilësi të cilat edhe mund të mos i kem.Por koha nuk kthehet mbrapa!Ajo rrjedh duke na ngarkuarnë shpinë thesin e madh të problemeve dhe dukena e bërë të ardhmen më të vështirë.Ishte fillim mars i viti 1992 i vetëm si një Magelani vogël, me vela të hapura, kerkoja një liman të qetëpër të ankoruar familjen time prej katër vetësh. Dallgae stuhisë masive të emigrimit më përplasi në një këndtë Peloponezit. Një zone e madhe dhe e lartë, e thatë pagjelbërim. Gjelbërimi dukej në sytë e shpirtin e këtyrenjerzve të thjeshtë, që kishin diçka nga gjeneza e vëndlindjessime. Ishte fjala e ngrohtë, mikpritëse “Mirëseerdhe”,“Mirëmbrëma” “Mirmëngjes” “ U lodhe”?Pse kjo ditë, do pyesi dikush?Të drejtë keni. Pse kjo ditë, kur kanë kaluar 19 vjetnë Greqi që nga 9o-ta?Ato ditë në Rriqaj, Rri - qaj, në këtë fashat të largëtnë juglindje të Peloponezit, më pritën mua emigrantine pare shqiptar.Rri e qaj moj Arbëri,Djemtë që ranë për liri!Këngë popullore ArvanitaseShumë prej tyre tani nuk jetojnë më, por në thellësitë shpirtit tim janë të gjallë, të dashur, ashtu si i njohaditën e pare. Jorgo Mavromati (Syziu) me atë këmbën etij të prerë në luftën italo-greke në Këlcyrë.Jorgo Miros(i miri)Petro Sarbani (kushëriri i pare i Pol Sarbanit nëAmerikë),Kristo Kokori (kokoshi) me një fotografi tëvjetër në dorë:- Eshtë nga Grabova e Përmetit, më thotë, dukemë treguar fotografinë e një vajze. Ishte dashuria imee parë. Dashuria dhe vdekja, jetonte bashkë me ne atëkohë lufte. Dhe pse udhëtova në Amerikë, Australi eItali, ajo mbeti limani im i vetëm.Më rrënqethet trupi.Si e ka ëmrin, e pyes me buzët që pa e kuptuar mëdridhen.- Kostandina, Kostandina Xhavara, dhe shoh fotografinëti dridhet në duart e rreshkura nga mosha.- Kur u larguam, i thashë të vinte me mua, por nukerdhi!Rastësi? Këtë fotogrfi e kisha pare diku në albumete shtëpisë sime.“Atdhe, si dielli yt, Diell tjetërkund nuk ndriçon”.Poeti i madh Arvanitas… Lorenzo Mavili (1860 – 1912)nga Pilo ZybaFshati Rriqaj- Do ma jepni mua, i them.- Kur të vdes, buzëqesh, do ta lë trashëgimi.Pas disa muajsh i solla motrën e fotografisë tij. Kostandinaishte vajzë në fisin tim. Djalit të saj të madh,i ka vënë emrin e dashurisë së saj të pare Kristo. Sikurkërkonte te vetë Krishti, dashurinë e saj të humbur. Kuru ktheva, Kriston e gjeta në shtrat. E mori fotografinë, epa dhe më tha këto fjalë të cilat nuk mund të harrohenlehtë.Jemi komb i bukur, më tha, të bukurën e duantë gjithë.Helena e Trojës shkatërrojë dy perandori,dhe u mundua të buzëqeshte. Kështu ndodhi dhe mene!Arbëria ishte një Helenë që e dashuronin të gjithë,nuk e lane të jetonte rininë dhe jetën e saj. Ulu, muduk se pëshpëriti apo bëlbëzoi, ashtu me atë dashurinëe mikpritësit që i kishte rrënjët larg, shumë larg,deri te fshatrat e Sarandës. Kur u ktheva herën tjetër,nuk jetonte më. Amaneti i Kostandinës, rëndon endenë shpirtin tim. Ai nuk mundi ta mërrte me vehte nështëpinë e fundit. Nuk u martua asnjëherë.Theodhori Belesi, i thyer në moshë, i zbardhuri tëri, si një top dëbore, por i ngrohëtë në bisedë e ipërzëmërt, më zgjati një tufë me çelsa: Janë të Kristos,deri sa të vijë vëllai nga Amerika, jetoni në shtëpinëe tij. E ka lënë me gojë.Juve u donte shumë! Krasitjaato ditë degët e rrushit, e më dukej sikur krasisja trungunshekullor të kombit që të mbinin lastarë të rinj.Nëmbrëmje kthehesha në shtëpi e bisedoja me sendet pajetë të Kristos.Kostumet, gravatat, këmishët të ardhura nga mërgimii gjatë.Ato rroba, që e mbanin ngrohtë atë shpirt njeriu.Atorroba nuk kishin zë, por më flisnin çdo mbrëmjee më ftonin në biseda të gjata deri pasmesnate.Kisha ditë që doja të hapja një sepete druri. Nëqoshet e saj ishte skalitur dhe veshur me figura artistikeprej bakri a tunxhi. Një brave e madhe dhe një çelës poi madh, si të dyerve të kishave, varej në të. E rrotullovanjëherë, dy, dhe ngrita kapakun e sipërm. U dëgjua tingëllimii ëmbël i një zileje që për momentin më trëmbi.Një aromë e këndëshme borziloku mbushi dhomën. Nëtë pashë të palosur me një kujdes të jashtëzakonshëm ,një fustanellë, një