ฉบับวิชาการ - สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม

๔ - ๗๒๓๖. โพทะเลชื่อพฤกษศาสตร์ Thespesia populnea (L.) Soland. ex Corr.ชื่อวงศ์ MALVACEAEชื่อพื้นเมือง ปอกะหมัดไพร (ราชบุรี) ปอมัดไซ (เพชรบุรี) บากู(ปัตตานี)ชื่อสามัญ Cork tree, Portia tree, Rosewood of Seychelles,Tulip treeนิเวศวิทยาและการกระจายพันธุ์ ขึ้นตามชายป่าชายเลนป่าชายหาด หรือตามชายฝั่งทะเลในที่น้ําทะเลท่วมถึง และพบมากทางภาคใต้และภาคตะวันออกเฉียงใต้ มีเขตการกระจายพันธุ์ใน แอฟริกา ศรีลังกา อินเดีย จีน พม่า กัมพูชา เวียดนามมาเลเซีย อินโดนีเซีย ฟิลิปปินส์ และญี่ปุ่นลักษณะทั่วไปและลักษณะเด่น ไม้ต้นขนาดเล็ก สูง ๓-๑๐เมตร ลําต้นโค้ง แตกกิ่งในระดับต่ํา กิ่งมีขนรูปโล่ เรือนยอดแผ่กว้างค่อนข้างหนาทึบ เปลือกเรียบสีเทาอ่อน หรือขรุขระมีรอยแตกตามยาวเป็นร่องลึกใบ ใบเดี่ยว เรียงสลับ รูปคล้ายหัวใจ กว้าง ๔-๑๒ เซนติเมตรยาว ๗-๑๘ เซนติเมตร ปลายใบยาวคล้ายหาง โคนใบรูปหัวใจมีเส้นใบออกจากโคนใบ ๕-๗ เส้น ขอบใบเรียบ ผิวใบด้านบนเกลี้ยงเป็นมัน ด้านท้องใบสีเทาแกมน้ําตาล มีเกล็ด ก้านใบยาว๖-๑๗ เซนติเมตร มีหูใบรูปใบหอก ยาว ๐.๓-๑ เซนติเมตรร่วงง่ายดอก ดอกเดี่ยวหรือเป็นคู่ ออกตามง่ามใบ ก้านดอกอ้วนสั้น ๒-๕เซนติเมตร มีเกล็ด มีริ้วประดับ ๓ แฉก ร่วงง่าย รูปสามเหลี่ยมแคบๆยาว ๑-๕ เซนติเมตร วงกลีบเลี้ยงรูปถ้วย ไม่มีแฉก เส้นผ่านศูนย์กลาง ๑.๑-๑.๕ เซนติเมตร คล้ายแผ่นหนัง ไม่หลุดร่วงกลีบดอก ๕ กลีบ โคนกลีบติดกันเป็นรูประฆัง สีเหลืองยาวประมาณ ๕ เซนติเมตร มีจุดสีแดงเข้มอมน้ ําตาล แต้มที่โคนกลีบดอกด้านใน ดอกบานเต็มที่ภายในวันเดียว แล้วจะเปลี่ยนสีเป็นชมพูแกมม่วงอ่อน เหี่ยวบนต้น ก่อนร่วงหล่นในวันถัดมาเกสรเพศผู้จํานวนมาก หลอดเกสรเพศผู้ ยาว ๒.๕ เซนติเมตรสีเหลืองจาง ