27.11.2012 Views

CORREDDADAS in “la” minore - Sardegna DigitalLibrary

CORREDDADAS in “la” minore - Sardegna DigitalLibrary

CORREDDADAS in “la” minore - Sardegna DigitalLibrary

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

LARENTU ILIESCHI<br />

<strong>CORREDDADAS</strong><br />

<strong>in</strong> <strong>“la”</strong> m<strong>in</strong>ore<br />

Contivizu<br />

de Paulu Pillonca


© Domus de Janas<br />

Larentu Ilieschi<br />

Correddadas<br />

<strong>in</strong> <strong>“la”</strong> m<strong>in</strong>ore<br />

Foto di copert<strong>in</strong>a: Mario Sollai<br />

ISBN 88-88569-08-1<br />

Prima edizione Dicembre 2002<br />

Realizzazione editoriale:<br />

Domus de Janas<br />

Via Monte Bianco 54<br />

09047 – Su Planu – Selargius<br />

Tel/Fax 0705435098<br />

www.domusdejanaseditore.com<br />

e-mail:domusdejanaseditore@tiscal<strong>in</strong>et.it<br />

Senza il permesso scritto dell’eitore, è vietata la riproduzione,<br />

anche parzilae, con qualsiasi mezzo effettuata, compresa la fotocopia,<br />

anche ad uso <strong>in</strong>terno e didattico.


Su cignu sardu<br />

Giustu elogiu a fagher a Larentu<br />

creo non bastet custa rima mia,<br />

su cignu sardu de sa poesia,<br />

dend’a issa su massimu ornamentu.<br />

Su versu lapidariu a didu tentu<br />

hat conchistadu tanta simpatia<br />

<strong>in</strong> custa terra sarda sua e mia<br />

cun satira o profundu sentimentu.<br />

Sos potentones senza riguardu<br />

da-e conc’a pe’ dognunu hat samunadu<br />

cun coerente impignu s<strong>in</strong>zeru.<br />

Larentu est poeta de abberu<br />

e d’est pro cussu chi s’hat meritadu<br />

su titulu de su Trilussa sardu.<br />

Poeta dottu e de mente digna<br />

chi onoradu hat tota sa Sardigna.<br />

Bobore Marceddu<br />

A fizos mios carissimos


ANNOTU DE IMPRENTA<br />

Amus lassadu sa grafia de su sardu impitada dae Larentu Ilieschi <strong>in</strong> S’Ischiglia, pro chi oe tzertos<br />

séberos no si sigan (sa h <strong>in</strong> su verbu àere, su jobare sas cunsonantes a sa manera de sa limba italiana<br />

e gai sighende).<br />

In su render sos duos donos de sa cunsonante z chi <strong>in</strong> sa limba sarda puru a bortas est modde (fizu)<br />

e a bortas tostu (catza), dadu chi a s’autore no piaghet su digramma tz, amus dévidu sighire sa<br />

régula de nde ponner una ebbia pro su sonu modde e duas pro su sonu tostu: custu, però lassat chene<br />

isolta sa dificultade de pretzisare <strong>in</strong> sa grafia su sonu de sa z cando sa cunsonante nde jighet <strong>in</strong>nanti<br />

un’ateruna (anzone de sonu modde, gantzu de sonu tostu).


LARENTU ILIESCHI<br />

S’autore de custas Correddadas est nàschidu <strong>in</strong> Tathari <strong>in</strong> su 1913, su bìndighi de su mese ‘e<br />

Cabidanni, fizu de famìlia piaghesa. E <strong>in</strong> Piaghe at vìvidu f<strong>in</strong>amentra a s u1932. Pro una barant<strong>in</strong>a<br />

de annos at tribagliadu <strong>in</strong> sas Ferrovias de s’Istadu: dae cussu impiegu s’est cungedadu cun su gradu<br />

de segretariu superiore de prima classe.<br />

A costazu de Angheleddu Dettori dae sos primos annos de S’Ischiglia, cando su fundadore de sa<br />

rivista est mortu at sighidu s’impignu sou f<strong>in</strong>amentra a su 1990.<br />

In su 1994 at pubblicadu cun Della Torre sa regolta de sonetes <strong>in</strong>titulada Campanas a repicu.


SU RISU, S’AMARGURA<br />

Cando si cojuaian batìos e batìas, o bajanas e bajanos betzos, <strong>in</strong> sas biddas nostras de sa Sardigna de<br />

<strong>in</strong>tro si costumaiat fagher sa correddada: a sonu de corru, comente narat sa peràula, ma f<strong>in</strong>as a sonu<br />

de àteros trastes, de l<strong>in</strong>na o de metallu chi esseren. Fut un’ispètzia de brulla grae, <strong>in</strong>ditaiat chi sa<br />

‘idda leaiat a risu s’aventu.<br />

Dae cussa tradissione antiga, Larentu Ilieschi at leadu s’idea pro su tìtulu de custa regolta: su<br />

matessi tìtulu chi at dist<strong>in</strong>tu pro annos e annos – <strong>in</strong> S’Ischiglia de Tiu Angheleddu Dettori – sa<br />

rubrica de su poeta piaghesu.<br />

Sa sàtira, naraian sos lat<strong>in</strong>os, “castigat ridendo mores”. E de seguru no sun pagas sas correddadas<br />

<strong>in</strong>ue su risu nde naschet naturale, dae sos versos de Mastru Larentu. Ma <strong>in</strong> sas sàtiras suas, chi puru<br />

abber<strong>in</strong> paritzas ventanas a s’ispaju, no b’at de rier ebbia. Cando s’oju lìmpiu de Ilieschi abbàidat a<br />

su modu ‘e fagher de sos polìticos, pro nàrrere, o de sa répula mala de paliatzos chi tosconan su<br />

mundu f<strong>in</strong>as <strong>in</strong> Sardigna, o de sos poetas de su tempus nou chi cren de aer iscobertu no s’ischit ite,<br />

tando su risu sou si faghet mesu rànchidu.<br />

E bàrriu de amargura est puru – tantu pro bos dare un’aterunu riferimentu –, <strong>in</strong> sa correddada<br />

<strong>in</strong>titulada A ite servit custa poesia?, su meledu de su poeta subra sos tempos <strong>in</strong> sos cales nos est<br />

cumb<strong>in</strong>adu de colare sa vida:<br />

Sos romanticos versos tra amantes<br />

sun farfaruzas de tempus lontanu.<br />

Oe s’aneddu est un’omaggiu vanu<br />

si no est tempestadu ‘e diamantes<br />

e-i sas proas pius esaltantes<br />

sun sas rap<strong>in</strong>as a pistola <strong>in</strong> manu:<br />

pro comporare sos gustos <strong>in</strong> voga<br />

chi dan sos paradisos de sa droga.<br />

Unu tema chi torrat meda, comente est f<strong>in</strong>as naturale, <strong>in</strong> sa regolta de Mastru Larentu est<br />

s’amm<strong>in</strong>istrascione ‘e sa giustiscia. Sun paritzas sas correddadas <strong>in</strong>tregadas a cust’argumentu, chi<br />

pro sa Sardigna est unu male antigu e malu a mòrrere:<br />

Chie s’isetat sa perfetzione<br />

dae s’umana giustiscia s’<strong>in</strong>gannat.<br />

Cando a issa sa vista si l’apannat<br />

ruet che caddu tzegu <strong>in</strong> su burrone.<br />

Giudichende sa pròpia persone<br />

chie l’assolvet, chie la cundannat.<br />

Ma su chi faghet a rier est custu:<br />

ambos zuìghes an fatu su justu.<br />

Torrende a sa chistione de sa poesia noedda e de sos poetas chi prefer<strong>in</strong> sos temas de tristura mesu<br />

<strong>in</strong> suspu, a bortas paret – comente cumb<strong>in</strong>at <strong>in</strong> Atìtdos a prémiu – chi a Mastru Larentu li torret sa<br />

muta de rìere pro si nde befare nessi azigu:<br />

Mi paret chi los bida a sa torrada<br />

dae sa festa <strong>in</strong>ue pro cunfortu<br />

an retzidu una bella conca ‘e mortu<br />

pro dogni poesia premiada<br />

cun sa prommissa d’’enner retzitada<br />

<strong>in</strong> s Rai pro mezus acunortu.<br />

E si comente su piantu est mannu<br />

cussa rètzita durat totu s’annu.


Ma no est semper chi andat gasie. Bastat de leare <strong>in</strong> manu sa correddada Bòidos pienos de nudda<br />

(“Titilìas de jàmidos mustrengos/ fisch<strong>in</strong>idas de luna sut’aghedu/ atìtidos <strong>in</strong> rughes de meledu/ che<br />

ruéddulas bòltulan sos crastos”, cun totucantu su restu) pro si nd’abbizare, o calesisiat àtera poesia<br />

de custa regolta subra su matessi tema.<br />

Si podet cumprèndere, bastat de bi ponner s’aficu justu, f<strong>in</strong>amentra dae <strong>in</strong>ue nascat s’amargura de<br />

Mastru Larentu <strong>in</strong> argumentos de cuncursos de poesia. Isse s’ispantat de su modu ‘e fagher de<br />

paritzos poetas, imbramosidos e <strong>in</strong>deosados de sa fama e pagu contivizosos de su meritu. Si a unu<br />

santu sun devotos, custos tales, su santu diat poder esser Nartzisi. Unu santu nou, però: trascurende<br />

su Nartzisi de su chelu cristianu, pro leare a modellu s’àteru Nartzisi contadu dae sa fola de sas<br />

paristòrias mitològicas chi lu p<strong>in</strong>tan de fronte a un’ispiju ‘e abba <strong>in</strong> sa funtana.<br />

Su ranchidùmene chi nde naschet s’assimizat a una passada ‘e cascavegliu o – si preferides – de<br />

ganamala, ca s’ispetàculu est semper pius <strong>in</strong>decorosu. Pro unu poeta che Larentu Ilieschi, créschidu<br />

<strong>in</strong> s’iscola e <strong>in</strong> s’amparu de Tiu Anzeleddu Dettori, sa tristura nos la podimus figurare nois etotu<br />

chene fadiga peruna.<br />

Isvanessit sa figura de su poeta comente fumis avesos a la sonniare: <strong>in</strong>terprete de sa comunidade <strong>in</strong><br />

sa cale s’agatat a colare sa vida, messaggeri de isperas e disizos, de dolos e de cuntentesas de sos<br />

àteros òm<strong>in</strong>es chi no tenen su donu de sa muta ‘e cantare. No l’amus pius, custa figura: gai paret chi<br />

cherfat nàrrere calchi correddada de Mastru Larentu. Tenimus solu òm<strong>in</strong>es de paza e de regotu,<br />

semper prontos a chircare medaglias e a si che tzacare <strong>in</strong> prima lìnia.<br />

Ma lassende pro un’iscuta a banda custos anneos, e dende una mirada pius larga a sas correddadas,<br />

totucantos si poden abbizare chi <strong>in</strong> totue cumandat s’ispìritu francu de su poeta, chi contivizat su<br />

fàghere, meda pius de su nàrrere, de sos òm<strong>in</strong>es: mirat a sos viscios <strong>in</strong>soro, a sos mach<strong>in</strong>es, a sas<br />

vanidades chi lis <strong>in</strong>ditan s’andera de sighre. B’at bortas chi ispuntat su risu e àteras <strong>in</strong> sas cales<br />

nd’’essit a pizu s’amargura.<br />

Francos dae totucantu su pesu de sa tristuras de sa vida e dae calesisiat àteru istrobbu sun s’andanta<br />

de su versu e s’importu de sa limba. Su versu de Mastru Larentu cuat sa raigh<strong>in</strong>a sua <strong>in</strong> sa poesia<br />

cantada, duncas no trambucat mai <strong>in</strong> perunu metro de sos chi sèberat, muntenzende semper sa<br />

musicalidade naturale. Sa limba – <strong>in</strong> sa jarìa chi possedit e <strong>in</strong> sa sabberturas a sa modernidade chi<br />

mustrat, f<strong>in</strong>ascostoit prendas de antighidade meda pius de su chi podet pàrrere.<br />

Chie leat <strong>in</strong> manu custa regolta de correddadas tenet meda ite imparare dae sa sienda chi jighet<br />

remonida: <strong>in</strong> su sidddu mannu, una lugura de ispantu an sos assimizos friscos chi Larentu Ilieschi<br />

criat semper cun naturalesa, pro illughentare su risu e pro che leare sas nues a s’amargura.<br />

Paulu Pillonca


A UNA SANTICA<br />

Nara cun cale faccia ispudorada<br />

ti cheres prenotare <strong>in</strong> Paradisu,<br />

si bos hazis sos compitos divisu<br />

tue cun Sàtana, anima dannada!<br />

Ses andada a s’<strong>in</strong>ferru e ses torrada<br />

pro fagher su chi Satàna hat dezzisu.<br />

E sezis ambos semenende lue:<br />

<strong>in</strong>ue non b’est isse bi ses tue.<br />

Tue ses de sas domos sa ru<strong>in</strong>a,<br />

ca distruis sa paghe <strong>in</strong> dogni logu:<br />

ue b’hat erva’ irde pones fogu<br />

e <strong>in</strong>ue b’hat fogu ‘ettas b<strong>in</strong>z<strong>in</strong>a;<br />

<strong>in</strong>ue b’hat dulzura ‘ettas sa ch<strong>in</strong>a;<br />

<strong>in</strong>ue sun gioghende isconzas giogu;<br />

s’ides funtana limpida l’abbunzas;<br />

s’ides canes <strong>in</strong> paghe los aunzas.<br />

Comente mai a chelu ‘olare dese<br />

cun totu cussu pesu ch’has <strong>in</strong> s<strong>in</strong>u,<br />

cand’est unu meraculu div<strong>in</strong>u<br />

si ti rezet sa terra sutta pese?<br />

Cunfessas tr<strong>in</strong>ta ‘oltas a su mese,<br />

mentre ses su flagellu ‘e su ‘igh<strong>in</strong>u.<br />

S’<strong>in</strong>tras <strong>in</strong> chelu tue, coro ‘e crastu,<br />

Santu Micheli hat su pesu guastu.<br />

Pro cumpensare dogn’attu ribaldu<br />

chi faghes cun su tou <strong>in</strong>fame rostru,<br />

su sero naras unu Babbunostru,<br />

cun cussu Deus est pagadu a saldu,<br />

e non risentis ne frittu ne caldu<br />

si tota die agidu hasa che mostru.<br />

Segundu tue, a Deus l’has pagadu<br />

cun d’unu Babbunostru male nadu.<br />

Legges sempre sa vida ‘e Santu Paulu,<br />

però che isse non ti ses pentida,<br />

ma sa die chi lassas custa vida<br />

partis deretta a dom’e su diaulu,<br />

ca non b’hat logu <strong>in</strong> su celeste taulu<br />

pro zente <strong>in</strong> sos peccados <strong>in</strong>callida.<br />

Ca s’<strong>in</strong> su chelu b’azzettan a tie<br />

des ponner iscumpigliu f<strong>in</strong>z’<strong>in</strong>ie.


Tue faghes su coro perra perra<br />

a su chi prima ti faghes amigu;<br />

tue ses un’ispezia ‘e castigu<br />

chi Deus sempre mandat a sa terra,<br />

comente: terremotos, fogu, gherra,<br />

epidemias, carestia ‘e trigu.<br />

S’<strong>in</strong>ferru chi t’hat fattu partorire<br />

<strong>in</strong> breve ti che potat <strong>in</strong>gullire.


A BERANU<br />

S’ierru puru, pianu pianu,<br />

ch’est bessende, mancari a mala gana,<br />

poi chi che mazzone <strong>in</strong>tro sa tana<br />

hat segregadu su genere umanu.<br />

Ecco chi triunfante <strong>in</strong>trat beranu,<br />

s’istajone magnifica e galana.<br />

Comente naschen novellos fiores,<br />

naschen <strong>in</strong> s<strong>in</strong>u novellos amores.<br />

Beranu placat sas penas amaras<br />

de tantos coros chi sun <strong>in</strong> tristura:<br />

non s’agatat umana criatura<br />

chi non lu rezzat cun su risu <strong>in</strong> laras,<br />

pro sas tantas bellesas suas raras<br />

chi regalat dogn’annu a sa natura.<br />

Sas piantas chi prima f<strong>in</strong> <strong>in</strong> luttu<br />

las preparat de nou a dare fruttu.<br />

Non s’agatat d<strong>in</strong>ari a la pagare<br />

sa pius bella de sas istajones,<br />

e dognunu cun versos e cantones<br />

s’apprestan dignamente a l’onorare.<br />

Sos partidos l’han cherfidu <strong>in</strong>tregare<br />

su resultadu ‘e sas eleziones,<br />

<strong>in</strong> modu chi, de rosas circundados,<br />

formen sas rosas de sos candidados.<br />

Zertu, sa propaganda ‘e ogni t<strong>in</strong>ta<br />

s’<strong>in</strong>tonat mezus cun sa primavera,<br />

pro chi fiorit sa campagna vera<br />

cun sa campagna elettorale f<strong>in</strong>ta.<br />

Tantas persones de burbera gr<strong>in</strong>ta<br />

oe saludan cun bona manera,<br />

e ti prommitt<strong>in</strong> chi faghen sa luna<br />

<strong>in</strong> chentu fittas pro ti nde dar’una.<br />

Cust’annada de nie e de miseria<br />

como figurat <strong>in</strong> primu pianu:<br />

sa destra narat chi fit gelu istranu<br />

proveniente da-e sa Siberia,<br />

ma sa s<strong>in</strong>istra li ripiccat seria<br />

chi fit unu ciclone americanu.<br />

E si oe fozida est dogni frua<br />

dognunu narat ch’est opera sua.


Intantu sighit beranu a frunire<br />

sas arvures de fozas e fiores,<br />

prommittend’a massajos e pastores<br />

sos fruttos ch’issos braman de godire,<br />

e gai sigh<strong>in</strong> puru a fiorire<br />

sas prommissas de tantos oradores,<br />

narzende: “Si votades solu a mie<br />

no hazis pius rànd<strong>in</strong>e ne nie.<br />

Poi ch’amm<strong>in</strong>istrare sun ammissos,<br />

tando faeddan cun diversu tonu.<br />

Dognunu si dat aria ‘e padronu,<br />

z<strong>in</strong>tu da una rete de cummissos.<br />

Tando dipendet propiu da issos<br />

su tempus malu e-i su tempus bonu.<br />

Ma sos pius ti mandan pro regalu<br />

tassa, prejos de fogu e tempus malu.<br />

E <strong>in</strong>tantu su tempus de cont<strong>in</strong>u,<br />

percurret s’<strong>in</strong>f<strong>in</strong>itu quadrante:<br />

su sole, senza perder un’istante,<br />

sighit su sou fatale cam<strong>in</strong>u.<br />

Beranu puru, pro sou dest<strong>in</strong>u,<br />

andat e torrat a passu costante,<br />

ma tantas suas prommissas s<strong>in</strong>zeras<br />

diventan poi pallidas chimeras.


IN FAMILIA<br />

Su Maridu<br />

Su maridu, forzadu a suportare,<br />

segundu sa muzere est suportadu.<br />

Pro sos fizos su Re pius amadu<br />

chi dian cherrer prestu ispodestare.<br />

Invece pro sa sogra est unu mare,<br />

a boltas calmu, a boltas agitadu,<br />

e balet, o niente, o chentu miza,<br />

segundu sos umores de sa fiza.<br />

Sa Muzere<br />

Sa muzere est cont<strong>in</strong>u, a narrer sou,<br />

su Cristos fem<strong>in</strong>ile postu <strong>in</strong> rughe,<br />

ca de sos fizos ch’hat bogadu a lughe<br />

non ischit fagher ne giau ne zou.<br />

Pro su maridu est sempre amore nou,<br />

mancari ‘ezza che arvur’e nughe.<br />

Invece pro sa sogra est unu t<strong>in</strong>zu,<br />

(tra sogra e nura b’hat sempre ru<strong>in</strong>zu).<br />

Sos Fizos<br />

Sos fizos malos sunu unu calvariu:<br />

fizos de babbu cunfirmat sa mama.<br />

Ma si calcunu bi nd’hat bonu <strong>in</strong> s’ama,<br />

narat ch’est simil’issa senza isvariu.<br />

E pro su babbu est totu su contrariu,<br />

ca cheret a su nomen dare fama.<br />

Pros sos nonnos non dan impert<strong>in</strong>enzia,<br />

ma est sa mama ch’hat paga passenzia.<br />

Sa Sogra<br />

Sa sogra est s’autentica figura<br />

chi rappresentat su caresimale.<br />

Ognunu de sa sogra narat male,<br />

siat <strong>in</strong> beru o <strong>in</strong> buffonatura.<br />

Cando faghen padedda sogra e nura,<br />

pro contu sou ognuna ‘ettat su sale.<br />

Si tra isposos naschet malumore<br />

ja s’improvvisat zuighe istruttore.


Su Sogru<br />

Su sogru est pro su ‘énneru cunfortu,<br />

e pro sa nura Deus <strong>in</strong> persone:<br />

dat a nuras e bénneros rejone<br />

e a fizos e fizas dat su tortu.<br />

Est un’isperia ‘e Cristos risortu<br />

chi hat suffridu morte e passione,<br />

ca veramente l’han dadu fastizos<br />

sogra, muzere, cun fizas e fizos.<br />

Su Connadu<br />

Tra totu sos parentes, su connadu,<br />

poi ‘e su sogru, est su pius gradidu.<br />

Siat frade a muzere o a maridu,<br />

est da-e ambos duos preziadu.<br />

E tantu pius bene hat meritadu<br />

si t’hat de una sorre allezeridu,<br />

acquistende, salvu àtera truffa,<br />

una merce suggetta a ponner muffa.<br />

Sa Connada<br />

Tra connadas b’hat sempre mala musa,<br />

siat pro <strong>in</strong>teressu o gelosia:<br />

sa sorre ‘e su maridu est un’ispia<br />

chi ponet sa connada sutt’accusa.<br />

Sa sorre ‘e sa muzere est un’<strong>in</strong>trusa<br />

s’a su connadu mustrat simpatia.<br />

Ma s’om<strong>in</strong>e, cumpridu <strong>in</strong> su dovere,<br />

ponet <strong>in</strong> paghe connada e muzere.<br />

Sa Comare<br />

Sa comare si salvat sa cundutta<br />

bantend’<strong>in</strong> giaru e critichende a cua.<br />

Inue <strong>in</strong>trat sa furchetta sua<br />

Deus nde ‘aldet su chi ferit sutta!<br />

Funtana de notiscias mai asciutta<br />

ch’<strong>in</strong> dogni tempus hat sabor’e lua.<br />

Est s’agenzia lampu ‘e sas amigas<br />

ch’imbastit matrimonios e brigas.


A CHIE INGANNAT SU TEMPUS<br />

Oe f<strong>in</strong>zas su tempus est moneda,<br />

e-d-est istabilidu veramente.<br />

Su fattu est chi divisu est malamente,<br />

comente dogni bene e dogni preda:<br />

chie nde tenet pagu e chie meda,<br />

unu nd’hat troppu s’ateru niente.<br />

B’est chie mancu sos fizos addestrat<br />

e chie f<strong>in</strong>za pùlighe ammaestrat.<br />

Chie passat su tempus rie rie<br />

e chie leat posa ‘e Don Chisciotte,<br />

chie trabagliat f<strong>in</strong>’a mesanotte<br />

e chie dormit f<strong>in</strong>’a mesudie.<br />

B’est chie faghet sa notte pro die<br />

e chie <strong>in</strong>vece dormit die e notte.<br />

Pro zertos custu tempus est tirannu<br />

pro ateros su die paret annu.<br />

Bidimus direttores impressidos<br />

cun montes de pabilu a taul<strong>in</strong>u;<br />

tres o battor telefonos vic<strong>in</strong>u,<br />

e giaman e risponden accanidos;<br />

curren che da-e cane persighidos<br />

(massimamente andende a camer<strong>in</strong>u).<br />

B’hat zente chi los tentat cun passenzia<br />

f<strong>in</strong>z’una die pro un’udienzia.<br />

Si calcunu resessit a <strong>in</strong>trare<br />

(e no est tantu fazile s’impresa)<br />

lis podet narrer ch’hat sa domo azzesa,<br />

ma non b’hat mai versu e l’iscultare.<br />

Tra ponner firmas e telefonare<br />

lu lassat impaladu un’ora e mesa.<br />

In su frattempus s<strong>in</strong>d’en<strong>in</strong> sas duas<br />

e senza fagher sas rejones suas.<br />

Sos pezzos russos de cussa zenia<br />

han pagu tempus ma meda rigore,<br />

e tantu pro negare ogni favore<br />

zitan, <strong>in</strong> barba a sa democrazia,<br />

calchi leze borbònica istantìa<br />

chi ancora mantenen <strong>in</strong> vigore.<br />

E segundu sa cale (ite cunfortu!)<br />

s’umile zittad<strong>in</strong>u hat sempre tortu.


Invece àteros tantos pezzos russos<br />

totu sa die la passan caschende.<br />

E cando calchi firma sun ponzende,<br />

su mundu paret <strong>in</strong> palas de cussos.<br />

Faghen sos usuales lisciobussos<br />

a chie <strong>in</strong> part’issoro est trabagliende.<br />

E issos chi devian dare lughe,<br />

foghen solu peràulas a rughe.<br />

Mancari istraccos de fagher niente,<br />

hapende tempus pro nde fuliare,<br />

non lis paret dezzente a s’istentare<br />

pro <strong>in</strong>tender sas lagnas de sa zente<br />

- non cumbenit chi tantu illustre mente<br />

senza lucru si firmet a pensare -<br />

e dadu chi sun pagas sas bideas,<br />

si las cunservan sutt’aghedu <strong>in</strong>treas.<br />

Però, comente puzzant s’imbreagu,<br />

o puru chie mandigat chibudda,<br />

chie non tenet gana ‘e fagher nudda<br />

si connoschet de tesu a su fiagu.<br />

E hapat tempus meda o tempus pagu,<br />

s’<strong>in</strong>tenzione sua est sempre cudda.<br />

Ma su tempus, chi dogn’<strong>in</strong>gannu appurat<br />

sena metro dogn’òm<strong>in</strong>e mesurat.


FAMA E PRESUNZIONE<br />

Amigu caru, sa musa est un’arte<br />

e pro la tutelare hat un’iscola,<br />

ca s’arte non si podet rezer sola,<br />

ponzéndeche s’iscola a una parte.<br />

Salvu chi non pioan da-e Marte,<br />

sos genios perfettos bola-‘ola.<br />

Sa terra ancora no hat bidu un’astru<br />

senz’imparadu diventare mastru.<br />

E tue chi de mastru no has fama,<br />

istas sempre ra-ra che rana <strong>in</strong> poju,<br />

e pro pius pianghes a toroju<br />

cando ti bullan calch’ottava grama.<br />

Sos mastros puru iscappan calchi trama,<br />

però pro issos si serrat un’oju.<br />

De sos chi viven <strong>in</strong> sa rosa mìstica<br />

est f<strong>in</strong>za su catarru cos’artìstica.<br />

Permitti cust’esémpiu ‘e ti dare,<br />

de porcheria restada famosa:<br />

legge Sas immondìzias de Bosa<br />

senza ti ponner sa manu <strong>in</strong> su nare.<br />

Ma pro cantu est Murenu a concimare,<br />

totu paret amenta e malvarosa.<br />

Segundu me, pro votu li daia<br />

deghe <strong>in</strong> sa rima e zero <strong>in</strong> poesia.<br />

F<strong>in</strong>zas poetas de mannu respiru<br />

han puru calch’iscrittu tramandadu,<br />

chi, non solu non fit trigu purgadu,<br />

ma non fit mancu passadu <strong>in</strong> chiliru.<br />

E restat s’istrum<strong>in</strong>zu ancora <strong>in</strong> giru<br />

solu ca s’autore fit famadu.<br />

Mentre brujan un’opera ‘e valore<br />

ca est pagu connotu s’autore.<br />

Su duttoradu, poi, hat un’iscudu<br />

chi non lu passat ballas de fusile.<br />

Beru, s’iscola curregget s’istile,<br />

ma non nd’’ettat de l<strong>in</strong>fa cun s’imbudu.<br />

Intantu a tie, pro istare mudu,<br />

ti ponet su diploma <strong>in</strong> muzzighile,<br />

mancari siat pianta necciada<br />

chi si rezet ca l’han impalonada.


Perdona puru si, senza dirittu,<br />

iscomodo su “ Vate “ immortaladu:<br />

si prim’e Dante, tue, <strong>in</strong> cuss’istadu,<br />

“Pape Satan Aleppe” haisti iscrittu,<br />

cando t’haian bidu, poverittu,<br />

t’haian de pumattas carralzadu.<br />

Ma collocadu <strong>in</strong> tantu altu livellu,<br />

s’oscuru versu, b’istat a p<strong>in</strong>zellu.<br />

Comente brillat una dama altera,<br />

cun sas perlas pius variop<strong>in</strong>tas,<br />

gai s’adornat de mentes dist<strong>in</strong>tas<br />

dogni patria nobile e fiera.<br />

E si li mancat calchi perla vera<br />

cumpletat sa collana a perlas f<strong>in</strong>tas.<br />

Su miseru chi peccat de orgogliu,<br />

pro cumparrer, si servit de s’imbrogliu.<br />

Como non nerzas chi so limba mala<br />

s’hapo chilcadu de t’<strong>in</strong>coraggiare.<br />

Chie hat sa fama ancora <strong>in</strong> altu mare<br />

sa supèrbia ponzat a un’ala.<br />

A mie puru dan sa rughe a pala,<br />

cand’iscantono <strong>in</strong> su ciarolittare.<br />

Cando mi bullan ripito sa proa<br />

e organizo correddada noa.


RISPOSTA A PANTALEO SERRA<br />

Non faghes proa, caru Pantaleo,<br />

si curres a difender a Murenu,<br />

tantu podes cumprender a pienu<br />

chi sos meritos ch’hat non bi los leo.<br />

E poi, Melchioro, a cantu creo,<br />

no hat bisonzu de amparu anzenu,<br />

ca diat esser troppu cuntrastante,<br />

su nanu difendende unu zigante.<br />

Incrim<strong>in</strong>ende sa cantone a Bosa,<br />

cun zero <strong>in</strong> poesia a s’Autore,<br />

dimustro chi dogn’òm<strong>in</strong>e ‘e valore<br />

si podet perder <strong>in</strong> pessima cosa.<br />

Ne lu mudat s’istercu <strong>in</strong> frisca rosa<br />

s’arr<strong>in</strong>ga ‘e s’avvocadu difensore.<br />

Poetas che Murenu nd’’ess<strong>in</strong> pagos,<br />

ma esclusos bazz<strong>in</strong>os e fiagos.<br />

Amigu, has un’istògomo granìticu,<br />

si ses de rimas rassas ottimista.<br />

Ma pro connoscher s’ànima ‘e s’artista<br />

be-i cheret <strong>in</strong>vece sensu crìticu,<br />

pro no cunfunder su fruttu rachìticu<br />

cun su ch’est genu<strong>in</strong>a conquista:<br />

giustu pro no estender a totue<br />

sa bruttura (comente has nadu tue).<br />

Prima naras chi Bosa <strong>in</strong> cussu sensu<br />

l’hat descritta a Murenu àtera zente,<br />

poi faghes cumprender giaramente<br />

chi a t’assozziare ses propensu.<br />

Forsi pro cussu abbundas <strong>in</strong> s’<strong>in</strong>zensu<br />

tant’e purificare s’ambiente.<br />

E passet pro Murenu, chi fit zegu:<br />

ma tue gi’has sa vista e non ses legu!<br />

Cumprendo totu s’<strong>in</strong>timu turmentu<br />

de su poeta zegu e male sanu,<br />

guas’isp<strong>in</strong>tu a istender sa manu<br />

pro poder haer su sustentamentu.<br />

Intendo de sos versos su lamentu<br />

chi toccat ogni coro ‘e cristianu,<br />

ma est pro cussu chi postu hapo a parte<br />

su chi no est espressione ‘e s’arte.


Cheria puru, amigu Pantaleo,<br />

trattare arte e fama <strong>in</strong> generale.<br />

Ma su campu est istesu <strong>in</strong> modu tale<br />

chi resessire <strong>in</strong> breve no lu creo.<br />

In cantu ‘a s’arte, pro su chi pens’eo,<br />

raramente l’<strong>in</strong>dèv<strong>in</strong>an su sale.<br />

In sa fama, merìtu o non merìtu,<br />

<strong>in</strong>fluit meda s’ora e-i su situ.<br />

Tue faeddas bene: chi ogn’assu<br />

sa fama si la devet meritare.<br />

Ma comente des tando ispiegare<br />

sa fama de Dalì e de Picassu,<br />

chi t’impiastran una tela a grassu<br />

e naran ch’est unu tramontu <strong>in</strong> mare?<br />

Duncas suzzedit chi sa fama, <strong>in</strong> pràtica,<br />

la dat su gustu de zente fanàtica.<br />

Zertu no est una régula fissa,<br />

non cherzo ponner ogn’erva <strong>in</strong> sa fascia.<br />

Ma génios balzanos, pro disgrascia,<br />

m’abbizo chi nd’ispuntan a s’ispissa;<br />

si mantenen <strong>in</strong> pe’ pro iscummissa,<br />

eppuru faghen tèmpera alta e bascia.<br />

Pro como, amigu, t’istr<strong>in</strong>go sa manu<br />

e a ti legger sempre allegru e sanu.


VIAGGIU A SA LUNA<br />

Custa famosa visita a sa luna<br />

paret chi siat una cosa seria.<br />

Già calch’eroe, istufu ‘e fagher feria,<br />

est prontu, senza fàula peruna,<br />

a chircare <strong>in</strong> s’aera sa fortuna,<br />

dadu ch’<strong>in</strong> terra ch’hat troppu miseria.<br />

E a sa luna <strong>in</strong> chirca de trabagliu<br />

si trasferit cun armas e bagagliu.<br />

Cussos chi sun pro fagher su fagotto<br />

paret chi già un’oju hapan ispesu.<br />

Sozziedades, a su ch’hapo <strong>in</strong>tesu,<br />

neguscende sa luna sun sett’otto.<br />

Ognuna accabarradu hat unu lotto<br />

che chi esseren <strong>in</strong> Campu giavesu.<br />

E già com<strong>in</strong>zan, prim’e b’arrivare,<br />

a bender e torrare a comporare.<br />

Custos ispazziales affaristas<br />

non poden esser che americanos.<br />

Issos non creen <strong>in</strong> sos marzianos<br />

però sun de sa luna azzionistas.<br />

Istufos de terrenas conquistas,<br />

com<strong>in</strong>zan <strong>in</strong> sa luna a ponner manos,<br />

pro fagher f<strong>in</strong>z’<strong>in</strong>ie monopòliu<br />

de oro, de uràniu e petròliu.<br />

Guidat cust’impresa planetaria<br />

sa crema de s’umana <strong>in</strong>telligenzia,<br />

e isettende s’ora ‘e sa partenzia<br />

ognunu faghet casteddos <strong>in</strong> aria.<br />

S’est offerta f<strong>in</strong>z’una segretaria<br />

pro isbrigare sa currispondenzia,<br />

ja meledende su modu simpàticu<br />

de imbrigliare un’òm<strong>in</strong>e lunàticu.<br />

Sun aziendas bene piazzadas<br />

chi no lis mancat ne fundu ne costas.<br />

Ma <strong>in</strong>tantu s’uffisciu ‘e sas impostas,<br />

su cal’est sempre a orijas paradas<br />

mi las hat a dovere tartassadas<br />

<strong>in</strong> base a sas <strong>in</strong>tradas presuppostas.<br />

Tassas chi veramente faghen pena:<br />

propiu tassas de luna piena.


Mancu <strong>in</strong> sa luna cun sa fantasia,<br />

s’om<strong>in</strong>e podet fagher contivizos,<br />

senza che dever lassare sos chizos<br />

<strong>in</strong> sos calascios de s’esattoria,<br />

ja chi pro gulpa de s’astronomia,<br />

astronomicos sun sos affoghizos.<br />

Mancu <strong>in</strong> sa luna ti lassat <strong>in</strong> pasu<br />

s’erariu, s’eternu ficcanasu.<br />

Americanos meda, a prim’acchitu,<br />

si sunu de sa luna <strong>in</strong>namorados,<br />

ca sa notiscias de iscenziados<br />

lis hat istuzigadu s’appetitu.<br />

Ma su fiscu, de dollaros a pitu,<br />

los hat <strong>in</strong> malu modu iscoraggiados,<br />

cand’<strong>in</strong>vece podian rie-rie,<br />

a s’ispissa sighìrelas <strong>in</strong>ie.<br />

Pensade, custa luna <strong>in</strong>cantadora<br />

cumpagna de poetas e amantes,<br />

<strong>in</strong> manu a una cricca ‘e trafficantes<br />

capazzes de la ‘ender <strong>in</strong> mes’ora.<br />

E non bi sunu jòmpidos ancora:<br />

ite cand’han a essere abitantes!...<br />

Calchi die, si ponen manu <strong>in</strong> pasta,<br />

l’idimus pignorada e post’a s’asta.


SU DIVORZIU<br />

No so a su divorziu <strong>in</strong> favore,<br />

ca lu cundannat sa Santa Dottr<strong>in</strong>a,<br />

ma no est mancu norma cristall<strong>in</strong>a<br />

render irreparabile un’errore.<br />

Malu s’accordat su troppu rigore<br />

cun sa misericordia Div<strong>in</strong>a,<br />

e pagu giuat <strong>in</strong> su matrimòniu,<br />

postu chi b’hapat coa su dimòniu.<br />

Inue est su divòrziu imperante<br />

sos moralistas si dan tanta pena.<br />

Ma ue ribadida est sa cadena,<br />

sa morale no est pius brillante,<br />

ca su titulu feu de amante<br />

cuntenit ludu che riu <strong>in</strong> piena.<br />

Ue s’osservat sa leze canònica<br />

est s’<strong>in</strong>fidelidade pius crònica.<br />

Ogni legge si devet cambiare,<br />

cando a una paralisi est suggetta.<br />

Peruna legge, mancari perfetta,<br />

si podet <strong>in</strong> eternu cunservare:<br />

a sos tempos si devet adattare<br />

pro esser veramente bene azzetta.<br />

Gai sa legge matrimoniale<br />

est tempus de la render attuale.<br />

Cand’unu matrimòniu est faddidu,<br />

de l’annullare est prezisu dovere,<br />

mentre, segundu sa leze <strong>in</strong> podere,<br />

s’annullamentu est solu cunsentidu,<br />

si fem<strong>in</strong>a diventat su maridu,<br />

o resultat chi masciu est sa muzere,<br />

e pro àteros nodidos motivos<br />

ateretantu de lògica brivos.<br />

Ma de s’annullamentu fagher usu<br />

non podet s’emigrante isventuradu<br />

chi, torrende a su nidu, hat agatadu<br />

s’isposa cun tres fizos <strong>in</strong> piusu,<br />

e-i sa legge, pro mazore abusu,<br />

su nomen sou puru lis hat dadu.<br />

In custa leze, chi naran morale<br />

paret de ‘ider s’umbra ‘e su juale.


E cand’ammittit calchi prozzedura,<br />

custa legge non brillat pro lestresa:<br />

non tantu ca li pesat sa ‘ezzesa,<br />

ma ca paret senz’ancas de natura.<br />

Pro su pius si serrat s’avventura<br />

a dannu e beffe de sa parte lesa.<br />

Tando <strong>in</strong> barba a sa legge, ch’est senz’ancas,<br />

bess<strong>in</strong> de turnu sas damas biancas.<br />

Non benzan poi a narrer cun sussegu<br />

chi chèrene sas lezes rispettadas,<br />

<strong>in</strong> situazziones disperadas<br />

chi nde ‘ogan sos ojos a su zegu.<br />

Est umanu chircare ripiegu<br />

cando totu sas giannas sun serradas.<br />

Sòcrate solu hat supportadu tantu,<br />

eppuru mancu a isse han fattu santu.<br />

Potat s’oggettu de cust’argumentu,<br />

mover sos ch’han sas rèd<strong>in</strong>es <strong>in</strong> manu<br />

tantu <strong>in</strong> sas salas de su Vaticanu<br />

che <strong>in</strong> sos bancos de su Parlamentu,<br />

pro fagher sì chi custu sacramentu,<br />

sende div<strong>in</strong>u siat puru umanu.<br />

E già chi umanu est fagher isbagliu,<br />

s’abberzat, pro nd’’essire, un’ispiragliu.


GUVERNU DE ANIMALES<br />

Sos animales puru cun decoro<br />

riunidos umpare <strong>in</strong> assemblea<br />

han decretadu totu a un’idea<br />

de nom<strong>in</strong>are su guvernu issoro.<br />

E han postu m<strong>in</strong>istru a su tesoro<br />

s’elefante, ca fit a diarrea.<br />

Ma rezzidu s’<strong>in</strong>gàrrigu polìticu,<br />

est de repente diventadu istìticu.<br />

A unanimidade a sa difesa<br />

nom<strong>in</strong>an un’azzérrimu leone.<br />

Coment’e boghe fit unu cannone,<br />

ma surdu e zegu pro tanta ‘ezzesa.<br />

No ischende sa sua debilesa<br />

faghiat una zerta impressione.<br />

Ma s’abe, ispia atòmica, hat notadu<br />

chi fit cumpletamente isdentigadu.<br />

A sa giustiscia han devidu giamare<br />

su tostoìne, ch’est calmu e prudente,<br />

ja chi bi cheren assolutamente<br />

nessi degh’annos prima ‘e giudicare.<br />

E poi àteros deghe a s’abbizare<br />

de haer cundannadu un’<strong>in</strong>nozzente.<br />

A sos reclamos sa risposta est cudda:<br />

“Mezus giustiscia tarda chi non nudda”.<br />

Sa posta l’hana dada a su piccione,<br />

ca ‘olat senza perder s’oriente.<br />

Ma zertos naran ch’est suffizziente<br />

f<strong>in</strong>a sa joga <strong>in</strong> cussa mansione,<br />

ch’arrivit sempre a dest<strong>in</strong>ascione<br />

prima de calchi telegrammu urgente.<br />

Difatti, ancora rezz<strong>in</strong> bigliett<strong>in</strong>os<br />

ch’han impostadu sos garibald<strong>in</strong>os.<br />

Pro sos trasportos, totu <strong>in</strong> armonia,<br />

dan su mandatu a unu carrabusu.<br />

Ma isse de s’istrada faghet usu<br />

e non si curat de sa ferrovia.<br />

Pro s’asfaltu dimustrat simpatia,<br />

ca merce si bi buscat de piusu.<br />

Partit <strong>in</strong> bolu, avvistat su muntone,<br />

arrotundat e torrat <strong>in</strong> furgone.


E pro s’istruzzione, mancu male,<br />

cumparit unu membru cumpetente:<br />

fit <strong>in</strong> tribuna compare molente<br />

ca fit puru oradore uffizziale.<br />

Luego a s’Istitutu liceale<br />

mandat s’òrriu sou riverente.<br />

E saludat, serrende su discursu,<br />

tantos amigos suos fora ‘e cursu.<br />

Pro sos affares esteros chircare<br />

den unu pappagallu birde e grogu<br />

tantu de cussos nd’hat <strong>in</strong> dogni logu<br />

duncas si poden cumprender a pare.<br />

Ma a pattu sa limba ‘e li truncare<br />

cando faeddat de ferru e de fogu.<br />

Issos cundannan cun terrore sacru<br />

sas modernas iscolas de massacru.<br />

E de s’<strong>in</strong>soro còmpitu cunv<strong>in</strong>tos<br />

cuntemplan <strong>in</strong> su codice penale<br />

de ponner fora ‘e legge ogn’animale<br />

chi manifestat umanos ist<strong>in</strong>tos,<br />

o chi s’abbasciat, cun attos isp<strong>in</strong>tos,<br />

a su livellu ‘e s’òm<strong>in</strong>e attuale.<br />

Ca disonoran s’issoro guvernu<br />

sas impresas de s’om<strong>in</strong>e modernu.


SAS IMMONDIZIAS DE CASTEDDU<br />

Pro cuntestare un’epoca lontana,<br />

chi sa zittade pulida hat connotu,<br />

su S<strong>in</strong>digu ‘e Casteddu hat fattu votu<br />

de abolire sa “Nettezza urbana”.<br />

A “s’ecolofobia” sua arcana<br />

s’elettoradu applaudit devotu.<br />

Est diventadu s’idolu ‘e sa zente,<br />

isse, cun s’Assessore cumpetente.<br />

Custu sìndigu tardat a nde rùere<br />

c’hat a coro sos suos zittad<strong>in</strong>os:<br />

hat nadu “bastat!” a sos ispazz<strong>in</strong>os,<br />

ca sas iscobas sullevan piùere.<br />

Però sas tassas las sighit a sùere,<br />

mancari no esistan netturb<strong>in</strong>os.<br />

Ma sa zittade nessi hat sa deliscia<br />

d’esser isprofundada <strong>in</strong> s’immondizia.<br />

Semus cobertos de arga e de ludu<br />

ma niunu hat gana ‘e protestare,<br />

ca est coment’e a <strong>in</strong>terpellare<br />

unu sìndigu zegu, surdu e mudu.<br />

Duncas nois, pro haer calchi aggiudu,<br />

nos devimus a Deus <strong>in</strong>vocare<br />

ca Deus solu hat podere bastante<br />

pro <strong>in</strong>tervenner cun manu pesante.<br />

Deus cumpenset s’amm<strong>in</strong>istradore<br />

de custu nostru immensu muntonarzu<br />

e nos diat pimones de attarzu<br />

pro resister a tantu pudidore,<br />

già chi non tenen perunu valore<br />

sas prommissas de unu mol<strong>in</strong>arzu.<br />

Forsi est tramende calchi epidemia<br />

pro tenner bon’ispazzu <strong>in</strong> farmacia.<br />

Chie tenet de sìndigu s’istoffa,<br />

chie procurat sa penicill<strong>in</strong>a.<br />

Intantu <strong>in</strong> dogni istrada zittad<strong>in</strong>a<br />

naschet s’erva che matta ‘e iscarzoffa.<br />

Ma si nde li mandamus una coffa,<br />

a su sìndigu nostru pro istr<strong>in</strong>a,<br />

forsi rispondet ch’isse no nd’hat neghe<br />

s’est sa zittade <strong>in</strong>vasa ‘e pedrufeghe.


Su notte non si podet cam<strong>in</strong>are<br />

<strong>in</strong> sos marciapiedis a s’iscuru:<br />

autos <strong>in</strong> parcheggiu contr’a muru<br />

<strong>in</strong>u’est proibidu ‘e parcheggiare.<br />

Sos mascalzones poden <strong>in</strong>gombrare<br />

cussos passazos a coro seguru.<br />

Paret una zittade abbandonada<br />

‘ue peruna leze est rispettada.<br />

Non creo chi calcunu hapat pensadu<br />

- si est om<strong>in</strong>e sìncheru ‘e cherveddu -<br />

chi ‘enzan sos turistas a Casteddu<br />

pro cattigare istercu istajonadu,<br />

o pro si sezzer, a nasu tuppadu,<br />

<strong>in</strong>ue naschet f<strong>in</strong>a cugumeddu.<br />

Pius sos zittad<strong>in</strong>os si proìgan<br />

pius sos de sa Giunta si nde frìgan.<br />

Sos muntonarzos de ogni rione<br />

attiran dogni razza ‘e bestiàm<strong>in</strong>e:<br />

canes e battos, morzend’e su fàm<strong>in</strong>e,<br />

forrojan nott’e die ogni muntone,<br />

mentre sa capitale ‘e sa Regione<br />

est affoghende <strong>in</strong> mesu ‘e su ledàm<strong>in</strong>e.<br />

Canes, battos e sòrighes vagantes:<br />

sìndigu e assessores latitantes.


CAMPA, SARDIGNA!<br />

S’ìsula nostra paret dest<strong>in</strong>ada<br />

a passare sa vida <strong>in</strong> ispidale,<br />

cun affacca a su sou cabidale<br />

lum<strong>in</strong>ares de fama <strong>in</strong>cuntrastada.<br />

E dogni ‘olta ch’enit visitada<br />

l’agatan sempre differente male<br />

ma <strong>in</strong>vece de justa meigh<strong>in</strong>a,<br />

la sun curende a base ‘e aspir<strong>in</strong>a.<br />

Sos dottos de sa sarda maladia<br />

illustran sas orig<strong>in</strong>es profundas<br />

<strong>in</strong> cungressos e tàulas rotundas,<br />

isperdiscende tempus e salia.<br />

Pro <strong>in</strong>chiestas de dogni zenìa<br />

forman cummissiones vagabundas,<br />

chi de cultura mustran su bagagliu<br />

<strong>in</strong> sas colaziones de trabagliu.<br />

Cand’appar<strong>in</strong> <strong>in</strong> televisione<br />

- novellos Esculapios de ghia -<br />

mi rendo contu ch’<strong>in</strong> democrazzia<br />

f<strong>in</strong>za sa mesa hat una funzione:<br />

sa mesa longa dat s’impressione<br />

chi calchi membru hat sa supremazzia.<br />

Si narat sì su ch’est a cabutàula,<br />

sos de fiancu risponden ch’est fàula.<br />

Dognunu, a modu sou, faghet fronte<br />

a sos males chi tentat de curare:<br />

Pianu Irde, Zona Militare<br />

Leze Chibudda cun Pianu Ponte.<br />

Totu progettos andados a monte<br />

ca sa tàula fit rettangulare.<br />

Dogni cunvegnu dat ésitu iscassu<br />

si sa mesa no est a iscumpassu.<br />

Su peccadu l’han subra sa cussenzia<br />

sos architettos de s’arredamentu:<br />

pro gulp’issoro hat fattu fallimentu<br />

su Pianu ‘e R<strong>in</strong>àschida <strong>in</strong> partenzia,<br />

chi prommittiat dare <strong>in</strong> permanenzia<br />

rios de latte da-e Gennargentu.<br />

Ma si comente fìt sa mesa ovale<br />

cussu pianu puru andeit male.


No mezorat sa sarda nazione<br />

ca non b’hat cumpattesa <strong>in</strong> sa guida,<br />

a malapena la tenen <strong>in</strong> vida<br />

fattende sa sartizza a su muscone,<br />

e poi tenen sa presunzione<br />

de cherrer fagher s’Europa unida.<br />

Cun pregiudizziales malaittas<br />

isperran unu pilu <strong>in</strong> battor fittas.<br />

De tribunos piena est dogni sala,<br />

sezzidos <strong>in</strong> poltronas e cadreas<br />

ca sos cungressos non sun cosas feas,<br />

coment’e manizare piccu e pala.<br />

Podet esser de trigu annada mala,<br />

però annada ‘ona ‘e assembleas,<br />

‘ue fagher si den su culu a brou<br />

sas concas mannas pienas che ou.<br />

Cand’<strong>in</strong> tàulas tundas e ovales<br />

est impignada cussa zente seria,<br />

totu paren espertos <strong>in</strong> materia<br />

trattende sos problemas regionales.<br />

Faghen <strong>in</strong>truglios pro totu sos males<br />

e ciacciarrende abrogan sa miseria.<br />

Ma totu sas sedutas f<strong>in</strong><strong>in</strong> gai:<br />

discurren sempre e non dezzid<strong>in</strong> mai.


SU TOTOTRUFFA<br />

Cust’est cantu podiat capitare<br />

a zertos giogadores de pallone:<br />

su s’ider convocados a presone<br />

pro un’allenamentu s<strong>in</strong>gulare,<br />

ca paret chi si devan <strong>in</strong>contrare<br />

Reg<strong>in</strong>aceli cun s’Ucciardone.<br />

Accumpagnados a sonos de corra<br />

<strong>in</strong>tran <strong>in</strong> campu mafia e camorra.<br />

Non diat essere tantu cosa buffa<br />

istituire su calcio-galera<br />

e dare a nois puru sa manera<br />

de iscummitter a su Tototruffa.<br />

Cand’<strong>in</strong> su campu faghian baruffa<br />

e faghìana s’àrbitru a bisera<br />

sa zente tifaiat a favore<br />

de chie est resultadu truffadore.<br />

Custos tifosos sunu zente istrana<br />

e cheren <strong>in</strong>chiestas rigorosas,<br />

ca nachi cussas ancas prezziosas,<br />

faghian trucos a s’italiana.<br />

Però comente mai a mente sana,<br />

tolleran truffas <strong>in</strong> àteras cosas?<br />

Est coment’e pretender chi s’anzone<br />

restet biancu <strong>in</strong> mesu a su carvone.<br />

Sos giogadores tenen fantasia<br />

e non s’ispiran a Santu Franziscu,<br />

e si calch’unu lu ponen <strong>in</strong> friscu,<br />

est de seguru <strong>in</strong> bona cumpagnia.<br />

Si salvat solu sa categoria<br />

de pischecanes chi frodan su fiscu.<br />

De s’evasore sa zente s’abbizat<br />

ma niunu pius s’iscandalizat.<br />

Su càrcere acquistat giogadores<br />

pro divagare sa classe bancaria.<br />

Cale mezus riforma carceraria<br />

podian fagher sos legisladores?<br />

A sos egregios amm<strong>in</strong>istradores<br />

han assignadu sa zella onoraria,<br />

<strong>in</strong> modu ch’hapan totu asseguradu,<br />

vittu e alloggiu a gàrrigu ‘e s’Istadu.


Cun istranzos de lussu, sas presones,<br />

pro forza deven esser accoglientes,<br />

ca pro redimer sos del<strong>in</strong>quentes<br />

non bastan solu televisiones:<br />

bi cheren puru veros campiones<br />

chi potan soddisfagher sos clientes,<br />

cumpensende, segundu sas fadigas,<br />

sos giogadores (<strong>in</strong> maglias a rigas).<br />

Coment’appagat dogni ristorante<br />

sos gustos de sos suos fittianos,<br />

gai puru sos carceres nostranos<br />

deven servire sa zent’importante,<br />

<strong>in</strong> modu ch’iscat, s’illustre birbante,<br />

de poder capitare <strong>in</strong> bonas manos,<br />

e chi l’han preparadu un’ambiente<br />

a mesura de om<strong>in</strong>e <strong>in</strong>fluente.<br />

Isperamus chi dogni Direttore<br />

trattet bene s’illustre <strong>in</strong>quil<strong>in</strong>u:<br />

si unu “stopper” pro sou dest<strong>in</strong>u,<br />

cummittit fallu <strong>in</strong> area ‘e rigore,<br />

non pretendan chi cussu jogadore<br />

hapat su trattamentu ‘e s’ispazz<strong>in</strong>u.<br />

Ma pro fortun’e s’aristocrazia,<br />

<strong>in</strong> sas presones b’est s’<strong>in</strong>fermeria.


CUNTRASTOS DE SARDIGNA<br />

Pro meritu ‘e s’illustre personaggiu<br />

de prestigiosa razza levant<strong>in</strong>a<br />

approdan a sa Costa Ismerald<strong>in</strong>a<br />

miliardos che ballas de foraggiu.<br />

Poi hamus su bàrbaru coraggiu<br />

de narrer chi cust’ìsula est misch<strong>in</strong>a.<br />

Su piangher miseria e disgrascias<br />

est a torrare a Deus malas grascias.<br />

Osservade cant’oro hat semenadu<br />

s’Aga Kan, <strong>in</strong> sa costa sardignola,<br />

pro trasformare sos Montes de Mola<br />

<strong>in</strong> d’unu paradisu <strong>in</strong>deoradu.<br />

No hat sa zente sarda abbauccadu<br />

cun bìcculos de ‘idru e istagnola,<br />

anzis, prìnzipe riccu si appalesat<br />

ca <strong>in</strong>casciat tant’oro cantu pesat.<br />

Cumpetente <strong>in</strong> materia ‘e turismu,<br />

ma cabu de sa sua religione<br />

forsi est <strong>in</strong> Sardigna <strong>in</strong> missione<br />

pro cunvertire zente a s’islamismu<br />

ca de sa patria ‘e su bandidismu<br />

hat decretadu sa redenzione.<br />

Inue fit su fàdigu a fiancos<br />

pioen marcos, dollaros e francos.<br />

Però su sardu est malu a cuntentare<br />

e si lamentat chi no hat trabagliu.<br />

Si gàrrigat a pala su bagagliu<br />

e partit, pro su gustu d’emigrare.<br />

Su chi fit ladru sighit a furare,<br />

e de mezoru perunu ispiragliu.<br />

Sigh<strong>in</strong> sos sequestros de sa zente<br />

chi sun de moda f<strong>in</strong>za <strong>in</strong> Cont<strong>in</strong>ente.<br />

Però, si cussa costa est gai ricca,<br />

no est totu tributu musulmanu,<br />

ca sa Regione l’hat dadu una manu<br />

(ancu l’haeret giuta muzza o sicca).<br />

Com’han rejone si faghen sa ficca<br />

contr’a calchi Gerònimu nostranu<br />

e a sos chi si sun isfressurados<br />

fattend’<strong>in</strong>ch<strong>in</strong>os a noranta grados.


Si che-i su passadu est s’avvenire,<br />

de Tàntalo su sardu hat su dest<strong>in</strong>u:<br />

bidet su fruttu maduru vic<strong>in</strong>u<br />

però non giompet mai a lu cogliere.<br />

Isse hat contribuidu a costruire<br />

<strong>in</strong> Gaddura s’imperu levant<strong>in</strong>u,<br />

però lu mirat da-i tesu ebbia<br />

e s’hat sidis <strong>in</strong>gullit sa salia.<br />

Porto Cervo est coment’e unu lagu<br />

ch’<strong>in</strong>vasat miliardos a usura.<br />

Però da <strong>in</strong>tro cuss’<strong>in</strong>vasadura,<br />

de liquidu nde ‘irat bell’e pagu,<br />

ca servit solamente pro disvagu<br />

de chie favoridu hat sa natura.<br />

De cussa l<strong>in</strong>fa vital’e benigna<br />

no nde lucrat su restu ‘e sa Sardigna.<br />

Ma cussu carismàticu sovranu,<br />

cando hat isbarcadu <strong>in</strong> Arzachena,<br />

nos hat prommissu sa luna piena<br />

che Colombo a su pòpulu <strong>in</strong>dianu.<br />

Pro attuare su sou pianu<br />

hat raccontadu un’istoria amena.<br />

E subitu, sos nostros buscapese<br />

si sun fattos <strong>in</strong> battor e <strong>in</strong> sese.<br />

Ancora, Montezumas <strong>in</strong> mars<strong>in</strong>a,<br />

andan <strong>in</strong> missione ispeciale,<br />

e s’<strong>in</strong>gruscian pius de su normale<br />

- chi a momentu si truncan s’isch<strong>in</strong>a -<br />

pro adattare sa moda lat<strong>in</strong>a<br />

a su salameleccu orientale.<br />

Mancu s’ammentan, <strong>in</strong>tro cussas salas,<br />

de s’iscurìa ch’han lassadu a palas.<br />

Si sa Costa Ismeralda est un’<strong>in</strong>cantu,<br />

devimus s’Aga Kan r<strong>in</strong>grazziare,<br />

ca est capazze de organizare<br />

f<strong>in</strong>za salas de ballu <strong>in</strong> campusantu.<br />

Su mundu est fattu de risu e piantu,<br />

edduncas poden esister umpare.<br />

E gai est sa Sardigna, <strong>in</strong> custu mundu:<br />

riccas sas costas, pòveru su fundu.


SAS RIFORMAS<br />

In meritu a su solitu macch<strong>in</strong>e<br />

de tanta zente chi riformas cheret,<br />

cheria chi calcunu mi ziteret<br />

una riforma andada bonu f<strong>in</strong>e.<br />

A chie de riforma hat su ‘add<strong>in</strong>e<br />

bisonzat chi calcunu lu poderet.<br />

S’Italia est sa terra ue s’irricch<strong>in</strong><br />

sos ladros, ma riformas non nd’atticch<strong>in</strong>.<br />

Ancora nos <strong>in</strong>cantat su miraggiu<br />

de diventare una riforma attiva<br />

cun-d-una macch<strong>in</strong>a amm<strong>in</strong>istrativa<br />

chi giughet ru<strong>in</strong>zadu ogn’<strong>in</strong>granaggiu<br />

e chi niunu s’armat de coraggiu<br />

pro li dar’ozu, de su cale est briva.<br />

Si leat su refreu un’applicadu<br />

<strong>in</strong>trat <strong>in</strong> crisi totu s’apparadu.<br />

Si poden fagher milli determ<strong>in</strong>os<br />

sutta sa nostra italica bandela:<br />

abbandonamus sa mar<strong>in</strong>a a vela<br />

senz’approntare prima vapor<strong>in</strong>os.<br />

In zittade serramus sos cas<strong>in</strong>os<br />

pro ponner sas bagassas <strong>in</strong> carrela.<br />

Cando segamus tres pes a sa banca<br />

cherimus chi si rezat cun-d-un’anca.<br />

Riforman su regime tributàriu<br />

e faghen sa figura ‘e sa corronca:<br />

totu si ‘ettan sas manos a conca<br />

pro dever aggiornare un’ischedàriu.<br />

Intantu, de sos ladros de s’eràriu,<br />

no iscober<strong>in</strong> mai s’ispelonca.<br />

E deven pienare sos calascios<br />

cun su ch’ispozan <strong>in</strong> sos fundos bascios.<br />

Pro fagher sa riforma burocràtica<br />

han formadu unu nou m<strong>in</strong>istériu,<br />

ma cun s’iscopu de crescher s’impériu<br />

e <strong>in</strong> progressione matemàtica.<br />

Ma cando ponen manu a una pràtica<br />

l’istru<strong>in</strong> cun borbòpnicu critériu.<br />

De cussu m<strong>in</strong>istériu est sa neghe<br />

si dogn’uffisciu nde partorit deghe.


Comente funzionat un’uffizziu<br />

l’hapo toccadu cun sa manu mia:<br />

solu s’ispostan un’iscriania<br />

si bloccat unu pubblicu serviziu.<br />

Ecco proit’esprimo su giudiziu<br />

chi sas riformas sun un’utopia,<br />

e non mi fido de ogni Barabba<br />

chi annegat <strong>in</strong>-d-una tazz’e abba.<br />

Han fattu sa riforma de sa domo,<br />

chi nachi fit serviziu sociale,<br />

e sutta su palattu comunale<br />

sos isfrattados s’accàmpana como.<br />

In su S<strong>in</strong>digu b’ido un Ecce Homo<br />

chi non risolvet ne bene ne male.<br />

Non riformemus niente, pro Deus!<br />

S<strong>in</strong>ò andamus da-i mal’<strong>in</strong> peus.<br />

Bon’ultima (su sogn’e tanta zente)<br />

arrivit sa riforma sanitaria:<br />

s’assistenzia, prima fit precaria,<br />

però como no nd’hamus pro niente.<br />

Tant’<strong>in</strong> Sardigna che <strong>in</strong> Cont<strong>in</strong>ente,<br />

iscummitto chi torrat sa malaria.<br />

Dogni riforma est sempre un’imbarazzu,<br />

si l’amm<strong>in</strong>istrat una conca ‘e istrazzu.


ATTITIDOS A PREMIU<br />

Dogn’epoca at sa sua poesia<br />

chi riflettit sos gustos de sa zente.<br />

Sa poesia sarda, <strong>in</strong> su presente,<br />

misch<strong>in</strong>a, est <strong>in</strong> corruttu che battia,<br />

ca pro su gustu de calchi giuria<br />

no est gradida si no est dolente,<br />

ne hat valore su cumponimentu<br />

si no hat de attitidu s’accentu.<br />

E pro cussu sos temas preferidos<br />

sigh<strong>in</strong> a esser sa matessi lagna:<br />

s’iscurìa, su gelu, sa siccagna,<br />

sos delittos, sos fogos, sos bandidos,<br />

sos pastores chi nudos e famidos<br />

fu<strong>in</strong> e abbandonan sa campagna.<br />

Possibile ch’<strong>in</strong> custa sarda vida<br />

piangan sette dies a sa chida!<br />

Custu Parnasu sardu est tappezzadu<br />

de poesias listadas a luttu,<br />

ue tottu pianghen a succuttu,<br />

autores, giuria e cumitadu.<br />

Da un’estru poeticu annuzadu<br />

non podet nascher differente fruttu,<br />

si non che poesias lastimosas<br />

chi paren epitaffios de losas.<br />

E non lis paret cuntraddizione<br />

su andar’a piangher a sa festa,<br />

tot’affliggidos, a cuguddu <strong>in</strong> testa,<br />

che cunfrades <strong>in</strong> chida ‘e passione,<br />

cummentende sa morte de Ugone,<br />

o calch’atera istoria funesta.<br />

Però non rien mai, cussos tales,<br />

ca timen de che perder sos casciales.<br />

Mi paret chi los bida, a sa torrada<br />

da-i sa festa, <strong>in</strong>ue pro cunfortu<br />

han rezzidu una bella conca ‘e mortu<br />

pro dogni poesia premiada,<br />

cun sa prommissa d’enner rezzitada<br />

<strong>in</strong> sa Rai, pro mezus accunortu.<br />

E si comente su piantu est mannu,<br />

cussa rezzita durat tottu s’annu.


Cussos patidos de musa bastarda<br />

sigh<strong>in</strong> a buliare sa funtana<br />

cun poesias a s’italiana,<br />

chi tradù<strong>in</strong>i poi <strong>in</strong> limba sarda.<br />

Sa propaganda lis faghen gagliarda,<br />

però non sunu ne l<strong>in</strong>u ne lana.<br />

Eppuru passan pro poetas coltos,<br />

bastat ch’appedden che canes isoltos.<br />

Sa poesia tradizionale,<br />

chi prima fit su ‘antu ‘e Logudoro,<br />

devet sighire su gener’issoro:<br />

senza rima ne metrica usuale.<br />

E, pro haer s’impronta culturale,<br />

devet esser pro forza istrazza-coro.<br />

Non la liberat da-i cussu assédiu<br />

mancu Nostra Segnora ‘e su Rimédiu.<br />

Solu chie est dispostu a s’angustia<br />

<strong>in</strong>tro cussu parnasu ‘enit ammissu.<br />

Su nostru apollo sardu est semper issu,<br />

tant’<strong>in</strong> sa Rai che <strong>in</strong> sa Giuria,<br />

e cando legget calchi poesia<br />

si sonniat l<strong>in</strong>ghende licarissu:<br />

cunv<strong>in</strong>tu chi sa zente est iscultende<br />

a muccaloru <strong>in</strong> manu e pianghende.<br />

Ma, forsi, pro sa legg’e su cumpensu,<br />

chi solet guvernare sa natura,<br />

si sun formende Centros de Cultura<br />

orientados <strong>in</strong> ateru sensu,<br />

ue no usan de brujare <strong>in</strong>zensu<br />

pro sos poetas de sa disaura.<br />

Ne de cantare cun sa rughe a pala<br />

sas litanias pro s’annada mala.<br />

Bastat cun sos messaggios de tristura<br />

e allegros gosémunos sa vida.<br />

Pro ‘<strong>in</strong>cher una poetica isfida<br />

non recurremus a tanta impostura,<br />

che chie pro patentes de cultura,<br />

iscomodat sa zente seppellida.<br />

Sos mortos ch’’iden simile trabagliu,<br />

rien <strong>in</strong>tro sa tumba a iscracagliu.


Fatemus viver allegra sa zente<br />

déndeli nessi poesia amena.<br />

No <strong>in</strong>ventemus pro fagher iscena<br />

atomosferas de càmera ardente<br />

ca ja bi pensat su del<strong>in</strong>quente<br />

a nos ponner <strong>in</strong> coro luttu e pena.<br />

No attristemus chie est già attristadu,<br />

chirchende fune <strong>in</strong> domo ‘e s’impiccadu.<br />

No est cussu su modu ‘e cunfortare<br />

chie da-e sas penas est distruttu.<br />

Si cantamus attìtidos de luttu<br />

sa zente non si podet allegrare<br />

ca est coment’e cherrer iscazzare<br />

su sidis mandighende su prosciuttu.<br />

A front’e cussu pateticu clima<br />

nois, allegros, br<strong>in</strong>damus <strong>in</strong> rima:<br />

“Chie d’esser cuntentu hat bramosia,<br />

siat cuntentu, viva s’allegria!”


MALE SENZA RIMEDIU<br />

S’om<strong>in</strong>e, cust’umana criatura<br />

fruttu de sa div<strong>in</strong>a onnipotenzia,<br />

dòm<strong>in</strong>at, cun sa sua <strong>in</strong>telligenzia,<br />

sos tres regnos chi forman sa natura.<br />

S’irricchit de cont<strong>in</strong>u <strong>in</strong> sa cultura<br />

e penetrat a fundu <strong>in</strong> dogn’iscenzia.<br />

Ma est un’impotente m<strong>in</strong>chione<br />

contr’a su cancru de s’<strong>in</strong>flazzione.<br />

Hat <strong>in</strong>ventadu mesos pro ‘olare<br />

da una parte a s’atera ‘e su mundu:<br />

attraessat sa terra tot’<strong>in</strong> tundu<br />

senza tenner bisonzu ‘e si frimmare,<br />

comodamente navigat <strong>in</strong> mare,<br />

siat <strong>in</strong> superficie che <strong>in</strong> fundu.<br />

E poi, fessu, perdet sa partida<br />

cun sos iscattos de su caru-vida.<br />

S’om<strong>in</strong>e, ch’<strong>in</strong> su mundu est unu re<br />

(senz’offesa pro zertas fem<strong>in</strong>istas)<br />

istufu de terrenas conquistas,<br />

f<strong>in</strong>za subra sa luna ha postu pè,<br />

e cun coraggiu, seguru de sè,<br />

percurret de s’ispaziu sas pistas.<br />

Ma non possedit formula segura<br />

pro bloccare su preju ‘e sa ‘irdura.<br />

S’òm<strong>in</strong>e chi s’impignat a pienu,<br />

penetrat de sa terra <strong>in</strong> sas <strong>in</strong>tragnas:<br />

trapanat che regottu sas muntagnas<br />

e <strong>in</strong>tro faghet passare su trenu,<br />

però est <strong>in</strong>capaze a ponner frenu<br />

a sos prejos e ateras magagnas.<br />

Dom<strong>in</strong>at totu ma non podet nudda<br />

pro fagher rebasciare sa chibudda.<br />

Unu chirurgu onu <strong>in</strong> s’operare,<br />

vidas umanas recuperat meda.<br />

A chie est lanzu che filu ‘e seda<br />

li dan sa cura pro si r<strong>in</strong>forzare,<br />

però niunu resessit a dare<br />

poder’e acquistu a sa moneda.<br />

Su chi hat <strong>in</strong> pius sa chirurgia<br />

paret chi manchet a s’economia.


A ite serv<strong>in</strong> sas cummissiones,<br />

ja chi sos prejos creschen a dogn’ora?<br />

Senza sensu pontifican ancora,<br />

membros de cussas istituziones,<br />

ca pro impapp<strong>in</strong>are sas persones<br />

hamus magos locales e de fora.<br />

Pro chi non benzan da-e sa Sorbona<br />

isch<strong>in</strong> tenner sa zente calma e bona.<br />

S’iscenzia economica hat dettadu<br />

teorias <strong>in</strong> tantas naziones,<br />

ma de sas suas applicaziones<br />

no hamus sempre bonu resultadu.<br />

Tra chimbant’annos, <strong>in</strong> su nostru Istadu,<br />

un’ou costat duos miliones,<br />

<strong>in</strong> barba a sa politica economica<br />

(si non l’<strong>in</strong>gullit calchi nue atomica).<br />

Da-e sa vile ispeculazione<br />

est <strong>in</strong>vasada sa soziedade,<br />

eppuru sighit s’Autoridade,<br />

a faeddare de protezione,<br />

e tue vives cun s’illusione<br />

chi non connoschet preju s’onestade.<br />

Invece lu connoschet, e comente!<br />

Ma <strong>in</strong> proporzione a s’ambiente.


PRO MERITU DE SA PINNA A SFERA<br />

Sa p<strong>in</strong>na a sfera est de fazzile usu<br />

f<strong>in</strong>za pro chie de p<strong>in</strong>na est dejunu:<br />

ecco proite la trattat dognunu<br />

chi d’esser iscrittore s’est illusu.<br />

Su professore non contat piusu,<br />

ca paret chi non servat a niunu.<br />

Oe dognunu manizat sa p<strong>in</strong>na<br />

che chi giuteret unu roccu ‘e l<strong>in</strong>na.<br />

Prima, però, cun p<strong>in</strong>na e cun t<strong>in</strong>teri,<br />

bi cheriat pius abilidade:<br />

s’agataiat <strong>in</strong> difficultade<br />

chie non fit de cussu mestieri.<br />

Unu diploma de ragionieri<br />

non s’otteniat cun fazilidade.<br />

Chie jugher sa p<strong>in</strong>na no ischiat,<br />

f<strong>in</strong>za manos e faccia si t<strong>in</strong>ghiat.<br />

Como, però, cun cussa <strong>in</strong>venzione,<br />

sa t<strong>in</strong>ta colat pianu pianu.<br />

Cand’unu leat una p<strong>in</strong>na <strong>in</strong> manu,<br />

s’ischit fagher appena un’isburrone,<br />

pretendet s’impiegu <strong>in</strong> sa Regione<br />

e ismittit de fagher s’ortulanu.<br />

Pro cussu abbundan sos impiegados,<br />

ma sa mazore parte improvvisados.<br />

Oe sa zente piena de viscios,<br />

girat sas palas a s’agricoltura.<br />

Ecco proite mancat sa ‘irdura<br />

e b’hat cas<strong>in</strong>u mannu <strong>in</strong> sos uffiscios.<br />

Isp<strong>in</strong>tos da-i falzos pregiudiscios<br />

passan da-i su zappu a s’iscrittura.<br />

A chi’hat sa zimbiga de iscrier,<br />

pagu l’importat si faghet a rier.<br />

Ma calchi ‘olta podet capitare<br />

ch’<strong>in</strong>-d-un’uffisciu non torran sos contos,<br />

e sun suggettos a rezzire affrontos,<br />

sos chi sun pagu ‘onos a contare.<br />

Diffatti nd’hana devidu arrestare<br />

pro zeros <strong>in</strong> pius, poveros tontos!<br />

Gai <strong>in</strong> galera nde sigh<strong>in</strong> a pònnere<br />

ca non isch<strong>in</strong> sa cifras iscumpònnere.


A ite servit andare a iscola,<br />

si già isch<strong>in</strong> iscrier <strong>in</strong> s’asilu?<br />

cando l’appoggian subra su pabilu,<br />

sa p<strong>in</strong>na a sfera, iscriet f<strong>in</strong>za sola.<br />

Pro cussu, tanta zente campagnola,<br />

curret a si leare ateru filu<br />

e, mancari isfregende sa grammatica,<br />

leat sa carriera burocratica.<br />

Ma cando s’usaiat su p<strong>in</strong>n<strong>in</strong>u<br />

e bi fit <strong>in</strong> programma sa grafia,<br />

chie sezziat <strong>in</strong> s’iscriania<br />

manizaiat sa p<strong>in</strong>na a punt<strong>in</strong>u.<br />

ja chi tando s’impitu fit cont<strong>in</strong>u:<br />

<strong>in</strong> manu p<strong>in</strong>na e t<strong>in</strong>ta <strong>in</strong> s<strong>in</strong>tonia.<br />

Chie fit mani-frùnc<strong>in</strong>u o redossu<br />

si ch’ettaiat su t<strong>in</strong>teri a dossu.<br />

Sa p<strong>in</strong>na a sfera hat contribuidu<br />

a mim<strong>in</strong>are s’analfabetismu.<br />

Si fit bessida <strong>in</strong> tempus de fascismu,<br />

gerarcas de pius haimis bidu.<br />

Oe s’<strong>in</strong>filan <strong>in</strong> dogni partidu<br />

(ca no est mortu ancora s’arrivismu).<br />

Restan analfabetas su matessi,<br />

ma tentan de iscrier, a su nessi.


SOS EUFEMISMOS<br />

Non paret beru chi zente guasta,<br />

assumat unu titulu dezzente.<br />

In calchi aristocràticu ambiente<br />

si giogan sas muzeres a canasta,<br />

eppuru sigh<strong>in</strong> a giamare casta<br />

una congrega de sìmile zente,<br />

pro dare decorosa identidade<br />

a chie non connoschet castidade.<br />

Tantos àteros titulos faddidos<br />

adòrnana sa semplize attrattiva:<br />

gai rezzit su tìtulu de diva<br />

una chi l’han suzzada otto maridos,<br />

senza contare cuddos accudidos<br />

chi si la suzzan <strong>in</strong> cooperativa.<br />

Pius che dea est una calar<strong>in</strong>a<br />

dotada de su titulu ‘e div<strong>in</strong>a.<br />

S’eufemismu est sa tuta mimètica<br />

chi preservat da ogni pregiudisciu:<br />

sa ch’alimentat su mund’e su viziu<br />

no est bagassa, ma peripatètica,<br />

e s’<strong>in</strong> su sessu hat natura frenètica,<br />

la tenen pro n<strong>in</strong>fòmane a <strong>in</strong>disciu.<br />

Non dana mai su nòmene giustu<br />

a suggettos chi causan disgustu.<br />

Non bido mancu sa nezessidade<br />

e ne pro cale motivu ispecificu<br />

appizzigan su titulu ‘e “Magnificu”<br />

a su Rettore ‘e s’universidade,<br />

(chi calchi ‘olta, pro sa veridade,<br />

paret una figura ‘e geroglificu).<br />

Forsi pro chi, a parte sa presenzia,<br />

rendat su sensu ‘e sa magnificenzia.<br />

F<strong>in</strong>z’<strong>in</strong> sa gerarchia militare<br />

han cummittìdu su matess’isbagliu:<br />

comente mai giaman “Ammiragliu”<br />

unu ch’est impossibile ammirare?<br />

Dadu ch’est sempre navighend’<strong>in</strong> mare<br />

no l’ammiran che fera <strong>in</strong> su serragliu.<br />

Non s’ischit cantos ammiraglios sunu,<br />

ne si resessit a nde ‘ider unu.


Ma s’ironia pius evidente<br />

l’hapo toccada cun manu sa die<br />

chi hana fatti “Cavaglieri” a mie,<br />

chi no hapo ne caddu ne molente;<br />

coment’han <strong>in</strong>signidu atera zente<br />

appiedada che deo, gasie.<br />

In omaggiu, umpare a su brevettu,<br />

m’haeren nessi mandadu un’acchettu.<br />

E ite narrer de calch’Onorevole?<br />

De calch’unu giamadu “Vostro Onore”?<br />

Ch’<strong>in</strong> combutta cun mafia e terrore<br />

si cumportan <strong>in</strong> modu abbom<strong>in</strong>evole?<br />

Deus ‘aldet de zente autorevole<br />

de sa del<strong>in</strong>quenzia a favore,<br />

chi cun s’issoro manu trista e vile<br />

sunu luende su mundu zivile.<br />

In cantu, poi, a s’Autonomia,<br />

chi sol’<strong>in</strong> teoria hat sa Regione,<br />

dogni partidu hat unu copione,<br />

fruttu de sa romana gerarchia,<br />

chi pappagallos de periferia<br />

deven ripiter a perfezione,<br />

mentre si moven, a s’<strong>in</strong>zoma <strong>in</strong>zoma,<br />

cun sos filos tirados da-e Roma.


FASSONIS PO SA MARINA<br />

Piccioccus, disoccupaus,<br />

labai ch’est s’ora giusta,<br />

baxei a fai fassonis<br />

a Crabas e Santa Giusta.<br />

Impiantai arsenalis<br />

po fai’ barcas de giuncu,<br />

giai chi no’ teni’ navis<br />

custu Guvernu susuncu.<br />

Seus torraus a frori<br />

<strong>in</strong> manus a certa genti:<br />

a navigai <strong>in</strong> fassonis<br />

po andai <strong>in</strong> Cont<strong>in</strong>enti.<br />

Penseus seriamenti<br />

de attrezzai una flotta,<br />

po andai <strong>in</strong> Terrafrimma<br />

istudieus sa rotta.<br />

Tra mancanzia de navis<br />

e iscioperus selvaggius,<br />

su fatt’e’ chi a sa Sardigna<br />

dd’hanti serrau is passaggius.<br />

Inzandus, ita fadeus,<br />

po no essi’ isolaus?<br />

Totu su mari Tirrenu<br />

de fassonis ndi prenaus!<br />

Po sollecitai <strong>in</strong> Roma<br />

praticas de pensionis;<br />

<strong>in</strong> mancanzia de navis<br />

parteus cun is fassonis.<br />

In logu de su motori<br />

ddi cuncordaus sa vela,<br />

poneus lossias de canna<br />

po no ispacciai tela.<br />

It’abbisongiu teneus<br />

de navis cont<strong>in</strong>entalis?<br />

circundeus sa Sardigna<br />

de cantieris navalis!<br />

Si costrueus fassonis<br />

eus a tenni’ s’iscoffa<br />

de trasportai <strong>in</strong> Italia<br />

meda prus casu e cancioffa


Aici donaus provas<br />

de sa sarda “balentia”<br />

e teneus sa bisura<br />

de vera AUTONOMIA.<br />

Depeus fair’<strong>in</strong> modu<br />

de no’ domandai nudda,<br />

aici “birdia nosta”<br />

si nci ficchit <strong>in</strong> sa ‘udda.


SA LEPPA LUSSURZESA<br />

(A su caru amigu Vittoriu Mura)<br />

S’omaggiu tou, gratu, hap’apprezzadu,<br />

caru Mura, cun tanta simpatia,<br />

ma calcunu, chissà, pro gelosia,<br />

cuss’omaggiu l’hat goi <strong>in</strong>terpretadu:<br />

chi m’has una resorza regaladu<br />

ca est su simbulu ‘e sa limba mia.<br />

Su chi non m’hasa nadu pro rispettu<br />

mi l’has iscrittu offrendemi un’oggettu.<br />

Cunfesso chi m’has postu <strong>in</strong> pensamentu,<br />

amigu, cun cuss’attu ‘e gentilesa:<br />

b’est chie narat chi est un’offesa,<br />

e chie narat chi est cumplimentu,<br />

paragonare sa limba ‘e Larentu<br />

a unu pramm’e leppa lussurzesa.<br />

Su fatt’est chi, pro bona o mala fama,<br />

su sambenadu iscrittu has <strong>in</strong> sa lama.<br />

Est beru chi su diciu narat gai:<br />

“Segat pius sa limba de s’ispada”<br />

ma non creo chi calchi “Correddada”<br />

peruna conca messadu hapat mai,<br />

ne mi resultat ch’hat tentu guai<br />

sa zente <strong>in</strong> poesia criticada.<br />

Tantu pius chi sas concas de mazu<br />

non las <strong>in</strong>taccat perunu limbazu.<br />

Tenz’un’amigu superstiziosu<br />

chi cando l’hapo contadu s’assuntu,<br />

m’hat domandadu si m’haisti puntu,<br />

comente faghen isposa e isposu<br />

cando si faghen regalu pungosu,<br />

pro chi mai s’amore ‘enzat consuntu.<br />

E biadu, cand’unu si consolat<br />

cretend’ancora chi s’a<strong>in</strong>u ‘olat.<br />

Mi nd’han contadu de dogni colore,<br />

imbidiosos de s’omaggiu tou,<br />

dognunu <strong>in</strong>terpretende a modu sou,<br />

<strong>in</strong> chirca de mi ponner malumore.<br />

Ma de tant’<strong>in</strong>solenzia e rumore<br />

non nd’han bogadu ne giau ne zou,<br />

e pro los reduire a una larva<br />

mi so <strong>in</strong>sabonadu e fatta s’arva.


Cand’hana ‘idu chi cussa resorza<br />

segaiat su pilu che lametta,<br />

luego sun partidos che saetta<br />

a lu contare <strong>in</strong> tota sa cussorza.<br />

Deo mancu cabia <strong>in</strong> sa ch<strong>in</strong>torza<br />

passéndemi sa leppa <strong>in</strong> sa basetta.<br />

Nachi nd’han fattu f<strong>in</strong>za maladia<br />

pro su disizu ‘e sa resorza mia.<br />

Non andan ne a cazza e ne a pisca<br />

e sun pro una leppa <strong>in</strong> oriolu,<br />

cussos chi trattan sa resorza solu<br />

pro iscorzare sa figumorisca.<br />

Issos l’imprean pro ‘irdura frisca,<br />

ma deo sego petta cun corzolu.<br />

Custos disizos sunu frequentes:<br />

su cherrer pane chie no hat dentes.<br />

Torrend’a su chi m’han attribuidu<br />

- chi nachi giuto sa limba che serra -<br />

sas concas mannas nde ruen a terra<br />

pro limbas malas de calchi partidu,<br />

ca sos ladros de Pisa, l’hamus bidu,<br />

furan umpare e si faghen sa gherra.<br />

In <strong>in</strong>trallazzos de massoneria<br />

no hapo mai postu limba mia.


IS PRESENTADORIS<br />

Una borta tenemu amigus meda<br />

bravissimus messajus e pastoris,<br />

immoi fa<strong>in</strong>t’is presentadoris<br />

a turnu <strong>in</strong> Tele-Radio-Campeda.<br />

No hant’a tenni’ bella parlant<strong>in</strong>a,<br />

ma funti togus <strong>in</strong> is <strong>in</strong>tervistas<br />

candu domand’a is autistas:<br />

“Cosa ne pensa del caro benz<strong>in</strong>a?”.<br />

O puru, anant’e una domu arruta,<br />

a bortas <strong>in</strong>tervistanta su meri:<br />

“Signore, che cos’ha provato ieri<br />

quando ha visto la casa caduta?”.<br />

Si morit unu, po sa primu cosa<br />

fa<strong>in</strong>t a sa viuda sa domanda:<br />

“Ora, ci dica, signora Miranda,<br />

resta vedova oppure si risposa?”.<br />

Una dì hapu bistu unu de custus,<br />

presentadori a Tele-Monte-L<strong>in</strong>as,<br />

<strong>in</strong>tervistendi duas signor<strong>in</strong>as,<br />

meda dotadas de lumbus e...bustus.<br />

Cun su microfunu cravau <strong>in</strong> bucca<br />

coment’e unu manigu de scova,<br />

ddis domandàda: “Lei che cosa prova<br />

toccando le mammelle a una mucca?”.<br />

Cand’unu si cunsiderat <strong>in</strong> gradu<br />

de presentai a Radio-Z<strong>in</strong>nìbiri,<br />

parit ch’<strong>in</strong> su paneri porti’ pìbiri<br />

imitend’a Bongiorno e a Corradu.<br />

Parit chi custu nou mestieri,<br />

mancai a livellu artigianali,<br />

donit una patenti culturali,<br />

coment’e nai: “qu<strong>in</strong>tu poderi”.<br />

Non c’è bisongiu ‘e andai a iscola,<br />

po podi’ fai’ su presentadori,<br />

bastat chi zerri’: “Signore e Signori”<br />

nerit: “Cioè” e tenga’ facc’e sola.<br />

Certas bortas, po tenni’ prus valori,<br />

<strong>in</strong>vec’e unu ndi pon<strong>in</strong>ti dusu,<br />

ca parit chi ndi serbat un’<strong>in</strong> prusu<br />

po presentai su presentadori.


Su scimpanzè presentat su gorilla<br />

(senz’e tenni’ problemas de barberi),<br />

su maridu presentat sa mulleri<br />

e-i su babbu presentat sa filla.<br />

Oi, sa timidesa, est cosa rara,<br />

peus po ch<strong>in</strong>i <strong>in</strong> custu mundu est fessu,<br />

manu manu ch’avanzat su progressu<br />

ci ‘ollit unu nou “Dulcamara”:


SU PIANETA AUTONOMIA<br />

Est unu pianeta chi, pro giogu,<br />

lu battizze<strong>in</strong>: “Autonomia”,<br />

gai suzzedit chi, pro ironia,<br />

si narat Brunu chie <strong>in</strong>vec’est grogu.<br />

Sa Sardigna Autonoma est su logu<br />

de sos unturzos pro fagher razzìa,<br />

e dogn’astore <strong>in</strong> chirca de recatu<br />

benit famid’e s’avviat attatu.<br />

Su pastore, vivende che bandidu,<br />

sighit a pasculare ‘arveghes lanzas,<br />

pro <strong>in</strong>grassare sas aes istranzas<br />

chi ‘en<strong>in</strong> <strong>in</strong> Sardigna a fagher nidu.<br />

Ma, <strong>in</strong> cumpensu, nos han offeridu<br />

de autonomia pagas ranzas<br />

e, forsi, <strong>in</strong> d’un’ezzessu ‘e altruismu,<br />

duos cocciaris de bil<strong>in</strong>guismu.<br />

A riguardu de sa limba sarda,<br />

b’hat puru op<strong>in</strong>iones differentes.<br />

Ma pro appasigare sas currentes<br />

non b’est ne Ospitone ne Zabarda,<br />

e armados de lanza e alabarda,<br />

s’iscontran sos diversos esponentes.<br />

Su clima caldu de custa Regione<br />

no est adattu a sa discussione.<br />

Tra nois semus che canes e gattos,<br />

peus de cando giogan sos piseddos,<br />

ca nos imbreagamus de faeddos<br />

e nos ismentigamus de sos fattos.<br />

Abbogh<strong>in</strong>amus sutta sos Palattos<br />

poi nos accujamus che catteddos.<br />

Pro fagher una leze nos bocchimus,<br />

fatta sa leze, no nos nde servimus.<br />

Tra nois regnat odiu profundu<br />

ch’alimentan currentes e partidos.<br />

Pro neghe d’esser goi disunidos<br />

restamus a livellu ‘e terzu mundu,<br />

e de su nostru trabagliu fecundu<br />

si nde gosan sos canes accudidos,<br />

e cando sas discordias esplod<strong>in</strong>,<br />

sos sardos brigan, sos istranzos god<strong>in</strong>.


No azzuffamus f<strong>in</strong>zas <strong>in</strong> sa festa<br />

pro negusciare truddas e cocciaris,<br />

e cando abbogh<strong>in</strong>amus: “Forza Paris”<br />

chie tirat a manca e chie a dresta.<br />

Sos matessis ch’imm<strong>in</strong>zan sa protesta,<br />

poi si frimman pro tr<strong>in</strong>ta’ <strong>in</strong>aris.<br />

De sos chi sun <strong>in</strong> custa barca a bordu<br />

no nd’hat duos chi remen de accordu.<br />

Da-i Amsicora a s’ultima Giunta,<br />

su sistema non paret cambiadu:<br />

cuddu fit de Cartag<strong>in</strong>e alleadu,<br />

custa cun sos Romanos est congiunta.<br />

Cando trambucan sos caddos de punta<br />

non si cunsighit bonu resultadu.<br />

Autonoma fit Eleonora<br />

chi non rezziat ord<strong>in</strong>es de fora.<br />

Su limbazu politicu est oscuru<br />

e lu cumprendet solu calchi addettu.<br />

Pensade, si su sardu dialettu,<br />

o sa limba sos nostros usan puru:<br />

che la giran <strong>in</strong> suspu de seguru,<br />

pro non ponner <strong>in</strong> giaru ogni cunzettu<br />

e non s’abbizet, sa zent’isolana,<br />

chi totu sighit a s’italiana.


SOS TRES PODERES<br />

Lampu! Cantu fit tèttera che fusu,<br />

cust’isp<strong>in</strong>a dorsale italiana,<br />

nachi teniat fibra fort’e sana,<br />

<strong>in</strong>vece fit marzìda da-e susu.<br />

Sos chi podere tenian piusu<br />

de sa “Pidue” forman sa collana.<br />

Chissà proite, sos chi si b’aggrègana,<br />

cun coraggiu massonicu lu nègana.<br />

Pro cuss’esprimo su parrer modestu:<br />

- e iscujade si so <strong>in</strong>discretu -<br />

sas cungregas chi traman <strong>in</strong> segretu<br />

non poden haer un’iscopu onestu.<br />

E non rezet nemmancu su pretestu<br />

de poveros chi furan pro s’apretu,<br />

ne si diventat mai frammassone<br />

solu pro signu de dist<strong>in</strong>zione.<br />

S’Istadu de Dirittos e Doveres<br />

<strong>in</strong> manu a un’ignobile zavorra!<br />

Sun issos, colp’e balla a sa pettorra,<br />

de su ‘<strong>in</strong>ari pubblicu sos meres.<br />

Sun cussos sos famosos tres poderes:<br />

massoneria, mafia e camorra,<br />

non sos ch’imparan <strong>in</strong> giurisprudenzia,<br />

chi serv<strong>in</strong> pro salvare s’apparenzia.<br />

Forsi, sas concas mannas, est pro cussu,<br />

ch’idende sa tempesta <strong>in</strong> sas aeras,<br />

cherian trasformare sas galeras<br />

<strong>in</strong> accoglientes albergos de lussu.<br />

Non zertu pro su ladru bucci-russu<br />

de sos puddarzos e de coniglieras,<br />

ma sos carceres, gai ammodernados,<br />

serv<strong>in</strong> pro generales giubilados.<br />

Si zertos camorristas e massones<br />

possed<strong>in</strong> sempre su podere <strong>in</strong> manu,<br />

s’idet chi su pastore italianu<br />

<strong>in</strong>tregat a su lupu sos anzones.<br />

E poi nachi sas eleziones<br />

sun armas de su populu sovranu!<br />

Si no est sana, sa democrazia,<br />

est che pruna isboltada <strong>in</strong> tegadia.


Inue regnat su “Grande Oriente”<br />

zertu non b’hat pastore ne massaju,<br />

ne <strong>in</strong>segnante, nemmancu operaju,<br />

ne artigianu, ne umile zente.<br />

Ma su potente occultat su potente<br />

(a boltas no li falet calchi raju).<br />

Ista seguru chi su ch’est massone<br />

non che frazat sos ossos <strong>in</strong> presone.<br />

No est permissu pro sos istatales<br />

esser a una Loggia assoziados,<br />

però l’impid<strong>in</strong> a sos appuntados<br />

e lu cunsent<strong>in</strong> a sos generales;<br />

est proibidu a sos iscritturales,<br />

no a m<strong>in</strong>istros ne a magistrados.<br />

Sos professores de sos <strong>in</strong>trallazzos<br />

non si pienan sa dom’e istrazzos.<br />

Sempre fit decantada <strong>in</strong> dogni versu,<br />

s’Italia, sa terra ‘e sos fiores:<br />

terra de santos, de navigadores,<br />

patria de “Dirittu” (e de reversu),<br />

populu de carattere estroversu,<br />

riccu de geniales <strong>in</strong>ventores.<br />

Tantu ch’han <strong>in</strong>ventadu sa “Pidue”<br />

pro futtire su prossimu <strong>in</strong> totue.


BILINGUISMU<br />

Cussos chi sun partidos che saetta,<br />

cun su “Bil<strong>in</strong>guismu” a dogni costu,<br />

macch<strong>in</strong>es mannos <strong>in</strong> conca s’han postu:<br />

ch’appar<strong>in</strong>en sos montes a bacchetta,<br />

e ch’issos solu <strong>in</strong> manu han sa rezzetta<br />

pro persuader chi’est conchi tostu.<br />

Presum<strong>in</strong> ch’issos solu han sentimentu<br />

de sardidade a su chentu pro chentu.<br />

No est sa “limba” s’issoro meleda,<br />

ma diversa madrighe b’hat <strong>in</strong> fundu:<br />

oe ch’hamus pro patria su mundu,<br />

<strong>in</strong>ventan sa repubblica ‘e Campeda,<br />

forsi cunv<strong>in</strong>tos de batter moneda<br />

(tant’abbundamus de metallu brundu).<br />

E non pensan a calchi lisciu-bussu,<br />

si si nde pesat Emilio Lussu.<br />

Nos sunu dividende <strong>in</strong> milli fittas,<br />

pro begas chi non lucran ses d<strong>in</strong>aris,<br />

abbogh<strong>in</strong>ende ancora <br />

tra chentu concas e chentu berrittas,<br />

dende corpus a umbras malaittas<br />

che-i sas de Bog<strong>in</strong>u e de Beccaris.<br />

Sun isperdende bùlvera de badas<br />

gherrende cun sa musca a cannonadas.<br />

Pro asciuttare su sardu pantanu,<br />

non bi cheret si no Bil<strong>in</strong>guismu.<br />

Gai si fit illusu su fascismu,<br />

chi, evochende s’imperu romanu,<br />

totu su mundu teniat <strong>in</strong> manu,<br />

cultos, democrazia e comunismu.<br />

Coment’e chi, pro sanare sos dannos,<br />

bastet torrare <strong>in</strong>segus de mill’annos.<br />

E non mi nerzat, calch’impert<strong>in</strong>ente,<br />

chi m’aggradat de Roma su Podere.<br />

A mie diat fagher piaghere<br />

de faeddare <strong>in</strong> sardu solamente,<br />

ma chi’est cojuadu <strong>in</strong> Cont<strong>in</strong>ente<br />

amat puru sa limba ‘e sa muzere.<br />

Amante so de custa limba mia,<br />

però mi servit <strong>in</strong> <strong>Sardegna</strong> ebbia.


Cunservare, su populu isolanu,<br />

sos suos dialettos hat dirittu,<br />

senza bisonz’e <strong>in</strong>trare <strong>in</strong> cunflittu<br />

su Logudoro cun su Campidanu,<br />

ne chi su sardu cun s’italianu<br />

<strong>in</strong> dogni documentu ‘enzat iscrittu.<br />

No servit, pro rejones de pr<strong>in</strong>zipiu,<br />

criar’<strong>in</strong>toppos a su Municipiu.<br />

Totu pretenden de fagher iscola,<br />

dognunu ‘antat sa sua meaza.<br />

Gai, ponzend’<strong>in</strong> fattu a sa mundaza,<br />

lassan tuddire su trigu <strong>in</strong> s’arzola.<br />

Ma dogni limba si difendet sola,<br />

senza pampadas de fogos de paza,<br />

ca su l’imponner cun leze istatale<br />

est a li fagher unu funerale.<br />

Cun lezes non s’imponet un’usanzia,<br />

ma si cunservat cun su sentimentu;<br />

ne si presentat a su Parlamentu<br />

una leze m<strong>in</strong>ada ‘e arroganzia,<br />

ca, resultende poi <strong>in</strong> m<strong>in</strong>oranzia,<br />

no est unu felize isperimentu,<br />

su presentare cust’Isula areste<br />

ancora pius “Isula” ‘e su ch’este.


CANES DE ISTERZU<br />

In custu nostru miseru cuile<br />

sos canes sunu totu ammasettados:<br />

biden sos ladros e restan corcados,<br />

ne giàgaran mazzone ne assile;<br />

su gos’issoro est cun su muzzighile<br />

affacc’a culu, sempre isterrujados.<br />

Però faghen che raju a si ‘ettare<br />

cando sebestan cosa ‘e mandigare.<br />

Cantas boltas s’<strong>in</strong>tenden su masone<br />

iscantiadu <strong>in</strong> nottes de iscuru,<br />

però sos canes, <strong>in</strong> p<strong>in</strong>n’a su muru,<br />

paren fagher de palu a su mazzone,<br />

ch’iscannat calch’arveghe o calch’anzone<br />

e si nd’abbuddat a coro seguru.<br />

Sas feras iscobertu han cussu giogu<br />

e accud<strong>in</strong> da ogni part’e logu.<br />

Si calchi ladru ‘enit a furare,<br />

pro sos canes no hat perun’<strong>in</strong>toppu.<br />

Forsi los hamus <strong>in</strong>grassados troppu<br />

e non si poden mancu morigare.<br />

Eppuru diat poder appeddare,<br />

unu cane, mancari rassu o toppu,<br />

però sos canes nostros istan mudos,<br />

fattende solu sos porcos fottudos.<br />

Senza fagher custodia peruna,<br />

pan’e giotta lis damus a budusciu.<br />

Pro su mazzone no lis bessit musciu,<br />

poi, mancari, appeddan a sa luna.<br />

Si b’hat ladros si caglian tot’<strong>in</strong> d’una,<br />

paren chi los connoscan a su frusciu.<br />

F<strong>in</strong>za sas feras si nde sun abbistas<br />

chi custos canes nostros sun basistas.<br />

Cando mai podimus isvizzare,<br />

cun canes de isterzu, sos furones,<br />

si cando nos che furan sos anzones<br />

dan a issos sa ‘entre a mandigare?<br />

Mancu resess<strong>in</strong> su muru a br<strong>in</strong>care<br />

cun su grassu chi giughen <strong>in</strong> runzones.<br />

Sun de sos ladros fittianos fissos:<br />

mandigan da-e nois e da issos.


Ma f<strong>in</strong>za cando ‘enit zente noa<br />

pro che furare calchi fiad’ulu,<br />

<strong>in</strong>vec’e l’afferrare a pedd’e culu,<br />

bruttos cogliones, lis faghen de coa,<br />

e gai dana lampante sa proa<br />

chi connoschen sos ladros a su sulu<br />

e chi si prestan cun totu su coro<br />

a diventare cumplizes issoro.<br />

Sos canes nostros, a bentre piena,<br />

non serv<strong>in</strong> ne pro s’ama e ne pro cazza,<br />

ma, pro lis ponner unu pagu ‘e azza,<br />

proemus a los tenner a cadena,<br />

<strong>in</strong> modu chi, cand’iden zent’anzena,<br />

lis astr<strong>in</strong>gan sas dentes che tenazza.<br />

Si los lassamus isoltos ancora<br />

tenimus ladros de <strong>in</strong>tro e de fora.<br />

Cand’essit su masone a chenadorzu,<br />

<strong>in</strong>vec’e ponner fattu a lu tentare,<br />

si brigan pro sa cos’e mandigare,<br />

poi raunzan pro su corcadorzu.<br />

Proemus a los tenner a presorzu,<br />

a razione, lontanos de pare.<br />

Gai nessi, <strong>in</strong> cadena totu s’annu,<br />

si non faghen profettu mancu dannu.


ADIU, SOLE !<br />

Mirade cant’est fertile sa mente<br />

de sos genios ch’en<strong>in</strong> da-e mare:<br />

como sun progettend’e trasportare<br />

su sole de Sardigna <strong>in</strong> Cont<strong>in</strong>ente,<br />

s’Isula covachende <strong>in</strong>teramente<br />

cun d’un’immensu “pannellu solare”,<br />

chi alimentet a tempus pienu<br />

su “soledotto” sutta su Tirrenu.<br />

Non bastaiat su fagher razzìa<br />

de iscarzoffa, de casu e de lana,<br />

como f<strong>in</strong>za s’ardura soliana<br />

che lean pro produer energia.<br />

Dadu ch’<strong>in</strong> Piemonte e Lombardia,<br />

sole bellu, misch<strong>in</strong>os, no bi nd’hana,<br />

luego s’autorizzazione<br />

lis hat cunzessu f<strong>in</strong>za sa Regione.<br />

Cun su sole chi nois lis zedimus<br />

risparmian currente e kerosene<br />

e, de su restu, a bi pensare bene,<br />

de tantu sole it’est chi nde faghimus?<br />

Nois <strong>in</strong>oghe già nos iscaldimus<br />

reduend’<strong>in</strong> carvone s’Ortobene<br />

e <strong>in</strong>cunzende caldu cun su fogu<br />

chi ponen <strong>in</strong> s’istiu <strong>in</strong> dogni logu.<br />

Hamus criadu sas cundiziones<br />

de fagher f<strong>in</strong>a su sole emigrare,<br />

gai comente saltian su mare<br />

partidas de porcheddos e anzones.<br />

E poi nachi no hamus persones<br />

ch’iscan s’Isula nostra guvernare!<br />

Perun’àter’istadu hat un’impresa<br />

pro esportare simile ricchesa.<br />

Frunan de sole nostru sas centrales,<br />

bastat chi non nos manchet fae e lardu,<br />

però, <strong>in</strong> cambiu ‘e su sole sardu,<br />

ite nos dana sos cont<strong>in</strong>entales?<br />

Forsi calchi mazzetta ‘e cambiales<br />

o calchi’isvalutadu miliardu,<br />

e una classica mossa, pro restu,:<br />

sa manu manca cun su brazzu drestu?