rrip të kuq të leshtë me vija të zezame thekë të shkurtër, si tufa e një bishti ketri. Një palekëpucë të bardha nga sipër , me vijëza të zeza nga anët,dhe me një tufë të zjarrtë në majë si xhufkë. Çorape tëgjata si getat e sotme të ngjitura pas trupit si llastik,dhe dy gërsheta me xhufka të zeza që lidheshin poshtëgjurit. Një xhamadan i kuq, i veshur te një këmishëme mëngë të gjëra i qëndisur me fije ari dhe fermeletë.Vijëzimet e tij më dukeshin si rrugë të gjata, pa fund,dërthurur me një talent të jashtëzakonshëm.Mbi të një kapele, në mund të quhej e tillë, po ekuqe në të bardhë, qëndisur me fije ari, argjëndi e s’disi tjetër pasi nuk kam njohuri në këtë fush. Të gjithakëto që shkruaj janë pasojë e atij tundimi dhe të atijgëzimi që ndjeja ato caste. Koloriti i ngjyrave i dhadhomës dhe gjithë shtëpisë një hijeshi të pa kuptushme.Nën rrezet e dritës së forte, muret u bënë sikur tikishte spërkatur njeri me buzëqeshjen e një njeriu qëvinte nga një mbrëmje, ku kishte fituar llotarinë e njëshpirti të gëzuar. Nuk e di pse ky kostum më ngjanteme atë të Vesel Dinos dhe Abedin Dinos kur vajtën nëKostandinopojë të mbronin të drejtat e shqiptarëve tëJaninës e të zonave për rreth. Si kostumi i Faik Konicësnë rrugët e Nju Jork-ut.Nuk di pse ky kostum popullorm’u duk sikur ishte vjedhur nga trupi i Karaiskaqit pasvrasjes në pabesi. Si ai i Theodhori Bythëgurit (Kollokotronit),si kostumi i Marko Boçarit që vëllanë e tijbinjak e ka në muzeun e Luvrit në Francë. Thua të ketëqënë ky kostum që u pikturua ato ditë, pyesja veten.Në mbaj mend, atë natë e vesha dhe e zhvesha disahere. Më binte shumë i madh, nuk ishte për mua! Upërkiste njerzve të mëdhenj, ndaj dhe ata bënë historitë madhe! Ndaj dhe 200 palat e saj, që i numurova disahere, u bënë pulbardha dhe udhëtuan në dyqind shtetepër të treguar luftën e Naplios Mesollogjit e të Tripolicës.Më dukej se atë mbrëmje i vetëm në shtëpinë etë ndjerit Kristo, kisha gjetur një thesar që fliste mëmire se të gjitha librat e fjalorët e botës për kombintim.Në kënd të rripit lexova dy gërma të qëndisura mear. AR, zëmra më donte të ishin gërmat e ëmrit Arbëri.Më tej me gërma greke një ëmër. Sepetja mbante sipërtë gdhëndur vitin dhe vëndin nga kishte ardhur. SantaMaria Korone 16.4.1489. Itali, me gërma italiane.Isha i shokuar. Ç’do ditë mesi prisja mbrëmjen. Isha iri në atë kohë, flasim përpara 19 vjetësh. TelevizionetGreke trumbetonin me të madhe vjedhjet arkeologjikeqë bëheshin në Shqipëri. Më lindi idea që ta “vidhja”,por, kisha dhe frikë. Doja ta “vidhja”, por doja dhe tëmbaja besën. Më kishin dorzuar çelsat dhe isha i zotii shtëpisë deri sa të vinte i vëllai nga Amerika. Nuke dija, kishte njeri dieni për të? Për here të pare nëjetë ndjeva nevojën të bisedoja me dike, të kërkoja njëpartner, një bashkpuntor për “vjedhjen” e këtij libri tëmadh ku brënda 2oo palave, (fletëve) mund të lexohejhistoria më mire se te 2oo muzeume të ndërtuar enkaspër të bërë propagande. Ai ishte imi! Vetë fati ma kishtedhuruar, a nuk ishte kështu? Pyesja gjithnjë të afërmit eKristos, kur do vijë vëllai nga Amerika? (Në fakt, dojaqë ai të mos vinte).Në mes të këtij pështjellimi ndjeshash më njoftojnëse më vdiq babai, pushim zëmre, nëntor 92. Mbyllarrëmbimthi derën dhe ika duke i marrë çelsat me vete.Letra nuk kisha. U vonova të kthehem. Kur u ktheva,thesarin tim nuk e gjeta aty ku e lashë. E kishte marrëvëllai i tij në Amerikë. Të vetin nuk e kishte? I pezmatuarsa nuk mund të tregohet, u largova nga fshati përnë zonën bregdetare, duke marrë me vete vetëm dashurinëe këtyre njerzve me zëmër të madhe, që rrjedh ngaburimi i pastër dhe i largët i kombit tim.Kostumin kombëtar lab - Çam – Arvanitas nuk disi ta emëroj, e kam në mëndje dhe e mbaj të veshurashtu si ato mbrëmje në trupin tim. Shpesh më ngjet senjerzit më shikojnë me vëmëndje kur shkoj rrugëve tëqytetit ku jetoj.Para dy vjetësh vajta në vëndlindjen e tij, santa MariaKorone në Itali te Arbëreshët në Kalabri. Fola meDe Radën, Skiroin, Seremben dhe me Skëndërbeun nërrugën prej 5 kilometrash