ฉบับวิชาการ - สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม

๔ - ๗๔๓๗. มะฮอกกานีใบใหญชื่อพฤกษศาสตร Swietenia macrophylla Kingชื่อวงศ MELIACEAEชื่อพื ้นเมือง -ชื่อสามัญ Baywood, Honduras mahagony, Mahogani, Bigleafmahoganyนิเวศวิทยาและการกระจายพันธุ เปนไมตางประเทศมีถิ่นกําเนิดในทวีปอเมริกา ประเทศเม็กซิโก บราซิล คอสตาริกา กัวเตมาลาฮอนดูรัส นิการากัว ปานามา โบลิเวีย โคลอมเบีย เปรูเวเนซุเอลาลักษณะทั่วไปและลักษณะเดน ไมตนขนาดกลางถึงขนาดใหญสูงถึง ๔๐ เมตร โคนตนมีพูพอน เปลือกสีน้ําตาลดํา แตกเปนสะเก็ดหนาใบ ใบประกอบแบบขนนกปลายคู เรียงเวียน มีใบยอยเรียงตรงขาม ๓-๖ คู ใบยอยรูปไขหรือรูปรีเบี ้ยวหรือโคงเล็กนอยปลายและโคนแหลม ขอบใบเรียบ แผนใบคอนขางหนา ผิวใบเกลี้ยงเปนมันดอก ชอดอกแบบชอแยกแขนง ออกที่งามใบใกลปลายกิ่งสีเหลืองออนหรือเหลืองอมเขียว มีกลิ่นหอมออน ๆ กลีบเลี้ยงเชื่อมติดกันรูปถวย กลีบดอก ๕ กลีบ สีเหลืองแกมเขียว รูปขอบขนานปลายกลม ผิวเกลี้ยง เกสรเพศผู ๑๐ อัน กานเกสรเชื ่อมติดกันเปนหลอด รังไขอยูเหนือวงกลีบ รูปกลม กานเกสรเพศเมียสั้น ยอดเกสรเปนแผนกลมผล เปนฝกแข็ง เปลือกหนารูปไข เมื่อแกจะแตกจากโคนเปนพู๕ พู เมล็ดจํานวนมาก มีปกลักษณะเดน ผลเปนฝกแข็งเปลือกหนารูปไข เมื่อแกจะแตกจากโคนเปนพู ๕ พูความสําคัญของพันธุไม -ชวงการออกดอกและติดผล ออกดอกเดือนพฤษภาคมถึงมิถุนายน (คณิตา เลขะกุล และคณะ, ๒๕๓๙)การปลูกและการดูแล ขยายพันธุโดยการเพาะเมล็ด เมล็ดที่เก็บไวนานเกิน ๓ เดือน จะมีอัตราการงอกต่ํามาก ในการเพาะเมล็ดมะฮอกกานีใบใหญนั้นสามารถทําไดหลายวิธี แตที่นิยมทํากันมาก คือ หวานเมล็ดลงในกระบะเพาะ แลวยายชําลงถุงพลาสติก โดยมีดินรวน ทรายหยาบ แกลบเผา และปุยคอกในอัตราสวน ๑๐:๓:๓:๑ เปนวัสดุเพาะชํา พื้นที่ที่จะปลูกควรเปนดินรวนหรือดินทรายปนดินเหนียวเล็กนอย ดินไมมีปญหาน้ําทวมขัง และมีปริมาณน้ําฝนประมาณ ๑,๕๐๐ มิลลิเมตรตอป จะเจริญเติบโตไดดี (วาทินี ทองเชตุ, ๒๕๓๘)ประโยชนทั่วไป เนื้อไมละเอียดสวยงาม ไสกบตกแตงงายทนทานตอการทําลายของปลวก เนื้อไมยึดตะปูไดดี นิยมใชทําเฟอรนิเจอร เปยโน และใชในงานกอสราง ไมขนาดเล็กใชทําขาตู กรอบรูป โตะ ผิวไมอัด ดามปน ใชในงานตอเรือ นอกจากประโยชนจากเนื้อไมแลว ประโยชนที่สําคัญคือใชปลูกใหความรื่นรมย เปนรมเงาตามริมรั้ว ถนน และใชเปนแนวกันลม(วาทินี ทองเชตุ, ๒๕๓๘) สรรพคุณทางสมุนไพร เปลือก แกไขชวยเจริญอาหาร สมานแผล เมล็ด แกไขตัวรอน แกไขจับสั่น(พงษศักดิ์ พลเสนา, ๒๕๕๐ ข)ประโยชนดานการลดมลพิษและขอมูลอื่น ๆ ที่เกี ่ยวของมีความสามารถในการดูดกลืนเสียงไดดีมาก เมื่อเปรียบเทียบกับพืชอื่นที่ศึกษา มีคาสัมประสิทธิ์การดูดกลืนเสียง ๐.๗๙๙สามารถลดระดับความเขมเสียง ๙๐ เดซิเบล เอ ลงมาเหลือ๘๖.๕๒ เดซิเบล เอ เมื่อมีทรงพุม ๑ เมตร (สมเกียรติ วันแกว,๒๕๓๒)