No esistit regione italiana<br />

disposta a travasare sa calura<br />

a ue istad’avara est sa natura<br />

de su chi bramat dogni razza umana.<br />

Su sole no est pappa americana<br />

chi si podet profunder a usura.<br />

Napoli solu hat fattu a meraviglia<br />

su negusciu de s’aria <strong>in</strong> bottiglia.<br />

Non connoschimus àtera regione<br />

chi che mandet su sole <strong>in</strong> terr’anzena,<br />

ma nois hamus sambene <strong>in</strong> sa vena<br />

e damus...totu pro tradizione.<br />

De istrumentos de donazione<br />

s’istoria ‘e Sardigna nd’est piena,<br />

tantu sa cosa ch’hamus e ch’imprèana,<br />

cando non bi la damus, si la lèana.<br />

Da-e custa Sardigna ismentigada<br />

emigrat aterue ogn’elementu:<br />

prima s’<strong>in</strong>zegnu, s’arte, su talentu,<br />

poi su sole, a ue non bi nd’hada,<br />

e no ischimus s’<strong>in</strong>tro cust’annada<br />

emigrat sa ‘iddìa e-i su ‘entu.<br />

Isperamus chi, senza nostalgia,<br />

emigret prestu sa talassemia.


ITE ISPERAS, LUZZIFFERRU?<br />

Como chi cun manu vile<br />

has brujadu sa cussorza,<br />

Luzzifferru, ite isperas?<br />

Malaighes su cuile,<br />

odias sa messadorza,<br />

sighende vanas chimeras.<br />

Appena su fenu est siccu,<br />

<strong>in</strong> tempus de unu mese<br />

brujas buscos e forestas.<br />

Como sognas d’esser riccu,<br />

ma miserabile sese<br />

e miserabile restas.<br />

Si recurres a su fogu,<br />

pro coberare siendas,<br />

has sos cherveddos <strong>in</strong> brou.<br />

S’<strong>in</strong> conca giughes piogu,<br />

est pius giustu ch’azzendas<br />

su fogu <strong>in</strong> cuccuru tou.<br />

Ite isperas, Luzzifferru?<br />

De ti cazzare sa runza<br />

semenende su terrore?<br />

Pro ch’iscadenes s’<strong>in</strong>ferru,<br />

non nde faghes de <strong>in</strong>cunza<br />

si non semenas laore.<br />

Sa campagna has postu <strong>in</strong> luttu,<br />

chi solu su la mirare<br />

ponet <strong>in</strong> luttu su coro.<br />

Nara como cale fruttu<br />

nd’has pòtidu coberare,<br />

o cale medagli’e oro.<br />

O puru, narami tue,<br />

Luzzifferru possidente,<br />

a su fogu <strong>in</strong>teressadu:<br />

proite propiu <strong>in</strong>ue<br />

de recreu est s’ambiente<br />

bettas su cimentu armadu?<br />

Pro costruire vill<strong>in</strong>os<br />

no hat bisonzu sa zente<br />

de cust’attu crim<strong>in</strong>ale.<br />

Brujados chercos e p<strong>in</strong>os,<br />

non restat pius niente<br />

de bellesa naturale.


Duncas, salva sa bellesa,<br />

ca da unu buscu siccu<br />

pagu e nudda nde conchistas,<br />

e-i sa candel’azzesa,<br />

Luzziffè, poveru o riccu,<br />

ponedila <strong>in</strong> pibiristas!


RISPOSTA PRO SAS RIMAS<br />

Egregiu Mostru Sacru, chi arroccadu<br />

ti ses de sa cultura <strong>in</strong> alta chima,<br />

ammitto ch’hapas pèrdidu s’istima<br />

a s’Arcadia, nota <strong>in</strong> su passadu,<br />

però como, <strong>in</strong> su tou potentadu,<br />

no azzettas ne metrica e ne rima.<br />

Como chi coltu diventadu sese<br />

ti pones sas ottavas sutta pese.<br />

Si torrat su diluviu universale<br />

e sese tue su padronu ‘e s’arca,<br />

lassas a terra a Dante e a Petrarca<br />

e salvas Quasimodo e Montale.<br />

Ma pro su gustu tou viscerale<br />

non los retiro sos remos <strong>in</strong> barca,<br />

che zertos chi sa rima han’a fadiga<br />

e agatan s’iscuja ch’est antiga.<br />

Zertos, chi poetende han pag’alenu,<br />

pro poesia barattan sa prosa<br />

e - si coment’est zente imbidiosa -<br />

ispucc<strong>in</strong> sempre s’operadu anzenu.<br />

S’impotente, de boria pienu,<br />

s’arrabbiat si nuda ‘idet s’isposa.<br />

Mazzone chi non giompet a sa ua<br />

bogat s’iscuja ch’est ancora crua.<br />

Segundu tue, est poeta impignadu<br />

chie faghet su versu a briglia isolta,<br />

ca, pro zert’arruffona zente colta,<br />

sa rima est unu passazu obbligadu.<br />

S’idet chi tue puru hasa proadu<br />

a t’esprimer <strong>in</strong> rima, calchi ‘olta,<br />

e ca non t’est resèssida sa proa<br />

lassas s’istrada ‘ezza pro sa noa.<br />

A sos poetas improvvisadores<br />

cont<strong>in</strong>u segas sos pannos a dossu<br />

e cun frizzas chi passan pulp’e ossu<br />

bersaglias puru sos ammiradores.<br />

Ca non sunu che tue professores<br />

los cheres carralzare <strong>in</strong>-d-unu fossu,<br />

però, si los apprezzan <strong>in</strong> totue<br />

sos poetas sun issos e non tue.


Ma ti cheria ponner a su prou,<br />

poetend’<strong>in</strong> su palcu, <strong>in</strong> d’una gara,<br />

cun cussa poesia a tie cara<br />

e a calchi Solone amigu tou.<br />

Ponzo su tuju contr’a unu zou<br />

chi sos fruscios s’<strong>in</strong>tenden <strong>in</strong> Limbara,<br />

poi non restat anima peruna:<br />

restas tue, su palcu e-i sa luna.<br />

Est fazile rezzire su cunsensu<br />

de un’istrim<strong>in</strong>zida “Rosa Mistica”,<br />

ue f<strong>in</strong>za su ruttu est cos’artistica<br />

e pari pari si ‘ettan s’<strong>in</strong>zensu.<br />

Su populu, però, no est propensu<br />

de poetare <strong>in</strong> giae futuristica.<br />

Mi meraviglio de calchi Giuria<br />

ch’avallat cuss’abortu ‘e poesia.<br />

Pasche puru novellos “Leopardos”<br />

<strong>in</strong> cussas tuas riservas de cazza,<br />

ma lassa seberare a sa piazza<br />

sa poesia chi cheren sos sardos:<br />

sos chi pro te sun poetas bastardos,<br />

pro issa sunu poetas de razza.<br />

Sovrana est sa piazza, <strong>in</strong> fundu <strong>in</strong> fundu,<br />

non ses tue s’imbìligu ‘e su mundu.


SA MODA TIRANNA<br />

Sa moda est un’imperiu assolutu<br />

chi dettat leze <strong>in</strong> dogni latitud<strong>in</strong>e<br />

e a issa, sa zente, hat s’abitud<strong>in</strong>e<br />

de s’<strong>in</strong>ch<strong>in</strong>are ad angulu acutu.<br />

Si unu a non mollare est risolutu<br />

restat tra su marteddu e-i s’<strong>in</strong>cud<strong>in</strong>e.<br />

Si de sa moda no est rispettosu<br />

est iscazzadu che cane runzosu.<br />

Su dom<strong>in</strong>iu sou <strong>in</strong>cuntrastadu,<br />

non solu <strong>in</strong>fluit <strong>in</strong> s’abbigliamentu,<br />

ma mudat f<strong>in</strong>a su cumportamentu<br />

de chie timet d’esser criticadu.<br />

A su sessu gentile hat decretadu<br />

de dare ogn’istajone appuntamentu,<br />

ca est sa moda chi devet dezìdere<br />

cantos prammos de anca fagher bìdere.<br />

Est issa ch’istabìlit a punt<strong>in</strong>u<br />

su pesu adeguadu a s’istatura,<br />

e gai fissat puru sa mesura<br />

de sos lumbos, de ch<strong>in</strong>tu e de su s<strong>in</strong>u.<br />

E pro cussu, sa fem<strong>in</strong>a, est cont<strong>in</strong>u<br />

suggetta a istrumentos de tortura,<br />

ca sa moda li dettat sa sentenzia<br />

comente amm<strong>in</strong>istrare ogn’isporgenzia.<br />

Sa moda est pro sas fem<strong>in</strong>as s’iscola<br />

chi las faghet brillare che istellas:<br />

cunv<strong>in</strong>tas de si fagher pius bellas,<br />

si pìntana sa cara a istagnola<br />

e cun su pettus a s’imbola-imbola<br />

si creen tottu perfettas modellas.<br />

Cando faeddan, seguras de sè,<br />

com<strong>in</strong>zan su discursu cun “CIOE’ ”.<br />

Sa fem<strong>in</strong>a est chirchende sa manera<br />

da-i dogni cumplessu ‘e s’affrancare,<br />

ma pius creet de s’emancipare<br />

e pius de sa moda est presonera.<br />

A s’om<strong>in</strong>e s’azzurrit che pantera,<br />

ca nach’isse la solit segregare,<br />

ma niunu l’avvertit, nessi a cua,<br />

chi est sa moda, sa tiranna sua.


Ma calch’om<strong>in</strong>e puru, <strong>in</strong>sipiente,<br />

sighit sa moda de sas signor<strong>in</strong>as:<br />

s’aggeggiat cun collana e oric<strong>in</strong>as,<br />

cun sa parrucca o cun sa permanente.<br />

Sas modas faghen a rier sa zente,<br />

bidèndelas pro primu <strong>in</strong> sas vetr<strong>in</strong>as,<br />

ma poi totu las ponen <strong>in</strong> usu,<br />

e-i sa zente non riet piusu.


POLITICA ‘ARVEGHINA<br />

‘Arveghes riunidas a cungressu<br />

<strong>in</strong> custu democraticu meraju,<br />

sa neghe est de su nostru lagh<strong>in</strong>zaju<br />

si non bidimus ispera ‘e progressu.<br />

Nachi tutelat su nostru <strong>in</strong>teressu,<br />

però no hamus erva mancu <strong>in</strong> maju.<br />

Tota s’attenzione <strong>in</strong> monopoliu<br />

est pro nostra segnora ‘e su petroliu.<br />

Sos accudidos campan a s’iscrocca<br />

pro cantu dromm<strong>in</strong> sos pastores sardos:<br />

sa chimica <strong>in</strong>gullende miliardos<br />

e nois rozzighendenos sa rocca.<br />

Si br<strong>in</strong>camus chisura, sa mazzocca<br />

nos dan <strong>in</strong> palas, senza riguardos,<br />

e poi si la lean cun s’annada<br />

si falat pagu latte <strong>in</strong> sa cannada.<br />

Pastorighend’<strong>in</strong> cust’arida zona,<br />

su mere sognat campagnas amenas,<br />

e nos pretendet sas tittas pienas,<br />

comente sunu sas de sa padrona.<br />

Inutil’isettare annada ‘ona<br />

si non migramus <strong>in</strong> terras anzenas.<br />

Si no nos alimentat a dovere,<br />

<strong>in</strong>vec’e nois, murgat sa muzere.<br />

Devimus supportare dogni azzottu,<br />

ca tra nois non regnat s’unione,<br />

eppuru, cando truvan su masone,<br />

<strong>in</strong>ue passat una passan totu,<br />

e-i sa chi non sighit su fiottu<br />

rezzit colpos de fuste <strong>in</strong> su groppone.<br />

Sol’<strong>in</strong> sa mandra restamus unidas,<br />

ma pasculende semus divididas.<br />

Totu nos dan ispuntadas de pè,<br />

abusend’e sa nostra masedia,<br />

proite semus sa categoria<br />

abituad’a narrer solu “Beee!”.<br />

Nos han regoltu <strong>in</strong> s’arca de Noè<br />

pro allattare s’umana zenìa,<br />

ma si una reclamat calchi cosa<br />

luego naran chi est badd<strong>in</strong>osa.


Si nos preservan de calchi malannu<br />

e nos foraggian <strong>in</strong> tempus de nie,<br />

est pro nos poder murgher dogni die<br />

e pro nos tunder una ‘olta a s’annu.<br />

Però, a cambiare unu tirannu,<br />

no est cumbeniente, cre a mie:<br />

proite ispodestare unu Scià<br />

s’est mal’e peus s’Aiatollà?<br />

Cand’en<strong>in</strong> da-e fora pro nos tunder,<br />

nos nd’ segamus su poddigh’a mossu.<br />

De su Tirrenu sàltian su fossu,<br />

sos chi non timen sos pes de s’<strong>in</strong>funder,<br />

cun manu frimma, senza si cunfunder,<br />

no nde segan sa lana da-e dossu.<br />

Ma si puru pastore cambiamus,<br />

‘arveghes fimis, ‘arveghes restamus.<br />

In tota s’ora de cust’<strong>in</strong>terventu,<br />

calchi “Beee” s’est <strong>in</strong>tesu solamente,<br />

però no han cumpresu un ‘accidente,<br />

(est che fagher sa prèiga a su ‘entu).<br />

Si de agire non tenen s’<strong>in</strong>tentu,<br />

sos cungressos non serv<strong>in</strong> a niente,<br />

però, pro dare de forza una proa,<br />

naran “Beee” e s’iscùt<strong>in</strong>an sa coa.


SA GIUSTISCIA UMANA<br />

( A Paulu Pillonca )<br />

In custu mundu, sa giustiscia umana,<br />

a boltas est dosada a “trallallera”<br />

e no est beru chi s’istraniera<br />

est pius giusta de s’italiana:<br />

a unu reu de morte li dana<br />

s’ergàstulu o tr<strong>in</strong>t’annos de galera,<br />

poi, <strong>in</strong> appellu o <strong>in</strong> Cassazione,<br />

resultat <strong>in</strong>nozente che anzone.<br />

E s’<strong>in</strong>terpellas calchi magistradu,<br />

ti rispondet luego dis<strong>in</strong>voltu:<br />

chi hat rejone su chi l’hat assoltu<br />

e-i su chi l’haiat cundannadu.<br />

Non faeddemus, poi, ‘e s’avvocadu:<br />

pro isse ogni brigante est ben’accoltu.<br />

Dogn’avvocadu, sos suos clientes,<br />

cheret assoltos, ca sun <strong>in</strong>nozentes.<br />

Chie s’isettat sa perfezione<br />

da-e s’umana giustiscia s’<strong>in</strong>gannat,<br />

cand’a issa sa vista si l’appannat,<br />

ruet che caddu zegu <strong>in</strong> su burrone.<br />

Giudichende sa propia persone,<br />

chie l’assolvet, chie la cundannat.<br />

Ma su chi faghet a rier est custu:<br />

ambos zuìghes han fattu su giustu.<br />

A pius ch’andat a pass’e piogu,<br />

no esprimit giudisciu sempr’esattu,<br />

già chi sa tela ‘e su sou sedattu<br />

a boltas est segada <strong>in</strong> calchi logu.<br />

S’isbaglias tue ti bullan a fogu,<br />

s’isbagliat issa est totu bene fattu.<br />

E bae e faghe su cuntradditoriu<br />

cun chi’est <strong>in</strong>tro sa turr’e avoriu!<br />

In Catanzaro hamus bidu <strong>in</strong> s’àula<br />

m<strong>in</strong>istros, generales, colonnellos,<br />

ch’han fattu sa figura ‘e sos pivellos,<br />

creschéndelis su nasu a dogni fàula.<br />

De veridade manc’una peràula,<br />

eppuru f<strong>in</strong> testimonzos modellos.<br />

Tota zente chi passat a s’istoria<br />

pro tantu pupu<strong>in</strong>e <strong>in</strong> sa memoria.


Cand’<strong>in</strong>trat <strong>in</strong> sa giungla ‘e sos asfaltos,<br />

sa giustiscia s’agatat <strong>in</strong> guai.<br />

De solitu suzzedit f<strong>in</strong>za gai<br />

cando mazan sos chercos <strong>in</strong> sos saltos,<br />

chi a sa lande de sos ratos altos<br />

sa mazadorza non b’arrivit mai.<br />

Già lu cumprendet f<strong>in</strong>za unu bastasciu<br />

ch’est pius fazile a colpire <strong>in</strong> basciu.<br />

Si su zuìghe ponet <strong>in</strong> presone<br />

un’<strong>in</strong>nozente de bascia cuntrada,<br />

pro su zuìghe pena non bi nd’hada,<br />

ca est unu normale isvarione,<br />

che cando tue, pro distrazione,<br />

ti lassas sa braghetta isbuttonada.<br />

Ponet un’<strong>in</strong>nozente <strong>in</strong> gattabuja<br />

poi no li domandat mancu iscuja.<br />

Calchi ‘olta s’abbizan de s’errore<br />

cando, su colzu, est <strong>in</strong> sa Santa Gloria.<br />

Tando l’assolven nessi a sa memoria<br />

e a sos ossos li torran s’onore.<br />

Immag<strong>in</strong>ade su sou fervore,<br />

<strong>in</strong>tro sa tumba, fattende baldoria<br />

e nende, cun rejone, rie rie:<br />

ponidemiche - sas - barras - <strong>in</strong>ie.


S’ISTADU PRIMA E POI<br />

Possibile, o amada terra mia!<br />

chi ti persigat dogni disaura:<br />

prima su “fasciu” de sa dittatura,<br />

como “s’isfasciu” ‘e sa democrazia.<br />

Prima, su vituperiu ‘e sa zente,<br />

fit su nieddu guvernu oppressore,<br />

como regnat sovranu su terrore,<br />

pro neghe ‘e unu Guvernu impotente.<br />

Dogn’assass<strong>in</strong>u est unu dissidente<br />

ch’ideales politicos profèssada.<br />

Chie de sequestros s’<strong>in</strong>terèssada<br />

est unu chi cuntestat su sistema,<br />

e dogni banda assumit un’emblema,<br />

paret torrada sa “Carboneria”.<br />

Tottu vanu su sàmbene versadu<br />

sutta sa democratica bandela.<br />

Cant’eroismu frundidu <strong>in</strong> carrela<br />

pro dare dignidade a un’istadu,<br />

e poi, chie l’hat impersonadu,<br />

no est istadu bonu a lu difèndere.<br />

Calcunu tentat como ‘e si lu ‘èndere<br />

coment’e azienda <strong>in</strong> fallimentu,<br />

sorte ch’àteros populos han tentu<br />

pro un’istraniera egemonia.<br />

Su meccanismu est già collaudadu,<br />

sa tatica est antiga e manifesta:<br />

gai comente brujan sa foresta,<br />

pro fagher logu a su cimentu armadu,<br />

renden <strong>in</strong>guvernabile s’Istadu<br />

pro chi diventet fazile conchista.<br />

Sa politica puru hat su basista<br />

e dogni nazione hat unu giuda<br />

dispostu a la traigher, senza duda,<br />

che-i su chi traitu hat su Messia.<br />

Ischìdadi, Guvernu italianu!<br />

Non sias priu peus de sa gioga.<br />

Tra sequestros, terrorismu e droga,<br />

curret a rios su sàmbene umanu.<br />

Ma si ses veramente “Cristianu”<br />

dimustra puru coraggiu zivile:<br />

de su tempiu serra su giannile<br />

a sos pagu pulidos trafficantes;<br />

che Gesugristu iscazza sos mercantes<br />

cun s’issoro profana mercanzia.


SEMENE E INCUNZA<br />

S’umanidade, cun sa sua manu,<br />

si procurat su bene e-i su male.<br />

Niunu naschet Santu o crim<strong>in</strong>ale,<br />

ma lu diventat pianu pianu.<br />

S’om<strong>in</strong>e creschet malaidu o sanu<br />

segundu s’alimentu corporale.<br />

Gai dognunu assimilat <strong>in</strong> mente<br />

su chi li dat s’iscola o s’ambiente.<br />

S’<strong>in</strong> sa presente generazione,<br />

calchi deliriada fantasia,<br />

unit su mitra a s’ideologia<br />

- briva de sentimentu e de rejone -<br />

est cussu tipu d’educazione<br />

chi l’hat <strong>in</strong>cam<strong>in</strong>ada <strong>in</strong> cussa via,<br />

ca dognun’<strong>in</strong> su mundu hat sempre agidu<br />

segundu sos consizos ch’hat rezzidu.<br />

Chissà proite, <strong>in</strong> dogni sem<strong>in</strong>ariu<br />

e <strong>in</strong> dogni politica <strong>in</strong>chiesta,<br />

tr<strong>in</strong>cian giudiscios a manca e dresta<br />

cun d’unu <strong>in</strong>cumprensibile frasariu,<br />

tirend’<strong>in</strong> ballu s’eternu divariu<br />

(ca nach’ispettat unu puddu a testa),<br />

alimentende gai sas iscujas<br />

de sas brigatas nieddas e rujas.<br />

Ma niunu si solet domandare:<br />

comente mai non naschet laore<br />

<strong>in</strong> sa campagna, si s’agricoltore<br />

non s’<strong>in</strong>teressat de la coltivare?<br />

Si poden mai fizos educare<br />

cun-d-unu babbu malu educadore?<br />

Non podet dare mai fruttu ‘onu<br />

sa pianta lassada <strong>in</strong> abbandonu.<br />

Si sa natura est male guvernada<br />

non si rendet possibile sa vida.<br />

S’abba da-i su monte iscaturida<br />

cheret <strong>in</strong> sensu giustu <strong>in</strong>canalada,<br />

ca poi chi sa domo est allagada<br />

no est fazile ‘<strong>in</strong>cher sa partida.<br />

Inutile <strong>in</strong>gulpare sa natura<br />

si niunu de issa tenet cura.


F<strong>in</strong>za sa belva dozile diventat<br />

cando est allevada cun amore,<br />

ma si pérfidu est s’allevadore<br />

contr’a isse sa bestia s’avventat.<br />

Gai su fizu de ‘occhire tentat<br />

su vituperiadu genitore.<br />

Edduncas non si mustret <strong>in</strong>dignadu<br />

chie regoglit su ch’hat semenadu.<br />

Si gherran prepotente e prepotente,<br />

non diat esser tanta sa dolenzia,<br />

ma s’ispirale de sa violenzia<br />

colpit sempre sa vittima <strong>in</strong>nozente:<br />

calchi sardu partidu <strong>in</strong> Cont<strong>in</strong>ente<br />

pro chistiones de subravivenzia,<br />

comente hat colpidu a Pedru Ollanu,<br />

nobile fizu de su Sarcidanu.<br />

Sa cultura, cand’est <strong>in</strong> fallimentu,<br />

lassat ispaziu a sos crim<strong>in</strong>ales,<br />

e non serv<strong>in</strong> pomposos funerales,<br />

ne tantu baccagliare <strong>in</strong> Parlamentu.<br />

Non lu sullevan cust’ismarrimentu<br />

mancu sas assembleas s<strong>in</strong>dacales.<br />

Oramai, sa putrida ferida,<br />

l’han trascurada e s’est <strong>in</strong>cancrenida.<br />

E cando sa ferida est <strong>in</strong> cancrena<br />

est <strong>in</strong>utile fagher alchimia;<br />

lassemus perder sa demagogia,<br />

chi servit solu pro fagher iscena,<br />

e diemus fiduzia piena<br />

a chi’est cumpetente <strong>in</strong> chirurgia,<br />

pro evitare chi s’<strong>in</strong>fezione<br />

si propaghet a tota sa persone.<br />

Duncas, bisonzat sùbitu operare<br />

prima ch’arrivet su fogu a carrones,<br />

ma zertas nostras istituziones<br />

non faghen nudda pro no isbagliare,<br />

e perden tempus a teorizzare,<br />

ma senza dare disposiziones.<br />

Medas Guvernos si rezene gai:<br />

restan a caddu e non si moven mai.


UNA GITA AVVENTUROSA<br />

Chi hat bisonzu de calchi guida,<br />

pro pigar’<strong>in</strong> montagna a sa segura,<br />

chirchet s’amigu Vittoriu Mura,<br />

pro non currer perigulos de vida.<br />

Pilota puntuale a sa partida,<br />

lu perdes prim’e giomper a s’altura,<br />

e poi de tres dies de cam<strong>in</strong>u<br />

ti l’agatas a pes de su Cerv<strong>in</strong>u.<br />

Una die chi fattu hamus s’azzardu,<br />

semus rutos che lissa <strong>in</strong> salamuja:<br />

l’hamus pérdidu ‘e vista cun s’iscuja<br />

chi fimis tres segundos <strong>in</strong> retardu.<br />

Lu coizamus <strong>in</strong> Santu Nenardu<br />

e che giompimus a Pisch<strong>in</strong>a Ruja,<br />

cun-d-unu sole brujende che fogu,<br />

chirchend’a Mura e Mura no <strong>in</strong> logu.<br />

Ma s’autista puru - conca macca -<br />

coment’e sempre, Spensatellamente,<br />

senza si render contu de niente,<br />

s’est <strong>in</strong>filadu <strong>in</strong>-d-una piteracca,<br />

chi, s’<strong>in</strong>contramus, pro disgrascia, un’acca,<br />

nos bloccat su cam<strong>in</strong>u malamente.<br />

Deo cun Cannas e Tiu Angheleddu<br />

fimis pro nde girare de cherveddu.<br />

Cando Tiu Angheleddu s’est abbistu<br />

chi Spensatello curriat lontanu,<br />

de lu frimmare hat tentadu <strong>in</strong>vanu,<br />

ma solu abba <strong>in</strong> su pistone hat pistu<br />

(ca ue non bi podet Gesugristu,<br />

non bi podet perunu cristianu).<br />

Solu poi ‘e tres oras s’est frimmadu,<br />

cando s’est su motore arrebbelladu.<br />

Sa guida non fit abbista tantu,<br />

però nemmancu su guidadore,<br />

ca si non si li bloccat su motore<br />

nos agatamus sutta ‘e Monte Santu.<br />

Ma ambos duos si daian bantu<br />

de guidas alp<strong>in</strong>as de valore.<br />

Si de guidas gai has una paja,<br />

“col cavolo” conchistas s’Imalaja.


Poi f<strong>in</strong>idu cussu purgadoriu,<br />

torrados tot’a su punt’e partenzia,<br />

bisonzaiat bider s’<strong>in</strong>solenzia,<br />

s’azza de Spensatello e de Vittoriu:<br />

chie ca “ch’essit fora ‘e territoriu”<br />

chie ca “peccat de <strong>in</strong>telligenzia”.<br />

Su fatt’est chi, sa neghe ‘e su zoroddu,<br />

si l’han bettada da-i pala <strong>in</strong> coddu.


A ITE SERVIT CUSTA POESIA?<br />

A ite servit custa poesia<br />

<strong>in</strong> custos tempos de contos <strong>in</strong> banca?<br />

lucros de una “mafia bianca”<br />

ch’ispeculat <strong>in</strong> dogni maladia?<br />

Chi cuntrattat sos lettos <strong>in</strong> corsia<br />

che chi esserat bendende una tanca?<br />

Grascias a su progressu ch’hamus fattu,<br />

sa vida est compra-vendita e ricattu.<br />

A ite serv<strong>in</strong> a s’umanidade<br />

custos versos rimados e isoltos,<br />

si da-i ‘ucca de presuntos coltos<br />

s’apprendet dogni bestialidade?<br />

Cando trasforman s’universidade<br />

<strong>in</strong> bolgia de discepulos istoltos,<br />

a ite giuat custa poesia<br />

ue su mitra est ideologia?<br />

A ite serv<strong>in</strong> custos versos sardos,<br />

cando semus che feras <strong>in</strong> sa tana,<br />

ue barattan una vida umana<br />

pro una pizzigada ‘e miliardos?<br />

chi esig<strong>in</strong> cun faccia ‘e pistalardos,<br />

che chi umperan abba <strong>in</strong> sa funtana?<br />

It’est su contributu ‘e su poeta<br />

<strong>in</strong> custu <strong>in</strong>sambenadu pianeta?<br />

A ite servit custa poesia<br />

de poetas antigos e modernos,<br />

si pubblicos poderes e guvernos<br />

sun <strong>in</strong>ferzidos de massoneria?<br />

E impersonan sa burocrazia<br />

battor culi-cagados padreternos?<br />

Sa poesia, <strong>in</strong> tantu luridùm<strong>in</strong>e,<br />

est vile lozu <strong>in</strong> mesu a su legùm<strong>in</strong>e.<br />

Ite contat su versu eloquente,<br />

esternadu cun tanta passione<br />

si oe, su valore ‘e sa persone,<br />

est <strong>in</strong> sa cifra ‘e su contu currente?<br />

ch’est de avallu a su del<strong>in</strong>quente<br />

pro poder iscansare sa presone?<br />

Sa poesia est miseru imballaggiu<br />

tra prejos de riscattu e riciclaggiu.


Sos romanticos versos tra amantes<br />

sun farfaruzas de tempus lontanu.<br />

Oe s’aneddu est un’omaggiu vanu<br />

si no est tempestadu ‘e diamantes,<br />

e-i sas proas pius esaltantes<br />

sun sas rap<strong>in</strong>as a pistola <strong>in</strong> manu,<br />

pro comporare sos gustos <strong>in</strong> voga<br />

chi dan sos paradisos de sa droga.<br />

Sa poesia no est mai istada<br />

funtana de ricchesa o de potenzia.<br />

Prima nessi, cun meda riverenzia,<br />

fit da-i mecenates amparada;<br />

como che Cenerentola est trattada<br />

f<strong>in</strong>z’<strong>in</strong> s’istampa, cun paga <strong>in</strong>dulgenzia.<br />

Un’istampa ch’est sempre... a cagaredda<br />

cun eroes de cronaca niedda.<br />

A ite servit custa poesia,<br />

fruttu de sentimentos dilicados,<br />

<strong>in</strong>-d-unu mundu de carros armados,<br />

imbasciadores de democrazia?<br />

chi oe, cun feroze tirannia,<br />

assuggettan sos debiles istados?<br />

Sa poesia, <strong>in</strong> mes’a tant’istraziu,<br />

agatat sempre pius pagu ispaziu.


CANES E PASTORES<br />

Pastore sardu, tue has tantas neghes,<br />

però sa neghe tua pr<strong>in</strong>zipale<br />

est ch’has unu cuile ispeciale<br />

chi contat pius canes che ‘arveghes.<br />

E tando como non ti nde la seghes<br />

si tottu sos dissignos t’andan male,<br />

ca murghes tres ‘arveghes fadigadas<br />

e chentu canes màndigan debadas.<br />

Innanti fisti teracu pastore,<br />

senza mancu ‘entone ne mudanda,<br />

e cumbìnchidu t’hat sa propaganda<br />

a esser tue padronu e segnore.<br />

Ca su padronu fit isfruttadore<br />

has piantadu cuile addibbanda.<br />

Solu chi, a su postu ‘e su cuile,<br />

como t’agatas cun-d-unu canile.<br />

E a su mancu esseran canes bonos<br />

pro custodire s’ama <strong>in</strong> sa pastura,<br />

<strong>in</strong>vece, senza sestu ne mesura,<br />

isperdiscian su ben’e sos padronos.<br />

Custos canes possed<strong>in</strong> milli donos,<br />

ma su pius connotu est <strong>in</strong> sa fura.<br />

Non solu furan issos a dogn’ora,<br />

ma giaman f<strong>in</strong>za ladros da-e fora.<br />

Su mason’est cont<strong>in</strong>u mim<strong>in</strong>ende,<br />

ma sos canes sun sempre <strong>in</strong> aumentu,<br />

ch’a pius de su tou allevamentu<br />

sun sos canes anzenos recuende.<br />

De cantos a iscrocco sun campende<br />

bisonzat fagher unu censimentu,<br />

pro disponner de màndigu dezente<br />

<strong>in</strong>nanti chi s’imbolen a sa zente.<br />

Prima chi si t’afferren a runzones,<br />

tènelas sutt’a oju sas provvistas,<br />

ca si trattat de canes camorristas<br />

ispeciales <strong>in</strong> protezione.<br />

Cun s’iscuja ‘e protegger sos masones<br />

ti ricattan e faghen sos basistas,<br />

f<strong>in</strong>z’a cando, su populu, isfadadu,<br />

no lis dat su buccone avvelenadu.


Ma pro cantu, tra canes e pastores,<br />

sa parte pius forte est sa can<strong>in</strong>a,<br />

tue, pastore, tened’<strong>in</strong> s’isch<strong>in</strong>a<br />

su pesu de sos tuos protettores,<br />

chi ti nde suzzan samben’e suores<br />

gai comente suzzat s’origh<strong>in</strong>a.<br />

Sos tantos canes chi giughes addossu<br />

ti sunu reduende a pedd’e ossu.<br />

Pastore sardu, troppu t’est costada<br />

sa gana de cuile a contu tou,<br />

ca no nde ‘ogas ne giau ne zou<br />

da-i cust’ama male amm<strong>in</strong>istrada:<br />

<strong>in</strong>vec’e murgher latte a sa cannada<br />

lu ses murghende a unu colabrou.<br />

Cun cussos canes chi non ti dan pasu<br />

no has’a giomper mai a fagher casu.<br />

Cun tantos canes chi deves campare,<br />

imbizzados a latte e petta crua,<br />

ìstalis fattu, mancar’a s’accusa,<br />

cando ‘ess<strong>in</strong> su notte a orettare,<br />

ca sun capazes de si che suzzare<br />

f<strong>in</strong>za su latte de muzere tua.<br />

Cand’issa, <strong>in</strong>drommiscada, est aterue,<br />

los allattat cretende chi ses tue.


POESIAS IN SUSPU<br />

Coment’est sempre abitud<strong>in</strong>e mia,<br />

amigu Mura, ti rispondo a prontu.<br />

Non semus solos a nos render contu<br />

chi su suspu est sa mezus poesia<br />

e chi su membru de ogni Giuria<br />

la premiat, s<strong>in</strong>ò passat pro tontu.<br />

Pro fagher f<strong>in</strong>ta d’esser cumpetente<br />

premiat dogni tròddiu ‘e molente.<br />

Non t’ispantes s’<strong>in</strong> zona disastrada<br />

la faghet de padronu s’isciacallu.<br />

Oe, poeta, est dogni pappagallu<br />

chi faeddat a limba trobojada,<br />

ca sa mafia est sempre preparada<br />

pro dare a sos fizolos un’avallu.<br />

Non t’ispantes si calchi imperadore<br />

faghet su caddu sou senadore.<br />

Sas peraulas gai sibill<strong>in</strong>as<br />

chi forman sa moderna poesia,<br />

las estra<strong>in</strong> a tipu lotteria<br />

pro cumponner sas deghe c<strong>in</strong>qu<strong>in</strong>as,<br />

pro cussu miscian sas cosas div<strong>in</strong>as<br />

cun sa pius istupida eresia.<br />

Tirende sas peràulas a sorte<br />

podet bessire “vida” e poi “morte”.<br />

Cussas perlas chi tue has seberadu<br />

dimustran cale pedra ‘e paragone<br />

hat <strong>in</strong> possessu sa “Cummissione”<br />

pro giudicare su nostru operadu,<br />

e presentat lad<strong>in</strong>u s’ispaccadu<br />

de cust’ottusa generazione.<br />

Nàrami tue si ‘alet sa pena<br />

<strong>in</strong>trar’a fagher part’e cussa chena.<br />

Regogl<strong>in</strong> su limone senza suzzu<br />

e <strong>in</strong> sa matta appiccan sa medaglia;<br />

chircan apposta Giurias de vaglia<br />

pro premiare simile <strong>in</strong>ciappuzzu;<br />

deven giugher istogomo ‘e istruzzu<br />

pro digirire cussa burrumbaglia!<br />

Biada’a chie tenet cuss’impicciu<br />

de ponner istrum<strong>in</strong>zos <strong>in</strong> su nicciu.


In su laore be-i creschet lozu<br />

si sos massajos abbarran drommidos.<br />

Sos laddajones sun sempr’esistidos,<br />

peus pro chie los ponet sutt’ozu,<br />

o chie a sa cadena ‘e su rellozu<br />

si los appiccat che pignos ambidos.<br />

Ma s’azione pius <strong>in</strong>dezente<br />

est dare petta pùdida a sa zente.


UNU MANUALE PRO GUVERNARE<br />

Si has de guvernare sa tendenzia<br />

deves ponner a puntu ogni “m<strong>in</strong>uzia”,<br />

pro poder conchistare sa fiduzia<br />

de sos chi ti supportan cun passenzia,<br />

e si difettas de <strong>in</strong>teligenzia<br />

bisonzat de supplire cun s’astuzia.<br />

In sa faccia t’est sempre nezessaria<br />

una màscar’e terra refrattaria.<br />

Occurret cussa màscara isolante<br />

pro affrontare sos caldos atunzos;<br />

non pistes <strong>in</strong> sa taula sos punzos<br />

cando de argumentos ses mancante;<br />

sias sempre gentile e elegante,<br />

però surdu pedrale a sos murrunzos,<br />

tantu tottu protestan e battaglian,<br />

però poi s’<strong>in</strong>creschen e si caglian.<br />

In tempus de campagna elettorale<br />

faghe sempre sas solitas prommissas<br />

(dogni peidru, a forz’e narrer missas,<br />

s’imprimit <strong>in</strong> sa mente su missale).<br />

Cun sas fem<strong>in</strong>as sias cordiale<br />

ca si ti votan lu deves a issas:<br />

a Eva la cumb<strong>in</strong>chet su serpente<br />

poi Adamu a issa ponet mente.<br />

Mai sa ‘ucca ti tuppen lentolos<br />

faeddend’a sa zente <strong>in</strong> sas piattas,<br />

e si pro casu est tempus de pumattas<br />

bae cun-d-un’iscorta ‘e co<strong>in</strong>zolos.<br />

Sos nostros guvernantes sardignolos<br />

han totu sas prommissas satisfattas,<br />

nos mancat solu, subr’e Gennargentu,<br />

sa fabbrica ‘e su nie e de su ‘entu.<br />

S’<strong>in</strong> Guvernu resessis a <strong>in</strong>trare,<br />

impar’a fagher s’equilibrista,<br />

ca sos ch’isettan su turn’<strong>in</strong> sa pista<br />

non biden s’ora de t’isbilanciare.<br />

Cando si rendet liberu un’altare<br />

dogni santu diventat arrivista.<br />

E si non si teniat sempre abbistu,<br />

faghian fora f<strong>in</strong>z’a Gesugristu.


Si andas <strong>in</strong> Brasile <strong>in</strong> missione,<br />

<strong>in</strong> Argent<strong>in</strong>a o <strong>in</strong> Venezuela,<br />

non fettas, pro difettu ‘e cautela,<br />

sa figura de unu m<strong>in</strong>chione:<br />

si passas <strong>in</strong> rivista unu plotone<br />

e deves saludare sa bandela,<br />

non fettas, pro isbagliu, cun sa manu,<br />

un’imponente saludu romanu.<br />

Si ses <strong>in</strong>terpelladu “lì per lì”<br />

non nerzas mai ne “Si” e ne “No”:<br />

risponde solamente “Ni” e”So”<br />

a chie t’<strong>in</strong>tervistat <strong>in</strong> Tivì’.<br />

S’isbaglias e t’iscappat calchi “Si”<br />

subitamente aggiunghe unu “ Però “.<br />

Siat ogni risposta, ogni postilla,<br />

digna de un’oràculu ‘e Sibilla.<br />

Cando ses <strong>in</strong>vitadu a collocare<br />

sa prima pedra de calch’ispidale,<br />

<strong>in</strong>forma, <strong>in</strong> su discursu uffiziale,<br />

cantos séculos deven isettare<br />

prima d’esser <strong>in</strong> gradu ‘e cam<strong>in</strong>are<br />

su baosu coccoi regionale,<br />

(ca si si movet li ‘ettan sa franca<br />

sos cabos de sa mafia bianca).<br />

Si ti defer<strong>in</strong> a s’Inquirente<br />

pro calchi “bustarella Made <strong>in</strong> Usa”,<br />

nara chi est un’<strong>in</strong>famante accusa<br />

pro ti colpire politicamente.<br />

Chie guvernat est sempr’<strong>in</strong>nozente,<br />

salvu calchi persone troppu ottusa.<br />

Però pro cussa puru b’est s’<strong>in</strong>ventu<br />

de s’istitutu ‘e su penetimentu.<br />

Ses suspettadu de corruziones?<br />

E tue affuttid<strong>in</strong>de de sa ciarra!<br />

Rest’<strong>in</strong> su postu tou a man’<strong>in</strong> barra,<br />

già duran pagu cussos trimizones.<br />

Non dias mai sas dimissiones,<br />

sézzidu ses e sézzidu t’abbarra.<br />

Anzis, si times calchi buglia fea,<br />

fàghedi giaittare a sa cadrea.


RUNAGHES IN GHERRA<br />

De cantu oe sa zent’est isterica<br />

da-i pagu sa proa nd’hapo tentu:<br />

cando sa Giunta ‘e “Runagh’e Attentu”<br />

est <strong>in</strong>trad’<strong>in</strong> cunflittu cun s’America.<br />

Totta sa zona sua periferica<br />

l’hat z<strong>in</strong>tada cun muros de cimentu,<br />

poi b’hat piazzadu unu cannone<br />

pro distruer sa bomba “al neutrone”.<br />

Bos hat a parrer una cosa comica,<br />

ma su Pentagono est orioladu<br />

ca “Runagh’e Attentu” hat decretadu<br />

de l’attaccare cun s’arma economica,<br />

ca, affuttendesi ‘e sa bomb’atomica,<br />

li hat su casu sardu dennegadu,<br />

e da-i cras, sos Istados Unidos,<br />

màndigan maccarrones iscundidos.<br />

Ma de cant’est distratta, cussa zente,<br />

no l’est passadu mancu <strong>in</strong> su cherveddu<br />

chi su Consizu ‘e “Runaghe Nieddu”<br />

est de op<strong>in</strong>ione differente.<br />

Rezzida sa notiscia prontamente,<br />

su Sìndigu, ch’est om<strong>in</strong>’e faeddu,<br />

dichiarat, cun arte dialettica,<br />

sa gherra a s’Unione Sovietica.<br />

E “Runaghe Nieddu” est de peràula,<br />

ca da-i cando appresu hat sa notiscia<br />

(si comente produit ortaliscia)<br />

no l’imbiat pius basolu e càula,<br />

gai sos russos, sèzzidos a tàula,<br />

si nutr<strong>in</strong> solu a bardu piscia piscia.<br />

Ma bi cheret coraggiu, ite diàm<strong>in</strong>e!<br />

a fagher morrer sos russos de fàm<strong>in</strong>e.<br />

Sunu chirchende sa formula magica<br />

de iscongiuru a simile cundanna;<br />

<strong>in</strong> Mosca curren da <strong>in</strong> gianna <strong>in</strong> gianna<br />

pro si passare sa notiscia tragica;<br />

timende cussa m<strong>in</strong>eta nuragica,<br />

<strong>in</strong> su Creml<strong>in</strong>u si tremen che canna.<br />

Appenas han leadu arrast’e gherra<br />

sun tottu rutos benujos a terra.


E gai puru s’America <strong>in</strong>trea<br />

hat proadu un’iscossa troppu dura.<br />

Nachi su Presidente, addirittura,<br />

ha tentu una passada ‘e diarrea.<br />

In sa sede de s’Onu, s’Assemblea<br />

- ch’est iscagareddada de natura -<br />

hat dezis’e mandare a sos Runaghes<br />

su Segretariu sou a ponner paghes.<br />

Mirade cantu allargan sos abbissos<br />

sos om<strong>in</strong>es politicos redossos:<br />

non potend’attaccare sos colossos,<br />

sa vera gherra la faghen tra issos,<br />

sighend’ancora sos modulos fissos<br />

de si lear’a calches e a mossos.<br />

No han <strong>in</strong> domo ne paza ne fenu,<br />

però si ‘occh<strong>in</strong> pro s’à<strong>in</strong>u anzenu.<br />

Sos guvernantes nostros ponen cura<br />

<strong>in</strong> su rattare sas runzas de fora,<br />

però niunu s’abbizat ancora<br />

chi su Runagh’est senza cobertura,<br />

e chi pioet <strong>in</strong>tro a disaura,<br />

<strong>in</strong> aumentu da-e <strong>in</strong> ora <strong>in</strong> ora.<br />

A sos colossos pàrana s’iscudu<br />

e s’isméntigan ch’han su culu nudu.


POESIAS A S’AMMASSU<br />

Comente giughen sa ua a s’ammasu<br />

dogn’annu a sas cant<strong>in</strong>as sociales,<br />

gai zertas “riservas” culturales<br />

regogl<strong>in</strong> poesias a ispassu,<br />

<strong>in</strong>ue si dezidit cal’est s’assu<br />

e cales sun sos frillos marg<strong>in</strong>ales,<br />

e cun particulare attenzione<br />

a sos terr<strong>in</strong>os de produzione.<br />

Comente <strong>in</strong>dividian cun cura,<br />

sos peritos, s’orig<strong>in</strong>’e su ‘<strong>in</strong>u,<br />

gai controllan su versu a punt<strong>in</strong>u<br />

cussos “sommeliers de sa cultura”.<br />

S’est de montagna o s’est de pianura,<br />

si est adulteradu o genu<strong>in</strong>u,<br />

e cun <strong>in</strong>s<strong>in</strong>dacabile giudisciu<br />

l’<strong>in</strong>collan s’etichetta de uffisciu.<br />

E pro cantu est zente appatentada,<br />

est garanzia pro su cuncurrente,<br />

ma <strong>in</strong> zertas iscolas, meda zente,<br />

dat sa patente e patente no hada;<br />

o puru giughet sa mente <strong>in</strong>crostada<br />

ca est <strong>in</strong>qu<strong>in</strong>adu s’ambiente.<br />

Gai viaggiat zente isprovvedida<br />

cun faziles patentes de guida.<br />

Zertu, pro unu pessimu autista,<br />

prefero deghe pessimos poetas<br />

chi, mancari cun formulas segretas,<br />

si faghen de trofeos sa provvista,<br />

ma sa patente de camionista<br />

la deven dare persones discretas.<br />

Invece <strong>in</strong>tendo narrer frequente:<br />

“ma chi’est chi t’hat dadu sa patente?!”.<br />

B’est f<strong>in</strong>za su zuìghe chi s’<strong>in</strong>gannat,<br />

applichende su codice penale,<br />

ma b’hat una giustiscia ispeciale,<br />

chi su fumu sa vista no l’appannat:<br />

s’op<strong>in</strong>ione pubblica cundannat<br />

su reu ch’han assoltu <strong>in</strong> Tribunale.<br />

Su populu, o contra o a favore,<br />

est s’unica Giuria chi hat valore.


Inue pesan cussas poesias<br />

su pesu podet esser punzonadu,<br />

ma podet esser puru isbilanciadu,<br />

comente nd’hat <strong>in</strong> zertas drogherias,<br />

ca già s’ischit chi sas controllerias<br />

las faghet dogni sèculu s’Istadu.<br />

Ma, piagat o no, su pesu est custu,<br />

solu Santu Micheli hat pesu giustu.<br />

De poesias <strong>in</strong> suspu selvaggiu<br />

no nde cumprendo su significadu,<br />

pro cussu, zertas chi nd’han premiadu,<br />

de las legger non tenzo su coraggiu.<br />

Sa poesia est sempre unu “messaggiu”<br />

però non gai “messaggiu cifradu”,<br />

chi no nde podes cumprender un’acca<br />

si non giughes su codice <strong>in</strong> busciacca.<br />

Ma non faghet peruna impressione<br />

sa patent’e poeta a su diploma,<br />

(b’hat uffiscios appositos <strong>in</strong> Roma<br />

chi dan f<strong>in</strong>za su titulu ‘e Barone),<br />

est solu una moderna <strong>in</strong>venzione<br />

pro lottizzare su sardu idioma.<br />

Faghen, pro culturale baronia,<br />

sas chiudendas de sa poesia.


SA PUNTURA ANTISCANDALU<br />

Mirade, ite miscela han <strong>in</strong>ventadu<br />

pro ponner frenu a sa corruzione,<br />

ch’<strong>in</strong> s’istatale amm<strong>in</strong>istrazione<br />

podet dare brillante resultadu.<br />

Chie manizat d<strong>in</strong>ar’e s’Istadu<br />

pius non podet fagher s’imbroglione:<br />

li faghen un’ispezia ‘e puntura<br />

chi lu rendet allergicu a sa fura.<br />

Su ch’est prepostu pro amm<strong>in</strong>istrare,<br />

pius non podet cummitter abusu:<br />

appena l’<strong>in</strong>trat d<strong>in</strong>ar’<strong>in</strong> piusu<br />

de su chi li bisonzat pro campare,<br />

luego tenet gana ‘e mandigare<br />

su chi piaghet a su carrabusu,<br />

e dogni ‘olta ch’amm<strong>in</strong>istrat male,<br />

hat un’attaccu ‘e colica renale.<br />

A dogni pubblicu amm<strong>in</strong>istradore<br />

chi de furare l’<strong>in</strong>trat sa mania,<br />

si l’attaccat luego s’allergia<br />

ch’hat isperimentadu s’<strong>in</strong>ventore,<br />

e no esistit barba ‘e professore<br />

chi lu sanet de cussa maladia.<br />

S’om<strong>in</strong>e ladru restat ammajadu<br />

f<strong>in</strong>z’a torrare su chi nd’hat furadu.<br />

Chie, de Sanidade cumpetente,<br />

s’impippat de sa populassione,<br />

isperimentat <strong>in</strong> prima persone<br />

su ch’est suffrende sa povera zente,<br />

cale campionariu vivente<br />

de sos males de totta sa Regione.<br />

A chie sa riforma rendet vana<br />

non restat chirriolu ‘e petta sana.<br />

Sos chi curan sa pubblica f<strong>in</strong>anzia,<br />

o sos addettos a su monopoliu,<br />

appena lean fiagu ‘ gasoliu<br />

avvert<strong>in</strong> de s’alenu sa mancanzia<br />

e sun brivos de fagher alleanzia<br />

cun riccos trafficantes de petroliu.<br />

Solu s’<strong>in</strong>casciu de una tangente<br />

lis bloccat s’apparadu digerente.


Già ch’<strong>in</strong> su nostru pubblicu ischedariu<br />

<strong>in</strong> pagos giughen sas ungias pulidas,<br />

han imm<strong>in</strong>zadu - cosas mai ‘idas! -<br />

un’antifurtu apposta pro s’erariu,<br />

<strong>in</strong>corporadu <strong>in</strong> su Funzionariu<br />

chi registrat <strong>in</strong>tradas e bessidas,<br />

pro chi, s’iscriet falzu <strong>in</strong> su pabilu,<br />

li ‘essat una bua <strong>in</strong> dogni pilu.<br />

Duncas non semus s’ultima iscobitta,<br />

<strong>in</strong> fattu de amm<strong>in</strong>istrazione.<br />

Forsi semus sa prima nazione<br />

chi hamus s’onestade <strong>in</strong> ampullitta.<br />

Su chi non dan sas mamas cun sa titta<br />

lu dat sa legge cun s’<strong>in</strong>iezione.<br />

Nois hamus sa punta ‘e diamante<br />

chi mudat <strong>in</strong> onestu ogni birbante.<br />

Ma cust’idea de moralizzare<br />

paret una solenne frigadura:<br />

chie de cosas pubblicas hat cura,<br />

no accunsentit a s’immunizzare.<br />

Lampu! Niunu cheret guvernare<br />

ue no est possibile sa fura.<br />

Azzettan solu s’agatan su Magu<br />

chi fetat f<strong>in</strong>ta ‘e lis <strong>in</strong>trare s’agu.


CATULLOS IN SUTTANA<br />

Don Pes e Padre Cubeddu,<br />

de poesia funtanas,<br />

nachi fattu a sas suttanas<br />

giraian su cherveddu.<br />

Custos Vates religiosos,<br />

Don Ba<strong>in</strong>zu e Padre Luca,<br />

de sos sardos <strong>in</strong> mastruca<br />

f<strong>in</strong> sos Catullos famosos,<br />

ma <strong>in</strong>vec’e fagher gosos<br />

pro sos Santos de su Chelu,<br />

cumponiana cun zelu<br />

(ma de diversu tenore)<br />

poesias de amore<br />

pro ‘attias e bajanas.<br />

Forsi cussa passione<br />

lis serviat de cunfortu<br />

tra una missa ‘e mortu<br />

e una cunfessione.<br />

S’han fattu calchi cantone<br />

licenziosa o patetica,<br />

fit pro licenza poetica<br />

a su rigore canonicu,<br />

fit solu amore platonicu<br />

pro devotas fittianas.<br />

Ma dia cherrer ischire<br />

Padre Luca ite faghiat,<br />

cando si che corcaiat<br />

su notte, prim’e drommire.<br />

Forsi soliat pedire<br />

sa grascia a Nostra Segnora<br />

chi sa Dama Incantadora<br />

li manderet a sa zella,<br />

o calch’atera donzella<br />

oggettu ‘e sas suas ganas.<br />

Gai puru a Don Ba<strong>in</strong>zu,<br />

su cadduresu L<strong>in</strong>doro,<br />

hat confusu anim’e coro<br />

su carrale pistigh<strong>in</strong>zu.<br />

de sa làmpana <strong>in</strong> s’altare,<br />

a sa candela ‘e comare<br />

s’isaiat dende fogu,<br />

<strong>in</strong> disizu ‘e disaogu,<br />

de avventuras mundanas.


Cando cun sa penitente<br />

faghian s’oju maduru,<br />

“...sun om<strong>in</strong>es issos puru”<br />

cummentaiat sa zente.<br />

L’ischit f<strong>in</strong>za su molente<br />

ch’issos puru f<strong>in</strong>i mascios,<br />

ma serren <strong>in</strong> sos calascios<br />

sos amorosos lamentos,<br />

no los lampen a sos bentos<br />

che repiccos de campanas.<br />

Sos Catullos chirigados<br />

ch’<strong>in</strong> sas venas giughen fogu,<br />

<strong>in</strong> dogni tempus e logu<br />

sunu sempre zelebrados,<br />

che chi sian esentados<br />

da-i su Cumandamentu<br />

chi faghet impedimentu<br />

a sensuales disizos,<br />

e puros coment’e lizos<br />

cantan sas Doris Galanas.<br />

Ma custos ch’<strong>in</strong> sagristia,<br />

<strong>in</strong> bestes sazerdotales<br />

cumponen sos madrigales<br />

a sas Fizas de Maria<br />

a s’issoro gerarchia<br />

forsi sun pagu gradidos,<br />

ca sun che caddos fuidos<br />

da-i s’issoro serragliu,<br />

e impitan pro bersagliu<br />

sas bellas parrocchianas.<br />

Nessi su Rettore Mele,<br />

pro sa sàtira famosu,<br />

a s’abidu religiosu<br />

si mantenzeit fidele,<br />

e creo chi su “nichele”<br />

l’haeret giutu f<strong>in</strong>z’Isse,<br />

ma fuiat che Ulisse<br />

a s’<strong>in</strong>cantu ‘e sas sirenas,<br />

iscazzende sas anzenas<br />

da-i sas suas suttanas.


SA PAGHE DE SOS TEULAJOS<br />

Cun tottu custos sardos palad<strong>in</strong>os,<br />

sempr’impignados <strong>in</strong> verbosas giostras,<br />

sighit a piumbare <strong>in</strong> palas nostras<br />

su nérviu ‘e sos nostros aguzz<strong>in</strong>os.<br />

Bisonzat bider su coraggiu ch’hana<br />

contr’a sa feudale prepotenzia,<br />

ma paret ch’hapan solu s’<strong>in</strong>cumbenzia<br />

de contare sos colpos chi nos dana.<br />

Tant’est chi, cun filippicas iscrittas,<br />

ovvero cun mirabile oratoria,<br />

non potende ‘antare una vittoria,<br />

dan solu contu de sas iscunfittas.<br />

Su carru nostru non servit a nudda<br />

ca f<strong>in</strong>it sempre <strong>in</strong> mesu ‘e su pantanu<br />

f<strong>in</strong>’a cando an sas rèd<strong>in</strong>es <strong>in</strong> manu<br />

avvocadeddos de pane e chibudda.<br />

Però, a los <strong>in</strong>tender faeddende,<br />

cun boghe arrojolida pro imbizzu,<br />

duces cun manganello e ozu rizzu<br />

paret sa Provvidenzia imbiende.<br />

Grascias a issos devet diventare,<br />

sa Sardigna, s’ottava maraviglia,<br />

e faeddan <strong>in</strong> sardu pro puntiglia,<br />

mancari chi no l’iscan faeddare.<br />

Ma custos palad<strong>in</strong>os isolanos,<br />

appena chi faeddan de ‘<strong>in</strong>ari,<br />

s<strong>in</strong>de ‘ogan sos ojos pari pari<br />

ca tottu be-i cheren ponner manos.<br />

Un’usanzia como est diventada<br />

su si legger sa vida <strong>in</strong> “limba” issoro,<br />

ma forsi haian tentu prus decoro<br />

s’haian giutu sa limba truncada.<br />

Non creo, su sistema, chi lu giàmbene:<br />

(cando l’han a giambare est troppu tardu)<br />

como, chie si contat pius “Sardu”.<br />

faghet f<strong>in</strong>za s’analis de su sàmbene.<br />

Si segnal’e vernaccia b’hat <strong>in</strong> mesu,<br />

tand’est de razza sarda verdadera,<br />

ma si b’agatan traccias de barbera,<br />

decretan: “fora su piemontesu”.


Chie de veru sardu hat sa pretesa<br />

pretendet puru s’autoridade,<br />

e s’hat appena un’unza ‘e sardidade<br />

s<strong>in</strong>d’attribùit nessi un’unz’e mesa.<br />

E faghet giuramentos e prommissas<br />

de morrer pro su ben’e sa Sardigna,<br />

però, subra cuss’anima benigna<br />

non giuat mai a fagher iscummissas.<br />

Sun palad<strong>in</strong>os de natura rara<br />

e pari pari s’istrazzan sas bestes;<br />

sende masedos si f<strong>in</strong>ghen arestes<br />

che à<strong>in</strong>os chi b’hat <strong>in</strong> s’As<strong>in</strong>ara.<br />

Sas brigas sun sa negh’e ogni male,<br />

ma bae e nàralu a zente testarda;<br />

pro ironia, “S’Unione Sarda”<br />

restat sol’unu titulu ‘e giornale.<br />

Restat gai, che roda senza rajos,<br />

unu populu dignu ‘e mezus gloria,<br />

ch’<strong>in</strong> cant’a paghe passat a s’istoria<br />

che-i “sa paghe de sos teulajos”.<br />

S’istranzu sighit criticas a tèssere<br />

contr’a sos sardos, cont<strong>in</strong>u <strong>in</strong> discordia,<br />

Ma si tra sardos bi fit sa cuncordia,<br />

ite razza de “Sardos” dimis èssere?!-


DEUS PERDONA!<br />

Deus perdona, si su nostru dolu<br />

cuntrastat cun sa Tua Volontade,<br />

ca pro su gosu de s’Eternidade<br />

s’Anghelu nostru hat ispiccadu ‘olu.<br />

E no nos servit mancu de consolu<br />

su nos mancare <strong>in</strong> veneranda edade,<br />

sende cunv<strong>in</strong>tos chi Anghelos gai<br />

devian nascher e non morrer mai.<br />

Deus perdona, si forsi, <strong>in</strong> cust’ora,<br />

cuntrastamus sos Tuos determ<strong>in</strong>os,<br />

ca sidis de “Rizolos Cristall<strong>in</strong>os”<br />

sa mente nostra teniat ancora.<br />

Pro nois fit che Lughe ‘e aurora<br />

chi non pariat connoscher decl<strong>in</strong>os.<br />

Forsi sos chi a Tie aman cun zelu,<br />

serv<strong>in</strong> pius <strong>in</strong> terra che <strong>in</strong> Chelu.<br />

Deus perdona, si rimpianghimus<br />

sa Lughe de sa cale nos has brivu,<br />

tantu Tue cumprendes su motivu,<br />

si bene appalesare no l’ischimus.<br />

De cust’orfana < Ischiglia > chi tenimus<br />

non fit solu su “babbu putativu”<br />

ma s’appassionadu criadore<br />

chi che fiza cureit cun amore.<br />

Deus perdona, si su sentimentu<br />

appannat calchi ‘olta s’<strong>in</strong>tellettu,<br />

ca no est eresia, ma difettu<br />

de s’umana natura ch’hamus tentu.<br />

Non solu ammiraimis su talentu,<br />

ma Li nutrimis puru tantu affettu.<br />

No est fazil’esprimer <strong>in</strong> faeddu<br />

sas attrattivas de Ti’Angheleddu.<br />

O Deus, cust’isfogu mi perdona,<br />

perdona si Ti parzo irriverente:<br />

<strong>in</strong> Chelu has un’esercitu imponente<br />

de Poetas, fatèndedi corona,<br />

ma sèberas sa l<strong>in</strong>fa pius bona<br />

e lassas <strong>in</strong> su mundu s’iscadente.<br />

Pro forza semus sempre <strong>in</strong> malas abbas<br />

si mor<strong>in</strong> Cristos <strong>in</strong>vec’e Barabbas.


Deus perdona, si feridu a morte<br />

l’hat calchi frizza de dispiaghere...<br />

Cunforta como fizos e muzere,<br />

rezzendeLu <strong>in</strong> sa Tua Santa Corte.<br />

Cunzedi a nois puru bona sorte<br />

pro Li render onores a dovere,<br />

e Tue dignu ispaziu Li fettas<br />

<strong>in</strong> sa “Mistica Rosa” ‘e sos Poetas.


TERRORISMU E PENTIMENTU<br />

Como chi, mancumale, han istanadu<br />

sos mostros de s’italica “vandea”,<br />

totu si poden fagher un’idea<br />

chi sun luzzu e ledàm<strong>in</strong>e impastadu:<br />

a sas domandas de su magistradu<br />

sun che culos de pudda a diarrea.<br />

Como, sos chi a issos ponen fattu<br />

de su chi los isettan leen attu.<br />

Cussos bermes, de sàmbene sididos,<br />

veros modellos de vigliaccheria,<br />

cheren assumer sa fisonomia<br />

de èsseres umanos penetidos<br />

istanende sos àteros bandidos<br />

da-i sa fogna ‘e s’ideologia.<br />

E già calcunu ottenit sa clemenzia<br />

senza nemmancu fagher penitenzia.<br />

Non faghet meraviglia s’<strong>in</strong> Italia<br />

accomunan sa prata a s’allum<strong>in</strong>iu,<br />

trattende su ch’est reu ‘e assass<strong>in</strong>iu<br />

che chie furat un’ispilla balia;<br />

nde seghet una conca o una dalia<br />

han su matessi pesu <strong>in</strong> s’iscrut<strong>in</strong>iu.<br />

Su boja cun s’adultera redenta<br />

<strong>in</strong>tran ambos <strong>in</strong> chelu a manu tenta.<br />

E pro dirittu de rappresentanzia<br />

faghet f<strong>in</strong>za sa fem<strong>in</strong>a de boia,<br />

ca podet ness’iscazzare sa noia<br />

a sos cumpagnos, <strong>in</strong> sa latitanzia,<br />

e si prestat <strong>in</strong> dogni circustanzia<br />

a fagher issa de caddu de Troia.<br />

E non diventat ruja che coraddu<br />

cando faghet de Troia a su caddu.<br />

Oe, ch’a su feroze terrorista<br />

s’est abberta sa ‘ia ‘e su riscattu,<br />

poi ch’est de istrages sastifattu<br />

presentat de sos cumplizes sa lista;<br />

essende f<strong>in</strong>’a deris brigatista,<br />

Pubblicu M<strong>in</strong>isteriu est de fattu,<br />

e cand’est sézzid’<strong>in</strong> cussa cadrea<br />

chircat f<strong>in</strong>za s’applausu <strong>in</strong> platea.


Gai, segundu su giudisciu umanu,<br />

- chi est meda diversu ‘e su div<strong>in</strong>u -<br />

serrat sa carriera, un’assass<strong>in</strong>u,<br />

cun su còmudu rangu ‘e ruffianu.<br />

Mentre da-i sa leze fit lontanu<br />

<strong>in</strong> d’unu br<strong>in</strong>cu s’agatat vic<strong>in</strong>u,<br />

e podet esser puru espatriadu<br />

cun ispesas a gàrrigu ‘e s’istadu.<br />

E cando naro “a gàrrigu ‘e s’istadu”<br />

<strong>in</strong>tendo narrer a gàrrigu nostru.<br />

Liberan e protegg<strong>in</strong> unu mostru,<br />

ch’est sempre unu sepulcru imbiancadu,<br />

(gai comente, mancar’allizadu,<br />

<strong>in</strong>doran pro Nadale su olostru)<br />

poi ch’imbolan <strong>in</strong> sa zella sua<br />

cuddu chi furat un’udron ‘e ua.<br />

F<strong>in</strong>it ch’<strong>in</strong> cust’ezzessu ‘e garantismu<br />

naschet su s<strong>in</strong>dacadu ‘e sos pentitos,<br />

e non b’hat duda ch’<strong>in</strong> zertos partidos<br />

dan alabanzia a su terrorismu,<br />

sighende su sistema ‘e su fascismu<br />

ch’hat fatt’eroes sos suos bandidos.<br />

Già da-i como sos ferros iscattan<br />

pro sos chi - misch<strong>in</strong>eddos! -los maltrattan.


SU PROZZESSU A SA SUPERANONIMA<br />

Cussos superbalentes imputados<br />

chi giughen dogni die a prozzessare,<br />

zertu chi non si poden lamentare<br />

d’essere istados pagu fentomados.<br />

In chentu posas sun fotografados,<br />

chi b<strong>in</strong>d’hat f<strong>in</strong>z’e los imbidiare,<br />

pro ch’hana conchistadu, <strong>in</strong> pompa magna,<br />

s’unore de sos ferros de campagna.<br />

Custos eroes, ch’ignorados f<strong>in</strong>i<br />

f<strong>in</strong>za da-i sa cronaca locale,<br />

oe triunfan <strong>in</strong> dogni giornale<br />

umpare cun su Paba e cun Pert<strong>in</strong>i.<br />

Deris hapo confusu a Spadol<strong>in</strong>i<br />

cun sa faccia de unu crim<strong>in</strong>ale,<br />

abituadu, <strong>in</strong> sa “cronaca nera”,<br />

a bider solu faccias de galera.<br />

Bidende calchi sequestradore<br />

<strong>in</strong> fundu a su giornale, ammanettadu,<br />

tue pensas chi l’hapan pubblicadu<br />

pro ponner frenu a tantu disonore,<br />

<strong>in</strong>vece, calchi teracu pastore,<br />

ch’est f<strong>in</strong>za da-i Deu ismentigadu,<br />

pro haer fama de om<strong>in</strong>e duru<br />

<strong>in</strong>trat <strong>in</strong> d’una “Anonima” isse puru.<br />

In custos casos, raccontat sa zente,<br />

chi unu teracheddu pagu ‘e bonu,<br />

domandaiat sempre a su padronu<br />

s’<strong>in</strong> bidda passaiat pro balente.<br />

In bidda, tue, non contas niente,<br />

li rispondiat cuddu, <strong>in</strong> aspru tonu.<br />

Tando su teracheddu, pro sa fama,<br />

si tuccat e isparat a sa mama.<br />

S’<strong>in</strong> sa Regione bi suzzedit briga,<br />

o puru àteras cosas pius feas,<br />

pro dare contu de sas Assembleas,<br />

<strong>in</strong> su giornale iscrien calchi riga.<br />

Ma sos ch’isfruttan sa “Leze Cossiga”<br />

occupan battor pag<strong>in</strong>as <strong>in</strong>treas,<br />

ca s<strong>in</strong>d’affutt<strong>in</strong> de sa libertade,<br />

bastat chi tenzan notoriedade.


F<strong>in</strong>z’<strong>in</strong> cuss’arte b’est s’<strong>in</strong>flazione<br />

de sos chi cheren esser fentomados:<br />

zertos paren bandidos diventados<br />

apposta pro sa televisione,<br />

poi chi che los zaccan <strong>in</strong> presone,<br />

<strong>in</strong>-d-un’albergo si cren alloggiados,<br />

e dian cherrer calchi segnor<strong>in</strong>a<br />

pro lis passare sa man’<strong>in</strong> s’isch<strong>in</strong>a.<br />

Su ch’hat lucradu calchi miliardu<br />

da-i s’<strong>in</strong>dustria ‘e su sequestru,<br />

bragosu, ammanettadu, a passu lestru,<br />

paret chi giutat unu pramm’e lardu,<br />

dende s’ispuntu a su cronista sardu<br />

pro render pubblicu ogni sou estru.<br />

E si comente totu faghet brou,<br />

s’istampa est tota canta a contu sou.<br />

Ma, dende risonanzia de badas<br />

a bermes chi de fama sun <strong>in</strong> gana,<br />

oe, s’istampa quotidiana<br />

est diventada romanzu a puntadas,<br />

caus’e tantas mentes traviadas<br />

chi buffan abba <strong>in</strong> simile funtana.<br />

Prozzessend’una banda ‘e crim<strong>in</strong>ales<br />

diventan personaggios teatrales.


S’ASSENTEISMU CRIMINALIZADU<br />

S’assenteismu est diventadu viziu<br />

<strong>in</strong> s’impiegu pubblicu, a usura,<br />

ecco chi tando, sa magistradura,<br />

leat su postu de su cabuffiziu.<br />

Ma si s’assenteismu est immorale,<br />

non creo mancu giusta sa ped<strong>in</strong>a<br />

chi su Regulamentu ‘e discipl<strong>in</strong>a<br />

lu surroghet su Codice Penale.<br />

Pro dogn’assenzia <strong>in</strong>giustificada<br />

bi est sa multa o sa suspensione,<br />

però non mai sa reclusione,<br />

ch’<strong>in</strong> casu de reatu est cuntemplada.<br />

Non s’improvvisat autoritariu<br />

unu Guvernu de podere brivu,<br />

ponzende su podere Esecutivu<br />

sutta s’iscettru ‘e su Giudiziariu.<br />

In-d-un’Istadu bene organizzadu<br />

dogni Podere hat una funzione,<br />

ed est signale de confusione<br />

si unu est da un’ateru usurpadu.<br />

Poi de su podere Clericale<br />

hamus connotu su Totalitariu;<br />

com’est de turnu su Giudiziariu,<br />

tot’a colpos de Codice Penale.<br />

Esisitit unu titulu prezisu<br />

ed est “assenzia <strong>in</strong>giustificada”<br />

però non devet esser travisada<br />

<strong>in</strong> “truffa” bell’e bona a s’improvvisu.<br />

A chie mancat <strong>in</strong> cussa manera<br />

- si su superiore no est zegu -<br />

li poden fagher perder s’impiegu,<br />

ma non mai ficchìrelu <strong>in</strong> galera.<br />

Ca pratichende cussa sanzione<br />

su circulu diventat quadratu:<br />

sun depenalizzende su “reatu”<br />

e penalizzan cussa “<strong>in</strong>frazione”!<br />

Gai, sas zellas de sos crim<strong>in</strong>ales,<br />

las deven dest<strong>in</strong>are a sos mandrones:<br />

sos “pentidos” isgombran sas presones<br />

e las pienan de iscritturales.


Custa fazzenda ‘e sos assenteistas,<br />

a parrer meu, no est tantu giara,<br />

ch’<strong>in</strong> Bad’e Carros e <strong>in</strong> s’As<strong>in</strong>ara<br />

b’hapat mandrones e non terroristas.<br />

Non meritat, su populu zivile,<br />

una Giustiscia gai cunzebida:<br />

chi liberet sa belva <strong>in</strong>ferozida<br />

e <strong>in</strong>serret sa bestia ‘e cortile.<br />

Sa Giustiscia perfetta est utopia,<br />

ma de mezoru non dat signu ancora,<br />

s’<strong>in</strong> s’istrage de Brescia est perdidora<br />

e s’<strong>in</strong>teressat de sa mandronia.<br />

S’assenteismu de sos istatales<br />

cun s’Istadu Giuridicu lu frenas,<br />

senz’isprecare zellas e cadenas,<br />

ne perder tempus <strong>in</strong> sos Tribunales.


SU PIANETA PAGHE<br />

Sas columbas de dogni nazione<br />

totue porr<strong>in</strong> messaggios de paghe.<br />

Nemmancu sas berveghes <strong>in</strong> s’umbraghe<br />

pius no timen lupu ne mazzone;<br />

f<strong>in</strong>zas <strong>in</strong> sa foresta, su leone,<br />

regnat cun coro modde che ambaghe.<br />

Totu alimentan custu sacru fogu<br />

cun lumeras de paghe <strong>in</strong> dogni logu.<br />

Tantu s’umanidade nd’est cunv<strong>in</strong>ta,<br />

de viver <strong>in</strong> su mundu <strong>in</strong> paghe santa,<br />

chi, a partire da-i su baranta,<br />

de gherras nd’hana fattu chentutr<strong>in</strong>ta!<br />

Ma totu sos Istados faghen f<strong>in</strong>ta<br />

chi sa zent’est <strong>in</strong> paghe tota canta,<br />

e chi sos mostros de sa gherra f<strong>in</strong>i<br />

solu Hitler cun Franco e Mussol<strong>in</strong>i.<br />

Sas marcias de sa Paghe sun de moda,<br />

f<strong>in</strong>z’<strong>in</strong> su bar su tema est attuale:<br />

faeddende de paghe mondiale<br />

iscolan grappas e Campari-soda.<br />

Ma s’a calcunu li girat sa roda,<br />

si tiran de pistola o de pugnale.<br />

Innant’<strong>in</strong>vocan paghe <strong>in</strong> sas istradas,<br />

poi giogan s’amigu a istoccadas.<br />

Si pretendet chi ponzat raigh<strong>in</strong>as<br />

s’àrvure de sa paghe <strong>in</strong> dogn’Istadu,<br />

però, <strong>in</strong> su matessi frabbicadu,<br />

si nde tiran sos pilos tra bigh<strong>in</strong>as.<br />

Zertos maridos ch’han sas concub<strong>in</strong>as,<br />

zertas muzeres ch’han s’<strong>in</strong>namoradu,<br />

sa paghe tra Istados han a coro,<br />

però non tenen paghe <strong>in</strong> dom’issoro.<br />

Send’<strong>in</strong> cunvegnos de paghe impignados,<br />

aumentan sas bases militares;<br />

non poden bider samben da-i nares,<br />

però t’aggred<strong>in</strong> cun carros armados.<br />

Paret chi si cumporten, sos Istados,<br />

che zertas pagu serias comares,<br />

chi, f<strong>in</strong>ghende pacificos sentidos,<br />

si furan pari-pari sos maridos.


Sa paghe vera est unu sentimentu<br />

chi troppa zente lu leat a giogu,<br />

<strong>in</strong>nanti fit su “perigulu grogu”<br />

forte de brazzos e de armamentu,<br />

ma como, <strong>in</strong> cale si siat momentu,<br />

b’hat una gherra <strong>in</strong> attu <strong>in</strong> calchi logu,<br />

e ‘ue sun de gherra a sa vizìlia<br />

non tenen paghe nemmancu <strong>in</strong> famìlia.<br />

Non mancat mai calchi “colonellu”<br />

ch’est meledende calchi colp’e manu;<br />

su cabu Russu cun s’Americanu<br />

giughen sa bomba sutta su cappellu;<br />

su Paba faghet a sa paghe appellu,<br />

eppuru brigan f<strong>in</strong>za <strong>in</strong> Vaticanu<br />

e tota ipocrisia est sa prommissa,<br />

cando s’istr<strong>in</strong>ghen sa man’<strong>in</strong> sa missa.<br />

Cristos batteit sa paghe a sa terra<br />

pro om<strong>in</strong>es de bona volontade<br />

ma redenta non s’est s’umanidade,<br />

ca una bona parte est sempr’<strong>in</strong> gherra.<br />

Ma s’<strong>in</strong> su mundu non ch’hat cuntierra<br />

e no esistit sa disamistade,<br />

m’ischides narrer cando sun cuntentos<br />

sos negusciantes de sos armamentos?!


PRIMOS ATTORES<br />

Su ch’hat manias de protagonismu<br />

con cabet <strong>in</strong> ruolu segundariu,<br />

e ti l’agatas sempre <strong>in</strong> su b<strong>in</strong>ariu<br />

chi conduit derettu a su divismu,<br />

pro diventare oggettu ‘e fanatismu,<br />

che sant’<strong>in</strong> bida, postu <strong>in</strong> calendariu,<br />

ca, segund’isse, est a li fagher tortu<br />

su lu santificare a pustis mortu.<br />

Isse presumit - si est iscrianu -<br />

de fagher una noa Apocalisse,<br />

e s’est soldadu si creet Ulisse,<br />

cando li ponen un’ispada <strong>in</strong> manu;<br />

est che puddu chi cantat su manzanu<br />

chi creet chi su sole ‘essat pro isse.<br />

Ma pro ezzessu de ambizione<br />

restat futtidu che Napuleone.<br />

S’om<strong>in</strong>e chi persighit sa chimera<br />

d’esser protagonista a dogni costu,<br />

pro sa libid<strong>in</strong>’e su primu postu<br />

s’agganzat a sa lòriga ‘e s’aera;<br />

recurret f<strong>in</strong>z’a sa alas de chera,<br />

s’a bolare che Icaru est dispostu,<br />

ma non pensat - de cantu est ispavaldu -<br />

chi sa chera si solvet a su caldu.<br />

Bi cheret sempre su talentu adattu<br />

f<strong>in</strong>za pro fagher truddas e tazeris,<br />

ma zertos faghen milli mestieris<br />

senza nde fagher unu bene fattu,<br />

e cand’agatan cliente distrattu<br />

s’ispazzan f<strong>in</strong>za pro <strong>in</strong>zenieris.<br />

Ma pagu creditu hat su faularzu<br />

ca s’alga f<strong>in</strong>it <strong>in</strong> su muntonarzu<br />

Protagonista veru e rispettadu<br />

est unu prim’attore <strong>in</strong> d’un’iscena,<br />

ca tenet connoschenzia piena<br />

de s’arte sua ch’hat ben’imparadu.<br />

Ma su protagonista isbentiadu<br />

est su chi cheret fagher s’arte anzena,<br />

e isculittat che una bagassa<br />

si s’istampa li faghet de grancassa.


B’hat f<strong>in</strong>za padres e peidros dottos<br />

ch’iscunf<strong>in</strong>an <strong>in</strong> partes differentes<br />

e sun che pedrusìmula presentes<br />

<strong>in</strong> palcos, <strong>in</strong> tivù e <strong>in</strong> salottos:<br />

sun cantantes, attores, polizzottos,<br />

politicantes, magos, consulentes.<br />

No esistit cummedia mundana<br />

senza primos attores <strong>in</strong> suttana.<br />

F<strong>in</strong>z’<strong>in</strong> su camp’e sa del<strong>in</strong>quenzia<br />

non mancat mai calchi debuttante,<br />

chi chircat de si render importante<br />

fatend’a sos attores cuncurrenzia.<br />

Como non b’hat peruna differenzia<br />

tra prozzessu e cummedia brillante:<br />

sos crim<strong>in</strong>ales, salvu calch’ostàculu,<br />

dan <strong>in</strong> dogn’udienzia ispettàculu.<br />

Su prim’attore, pesante che trae,<br />

chi andat de prestigiu a cazza manna,<br />

si li serrades <strong>in</strong> faccia sa gianna,<br />

che passat f<strong>in</strong>z’<strong>in</strong> s’istampa ‘e sa giae;<br />

<strong>in</strong> primu postu piumbat che ae<br />

che chi giuterat pìbere <strong>in</strong> sa canna.<br />

Mai connotu peus facc’e sola<br />

de sos eternos “primos de iscola”.


SARDORUM REGRESSIO<br />

F<strong>in</strong>za su sole, isfortunada Mama,<br />

basend’a tie generat discordia;<br />

mancu dispostu a sa misericordia,<br />

su Div<strong>in</strong>u Pastore, est pro cust’ama,<br />

ch’hat solu brama - de dies serenas,<br />

pro godimentu ‘e suerados fruttos<br />

e de mirare cun ojos asciuttos<br />

sas tuas birdes campagnas amenas.<br />

F<strong>in</strong>za sas benas - ch’<strong>in</strong> tempos antigos<br />

abbundaian de limpidas abbas,<br />

sun m<strong>in</strong>ettende chi sa vid’accabbas<br />

<strong>in</strong> arsuras cun pàsculos e trigos.<br />

Sos <strong>in</strong>imigos - ch’allattas <strong>in</strong> s<strong>in</strong>u,<br />

ch’han pro ameddu suridos istranzos,<br />

sos sempre pius miseros balanzos<br />

ti che furan, lassénded’<strong>in</strong> aff<strong>in</strong>u.<br />

Tristu dest<strong>in</strong>u - ‘e Mama generosa,<br />

ch’hat sempre dadu ma mai hat rezzidu;<br />

<strong>in</strong> zizzania solu hat progredìdu,<br />

ma de sanos guvernos bisonzosa.<br />

S’unica cosa - <strong>in</strong>ue has su primadu<br />

est <strong>in</strong> sa morte pro talassemia,<br />

ch’est cumbattende su populu ebbia,<br />

bida sa latitanzia ‘e s’Istadu.<br />

Solu occupadu - t’hat militarmente,<br />

ca de sa Nato ses piattaforte,<br />

<strong>in</strong>ue tantos ord<strong>in</strong>zos de morte<br />

sun suffoghende sa vid’a sa zente.<br />

De s’Occidente - ses su terzu mundu<br />

ma pronta a diventare su quartu,<br />

tra palpitaziones de <strong>in</strong>fartu<br />

cun sas proas de gherra tot’<strong>in</strong> tundu.<br />

Colas a fundu - calchi die-a piccu,<br />

che nave <strong>in</strong> altu mare bombardada.<br />

Mezus ispera pro fizos non b’hada<br />

cand’una mama hat su cabiju siccu.<br />

Senza s’afficcu-de perunu aggiudu<br />

- salvu su chi ti dan pro calch’imbrogliu -<br />

lassan sos sardos custu nudu iscogliu,<br />

ch’est diventende sempre pius nudu.


Ma su revudu - de s’atera ispunda<br />

nde fùrriat su mare <strong>in</strong> custa terra:<br />

camorra, mafia, cungegnos de gherra,<br />

rendende vana ogn’opera fecunda.<br />

Che moribunda - pizz<strong>in</strong>na, <strong>in</strong> su bànzigu,<br />

forsi n<strong>in</strong>nadu t’han alas de morte<br />

già chi tantu contraria est sa sorte,<br />

chi f<strong>in</strong>za s’abe ti dat mele rànzigu.


IS CRISIS REGIONALIS<br />

Candu guvernat sa genti testarda<br />

mal’est s’istadi e peus est s’ierru:<br />

depit essi’ istetiu Luzzifferru<br />

a imbentai sa Regioni Sarda.<br />

Campat, <strong>in</strong> sa Regioni, parassita,<br />

troppu genti toccad’a bent’e sobi,<br />

funti coment’e piccioccus de crobi,<br />

sempri certendi senza sci’ poita.<br />

Unu guvernu durat c<strong>in</strong>cu disi,<br />

pustis senza guvernu torra seus,<br />

naraimì ita ndi fadeus<br />

de un’esecutivu sempr’<strong>in</strong> crisi.<br />

Est una rissa, sa discussioni,<br />

funti sempri coment’e cani e gattu<br />

e ten<strong>in</strong>t unu scorriu fattu-fattu<br />

(ma sempri po su ben’e sa Regioni).<br />

A parti su no sciri amm<strong>in</strong>istrai,<br />

custus politicantis de...strapazzu,<br />

cre<strong>in</strong>t chi po essir’<strong>in</strong> palazzu<br />

bastat scetti chi scipianta certai.<br />

E po cumbatti, mellus s’<strong>in</strong>imigu,<br />

un’àturu sistema hant iscobertu:<br />

fa<strong>in</strong>t dognia dì iscol’e certu<br />

<strong>in</strong> domu <strong>in</strong>soro, anant’a su sprigu.<br />

Po mantenni’ su tronu <strong>in</strong> cussa reggia<br />

dognunu tenit su sù segretu<br />

e po boicottai unu decretu<br />

s’esercitant a fai faccia leggia.<br />

Ma oramai già ddu sci’ dognunu<br />

de comenti dda pensat cussa genti:<br />

“Si non fa<strong>in</strong>t a mei Presidenti,<br />

porcu Giuda, non fa<strong>in</strong>t a nisciunu”.<br />

Totu si ‘oll<strong>in</strong>t a cuadd’e punta,<br />

cuss’est s’iscopu ‘e s’<strong>in</strong>soru politica,<br />

rendendi sa Regioni paralitica,<br />

senz’unu Presidenti e senza Giunta.<br />

Cand’arrennesc<strong>in</strong>t a ndi fai’ una<br />

est sempiri una Giunta scorriada.<br />

Non b<strong>in</strong>ti s’ora d’essiri sciusciada<br />

po torrai a tentai sa fortuna.


E aici tiraus a campai:<br />

cun meda crisis e operas pagas;<br />

funt’ancora l<strong>in</strong>gendisì is liagas<br />

però pensendi torra a s’atripai.<br />

Si passaus is crisis <strong>in</strong> rassigna,<br />

dognuna tenit una scusa bona...<br />

Lollotta puru hat fattu sa “Battona”<br />

cun sa scus’e sarvai sa Sardigna!


PROITE POESIA?<br />

A boltas mi domando deo puru:<br />

“proite serviti custa Poesia?<br />

<strong>in</strong> d’unu mundu sempr’<strong>in</strong> tribulia<br />

cun drogas, terrorismu e tempus duru?”<br />

Poi penso chi forsi, <strong>in</strong> tant’iscuru,<br />

est s’unica lumera ancora ‘ia.<br />

Sa Poesia est donu universale<br />

ed-est, comente s’anima, immortale.<br />

Est Poesia dogni cosa bella<br />

chi hat criadu s’Eternu Fattore.<br />

F<strong>in</strong>zas <strong>in</strong> sos puzones <strong>in</strong> amore<br />

est Poesia s’<strong>in</strong>soro favella;<br />

coment’est Poesia ogni modella<br />

chi realizat s’estru ‘e su p<strong>in</strong>tore.<br />

Est totu Poesia, a parrer meu,<br />

cuddu chi dat a s’anima recreu.<br />

Subra s’antigu naschet su modernu,<br />

ca dogni cos’a su tempus s’adattat,<br />

ma, a dispett’e chie la maltrattat,<br />

sa Poesia vivet <strong>in</strong> eternu,<br />

ca Poesia est s’ist<strong>in</strong>tu maternu<br />

de ogni mama chi su fizu allattat.<br />

Sa Poesia <strong>in</strong> dogni criatura,<br />

est l<strong>in</strong>fa <strong>in</strong>corporada <strong>in</strong> sa natura.<br />

Sas chi recrean s’ispiritu umanu<br />

non sunu solu sas antologias:<br />

anzis, sas pius bellas poesias,<br />

las cantat sa natura <strong>in</strong> su ‘eranu.<br />

Godéndedi un’isplendidu manzanu,<br />

senza chi versos leggias ne iscrias,<br />

sias duttore o puru analfabeta,<br />

non faghes Poesia e ses poeta.<br />

In su profumu de ogni fiore<br />

b’hat una Poesia a su criadu.<br />

Proite Poesia? Est prestu nadu:<br />

ca senza Poesia est nieddore.<br />

Si non b’est Issa non b’hat mancu amore,<br />

ne veru sentimentu dilicadu.<br />

Cun Issa podes narrer ch’has s’essenzia<br />

chi dat gust’e calore a s’esistenzia.


Sa Poesia, amigos, favoride,<br />

libera sempre, mai suttammissa.<br />

F<strong>in</strong>z’<strong>in</strong> su Sacrifiziu ‘e sa Missa<br />

b’hat Poesia mistica, creide!<br />

Azardo narrer chi, poi ‘e sa Fide,<br />

umpare a sos affettos benit Issa.<br />

Preghemus ch’<strong>in</strong> perfetta s<strong>in</strong>tonia<br />

regnet paghe, amore e... Poesia!


BENEITTA GIOVENTUDE!<br />

Gioventude! Beranu de sa vida,<br />

proite cun sa droga t’avvelenas,<br />

sighende vanas chimeras terrenas<br />

chi sun flagellos pro s’umanidade?<br />

ne <strong>in</strong> piuer, sa felizidade,<br />

ne <strong>in</strong> fiala est mai esistida.<br />

Ah! si podia torrar’a s’edade<br />

de sa cale non ses tue cuntenta!<br />

ti dia giugher deo a manu tenta<br />

a t’<strong>in</strong>s<strong>in</strong>zare <strong>in</strong>u’est su tesoro<br />

chi de isperas pienat su coro,<br />

si nde lucrat cun sensu ‘e onestade.<br />

Zertu, si sognas paradisos d’oro,<br />

custa vida ti paret un’<strong>in</strong>ferru;<br />

<strong>in</strong>tro su coro t’<strong>in</strong>tendes s’ijerru<br />

e tot’<strong>in</strong> giru ti riet beranu.<br />

Ti crees malaidu sende sanu<br />

e pro cura ti dan acidu e cloro.<br />

Non cunfides <strong>in</strong> s’assass<strong>in</strong>a manu,<br />

chi pro s’irricchir’issa ‘occhit a tie,<br />

ca rughes primadias dogni die<br />

est semenende <strong>in</strong> dogni latitud<strong>in</strong>e,<br />

e non ti lassat perder s’abitud<strong>in</strong>e<br />

cando ses diventadu fittianu.<br />

Restas tra su marteddu e-i s’<strong>in</strong>cud<strong>in</strong>e,<br />

si t’avventuras <strong>in</strong>tro cussu giru:<br />

su trafficant’e droga est che vampiru<br />

chi si nutrit de sambene <strong>in</strong>nozente.<br />

Si t’isganzas ti ‘occhit prontamente<br />

ca cumprommittis sa sua attitud<strong>in</strong>e.<br />

O gioventude cara! tene a mente<br />

chi Paradisu <strong>in</strong> terra no nd’esistit.<br />

esser felize <strong>in</strong> sa vida cunsistit<br />

<strong>in</strong> fagher Bene, ca Bene ti rendet,<br />

ma chie drogas comporat e bendet<br />

male campat e morit malamente.


IN SU SOGNU CUN TIU ANZELEDDU<br />

Caru Ti’ Anzeleddu! <strong>in</strong> su disizu<br />

de Bos bider <strong>in</strong> sognu sempre fia,<br />

pro discurrer ancora ‘e poesia,<br />

<strong>in</strong>timamente, che tra babbu e fizu.<br />

E istanotte, pro fortuna mia,<br />

ecco chi semus sezzidos umpare<br />

<strong>in</strong> s’ispunda de custu immensu mare,<br />

cun sa luna ispuntende <strong>in</strong> Sant’Elia.<br />

Ite cherides a Bos raccontare?<br />

Si Bos est grata cust’orfana Ischiglia?<br />

Eppuru, non Bos fettat meraviglia,<br />

ma dogni die Bos det fentomare.<br />

Nois, pro passione (e pro puntiglia).<br />

la difendimus da-e dogn’attaccu<br />

(<strong>in</strong> su mundu ch’at sempre calchi maccu<br />

<strong>in</strong> chirca ‘e attaccare una Bastiglia).<br />

Si tenimus poetas? Si, perbaccu!<br />

sos poetas sun sempre <strong>in</strong> aumentu:<br />

naschen che cugumeddu ogni mamentu,<br />

<strong>in</strong>-d-unu s<strong>in</strong>nu est pienu su saccu.<br />

Su problema est un’àteru argumentu:<br />

si calchi ‘olta tenimus <strong>in</strong>toppu<br />

est cando sos istranzos sunu troppu<br />

e non bi caben totu <strong>in</strong> s’appusentu.<br />

Calcunu, poi, arrivit a galoppu<br />

e cheret precedenzia assoluta.<br />

Si lu pregamus: “isetta un’iscutta”<br />

tando pistat sos pes a chi ‘est toppu.<br />

Calch’àteru ‘enit puru <strong>in</strong> “gran tenuta”<br />

cun medaglias de oro <strong>in</strong> sa pettorra,<br />

chi toccat terra grascia a sa zavorra,<br />

ma però de ‘olare est sempr’<strong>in</strong> muta.<br />

De ozu sempr’est piena sa giorra,<br />

solu chi cheret lassadu pasare<br />

e poi umpidu senza morigare,<br />

s<strong>in</strong>ò sa funduluza nd’asciat torra.<br />

Duncas, poetas nd’hamus pro nde dare:<br />

semus pius de unu milione!<br />

Anzis, si hazis calchi occasione,<br />

Ti’ Anzelè, benide a nde leare!


Però non lèdas da-e su muntone,<br />

regoglide s’ispiga coizada,<br />

sa ch’est <strong>in</strong> sos mannujos assentada<br />

servit pro sèmene e nutrizione.<br />

Si sa produzione est seberada,<br />

“ s’Ischiglia “ ‘Ostra est pius prestigiosa.<br />

ma faghid’Ois puru calchi cosa<br />

Ti’ Anzelè,...a su mancu un’ojada!<br />

Pro esser sempre pius decorosa,<br />

sos poetas chi tenen cuss’impreu,<br />

s’iscola Ostra pratichen arreu<br />

fattend’unore a poesia e prosa.<br />

Pro haer un’Ischiglia senza neu,<br />

sian sos mezus a <strong>in</strong>trare <strong>in</strong> raglia,<br />

e... si tenimus poetas de vaglia,<br />

ch’issos non l’iscan, pro s’amor’e Deu!<br />

S<strong>in</strong>ò cheren luego una medaglia!.


A SOS FRANCOS RIMAJOLOS<br />

Lassare <strong>in</strong>censurados non podia<br />

zertos <strong>in</strong>deosados de sa rima,<br />

chi senza metro, ne raspa, ne lima,<br />

s’avventuran a fagher poesia,<br />

e cuncentrados <strong>in</strong> sa rima ebbia,<br />

su ‘e iscrier poi iscrien prima,<br />

cun sillabas giobadas acchibboe:<br />

a boltas treighi e a boltas noe.<br />

E de cussos poetas rimajolos<br />

chi no han ne orija e ne sustanzia,<br />

<strong>in</strong> Sardigna che nd’hat <strong>in</strong> abbundanzia,<br />

e che musc’a sa saba ‘en<strong>in</strong> a bolos,<br />

fattende su ‘estire a chirriolos<br />

a chie non lis dat tant’importanzia.<br />

E naran - unifiados pro s’affrontu -<br />

“Oe sa rima no est tent’<strong>in</strong> contu”.<br />

Ti faghen un’ottava <strong>in</strong>ciappuzzada<br />

chi paret m<strong>in</strong>estrone senza sale;<br />

duncas, sa rima tradizionale,<br />

sun issos sos chi l’han assass<strong>in</strong>ada.<br />

Pro gulp’<strong>in</strong>soro com’est arrumbada<br />

<strong>in</strong> s’ultimu chizolu culturale,<br />

e pius passat <strong>in</strong> manos <strong>in</strong>soro,<br />

pius ancora perdet <strong>in</strong> decoro.<br />

Chi leat <strong>in</strong> manu una resorza<br />

est bisonzu chi l’iscat manizare,<br />

non che unu ch’andeit a messare<br />

- giut’a fentomu <strong>in</strong> tota sa cussorza -<br />

chi, pagu pratigu ‘e sa messadorza,<br />

si nde segheit sa punt’e su nare.<br />

Cand’impittada male est un’aìna<br />

bessit istroppiada sa faìna.<br />

Sos poetas imbruttan sos pabilos<br />

s’<strong>in</strong> conc’han solu rima e non bideas:<br />

s’idizis cantas nde rezzimus feas<br />

bos bettaizis sas manos a pilos.<br />

Unu nd’hat imbiadu chimbe chilos,<br />

chi pro las legger sun veras peleas.<br />

Pensade, <strong>in</strong>vec’e “totu” iscrien “nudda”<br />

tantu pro fagher rima cun chibudda.


Zertos unos pianghen <strong>in</strong> lat<strong>in</strong>u,<br />

pro chi s’opera siat pubblicada;<br />

àteros faghen sa raccumandada,<br />

timende chi si perdat <strong>in</strong> cam<strong>in</strong>u,<br />

o ch’andet a f<strong>in</strong>ire <strong>in</strong> su cest<strong>in</strong>u<br />

e nos neghemus chi est arrivada.<br />

Totu trassas chi usan pro iscaza<br />

sos mazzones chi han sa coa ‘e paza.<br />

Hat nadu, calchi limba malaitta,<br />

ch’<strong>in</strong> s’Ischiglia sun sempre sos matessis.<br />

Si haer roba ‘ona non resessis<br />

non la podes mandare senz’iscritta;<br />

cand’has istrazzulada una berritta,<br />

cun sa pius dezente <strong>in</strong> giru ‘essis.<br />

De s’Ischiglia no est <strong>in</strong> su costùmene<br />

ponner paza pro fagher bamballùmene.<br />

B’est f<strong>in</strong>za chie si faghet protegger<br />

pro <strong>in</strong>trar’<strong>in</strong> s’ispaziu tirannu,<br />

e deves fagher un’isforzu mannu,<br />

cand’est iscritta a manu, pro la legger.<br />

Zertas nemmancu si poden curregger<br />

de cantu irreparabil’est su dannu,<br />

ma, si comente si cren totu mastros,<br />

naran chi faghes fizos e fizastros.


PRO SAS FILIPPICAS IN RIMA<br />

Sa critica a sos francos rimajolos<br />

zertos unos l’han male <strong>in</strong>terpretada:<br />

creen ch’hamus sa rima accantonada<br />

pro bi fagher sa nappa sos ranzolos<br />

e si cren palad<strong>in</strong>os issos solos<br />

de sa sarda poetica rimada.<br />

S’ISCHIGLIA la preferit - si b’hat suzzu -<br />

amat sa rima ma non s’<strong>in</strong>ciappuzzu.<br />

Chie travisat su meu argumentu<br />

est de solitu calch’<strong>in</strong>ciappuzzeri,<br />

chi cheret fagher su carab<strong>in</strong>eri<br />

ma non rispettat su regulamentu,<br />

e m’accusat de altu traimentu<br />

pur’essende de rimas dispenseri.<br />

Gai pur’<strong>in</strong> Assise sun fattende:<br />

sos reos si difenden accusende.<br />

Si l’han cumpreu, su disizu meu<br />

est ch’iscriat <strong>in</strong> rima ogni poeta,<br />

o litteradu o mesu analfabeta,<br />

ma ‘oghet versos <strong>in</strong> grascia ‘e Deu!<br />

Non naro de non b’haer calchi neu,<br />

ma no isgarret da-e s’A a sa zeta,<br />

dend’a s’endecasillabu sa neghe<br />

ca poddighes nde giughet solu deghe.<br />

Cumponen male sos versos <strong>in</strong> sardu<br />

cussos ch’a mente no isch<strong>in</strong> contare,<br />

ma si dezidan nessi a comporare<br />

calchi pallottoleri de bigliardu.<br />

Deo puru, chi so mesu testardu,<br />

cun pedrigh<strong>in</strong>as chirco ‘e m’arrangiare.<br />

Ma unu devet esser troppu tontu<br />

a perder de sas sillabas su contu.<br />

Su rimajolu, postu a sas istr<strong>in</strong>tas,<br />

murrunzat contr’a sos versos isoltos.<br />

Ma cussos sun problemas già risoltos<br />

<strong>in</strong>ue rezz<strong>in</strong> modernas isp<strong>in</strong>tas<br />

(mancar’igue puru perlas f<strong>in</strong>tas<br />

ispazzen sos ch’han fama d’esser coltos).<br />

Ma chie de su non est <strong>in</strong>imigu<br />

no arru<strong>in</strong>et su modellu antigu.


A sos “Poetas” fato sa proposta<br />

d’enner a legger <strong>in</strong> Redazione<br />

sa calidad’e sa produzione<br />

de sos ch’han dad’<strong>in</strong>solente risposta.<br />

Dogn’arrogante - paret fatt’apposta -<br />

apende tortu cheret sa rejone,<br />

e hat sa faccia de si dispiàghere<br />

si s’art’anzena no est bon’a fàghere.<br />

Su runz<strong>in</strong>u ch’iscartan <strong>in</strong> fiera<br />

si mesurat a fagher s’istallone,<br />

e si coment’hat calchi caizone,<br />

non bàliat ne sedda e ne groppera;<br />

a calches bocchit sa musca <strong>in</strong> s’aera<br />

si l’arrumbas istanga ‘e carrettone.<br />

S’om<strong>in</strong>e puru a malu puntu t’àttidi<br />

cando l’abbruncas sos males chi pàtidi.<br />

Ancora troppu zente hat s’abitud<strong>in</strong>e<br />

de trascurare istile e calidade,<br />

ma oe <strong>in</strong> die, <strong>in</strong> dogn’attividade,<br />

si brujat chie no hat attitud<strong>in</strong>e.<br />

Non bastat haer martedd’e <strong>in</strong>cud<strong>in</strong>e<br />

si non b’hat arte ne capazidade.<br />

Invece de s’isterile filippica,<br />

lasset sa rima e si diat a s’ippica!