që mban ëmrin e tij. Trokitanë të gjitha portat e dyqaneve, numurova shumë gurë tësokakëve, bërtita, lotova, por librin tim nuk e gjeta, asndonjë motër apo vëlla të tij. Ai kishte ikur nga unë përtë luftuar i vetëm. Në betejat e mos harresës së kombittim, dhe, të Arvanitasve, që e krijuan, e veshën, dhe eprune në Greqi për ta bërë të pavdekshëm.segue a pagina 10 segue a pagina 10Vlora, mbreteresha e turizmit Valona, la regina del turismodeziluzionuar, njeriun ikonë të patriotizmës. Familja etij ka ardhur nga Shqipëtarët e Hotit dhe Grudës , paraviteve 1900 dhe është instaluar në Vlorë. Ndaj edhe ethërrasin « gega i Vlorës » I lindur e rritur në Vlorë,është larguar para 60 vjetësh në Australi, për një jetëmë të mirë . Atje jetoi gjatë, krijoi familje, por vendëlindjennuk e harroi kurrë në mëndje dhe në zemër. Meardhjen e demokracisë, mendoi se ëndrra e tij për disadekada të bëhet realitet, që të prek vendëlindjen dhe tëinvestoi për ta bër atë sa më të bukur e të begatë. Pornuk qe e lehtë që kjo ëndërr të realizohesh.Por ai përsëri s’tërhiqer nga synimet dhe qëllimet etij fisnike. Megjithëse në moshë të thyer, ambicja për tërealizuar ëndrrën e tij, nuk e lë të qetë . Idenë e tijë përtë bërë një qytet superelitar, të emërtuar « Aulona » ehodhi në letër, në një projekt madhështor, që u hartuarnga specialist të zotë, vendas e të huaj. Këtë projekt eparaqiti dhe prezantoi para një audience të gjerë intelektualësh,jo vetëm të kryeqytetit, por edhe të komunitetittë Vlorës, ku do të implementohet ky projekt qepër analogji ngjan me Sidnein. Një investim madhështorQytetet gjigand që nis nga Narta dhe përfundon në PishPoro, duke zënë një sipërfaqe prej 869 ha. Do të ketënjë popullsi prej 150.000 banorë, nga të cilët 100.000banorë do të jenë nga 10 shtete të Evropës dhe botës.Me veprimtarinë turistike të qytetit punësohen 150.000vetë. Ngritja e këtij qyteti ka disa përparësi për zonën .Përmirëson mjedisin, sistemohet myzeqeja e Vlorës dhelidh Vjosën me sistem kanali me Nartën.Doni të denonconi dicka?Vetëm gjoli i Nartës rrit 50.000 ton peshk.Të ardhuratjanë në burime të ndryeshme . Vetëm nga sigurimii jetës i të huajve, do futen 10 miljard euro, qëka të drejtë ti përdor shteti Shqiptarë. Shuma e përgjithshmee të ardhurave vjetore shkon në 2.7 miljardnë vit . Qyteti do të ketë një infrastrukturë modernedhe institucione prestigjoze si banka, spitale, stadiumekinema, hipodrome, porte dhe aeroporte të rinj, Universitete,muzeume, kisha e xhamia për të gjithë sektetfetare. Projekti presupozon që Brenda 25 vjetësh numrii pushuesve të shkoi 2.5- 3 milion në vit. Një qytet ipërmasave botërore bashkohore, siç u prezantua “Aulona”,kërkon një mjedis të pastër ekologjikisht .Është kjoarsyeja që edhe një grup intelektualësh, jo vetëm profesorëtë Tiranës por dhe të Vlorës, sipas një platformetë hartuar nga Profesor Niko Pano, dhe të miratuar nga36 profesorë si Alfred Frashëri, Kristaq Pata, GjovalinGruda, etjerë, ju dërgua në formën e një promemorjeKryeministrit të Shqipërisë, ku kërkohet që të ruhet epastër zona e Vlorës .Po të ruhet i pastër bregdeti i Vlorës dhe ti hapetrruga turizmit elitar, përfitimet janë kolosale. Mjafton tësjellim në kujtesën e lexuesit një shëmbull nga turizmiTurk. Valiu i Antalies Bahhaedin Gynei, gjatë një vizitenë Vlorë 1987, tregoi se nga një metër katror merret njëfitim prej 100 dollar. Dhe sot Turqia, me turizmin sigurontë ardhura të mëdha . Duke parë këto resurse të pastraqë ka Vlora , Bajram Murati ndihet i zhgënjyer dhealudon se dikush pengon në zhvillimin e Shqipërisë dhesytë i ka nga fqinjët që duan ta lënë në prapambetje,duke e parë si konkurente për vetë kushtet e favorshmenatyrore, për një turizëm elitar. Situatën që trashëguamnë këto 17 vjetë, ku gjejmë rrallë biznesmenë Shqiptarënga vendet e huaja që kërkojnë të investojnë kapitalete tyre në Shqipëri, e përligj fakti se nuk u janë krijuarhapësirat e nevojshme që ata të gjejnë ngrohtësie garanci për të investuar për vendin e lindjes apo tëorigjinës së tyre.legge 7501 sui terreni, si