ฉบับวิชาการ - สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม

๔ - ๘๖๔๓. หวาชื่อพฤกษศาสตร Syzygium cumini (L.) Skeelsชื่อวงศ MYRTACEAEชื่อพื ้นเมือง หาขี้แพะ (เชียงราย)ชื่อสามัญ Black plum, Jambolan, Java plumนิเวศวิทยาและการกระจายพันธุ ขึ้นกระจายทั่วไปในปาเบญจพรรณ ปาดิบแลง ปาดิบชื ้น และปาเต็งรัง ทั่วทุกภาคของประเทศไทย จนถึงที่ความสูงจากระดับน้ําทะเลประมาณ ๑,๑๐๐เมตร ตางประเทศพบที่อินเดียถึงมาเลเซียลักษณะทั่วไปและลักษณะเดน ไมตนขนาดกลางถึงขนาดใหญสูงถึง ๓๕ เมตร เปลือกเรียบสีเทา แตกกิ่งกานมากใบ ใบเดี่ยว เรียงตรงขาม รูปรีแกมขอบขนานหรือรูปไขกลับกวาง ๔-๗ เซนติเมตร ยาว ๙-๑๔ เซนติเมตร ปลายเรียวแหลมเปนติ่งสั้น โคนรูปลิ่มหรือมน ขอบใบเรียบ แผนใบหนาคลายหนัง ผิวใบเกลี้ยงทั้งสองดาน เสนแขนงใบจํานวนมากและมีเสนขอบใบ ๑ เสนดอก ชอดอกแบบชอแยกแขนง ออกตามกิ่งบริเวณที่ใบหลุดรวงไปแลวหรือที่งามใบ ชอดอกยอยเปนกระจุก ดอกยอย ๓-๘ ดอกใบประดับและใบประดับยอยรูปสามเหลี่ยม ฐานดอกรูปกรวยกลีบเลี้ยงติดอยูตรงปลายเปนแฉกสั้น ๔ แฉก กลีบดอกสีขาว๔ กลีบ รูปกลม ผิวมีตอมเปนจุด เมื่อดอกบานมักหลุดเปนหมวกเกสรเพศผูจํานวนมาก ติดเรียงเปนวงที่ปลายฐานดอก รังไขอยูใตวงกลีบ ยอดเกสรกลมผล ผลมีเนื้อเมล็ดเดียว รูปรีแกมรูปไข เมื่อสุกมีสีมวงดํา เมล็ด๑ เมล็ดลักษณะเดน เสนแขนงใบจํานวนมากและมีเสนขอบใบ ๑ เสนเกสรเพศผูจํานวนมาก ติดเรียงเปนวงที่ปลายฐานดอกความสําคัญของพันธุไม พันธุไมพระราชทานเพื่อปลูกเปนมงคลจังหวัดเพชรบุรี (เมธินี ตาฬุมาศสวัสดิ์ และคณะ,๒๕๕๒)ชวงการออกดอกและติดผล ออกดอกเดือนธันวาคมถึงมกราคมผลแกเดือนพฤษภาคม (เมธินี ตาฬุมาศสวัสดิ์ และคณะ,๒๕๕๒) ตางจาก สุรีย ภูมิภมร, อนันต คําคง (๒๕๔๐) ระบุวาออกดอกเดือนมีนาคมถึงเมษายน ติดผลเดือนมิถุนายนถึงกรกฎาคมการปลูกและการดูแล ขยายพันธุโดยการเพาะเมล็ดและตอนกิ่ง หวาจะขึ้นไดในดินทุกชนิด แตขึ้นไดดีในดินรวนที่อุดมสมบูรณ ชอบแสงแดดจัด และความชื ้นปานกลางประโยชนทั่วไป เนื้อไมสีน้ําตาลแดงและเทา มีความทนทานปานกลางเมื่ออยูที่แจง และทนมากเมื่ออยูใตน้ํา มีคุณภาพใกลเคียงไมสัก ใชสรางบาน เรือ และเครื่องมือเกษตร (จเรสดากร, ๒๕๔๒) เนื้อไมใชในการกอสราง ตน ปลูกประดับใหรมเงา เปลือกตน ใชทําสียอม ผลสุก รับประทานได สรรพคุณทางสมุนไพร เปลือก ชวยสมานแผล เปนยากลั้วคอ เมล็ดบดรักษาโรคเบาหวาน ทองรวง (สมราน สุดดี, ๒๕๕๒ ก)เนื้อไม ใชกอสราง ผล รับประทานได ทําไวนผลไมคุณภาพดีมีรสหอมหวาน (สุรีย ภูมิภมร, อนันต คําคง, ๒๕๔๐) ใบ แกบิดชะลางบาดแผล รักษาแผลในปาก ผล แกทองรวง แกบิด ขับปสสาวะรักษาโรคเบาหวาน เปลือก แกบิด แกทองเสีย รักษาแผลอักเสบในปาก แกปากเปอย แกคอเปอย และชะลางบาดแผล (พงษศักดิ์พลเสนา, ๒๕๕๐ ข)ประโยชนดานการลดมลพิษและขอมูลอื่น ๆ ที่เกี ่ยวของคา Air pollution tolerance index (APTI) จาก Electronic city of southBengaluru มีคาเทากับ ๑๖.๑๗๒ จาก Jigini industrial area of southBengaluru มีคาเทากับ ๓๘ จาก Bommasandra industrial area ofsouth Bengaluru มีคาเทากับ ๓๕ (Begum A, Harikrishna S, 2010)หวามีความสามารถในการจับฝุนละอองไดในระดับปานกลางเมื่อเปรียบเทียบกับพืชอื่นที่ศึกษา สามารถจับฝุนละอองรอยละ๑๔.๓๙ (Central Pollution Control Board, 2007)