DISASTROS E ISTANGADAS<br />

Custu Guvernu, appenas partoridu,<br />

bestid’ancora de pilos bastardos,<br />

hat fatt’ischire senza riguardos<br />

sa trista eredidade chi hat rezzidu:<br />

su grave disavanzu <strong>in</strong>cangrenidu<br />

de chentutr<strong>in</strong>ta miza miliardos.<br />

Ma su chi servit subitu est niente:<br />

baranta miza a tamburu battente.<br />

Dogni Guvernu nos hat <strong>in</strong>formadu<br />

de disavanzos sempr’<strong>in</strong> aumentu,<br />

però mai nisciunu a didu tentu<br />

nos segnalat sos ladros ch’han furadu.<br />

Guvernu ladru est sempre su passadu,<br />

su nou est giustu a su chentu pro chentu.<br />

Sos disavanzos sun sempre connotos,<br />

però pro manu de ladros ignotos.<br />

Sun cuddos malos guvernos passados<br />

sa causa de totu sos disastros;<br />

sos chi guvernan como sunu mastros,<br />

sos ateros f<strong>in</strong> totu improvvisados,<br />

mentres a su mortorzu arrodiados<br />

sun sempre sos matessis abilastros.<br />

Ma bastat cambiare m<strong>in</strong>isteriu<br />

chi dogn’iscreditadu torrat seriu.<br />

Guvernu nou? Disavanzu nou!<br />

Cust’est sempre sa solita cantone,<br />

cun su solit’appellu a Pantalone<br />

ch’istr<strong>in</strong>gat sa ch<strong>in</strong>torza a ch<strong>in</strong>tu sou.<br />

Gai, sempr’aggiunghende abb’a su brou,<br />

f<strong>in</strong>’a chel’astenare su runzone.<br />

Mudat Guvernu e, grascias a Deus,<br />

su disavanzu est da-e mal’<strong>in</strong> peus.<br />

Sos demagogos campan preighende<br />

chi term<strong>in</strong>adas sun sas baccas rassas.<br />

Eppuru, custos fizos de bagassas,<br />

l’isch<strong>in</strong> chi Pantalone est dejunende<br />

da-e cando li sunu trasformende<br />

<strong>in</strong> “balzellos” borbonicos sas tassas.<br />

Preigan “taglios” e curas urgentes<br />

ma fattende s’ojttu a sos clientes.


De sos ammancos nisciunu nd’hat neghe<br />

ne direttores e ne guvernantes;<br />

paret chi totu sian ignorantes<br />

e no iscan contare f<strong>in</strong>’a deghe,<br />

e pagat sempre su populu - ‘arveghe<br />

sa bancarotta ‘e totu sos birbantes,<br />

chi s<strong>in</strong> reparan da ogni ru<strong>in</strong>a<br />

sutta s’ala ‘e s’America Lat<strong>in</strong>a.<br />

Su populu lu faghen a bisera<br />

senza li dar’ispiegazione.<br />

Sa causa de s’alta <strong>in</strong>flazione<br />

naran ch’est maladia istraniera.<br />

Sos ch’han amm<strong>in</strong>istradu a sa lezera,<br />

hapende tortu si faghen rejone<br />

e gira-gira sa neghe la lampan<br />

a sos ch’<strong>in</strong> pensione a longu campan.<br />

Antizipadu han sas eleziones<br />

brujende miliardos a usura,<br />

ca su Guvernu un’istangada dura<br />

nachi teniat <strong>in</strong> previsiones.<br />

Ma como, senza tantas chistiones,<br />

custu nos faghet a suppressadura,<br />

a dann’e beffe de chie no hada<br />

mancu s’isfogu ‘e custa Correddada.


IN MANU ANZENA<br />

Dogni populu tenet un’istoria<br />

chi est s’ispiju ‘e su sou carattere.<br />

B’est su chi tenet s’ist<strong>in</strong>tu ‘e cumbattere<br />

e gherrat pro conchista o vanagloria.<br />

Su Sardu, da-e punica memoria,<br />

chircat sa libertade <strong>in</strong> man’ ‘e atere<br />

e pro isolver sa sua cadena<br />

giamat sempre s’aggiudu ‘e zent’anzena.<br />

Oe, fideles a s’antiga immag<strong>in</strong>e,<br />

Amsicoras novellos nachi han bidu<br />

fattende z<strong>in</strong>nu a s’africanu lidu<br />

(ma est ancora segreta s’<strong>in</strong>dag<strong>in</strong>e)<br />

<strong>in</strong>vochende sas armas de Cartag<strong>in</strong>e<br />

cun d’un’ateru Asdrubale Ispilidu.<br />

Duncas, s’amparu de punicas manos<br />

servit ancora contr’a sos Romanos.<br />

Custu macch<strong>in</strong>e ‘e s’esterofilia<br />

est pecca de sa nostra eredidade:<br />

sos sardos, cando chircan libertade,<br />

cambian solu tipu ‘e tirannia.<br />

Bidides, f<strong>in</strong>za s’Autonomia<br />

giughet s’impronta ‘e sa romanidade,<br />

ma mal’e peus est, segundu me,<br />

giamare un’africanu a Vicerè.<br />

E non nos servit mancu ‘e lezione<br />

s’isperimentu de sos Giudicados,<br />

chi sende da-e sardos guvernados<br />

haian dignidad’ ‘e nazione.<br />

Ma poi, cussu maccu ‘e Barisone,<br />

a Genova los hat ipotecados,<br />

f<strong>in</strong>as chi sa Sardigna l’han divisa<br />

a mes’a pare tra Genova e Pisa.<br />

Sende regnante Ugone <strong>in</strong> Arborea,<br />

no essende cun Pisa <strong>in</strong> muta ‘ona,<br />

s’affiancat a Giagu ‘e Aragona,<br />

chi s’impossessat de s’Isula <strong>in</strong>trea.<br />

e pro cumpensu ‘e sa brillante idea<br />

rezzit su fèudu ‘e sa sua zona.<br />

Poi d’esser pisana e genovesa<br />

diventat, sa Sardigna, aragonesa.


E oe puru, pro mala fortuna,<br />

hamus ancora sardos <strong>in</strong> martucca,<br />

chi dogni ‘olta ch’abber<strong>in</strong> sa ‘ucca<br />

che catteddos appeddan a sa luna,<br />

isettende chi brotet tot’<strong>in</strong> d’una<br />

su “Regnu Sardu”, che semen’ ‘e zucca,<br />

cun sa brama de ponner man’<strong>in</strong> pasta<br />

e de lu poder poi ‘ender a s’asta.<br />

In dogni tempus, de zent’<strong>in</strong>trigante<br />

bi nde pioet <strong>in</strong> dogni partidu,<br />

che muzere ch’istufa ‘e su maridu<br />

si ch’imbolat <strong>in</strong> brazzos de s’amante.<br />

Ma prestu, sicomente est <strong>in</strong>costante,<br />

s’avviat pro chircare àteru nidu<br />

e dada s’attributu ‘e “Libertade”<br />

a sos passazos de propiedade.<br />

Si calchi Pancho Villa improvvisadu<br />

tentat de fagher rivoluzione,<br />

s’ismentigat s’antiga lezione<br />

de sos chi prim’ ‘e isse b’han proadu.<br />

Guidare sa sort’ ‘e un’Istadu<br />

no est a guidare unu furgone.<br />

Su sordadu non lograt s’ideale<br />

ponzéndesi sa greca ‘e Generale.


SU NEGUSCIU ‘E SOS CONDONOS<br />

Dadu chi como s’abusu est legale,<br />

pro chie hat capitale <strong>in</strong> possidenzia,<br />

e-i s’Istadu endet s’<strong>in</strong>dulgenzia<br />

cun s’antigu sistema clericale,<br />

bisonzat chi su codice penale<br />

siat modificadu de urgenzia.<br />

No est pius un’Istadu ‘e dirittu<br />

si non rispettat su chi b’est iscrittu.<br />

Si si cundonat su propietariu<br />

ch’hat cummittìdu un’abusu ediliziu,<br />

accabbat chi non giaman <strong>in</strong> giudiziu<br />

ne truffadore ne <strong>in</strong>zendiariu.<br />

e gai nessi s’arricchit s’erariu<br />

cun su sistema pius redditiziu.<br />

Ma restan a marzire <strong>in</strong> sas presones<br />

solu nullatenentes istrazzones.<br />

Ma cun su votu de sos Senadores<br />

paret chi b’hapat faladu un tronu,<br />

boccende su decretu ‘e su condonu<br />

a opera ‘e sos francos tiradores,<br />

e pro s’abusivismu sun dolores,<br />

ca est unu reatu bellu e bonu.<br />

Sos proponentes f<strong>in</strong>za imbross<strong>in</strong>ados<br />

nachi si sun che à<strong>in</strong>os muscados.<br />

A parrer meu, però, li meressit<br />

a su Guvernu ‘e coalizione.<br />

chi hat propostu s’assoluzione<br />

de chie, reu, a pagare resessit:<br />

gai su riccu liberu ndi ‘essit<br />

mentres su pover’<strong>in</strong>trat <strong>in</strong> presone.<br />

Su populu ischit como <strong>in</strong> cale pista<br />

si movet sa giustiscia socialista.<br />

Dogni tantu m<strong>in</strong>etan sa cundanna<br />

de riccos evasores faularzos,<br />

ma est solu prommissa ‘e mol<strong>in</strong>arzos<br />

chi chircan senza meritu un’osanna.<br />

Naran chi sun andende a cazza manna<br />

e poi isparan a sos furferarzos.<br />

S’<strong>in</strong>tenzione <strong>in</strong>soro no est cussa<br />

de cherrer istanare fera russa.


Custu Guvernu, non fettat ispantu,<br />

si legalizat sa venalidade:<br />

est <strong>in</strong> istadu de nezzessidade<br />

e a su reu li narat, <strong>in</strong>tantu:<br />

“Ses for’ ‘e leze, ma si mi das tantu,<br />

ti perdon’e ti lasso <strong>in</strong> libertade”.<br />

Chi’ hat “f<strong>in</strong>anza”, senza tantu zelu,<br />

ottenit grascias <strong>in</strong> terr’e <strong>in</strong> chelu.


S’EVASORE E-I SU FISCU<br />

Non balet de su fiscu su rigore<br />

contr’a sos ladros evasores suos,<br />

però pro me sun ladros ambos duos,<br />

tantu su fiscu che-i s’evasore:<br />

de su contribuente pagadore<br />

a chi ’andat s’<strong>in</strong>casciu, a sos concluos?<br />

Non zertu a sos servizios sociales,<br />

ma si lu part<strong>in</strong> canes e mannales.<br />

Sa zente si domandat sa rejone<br />

de tantos miliardos isbaidos,<br />

e de sos ispidales costruidos<br />

ch’imbezzan senz’<strong>in</strong>trare <strong>in</strong> funzione.<br />

Ma Comunes, Prov<strong>in</strong>zia e Regione<br />

sun ermeticos, surdos e sizidos,<br />

ca segundu s’<strong>in</strong>soro faccia tosta<br />

su populu non meritat risposta.<br />

S’est <strong>in</strong> ru<strong>in</strong>a sa pubblica ispesa,<br />

su motivu si podet <strong>in</strong>tuire:<br />

faghen un’ispidale costruire<br />

pro <strong>in</strong>grassare cudda tal’impresa,<br />

ma <strong>in</strong>vec’ ‘e l’abberrer <strong>in</strong> lestresa,<br />

b’est sa mafia pronta a l’impedire,<br />

ca cantu pius bòidu lu lassan<br />

tantu pius sas cl<strong>in</strong>icas <strong>in</strong>grassan.<br />

Zertu chi mafiosos, camorristas<br />

nd’hamus <strong>in</strong> dogni pija ‘e s’Istivale,<br />

e giogan cun su codice penale<br />

a us’ ‘e boccia, che-i sos tennistas.<br />

Però, de totu cussos disfattistas,<br />

nade, cal’est su pius crim<strong>in</strong>ale?<br />

Chie sos benes pubblicos isbàidi<br />

o chie a sos tributos si sottràidi?<br />

Chi totos duos sun de cundannare<br />

podimus dare giudisciu prezisu,<br />

ma bos cunfesso chi so <strong>in</strong>dezisu<br />

cal’est su primu de ch’ ‘ettar’<strong>in</strong> mare.<br />

Però sos ch’hamus postu a guvernare<br />

s’<strong>in</strong>serran <strong>in</strong> s’<strong>in</strong>soro paradisu;<br />

<strong>in</strong> ateru pensende, non si curan<br />

ne d’evasores ne de sos chi furan.


Sos ch’amm<strong>in</strong>istran non cheren cumprèndere<br />

chi su sistema <strong>in</strong>soro est cundannadu:<br />

creen chi totu su ch’han <strong>in</strong>casciadu,<br />

o bene o male, lu deven ispèndere.<br />

A nois, poi, nos dan a <strong>in</strong>tèndere<br />

chi sanan sa F<strong>in</strong>anzia ‘e s’Istadu.<br />

Ma già l’ischimus chi su ch’han <strong>in</strong> coro<br />

est s’<strong>in</strong>teressu ‘e s’animaccia <strong>in</strong>soro.


SA MARCIA DE SU DISISPERU<br />

In cussa dura, zivile protesta<br />

da-e sos ogliastr<strong>in</strong>os posta <strong>in</strong> attu,<br />

totu sos sardos lis han postu <strong>in</strong> fattu<br />

cun parrocos e s<strong>in</strong>digos <strong>in</strong> testa.<br />

In dogni logu lis han fattu festa.<br />

cumb<strong>in</strong>tos chi fit s’ora ‘e su riscattu.<br />

Cun issos sun ‘istadas solidales<br />

totu sas cumponentes sociales.<br />

Coment’e ch’hapat falad’unu raju<br />

subra su seculare muraglione,<br />

sos sardos agatadu han s’unione<br />

<strong>in</strong> cussa marcia ‘e su mes’ ‘e maju,<br />

da-e su pius umile operaju<br />

f<strong>in</strong>’a su Presidente ‘e sa Regione.<br />

Zente chi s’iscanneit tota vida,<br />

reclamende trabagliu s’est unida.<br />

Sa massa, gai varia e cumpatta,<br />

creo chi forsi mai si fit bida.<br />

Pariat tota s’Italia unida,<br />

cun Craxi e cun Pert<strong>in</strong>i <strong>in</strong> sa piatta,<br />

<strong>in</strong> sa protesta fit sa zent’attatta<br />

assoziad’a sa zente famida,<br />

tantu chi m’agatei domandende:<br />

“ma custos, contr’a chie sun gherrende?”.<br />

Fit coment’e a bider un’Armada<br />

cun bandelas de dogni nazione,<br />

chi est pront’a <strong>in</strong>trare <strong>in</strong> azione<br />

ma però avversarios non b’hada,<br />

già chi sa parte avversa s’est misciada<br />

a sa chi fit <strong>in</strong> agitazione.<br />

Gai dogni battaglia andat a monte<br />

cando non b’hat <strong>in</strong>imigos de fronte.<br />

S’animale politicu modernu<br />

si presentat <strong>in</strong> best’ ‘e protettore,<br />

e-i sa gulp’ ‘e ogni marigore<br />

paret chi l’hapat su babbu eternu.<br />

Cando protestas contr’a su Guvernu<br />

sos m<strong>in</strong>istros ti ‘en<strong>in</strong> <strong>in</strong> favore,<br />

tant’isch<strong>in</strong> chi non cambiat niente<br />

fattende fess’e cuntenta sa zente.


Intantu zessan totu sos furores<br />

poi chi s’est dogn’animu isfrittadu,<br />

e de sa sorte ‘e su disoccupadu<br />

s’ismentigan sos santos protettores,<br />

cun su disgustu de sos marciadores<br />

ch’<strong>in</strong>vanu sas iscarpas hat frazadu.<br />

Su diciu antigu torrat sempr’a prou:<br />

“Sutta su sole niente de nou”.


CHE BOE TROBEIDU<br />

Sa carcerazione preventiva<br />

- sa beffe pius manna italiana -<br />

est ludu chi buluzat sa funtana<br />

de sa nostra Giustiscia positiva<br />

ca, sende senza proas punitiva,<br />

no hat bisura de giustiscia umana.<br />

Est una leze barbara, oppressora<br />

chi chissà cantu hat a durare ancora.<br />

Si calchi guvernante, pro <strong>in</strong>diziu,<br />

<strong>in</strong> galera f<strong>in</strong>iat <strong>in</strong>nozzente,<br />

forsi diat pensare a canta zente<br />

b’hat <strong>in</strong> preson’<strong>in</strong> attes’ ‘e giudiziu,<br />

pro gulp’ ‘e unu pubblicu serviziu<br />

ch’<strong>in</strong> lestresa non brillat pro niente,<br />

da una dura leze abbilandradu<br />

che boe, trobeidu e aschiladu.<br />

Però m<strong>in</strong>istros e parlamentares,<br />

pro difender s’<strong>in</strong>soro libertade,<br />

asseguradu s’han s’immunidade<br />

e gai si protegg<strong>in</strong> tra compares<br />

(ca sun diversos, cussos esemplares,<br />

da-e su restu de s’umanidade).<br />

S’<strong>in</strong> presone s’amigu han da-i ora,<br />

lu faghen deputadu e nd’essit fora.<br />

Ma totu sos lamentos sunu vanos<br />

pro cuddos chi non tenen part’<strong>in</strong> corte<br />

e ch’augùran sa matessi sorte<br />

a sos chi si nde sàmunan sas manos.<br />

Poveros <strong>in</strong>nozzentes cristianos!<br />

chi si non tenen Fide e coro forte,<br />

pro sa Giustiscia senza cunsideru,<br />

mor<strong>in</strong> de crebacoro e disisperu.<br />

Sos nostros <strong>in</strong>fallibiles “solones”<br />

medas boltas murrunzan <strong>in</strong>dignados,<br />

critichende sos àteros istados<br />

ca penalizzan sas op<strong>in</strong>iones,<br />

e <strong>in</strong>oghe pienan sas presones<br />

de zittad<strong>in</strong>os senza prozzessados.<br />

Brujadu han s’odiosa dittatura<br />

lassend’<strong>in</strong> pe’ sa barbara tortura.


Bidende sa Giustiscia <strong>in</strong> cussos pannos<br />

nos domandamus si cust’est “Progressu”,<br />

fagher penare che reu-cunfessu<br />

un’<strong>in</strong>nozzente, a pius de sos dannos,<br />

lassendel’<strong>in</strong> presone annos e annos<br />

prima de l’istruire un prozzessu.<br />

Sa pen’ ‘e morte l’han a malu géniu,<br />

ma faghen morrer sa zent’a isténiu.


A SOS CANTADORES DE GARA<br />

Cantadores, custa proa<br />

la devides superare:<br />

chircad’’e bos presentare<br />

cun calchi cantone noa!<br />

In cantones abbundadu<br />

no hazis, che-i sos mannos,<br />

s’<strong>in</strong> su giru ‘e chimbant’annos<br />

tres solu nd’hazis cantadu:<br />

“Canar<strong>in</strong>u avventuradu...”<br />

(su vessillu ‘e ogni gherra)<br />

“A disora una chiterra...”<br />

“Torra rund<strong>in</strong>e lontana...”.<br />

O forsi no nd’hazis gana<br />

custa proa ‘e superare?<br />

Cussas tres bellas cantones<br />

- mai cantadas <strong>in</strong>treas -<br />

como paren f<strong>in</strong>zas feas<br />

poi ‘e tantas istajones.<br />

Sos cantadores mandrones<br />

solu cussas han <strong>in</strong> laras;<br />

<strong>in</strong> mesu seculu ‘e garas<br />

totu las han isvilidas<br />

e cheren sostituidas<br />

cun calchi cantone noa.<br />

A propositu de “Nou”<br />

lassade sa oghe anzena,<br />

cantade a boghe piena<br />

dognunu <strong>in</strong> su traggiu sou.<br />

Sas puddas ch’han fattu s’ou<br />

han su matessi tenore,<br />

però, dogni cantadore,<br />

si dist<strong>in</strong>gat da-i tesu.<br />

Non ponzedas ancu <strong>in</strong> mesu<br />

superade custa proa!<br />

A belvas e a molentes<br />

lassadelos sos acutos,<br />

e cando cantades mutos<br />

sian sempre differentes.<br />

Sos bezzos e iscadentes<br />

est ora ‘e los seppellire;<br />

est tempus de la f<strong>in</strong>ire<br />

cun “...los canto generosu”<br />

ca su lardu tusconosu<br />

no est cosa ‘e presentare.<br />

Chircad’e bos presentare<br />

cun calchi cantone noa!


POESIA INCUMPRENSIBILE<br />

Sos disastros non ben<strong>in</strong> mai solos<br />

ca sun f<strong>in</strong>z’<strong>in</strong> sa Musa accoppiados<br />

da-i cando si sun iscadenados<br />

cuddos ch’ispiccan p<strong>in</strong>daricos bolos.<br />

A sa zenia de sos “Rimajolos”<br />

si sun aggiuntos cuddos “Invasados”<br />

chi de rappresentare hat sa mania<br />

su color’’e su ‘entu <strong>in</strong> poesia.<br />

F<strong>in</strong>z’<strong>in</strong> sa Musa, che <strong>in</strong> religione,<br />

b’est su cattolicu e b’est s’ortodossu,<br />

ma zertos tipos s’iscrien addossu<br />

pro ignoranzia o presunzione:<br />

tentan de fagher unu “paragone”<br />

e nde lis bessit unu “paradossu”.<br />

F<strong>in</strong>zas sa luna, a boltas, restat male<br />

paragonad’a una ranz’ ‘e sale.<br />

In dogni tempus, sa “similitud<strong>in</strong>e”,<br />

han sempr’usadu poetas <strong>in</strong> gamba;<br />

cando troppu salida e cando bamba,<br />

ma senz’essire fora ‘e latitud<strong>in</strong>e;<br />

com’<strong>in</strong>vece leadu hat s’abitud<strong>in</strong>e<br />

de <strong>in</strong>ventare sa pius istramba.<br />

Su ch’iscrien <strong>in</strong> suspu pro cumparrer,<br />

manc’issos l’isch<strong>in</strong> ite cheret narrer.<br />

Su poetar’<strong>in</strong> suspu dat decoro,<br />

già chi zertas giurias lu pretenden,<br />

ma si comente pagu si nd’<strong>in</strong>tenden,<br />

dan a s’<strong>in</strong>zertu medaglias de oro.<br />

Sos politicos han su suspu <strong>in</strong>soro,<br />

però nessi tra issos si cumprenden:<br />

<strong>in</strong>vec’<strong>in</strong> sos poeticos manizos<br />

non si cumprenden tra babbos e fizos.<br />

De su ch’iscrien <strong>in</strong> cussa Babele<br />

no nde cumprendet mancu su Pretore:<br />

pro issos f<strong>in</strong>za su tronu hat sabore<br />

e-i sas roccas sun dulches che mele.<br />

Comente faghet a l’esser fidele<br />

s’isposa a unu simile iscrittore,<br />

poi chi l’imbreagat sos cherveddos<br />

cun d’una macedonia ‘e faeddos?


A l’ischire non fimis a-i como<br />

ch’iscriende bi cheret fantasia,<br />

però, cand’est lassada senza ghia,<br />

sa fantasia est sa macca ‘e domo.<br />

Duncas si buffet unu pagu ‘e bromo<br />

chi’est delliriadu <strong>in</strong> poesia,<br />

fattend’<strong>in</strong> modu, si tenet carattere,<br />

de si cumprender isse prim’ ‘e atere.<br />

Oe, su poetare ultramodernu,<br />

lu memorizan a us’ ‘e “Robò”<br />

e cun tr<strong>in</strong>ta faeddos, si e no,<br />

registrados <strong>in</strong> d’unu discu <strong>in</strong>ternu,<br />

appenas faghen girar’unu pernu<br />

nd’essit sa poesia <strong>in</strong> “menabò”.<br />

Gai su poetastru, s’est astutu,<br />

b<strong>in</strong>chet su primu premiu assolutu.<br />

A bellos paragones e immag<strong>in</strong>es<br />

no est <strong>in</strong> mente mia fagher gherra,<br />

ne chelzo mancu <strong>in</strong>trar’<strong>in</strong> cuntierra<br />

pro zertos gustos de zertas cumpag<strong>in</strong>es;<br />

cundanno solu sas istupidagg<strong>in</strong>es<br />

chi non rezen <strong>in</strong> chelu e ne <strong>in</strong> terra,<br />

ca bisestran sa limba naturale<br />

cun versos <strong>in</strong> limbazu curiale.


ASSISTENZIA IMMORALE<br />

Pro cumpensare su salariadu<br />

de su chi perdet cun s’<strong>in</strong>flazione,<br />

<strong>in</strong> aggiunt’a sa retribuzione<br />

s’Iscala mobile han istudiadu,<br />

e siat generale o appuntadu<br />

esig<strong>in</strong> sa matessi porzione.<br />

Gai sun a su propiu livellu<br />

su professore umpare a su bidellu.<br />

In custa nostr’amena nazione<br />

si campat <strong>in</strong> regim’ ‘e assistenzia,<br />

cun salarios senza differenzia<br />

mortifichende sa professione.<br />

Solament’<strong>in</strong> sa televisione<br />

pro zertas divas faghen preferenzia,<br />

ca mustran, pro fantasticas offertas,<br />

coscias istraccas de istar’abbertas.<br />

No esistit peruna discrescione<br />

pro sa demagogia italiana:<br />

han iscobertu un’atera funtana<br />

chi est sa “Casc’ ‘e <strong>in</strong>tegrazione”,<br />

e si comente pagat Pantalone,<br />

durat pro un’eternu fittiana.<br />

Non nego chi calcunu bi remittat,<br />

ma una bona parte nd’approfittat.<br />

E a pius de sos casc’<strong>in</strong>tegrados<br />

- ch’a restar’a ispassu sun custr<strong>in</strong>tos -<br />

poi bi sun sos <strong>in</strong>validos f<strong>in</strong>tos<br />

ch’a tr<strong>in</strong>t’annos sun già pensionados.<br />

F<strong>in</strong> sanos, ma si sun raccumandados<br />

e como sun <strong>in</strong>validos cunv<strong>in</strong>tos.<br />

Grascias a s’Onorevole Padr<strong>in</strong>u<br />

sa vid’<strong>in</strong>soro est <strong>in</strong> su buttegh<strong>in</strong>u.<br />

Sun che piantas chi non bogan fruttu<br />

zertas frabbicas, prontas a serrare,<br />

ma las faghen sighire a trabagliare<br />

mancari chi non bendan su produttu<br />

(ca sos ch’<strong>in</strong>tr’ ‘e <strong>in</strong>ie han sempre suttu<br />

no est fazil’a nde los istittare).<br />

Fraigan cattedrales <strong>in</strong> sa rena<br />

ma si rezen <strong>in</strong> pe’ a malapena.


S’assistenzialismu illimitadu<br />

est su sistema pius <strong>in</strong>dezente,<br />

ca livellende sa vid’a sa zente<br />

dogni valore umanu est sutterradu.<br />

Pro viver totu a gàrrigu ‘e s’istadu<br />

sun iscorzende su contribuente.<br />

Foraggian tantos partidos politicos<br />

ma no assist<strong>in</strong> bezzos paraliticos.


DELENDA SARDINIA!<br />

Cand’han <strong>in</strong>tesu cuss’ammonimentu:<br />

“Ist’attenta, Sardigna, a su chi faghes!”,<br />

Si sun trémidos f<strong>in</strong>zas sos nuraghes,<br />

su sole s’est cuadu <strong>in</strong> Gennargentu;<br />

sos masones, a s’ùrulu ‘e su ‘entu<br />

si sun fuidos da-i sos umbraghes.<br />

Totue han m<strong>in</strong>etadu s’isterm<strong>in</strong>iu<br />

sas iras de Ciriacu e Flam<strong>in</strong>iu.<br />

Sos fogos s’azzendìana de sè<br />

reduende sos buscos <strong>in</strong> chig<strong>in</strong>a:<br />

da-i Limbara f<strong>in</strong>’a sa mar<strong>in</strong>a<br />

non b’hat restadu unu suerz’<strong>in</strong> pe’.<br />

In su Palattu de su Vicerè<br />

fit totu su Consizu a iscoss<strong>in</strong>a,<br />

bidend’annientada <strong>in</strong> d’unu sulu<br />

cust’Autonomia ‘e am<strong>in</strong>culu.<br />

Pro perder calch’iscannu <strong>in</strong> sa Regione<br />

naschen sas iras pagu cristianas.<br />

F<strong>in</strong>zas sas m<strong>in</strong>ieras sulcitanas<br />

han bombitadu montes de carvone,<br />

pro cuss’istogomosa impressione<br />

ch’han fattu sas filippicas romanas,<br />

paragonende, cun falzas iscujas,<br />

sa zente Sarda a sas brigatas rujas.<br />

Sos Don Rodrigos de tempus modernu<br />

sun sos matessis, devides ischire,<br />

chi pro si cherrer de candor’ ‘estire<br />

iscomode<strong>in</strong> su Babbu Eternu,<br />

<strong>in</strong>vochend’autonomu guvernu<br />

<strong>in</strong> Zambia, <strong>in</strong> Uganda e <strong>in</strong> Zaìre.<br />

Pro sos Sardos, però, han <strong>in</strong>vocadu<br />

su guvern’autonomu (crastadu).<br />

Sun cristianos, ch’isf<strong>in</strong>iga-isf<strong>in</strong>iga,<br />

lean sos Sacramentos pro usanzia<br />

e si mustran devotos cun costanzia<br />

iscultende sa missa sa dom<strong>in</strong>iga,<br />

poi, su lunis, bettan s’iscom<strong>in</strong>iga<br />

a chi ‘affrontat s’<strong>in</strong>sor’arroganzia.<br />

Han trasformadu sa “Democrazia”<br />

- pro us’<strong>in</strong>soro - <strong>in</strong> “De-Mitologia”.


Custu populu nostru, disunidu,<br />

ponet fattu a tantos istendardos,<br />

e puntan a diversos traguardos<br />

sos membros ch’hat su populu eligidu:<br />

pensend’a s’<strong>in</strong>teressu ‘e su partidu<br />

lis fuit da-i mente d’esser Sardos.<br />

Su Partidu, però, curat sa runza<br />

<strong>in</strong>ue faghet pius bon’<strong>in</strong>cunza.


AMMENTENDE UNU MASTRU<br />

Mi paret de torrare a cando fia<br />

<strong>in</strong> s’iscrittura sarda un’iscrianu,<br />

cando pro mastru haia su Decanu<br />

de sa logudoresa poesia,<br />

ch’<strong>in</strong> fattu de pronunzia e grafia<br />

possediat sos numeros <strong>in</strong> manu.<br />

Musas sardas l’haian allattadu<br />

e poetend’<strong>in</strong> sardu est ispiradu.<br />

Contr’a su chi da’ Isse haia appresu<br />

àteros mastros como hapo connotu,<br />

chi sun dissutterrende s’ostrogotu<br />

pro <strong>in</strong>s<strong>in</strong>zare su logudoresu,<br />

e <strong>in</strong>ferzende su campidanesu<br />

cun ellenicu, turcu e visigotu.<br />

Custa limba, chi fit neo-lat<strong>in</strong>a,<br />

paret torrad’a cumassar’<strong>in</strong> C<strong>in</strong>a.<br />

Zertos chi oe si reputan mastros,<br />

sun ischentes <strong>in</strong> best’ ‘e professores,<br />

e che improvvisados istruttores<br />

fattend’iscola provocan disastros.<br />

Poi ch’immuzzurradu han sos ozastros<br />

- cun sa pretesa de <strong>in</strong>ferchidores -<br />

non connoschende su tass’ ‘e s’olia<br />

t’<strong>in</strong>ferch<strong>in</strong> sos ozastros a tiria.<br />

Pro negh’ ‘e zertas iscolas mezzanas<br />

sun de su sardu fattende masellu.<br />

Presum<strong>in</strong> de lu fagher pius bellu<br />

cun limbas de orig<strong>in</strong>es lontanas:<br />

fenicias, bizant<strong>in</strong>as, africanas,<br />

cun cappas e tizetas pro puntellu.<br />

Ma cussu sard’<strong>in</strong>soro est cos’ ‘e rìere:<br />

non l’isch<strong>in</strong> faeddare e ne iscrìere.<br />

Mastros de Cabesusu e Campidanu<br />

ord<strong>in</strong>zan dogni tantu unu glossariu,<br />

ma cun pretesas de dizionariu<br />

chi s’affuttit de Porru e de Ispanu!<br />

E gai dogni sardu hat a sa manu<br />

unu testu pro dogni circundariu.<br />

E ba’e chirca, <strong>in</strong> tota cuss’istula,<br />

s’est mezus su ‘e Bitti o su ‘e Pula.


Dognunu hat unu mastru <strong>in</strong> custa vida,<br />

deo puru nd’haia un’importante,<br />

e lu cheria vic<strong>in</strong>u un’istante<br />

<strong>in</strong>tro de calch’iscola “limbicida”,<br />

pro mi dare consizu e pro guida<br />

- coment’hat fattu Virgiliu a Dante -<br />

cando mi naran: “Intra <strong>in</strong> cust’iscola,<br />

chi t’imparo sa limba Sard<strong>in</strong>zola!”.


BENE AUGURENDE<br />

Auguramus chi cun s’annu nou<br />

b<strong>in</strong>cat su bene contr’a tantos males.<br />

No esistan sas drogas <strong>in</strong>fernales,<br />

comente no esistit pilu <strong>in</strong> s’ou.<br />

Sa Giustiscia, cun s’altu iscettru sou,<br />

trunchet sas corruttelas attuales.<br />

In Tribunale peruna madrighe<br />

<strong>in</strong>tacchet s’onestad’ ‘e su zuighe.<br />

De s’onore nde fettan un’altare,<br />

tantu zuighe che accusadore,<br />

e si lis mancat su sensu ‘e s’onore<br />

hapan nessi cherveddu pro pensare<br />

chi s’imputadu podet diventare<br />

unu “pentidu collaboradore”.<br />

Si no est un’ist<strong>in</strong>cu ‘e santuariu,<br />

a boltas, est su male nezzessariu.<br />

Cussas chi oe paren utopias,<br />

cras potan dare bonu resultadu,<br />

e tra sos servidores de s’Istadu<br />

non si cuen ignobiles ispias,<br />

ca sun vilesas e traitorias<br />

ch’han mafia e camorra alimentadu,<br />

e non sa tant’abborrida “omertade”<br />

ch’est un’istadu de nezzessidade.<br />

No est giustu trattare <strong>in</strong> modu duru<br />

sos <strong>in</strong>difesos già postos <strong>in</strong> rughe,<br />

si da-i chie dimis bider lughe<br />

semus <strong>in</strong>vece bidende s’iscuru!<br />

Sos pezzos russos, a coro seguru,<br />

pagan sos “Killers” cun crios de nughe.<br />

Ma forsi già movende s’est s’iscola<br />

<strong>in</strong> su chircare su cab’‘e s’azzola.<br />

Duncas, auguramus chi occannu<br />

accabben custas tempestas de ludu<br />

e chi umpare a su pische m<strong>in</strong>udu<br />

<strong>in</strong> sa rete bi ruat pische mannu:<br />

pische chi mai hat connoschidu dannu<br />

ca su Podere l’hat fatt’ ‘e iscudu.<br />

Però, sos ch’han sas proas, no isèttene<br />

ch’ ‘enzan de sè sos nodos a su pèttene.


Auguramus chi prima d’ ‘eranu<br />

nos liberemus de custa zavorra<br />

e terrorismu, mafia e camorra<br />

siat ebbia un’ammentu lontanu<br />

Inf<strong>in</strong>e, a Presidente Italianu,<br />

Pert<strong>in</strong>i cunfirmadu siat torra<br />

e, pro pius cunsensu, a l’assignare<br />

siat su “referendum” populare.


ISTRAGES SENZA SENSU<br />

Segundu su dissignu crim<strong>in</strong>ale<br />

de sas brigatas de ogni colore,<br />

cun sos <strong>in</strong>fames attos de terrore<br />

destabilizzan s’ord<strong>in</strong>e sociale.<br />

Ma s’<strong>in</strong>soro deliriu mentale<br />

los rendet zegos de fronte a s’errore,<br />

ca sas istrages de sos <strong>in</strong>nozentes,<br />

anzis, un<strong>in</strong> partidos e currentes.<br />

Est terrorismu zegu e <strong>in</strong>sensadu<br />

senz’iscopu ne ideologia,<br />

e cun sa sua vile istrategia<br />

ottenit negativu resultadu,<br />

ca pius forte diventat s’Istadu,<br />

pius difendet sa democrazia.<br />

Contr’a su terrorismu tot’unidos<br />

cumbatt<strong>in</strong> s<strong>in</strong>dacados e partidos.<br />

Massacrana su populu <strong>in</strong>nozente<br />

senz’ischire pro cale oscur’<strong>in</strong>trigu<br />

(eppuru narat su prezzettu antigu<br />

chi niente si faghet pro niente).<br />

Ma sas istrages serv<strong>in</strong> solamente<br />

pro si fagher su populu <strong>in</strong>imigu,<br />

ca sas belvas de cussa calidade<br />

sun <strong>in</strong>imigas de s’umanidade.<br />

Dittadores, tirannos senza frenos,<br />

rebelles de ist<strong>in</strong>tu sambenariu,<br />

<strong>in</strong> dogni tempus bocch<strong>in</strong> s’avversariu<br />

pro usurpare poderes anzenos.<br />

Ma su ponner sas bombas <strong>in</strong> sos trenos<br />

provocat solu s’effettu contrariu.<br />

A pius chi non rozzigan niente,<br />

<strong>in</strong> sa cundanna accomunan sa zente.<br />

Duncas, sas bombas <strong>in</strong> sa Ferrovia,<br />

no han matrice politica vera<br />

ma, simmai, matrice istraniera<br />

pro manu ‘e paranoicos ebbia.<br />

Non s’attribuit ideologia<br />

a sa ferozidade ‘e sa pantera,<br />

ca est a dare valore ecumenicu<br />

a sos attos de un’ischizofrenicu.


Ma su fattu pius ancora istranu<br />

l’hamus a bider poi, a su momentu<br />

chi calchi terroristicu elementu<br />

de sa Giustiscia hat a ruer <strong>in</strong> manu.<br />

Tando pretenden trattamentu umanu<br />

pro cussa belva senza sentimentu,<br />

e prestu calchi politicu ottusu<br />

hat andar’a li l<strong>in</strong>gher su pertusu.


SA GIUSTISCIA E-I SA DROGA<br />

In Santu Patrignanu est operante<br />

unu Centru ch’isvizzat sos drogados<br />

e ottenit brillantes resultados<br />

cun s’opera de Muccioli costante<br />

(ca sende su guvernu latitante<br />

bisonzat chi si movan sos privados).<br />

Tantos lu deven a s’impignu sou<br />

si sun torrend’a viver da-i nou.<br />

Ma sa trista tragedia mundana<br />

ponet a dura proa sa persone<br />

chi, fattend’opera ‘e redenzione,<br />

s’agatat contr’a sa giustiscia umana.<br />

Diffatti a Muccioli <strong>in</strong>fligidu l’hana<br />

un’annu e otto meses de presone.<br />

Duncas custa giustiscia est veramente<br />

lontana da-i s’anima ‘e sa zente!<br />

Domando a dogn’onestu zittad<strong>in</strong>u<br />

si l’ispirat fiducia o terrore<br />

chie cundannat su benefattore<br />

e assolvet su barbaru assass<strong>in</strong>u.<br />

Su Tribunale Supremu Div<strong>in</strong>u,<br />

zertu, chi det sanare dogn’errore,<br />

ma isettende s’appellu Supremu<br />

semus da unu a s’ateru estremu.<br />

Chie si cheret dis<strong>in</strong>tossicare<br />

andat a viver <strong>in</strong> comunidade,<br />

però andat de sua volontade,<br />

ca niunu lu det sequestrare,<br />

e <strong>in</strong>vece han chérfidu accusare<br />

a Muccioli de cussa <strong>in</strong>famidade.<br />

Forsi cren de cumbatter s’ero<strong>in</strong>a<br />

senz’imponner peruna discipl<strong>in</strong>a.<br />

In su mundu, de Santos Patrignanos,<br />

nde dian nascher a sufficienzia,<br />

ma sos guvernos, de cust’esigenzia,<br />

paret chi si nde sàmunen sas manos,<br />

e si bi pensan bonos cristianos<br />

los imputan de fura e violenzia.<br />

Fattende gai, sa giustiscia umana,<br />

s’arma contr’a sa droga rendet vana.


Sa droga est sa pianta ‘e tantos males<br />

chi han leadu pessima piega,<br />

e non servit s’<strong>in</strong>utile refrega<br />

senza sas istrutturas sociales.<br />

Non si cumbatt<strong>in</strong> <strong>in</strong> sos tribunales,<br />

ne a colpos de codice a sa zega,<br />

ma andend’<strong>in</strong> aggiudu a sa persone<br />

ch’hat abbrazzadu cussa missione.


MANZONI DERIS E OE<br />

Calchi manzonianu personaggiu<br />

a mie paret ch’esistat ancora:<br />

sos Don Rodrigos de marca oppressora<br />

naschen e creschen <strong>in</strong> dogni paraggiu.<br />

Don Abbondios brivos de coraggiu<br />

nd’hamus <strong>in</strong> sagristia e nd’hamus fora.<br />

Ma sos prommissos isposos de como<br />

si cheren cojuare e no han domo.<br />

Si calchi Fra Cristoforo, oe puru,<br />

sos debiles difendet <strong>in</strong> Palattu,<br />

agatat s’ambiente pagu adattu<br />

e lu dispaccian cun limbazu duru.<br />

In dogni tempus, su pische maduru,<br />

hat sos pisches m<strong>in</strong>udos subraffattu.<br />

Anzis, calchi modernu Don Rodrigu,<br />

paret pius dispoticu ‘e s’antigu.<br />

“Bravos” nd’hamus <strong>in</strong> bidda e <strong>in</strong> campagna<br />

(ch’<strong>in</strong> Sardigna s’ispazzan pro “balentes”).<br />

Pro diventare prestu possidentes<br />

su sequestru est s’unica cuccagna<br />

e costo<strong>in</strong> <strong>in</strong> tanas de montagna<br />

bezzos e criaduras <strong>in</strong>nozentes.<br />

A cunfrontu de zente gai vile<br />

S’<strong>in</strong>fame Grisu fit pius zivile.<br />

F<strong>in</strong>z’Azzecca-garbugli est attuale<br />

ma faeddat a sonu ‘e miliones:<br />

restat senza mudandas ne calzones<br />

su poveru giamadu <strong>in</strong> tribunale.<br />

Si Renzo chircat oe unu legale<br />

non si presentat cun battor cabones:<br />

a s’avvocadu andare devet lestru<br />

cun s’<strong>in</strong>casciu de unu sequestru.<br />

Sa “colf” (sa Perpetua de como)<br />

a Don Abbondiu li servit ancora,<br />

ma pius che <strong>in</strong> best’‘e servidora<br />

servit de ornamentu pro sa domo.<br />

Cun iscarp<strong>in</strong>as de “vitello cromo”<br />

dat consizos de moda a sa segnora.<br />

Non torrat a cogh<strong>in</strong>a, mal<strong>in</strong>conica,<br />

cun su caul’’e s’ortu ‘e sa canonica.


Cantos Innom<strong>in</strong>ados penetidos<br />

ispuntan che antunna ogni momentu,<br />

però non naschet, su penetimentu,<br />

da-i sos evangelicos sentidos,<br />

ma si comente los hat favoridos,<br />

sa giustiscia nd’hat fattu un’istrumentu.<br />

Gai, senza tortura, impunemente,<br />

si salvan accusende un’<strong>in</strong>nozente.


IN TEMPUS DE ELEZIONES<br />

Sos candidados de dogni partidu,<br />

cando sun sutta sas eleziones,<br />

han su matess’ist<strong>in</strong>tu ‘e sos puzones<br />

chi chircan fenu pro fagher su nidu:<br />

cuddu mai connotu e mai ‘idu<br />

ti l’agatas <strong>in</strong> totu sos chizones.<br />

F<strong>in</strong>z’<strong>in</strong> mesu sas matas de prunizza<br />

chircan lana arvegh<strong>in</strong>a pro moddizza.<br />

Intran totue, gentiles cun totu,<br />

prommittende s’<strong>in</strong>soro e-i s’anzenu.<br />

Cuddos chi mai lis bessit alenu,<br />

cun bellos modos ti ped<strong>in</strong> su votu.<br />

Turdos chi mai has bidu ne connotu<br />

t’ ‘ettan s’ala pro unu camb’ ‘e fenu,<br />

e furfur<strong>in</strong>os chi sempre s’han fattu<br />

su nidu <strong>in</strong> calchi trae ‘e su Palattu.<br />

Tantu sos aspirantes deputados<br />

che-i sos aspirantes assessores,<br />

part<strong>in</strong> a cazza de sos elettores<br />

appenas sun <strong>in</strong> lista candidados,<br />

gai comente subra sos cunzados<br />

bolan chirchende puddas sos astores.<br />

E a forz’‘e tentare, cando ‘ess<strong>in</strong>,<br />

a nd’afferrare calcuna resess<strong>in</strong>.<br />

Nidos bi nd’hat de dogni calidade,<br />

ca b’hat aes de gustos differentes,<br />

gai, sos candidados cuncurrentes,<br />

sun puru de diversa identidade,<br />

e cunform’a s’<strong>in</strong>soro abilidade<br />

seberan sos adattos ambientes.<br />

Pro nois, nachi, est civicu dovere<br />

de lis ponner <strong>in</strong> manu su Podere.<br />

Sos chi s’han post’<strong>in</strong> conca ‘e “arrivire”<br />

faghen de sa politica tesoro<br />

e chircan sas poltronas ch’han a coro<br />

(tantu mezus s’han modu ‘e s’irricchire)<br />

pro poder bonos fruttos regoglire,<br />

chi aggradessan a su gust’<strong>in</strong>soro<br />

e pro nde render a pienas manos<br />

a sos affettuosos fittianos.


Ti prommitt<strong>in</strong> sa luna <strong>in</strong> sa pisch<strong>in</strong>a,<br />

prima chi a s’iscannu appoggen s’anca;<br />

fattend’<strong>in</strong>ch<strong>in</strong>os a drest’e a manca<br />

a isquadra tonch<strong>in</strong>an s’isch<strong>in</strong>a;<br />

poi chi nd’èssis da-i sa cab<strong>in</strong>a<br />

est che ch’idan un’à<strong>in</strong>u <strong>in</strong> sa tanca.<br />

Postu ch’hapan s’iscettru <strong>in</strong> man’a issos,<br />

favor<strong>in</strong> solu fittianos fissos.


SU COJU DE BOBORE<br />

Una die, bugliende, l’hapo nadu:<br />

“e a cando, Bobò, sa confettura?”<br />

ma no m’hat dadu risposta segura<br />

ca ne tempus ne fem<strong>in</strong>a hat fissadu,<br />

ma solamente m’hat asseguradu<br />

ch’isposat una monza ‘e clausura.<br />

Allergicu a sa fem<strong>in</strong>a trucada,<br />

la preferit ruspante e...illibada.<br />

In cantu a su modellu ‘e su ‘estire,<br />

ispeciale chircat una sarta,<br />

chi no uset modellos de Giacarta,<br />

mustrende su chi devet costoire.<br />

Sa ‘este a pes li devet arrivire,<br />

comente s’usaiat <strong>in</strong> Isparta.<br />

Anzis, pro chi non bessat a birgonza,<br />

li ponet sa ch’haiat sende monza.<br />

E pro si fagher sa fotografia,<br />

<strong>in</strong> s’istiu, cand’andat a su mare,<br />

sas ancas nudas non devet mustrare:<br />

bastat chi s’idat su cambuzzu ebbia.<br />

E pro rispettu de s’ecologia,<br />

non devet haer su visciu ‘e fumare,<br />

ca non semus nemmancu <strong>in</strong> Casablanca<br />

a si fumare sa cannedd’‘e s’anca.<br />

Eppuru, cando fit <strong>in</strong> Cont<strong>in</strong>ente,<br />

nd’hat haer bidu de dogni manera,<br />

ma ca f<strong>in</strong> totu de conca lezera,<br />

no li sun aggradadas pro niente.<br />

Poi la cheret puru possidente<br />

e de casteddos ereditiera.<br />

S’andat <strong>in</strong> domo povera a f<strong>in</strong>ire,<br />

bisonzat ch’essan ambos a pedire.<br />

Hapo tentadu f<strong>in</strong>z’ ‘e l’ammentare<br />

chi mor<strong>in</strong> solos sos bajanos mannos,<br />

però nachi preferit cussos pannos<br />

si s’ideale non det <strong>in</strong>contrare.<br />

S’est bella, ricca e sabia, gosare<br />

podet cun issa su rest’ ‘e sos annos,<br />

ma no lu futt<strong>in</strong> a ponner s’aneddu<br />

a una ch’est iscasciad’ ‘e cherveddu.


S’isposa pius unica che rara<br />

Bobore chircat cun sa fantasia.<br />

Guai si l’ispirat gelosia<br />

fissend’àteros om<strong>in</strong>es <strong>in</strong> cara!<br />

Isse la cheret fidele che Sara,<br />

ca est tipu de araba zenia.<br />

No esistit, <strong>in</strong> fattos de amore,<br />

un’ispizzecche simile a Bobore.


POBERA CULTURA!<br />

Troppa zent’impostora e faulalza,<br />

premiende, ricamat <strong>in</strong> sa seda:<br />

su chi bandit su premiu <strong>in</strong> Campeda<br />

b<strong>in</strong>chet su primu premiu <strong>in</strong> Rudalza;<br />

a su ch’est de giuria <strong>in</strong> Chirialza,<br />

<strong>in</strong> Enas dan su premiu <strong>in</strong> moneda.<br />

S’iscambian tra issos pari-pari<br />

coppas, medaglias, targas e d<strong>in</strong>ari.<br />

Su chi laureadu s’est “poeta”<br />

<strong>in</strong> Fràigas, promor’ ‘e su padr<strong>in</strong>u,<br />

podet contare ch’hat fattu cam<strong>in</strong>u<br />

e cun onore est giompidu a sa meta.<br />

Mancari siat mesu analfabeta,<br />

<strong>in</strong> su Parnasu est su beniam<strong>in</strong>u<br />

ca tantu, <strong>in</strong> sa moderna poesia,<br />

non b’hat s<strong>in</strong>tassi, metro e prosodia.<br />

In mes’a tantos poetas ermeticos<br />

baz’e chircade impronta culturale.<br />

Oe, sa poesia “essenziale”<br />

est praticada <strong>in</strong> term<strong>in</strong>es s<strong>in</strong>teticos;<br />

a base de “silenzios poeticos”<br />

imitan Quasimodo e Montale.<br />

De s’iscrittura nde faghen a mancu<br />

e s’esprim<strong>in</strong> cun versos <strong>in</strong> biancu.<br />

Zertos iscrien solu unu faeddu<br />

pro fagher unu versu senza filu;<br />

travasan da-i conca a su pabilu<br />

sos bòidos ch’han <strong>in</strong>tro su cherveddu,<br />

bisende calchi coppa <strong>in</strong> Cantareddu<br />

o puru calchi targa ‘e mesu chilu.<br />

Si non rezzit <strong>in</strong>ie sa “patacca”<br />

unu poeta non balet un’acca.<br />

Custa chi giaman “poesia pura”<br />

- fiza de sa currente futurista -<br />

parente de sa mistica fascista,<br />

rappresentat sa perla ‘e sa cultura.<br />

Bluffende cun sos giogos de bravura,<br />

chie negusciat fumu est un’artista,<br />

già chi segundu calchi estimadore,<br />

sa poesia <strong>in</strong> suspu est de valore.


Como cun trampas e colpos de manu,<br />

sun attuende su boicotaggiu:<br />

cun s’iscuja de calchi gemellaggiu<br />

bandit cuncursos <strong>in</strong> italianu.<br />

Pius pegos recu<strong>in</strong> de lontanu<br />

e pius abbundante est su foraggiu.<br />

Sos sardos pagan, cuntentos e fessos,<br />

pro pagu “culturales” <strong>in</strong>teressos.