è trasformata in una barriera chetiene distanti molti investitori potenti, del posto o stranieri.Un tentativo insistente durato 13 anni, dell’austro-albaneseBajram Murati, una guerra di sentimenti quanto di nerviha deluso e disilluso l’uomo icona del patriotismo. La suafamiglia proviene dagli albanesi di Hoti e di Gruda, installataa Valona prima del 1900. Ecco perché viene anchechiamato “gega di Valona”, nato e cresciuto a Valona partì60 anni fa per l’Australia alla ricerca di una vita migliore.Lì visse a lungo, creò una famiglia, ma il paese natale loportò sempre nei suoi pensieri e nel suo cuore. Con l’arrivodella democrazia, pensò che il suo sogno per diverse decadipotesse divenire realtà, toccare il luogo dov’era nato einvestire per renderlo ancora più bello e fiorente. Ma nonsarebbe stato facile realizzare questo sogno.Ma l’uomo comunque non desiste dai suoi obiettivi e lesue intenzioni nobili. Seppure in avanzata età, l’ambizionedi realizzare il suo sogno non lo lascia in pace. La sua ideadi costruire una città superelitaria, rinomata, “Aulona” l’hacomposta, un progetto grandioso, realizzato da specialisticapaci, del posto e stranieri. Questo progetto l’ha portatoe presentato davanti ad una vasta audience d’intelletuali,non solo della capitale, ma anche della comunità di Valona,dove verrà implementato il progetto che per analogiaassomiglia a Sidney. Un investimento imponente. La cittàgigante inizia a Narta e termina a Pishe-Poros, occupandoun territorio di 869 ettari. Avrà una popolazione di 150.000abitanti, dei quali 100.000 abitanti saranno provenientida 10 paesi d’Europa e del mondo. Con l’attività turisticadella città si darà lavoro a 150.000 persone. L’edificazionedi questa città comporterà alcuni progressi per la zona.Verrà migliorato l’ambiente, sistemata la myzeqe di Valonae collegata Vjosa con un sistema di canali a Narta..Solo la baia di Narta contiene 50.00 tonellate di pesce. Iguadagni proverranno da diverse fonti. Solo dall’assicurazionedella vita degli stranieri, entreranno 10 miliardi dieuro, i cui diritti di utilizzo verranno conservati dallo statoalbanese. La somma totale dei proventi annuali raggiungerà2.7 miliardi all’anno. La città avrà un’infrastrutturamoderna e istituzioni prestigiose come banche, ospedali,stadi, cinema, ippodromi, porti e nuovi aeroporti, università,musei, chiese e moschee per tutti i credi religiosi. Ilprogetto presuppone che entro 25 anni il numero dei turistiraggiunga 2.5-3 milioni all’anno. Una città dalle dimensionimondiali, com’è stata presentata “Aulona”, chiede unambiente pulito ecologicamente. E’ questa la ragione percui un gruppo di intelletuali, non solo professori di Tiranama anche di Valona, secondo una piattaforma compilata dalProfessore Niko Pano e approvata da 36 professori comeAlfred Frashëri, Kristaq Pata, Gjovalin Gruda etc, l’hannoinviata sotto forma di promemoria al Premier albanese, doveviene richiesto il mantenimento della pulizia nella zonadi Valona. Se venisse mantenuto pulito il litorale di Valonae aperta la strada al turismo elitario, i guadagni sarebberocolossali. Basta ricordare al lettore un esempio del turismoturco. Il Valio di Antalya Bahhaedin Gynei, durante unavisita a Valona nel 1987, raccontò che da un metro quadratoc’è un guadagno di cento dollari. E oggi la Turchia assicuragrandi entrate tramite il turismo. Vedendo le limpide risorsepossedute da Valona, Bajram Murati si sente deluso e alludeche qualcuno impedisce lo sviluppo dell’Albania, tenendogli occhi puntati verso i vicini che desiderano lasciarlanell’arretratezza, vedendola come concorrente per via dellefavorevoli condizioni naturali, approcciando un turismo elitario.La situazione ereditata in questi 17 anni, dove raramenteincontriamo uomini d’affari albanesi provenienti daaltri paesi che desideano investire i loro capitali in Albania,dimostra che non sono stati ancora creati gli spazi necessariperché possano trovare accoglienza e garanzie per poterinvestire nei paesi dell’est o di cui sono originari.
- Page 1 and 2: ∑Per scoprire le radicidell’alb
- Page 3 and 4: pagina 3 . Anno 7 . n. 4 . Luglio 2
- Page 5 and 6: pagina 5 . Anno 7 . n. 4 . Luglio 2
- Page 7 and 8: pagina 7 . Anno 7 . n. 4 . Luglio 2
- Page 9: pagina 9 . Anno 7 . n. 4 . Luglio 2
pagina 11 . Anno 7 . n. 4 . Luglio 2009 .NCulturaMJam penduar qe nuk u bera “hajdut”!Kanë kaluar 17 vjet që atherë.Vitet rrodhën. Dallgae jetës më hodhi në mënyrë të pa mëshirshmesa në një vend në një tjetër nëpër fshatrate qytetet e Greqisë. Fati herë më buzëqeshi dhe here mëzuari me gurë. Por ato ditë do mbeten të pa shlyera nëkujtesën time. Kam plot shtatëmbdhjetë vjet që e mbajtë ngarkuar rrugëve të emigracionit, apo dhe udhëtimevetë mia në Itali, Turqi, Gjermai e gjetkë. Sa më shumëqë më ikën mosha dhe, ujrat e burimit jetësor rendin tëkapin oqeanin e madh pa kthim të parajsës, ndjej se,jam fajtor për atë që nuk e bëra në kohë, çastin, dhemomentin e duhur. Nuk u bëra hajdut!Ky pendim ka arritur deri aty, sa shpesh here më lëpa gjumë. Më ka shtuar dëshirën të bëhem kërkues endjekës i asaj që dikur e pata në dorë dhe nuk e rrëmbeva,nuk e fsheha, nuk e vodha. E po ta kisha vjedhurato moment, ju, sot do më falënderonit, do ta përmëndnitvjedhen time nëpër faqe gazetash, apo, nëpër faqet einternetit me bujë, duke më përkëdhelur ndërgjegjen eduke më shtuar cilësi të cilat edhe mund të mos i kem.Por koha nuk kthehet mbrapa!Ajo rrjedh duke na ngarkuarnë shpinë thesin e madh të problemeve dhe dukena e bërë të ardhmen më të vështirë.Ishte fillim mars i viti 1992 i vetëm si një Magelani vogël, me vela të hapura, kerkoja një liman të qetëpër të ankoruar familjen time prej katër vetësh. Dallgae stuhisë masive të emigrimit më përplasi në një këndtë Peloponezit. Një zone e madhe dhe e lartë, e thatë pagjelbërim. Gjelbërimi dukej në sytë e shpirtin e këtyrenjerzve të thjeshtë, që kishin diçka nga gjeneza e vëndlindjessime. Ishte fjala e ngrohtë, mikpritëse “Mirëseerdhe”,“Mirëmbrëma” “Mirmëngjes” “ U lodhe”?Pse kjo ditë, do pyesi dikush?Të drejtë keni. Pse kjo ditë, kur kanë kaluar 19 vjetnë Greqi që nga 9o-ta?Ato ditë në Rriqaj, Rri - qaj, në këtë fashat të largëtnë juglindje të Peloponezit, më pritën mua emigrantine pare shqiptar.Rri e qaj moj Arbëri,Djemtë që ranë për liri!Këngë popullore ArvanitaseShumë prej tyre tani nuk jetojnë më, por në thellësitë shpirtit tim janë të gjallë, të dashur, ashtu si i njohaditën e pare. Jorgo Mavromati (Syziu) me atë këmbën etij të prerë në luftën italo-greke në Këlcyrë.Jorgo Miros(i miri)Petro Sarbani (kushëriri i pare i Pol Sarbanit nëAmerikë),Kristo Kokori (kokoshi) me një fotografi tëvjetër në dorë:- Eshtë nga Grabova e Përmetit, më thotë, dukemë treguar fotografinë e një vajze. Ishte dashuria imee parë. Dashuria dhe vdekja, jetonte bashkë me ne atëkohë lufte. Dhe pse udhëtova në Amerikë, Australi eItali, ajo mbeti limani im i vetëm.Më rrënqethet trupi.Si e ka ëmrin, e pyes me buzët që pa e kuptuar mëdridhen.- Kostandina, Kostandina Xhavara, dhe shoh fotografinëti dridhet në duart e rreshkura nga mosha.- Kur u larguam, i thashë të vinte me mua, por nukerdhi!Rastësi? Këtë fotogrfi e kisha pare diku në albumete shtëpisë sime.“Atdhe, si dielli yt, Diell tjetërkund nuk ndriçon”.Poeti i madh Arvanitas… Lorenzo Mavili (1860 – 1912)nga Pilo ZybaFshati Rriqaj- Do ma jepni mua, i them.- Kur të vdes, buzëqesh, do ta lë trashëgimi.Pas disa muajsh i solla motrën e fotografisë tij. Kostandinaishte vajzë në fisin tim. Djalit të saj të madh,i ka vënë emrin e dashurisë së saj të pare Kristo. Sikurkërkonte te vetë Krishti, dashurinë e saj të humbur. Kuru ktheva, Kriston e gjeta në shtrat. E mori fotografinë, epa dhe më tha këto fjalë të cilat nuk mund të harrohenlehtë.Jemi komb i bukur, më tha, të bukurën e duantë gjithë.Helena e Trojës shkatërrojë dy perandori,dhe u mundua të buzëqeshte. Kështu ndodhi dhe mene!Arbëria ishte një Helenë që e dashuronin të gjithë,nuk e lane të jetonte rininë dhe jetën e saj. Ulu, muduk se pëshpëriti apo bëlbëzoi, ashtu me atë dashurinëe mikpritësit që i kishte <strong>rrënjët</strong> larg, shumë larg,deri te fshatrat e Sarandës. Kur u ktheva herën tjetër,nuk jetonte më. Amaneti i Kostandinës, rëndon endenë shpirtin tim. Ai nuk mundi ta mërrte me vehte nështëpinë e fundit. Nuk u martua asnjëherë.Theodhori Belesi, i thyer në moshë, i zbardhuri tëri, si një top dëbore, por i ngrohëtë në