BABBU SANTU!<br />

Babbu Santu! Lassende sa Sardigna,<br />

ammentadi cant’has <strong>in</strong>tesu e bidu:<br />

de sas proas de Fide chi has rezzidu,<br />

mancari, a boltas, <strong>in</strong> manera asprigna.<br />

Tue chi ses fidele a sa cunsigna<br />

chi Cristos hat a Pedru cunferidu,<br />

faghe cant’est <strong>in</strong> Tua podestade<br />

pro tanta zente ch’hat nezzessidade.<br />

Tene presente sa Sardigna vera,<br />

<strong>in</strong> aziones e pregadorias.<br />

Ammenta su ch’han nadu tantas bias<br />

sos m<strong>in</strong>adores <strong>in</strong> sa m<strong>in</strong>iera:<br />

chi sun coment’e una bulverera<br />

sas <strong>in</strong>utilizzadas energias.<br />

Pensa chi sa Sardigna est sa Regione<br />

chi hat pius disoccupazione.<br />

Su ch’has <strong>in</strong>tesu <strong>in</strong> Nùoro l’ammenta<br />

dai sa ‘oghe de unu pastore,<br />

sididu de giustiscia e de amore,<br />

ca fort’est s’òdiu, sa giustiscia lenta.<br />

Pro esser ruta vana ogni lamenta<br />

imperat <strong>in</strong> Barbagia su terrore,<br />

chi paralizat s’<strong>in</strong>iziativa<br />

de dogn’impresa onest’e attiva.<br />

Has bidu sa Barbagia genu<strong>in</strong>a<br />

chi de sa Fide hat su sublime donu;<br />

<strong>in</strong>tesu has su messaggiu de perdonu<br />

de Eva Cannas, sa mamojad<strong>in</strong>a.<br />

Messaggiu chi un’atera femìna<br />

hat fattu <strong>in</strong> Oniferi <strong>in</strong> cussu tonu,<br />

cando barbaramente l’han bocchidu<br />

su fizu caru umpare a su maridu.<br />

In Boncamm<strong>in</strong>u <strong>in</strong>tesu has su lamentu<br />

de cussos chi, pro pagu, han tent’isfogu;<br />

tantos annos patende <strong>in</strong> cussu logu<br />

senza lis fagher su dibattimentu,<br />

ca sa giustiscia est unu bastimentu<br />

chi arrancat a tempus de piogu.<br />

Tra sas tantas rejones, una est custa,<br />

proite sa giustiscia no est giusta.


O Babbu Santu! Tene <strong>in</strong> sa memoria<br />

su chi da-i sa zente has iscultadu,<br />

a costu ‘e olvidare su ch’han nadu<br />

politicantes pienos de boria,<br />

chi dian cherrer passar’a s’istoria<br />

solu pro t’haer sa manu toccadu,<br />

e pro s’ispèrperu a manu piena<br />

de miliardos, pro fagher iscena.


TIU ANGHELEDDU, POETA GENTILE<br />

Battor annos passados sun da-e cando<br />

Ti’Angheleddu nos hat nadu: Adiu!<br />

Eppuru ancor’est Isse a ponner briu<br />

a sos poetas de como e de tando,<br />

tantu chi calchi ‘olta mi domando<br />

s’<strong>in</strong> su mundu, pro casu, ancor’est biu.<br />

Est che cando su sol’est <strong>in</strong> eclisse<br />

e totucantos faeddan de Isse.<br />

Pro cantu brillat <strong>in</strong> su chelu un’astru,<br />

totu l’ammiran, ma cun noncuranzia,<br />

appenas notan sa sua mancanzia<br />

est chircadu cun oju ‘e abilastru.<br />

E gai como chi mancat su Mastru<br />

lu chircat tota sa manovalanzia.<br />

Sutt’a mastru f<strong>in</strong> totu emancipados,<br />

senz’Isse paren disorientados.<br />

Brillat sa luna, sas istellas puru,<br />

pro cantu lughet su sol’<strong>in</strong> s’aera,<br />

ma si s’istudat sa sua lumera<br />

totu su firmamentu est a s’iscuru:<br />

de cam<strong>in</strong>are cun passu seguru,<br />

su ch’est <strong>in</strong>zertu, non tenet ispera.<br />

F<strong>in</strong>z’<strong>in</strong> su mundu de sa poesia<br />

occurret sempre una segura ghia.<br />

De unu babbu chi ghiat sos fizos<br />

Ti’Angheleddu teniat s’<strong>in</strong>tentu<br />

e, pro su chi est umile e attentu,<br />

serv<strong>in</strong> ancora sos suos consizos.<br />

Zertu, sos tantos Narzisos e Lizos,<br />

chi sun a iscoss<strong>in</strong>a de talentu,<br />

no han bisonzu de sole e de luna<br />

ne reconnoschen iscola peruna.<br />

Ti’Angheleddu, poeta gentile,<br />

hat dadu f<strong>in</strong>zas proas de coraggiu,<br />

cundennende s’<strong>in</strong>giustu vassallaggiu<br />

impostu a sa Sardigna <strong>in</strong> modu vile.<br />

Ma cal’est oe s’impignu zivile<br />

de sos tantos “aedos” <strong>in</strong> rodaggiu?<br />

Pro coraggiu sun pagos sos ch’ispiccan<br />

ca nachi sos poetas los impiccan.


Ti’Angheleddu, sas avversidades<br />

hat affrontadu sempre cun puntiglia;<br />

tr<strong>in</strong>t’annos faghet fundeit S’Ischiglia<br />

<strong>in</strong> d’unu mare de difficultades;<br />

Rivista ‘ue s’<strong>in</strong>contran tantos frades<br />

formende unu cuncordu a meraviglia.<br />

Pro custu bene chi S’Ischiglia fàghede,<br />

Ti’Anghelè, chi Deus Bos lu pàghede!


SU DIRITTU A S’ISTUDIU<br />

Su Podere politicu imperante,<br />

cando de sas iscolas no hat cura,<br />

s’idet ch’est <strong>in</strong>imigu ‘e sa cultura<br />

ca timet de restare menguante.<br />

Guvernar’unu populu ignorante<br />

est tra oligarchia o dittatura.<br />

Est un’ispezia ‘e feudalesimu<br />

praticadu <strong>in</strong> su séculu v<strong>in</strong>tesimu.<br />

Da-i su movimentu illum<strong>in</strong>ista<br />

sunu gia duos séculos passados,<br />

e como paret chi semus torrados<br />

a sa reazione oscurantista,<br />

cun sa politica ostruzionista<br />

de sos burricos privilegiados.<br />

F<strong>in</strong>ghen de haer sa cultura a coro,<br />

ma pro burricos eredes <strong>in</strong>soro.<br />

Cun su pretestu de s’<strong>in</strong>flazione,<br />

sa cultura diventat unu lussu,<br />

ma su veru motivu no est cussu<br />

- ca tantu pagat sempre Pantalone -<br />

S’iscop’<strong>in</strong>soro est chi s’istruzione<br />

servat solu pro calchi pezzu russu.<br />

Sa cultura, madrighe de riscattu,<br />

est una m<strong>in</strong>a sutta su Palattu.<br />

Cun sa protesta de sos istudentes,<br />

tantos males a pizu sun bessidos:<br />

sos ateneos a prejos salidos<br />

non sun pane pro chie no hat dentes;<br />

mancan iscolas, mancan sos docentes,<br />

però sos guvernantes sun dormidos.<br />

Naras chibudda e ti risponden azu<br />

e si giran a s’ateru costazu.<br />

Famosu fit Federicu Segundu<br />

pro haer sa cultura <strong>in</strong> contivizu.<br />

ma custos han leadu su consizu<br />

da-i calch’isceiccu vagabundu,<br />

c’a sos magnates de su Terzu mundu<br />

su populu istruidu dat fastizu.<br />

Sos teracos sun sempre mezus tontos<br />

<strong>in</strong> modu chi no iscan fagher contos.


Un’iscol’arretrada ‘e chimbant’annos<br />

non podet esser si no <strong>in</strong> ru<strong>in</strong>a.<br />

Franca Falcucci est solu una ped<strong>in</strong>a<br />

tra sas Francas de Falcos pius mannos,<br />

chi riformende faghen pius dannos<br />

de cudda banda culturale <strong>in</strong> C<strong>in</strong>a.<br />

Ateru che de Mao sa muzere,<br />

sa banda ch’hamus oe a su Podere.


SA REPUBBLICA ‘E SAS TASSAS<br />

Sa nostra, est sa repubblica ‘e sas tassas:<br />

dogni tantu nd’imm<strong>in</strong>zan una noa:<br />

ma no affrontan cussa dura proa<br />

ne riccos evasores ne bagassas.<br />

Fatta sa legge istudian sas trassas,<br />

sos illustres mazzones senza coa,<br />

e gai, a esser sempre isozigados,<br />

sun trabagliantes e pensionados.<br />

Sos m<strong>in</strong>istros chi passan a s’istoria<br />

sun sos ch’ispil<strong>in</strong> sos contribuentes;<br />

sos fiscales passados e presentes<br />

han a restare sempre <strong>in</strong> sa memoria,<br />

pro ca si sunu cobertos de gloria<br />

presténdesi a su giogu ‘e sos potentes.<br />

Famosos Cavallotti e Mussol<strong>in</strong>i,<br />

mal’e peus Vanoni e Visent<strong>in</strong>i.<br />

In dogni tempus naschen faccias tostas<br />

cun duos tipos de cumportamentu:<br />

prima mandan s’istadu <strong>in</strong> fallimentu<br />

poi lu salvan <strong>in</strong>ventende impostas.<br />

A chie poden contare sas costas<br />

nde li surz<strong>in</strong> su samben, a momentu,<br />

ma non s’attriv<strong>in</strong> a fagher salassos<br />

subra sa pedd’ ‘e sos mannales rassos.<br />

Si calchi legge giusta est approvada<br />

restat <strong>in</strong> su calasciu a ponner muffa:<br />

dogni prommissa fatta est una truffa,<br />

che-i sas pensiones de annada.<br />

Ma si devet partire un’istangada,<br />

cun sos decretos paran sa baruffa,<br />

seguros chi cunsigh<strong>in</strong> dogn’<strong>in</strong>tentu<br />

cun sa fiduzia ‘e su Parlamentu.<br />

Dogni m<strong>in</strong>istru chi s’est divertidu<br />

a <strong>in</strong>ventare sa noa gabella,<br />

discurret cun Enrica e Raffaella<br />

de s’affoghizu chi hat parturidu<br />

(s’isceneggiada est s’ “hobbi” preferidu<br />

<strong>in</strong> cust’amena terra ‘e Pulc<strong>in</strong>ella).<br />

Però b’hat calchi m<strong>in</strong>istru propiziu<br />

a fagher de “giullare” a Mauriziu.


Sos m<strong>in</strong>istros fiscales senza frenu,<br />

pro cumpletare sas <strong>in</strong>venziones,<br />

mancat solu ch’a totu sas persones<br />

ponzan unu tassametru a s’alenu,<br />

<strong>in</strong> modu chi registret a pienu<br />

s’aera chi respiran sos pimones.<br />

Duncas, contribuente, suffri e balia<br />

sos ch’amm<strong>in</strong>istran s’azienda Italia.


SA MAFIA BIANCA<br />

Eh no , Signor M<strong>in</strong>istru! no est giustu<br />

chi trattet unu méigu attuale<br />

comente unu comune mortale,<br />

chi de curare hat perdidu su gustu.<br />

Su méigu est su Cesare Augustu<br />

de cust’Imperiu Assistenziale,<br />

chi prescriende analisi ebbia<br />

hat mezoradu solu <strong>in</strong> sa grafia.<br />

Sos méigos chi oe bos fentomo<br />

non sun pius sos méigos antigos,<br />

chi pius che duttores f<strong>in</strong> amigos<br />

e faghian sas visitas a domo.<br />

Si ses grave, sos méigos de como<br />

non los catturas mancu cun sa Digos.<br />

Bisonzat ch’andes a s’ambulatoriu<br />

e faghes da ‘<strong>in</strong>ie a zimitoriu.<br />

Duncas, cust’assistenzia est pagada<br />

mancari non ti servat pro niente;<br />

però, cand’has bisonzu veramente,<br />

ispendes pro sa visita privada.<br />

Sa Sanidade, goi amm<strong>in</strong>istrada,<br />

est una truffa legale <strong>in</strong>dezente;<br />

però, sos de sa “Mutua Locale”,<br />

pretenden trattamentu ispeciale.<br />

Sos ispidales mandan <strong>in</strong> malora<br />

ca su preju privadu est arbitrariu,<br />

e-d-est pro cussu chi calchi primariu<br />

pagadu <strong>in</strong> s’ispidale operat fora.<br />

Balanzat miliones <strong>in</strong>-d-un’ora,<br />

ma sempr’<strong>in</strong> beste de missionariu.<br />

E cando cheret iscioperat puru,<br />

tantu s’<strong>in</strong>casciu de fora est seguru.<br />

B’hat f<strong>in</strong>zas calch’illustre professore<br />

ch’arrivit a s’estremu ‘e s’imperizia:<br />

andas pro ti curare un’iterizia<br />

e ti cumb<strong>in</strong>chet ch’has unu tumore;<br />

però li passat lisciu dogn’errore<br />

senza l’assegurare a sa Giustizia,<br />

ca su potente Ipocrate modernu<br />

hat podestades de Babbu Eternu.


Bestit biancu cun coro nieddu<br />

rendende s’assistenzia illusoria.<br />

Sa mafia bianca est antigoria:<br />

non lassat logu a méigu noeddu,<br />

che chie su Repartu hat <strong>in</strong> Casteddu<br />

e <strong>in</strong> Londra sa sala operatoria.<br />

Sos guvernantes isperden gasie<br />

sos miliardos <strong>in</strong>ogh’e <strong>in</strong>ie.


S’ISTAMPA SARDA<br />

A dispettu de tantos palad<strong>in</strong>os,<br />

de su limbazu sardu defensores,<br />

non sun ebbia sos legisladores<br />

de s’idioma nostru sos Ca<strong>in</strong>os;<br />

ma sos veros morales assass<strong>in</strong>os<br />

dimustrados si sun sos editores<br />

de giornales de Tatari e Casteddu,<br />

ch’a sos sardos negadu han su faeddu.<br />

Innanti, su giornale turritanu,<br />

pubblicaiat calchi poesia;<br />

como forsi l’est pàrfida eresia<br />

misciare cun su sacru su profanu<br />

e pro rispettu de s’italianu<br />

de su sardu nd’hat fattu pulizia.<br />

Ecco ch’hat postu f<strong>in</strong>e a dogn’abusu<br />

e sardu no nde pubblicat piusu.<br />

S’op<strong>in</strong>ione mia personale<br />

est chi pro fagher s’abolizione<br />

han profittadu de s’occasione<br />

cando modificadu han su giornale;<br />

e <strong>in</strong> Casteddu han fattu tal’e cale<br />

cand’han modificadu s’ “Unione”.<br />

Ca su padronu nou fit guvardu<br />

hat abolidu sa rubrica <strong>in</strong> sardu.<br />

Duncas de narrer forte hamus dirittu<br />

chi a bocchire su sardu idioma<br />

non tentat solu su guvernu ‘e Roma,<br />

ma tramat puru su pabilu iscrittu.<br />

Pro cantu cun s’istampa est <strong>in</strong> cunflittu<br />

sa limba sarda restat sempr’<strong>in</strong> coma,<br />

e cando tentat de leare fua<br />

s’abbizat ch’est istranza <strong>in</strong> domo sua.<br />

Non b’hat cunvegnos ne taulas tundas<br />

chi potan a sa limba dare alenu;<br />

totu sas ciarras sun fogos de fenu<br />

chi s<strong>in</strong>d’istudan cun sas baraundas.<br />

Sas limbas mai diventan fecundas<br />

cando s’istampa las tenet a frenu,<br />

ne si tramandat peruna cultura<br />

si no est affidada a s’iscrittura.


De sos nostros giornales, veramente,<br />

non cumprendo sa tanta ostilidade;<br />

ma forsi timen chi sa sardidade<br />

lis potat <strong>in</strong>festare s’ambiente<br />

e cun sos frades de su Cont<strong>in</strong>ente<br />

bi perdan de istile e dignidade.<br />

De r<strong>in</strong>negare sa Sardigna tèntana<br />

però de l<strong>in</strong>fa sarda s’alimèntana.


BONANOTTE RAFFAELLA!<br />

Div<strong>in</strong>a, Onnipotente Raffaella!<br />

chi cun su tou imbiligu <strong>in</strong>doradu,<br />

<strong>in</strong> terra americana has isbarcadu<br />

cun sa trupp’ ‘e sa tua caravella;<br />

manc’a Colombo deit Isabella<br />

su chi Mama Tivù a tie hat dadu.<br />

De su guvernu custas sun sas proas<br />

proite hat <strong>in</strong>ventadu tassas noas.<br />

Sun legges de natura senz’iscrittas,<br />

dogni terr’hat su sou monopoliu:<br />

sos isceiccos esportan petroliu,<br />

nois, <strong>in</strong>vece, nadigas e tittas,<br />

pro las suzzare azìs’ ‘e ampullittas<br />

chi cunten<strong>in</strong> essenzia ‘e rosoliu.<br />

Dognunu mustrat sa sienda sua,<br />

nois mustramus lana e petta crua.<br />

Sublime Raffaella <strong>in</strong> calzamaglia!<br />

cun sa lagrima pronta <strong>in</strong> pibiristas,<br />

partis cun d’un’esercitu ‘e artistas<br />

pro fagher ispettaculos de vaglia,<br />

<strong>in</strong>vece has presentadu burrumbaglia<br />

e nos has subbissadu ‘e <strong>in</strong>tervistas<br />

a suggettos chi nois, pro isfogu,<br />

che mandaimis a-i cuddu logu.<br />

Fors’<strong>in</strong> programma no haisti solu<br />

s’ispaccu f<strong>in</strong>’a ch<strong>in</strong>tu <strong>in</strong> sa munnedda,<br />

ma mustràredi f<strong>in</strong>zas bravighedda<br />

faeddend’<strong>in</strong> <strong>in</strong>glesu e ispagnolu.<br />

Bessis che fae frisca <strong>in</strong> corr<strong>in</strong>tolu,<br />

ma s’idet chi ses già nas<strong>in</strong>iedda.<br />

Anzis, lu mustrat propiu s’ispaccu<br />

chi ses accurz’a f<strong>in</strong>ir’<strong>in</strong> su saccu.<br />

Ses accurz’a lassare cuss’armada<br />

de pegos chi t’allattan e ch’allattas;<br />

poi de tantas <strong>in</strong>tervistas fattas<br />

accabbas tue puru <strong>in</strong>tervistada,<br />

e de cust’ultima americanada<br />

pius non restan ammentos ne trattas,<br />

ne che prezisos relozos isvizzeros<br />

t’iscortan Jap<strong>in</strong>os e Giannizzeros.


Cand’has a esser tue <strong>in</strong> pensione<br />

ateras han a fagher ispettaculos,<br />

ma non santas chi fettan sos meràculos<br />

ch’has fattu tue <strong>in</strong> televisione.<br />

Tue, via satellite <strong>in</strong> persone,<br />

che ruspa isgombraisti sos ostaculos.<br />

Cun tegus tramontende est un’istella...<br />

Bonanotte, Div<strong>in</strong>a Raffaella.


PADRE LAMENTU<br />

Cust’attributu de “Padre Lamentu”<br />

bi l’hap’ ‘eo matessi appizzigadu,<br />

pro ca si mustrat totu addolimadu<br />

zelebrende sa missa <strong>in</strong> su cunventu.<br />

Mancu Cristos de tantu patimentu<br />

<strong>in</strong> sa rughe s’est gai lamentadu.<br />

Paret chi dogni male suffrat issu<br />

pius de su Messia cruzifissu.<br />

S’iscena ‘e custu padre attitadore<br />

conturbat f<strong>in</strong>za sa Fide Apostolica,<br />

cando trasformat sa missa cattolica<br />

<strong>in</strong> d’un’isceneggiada ‘e prim’attore:<br />

paren lamentos de ‘attu <strong>in</strong> calore<br />

o de unu chi hat attaccu ‘e colica.<br />

In su fervore de s’orassione<br />

assumit sa ‘isura ‘e s’istrione.<br />

Cand’ ido custu padre franziscanu<br />

amm<strong>in</strong>istrende s’offisciu div<strong>in</strong>u,<br />

cuddu romanzu de Fra Ciavol<strong>in</strong>u<br />

mi torrat a sa mente fittianu,<br />

chi preighende s’amore profanu<br />

fit de sas damas su beniam<strong>in</strong>u.<br />

Forsi, custu novellu Geremia,<br />

cun sas dòlimas chircat simpatia.<br />

Tra sos tantos lamentos ch’iscultades<br />

b’hat f<strong>in</strong>z’un’ater’<strong>in</strong>cunveniente:<br />

chi su missale sou est differente<br />

de su chi usan sos suos cunfrades.<br />

Tand’<strong>in</strong>vec’ ‘e pregare criticades<br />

e-i sa missa non balet niente.<br />

F<strong>in</strong>za su “Credo” paret noiosu<br />

<strong>in</strong> bucca ‘e custu padre latrangosu.<br />

E a pius chi si leat su gustu<br />

de trasformare sa missa <strong>in</strong> missone,<br />

a boltas, poi ‘e sa comunione,<br />

si sezzit e si faghet unu sustu.<br />

Ateras boltas dat a tempus giustu,<br />

senz’<strong>in</strong>tervallu, sa beneiscione.<br />

Cando f<strong>in</strong>it <strong>in</strong> presse, han appuradu<br />

chi est a diarrea o s’est purgadu.


Padre Lamentu est sempr’<strong>in</strong> discunfortu<br />

da-i s’ “Oremus” f<strong>in</strong>’a s’ “Offertoriu”.<br />

tantu chi una missa ‘e isposoriu<br />

s’assimizat a una miss’ ‘e mortu.<br />

F<strong>in</strong>z’<strong>in</strong> sa missa pro Cristos Risortu<br />

regnat s’atmosfera ‘e s’obitoriu.<br />

Su postu sou, adattu a su piantu,<br />

est capellanu fissu <strong>in</strong> campusantu.


SU PIANETA CUNCORDIA<br />

S’ esotica pianta ‘e sa cuncordia<br />

<strong>in</strong> terra sarda no attecchit mai.<br />

Da-i séculos semus sempre gai:<br />

gherrende pro su pumu ‘e sa discordia,<br />

ma da-i Deus sa misericordia<br />

pretendimus si semus <strong>in</strong> guai.<br />

Alimentamus odiu rezelu<br />

isettende s’accordu da-i chelu.<br />

Hamus <strong>in</strong>ciappuzzadu una Regione<br />

ch’est una tan’ ‘e lupos abbramidos;<br />

sa libid<strong>in</strong>e ruza ‘e sos partidos<br />

sutterran dogn’ispera ‘e unione.<br />

Sos porcos, mandighende <strong>in</strong> d’un’ajone,<br />

sun pius rispettosos e pulidos.<br />

E poi, de sos nostros milli males,<br />

damus sa neghe a sos cont<strong>in</strong>entales.<br />

Ite bene podimus isperare<br />

da-i custu perenne azzuffatoriu?<br />

S’<strong>in</strong>sultu est su passazu obbligatoriu<br />

pro cherrer s’avversariu affrontare,<br />

e gai, <strong>in</strong>vece de amm<strong>in</strong>istrare,<br />

redu<strong>in</strong> sa Sardigna a zimitoriu.<br />

O siat pro puntiglia o pro ‘<strong>in</strong>ari,<br />

si nde ‘ogan sos ojos pari-pari.<br />

Cust’est sa classe colta sarda eletta<br />

chi faghet sa Sardigna prosperare.<br />

Cheren sa limba sarda unificare<br />

e s’istrazzan s’afforru ‘e sa gianchetta.<br />

Dognunu hat s’<strong>in</strong>fallibile rezzetta<br />

chi niun’est dispostu a variare.<br />

Sos sardos mai han haer limba unida,<br />

salvu chi Wagner non torret a bida.<br />

Discurrend’<strong>in</strong> s’<strong>in</strong>ternu ‘e sos partidos<br />

s’iscadenat s’ignobile canaglia.<br />

Sos cungressos sun campos de battaglia<br />

<strong>in</strong>ue ruen mortos e feridos.<br />

Paren cumbattimentos tra bandidos<br />

prontos a s’iscannare pro sa taglia.<br />

E da-i custa iscazzottada <strong>in</strong>digna<br />

diat dever r<strong>in</strong>ascher sa Sardigna?!


Han semenadu sa disamistade<br />

Punicos, Ispagnolos e Romanos,<br />

Ligures, Bizant<strong>in</strong>os e Pisanos...<br />

sempr’<strong>in</strong> lotta tra babbu, fizu e frade.<br />

Hamus <strong>in</strong> s<strong>in</strong>u da-i antighidade<br />

s’odiu zegu tra coros umanos.<br />

Si zesserat s’eterna disanìa<br />

non dimis esser de sarda zenìa.


S’ATEISMU<br />

Chie si ‘antat d’esser miscredente<br />

e non connoschet ne deos ne santos,<br />

si podet dare puru milli ‘antos<br />

però non b’hat de li creer niente.<br />

Dogni bragheri contat a sa zente<br />

de s’ateismu sou sos ispantos,<br />

però, cando sas forzas no l’assìst<strong>in</strong>i,<br />

<strong>in</strong>vocat santos chi nemmancu esìst<strong>in</strong>i.<br />

Pro su piusu, chie ischit pregare,<br />

com<strong>in</strong>zat sempre cun s’Ave Maria,<br />

ma s’ateo, dejunu ‘e gerarchia,<br />

no ischit da-i chie com<strong>in</strong>zare.<br />

Tando ‘ettat sos santos tot’a pare<br />

ma no li ‘alet sa pregadoria,<br />

ca com<strong>in</strong>zat preghende a Gesugristu<br />

chi domandet sa grascia a Santu Sistu.<br />

A Sant’Antoni l’<strong>in</strong>vòcana totu<br />

e nott’e die dognunu lu pressat;<br />

ma s’ateo, birbante, s’<strong>in</strong>grammessat<br />

a unu santu ch’est pagu connotu<br />

ca, salvu calchi ‘olantigu devotu,<br />

hat paga clientela e s’<strong>in</strong>teressat.<br />

Coment’e chi sos santos, a istentu,<br />

fettan sas grascias pro appuntamentu!<br />

Dogn’ateo che puddu alzat sa cresta<br />

si l’accumpagnat su tempus suave,<br />

ma cand’est imbarcadu <strong>in</strong> calchi nave<br />

si cagat si su mare est <strong>in</strong> tempesta.<br />

Invocat santos a manca e a dresta<br />

e prommittit, <strong>in</strong> s’ora pius grave,<br />

sa candela cant’unu candaleri...<br />

ma est sempre prommissa ‘e mar<strong>in</strong>eri.<br />

Dadu chi sos ist<strong>in</strong>tos bestiales<br />

si manifestan <strong>in</strong> s’om<strong>in</strong>e puru<br />

- chi senza Fide <strong>in</strong>naspat <strong>in</strong> s’iscuru,<br />

causend’<strong>in</strong> su mundu tantos males -<br />

de s’ateismu de sos animales<br />

cunfesso chi nemmancu so seguru.<br />

Nachi Santu Franziscu hat cunvertidu<br />

f<strong>in</strong>zas su lupu appenas chi l’hat bidu.


Duncas, naramus chi cust’ateismu<br />

est un’ispudorada f<strong>in</strong>zione,<br />

a sa cale recurret s’isbruffone<br />

pro cuare su sou bigottismu<br />

( a su contrariu ‘e su terrorismu<br />

chi si ‘estit cun peddes de anzone ).<br />

E rezitan, cumparsas e attores,<br />

falzas columbas e falzos astores.


LEGGES E COSTUMENES<br />

De sos italianos determ<strong>in</strong>os<br />

diffizil’est cumprender sa rejone:<br />

ponen ladros de puddas <strong>in</strong> presone<br />

e liberan ferozes assass<strong>in</strong>os.<br />

Han postu for’ ‘e legge sos cas<strong>in</strong>os<br />

e ammitt<strong>in</strong> sos “Ghei” <strong>in</strong> Cannigione.<br />

Como non s’ischit s’est pius legale<br />

o sa bagassa o s’omossessuale.<br />

Duncas no est motivu ‘e vituperiu<br />

dare su chi fit prima proibidu,<br />

ca pro fortuna b’hat calchi partidu<br />

chi leat ambas artes <strong>in</strong> su seriu.<br />

Paret chi unu nou m<strong>in</strong>isteriu<br />

hat a esser apposta istituidu.<br />

Su titulu est cunform’a su costumene:<br />

pederastas, nudismu, e bagassumene.<br />

Cuddos cheren su “Gruppu” <strong>in</strong> Parlamentu,<br />

custas cheren sa Cascia ‘e Previdenzia,<br />

ma pro render legale un’<strong>in</strong>decenzia<br />

occurret unu nou ord<strong>in</strong>amentu.<br />

Pro cussu sun arreu <strong>in</strong> movimentu<br />

<strong>in</strong>vochende sas legges de urgenzia.<br />

E faghen importantes sem<strong>in</strong>arios<br />

cun m<strong>in</strong>istros e sottosegretarios.<br />

Non si prestan a fazile giudiziu<br />

cussas artes de biblica memoria,<br />

ca non prezisat nemmancu s’istoria<br />

si sun pro maladia o sun pro viziu.<br />

S’iscenzia non dat perun’<strong>in</strong>diziu<br />

e gai f<strong>in</strong>it dogni salmu <strong>in</strong> gloria.<br />

Ma su fatt’est chi cuss’istadu <strong>in</strong>soro<br />

cheren chi si lu dian totu a coro.<br />

In Cannigione dan zertos permissos<br />

forsi ca est de moda sa ‘irdura.<br />

ma creo ch’<strong>in</strong> sos campos de Caddura<br />

servian pius Issas chi no Issos.<br />

Si cussos centros “Ghei” sun ammissos,<br />

permittan de sas “Domos” s’abbertura,<br />

ca no est giust’<strong>in</strong> su mund’ ‘e su viziu<br />

abberrer solu s’<strong>in</strong>trada ‘e serviziu.


In sas fazzendas matrimoniales<br />

sas muzeres assist<strong>in</strong> sos maridos;<br />

sos chi no han muzere e sun famidos<br />

noleggian assistentes casuales,<br />

e <strong>in</strong>vece sos omossessuales<br />

sun issos sos chi cheren assistidos.<br />

Sos ch’han bisonzu de fem<strong>in</strong>’anzena<br />

non chircan surrogadu <strong>in</strong> Arzaghena.


IN CUNFIDENZIA CUN TIU ANGHELEDDU<br />

Caru Ti’ Angheleddu, ogni Nadale<br />

nos ammentat sa ‘Ostra dispidida,<br />

ma nos ammentat puru ch’<strong>in</strong> sa vida<br />

hazis lassadu un’opera immortale,<br />

fundadu una Rivista Culturale<br />

da ogni veru sardu aggradessida.<br />

Sezis tra sos Mazores mente <strong>in</strong>signa<br />

chi hazis fattu onore a sa Sardigna.<br />

De sos poetas fizis su docente<br />

e bos haian istima s<strong>in</strong>zera.<br />

Tando faghian poesia vera,<br />

impignende su coro e-i sa mente;<br />

como l’impastan meccanicamente<br />

che calcestruzzu <strong>in</strong> sa betoniera.<br />

Bi ‘ettan s’alfabeto, paza e bentu<br />

e nd’essit fora su cumponimentu.<br />

O <strong>in</strong> die, cust’Isula fantastica<br />

contat pagos “Rizolos Cristall<strong>in</strong>os”;<br />

pro sa mazore parte sun tra<strong>in</strong>os<br />

chi trazan arga e saccheddos de plastica.<br />

Como dogn’arte est diventada elastica<br />

e han libera fua sos ciapp<strong>in</strong>os.<br />

Sovrana est s’anarchia <strong>in</strong> dogni logu:<br />

chie non bettat lua ponet fogu.<br />

Cando calchi Nerone facci-mannu<br />

s’<strong>in</strong>coronat “poeta” a prepotenzia,<br />

non mancat mai sa pua presenzia<br />

<strong>in</strong> sos cuncursos chi brotan dogn’annu.<br />

Creo chi ‘Ois da-i cuss’iscannu<br />

bos abbizedas de sa differenzia<br />

tra Poesia chi podet cumparrer<br />

e “poesia” pro modu de narrer.<br />

De sas chi sun <strong>in</strong> su ‘Ostru volùmene<br />

manc’una poesia est premiada;<br />

com’<strong>in</strong>vece, sos “Vates” de annada,<br />

de premios nde faghen bamballùmene;<br />

cun perigulu mannu chi s’istrùmene<br />

si s’opera non benit pubblicada.<br />

Pro sos ch’<strong>in</strong>cunzan medaglias de lama<br />

non contat su valore ma sa fama.


Bois, non solu sa fama hazis tentu,<br />

ma su valore, s’istima, s’affettu,<br />

senza Bos <strong>in</strong>grusciare a su cuspettu<br />

de criticos de dubbiu talentu,<br />

chi pro mesu de calchi allisciamentu<br />

accomunan s’istagnu a s’oro nettu.<br />

A Bois non servian sas patentes<br />

ch’imbuffan oe zertos cuncurrentes.


LIBEROS MACCOS IN LIBERU ISTADU<br />

De “Guvernantes Maccos” su b<strong>in</strong>omiu<br />

s’han meritadu cun rejone santa<br />

sos ch’han fattu sa legge “chentottanta”,<br />

timende de f<strong>in</strong>ire <strong>in</strong> manicomiu.<br />

Segund’issos merìtan un’encomiu<br />

c’han abrogadu sa mala pianta<br />

e, senza cunsideru e cautela,<br />

han postu sos dementes <strong>in</strong> carrela.<br />

Su abolire sas domos de cura<br />

‘ue f<strong>in</strong> sos malàidos de mente,<br />

senza pensare antizipadamente<br />

de fagher un’apposita istruttura,<br />

o est sa legge isàpida ‘e natura,<br />

o est s’esecutivu <strong>in</strong>cumpetente.<br />

O puru, trascurende sos doveres,<br />

sun senza sal’<strong>in</strong> conca ambos poderes.<br />

Indifferentes, sos politicastros,<br />

lassan currer sos traos senza loros:<br />

non sun capazes de fagher mezoros<br />

però cumb<strong>in</strong>an fatales disastros,<br />

tantu ch’idende zertos impiastros<br />

diventan f<strong>in</strong>zas pallidos sos moros.<br />

Como t’agatas custa legge <strong>in</strong> manu<br />

chi faghet benner maccu su ch’est sanu.<br />

Politicantes de pessima fama<br />

nd’hamus connot’<strong>in</strong> totu sos consizos,<br />

ma sos ch’han dadu sos peus fastizos<br />

criadu han custu tristu panorama:<br />

fizos maccos chi ‘occh<strong>in</strong> babbu e mama,<br />

babbos maccos ch’impìccana sos fizos.<br />

Ateros maccos, senza ghia adatta,<br />

ch’isparan a su pubblicu <strong>in</strong> piatta.<br />

S’istadu de su maccu furiosu<br />

zertu no est ne comodu ne bellu;<br />

un’ispidale de nou modellu<br />

li diat esser pius profettosu.<br />

Ma su maccu pius perigulosu<br />

est cuddu chi l’abberit su cancellu.<br />

No est solu su maccu, su guai,<br />

ma f<strong>in</strong>zas chie approvat legges gai.


Ma forsi no est giustu a narrer male<br />

contr’a sa legge de sa Sanidade,<br />

chi cunzedit piena libertade<br />

f<strong>in</strong>zas a su malàidu mentale,<br />

( e no l’azzettan mancu <strong>in</strong> s’ispidale<br />

si no <strong>in</strong>trat de sua volontade).<br />

Eppuru che cheriat, a sa f<strong>in</strong>e,<br />

custa legge ch’abrogat su macch<strong>in</strong>e.


RECURRIDE A RAFFAELLA<br />

Si aereos e naves<br />

iscioperan a cadena;<br />

si oe <strong>in</strong> sa Madalena<br />

curren perigulos graves;<br />

si brujan feras e aves<br />

e dogni zona buscosa...<br />

pro calesisiat cosa<br />

recurride a Raffaella.<br />

S’<strong>in</strong> Casteddu a remiarzos<br />

bettan vasos a tramattas<br />

<strong>in</strong> carrelas e piattas<br />

usadas pro muntonarzos;<br />

s’assessores faularzos<br />

<strong>in</strong> Tivù sun sempr’<strong>in</strong> posa...<br />

pro calesisiat cosa<br />

recurride a Raffaella.<br />

Cando <strong>in</strong> sas riuniones<br />

si discurret de ‘<strong>in</strong>ari<br />

e s’<strong>in</strong>zunzan pari-pari<br />

tra Opus Dei e Massones;<br />

rassignan dimissiones<br />

fattend’iscena odiosa...<br />

beh! f<strong>in</strong>zas pro custa cosa<br />

recurride a Raffaella.<br />

Si timende - oe che deris -<br />

v<strong>in</strong>dittas e secruestos,<br />

pro difender sos onestos<br />

bos mandan carab<strong>in</strong>eris,<br />

e cun cussos furisteris<br />

nde ‘irades che gazosa...<br />

tando fagh<strong>in</strong>de una cosa:<br />

recurride a Raffaella.<br />

S’<strong>in</strong> calch’istabilimentu<br />

protestan sos dipendentes,<br />

ca cessos suffizientes<br />

non tenen <strong>in</strong> godimentu;<br />

e si calchi traimentu<br />

b’hat tra isposu e isposa...<br />

pro calesisiat cosa<br />

recurride a Raffaella.


Como <strong>in</strong> televisione<br />

s’avverat dogni meraculu:<br />

totu faghet ispettaculu,<br />

Giustiscia e Religione,<br />

Politica, Istruzione,<br />

Moda, Poesia e Prosa...<br />

pro calesisiat cosa<br />

recurride a Raffaella.


SU PIANETA ONESTADE<br />

Mai che oe, chirchende onestade,<br />

mi so abbistu cantu costat cara:<br />

est diventada una pianta rara<br />

chi non creschet pius <strong>in</strong> povertade.<br />

Chirchende una funtana frisca e giara<br />

est tanta zent’ ‘e giustiscia sidida,<br />

ca a render penosa custa vida<br />

sos crim<strong>in</strong>ales sun fattende a gara.<br />

Cuddu ch’hat sa cuscienzia pulida<br />

est oggettu de beffe e de isfregiu<br />

dai sos ch’hana dogni privilegiu<br />

<strong>in</strong> sa classe politica iscadida.<br />

Non podet esser, su m<strong>in</strong>istru egregiu,<br />

assuggettadu a sa giustiscia umana:<br />

s’immunidade sua est soberana,<br />

sacra pius de su Podere regiu.<br />

Duncas, resultat un’impresa vana<br />

chircare s’onestade <strong>in</strong> custu mundu,<br />

ca si chircamus bene a fund’a fundu<br />

sa crisi no est solu italiana.<br />

Paba Giuanne Paulu Segundu<br />

est preighende s’Evangelu <strong>in</strong>vanu,<br />

già chi dogni prezettu cristianu<br />

est cattigadu <strong>in</strong> modu <strong>in</strong>verecundu.<br />

Su chi ti paret santu su manzanu,<br />

su sero ti l’ispid<strong>in</strong> <strong>in</strong> galera,<br />

ma poi f<strong>in</strong>it totu a trallallera,<br />

segundu su sistema italianu.<br />

Duncas, est s’onestade una chimera<br />

s’<strong>in</strong>ue chircas lughe b’hat iscuru.<br />

Sempre pius nieddu est su futuru<br />

si mancu brillat su sol’<strong>in</strong> s’aera.


SU NEGUSCIU DE SAS INDULGENZIAS<br />

Don Steller<strong>in</strong>u, Rettore abruzzesu,<br />

mere de una televisione,<br />

est bendende pro unu milione<br />

unu post’<strong>in</strong> su chelu affacc’a Gesu.<br />

Appenas cussa notiscia han <strong>in</strong>tesu,<br />

medas han fattu prenotazione,<br />

ca già s’ischit, sa zente est fatta gai:<br />

abbuccat sempre ca....non s’ischit mai.<br />

A Santu Pedru a Vasco, <strong>in</strong> campanile,<br />

hat collocadu sa sua emittente,<br />

da <strong>in</strong>ie barattat cun sa zente<br />

su Paradisu a usu mercantile.<br />

S’<strong>in</strong>trallazzu no est tantu deghile,<br />

ca s’assimizat a una tangente,<br />

già chi deven pagare a dogni costu<br />

sos ch’<strong>in</strong> su chelu cheren unu postu.<br />

Su m<strong>in</strong>imu est unu milione,<br />

pro chie ‘e pagu logu si cuntentada,<br />

ma si calcunu s’offerta aumentada<br />

mezorat f<strong>in</strong>zas sa posizione:<br />

tenet dirittu a unu cadreone<br />

appena <strong>in</strong> Paradisu si presentada.<br />

E si sos miliones sun chimbanta<br />

pro cumpagnia li dan una santa.<br />

Deo supponzo chi Don Steller<strong>in</strong>u<br />

giutat calchi profeta <strong>in</strong>corporadu;<br />

o est un’ateru verbu <strong>in</strong>carnadu<br />

chi sa mama abruzzesa hat tentu <strong>in</strong> s<strong>in</strong>u,<br />

già chi a lottos su regnu div<strong>in</strong>u<br />

est barattende a chie est prenotadu.<br />

No hat bisonz’ ‘e apostulos como,<br />

ca tant’ognunu hat sa Tivù <strong>in</strong> domo.<br />

Che agenzia chi prenotat gitas<br />

paret cust’agenzia ‘e su Rettore,<br />

ma forsi s’affluenzia est mezore<br />

ca cunfortat sas animas cuntritas.<br />

Est puru beru chi sun <strong>in</strong>f<strong>in</strong>itas<br />

sas vias pro andare a su Segnore:<br />

chie preghende cun Fide perfetta,<br />

chie paghend’<strong>in</strong> cheja sa mazzetta.


Però non so seguru chi Gesusu<br />

appogget cussa truffa bella e bona.<br />

Imbrogliende sa zente credulona<br />

chiesisiat cummittit abusu,<br />

nende chi chie pagat de piusu<br />

f<strong>in</strong>z’<strong>in</strong> su chelu agatat sa poltrona.<br />

Ma pro sos mammaluccos chi bi crène<br />

cussu parrocu ch’han lis istat bene.


SU MALAIDU EST MALE ‘IDU<br />

Si bi faghides bene attenzione<br />

su malàidu tenet sempre tortu.<br />

Cando pius bisonzu hat de cunfortu<br />

tando pius li dan tribulascione.<br />

De ogni male est isse sa cajone,<br />

tantu chi si disizat mezus mortu.<br />

In sas puddas s’ist<strong>in</strong>tu est uguale:<br />

totu biccan sa pudda ch’istat male.<br />

Si has s’artrosi o ti dolet s’isch<strong>in</strong>a,<br />

opuru accusas ateros dolores,<br />

luego totu diventan duttores<br />

e ognun’hat sa sua meigh<strong>in</strong>a.<br />

B’est chie ti consizat s’aspir<strong>in</strong>a,<br />

chie papp<strong>in</strong>os d’ervas e fiores.<br />

E si non des a totu accunsentire<br />

naran chi ti piaghet a sunfrire.<br />

M’amment’ancora su ch’est capitadu<br />

a un’amigu ch’<strong>in</strong> s’iscala est rutu:<br />

luego a s’ispidale che l’han giutu,<br />

ca giughiat un’ossu fratturadu.<br />

Però cand’<strong>in</strong> familia est torradu<br />

est pro fortuna chi no l’han iscutu.<br />

L’han trattadu de fessu e de coglione,<br />

ca già podiat dare attenzione.<br />

Lassemus sa persone ch’est distratta<br />

e ch’est suggetta a calchi trambuccada,<br />

ma nademi, unu ite gulpa nd’hada<br />

cando li ‘en<strong>in</strong> dolores de matta?<br />

E puru f<strong>in</strong>zas tando b’hat cumbatta,<br />

ca suspettan <strong>in</strong> calchi picchettada,<br />

e l’attribu<strong>in</strong> chi hat fattu festa<br />

cun calchi pietanzia <strong>in</strong>digesta.<br />

E ite narrer de su trattamentu<br />

a su ricoveradu <strong>in</strong> s’ispidale:<br />

est cosa rara ch’<strong>in</strong> su personale<br />

b’hat calchi benemeritu elementu.<br />

Pro su pius lu curan a istentu,<br />

chi paren assistende un’animale.<br />

Sa cronaca ogni die est testimonza<br />

chi est sa Sanidade una ‘irgonza.


Su malàid’<strong>in</strong> cl<strong>in</strong>ica est <strong>in</strong> pena<br />

ca est custr<strong>in</strong>t’a sunfrire a s’acua.<br />

Già unu est de istrobbu <strong>in</strong> domo sua,<br />

figuradebos s’est <strong>in</strong> dom’anzena.<br />

S’a narrer ohi! s’attrivit appena,<br />

a bell’apposta l’abbruncan sa bua.<br />

Invec’ ‘e haer trattamentu umanu,<br />

su malàidu tollerat su sanu.


FEMINISMU IN SALZA PICCANTE<br />

Poi ‘e s’iscandalu ‘e pr<strong>in</strong>zipessas,<br />

suzzessu <strong>in</strong> s’Inghilterra puritana,<br />

hat dezisu sa cheja anglicana<br />

de ord<strong>in</strong>are sas sazerdotessas.<br />

In proa v<strong>in</strong>t<strong>in</strong>oe soldadessas<br />

hat assuntu sa truppa italiana.<br />

Corte, caserma e cheja protestante,<br />

han fattu cronaca <strong>in</strong> salza piccante.<br />

Cust’est sa “Paris opportunidade”<br />

chi reclaman sas fem<strong>in</strong>as modernas;<br />

solu ch’appiccan istola e gibernas<br />

<strong>in</strong> su periodu ‘e maternidade,<br />

ca reconnotas pro sa Sanidade<br />

sunu sas esigenzias maternas.<br />

Tand’est ch’<strong>in</strong>tran <strong>in</strong> crisi <strong>in</strong> sagristia<br />

e <strong>in</strong> sos rangos de sa polizia.<br />

Ma no est solu istola e istellettas<br />

chi sas fem<strong>in</strong>as cheren <strong>in</strong>dossare,<br />

ca dian cherrer puru cumandare<br />

mercantiles, vascellos e corvettas,<br />

pro fagher bider manovras perfettas<br />

<strong>in</strong> nottes de tempesta <strong>in</strong> altu mare,<br />

e dare esempiu a s’equipaggiu<br />

de valore zivile e de coraggiu.<br />

E ite narrer de sas pompieras,<br />

chi han già tantos fogos istudadu?!<br />

Ma non s’ischit proite arruoladu<br />

no han ancora sas carab<strong>in</strong>eras,<br />

ne seberadu sas corazzieras<br />

pro iscortare su Cabu ‘e s’Istadu.<br />

S’est <strong>in</strong> bich<strong>in</strong>i, sa gentile iscorta,<br />

sos “pistoleros” han sa manu morta.<br />

Si sas militaressas <strong>in</strong> colonna<br />

marcian <strong>in</strong> “slip” che-i sas bagnantes,<br />

tando sas peidressas protestantes<br />

poden narrer sa missa <strong>in</strong> m<strong>in</strong>igonna.<br />

Si sun bestidas che-i sa Madonna<br />

sun for’ ‘e moda e pagu elegantes.<br />

Mesu nudas non peccan de seguru<br />

ca mesu nudu est Gesugristu puru.


Cheria <strong>in</strong>tender s’est cunsenziente<br />

su generale ‘e armada Mambr<strong>in</strong>i:<br />

ponner sas soldadessas <strong>in</strong> bich<strong>in</strong>i<br />

- ma seberadas appositamente -<br />

che Carmen Russo, cun s<strong>in</strong>u isporgente,<br />

ancas che Parietti e Cuccar<strong>in</strong>i.<br />

Bastat chi non si dìana malàidas<br />

e non torren a domo totu ràidas.


A MORTE SOS GIUBBILADOS<br />

Sa pubblica Azienda Italiana<br />

forsi non fit istada <strong>in</strong> fallimentu<br />

si no haiat a garrigu tentu<br />

una marea de zent’anziana,<br />

chi pro si nde cazzare dogni gana<br />

isperdisciat d<strong>in</strong>ari e alimentu.<br />

Ecco proite tentan, sos istados,<br />

de abolire sos pensionados.<br />

Cando su Fiscu los tartassat forte<br />

est pro su bene de sa nazione,<br />

e-i sos guvernantes han rejone<br />

de <strong>in</strong>vocare sa Celeste Corte<br />

chi fettat co<strong>in</strong>cider cun sa morte<br />

sa data de andare <strong>in</strong> pensione.<br />

Intantu han decretadu s’aumentu<br />

de s’edad’ ‘e su pensionamentu.<br />

No est tantu sa misera tangente<br />

chi faghet su guvernu <strong>in</strong>depidare,<br />

ma sa ispesas chi devet pagare<br />

dende sa pensione a tanta zente,<br />

ch’a ottant’annos, isfacciadamente,<br />

gosan sa vida senza trabagliare.<br />

F<strong>in</strong>z’<strong>in</strong> sa mesa sun ischizz<strong>in</strong>osos,<br />

c’a pius chi sun bezzos sun visciosos.<br />

Osservad’<strong>in</strong> sa Posta, a f<strong>in</strong>’ ‘e mese,<br />

sas filas longas chi non f<strong>in</strong><strong>in</strong> mai;<br />

ecco proite est reduidu gai,<br />

s’Istadu, chi non rezet manch’<strong>in</strong> pese,<br />

mantenzende debadas tantos rese<br />

chi viven solu iscultende sa Rai:<br />

isettend’una legge adeguada<br />

a tantas pensiones de annada.<br />

Poi b’est s’oziu, su babb’ ‘e sos vizios,<br />

ch’iscadenat ist<strong>in</strong>tos bestiales,<br />

chi pro sos giubbilados sun fatales<br />

a causa ‘e sos tantos pregiudizios,<br />

ca chircan f<strong>in</strong>zas sos logos propizios<br />

pro fagher violenzias carnales.<br />

Ma, <strong>in</strong> s’antighidade, ite faghian?<br />

Sos anzianos los irroccaian!


Duncas, dadu ch’est cosa istabilida,<br />

chi sos pensionados costan troppu,<br />

e-i s’<strong>in</strong>flazione est a galoppu<br />

ca tropp’a longu los tenen <strong>in</strong> vida,<br />

cumbenit de serrare sa partida<br />

cun duna legge urgente sens’<strong>in</strong>toppu,<br />

pro chi sa zente, appenas giubbilada,<br />

che a s’antiga siat irroccada.