bisedë e ipërzëmërt, më zgjati një tufë me çelsa: Janë të Kristos,deri sa të vijë vëllai nga Amerika, jetoni në shtëpinëe tij. E ka lënë me gojë.Juve u donte shumë! Krasitjaato ditë degët e rrushit, e më dukej sikur krasisja trungunshekullor të kombit që të mbinin lastarë të rinj.Nëmbrëmje kthehesha në shtëpi e bisedoja me sendet pajetë të Kristos.Kostumet, gravatat, këmishët të ardhura nga mërgimii gjatë.Ato rroba, që e mbanin ngrohtë atë shpirt njeriu.Atorroba nuk kishin zë, por më flisnin çdo mbrëmjee më ftonin në biseda të gjata deri pasmesnate.Kisha ditë që doja të hapja një sepete druri. Nëqoshet e saj ishte skalitur dhe veshur me figura artistikeprej bakri a tunxhi. Një brave e madhe dhe një çelës poi madh, si të dyerve të kishave, varej në të. E rrotullovanjëherë, dy, dhe ngrita kapakun e sipërm. U dëgjua tingëllimii ëmbël i një zileje që për momentin më trëmbi.Një aromë e këndëshme borziloku mbushi dhomën. Nëtë pashë të palosur me një kujdes të jashtëzakonshëm ,një fustanellë, një rrip të kuq të leshtë me vija të zezame thekë të shkurtër, si tufa e një bishti ketri. Një palekëpucë të bardha nga sipër , me vijëza të zeza nga anët,dhe me një tufë të zjarrtë në majë si xhufkë. Çorape tëgjata si getat e sotme të ngjitura pas trupit si llastik,dhe dy gërsheta me xhufka të zeza që lidheshin poshtëgjurit. Një xhamadan i kuq, i veshur te një këmishëme mëngë të gjëra i qëndisur me fije ari dhe fermeletë.Vijëzimet e tij më dukeshin si rrugë të gjata, pa fund,dërthurur me një talent të jashtëzakonshëm.Mbi të një kapele, në mund të quhej e tillë, po ekuqe në të bardhë, qëndisur me fije ari, argjëndi e s’disi tjetër pasi nuk kam njohuri në këtë fush. Të gjithakëto që shkruaj janë pasojë e atij tundimi dhe të atijgëzimi që ndjeja ato caste. Koloriti i ngjyrave i dhadhomës dhe gjithë shtëpisë një hijeshi të pa kuptushme.Nën rrezet e dritës së forte, muret u bënë sikur tikishte spërkatur njeri me buzëqeshjen e një njeriu qëvinte nga një mbrëmje, ku kishte fituar llotarinë e njëshpirti të gëzuar. Nuk e di pse ky kostum më ngjanteme atë të Vesel Dinos dhe Abedin Dinos kur vajtën nëKostandinopojë të mbronin të drejtat e shqiptarëve tëJaninës e të zonave për rreth. Si kostumi i Faik Konicësnë rrugët e Nju Jork-ut.Nuk di pse ky kostum popullorm’u duk sikur ishte vjedhur nga trupi i Karaiskaqit pasvrasjes në pabesi. Si ai i Theodhori Bythëgurit (Kollokotronit),si kostumi i Marko Boçarit që vëllanë e tijbinjak e ka në muzeun e Luvrit në Francë. Thua të ketëqënë ky kostum që u pikturua ato ditë, pyesja veten.Në mbaj mend, atë natë e vesha dhe e zhvesha disahere. Më binte shumë i madh, nuk ishte për mua! Upërkiste njerzve të mëdhenj, ndaj dhe ata bënë historitë madhe! Ndaj dhe 200 palat e saj, që i numurova disahere, u bënë pulbardha dhe udhëtuan në dyqind shtetepër të treguar luftën e Naplios Mesollogjit e të Tripolicës.Më dukej se atë mbrëmje i vetëm në shtëpinë etë ndjerit Kristo, kisha gjetur një thesar që fliste mëmire se të gjitha librat e fjalorët e botës për kombintim.Në kënd të rripit lexova dy gërma të qëndisura mear. AR, zëmra më donte të ishin gërmat e ëmrit Arbëri.Më tej me gërma greke një ëmër. Sepetja mbante sipërtë gdhëndur vitin dhe vëndin nga kishte ardhur. SantaMaria Korone 16.4.1489. Itali, me gërma italiane.Isha i shokuar. Ç’do ditë mesi prisja mbrëmjen. Isha iri në atë kohë, flasim përpara 19 vjetësh. TelevizionetGreke trumbetonin me të madhe vjedhjet arkeologjikeqë bëheshin në Shqipëri. Më lindi idea që ta “vidhja”,por, kisha dhe frikë. Doja ta “vidhja”, por doja dhe tëmbaja besën. Më kishin dorzuar çelsat dhe isha i zotii shtëpisë deri sa të vinte i vëllai nga Amerika. Nuke dija, kishte njeri dieni për të? Për here të pare nëjetë ndjeva nevojën të bisedoja me dike, të kërkoja njëpartner, një bashkpuntor për “vjedhjen” e këtij libri tëmadh ku brënda 2oo palave, (fletëve) mund të lexohejhistoria më mire se te 2oo muzeume të ndërtuar enkaspër të bërë propagande. Ai ishte imi! Vetë fati ma kishtedhuruar, a nuk ishte kështu? Pyesja gjithnjë të afërmit eKristos, kur do vijë vëllai nga Amerika? (Në fakt, dojaqë ai të mos vinte).Në mes të këtij pështjellimi ndjeshash më njoftojnëse më vdiq babai, pushim zëmre, nëntor 92. Mbyllarrëmbimthi derën dhe ika duke i marrë çelsat me vete.Letra nuk kisha. U vonova të kthehem. Kur u ktheva,thesarin tim nuk e gjeta aty ku e lashë. E