UNA LEGGE INUMANA<br />

Ma cando mai unu sequestradu<br />

podet <strong>in</strong> sa Giustiscia cunfidare,<br />

si chie tentat de lu liberare<br />

est che del<strong>in</strong>quente <strong>in</strong>carceradu,<br />

e de sos benes suos est privadu<br />

pro chi non potat riscattu pagare?<br />

Duncas, sos peus <strong>in</strong>imigos suos<br />

- prima fit unu - como sun <strong>in</strong> duos.<br />

Prima fit su dissignu crim<strong>in</strong>ale<br />

de s’<strong>in</strong>umanu sequestradore<br />

chi a s’ostaggiu faghiat terrore,<br />

suggettu a trattamentu bestiale.<br />

Como f<strong>in</strong>z’<strong>in</strong> materia penale<br />

est <strong>in</strong>umanu su legisladore,<br />

ca s’istrum<strong>in</strong>zu de legge ch’hat fattu<br />

l’impedit de pagare su riscattu.<br />

Chissà <strong>in</strong>ue hat postu su sentidu<br />

chie de fagher legges hat podere,<br />

si non cuntemplat chi est <strong>in</strong> dovere<br />

de fagher istanare su bandidu.<br />

Sa mafia sequestrat su maridu,<br />

sa legge sequestrat sa muzere.<br />

Oramai niunu hat su coraggiu<br />

de s’arriscare a salvare un’ostaggiu.<br />

Non mancaiat su codice nou<br />

pro render sa Giustiscia illusoria:<br />

a pius ch’est sa legge vessatoria<br />

l’amm<strong>in</strong>istrat dognunu a modu sou.<br />

Sun barant’annos, sas concas de ou,<br />

cont<strong>in</strong>u troppiende sa memoria,<br />

pro cussu resultadu orig<strong>in</strong>ale:<br />

una cura ch’est peus de su male.<br />

Tue, legisladore, non bi crese,<br />

si non rues <strong>in</strong> manu a s’assass<strong>in</strong>u,<br />

chi vittima est s’onestu zittad<strong>in</strong>u<br />

de zertas legges fattas cun sos pese.<br />

Bastat chi ciarres <strong>in</strong> “politichese”<br />

pro te est sempr’<strong>in</strong> paris su cam<strong>in</strong>u.<br />

Mezus chi mai ti ponzas a tessere<br />

s’est pro aumentare su malessere.


Zertu, chie no ischit it’est pena<br />

non pensat a su dannu ‘e cussa cura.<br />

Zertos approvan sa “l<strong>in</strong>ia dura”<br />

ca tantu est praticada <strong>in</strong> pedd’anzena,<br />

ma non chie proadu hat sa cadena<br />

o ateros <strong>in</strong>ventos de tortura.<br />

Nemmancu tue l’haisti approvada<br />

s’haisti tentu s’orija muzzada


SU PRESIDENZIALISMU<br />

Su “presidenzialismu” isvisceràdu<br />

est maladia cronica <strong>in</strong>fettiva;<br />

paret sempre dispostu a s’offensiva<br />

chie da-i cuss’ “ismu” est contagiadu,<br />

siat su presidente ‘e un’istadu<br />

o presidente de coperativa.<br />

E si cheret proteggidu e succùrridu<br />

ogni ‘olta ch’<strong>in</strong>tendet calch’istùrridu.<br />

Si su partidu democristianu<br />

benit a pattu cun su promotore,<br />

acquistat potenzia mazore<br />

f<strong>in</strong>zas su Presidente italianu,<br />

che-i su Presidente americanu<br />

( chi segundu su Melzi est dittadore ).<br />

E gai fatta sa riforma ottusa<br />

hamus sa dittadura Made <strong>in</strong> Usa.<br />

Custa pabedda presidenziale<br />

est fazile chi siat calchi fr<strong>in</strong>a<br />

chi l’hat battìda da “oltrecort<strong>in</strong>a”<br />

paris cun sa “c<strong>in</strong>esa” <strong>in</strong>fluenzale,<br />

e <strong>in</strong>vestidu hat su Quir<strong>in</strong>ale,<br />

Palazzo Chigi cun sa Farnes<strong>in</strong>a.<br />

Poi, cun sos politicos cuntattos,<br />

han <strong>in</strong>fettadu varios palattos.<br />

Est unu male ch’<strong>in</strong>trat prepotente<br />

<strong>in</strong> sos cunf<strong>in</strong>es senza passaportu.<br />

In Italia est già <strong>in</strong>tradu <strong>in</strong> portu<br />

e <strong>in</strong>contradu adattu hat s’ambiente:<br />

cando unu diventat presidente<br />

abbaidat a totu a oju tortu.<br />

A tot’isfidat, cun totu s’isbragat,<br />

totu li deven, niunu lu pagat.<br />

Su populu già tenet bell’afficu<br />

si dogni presidente hat un’ispada<br />

e provocat sa zente a man’armada<br />

ogni ‘olta chi tenet calchi annicu.<br />

Tando proib<strong>in</strong> f<strong>in</strong>zas su burricu<br />

de poder troddiare <strong>in</strong> sa pigada:<br />

s’accurzu presidentes b’hat pro casu,<br />

luego <strong>in</strong> culu li ficch<strong>in</strong> su nasu.


Proite, beneittos presidentes,<br />

- de sa proloco o de su condom<strong>in</strong>iu -<br />

cherides cun su ‘ostru predom<strong>in</strong>iu<br />

fagher s’istrage de sos <strong>in</strong>nozentes?<br />

Non meritades, gai prepotentes,<br />

nemmanc’una medaglia ‘e allum<strong>in</strong>iu.<br />

S’hazis vocazione a sa filippica,<br />

o presidentes, dadebos a s’ippica!


POTENTE SEGNORA<br />

Burocrazia, potente segnora,<br />

chi màstigas pabilu a tunnelladas,<br />

sempre famida de cartas bulladas,<br />

ses de ogni regime protettora.<br />

Burocrazia, bezza e paralitica,<br />

ses dest<strong>in</strong>ada a fagher <strong>in</strong> eternu<br />

sa ruffiana de ogni guvernu,<br />

disposta a digirire ogni politica.<br />

Dogni partidu ti faghet sa critica,<br />

f<strong>in</strong>’a tenner <strong>in</strong> manu su Podere,<br />

poi de te si servit a dovere,<br />

pro mandare a...”ramengo” ogni riforma,<br />

ca bastat una borbonica norma<br />

pro reterdare f<strong>in</strong>zas s’aurora.<br />

Burocrazia, piena ‘e ru<strong>in</strong>zu,<br />

ca non faghes perunu movimentu,<br />

tue dogni modernu ord<strong>in</strong>amentu<br />

lu faghes diventare un’istrum<strong>in</strong>zu.<br />

Appena de riforma ‘ides imm<strong>in</strong>zu<br />

- tantu devet passare <strong>in</strong> manu tua -<br />

subitamente li bloccas sa fua<br />

cun sas tuas trobeas ben’istr<strong>in</strong>tas,<br />

firma che rocca a totu sas isp<strong>in</strong>tas,<br />

resultas sempre tue b<strong>in</strong>chidora.<br />

Sas riformas sun sempre dest<strong>in</strong>adas<br />

a morrer <strong>in</strong> su tou labir<strong>in</strong>tu,<br />

de custu su guvernu nd’est cunv<strong>in</strong>tu,<br />

prim’ancora chi ‘enzan approvadas,<br />

tantu chi, calchi ‘olta, sun passadas<br />

senza fissare s’istanziamentu.<br />

Ma pro fagher su populu cuntentu<br />

li pienas de sognos su calasciu,<br />

<strong>in</strong> modu chi, cand’hat umore basciu,<br />

sos bellos sognos nde ‘oghet a fora.<br />

Burocrazia, sempre <strong>in</strong>opportuna,<br />

restia a dogni noa conquista,<br />

paret chi non ti sias mancu abbista<br />

chi arrivadu est s’òm<strong>in</strong>e a sa luna.<br />

Non poden fagher riforma peruna,<br />

si prima non riforman bene a tie.<br />

Ma non creo chi ‘enzat cussa die,<br />

ca su guvernu ti preferit gai,<br />

<strong>in</strong> modu chi non fetat nudda mai<br />

e anden sos programmas <strong>in</strong> malora.


Sos ch’amm<strong>in</strong>istras cun podere immensu,<br />

de te no han istima e ne amore,<br />

ca pesas che montagna pro rigore,<br />

ma non tenes un’unza ‘e bonu sensu.<br />

Cando das milli francos de cumpensu<br />

nde cheres deghemiza pro marchettas.<br />

Pro <strong>in</strong>casciare che lupu ti ‘ettas,<br />

ma pro pagare ses surda pedrale.<br />

Ses personificada <strong>in</strong> s’istatale,<br />

f<strong>in</strong>zas cun isse mala pagadora.<br />

In duna fitta giungla burocratica<br />

isperdes sos dirittos de sa zente,<br />

a dolu mannu ‘e su contribuente,<br />

s’<strong>in</strong> manos tuas ponet una pratica.<br />

De bizant<strong>in</strong>os erede fanatica,<br />

los superas <strong>in</strong> s’arte ‘e sos cavillos.<br />

Podet dormire sonnos tranquillos<br />

chie chircat <strong>in</strong> te giustiscia umana.<br />

Però sa nostra babele romana<br />

si cret sa mama de dirittu ancora.


SA GIOGA PURU IN GRIGIO-VERDE<br />

Un’operazione militare<br />

hat fatt’ispantu <strong>in</strong> Capo Teulada,<br />

chi mancu sa famosa Ottava Armada<br />

battaglias gai hat dévidu affrontare.<br />

Si coment’<strong>in</strong> Sardigna terra e mare<br />

est tota zona militarizada,<br />

sos militares chi sun <strong>in</strong> su postu<br />

la deven controllare a dogni costu.<br />

Ma unu réduce ‘e s’ultima gherra,<br />

unu zertu Dessì de ottant’annos,<br />

ignorende de fagher tantos dannos,<br />

<strong>in</strong>trat chirchende gioga <strong>in</strong> cussa terra,<br />

chi est tra Porto P<strong>in</strong>o e Cabuterra,<br />

gai comente faghian sos mannos.<br />

Ma cuss’azardu istadu l’est fatale<br />

pro s’ de unu uffizziale.<br />

Su cale, senza fagher chistione,<br />

li sequestrat gioga e bicicletta<br />

( mancu male chi fit senza manetta,<br />

pro che lu giugher che ladru a presone),<br />

ca cussa gioga est de su battaglione,<br />

mancari chi no giutat istelletta,<br />

Chi bicicletta, gioghitta e coccoi<br />

sun corpos de reatu ischidu hat poi.<br />

Intantu Tiu Peppe for’ ‘e sè,<br />

pensende a s’oriolu ‘e sa pobidda,<br />

istraccu mortu, pro torrare a bidda<br />

s’hat fattu ses chilometros a pe’.<br />

Custa critica fatta da-e me<br />

no lis bogat de sambene un’istidda<br />

a sos chi sutta s’arma democratica<br />

ponen legges borbonicas <strong>in</strong> pratica.<br />

Zertu, Signor M<strong>in</strong>istru ‘e sa Difesa,<br />

como has su motivu chi los bantes<br />

cussos uffizziales chi zelantes<br />

sun de s’issoro compitu a s’altesa.<br />

De sa gioghitta sa nobile impresa<br />

servat d’esémpiu a sos cumandantes,<br />

pro chi difendan sempre cun coraggiu<br />

sa gioga, parte de su casermaggiu.


Ma f<strong>in</strong>’a fagher su dibbattimentu<br />

da-e Dessì sa gioga est custodida.<br />

Sa multa l’hat sa legge istituìda:<br />

seschentamiza francos a su ‘entu.<br />

E ca sas giogas f<strong>in</strong> pius de chentu,<br />

sa cifra est oramai istabilida.<br />

Si lu cundannan pro malafortuna<br />

li costan battomiza francos s’una.<br />

Duncas, como no han pius iscampu<br />

sos chi sa gioga l’haian a coro,<br />

ca si s’abbizan de s’arrivu issoro<br />

sos militares piumban che lampu.<br />

Decorare lu deven <strong>in</strong> su campu<br />

s’uffizziale cun medaglia ‘e oro,<br />

ca pro su sou eroicu ardimentu<br />

sa gioga puru est de su Reggimentu.


ARTE E PODERE<br />

Est appuradu chi su mundu ‘e s’arte<br />

non s’assuggettat mai a su Podere,<br />

e si li faghet calchi piaghere<br />

de su lucru no <strong>in</strong>trat mai <strong>in</strong> parte.<br />

Sicomente s’artista est senza mere,<br />

operat <strong>in</strong> piena libertade<br />

e non supportat autoridade<br />

nemmancu da-e parte ‘e sa muzere.<br />

Socrate, esempiu ‘e s’antighidade,<br />

mente fecunda de filosofia,<br />

fit vittima ‘e sa greca tirannia<br />

e de Santippe, priva ‘e piedade.<br />

Forsi <strong>in</strong> passadu calchi monarchia<br />

hat cherfidu a sas artes dare ispaziu,<br />

comente hat fattu Augustu a Oraziu,<br />

ca fit amante de sa poesia.<br />

Dante però suffridu hat un’istraziu,<br />

ca l’han da-e Firenze esiliadu.<br />

Pro cussu hat <strong>in</strong> s’<strong>in</strong>ferru collocadu<br />

zertos potentes de Tuscana e Laziu.<br />

Manc’oe su Podere est cambiadu,<br />

ca patit sempre cuddu male antigu:<br />

si s’autore l’est fidele amigu,<br />

si podet reputare fortunadu.<br />

Sos Entes chi si prestan a s’<strong>in</strong>trigu,<br />

de operas pienan magas<strong>in</strong>os,<br />

<strong>in</strong> modu chi fizolos e padr<strong>in</strong>os<br />

ispazzen poi sa paza pro trigu.<br />

Oe che deris grecos e lat<strong>in</strong>os.


SOS EREDES DE LUZZIFERRU<br />

Eredes de su vile Luzziferru<br />

sun esistidos sempre <strong>in</strong> dogni logu,<br />

naschidos cun s’ist<strong>in</strong>tu ‘e ponner fogu,<br />

trasforman s’ambiente <strong>in</strong> dun’<strong>in</strong>ferru.<br />

Pro issos oramai est unu giogu<br />

reduire sos buscos <strong>in</strong> chig<strong>in</strong>a.<br />

Prima punida fit cussa fa<strong>in</strong>a<br />

cun su rigore ‘e sa Carta de Logu.<br />

Como b’est solu sa manu div<strong>in</strong>a,<br />

ca non bastat pius sa legge iscritta,<br />

pro frimmare sa manu malaitta,<br />

chi est sa causa ‘e tanta ru<strong>in</strong>a.<br />

B’est chie ponet fogu pro v<strong>in</strong>ditta,<br />

chie pro beffe a s’Autoridade;<br />

senza perunu sensu ‘e piedade,<br />

semenan su terrore a mente fritta.<br />

Ma, narzemus sa giusta veridade:<br />

sa campagna no est presidiada,<br />

ecco proite ispuntan dogn’annada<br />

foghistas <strong>in</strong> piena libertade.<br />

Poi chi sa foresta est allummada<br />

a pagu servit s’Aviazione,<br />

ca s’importante est sa prevenzione,<br />

pro bloccare sa zente iscellerada.<br />

Ispendet miliardos sa Regione,<br />

pro s’impiegu ‘e sos aeroplanos,<br />

mentres sos barranzellos paesanos<br />

serv<strong>in</strong> pius <strong>in</strong> cussa funzione.<br />

Contr’a sos Luzziferros fittianos,<br />

sos aereos sun un’isperdiziu,<br />

ca s’isch<strong>in</strong> chi b’hat rundas <strong>in</strong> serviziu,<br />

da-e sos buscos che restan lontanos.<br />

Duncas, decreten cun pius giudiziu.


RIFIUTOS A PESU<br />

Zertamente bi cheret fantasia,<br />

pro calculare a pesu s’immondizia,<br />

ma cust’Italia -pro rughe e delizia-<br />

hat <strong>in</strong>ventores de ogni zenia.<br />

Sa politica est s’area propizia<br />

pro ponner <strong>in</strong> piatta sas bideas,<br />

no importat si sun bellas o feas,<br />

ne si renden pius vera giustizia.<br />

S’<strong>in</strong>teressante est chi diat cadreas<br />

a fideles amigos e parentes,<br />

poi bi pensan sos contribuentes,<br />

cand’aumentan tassas e peleas.<br />

E no han a mancare sas tangentes,<br />

ch’han a dever pagare sas impresas,<br />

pro fagher fronte a totu sas pretesas<br />

de totu sos offiscios cumpetentes.<br />

Approvan miliardos de ispesas<br />

- tantu devet pagare Pantalone -<br />

pro appagare calchi ambizione,<br />

fruttu de sas umanas debilesas.<br />

Isperamus chi cussa <strong>in</strong>venzione<br />

non potat mai ottenner su brevetto,<br />

ca bastat s’attuale cascionetto,<br />

cun sa sua modesta funzione.<br />

De cundanna morale su verdetto<br />

pronunziadu han già sos zittad<strong>in</strong>os<br />

contr’a sos malaittos aguzz<strong>in</strong>os,<br />

sempre prontos a ponner su colletto.<br />

Però cussos assurdos determ<strong>in</strong>os<br />

creo chi no approden a niente.<br />

Sos chi contan sos pilos a sa zente,<br />

sun de sa libertade sos becch<strong>in</strong>os.<br />

Ed est coment’e contare sos pilos,<br />

tassare s’alga cunfromm’a sos chilos.


S’ANNUZU TRA PROCURAS<br />

Su esser <strong>in</strong> annuzu tra procuras<br />

est pro sos crim<strong>in</strong>ales una festa;<br />

fatalidade pro sa zente onesta,<br />

suggetta a sequestros e usuras.<br />

Ma custa crisi goi manifesta<br />

non turbat sos Poderes de s’Istadu,<br />

ne si curat perunu magistradu<br />

de sos collegas sutta ‘e <strong>in</strong>chiesta.<br />

Ma poi ch’isse puru est <strong>in</strong>dagadu,<br />

<strong>in</strong>vanu isettat s’issoro difesa.<br />

Tand’iscoberit chi sa parte lesa<br />

est su pentidu chi l’hat accusadu.<br />

Ma ancora no l’han bene cumpresa<br />

custa filosofia ‘e sos pentidos:<br />

mentres f<strong>in</strong>as a deris f<strong>in</strong> bandidos,<br />

han de giustizieris sa pretesa.<br />

Da-e s’Istadu sun retribuidos<br />

pro narrer solu su chi lis cumbenit.<br />

Ite Giustiscia est custa, chi sustenit<br />

crim<strong>in</strong>ales chi restan impunidos?<br />

B’est f<strong>in</strong>zas chie sa mazzetta ottenit<br />

da-e sa cosca ch’est servende ancora,<br />

nende chi da-e su “giru” nd’est fora<br />

e <strong>in</strong>vec’ispiende andat e benit.<br />

Sempr’<strong>in</strong>formada f<strong>in</strong>’a s’ultim’ora,<br />

sos collaboradores de Giustizia,<br />

bastat chi dian falza una notizia,<br />

sa malavida nd’essit b<strong>in</strong>chidora.<br />

Mentres sos reos campan <strong>in</strong> letizia,<br />

tra sequestros, rap<strong>in</strong>as e drogas,<br />

<strong>in</strong> su Palattu s’istrazzan sas togas,<br />

pro neghe ‘e sos pentidos cun furbizia.<br />

Su pentimentu de occasione<br />

est diventadu una professione:<br />

veru istrum<strong>in</strong>zu ‘e sa leggisladura,<br />

bettat velenu <strong>in</strong> sa magistradura.


S’IPPOCRENE SARDA<br />

Bonorva oe est sa Sarda Ippocrene<br />

- funtana cristall<strong>in</strong>a ‘e poesia -<br />

tantu famosa <strong>in</strong> sa mitologia<br />

ch’hat tentu orig<strong>in</strong>e <strong>in</strong> s’antiga Atene.<br />

Su paragone no est eresia,<br />

si pensend’a sa mitica funtana,<br />

cumpar<strong>in</strong> Musas <strong>in</strong> figura umana,<br />

buffende s’abba de Santa Lughia.<br />

Ma forsi mai sa Musa est profana,<br />

cando de s’anima est espressione,<br />

e venerat <strong>in</strong> custa occasione<br />

sos astros de un’epoca lontana.<br />

Non b’hat de Mossa peruna cantone,<br />

ch’<strong>in</strong> dogni festa non l’hapan cantada,<br />

e preferida <strong>in</strong> dogni serenada<br />

pro sas bajanas sutta unu balcone.<br />

In custa die a Mossa dedicada,<br />

no m’isco dare tema differente,<br />

ca istupendos mi torran a mente<br />

cuddos versos a Clori angelicada.<br />

Ne sun de trascurare <strong>in</strong> su presente<br />

tantos poetes de fecunda mama,<br />

ch’<strong>in</strong> tota sa Sardigna tenen fama,<br />

e tra sos sardos <strong>in</strong> su Cont<strong>in</strong>ente.<br />

Oe ch’<strong>in</strong>oghe riunida est s’ama<br />

de sos amantes de sa poesia,<br />

pensade a sa profunda nostalgia<br />

de s’emigradu, e a sa sua brama.<br />

Sos disterrados pro sa carestia,<br />

<strong>in</strong> chirca de trabagliu <strong>in</strong> terr’anzena,<br />

liberos sian da-e ogni pena<br />

e torren prestu a sa terra nadìa.<br />

Ma laudemus como su Pegasu<br />

ch’hat fattu nascher s’Ippocrene Sarda,<br />

‘ue buffadu han sa l<strong>in</strong>fa gagliarda<br />

Luca, Pes, Mossa, Mele, Satta e Casu.


INDIPENDENZIA A S’ITALIANA<br />

In custa nostra repubblic’amena<br />

si reputat dognunu <strong>in</strong>dipendente:<br />

niunu rendet contos de niente<br />

e non connoschet ne legge ne pena.<br />

In sa Giustiscia che <strong>in</strong> su Tesoro<br />

han sa pretesa d’esser totu meres:<br />

sos ch’han <strong>in</strong> manu pubblicos poderes<br />

paren amm<strong>in</strong>istrende <strong>in</strong> dom’<strong>in</strong>soro.<br />

Su magistrad’<strong>in</strong> sa sua fa<strong>in</strong>a<br />

reclamat assoluta <strong>in</strong>dipendenzia<br />

( f<strong>in</strong>zas cando cummittit s’imprudenzia<br />

de dare via libera a Mes<strong>in</strong>a ).<br />

O puru, giudighende a sa lezera,<br />

faddit cumpletamente su bersagliu<br />

e pro su sou giuridicu isbagliu<br />

calch’<strong>in</strong>nozente f<strong>in</strong>it <strong>in</strong> galera.<br />

Indipendenzia, <strong>in</strong> sa Sanidade,<br />

cheret narrer lissenzia ‘e ‘occhire.<br />

Ippocrate est s’iscola ‘e arricchire<br />

sos ipocritas senza umanidade.<br />

Morit sutta sos ferros su malàidu<br />

ma s’operazione est bene fatta.<br />

Si calchi p<strong>in</strong>za ismentigan <strong>in</strong> matta<br />

est che ismentigare abert’un’àidu.<br />

Cando mai sa legge dat su tortu<br />

a su duttore ch’isbagliat sa cura!<br />

Sa neghe est de su ch’est <strong>in</strong> sepoltura,<br />

peus pro su malàidu, ch’est mortu!<br />

S’erariu presentat su quadru<br />

de un’appartamentu isvaligiadu.<br />

Isbòidan sas cascias de s’Istadu<br />

ma... proa a narrer ch’est guvernu ladru!<br />

Indipendenzia, <strong>in</strong> su monopoliu,<br />

est liberu <strong>in</strong>trallazzu ‘e sos birbantes,<br />

vera cuccagna pro sos trafficantes<br />

de armas, drogas, tebaccu e petroliu.


Mai s’ischit sa giusta veridade<br />

cand’un’iscandalu est nazionale.<br />

F<strong>in</strong>it <strong>in</strong> zella calchi manovale,<br />

ma sos barones han s’immunidade.<br />

Indipendentes sun sos piduistas,<br />

mafiosos, illustres mascalzones,<br />

e-i sos ch’<strong>in</strong>chen sas eleziones<br />

cun su suffragiu ‘e sos camorristas.<br />

Indipendenzia a s’italiana<br />

significat: rap<strong>in</strong>a a manos francas,<br />

truffas <strong>in</strong> frac, collassos de bancas,<br />

agganzos <strong>in</strong> s’isfera vaticana.


COMENTE FAGHEN IN BOSA<br />

Comente faghen <strong>in</strong> Bosa, l’ischimus,<br />

ch’est unu modu de narrer antigu<br />

<strong>in</strong> risposta, pro buglia, a calch’amigu<br />

cand’<strong>in</strong> difficultade lu ‘idimus,<br />

o si dare consizu non cherimus<br />

a chi’est trobojadu <strong>in</strong> calch’<strong>in</strong>trigu.<br />

Cando mes’imbrogliada est una cosa,<br />

naramus: “Faghe coment’e <strong>in</strong> Bosa”.<br />

S’<strong>in</strong> Bosa han fattu sa Sotziedade<br />

de una limba sarda a mod’<strong>in</strong>soro,<br />

zente de Campidanu e Logudoro!<br />

no la lèdas pro Universidade.<br />

Anzis, su De Profundis <strong>in</strong>tonade<br />

a kappas e tizetas tot’<strong>in</strong> coro,<br />

ca est che fogu ‘e paza <strong>in</strong> logu nettu<br />

chi non faghet ne dannu ne profettu.<br />

De custos “Babbos” de sa limba sarda,<br />

ch’ispuntan che antunna <strong>in</strong> dogni zona,<br />

sempre calcunu preigat <strong>in</strong> trona<br />

cun boghe autorevole e gagliarda,<br />

disatt<strong>in</strong>ende sa zente testarda<br />

chi lis cuntrastat s’ambìda corona.<br />

E si sa limba nostra hat calch’<strong>in</strong>toppu,<br />

est ca de Dantes sardos nd’hamus troppu.<br />

Ch’<strong>in</strong> pagu tempus suzzedit guastu<br />

l’immag<strong>in</strong>amus pro isperienzia.<br />

Insedian consizu e presidenzia<br />

cun su sistema de rugh’e de crastu,<br />

poi luego naschet su cuntrastu<br />

tra mostros sacros de <strong>in</strong>cumpetenzia.<br />

Si puru ‘e s’Atenèo han su fiagu,<br />

lessicu sardu nde mastigan pagu.<br />

Edducas, f<strong>in</strong>za su cunsessu ‘Osanu<br />

lassat su tempus chi hat agatadu,<br />

ca niente de nou hat <strong>in</strong>s<strong>in</strong>zadu<br />

a chie de su “Sardu” est fittianu.<br />

A sos testos de Porru e de Ispanu<br />

no han aggiuntu nudda e ne bogadu,<br />

ca cussa limba sarda genu<strong>in</strong>a<br />

no hat bisonzu ‘e lua bizant<strong>in</strong>a.


Comente faghen <strong>in</strong> Bosa? Est lad<strong>in</strong>u:<br />

lassan pioer cand’est pioende!<br />

Gai totu sos sardos sun fattende,<br />

lassende currer s’abba <strong>in</strong> su traìnu.<br />

Sa “Limba” sighit su sou dest<strong>in</strong>u<br />

a ciascu ‘e chie l’est istroppiende.<br />

Si puru calchi “Sard<strong>in</strong>zolu” isgarrat,<br />

“Sardigna” fidi e “Sardigna” abbarrat.


BOIDOS PIENOS DE NUDDA<br />

Titilìas de giàmidos mustrengos<br />

fisch<strong>in</strong>idas de luna sutt’aghedu,<br />

attitidos <strong>in</strong> rughes de meledu,<br />

che ruéddulas bòltulan sos crastos.<br />

Sos bentos, buluzende sos arrastos,<br />

azzenden trimizones de ammentu;<br />

sas chilandras agatan s’ausentu<br />

<strong>in</strong> trigh<strong>in</strong>zos de lughes ru<strong>in</strong>zadas.<br />

Chizas de filighe ispamparradas<br />

si n<strong>in</strong>nan <strong>in</strong> sas ràidas isperas,<br />

carignende sas boidas chimeras<br />

chi brotan <strong>in</strong> su nudda mori-mori.<br />

In sas m<strong>in</strong>das de Santu Chirigori<br />

calan runzosas sas <strong>in</strong>ter<strong>in</strong>adas<br />

ca sas roccas, a friscu <strong>in</strong>graidadas,<br />

sun isguttende lagrimas de ferru.<br />

Su rù narat corrudu a s’aliderru<br />

<strong>in</strong> nottes de degogliu e de fadigas,<br />

sueran <strong>in</strong> sa tanca sas ispigas<br />

imberriadas riend’a s’aera.<br />

Cun coronas de chercu e prammaera<br />

sas pantàsimas mudas e chietas<br />

iscràffian sa conca ‘e sos poetas<br />

battizados a nou <strong>in</strong> Cantareddu.<br />

Remonidasi <strong>in</strong> d’unu moiteddu<br />

sun farfaruzas de laru e <strong>in</strong>zensu<br />

cun metaforas bambas senza sensu<br />

piscadas senza tempus e ne logu.<br />

In sos disterros de su nie grogu<br />

traccheddosu che ranos de pabassa,<br />

isperrian disizos de melassa<br />

cun trastes d’ambissìas iscoradas.<br />

A mesudie sas noales fadas<br />

coghen su tipidiu arribisale,<br />

<strong>in</strong> sos chercos de fumu sa ‘istrale<br />

semenat una tula de suspiros.


S’avrèschida colada <strong>in</strong> sos chiliros<br />

faghet sos caddos birdes a cadassu;<br />

giutende sos cherveddos a s’ammassu<br />

naschet sa poesia <strong>in</strong> sos aembros.<br />

Lunas istranzas <strong>in</strong> chelos colembros<br />

s’isbattulan <strong>in</strong> mare a manzanile<br />

e <strong>in</strong> su cagaranzu a s’impuddile<br />

sas mariposas sun <strong>in</strong> appiccòniu.<br />

Cando bi ponet coa su dimòniu<br />

si ‘oltan sos mannujos <strong>in</strong> frastimos;<br />

sos ultimos arriv<strong>in</strong> sempre primos<br />

<strong>in</strong>deosados de brundos marengos.<br />

Titilìas de giàmidos mustrengos.


S’ONOREVOLE CICCIOLINA<br />

Mai su Parlamentu italianu<br />

che oe a su cumpletu haimis bidu:<br />

bi fit s’isporcu umpare a su pulidu,<br />

su làicu, su pagu cristianu,<br />

su fariscu, su samaritanu,<br />

su piduista e f<strong>in</strong>zas su bandidu.<br />

Però, pro cumpletare sa vetr<strong>in</strong>a,<br />

bi mancaiat solu Cicciol<strong>in</strong>a.<br />

Est fatale ch’a unu Parlamentu<br />

arrivet dogni istratu sociale:<br />

su camorrista, s’<strong>in</strong>tellettuale,<br />

su bon’a nudda e-i su violentu.<br />

Duncas, totu su populu cuntentu<br />

non podet esser mai <strong>in</strong> generale.<br />

Ma non bastan sas disputas de fora:<br />

<strong>in</strong>tro faghen pius cas<strong>in</strong>u ancora.<br />

Pro issa s’est su populu <strong>in</strong>dignadu<br />

- ca su cumportamentu est pagu seriu -<br />

ma cuntemplan cun aria ‘e misteriu<br />

s’onorevole super-imputadu,<br />

su cale, <strong>in</strong>vece d’esser prozzessadu,<br />

s’afferrat sempr’a calchi m<strong>in</strong>isteriu,<br />

ca forsi salvat su mund’economicu<br />

sa gobba ‘e su m<strong>in</strong>istru-cabucomicu.<br />

Ma niunu hat fattu vilipendiu<br />

a su Podere pius importante,<br />

cand’unu Toni Negri, latitante,<br />

de deputadu haiat s’istipendiu;<br />

e-i com’alimentan cust’<strong>in</strong>zendiu<br />

pro una Cicciol<strong>in</strong>a esuberante!<br />

Ma si l’han fattu ‘<strong>in</strong>cher s’iscummissa<br />

b’est chie s’identificat <strong>in</strong> issa.<br />

Si no est bona mancu a faeddare<br />

no nde ‘alet sa pena ‘e fagher critica,<br />

ca s’arte sua no est sa politica,<br />

ma solamente s’arte ‘e s’ispozare;<br />

e si li dan motivu ‘e protestare<br />

hat a cumparrer <strong>in</strong> beste adamitica.<br />

Cando s’ostilidade est com<strong>in</strong>zàda<br />

dognunu gherrat cun sas armas ch’hada.


Zertu ch’est tot’improvvisazione<br />

chi sa vera politica traviat,<br />

si s’arte sua dognunu faghiat,<br />

diat zessare sa confusione.<br />

De pornostar, de cantu e de pallone<br />

s’Assemblea bisonzu non teniat.<br />

Ma est possibile ogni cos’istrana<br />

<strong>in</strong> cust’Italia Cicciol<strong>in</strong>iana.


AMMINISTRENDE S’INFERRU<br />

S’<strong>in</strong> zertas biddas lean a sa mèria<br />

sos amm<strong>in</strong>istradores comunales,<br />

si trattat de ist<strong>in</strong>tos bestiales,<br />

de un’antiga mentale miseria.<br />

Pius che haer orig<strong>in</strong>e seria,<br />

est fruttu ‘e gelosias crim<strong>in</strong>ales:<br />

senza rejone cheren bider mortu<br />

unu chi d’esser S<strong>in</strong>digu hat su tortu.<br />

Chie costòit sa mortale <strong>in</strong>sìdia<br />

tenet ist<strong>in</strong>tu de pessima lega<br />

e <strong>in</strong> totue isfogat a sa zega<br />

cussa sua satanica perfidia:<br />

est capaz’ ‘e ‘occhire, pro imbìdia,<br />

f<strong>in</strong>zas su ch’hat su bar o sa buttega.<br />

Inutil’est chircare su “movente”<br />

<strong>in</strong>ue ‘occh<strong>in</strong> a balla pro niente.<br />

S’om<strong>in</strong>e ch’hat sa mente deformada,<br />

hat s’odiu pro unicu alimentu,<br />

e isfogat su sou avvilimentu<br />

contr’a sa zente pius istimada.<br />

In Oniferi S<strong>in</strong>digu non b’hada<br />

ca sa Giustiscia hat fattu fallimentu,<br />

ma su Guvernu li dat pagu pesu<br />

e lassat cussu populu <strong>in</strong>difesu.<br />

A pius de sa vile <strong>in</strong>famidade<br />

de cussos crim<strong>in</strong>ales delirantes,<br />

bess<strong>in</strong> a pizu sos politicantes<br />

chi attribu<strong>in</strong> totu a povertade,<br />

pro reclamare, senza dignidade,<br />

contributos suzzosos e costantes.<br />

Difatti, calchi “anonima” colpida,<br />

fit tota zente misera e famida!!!<br />

B’hat zente chi si faghet palad<strong>in</strong>a<br />

f<strong>in</strong>zas de bandas de odiu gràidas;<br />

b’est chie puru faeddat de fàidas,<br />

chi sun de sas familias ru<strong>in</strong>a;<br />

ma sa feroze furia assass<strong>in</strong>a<br />

est solu fruttu de mentes malàidas,<br />

e pro bi ponner rimediu urgente<br />

non bi cheret Giustiscia renitente.


Cando servit Giustiscia a dogni costu,<br />

devet esser presente ue bisonzat,<br />

ca est dovere chi su frenu ponzat<br />

a chie hat su carveddu for’e postu;<br />

<strong>in</strong>vece chie pro cussu est prepostu<br />

est latitante e non si nde ‘irgonzat.<br />

Gai, pro dogn’<strong>in</strong>terventu mancadu,<br />

faghen sa beffe a isse e a s’Istadu.


METAPOESIA ADDOLIMADA<br />

Cand’unu ch’essit da-i s’istradone<br />

pro che trocher <strong>in</strong> d’una pitteracca,<br />

giustificat s’idea sua macca<br />

disturbende Aristotele o Platone.<br />

Com’hapo appresu <strong>in</strong> televisione<br />

chi poetica noa hamus affacca:<br />

un’atera currente han post’<strong>in</strong> bia<br />

e l’han giamada Metapoesia.<br />

Sos poeteddos ch’ischiv<strong>in</strong> sa rima<br />

como pratican custa e lassan cudda,<br />

ca tenen sa virtud’ ‘e sa chibudda<br />

chi s’adattat luego a dogni clima.<br />

Già si nde cumprendiat pagu prima,<br />

como, però, no nde cumprendes nudda:<br />

est unu tipu ‘e poesia tisica<br />

a manu tenta cun sa metafisica.<br />

In custa poesia “<strong>in</strong>teriore”<br />

han a esser pius agevolados<br />

cuddos poetas sempre addolimados<br />

coment’e tantas battos <strong>in</strong> calore,<br />

chi forsis f<strong>in</strong>za fattende s’amore<br />

s’abbrazzan sa muzere angustiados.<br />

In s’<strong>in</strong>soro poeticu frasariu,<br />

su mundu est un’immensu cronicariu.<br />

Non lis cunfaghet ne abba ne bentu,<br />

e ne sole, ne luna, ne istellas:<br />

fentomende sas cosas pius bellas<br />

bi ponen sempre lua a cundimentu.<br />

Non zessan mai s’<strong>in</strong>soro lamentu<br />

mancu si sun suzzende caramellas.<br />

E l<strong>in</strong>ghen zertos criticos, ch’istiman<br />

sos ch’a furi’ ‘e tuncios si subliman.<br />

Como, totu s’ischeddu ‘e sa cultura,<br />

faghet de cussa poesia ispreccu:<br />

siat <strong>in</strong> Othieri o <strong>in</strong> Rebecu,<br />

sa chi triunfat est sa disaura.<br />

Cuddos pianghijolos de natura<br />

sun imparend’a piangher <strong>in</strong> grecu,<br />

e poi si cimentan <strong>in</strong> sa proa<br />

cun custu tipu ‘e poesia noa.


Zertu chi custu Metapoetare<br />

faghet pensare a su metabolismu.<br />

Ma abbandona su romanticismu<br />

e lassa perder su crepuscolare,<br />

caru poeta! Pensa ‘e ti purgare<br />

- cun sal’<strong>in</strong>glesu o cun s’<strong>in</strong>teroclismu -<br />

pro chi, pulidu da’ ogn’imbarazzu,<br />

cuncurras a su prossimu... <strong>in</strong>trallazzu.


VANDALOS IN VILLA DEVOTO<br />

Sos ch’<strong>in</strong> Casteddu pigan a Palattu<br />

cun sambene vandalicu <strong>in</strong> sas venas,<br />

meritaian postos <strong>in</strong> cadenas<br />

cand’a s’opera antiga mudan trattu.<br />

Sos vandalos modernos forsi han fattu<br />

pius dann’ ‘e sas ciurmas Saracenas,<br />

cand’un’antigu manufattu edìle<br />

o l’han distruttu o cambiadu istile.<br />

Sos Gensericos ch’<strong>in</strong> Villa Devoto<br />

<strong>in</strong> custos barant’annos han regnadu,<br />

s’impronta sua ognunu hat lassadu,<br />

che cando passat unu terremoto.<br />

Cant’han ispesu ischire no lu poto,<br />

ma zertu ‘<strong>in</strong>ari nd’han isperdisciadu.<br />

Però tramandan a s’eternidade<br />

sos muntonarzos <strong>in</strong>tro ‘e sa zittade.<br />

F<strong>in</strong>za su mur’ ‘e z<strong>in</strong>ta, pro puntiglia,<br />

l’han demolidu pro lu fagher nou,<br />

mentres fit mezus <strong>in</strong> s’istile sou,<br />

cun su coronamentu a barandiglia.<br />

Ma non faghen peruna meraviglia,<br />

custos chi giughen su carveddu <strong>in</strong> brou:<br />

si podet dare chi calchi mancante<br />

cras nde ‘ettet sa Turr’ ‘e s’Elefante.<br />

Si nd’ ‘ettan calchi cheja o cunventu,<br />

sutta-sutta b’hat sempre calch’<strong>in</strong>trigu:<br />

su ch’hat distruttu su mercadu antigu,<br />

podet distruer dogni monumentu.<br />

Un’om<strong>in</strong>e chi tenet cuss’<strong>in</strong>tentu,<br />

de sa zittade sua est <strong>in</strong>imigu.<br />

Est capaze de ponner, pro pr<strong>in</strong>zipiu,<br />

f<strong>in</strong>zas sa d<strong>in</strong>amite <strong>in</strong> municipiu.<br />

Ma, torrend’a sa Villa ‘e sa Regione,<br />

chi nachi servit pro rappresentanzia,<br />

b’hat locale e terr<strong>in</strong>u <strong>in</strong> abbundanzia,<br />

però <strong>in</strong>tro b’hat solu una persone.<br />

Nemmancu a calch’istranzu cabuzzone<br />

paret chi siat utile un’istanzia.<br />

Ma tando, si non servit a niente,<br />

abberzan nessi su parcu a sa zente!


Ma forsi - a su chi s’idet da-i fora -<br />

sun preparende cussu parcu apposta,<br />

già ch’<strong>in</strong> Consizu han fattu sa proposta<br />

de dare a tantos z<strong>in</strong>garos dimora,<br />

e gai creschen su degradu ancora<br />

( si sa zittad<strong>in</strong>anzia est disposta ).<br />

Sos z<strong>in</strong>garos los hana tantu a coro,<br />

però allargu da-i dom’<strong>in</strong>soro.


TOTU FAGHET ISPETTACULU<br />

In su mund’ ‘e sa televisione<br />

diventat ispettaculu ogni cosa:<br />

sessu, camorra, poesia e prosa<br />

politica, ateismu e religione.<br />

Intrat <strong>in</strong> domo, <strong>in</strong> cheja, <strong>in</strong> presone,<br />

mustrat zente simpatica e pazosa:<br />

b<strong>in</strong>digh’oras sa die istat azzesa<br />

isfruttende s’umana debilesa.<br />

Ue istudios sun televisivos<br />

nott’e die b’hat “ospites” <strong>in</strong> lista:<br />

fem<strong>in</strong>as cun sas coscias ben’<strong>in</strong> vista<br />

e om<strong>in</strong>es “gagà” presuntos divos,<br />

magos, zanfarajolos abusivos,<br />

fanaticos ch’isettan s’<strong>in</strong>tervista.<br />

Pro sa tivù non b’hat perun’ostaculu,<br />

dogni bragheri faghet ispettaculu.<br />

Calchi tivù però non si cuntentat<br />

de sa solita cronaca mundana,<br />

e tando, che perfetta ruffiana,<br />

su “Giogu de sas coppias” <strong>in</strong>ventat,<br />

gai sa gioventude <strong>in</strong>ie tentat<br />

s’avventura ch’istuzzigat sa gana:<br />

totu chircan, <strong>in</strong> bidda o <strong>in</strong> zittade,<br />

nessi mesora de zelebridade.<br />

Ma sicomente non totu un’istella<br />

<strong>in</strong> cussu firmamentu han <strong>in</strong> favore,<br />

pro poder fagher s’ “ospite d’onore”<br />

de Baudo, d’Enrica e Raffaella,<br />

tando cumb<strong>in</strong>an calchi “marachella”<br />

pro chi los giamet nessi su pretore;<br />

chie sorte no’ hat pius propizia<br />

dirottat su furgone ‘e s’immondizia.<br />

Pro chi non restet <strong>in</strong> s’anonimadu,<br />

calcunu tentat sa rap<strong>in</strong>a <strong>in</strong> banca;<br />

no l’importat si non la faghet franca,<br />

s’important’est bessire ammanettadu.<br />

Calch’ateru, pro esser fentomadu,<br />

chircat de ponner fogu a una tanca:<br />

già chi non podet esser eccellente,<br />

mezus pessima fama che niente.


Paret chi siat dest<strong>in</strong>u crudele<br />

pro chie <strong>in</strong> video non s’est bidu mai,<br />

pro cussu a Berlusconi e a sa Rai<br />

curret sa zente che musca a su mele,<br />

o pro risolver quizis <strong>in</strong> tele<br />

o lamentare s’<strong>in</strong>soro guai<br />

a Tortora, a Costanzo, a Badaloni,<br />

ch’<strong>in</strong> terra han su podere ‘e Sant’Antoni.


PRO SOS FALZARIOS<br />

DE OGNI ZENIA<br />

In custu mundu no’ esist<strong>in</strong> solu<br />

ispazzadores de falza moneda:<br />

de zente falza si nd’agatat meda<br />

e si costoit <strong>in</strong> dogni chizolu.<br />

In sas piattas su zanfarajolu<br />

ispazzat roba ‘e nailon pro seda,<br />

gai comente <strong>in</strong> astas ambulantes<br />

benden pro veros sos falzos brillantes.<br />

Esist<strong>in</strong> tantos falzos <strong>in</strong>tegrales<br />

chi si prestan a totu sos bisonzos,<br />

e non solu <strong>in</strong>grangùgliana sos gonzos,<br />

ma f<strong>in</strong>zas magistrados e legales.<br />

Immag<strong>in</strong>ade <strong>in</strong> cantos tribunales<br />

recurren a sos falzos testimonzos<br />

pro fagher cundennare un’<strong>in</strong>nozente<br />

o pro assolver su del<strong>in</strong>quente!<br />

E cantos falzos quadros antigos<br />

barattan pro “quadru ‘e autore”!<br />

Duncas, si non ses bonu <strong>in</strong>tendidore,<br />

non t’abbizas de truffas e <strong>in</strong>trigos:<br />

podes connoscher sos falzos amigos<br />

ca si fu<strong>in</strong> a s’ora ‘e su dolore,<br />

ma t’ispazzan pro unu Modigliani<br />

calchi quadru ch’hat fattu Fanfani.<br />

Pro falzidade, <strong>in</strong> epoca antigoria,<br />

fit famosa sa zente farisea.<br />

Ma lassemus s’antiga razza Ebrea<br />

e torremus a nois senza boria,<br />

ca f<strong>in</strong>zas <strong>in</strong> sa nostra sarda istoria<br />

b’est su famosu “falzu ‘e Arborea”:<br />

su popolu ‘e s’istoria est fieru,<br />

ma no’ ischit s’est faula o s’est beru.<br />

Sa falzidade triunfat gagliarda<br />

<strong>in</strong> poesia, <strong>in</strong> musica, <strong>in</strong> p<strong>in</strong>tura.<br />

Deus nos salvet da-i sa cultura<br />

de sos falzarios de sa limba sarda:<br />

sa faccia nostra nde restat guvarda<br />

solu leggende s’<strong>in</strong>soro iscrittura!<br />

E puru b’est su chi faghet de palu<br />

a zente falza che d<strong>in</strong>ari malu.


Ancor’esist<strong>in</strong> sos falzos profetas<br />

chi annunzian ateros Messias,<br />

comente puru b’hat falzas giurias<br />

<strong>in</strong>deosadas de falzos poetas,<br />

chi disturban istellas e cometas<br />

pro imbellire istranas poesias<br />

cun term<strong>in</strong>es, <strong>in</strong> usu tra falzarios,<br />

piscados a sa zega <strong>in</strong> sos glossarios.


BELVAS TRAVESTIDAS<br />

Resultat da-i calchi censimentu<br />

chi zertas belvas sun a su tramontu,<br />

ma si chie lu faghet no est tontu,<br />

s’abbizat puru, <strong>in</strong> su rilevamentu,<br />

chi sas belvas sun sempre <strong>in</strong> aumentu<br />

si ponen zertos om<strong>in</strong>es <strong>in</strong> contu:<br />

bi nd’hat chi faghen parte ‘e cussa rese<br />

pius cun duos che cun battor pèse.<br />

Leggimus dogni die <strong>in</strong> sos giornales<br />

sas impresas de om<strong>in</strong>es “balentes”:<br />

istrages de pizz<strong>in</strong>nos <strong>in</strong>nozentes,<br />

rap<strong>in</strong>as, violenzias carnales.<br />

Est a offender cussos animales<br />

su los paragonare a sos serpentes;<br />

duncas, sas veras belvas pius viles<br />

si travest<strong>in</strong> de om<strong>in</strong>es ziviles.<br />

Sas chi sun <strong>in</strong> forestas o <strong>in</strong> tancas,<br />

anzis, dan pius paga impert<strong>in</strong>enzia,<br />

ma sas chi renden dura s’esistenzia<br />

sun sas belvas chi giughen duas ancas.<br />

Giughen cravatta e camijas biancas<br />

e campan <strong>in</strong> su mundu a prepotenzia:<br />

f<strong>in</strong>z’<strong>in</strong> presone, zertos terroristas,<br />

cheren esser trattados che turistas.<br />

Sas belvas, cando cheren petta crua,<br />

andan <strong>in</strong> chirca ‘e differente fera,<br />

tant’est beru chi mai una pantera<br />

hat divoradu sa simile sua;<br />

non bocch<strong>in</strong> ne cun drogas ne cun lua,<br />

che ateros avanzos de galera:<br />

sas ienas tra issas fraternizan,<br />

sos om<strong>in</strong>es, <strong>in</strong>vece, s’istocchizan.<br />

Cust’est s’om<strong>in</strong>e tantu zelebradu,<br />

capaze ‘e ogni barbaru assass<strong>in</strong>iu,<br />

s’om<strong>in</strong>e chi de z<strong>in</strong>cu o allum<strong>in</strong>iu<br />

paret ch’hapat su coro corazzadu.<br />

Deus cun ludu s’om<strong>in</strong>e hat criadu<br />

pro gestire su mundu <strong>in</strong> condom<strong>in</strong>iu,<br />

ma imbruttadu <strong>in</strong>vanu s’hat sas manos<br />

cretende ‘e fagher esseres umanos.


Su chi semenat luttos e terrore<br />

deviat esser simile a s’istria,<br />

ca narrerli “om<strong>in</strong>e” est un’eresia<br />

e giamarelu “belva” est un’onore:<br />

E puru, su Div<strong>in</strong>u Criadore,<br />

l’hat post’<strong>in</strong> mesu a s’umana zenia:<br />

l’aggiunghet vida pro si cunvertire<br />

e isse, <strong>in</strong>vece, sighit a bocchire.


INSABBIADURAS EVANGELICAS<br />

S’Italia non brillat <strong>in</strong> decoro<br />

cun iscandalos goi frequentes<br />

chi ord<strong>in</strong>zan a turnu sos Potentes<br />

pro arricchire sa busciacca <strong>in</strong>soro:<br />

astas truccadas, carceres de oro,<br />

fundos nieddos, bustas e tangentes.<br />

Sos areniles biden dogni die<br />

sas brutturas ch’<strong>in</strong>sabbian <strong>in</strong>ie.<br />

Male mandigadore a cundimentu<br />

est cust’ispezia de epidemia:<br />

da-i su centru a sa periferia<br />

si propagat che peste ogni momentu.<br />

S’<strong>in</strong> su Guvernu tirat cussu ‘entu<br />

sas giuntas sun <strong>in</strong> bona cumpagnia:<br />

oramai remediu non b’hada<br />

ca sa corruzione est <strong>in</strong> falada.<br />

Dogn’om<strong>in</strong>e politicu <strong>in</strong>gulpadu<br />

pro su partidu sou est <strong>in</strong>nozente,<br />

e lu difendet accanidamente<br />

da-i s’ “arbitriu” ‘e su magistradu.<br />

Pro su m<strong>in</strong>istru e pro su deputadu<br />

b’est sa Cummissione <strong>in</strong>quirente,<br />

da-i sa cale - a cantu hamus connotu -<br />

ben<strong>in</strong> puntualmente assoltos totu.<br />

A su populu faghet meraviglia<br />

chi f<strong>in</strong>an totu sos salmos <strong>in</strong> gloria,<br />

e sighit sempre sa matess’istoria<br />

de ladros cun s’onesta mascariglia.<br />

Chie de su Podere hat sa maniglia<br />

<strong>in</strong>trat e furat e cantat vittoria,<br />

sos rap<strong>in</strong>ados f<strong>in</strong><strong>in</strong> <strong>in</strong> presone<br />

reos de grave diffamassione.<br />

A sas vittimas restat su cunfortu<br />

de sa suprema giustiscia Div<strong>in</strong>a<br />

- ca Deus punit sa mala fa<strong>in</strong>a<br />

<strong>in</strong> cudd’eterna vida, poi mortu -<br />

Si criticas sos ladros ses <strong>in</strong> tortu,<br />

lu narat f<strong>in</strong>zas sa Santa Dottr<strong>in</strong>a;<br />

duncas, <strong>in</strong> vida, su rap<strong>in</strong>adore<br />

hat f<strong>in</strong>zas s’Evangeliu <strong>in</strong> favore.