kishte marrëvëllai i tij në Amerikë. Të vetin nuk e kishte? I pezmatuarsa nuk mund të tregohet, u largova nga fshati përnë zonën bregdetare, duke marrë me vete vetëm dashurinëe këtyre njerzve me zëmër të madhe, që rrjedh ngaburimi i pastër dhe i largët i kombit tim.Kostumin kombëtar lab - Çam – Arvanitas nuk disi ta emëroj, e kam në mëndje dhe e mbaj të veshurashtu si ato mbrëmje në trupin tim. Shpesh më ngjet senjerzit më shikojnë me vëmëndje kur shkoj rrugëve tëqytetit ku jetoj.Para dy vjetësh vajta në vëndlindjen e tij, santa MariaKorone në Itali te Arbëreshët në Kalabri. Fola meDe Radën, Skiroin, Seremben dhe me Skëndërbeun nërrugën prej 5 kilometrash që mban ëmrin e tij. Trokitanë të gjitha portat e dyqaneve, numurova shumë gurë tësokakëve, bërtita, lotova, por librin tim nuk e gjeta, asndonjë motër apo vëlla të tij. Ai kishte ikur nga unë përtë luftuar i vetëm. Në betejat e mos harresës së kombittim, dhe, të Arvanitasve, që e krijuan, e veshën, dhe eprune në Greqi për ta bërë të pavdekshëm.segue a pagina 10 segue a pagina 10Vlora, mbreteresha e turizmit Valona, la regina del turismodeziluzionuar, njeriun ikonë të patriotizmës. Familja etij ka ardhur nga Shqipëtarët e Hotit dhe Grudës , paraviteve 1900 dhe është instaluar në Vlorë. Ndaj edhe ethërrasin « gega i Vlorës » I lindur e rritur në Vlorë,është larguar para 60 vjetësh në Australi, për një jetëmë të mirë . Atje jetoi gjatë, krijoi familje, por vendëlindjennuk e harroi kurrë në mëndje dhe në zemër. Meardhjen e demokracisë, mendoi se ëndrra e tij për disadekada të bëhet realitet, që të prek vendëlindjen dhe tëinvestoi për ta bër atë sa më të bukur e të begatë. Pornuk qe e lehtë që kjo ëndërr të realizohesh.Por ai përsëri s’tërhiqer nga synimet dhe qëllimet etij fisnike. Megjithëse në moshë të thyer, ambicja për tërealizuar ëndrrën e tij, nuk e lë të qetë . Idenë e tijë përtë bërë një qytet superelitar, të emërtuar « Aulona » ehodhi në letër, në një projekt madhështor, që u hartuarnga specialist të zotë, vendas e të huaj. Këtë projekt eparaqiti dhe prezantoi para një audience të gjerë intelektualësh,jo vetëm të kryeqytetit, por edhe të komunitetittë Vlorës, ku do të implementohet ky projekt qepër analogji ngjan me Sidnein. Një investim madhështorQytetet gjigand që nis nga Narta dhe përfundon në PishPoro, duke zënë një sipërfaqe prej 869 ha. Do të ketënjë popullsi prej 150.000 banorë, nga të cilët 100.000banorë do të jenë nga 10 shtete të Evropës dhe botës.Me veprimtarinë turistike të qytetit punësohen 150.000vetë. Ngritja e këtij qyteti ka disa përparësi për zonën .Përmirëson mjedisin, sistemohet myzeqeja e Vlorës dhelidh Vjosën me sistem kanali me Nartën.Doni të denonconi dicka?Vetëm gjoli i Nartës rrit 50.000 ton peshk.Të ardhuratjanë në burime të ndryeshme . Vetëm nga sigurimii jetës i të huajve, do futen 10 miljard euro, qëka të drejtë ti përdor shteti Shqiptarë. Shuma e përgjithshmee të ardhurave vjetore shkon në 2.7 miljardnë vit . Qyteti do të ketë një infrastrukturë modernedhe institucione prestigjoze si banka, spitale, stadiumekinema, hipodrome, porte dhe aeroporte të rinj, Universitete,muzeume, kisha e xhamia për të gjithë sektetfetare. Projekti presupozon që Brenda 25 vjetësh numrii pushuesve të shkoi 2.5- 3 milion në vit. Një qytet ipërmasave botërore bashkohore, siç u prezantua “Aulona”,kërkon një mjedis të pastër ekologjikisht .Është kjoarsyeja që edhe një grup intelektualësh, jo vetëm profesorëtë Tiranës por dhe të Vlorës, sipas një platformetë hartuar nga Profesor Niko Pano, dhe të miratuar nga36 profesorë si Alfred Frashëri, Kristaq Pata, GjovalinGruda, etjerë, ju dërgua në formën e një promemorjeKryeministrit të Shqipërisë, ku kërkohet që të ruhet epastër zona e Vlorës .Po të ruhet i pastër bregdeti i Vlorës dhe ti hapetrruga turizmit elitar, përfitimet janë kolosale. Mjafton tësjellim në kujtesën e lexuesit një shëmbull nga turizmiTurk. Valiu i Antalies Bahhaedin Gynei, gjatë një vizitenë Vlorë 1987, tregoi se nga një metër katror merret njëfitim prej 100 dollar. Dhe sot Turqia, me turizmin sigurontë ardhura të mëdha . Duke parë këto resurse të pastraqë ka Vlora , Bajram Murati ndihet i zhgënjyer dhealudon se dikush pengon në zhvillimin e Shqipërisë dhesytë i ka nga fqinjët që duan ta lënë në prapambetje,duke e parë si konkurente për vetë kushtet e favorshmenatyrore, për një turizëm elitar. Situatën që trashëguamnë këto 17 vjetë, ku gjejmë rrallë biznesmenë Shqiptarënga vendet e huaja që kërkojnë të investojnë kapitalete tyre në Shqipëri, e përligj fakti se nuk u janë krijuarhapësirat e nevojshme që ata të gjejnë ngrohtësie garanci për të investuar për vendin e lindjes apo tëorigjinës së tyre.legge 7501 sui terreni, si è trasformata in una barriera chetiene distanti molti investitori potenti, del posto o stranieri.Un tentativo insistente durato 13 anni, dell’austro-albaneseBajram Murati, una guerra di sentimenti quanto di nerviha deluso e disilluso l’uomo icona del patriotismo. La suafamiglia proviene dagli albanesi di Hoti e di Gruda, installataa Valona prima del 1900. Ecco perché viene anchechiamato “gega di Valona”, nato e cresciuto a Valona partì60 anni fa per l’Australia alla ricerca di una vita migliore.Lì visse a lungo, creò una famiglia, ma il paese natale loportò sempre nei suoi pensieri e nel suo cuore. Con l’arrivodella democrazia, pensò che il suo sogno per diverse decadipotesse divenire realtà, toccare il luogo dov’era nato einvestire per renderlo ancora più bello e fiorente. Ma nonsarebbe stato facile realizzare questo sogno.Ma l’uomo comunque non desiste dai suoi obiettivi e lesue intenzioni nobili. Seppure in avanzata età, l’ambizionedi realizzare il suo sogno non lo lascia in pace. La sua ideadi costruire una città superelitaria, rinomata, “Aulona” l’hacomposta, un progetto grandioso, realizzato da specialisticapaci, del posto e stranieri. Questo progetto l’ha portatoe presentato davanti ad una vasta audience d’intelletuali,non solo della capitale, ma anche della comunità di Valona,dove verrà implementato il progetto che per analogiaassomiglia a Sidney. Un investimento imponente. La cittàgigante inizia a Narta e termina a Pishe-Poros, occupandoun territorio di 869 ettari. Avrà una popolazione di 150.000abitanti, dei quali 100.000 abitanti saranno provenientida 10 paesi d’Europa e del mondo. Con l’attività turisticadella città si darà lavoro a 150.000 persone. L’edificazionedi questa città comporterà alcuni progressi per la zona.Verrà migliorato l’ambiente, sistemata la myzeqe di Valonae collegata Vjosa con un sistema di canali a Narta..Solo la baia di Narta contiene 50.00 tonellate di pesce. Iguadagni proverranno da diverse fonti. Solo dall’assicurazionedella vita degli stranieri, entreranno 10 miliardi dieuro, i cui diritti di utilizzo verranno conservati dallo statoalbanese. La somma totale dei proventi annuali raggiungerà2.7 miliardi all’anno. La città avrà un’infrastrutturamoderna e istituzioni prestigiose come banche, ospedali,stadi, cinema, ippodromi, porti e nuovi aeroporti, università,musei, chiese e moschee per tutti i credi religiosi. Ilprogetto presuppone che entro 25 anni il numero dei turistiraggiunga 2.5-3 milioni all’anno. Una città dalle dimensionimondiali, com’è stata presentata “Aulona”, chiede unambiente pulito ecologicamente. E’ questa la ragione percui un gruppo di intelletuali, non solo professori di Tiranama anche di Valona, secondo una piattaforma compilata dalProfessore Niko Pano e approvata da 36 professori comeAlfred Frashëri, Kristaq Pata, Gjovalin Gruda etc, l’hannoinviata sotto forma di promemoria al Premier albanese, doveviene richiesto il mantenimento della pulizia nella zonadi Valona. Se venisse mantenuto pulito il litorale di Valonae aperta la strada al turismo elitario, i guadagni sarebberocolossali. Basta ricordare al lettore un esempio del turismoturco. Il Valio di Antalya Bahhaedin Gynei, durante unavisita a Valona nel 1987, raccontò che da un metro quadratoc’è un guadagno di cento dollari. E oggi la Turchia assicuragrandi entrate tramite il turismo. Vedendo le limpide risorsepossedute da Valona, Bajram Murati si sente deluso e alludeche qualcuno impedisce lo sviluppo dell’Albania, tenendogli occhi puntati verso i vicini che desiderano lasciarlanell’arretratezza, vedendola come concorrente per via dellefavorevoli condizioni naturali, approcciando un turismo elitario.La situazione ereditata in questi 17 anni, dove raramenteincontriamo uomini d’affari albanesi provenienti daaltri paesi che desideano investire i loro capitali in Albania,dimostra che non sono stati ancora creati gli spazi necessariperché possano trovare accoglienza e garanzie per poterinvestire nei paesi dell’est o di cui sono originari.
Change language