Penso chi cando sa Cummissione<br />

giudicat calchi m<strong>in</strong>istru imputadu,<br />

totu s’ammentan chi Cristos hat nadu<br />

( impedend’una lapidassione ):<br />

“Bettet sa prima pedra sa persone<br />

ch’<strong>in</strong> mesu a bois est senza peccadu”.<br />

Tando totu s’abbaidan appare<br />

e assolven <strong>in</strong>vec’ ‘e cundennare.


S’ISCOBERTA DE SOS BARRANZELLOS<br />

Poi de tantu tempus ch’han pistadu<br />

su bruncu <strong>in</strong> mesas tundas e ovales,<br />

sos amm<strong>in</strong>istradores regionales<br />

han iscobertu su Barranzelladu.<br />

Cantos dannos haian evitadu<br />

si f<strong>in</strong> istados pius puntuales!<br />

A sequestros, a furas, a fogos<br />

haian postu frenu <strong>in</strong> tantos logos.<br />

E mancu male, poi ‘e barant’annos<br />

de autonomia...e de cuccagna,<br />

chi chie lis est <strong>in</strong>trada <strong>in</strong> sa meragna<br />

s’isperienzia ‘e sos bezzos mannos,<br />

chi prevenian delittos e dannos<br />

solu presidiende sa campagna:<br />

sos Barranzellos, ca sun de su logu,<br />

miran su ch’est avvesu a ponner fogu.<br />

Ma sos ch’han man’<strong>in</strong> pasta <strong>in</strong> sa Regione<br />

sun sempre surdos a dogni protesta:<br />

sos miliardos a manca e a dresta<br />

isba<strong>in</strong> ( tantu pagat Pantalone )!<br />

A pagu servit s’Aviazione<br />

poi chi leat fogu una foresta,<br />

ca est che cando calchi conchitortu<br />

ponet su buscicante a unu mortu.<br />

Sos Barranzellos connoschen sas pistas<br />

<strong>in</strong>ue passan sas belvas umanas<br />

e poden dare sa cazza <strong>in</strong> sas tanas<br />

a bandidos, furones e foghistas.<br />

Presidiu ‘e sas zonas pius tristas<br />

sun istados <strong>in</strong> epocas lontanas,<br />

e f<strong>in</strong>zas como salvan sos padentes<br />

<strong>in</strong> sas zonas <strong>in</strong>ue sun presentes.<br />

Sos Barranzellos sardos f<strong>in</strong> pigados<br />

a sos unores de s’antiga istoria,<br />

ma sos chi tenen curza sa memoria<br />

de issos si nde f<strong>in</strong> ismentigados<br />

e-i sos luzziferros patentados<br />

pro barant’annos han fattu baldoria.<br />

Ma como ponen f<strong>in</strong>e a sos bistentos<br />

e nd’assum<strong>in</strong> tremiza e chimbichentos.


Bos auguro, caros Barranzellos:<br />

Deus bos diat fortuna e coraggiu,<br />

isse ghiet <strong>in</strong> dogni viaggiu<br />

pro salvare sos buscos pius bellos.<br />

Rispondedas a totu sos appellos<br />

ponzende <strong>in</strong> libertade dogni ostaggiu<br />

e <strong>in</strong> galera sa zente maligna<br />

chi faghet disonore a sa Sardigna.


S’ACCADEMIA DE SU CORTEGGIAMENTU<br />

Pro sa cultura ‘e su genere umanu<br />

sas facultades sun <strong>in</strong> aumentu;<br />

un’atera est pro nascher a momentu,<br />

adatta a su “gallismu” italianu:<br />

a Napoli, a Roma e a Milanu<br />

faghen iscola de corteggiamentu,<br />

<strong>in</strong>ue azzettan zigantes e bascios,<br />

lesbicas, floscios, fem<strong>in</strong>as e mascios.<br />

Su docente de custa discipl<strong>in</strong>a<br />

est unu zertu Zuseppe Cirillu,<br />

chi poi ‘e haer fattu su “mandrillu”<br />

hat <strong>in</strong>ventadu sa noa dottr<strong>in</strong>a<br />

e como <strong>in</strong>s<strong>in</strong>zat s’ojada assass<strong>in</strong>a<br />

ch’attraet f<strong>in</strong>zas unu coccodrillu:<br />

su ch’est de cussas armas <strong>in</strong> possessu<br />

faghet istrage de s’ateru sessu.<br />

S’annu accademicu ‘e custa materia<br />

hat sa durada ‘e battordighi dies,<br />

(tue, lettore, forsi ti nde ries,<br />

<strong>in</strong>vece, custa, est una cosa seria!).<br />

Dadu ch’est sa quota una miseria,<br />

si mi das retta, b’andas e t’iscries:<br />

ti diplomas <strong>in</strong> s’arte ‘e sos iscancos<br />

solu cun chimbighentamiza francos!<br />

A chie de cuss’arte hat sa pagella<br />

no li resistit niunu <strong>in</strong> s’amore;<br />

cun su diploma de conchistadore<br />

luego <strong>in</strong>contrat s’anima gemella,<br />

e si s’arruffianat cun Pannella<br />

diventat senatrice o senatore:<br />

cun ojadas e mossas a effettu<br />

che trazat tota s’assemblea a lettu!<br />

Chie cheret un’arte praticare<br />

non podet zertu imparare a sa sola:<br />

<strong>in</strong> America abbertu han un’iscola,<br />

ch’<strong>in</strong>s<strong>in</strong>zat s’arte de limos<strong>in</strong>are!<br />

Duncas, non b’hat de s’<strong>in</strong>scandalizzare<br />

pro custa facultade noitola<br />

chi ammaestrat sa zente ‘irgonzosa<br />

a conchistare s’isposu o s’isposa.


Como abolire <strong>in</strong> s’Universidade<br />

deven s’<strong>in</strong>zegneria m<strong>in</strong>eraria,<br />

ca reputadu han pius nezessaria<br />

sa noa cortigiana facultade.<br />

Cuddos chi tenen una zerta edade<br />

arriscan s’ ‘ajania <strong>in</strong>volontaria,<br />

ma ecco chi s’appositu diploma<br />

dan <strong>in</strong> Milanu, <strong>in</strong> Napoli e <strong>in</strong> Roma.


SOS MEMBROS ARTIFICIALES<br />

In d’una <strong>in</strong>dag<strong>in</strong>e ‘e sa Sanidade<br />

fatta da-i sos membros cumpetentes,<br />

han contadu sos “membros” impotentes<br />

pro li torrare sa virilidade.<br />

Già ch’<strong>in</strong> sa V<strong>in</strong>tunesima Unidade<br />

b’haiat casos pius frequentes,<br />

luego han prenotadu, puntuales,<br />

dughentos “membros” artificiales.<br />

Ma cando han iscobertu chi s’ispesa<br />

su miliardu e mesu toccaiat,<br />

si sun abbistos ch’isbagliu b’haiat<br />

e fattu han torra su contu <strong>in</strong> lestresa.<br />

Tando restada male b’est s’Impresa<br />

chi frunire sas “protesi” deviat,<br />

dadu chi su contabile, confusu,<br />

b’haiat postu unu zero <strong>in</strong> piusu.<br />

Si no haian tentu sa prudenzia<br />

de controllare cuss’isbagliu mannu,<br />

Casteddu haiat b<strong>in</strong>chidu su pannu<br />

<strong>in</strong> su campionadu ‘e s’impotenzia.<br />

Poi nachi no hamus assistenzia,<br />

cun totu cussos “membros” <strong>in</strong>-d-un’annu<br />

ch’haian soddisfattu zertamente<br />

sos bisonzos de totu s’Occidente!<br />

Bastat un’iscrianu disattentu<br />

pro imbrogliare su populu-arveghe<br />

Si calchi dattilografa nd’hat neghe,<br />

l’hat haer fattu cun nobile <strong>in</strong>tentu;<br />

<strong>in</strong>fervorida da-i s’argumentu,<br />

moltiplicadu hat su v<strong>in</strong>ti pro deghe:<br />

calcuna <strong>in</strong>ie puru sempre b’hada<br />

a sa virilidade <strong>in</strong>teressada.<br />

Cun cussos “membros” a su silicone<br />

nos han mustradu cant’est ruta <strong>in</strong> basciu<br />

sa Sanidade, e chi est a s’isfasciu<br />

pro sas ispesas senza discriscione.<br />

Ecco proite f<strong>in</strong><strong>in</strong> <strong>in</strong> presone<br />

cussos chi ponen manu a su calasciu,<br />

ca oramai leadu han su visciu<br />

de s’<strong>in</strong>teressu <strong>in</strong> attos de offisciu.


S’ “Azienda Salude” est già <strong>in</strong> coma,<br />

ma s’isperdisciu ancora est niente.<br />

Assumancu lis benzat a sa mente<br />

de mutuare “vag<strong>in</strong>as” de goma!<br />

Nos hat a parrer sa “Marcia su Roma”<br />

de su sessu virile impenitente:<br />

mezus recurran a sos ispidales<br />

chi no a violenzias carnales.


ANDREOTTI A SA CORRIDA<br />

Su tres de cabidanni ‘e s’ottantotto<br />

Corrado hat presentadu a sa “Corrida”<br />

su m<strong>in</strong>istru gobbosu, chi ogni chida<br />

dat sempre calchi numeru a su lotto.<br />

Ancora esistit calchi buccalotto<br />

chi l’adorat che unu santu <strong>in</strong> bida,<br />

massimu cando giampat sa chisura<br />

tra m<strong>in</strong>isteriu e buffonadura.<br />

Ma tando no est sola Cicciol<strong>in</strong>a<br />

attrice e deputadu senz’ostàculu,<br />

già ch’<strong>in</strong> Tivù dat f<strong>in</strong>zas ispettàculu<br />

su “Rigoletto” de sa Farnes<strong>in</strong>a.<br />

Prima fit solu sa manu div<strong>in</strong>a<br />

a fagher unu simile meràculu,<br />

ma como ch’<strong>in</strong> Tivù est tot’elàsticu<br />

hamus a bider su Paba <strong>in</strong> “Fantàsticu”.<br />

E puru sa “Corrida” est attrezzada<br />

cun istrumentos de ogni zenia<br />

pro poder replicare a s’ironia<br />

fattendeli unu tipu ‘e “Correddada”.<br />

Invece, una segnora impamp<strong>in</strong>ada<br />

l’hat rendidu un’omaggiu <strong>in</strong> poesia.<br />

E poi una marca ‘e cortigianos<br />

l’han saludadu zocchende sas manos.<br />

In totue, coment’e Sant’Antoni,<br />

de s’ “esibire” non s’istraccat mai:<br />

cando non ti l’agatas <strong>in</strong> sa Rai<br />

l’<strong>in</strong>contras <strong>in</strong> s’imperu ‘e Berlusconi.<br />

(Tenet rejone Corrado Mantoni<br />

cando ripitit: “Ma non f<strong>in</strong>it gai!”).<br />

Est diventadu, pro sos giornalistas,<br />

su pedrusimula ‘e sas <strong>in</strong>tervistas.<br />

Cuddos chi curren a l’<strong>in</strong>tervistare<br />

de Andreotti tenen tropp’istima,<br />

e tentan de ischire <strong>in</strong> cale clima<br />

sa politica solet navigare;<br />

ma poi ch’han f<strong>in</strong>idu ‘e l’iscultare,<br />

dognunu nd’ischit pius pagu ‘e prima,<br />

ca isse ponet sempre s’impero<br />

e non rispondet ne Si e ne No.


Andreotti possedit sa rezzetta<br />

de sa p<strong>in</strong>dula adatta a dogni male.<br />

Pro su populu nostru geniale<br />

hat iscobertu sa cura perfetta:<br />

nos cunfaghet pius sa barzelletta<br />

chi non sa Corte Costituzionale!<br />

Custu m<strong>in</strong>istru de brillante idea,<br />

emmo cras ti l’isgombrat sa cadrea!


SOS INVASORES DE SA RAI<br />

Oramai sos centros de Podere<br />

l’ischimus chi sun totu lottizados:<br />

pro sos chi sun <strong>in</strong> Palattu arroccados<br />

est diventadu dirittu-dovere,<br />

e a chie lis faghet piaghere<br />

affidan sos poderes delegados.<br />

Han lottizzadu istampa e Rai puru<br />

coment’e tancas serradas a muru.<br />

In radio e tivù non mancan mai<br />

sos chi un<strong>in</strong> su lucru a sa mania:<br />

sun professores de “Tuttologia”<br />

chi mandigan e dorm<strong>in</strong> <strong>in</strong> sa Rai.<br />

Però, si pro v<strong>in</strong>t’annos sigh<strong>in</strong> gai,<br />

a si nd’appoderare issos ebbia,<br />

f<strong>in</strong>it chi radio e televisione<br />

lis ispettat pro usucapione.<br />

No isco <strong>in</strong> su cuntrattu it’han iscrittu,<br />

però deo, a su postu de cuss’Ente,<br />

lis haia cunzessu s’emittente<br />

solu s’haian pagadu s’affittu.<br />

Invece, ca los pagan, han dirittu<br />

de ciarrare a ispesas de s’utente.<br />

Meda sa ciarra, sustanzia nudda:<br />

aria frissa cun azu e chibudda.<br />

Ma custos logorroicos docentes<br />

chi occupan sa Rai nott’e die,<br />

forsi mantenen sa cattedra <strong>in</strong>ie<br />

pro istruire sos teleutentes.<br />

In milli discipl<strong>in</strong>as cumpetentes,<br />

non serran bucca mancu a mesudie.<br />

Sos faeddos pioen a diluviu<br />

chi paret chi nd’istuden su Vesuviu.<br />

E cando sun <strong>in</strong> duos o <strong>in</strong> trese,<br />

paren arrejonende <strong>in</strong> su gaffè:<br />

su professore est su div<strong>in</strong>u Re,<br />

sos <strong>in</strong>vitados li unghen sos pese.<br />

Gai pro tr<strong>in</strong>ta dies a su mese,<br />

tantu pro tenner su “programma” <strong>in</strong> pe’,<br />

ca, segund’issos, una cosa est zerta:<br />

chi sun tot’iscultende a bucc’abberta.


Però sa Rai hat s’obbligu ‘e difender<br />

s’utente da-i cussos <strong>in</strong>vasores,<br />

ch’impittan radio e televisores<br />

pro giugher fumu senz’arrustu a bender.<br />

Sos chi los cheren bider e <strong>in</strong>tender<br />

(muzeres, fizos e ammiradores),<br />

si non suffr<strong>in</strong> de fidigu o de coro,<br />

si nde cazzen sa gana <strong>in</strong> dom’<strong>in</strong>soro.


GALLERI IN GALLERIA<br />

Tathari podet bantare un’artista<br />

chi no est mastru <strong>in</strong> su p<strong>in</strong>zellu ebbia;<br />

no est solu famosu <strong>in</strong> galleria,<br />

figurativu e caricaturista,<br />

ma brillat puru <strong>in</strong> sa nostra Rivista<br />

unorende sa sarda poesia.<br />

Sas p<strong>in</strong>turas han doppiu valore<br />

cand’est f<strong>in</strong>zas poeta su p<strong>in</strong>tore.<br />

Isfogliende S’Ischiglia, unu manzanu,<br />

de Sant’Andria ‘e su chimbantasese,<br />

agato “Su cuncordu ‘e sos tres rese”<br />

- sa poesia de Agniru Canu -<br />

ue Galleri cun abile manu<br />

l’hat caricaturadu, <strong>in</strong> cussu mese;<br />

lanzu che corru e arranchende istraccu,<br />

sutta su brazzu istr<strong>in</strong>ghet su paraccu.<br />

“Ciaccuttendi pa Sassari” Galleri<br />

hat su liberu sou <strong>in</strong>tituladu,<br />

<strong>in</strong>ue hat sa zittade immortaladu<br />

da-i su zappadore a s’<strong>in</strong>zegneri.<br />

E, sicomente fit ferrovieri,<br />

f<strong>in</strong>zas sa Ferrovia hat unoradu<br />

(cand’ancora fit altu su decoro<br />

senz’impreare lentolos de oro).<br />

Cun poesias e caricaturas<br />

Galleri s’est dist<strong>in</strong>tu <strong>in</strong> cuss’impresa:<br />

su mezus de sa “cionfra” tatharesa<br />

isse esprimit cun versos e figuras.<br />

Sos ch’hana ‘idu sas suas p<strong>in</strong>turas<br />

dognunu nde decantat sa bellesa.<br />

Zertu ch’<strong>in</strong> s’istatura est menguante,<br />

però <strong>in</strong> s’arte est sempre unu zigante.<br />

Est sempre istadu <strong>in</strong> cazza ‘e macchiettas,<br />

Galleri, artista de altu livellu,<br />

e si non trattat p<strong>in</strong>na e ne p<strong>in</strong>zellu<br />

t’imm<strong>in</strong>zat unu saccu ‘e barzellettas.<br />

Hat de su bonumore sas rezettas<br />

sempre prontas <strong>in</strong> fundu a su cappellu;<br />

si calchi die cun isse passizas,<br />

si faghet notte e mancu ti nd’abbizas.


Paulu, ch’est de fertile memoria,<br />

ischit dogni loroddu ‘e sa zittade<br />

e lu raccontat cun semplizidade,<br />

senza presunzione e senza boria,<br />

tantu chi, cando contat calch’istoria,<br />

paret chi siat pura veridade.<br />

Però, dadu ch’hat fazile peraula,<br />

creo chi p<strong>in</strong>tet f<strong>in</strong>zas calchi faula.


SU DIAULU IN TORINU<br />

Su Diaulu esistit, e comente!,<br />

già ch’hat tentadu f<strong>in</strong>z’a Gesugristu,<br />

e si comente como s’est abbistu<br />

ch’a sos cunvegnos b’andat meda zente<br />

- e mancari non servan a niente,<br />

pro calch’albergo est sempre un’acquistu -<br />

tando, cun <strong>in</strong>fernale determ<strong>in</strong>u,<br />

pro isse si nd’hat fattu un’<strong>in</strong> Tor<strong>in</strong>u.<br />

Sos ch’han leadu postu <strong>in</strong> cussu tàulu<br />

totu pontificadu han a sa seria<br />

chi parian esoertos <strong>in</strong> materia<br />

pius de Santu Pedru e Santu Pàulu,<br />

tantu chi tando f<strong>in</strong>zas su Diàulu<br />

tra isse hat nadu: “Ma, porca miseria,<br />

proit’est chi de me faeddan gai<br />

si deo, a maccos, non mi mustro mai?”:<br />

Eppuru <strong>in</strong> su cunvegnu calchi espertu<br />

s’esistenzia sua hat cunfirmadu,<br />

e chi non solu a Cristos hat tentadu,<br />

poi chi che l’hat giutu a su desertu,<br />

ma f<strong>in</strong>zas oe <strong>in</strong> die han iscobertu<br />

ch’est guvernende ancora <strong>in</strong> dogn’istadu,<br />

e cando faghen guvernos de nou<br />

delegat sempre unu m<strong>in</strong>istru sou.<br />

Sos m<strong>in</strong>istros chi ponet <strong>in</strong> guvernu<br />

non sunu mai senza portafogliu,<br />

e si comente est abile <strong>in</strong> s’imbrogliu<br />

puntat a sa Giustiscia e a s’Internu.<br />

In sos Esteros regnat <strong>in</strong> eternu<br />

imm<strong>in</strong>zende cunflittos e degogliu:<br />

su Diàulu sempre hat dadu proa<br />

ch’<strong>in</strong> dogni accordu bi ponet sa coa.<br />

Est ladru, mafiosu e camorrista,<br />

tentat calchi m<strong>in</strong>istru italianu;<br />

oe si mustrat democristianu,<br />

cras cun sa tessera ‘e socialista,<br />

a boltas faghet f<strong>in</strong>zas s’affarista<br />

bestidu ‘e card<strong>in</strong>ale <strong>in</strong> Vaticanu.<br />

Ord<strong>in</strong>zat sequestros <strong>in</strong> combutta<br />

cun sos bandidos <strong>in</strong>tro ‘e calchi grutta.


L’han cunfirmadu f<strong>in</strong>zas <strong>in</strong> Tor<strong>in</strong>u<br />

chi su Diaulu est cont<strong>in</strong>u <strong>in</strong> gita:<br />

a boltas si trasformat <strong>in</strong> De Mita<br />

e a boltas surrogat a Bett<strong>in</strong>u.<br />

Cando dezidit de fagher cas<strong>in</strong>u<br />

si presentat bestidu ‘e gesuita:<br />

<strong>in</strong>ue b’hat radunu ‘e battigorros<br />

isse ficchit sa coa e-i sos corros.


SA GIUSTISCIA INGIUSTA<br />

Sa Giustiscia, <strong>in</strong> s’epoca romana,<br />

rappresentada fit che una dea:<br />

<strong>in</strong> d’una manu haiat s’istadea,<br />

<strong>in</strong> s’atera un’acuta durl<strong>in</strong>dana.<br />

Issa fit simbulu ‘e virtude umana<br />

e puniat sa zente chi fit rea;<br />

già chi sa sua immag<strong>in</strong>e fit custa,<br />

sa zente presumiat chi fit giusta.<br />

Però como sa fama est differente,<br />

c’applicat su dirittu a su contrariu;<br />

ma non pro calchi errore <strong>in</strong>volontariu,<br />

a su cale est suggettu ogni vivente,<br />

ma pro gulpa de calchi prepotente<br />

chi si cumportat <strong>in</strong> modu arbitrariu,<br />

tantu ch’est boghe ‘e populu costante<br />

chi sa legge favorit su birbante.<br />

Medas boltas bidimus magistrados<br />

chi serv<strong>in</strong> sa giustiscia malamente,<br />

ca <strong>in</strong>vece ‘e puntare a oriente,<br />

ue sos crim<strong>in</strong>ales sun cuados,<br />

cun d’unu giru ‘e chentottanta grados<br />

boltan sa faccia e tuccan a ponente,<br />

e andan a chircare su bandidu<br />

<strong>in</strong> s’ortu de su colzu ch’han bocchidu.<br />

In Oniferi sa Giustiscia, a tortu,<br />

hat aggiuntu dolore a su suffrire<br />

cand’hat dispostu de perquisire<br />

sa domo ‘e tres onestos ch’hana mortu.<br />

Muzere e mama, <strong>in</strong>vece de cunfortu,<br />

cuss’<strong>in</strong>famia han devidu patire,<br />

provochende isfidùzia legittima<br />

<strong>in</strong> chie ‘e sos delittos est sa vittima.<br />

Su ch’operat cun tale determ<strong>in</strong>u<br />

hat un’ “alibi” sempre preparadu:<br />

chi sa gulpa no l’hat su magistradu,<br />

ma sa legge ch’osservat a punt<strong>in</strong>u,<br />

che chi non tenzat neghe s’assass<strong>in</strong>u<br />

ma su fusile ch’isse hat isparadu!<br />

E cun s’amparu de cuss’istrumentu<br />

mai lu toccat ne abba ne bentu.


Si sa Giustiscia ti serrat sa gianna,<br />

non balet nudda sa tua protesta:<br />

cando ses <strong>in</strong> balìa ‘e sa tempesta<br />

nd’has aju ‘e l’<strong>in</strong>vocare a boghe manna!<br />

Ma non si salvat da-i sa cundanna<br />

chi decretadu l’hat sa zente onesta:<br />

sa pubblica cundanna est un’accontu,<br />

ma sa div<strong>in</strong>a est chi saldat su contu.


SA ZINTURA DE SEGURESA<br />

A bi creides chi m’hat fattu pena<br />

su ider custu populu <strong>in</strong>dolente<br />

<strong>in</strong> d’una diventadu ubbidiente,<br />

de manu sua ligadu a cadena?<br />

Tanta zente de boria piena<br />

est como a suttapanza che molente,<br />

però m’abbizo chi sa zent’istolta<br />

fors’est mezus ligada che isolta.<br />

Ma custa <strong>in</strong>venzione ‘e sa z<strong>in</strong>tura<br />

como m’hat fattu ‘enner a sa mente<br />

chi non cheren ligados solamente<br />

sos chi viaggian <strong>in</strong>tro una vettura,<br />

ma f<strong>in</strong>zas sos artistas de sa fura<br />

cun m<strong>in</strong>istros ch’han s’hobby ‘e sa tangente:<br />

ladros ch’han campu liberu ‘e furare<br />

chi paren cun sa legge a mesappare.<br />

E cantos assass<strong>in</strong>os terroristas<br />

cust’istrana giustiscia hat liberadu!<br />

Pentidos ch’han onestos <strong>in</strong>gulpadu,<br />

mafiosos, bandidos, camorristas,<br />

ch’<strong>in</strong> virtude de legges “garantistas”<br />

campan a ufu a gàrrigu ‘e s’istadu.<br />

Cando sun <strong>in</strong> combutta <strong>in</strong> sos impreos<br />

cheren ligados zuìghes e reos.<br />

E proite lassare <strong>in</strong> libertade<br />

n<strong>in</strong>fomanes de lussu ‘e altu rangu<br />

chi cun s’iscuja ‘e ballare unu tangu<br />

si prostitu<strong>in</strong> <strong>in</strong> soziedade?<br />

Si no han sa z<strong>in</strong>tura ‘e castidade<br />

andan a lettu f<strong>in</strong>zas cun s’orangu,<br />

cun legittimu orgogliu ‘e sos maridos<br />

cuntentos d’esser de corros frunidos.<br />

Si troppu duru so, domando venia,<br />

però de protestare hapo rejone.<br />

Proite non ligare a su timone<br />

sos Carontes ch’imbarcat sa Tirennia<br />

chi sa Sardigna han leadu pro Kenia<br />

e sun cont<strong>in</strong>u <strong>in</strong> agitazione?<br />

Ma pro chi sos “marò” non sian solos,<br />

lighen puru sos meres de sos bolos.


B’hat zente meda ancora de ligare<br />

umpare a sos piratas istradales:<br />

maniacos, tifosos crim<strong>in</strong>ales<br />

chi andan a su campu a s’zzuffare,<br />

politicos ch’han s’azza ‘e cadreddare<br />

appena lis abbrùncana sos males:<br />

s’haian nessi un’aìzu ‘e decoro<br />

si ligaian goi a manu <strong>in</strong>soro.


REST’ AINU, LINTU E PINTU<br />

Rest’à<strong>in</strong>u, si gai ti cumbenit<br />

già chi non podes caddu diventare,<br />

tant’<strong>in</strong> Sardigna su tou orriare<br />

disturbat solu a chie ti sustenit.<br />

Chie sutta sa mola andat e benit,<br />

non si podet <strong>in</strong> giru abbaidare.<br />

Non bidet ite b’hat for’ ‘e giannile<br />

chie giughet tr<strong>in</strong>t’annos su facchile.<br />

Rest’à<strong>in</strong>u, non cambies bisura,<br />

si de sa “limba” non ti ses abbistu,<br />

ca non bi podet mancu Gesugristu<br />

cun à<strong>in</strong>os ch’hat fattu sa natura.<br />

Ti dat fastizu ogn’àtera cultura<br />

ca ses abituadu a su crabistu.<br />

S’abitud<strong>in</strong>e tua est una sola:<br />

d’esser tiradu tirende sa mola.<br />

Rest’à<strong>in</strong>u, mancari cattedraticu,<br />

iscazzadi sa musca cun sa coa;<br />

a orriare <strong>in</strong> sardu nessi proa<br />

e gai forsi ses pius simpaticu,<br />

e podes esser f<strong>in</strong>zas pius pràticu<br />

cando ti ponen sa latranga noa.<br />

Chirca de non nde fagher unu dramma<br />

cando t’agatas sa “limba” <strong>in</strong> programma.<br />

Rest’à<strong>in</strong>u, masedu e imbastadu,<br />

su visciu ‘e orriare ‘ogadichelu,<br />

ca tantu òrrios tuos a su chelu<br />

de seguru non nd’hat mai arrivadu.<br />

Solu calchi collega has ischidadu<br />

e tand’isse rispostu t’hat cun zelu.<br />

Ma forsi tue ses cumb<strong>in</strong>tu ancora<br />

chi s’òrrias ispuntat s’aurora.<br />

Rest’à<strong>in</strong>u, comente ses naschidu,<br />

lassa limba, cultura e nazione;<br />

si non t’aggradat sa Sarda Regione,<br />

su mundu est mannu, chirca àteru lidu.<br />

Ma pro cant’<strong>in</strong> Sardigna tenes nidu<br />

non dias tortu a chie hat sa rejone.<br />

Si ses amant’ ‘e viver <strong>in</strong> colonia<br />

ti che podes andare <strong>in</strong> Patagonia.


Rest’à<strong>in</strong>u, ma zessa ‘e calchidare,<br />

reduende sa “limba” a dialettu.<br />

Has de su culilughe su difettu,<br />

chi diat cherrer su sole oscurare,<br />

pro chi resessat sol’isse a brillare<br />

<strong>in</strong>u’est oscuradu ogn’<strong>in</strong>tellettu.<br />

Cun tegus paret chi sian torradas<br />

feras famidas de limbas truncadas.


LIMBA E DENTES<br />

Comente dogni limba <strong>in</strong> dogni ‘ucca<br />

da-i sas dentes est <strong>in</strong>ghiriada,<br />

gai sa limba sarda est circundada<br />

da’ una cricca de concas de zucca.<br />

Si ‘est<strong>in</strong> <strong>in</strong> berritta e <strong>in</strong> mastrucca<br />

ch<strong>in</strong>caglieris e zente istudiada,<br />

e cun s’iscuja de fagher cultura<br />

paschen <strong>in</strong>ue b’hat bona pastura.<br />

Cun sas dentes acutas che resorza<br />

sun che runz<strong>in</strong>os <strong>in</strong> chirca ‘e proenda:<br />

sa limba isfruttan che una sienda<br />

e si nde serv<strong>in</strong> pro mandigadorza.<br />

Faghen bardanas <strong>in</strong> dogni cussorza<br />

accabarrende poetas <strong>in</strong> prenda,<br />

subra sa limba mandigan e bien,<br />

ma male la faeddan e l’iscrien.<br />

Inventan cunferenzas, sem<strong>in</strong>arios,<br />

gemellaggios <strong>in</strong> terras furisteras,<br />

futt<strong>in</strong> su prossimu <strong>in</strong> milli maneras<br />

<strong>in</strong> beste ‘e criticones letterarios;<br />

accampende dirittu a onorarios,<br />

pontifican <strong>in</strong> festas e fieras,<br />

<strong>in</strong>vece su poeta premiadu<br />

rezzit sa paga ‘e su ‘oe domadu.<br />

E gai <strong>in</strong> dogni festa ‘e poesia<br />

sa festa bella la faghen sos criticos<br />

ameddados appare a sos politicos<br />

chi dan de contributos garanzia.<br />

In pompa magna sezz<strong>in</strong> <strong>in</strong> giuria<br />

cavaglieris de braga apocalitticos,<br />

e sicomente de totu s’<strong>in</strong>tenden,<br />

totu regogl<strong>in</strong>, istampan e benden.<br />

Ma isperamus ch’hat a benner s’ora<br />

chi sos cuncursos resten <strong>in</strong> biancu,<br />

gai zertos trumbones, assumancu,<br />

da-i s’iscena ch’istuppan a fora.<br />

Ma si poetas bi curren ancora,<br />

sighit su culturame a tenner bancu,<br />

e, pro cumparrer <strong>in</strong> primu pianu,<br />

sos autores mantenen lontanu.


Sos poetas sun nudos che suerzu<br />

ca ateros si ‘enden su ‘ortiju:<br />

de s’ ‘acca sarda suzzan su cabiju<br />

ch’allattat tantos canes de isterzu.<br />

Rezz<strong>in</strong> calesisiat improverzu<br />

però mai si miran <strong>in</strong> s’ispiju,<br />

ca timende de perder sos proventes<br />

istr<strong>in</strong>ghen su cabiju cun sas dentes.


SA MISSA DE SA DOMINIGA<br />

Sa dom<strong>in</strong>iga a missa ‘e mesudie,<br />

sun <strong>in</strong> gara pelliccias e profumos:<br />

chi semus <strong>in</strong> d’un’epoca ‘e consumos<br />

chie non l’ischit l’apprendet <strong>in</strong>ie.<br />

Sas segnoras, tra issas, rie-rie,<br />

arrejonan de corros e istrumos,<br />

tantu chi nde pienan sa busciacca<br />

f<strong>in</strong>z’a sa zente chi giughen affacca.<br />

Chissà tot’ite lis passat <strong>in</strong> mente<br />

propriu a s’ora ‘e su ritu div<strong>in</strong>u:<br />

tot’a su gira-gira istan cont<strong>in</strong>u,<br />

che chi esseran isettende zente,<br />

criende <strong>in</strong> cussu misticu ambiente<br />

s’atomosfera de unu cas<strong>in</strong>u:<br />

paren dende una festa <strong>in</strong> domo <strong>in</strong>soro<br />

tra tualettas e collanas d’oro!<br />

Ti fàghene pensare a Casablanca,<br />

cun cuss’atteggiamentu ‘e palcoscenicu.<br />

Dende sa manu pro s’attu ecumenicu,<br />

issas dispensan a dresta e a manca<br />

calchi elegante foscigada ‘e anca,<br />

calchi isganzada ‘e risu fotogenicu,<br />

cun arte de segnoras istruidas<br />

chi paren ispozadas sende ‘estidas.<br />

Prus ti mustran una faccia bella,<br />

pius ti creschet sa... devozione,<br />

e poi, a s’ora ‘e sa comunione,<br />

ti godis s’isfilada <strong>in</strong> passerella:<br />

totu cam<strong>in</strong>an a passu ‘e modella<br />

ponzende <strong>in</strong> mustra c<strong>in</strong>cillà e visone<br />

e mirende, cun s’ostia ancora <strong>in</strong> bucca,<br />

si sa ‘e nanti est o no <strong>in</strong> pilucca.<br />

E cando passan cun sa suafatta<br />

(f<strong>in</strong>z’<strong>in</strong> sa missa su Deus d<strong>in</strong>ari!)<br />

s’ispian sutta oju pari-pari<br />

pro ischire cant’est s’offerta fatta.<br />

Si creen <strong>in</strong> su bar de sa piatta,<br />

dende sa mancia poi ‘e su Campari:<br />

registran totu su ch’ ‘iden <strong>in</strong>ie<br />

pro lu contare <strong>in</strong> su restu ‘e sa die.


Issas osservan cun s’ojada clìniga<br />

tota sa zente coment’est bestida:<br />

non bastat su loroddu ‘e tota chida,<br />

ca su pius piccante est sa domìniga!<br />

Et ecco a ite, isfìniga-isfìniga,<br />

sa missa ‘e mesudie est reduida:<br />

pius civetteria che fervore,<br />

trampende a Deus e-i su Rettore.


CUN SU MINISTRU IN DISCOTECA<br />

Deris ballende mi so’ sonniadu<br />

cun De Michelis <strong>in</strong> d’una balera.<br />

In d’una cordiale atmosfera<br />

hat a sos baller<strong>in</strong>os regaladu<br />

cuddu liberu sou <strong>in</strong>tituladu<br />

Dove andiamo a ballare stasera.<br />

Cumpleta pubblicadu hat una mappa<br />

de discotecas ue hat fattu tappa.<br />

Mi so’ ‘isadu d’esser <strong>in</strong> Milanu<br />

<strong>in</strong> d’una discoteca ispaziosa:<br />

unu locale de Via Certosa<br />

<strong>in</strong>ue su m<strong>in</strong>istru est fittianu.<br />

Ballan da-i su sero a su manzanu<br />

ballittos birdes o ballittos rosa:<br />

<strong>in</strong> d’unu lettu mannu, tot’umpare,<br />

s’isterren cando han gana ‘e riposare.<br />

Hapo connotu, ballende <strong>in</strong> sa pista,<br />

a Pilliteri e a Marta Marzotto;<br />

b’haiat f<strong>in</strong>zas calchi polizotto<br />

pro sorvegliare su m<strong>in</strong>istru a vista.<br />

Milly Gard<strong>in</strong>i, ch’est sa gallerista,<br />

fit sa re<strong>in</strong>a de cussu salotto;<br />

de domo puru fit Leo Castelli,<br />

bi mancaiat Craxi cun Martelli.<br />

Custu dimustrat ch’<strong>in</strong> sa Farnes<strong>in</strong>a<br />

regnat <strong>in</strong> dogni tempus s’allegria:<br />

Andreotti brillante <strong>in</strong> s’ironia,<br />

De Michelis cun s’anca baller<strong>in</strong>a.<br />

Ma cando ‘enit su turnu ‘e Cicciol<strong>in</strong>a<br />

est su triunfu ‘e sa .<br />

e f<strong>in</strong>zas su Pontefice Romanu<br />

la rezzit mesu nuda <strong>in</strong> Vaticanu.<br />

De Michelis, M<strong>in</strong>istru capellone,<br />

si comportat che giovanu modernu,<br />

non pro nudda l’han postu <strong>in</strong> su guvernu<br />

a su postu de calchi bacchettone.<br />

De custa noa generazione<br />

nde diat bisonzare unu a s’Internu;<br />

auguramus chi custu criteriu<br />

l’adotten puru <strong>in</strong> dogni m<strong>in</strong>isteriu.


Ma pro non s’avverare su meràculu,<br />

zertos partidos imm<strong>in</strong>zan s’imbrogliu:<br />

cand’est liberu calchi portafogliu,<br />

pro sos giovanos b’est sempre s’ostàculu.<br />

Revocan su m<strong>in</strong>istru ‘e s’Ispettàculu<br />

e che lu ponen <strong>in</strong> su Campidogliu,<br />

pro fagher sezzer <strong>in</strong> su postu sou<br />

su culu ‘e calchi ‘ezzu colabrou.


CUMPROMISSU ISTORICU IN FAMILIA<br />

Su cumpromissu istoricu l’han fattu<br />

tra maridu e muzere <strong>in</strong> Masa<strong>in</strong>as,<br />

<strong>in</strong> barba a sas politicas dottr<strong>in</strong>as<br />

chi no ammitt<strong>in</strong> simile cuntattu.<br />

Su chi no est possibile <strong>in</strong> Palattu<br />

l’attuan <strong>in</strong> domesticas fa<strong>in</strong>as.<br />

Zessada <strong>in</strong> su Comune sa maretta<br />

torran ambos a domo a sa brazzetta.<br />

F<strong>in</strong> candidados <strong>in</strong> diversa lista<br />

e dezis’hat su populu sovranu:<br />

isse assessore democristianu<br />

e issa consizeri comunista.<br />

In aula s’iscontru est sempr’<strong>in</strong> vista<br />

ma poi <strong>in</strong> domo s’istr<strong>in</strong>ghen sa manu.<br />

Si sa politica est “divisione”,<br />

su matrimoniu est “addizione”.<br />

Non s’iscannan pro haer su Podere<br />

ca non lis faghet ne frittu ne caldu;<br />

a sa facc’ ‘e De Mita de Arnaldu<br />

corcan umpare maridu e muzere,<br />

e cand’han fattu s’<strong>in</strong>soro dovere<br />

sun ambos duos pagados a saldu.<br />

Si puru <strong>in</strong> su Comune a boltas brìgana,<br />

<strong>in</strong> domo ‘e sos partidos si nde frìgana.<br />

Sos cumpromissos los faghen ancora<br />

<strong>in</strong>ue de sa paghe han contivizu,<br />

e cando si riun<strong>in</strong>i <strong>in</strong> Consizu<br />

Occhetto cun Cariglia restan fora.<br />

Forsi han cumpresu ch’est bennida s’ora<br />

de s’<strong>in</strong>tender su babbu cun su fizu,<br />

e si nd’affutt<strong>in</strong> de Nilde Jotti,<br />

de Craxi, de Martelli e Andreotti.<br />

Si duos membros de una famìlia<br />

chi serv<strong>in</strong> duos diversos partidos,<br />

polemizan però restan unidos<br />

(senz’acchiccare fogu a sa mobìlia)<br />

su cumpromissu istoricu <strong>in</strong> Sicìlia<br />

podiat dare fruttos garantidos.<br />

‘Ue sa mafia est fattende istraziu<br />

forsi teniat pius pagu ispaziu.


Sos cumpromissos sun coniugales,<br />

ma f<strong>in</strong>z’amm<strong>in</strong>istrende han una logica.<br />

Invece, cun sa trampa ideologica,<br />

mascaran <strong>in</strong>teressos colossales,<br />

accabarran immensos capitales<br />

sos espertos <strong>in</strong> s’arte demagogica.<br />

Totu sas economicas manovras<br />

las cumandan partidos e piovras.


SU BANDU A SOS BANDIDOS<br />

Si ‘ettat custu bandu<br />

a totu sos bandidos<br />

chi han sas tanas <strong>in</strong> su Supramonte:<br />

<strong>in</strong>format su Cumandu<br />

ch’arriv<strong>in</strong> trasferidos<br />

sos ch’han fattu su “blitz” <strong>in</strong> s’Aspromonte.<br />

S’Arma, sa Polizia<br />

F<strong>in</strong>anza e Fanteria,<br />

umpare forman un’unicu fronte<br />

e da-i sa peagna<br />

purgan prammu pro prammu sa montagna>.<br />

Mancu del<strong>in</strong>quentes<br />

poden leare <strong>in</strong> trampa<br />

cun su dirittu a s’<strong>in</strong>formazione.<br />

Sos missos cumpetentes<br />

prima avvert<strong>in</strong> s’istampa<br />

e poi faghen s’operazione;<br />

cun regias perfettas<br />

s’assaltu a sas p<strong>in</strong>nettas<br />

faghen bider <strong>in</strong> televisione.<br />

Intran senza timore<br />

ca tant’<strong>in</strong>tro b’est già s’operadore.<br />

Su bandu est nezessariu<br />

pro chi sos crim<strong>in</strong>ales<br />

iscappen e non sian de ostàculu.<br />

Isch<strong>in</strong> f<strong>in</strong>zas s’orariu<br />

de sos telegiornales<br />

chi deven trasmittire s’ispettàculu.<br />

Duncas de sos bandidos,<br />

chi si sun già fuidos,<br />

non si nd’ ‘idet manc’unu pro meràculu,<br />

ca sun fora ‘e bersagliu<br />

riende <strong>in</strong> domo <strong>in</strong>soro a iscarcagliu.<br />

De su “blitz imm<strong>in</strong>ente”<br />

rézz<strong>in</strong>i s’imbasciada<br />

Campania, Calabria e Sicilia,<br />

ca s’ “onorada zente”,<br />

già ch’est organizada,<br />

hat <strong>in</strong> Palattu amigos de famìlia.<br />

S’arrestu ‘e crim<strong>in</strong>ales<br />

<strong>in</strong> Tivù e giornales<br />

est pubblicadu da-i sa vizìlia.<br />

E dogni <strong>in</strong>formadore<br />

s’ idet chi tenet santos <strong>in</strong> favore.


GHERRA E PAGHE<br />

Totu sos guvernantes de sa terra<br />

sun potenzialmente crim<strong>in</strong>ales,<br />

cand’isba<strong>in</strong> immensos capitales<br />

comporend’e bendende armas de gherra.<br />

Bastat una banale cuntierra<br />

- cando pienos sun sos arsenales -<br />

pro passare sa ‘oghe a su cannone<br />

chi a su pius forte dat rejone.<br />

Si sun duos istados <strong>in</strong> cunflittu,<br />

sos àteros sas armas lis procuran;<br />

de sas vidas umanas non si curan,<br />

ne de su ch’hat a esser iscunfittu.<br />

Issos connoschen solu unu dirittu:<br />

alimentare sas gherras chi duran,<br />

e mascaran s’ispeculazione<br />

cun s’aumentu ‘e s’occupazione.<br />

Simulan cristianos sentimentos,<br />

s’ànima pius càndida ‘e s’ambaghe;<br />

masedos che anzones <strong>in</strong> s’umbraghe<br />

benden totue mortales <strong>in</strong>ventos.<br />

Prim’<strong>in</strong>vad<strong>in</strong> su mundu ‘e armamentos<br />

poi promoven marcias pro sa paghe.<br />

Sos ch’a Sàtana ‘enden s’animaccia<br />

preghend’a Deus si salvan sa faccia.<br />

Duncas, custos pacificos istados<br />

- tra sos cales s’Istadu italianu -<br />

<strong>in</strong>vocan paghe a sero e a manzanu<br />

bendende bombas e carros armados.<br />

Ma ne guvernos e ne s<strong>in</strong>dacados<br />

pro l’impedire bi ponen sa manu,<br />

ca sos guvernos sun cun sas f<strong>in</strong>anzias,<br />

sos s<strong>in</strong>dacados cun sas maestranzias.<br />

Però sa nostra Costituzione<br />

cuntenit un’articulu importante,<br />

chi sa gherra ripudiat costante<br />

(salvu pro causa ‘e aggressione).<br />

Ma niunu nde faghet menzione,<br />

nemmancu su legittimu .<br />

De su chi cussu liberu cuntenit<br />

attivan solu su chi lis cumbenit.


Cussa Babele <strong>in</strong>utile - ch’est s’Onu -<br />

como cundennat su boja irakenu;<br />

ma cando s’arsenale l’han pienu<br />

no han pensadu si fit malu o bonu.<br />

Si l’han fattu de s’atomo padronu,<br />

non si mesuren a li ponner frenu,<br />

e no <strong>in</strong>vochen, semenende peste:<br />

benzat a nois su Regnu Celeste!


ANNOTU DE IMPRENTA<br />

LARENTU ILIESCHI<br />

SU RISU, S’AMARGURA<br />

A UNA SANTICA<br />

A BERANU<br />

IN FAMILIA<br />

A CHIE INGANNAT SU TEMPUS<br />

FAMA E PRESUNZIONE<br />

RISPOSTA A PANTALEO SERRA<br />

VIAGGIU A SA LUNA<br />

SU DIVORZIU<br />

GUVERNU DE ANIMALES<br />

SAS IMMONDISCIAS DE CASTEDDU<br />

CAMPA, SARDIGNA!<br />

SU TOTOTRUFFA<br />

CUNTRASTOS DE SARDIGNA<br />

SAS RIFORMAS<br />

ATTITIDOS A PREMIU<br />

MALE SENZA RIMEDIU<br />

PRO MERITU DE SA PINNA A SFERA<br />

SOS EUFEMISMOS<br />

FASSONIS PO SA MARINA<br />

SA LEPPA LUSSURZESA<br />

IS PRESENTADORIS<br />

SU PIANETA AUTONOMIA<br />

SOS TRES PODERES<br />

BILINGUISMU<br />

CANES DE ISTERZU<br />

ADIU, SOLE!<br />

ITE ISPERAS, LUZZIFERRU?<br />

RISPOSTA PRO SAS RIMAS<br />

SA MODA TIRANNA<br />

POLITICA ‘ARVEGHINA<br />

SA GIUSTISCIA UMANA<br />

S’ISTADU PRIMA E POI<br />

SEMENE E INCUNZA<br />

UNA GITA AVVENTUROSA<br />

A ITE SERVIT CUSTA POESIA?<br />

CANES E PASTORES<br />

POESIAS IN SUSPU<br />

UNU MANUALE PRO GUVERNARE<br />

RUNAGHES IN GHERRA<br />

POESIAS A S’AMMASSU<br />

SA PUNTURA ANTISCANDALU<br />

CATULLOS IN SUTTANA<br />

SA PAGHE DE SOS TEULAJOS<br />

DEUS, PERDONA<br />

TERRORISMU E PENTIMENTU<br />

SU PROZZESSU A SA SUPERANONIMA<br />

S’ASSENTEISMU CRIMINALIZADU<br />

INDICOS


SU PIANETA PAGHE<br />

PRIMOS ATTORES<br />

SARDORUM REGRESSIO<br />

IS CRISIS REGIONALIS<br />

PROITE POESIA?<br />

BENEITTA GIOVENTUDE!<br />

IN SU SOGNU CUN TIU ANZELEDDU<br />

A SOS FRANCOS RIMAJOLOS<br />

PRO SAS FILIPPICAS IN RIMA<br />

DISASTROS E ISTANGADAS<br />

IN MANU ANZENA<br />

SU NEGUSCIU ‘E SOS CONDONOS<br />

S’EVASORE E-I SU FISCU<br />

SA MARCIA DE SU DISISPERU<br />

CHE BOE TROBEIDU<br />

A SOS CANTADORES DE GARA<br />

POESIA INCUMPRENSIBILE<br />

ASSISTENZA IMMORALE<br />

DELENDA SARDINIA<br />

AMMENTENDE UNU MASTRU<br />

BENE AUGURENDE<br />

ISTRAGES SENZA SENSU<br />

SA GIUSTISCIA E-I SA DROGA<br />

MANZONI DERIS E OE<br />

IN TEMPUS DE VOTASCIONES<br />

SU COJU DE BOBORE<br />

POBERA CULTURA<br />

BABBU SANTU<br />

TIU ANGHELEDDU, POETA GENTILE<br />

SU DIRITTU A S’ISTUDIU<br />

SA REPUBBLICA ‘E SAS TASSAS<br />

SA MAFIA BIANCA<br />

S’ISTAMPA SARDA<br />

BONANOTTE, RAFFAELLA<br />

PADRE LAMENTU<br />

SU PIANETA CUNCORDIA<br />

S’ATEISMU<br />

LEGGES E COSTUMENES<br />

IN CUNFIDENZIA CUN TIU ANGHELEDDU<br />

LIBEROS MACCOS IN LIBERU ISTADU<br />

RECURRIDE A RAFFAELLA<br />

SU PIANETA ONESTADE<br />

SU NEGUSCIU DE SAS INDULGENZIAS<br />

SU MALAIDU EST MALE ‘IDU<br />

FEMINISMU IN SALZA PICCANTE<br />

A MORTE SOS GIUBBILADOS<br />

UNA LEGGE INUMANA<br />

SU PRESIDENZIALISMU<br />

POTENTE SEGNORA<br />

SA JOGA PURU IN GRIGIO-VERDE<br />

ARTE E PODERE<br />

SOS EREDES DE LUZZIFERRU<br />

RIFIUTOS A PESU


S’ANNUZU TRA PROCURAS<br />

S’IPPOCRENE SARDA<br />

INDIPENDENZIA A S’ITALIANA<br />

COMENTE FAGHEN IN BOSA<br />

BOIDOS PIENOS DE NUDDA<br />

S’ONOREVOLE CICCIOLINA<br />

AMMINISTRENDE S’INFERRU<br />

METAPOESIA ADDOLIMADA<br />

VANDALOS IN VILLA DEVOTO<br />

TOTU FAGHET ISPETTACULU<br />

FALZARIOS<br />

BELVAS TRAVESTIDAS<br />

INSABBIADURAS EVANGELICAS<br />

S’ISCOBERTA DE SOS BARRANZELLOS<br />

S’ACCADEMIA DE SU CORTEGGIAMENTU<br />

SOS MEMBROS ARTIFICIALES<br />

ANDREOTTI A SA CORRIDA<br />

SOS INVASORES DE SA RAI<br />

GALLERI IN GALLERIA<br />

SU DIAULU IN TORINU<br />

SA GIUSTISCIA INGIUISTA<br />

SA ZINTURA DE SEGURESA<br />

REST’AINU, LINTU E PINTU<br />

LIMBA E DENTES<br />

SA MISSA DE SA DOMINIGA<br />

CUN SU MINISTRU IN DISCOTECA<br />

CUMPROMISSU ISTORICU IN FAMILIA<br />

SU BANDU A SOS BANDIDOS<br />

GHERRA E PAGHE

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!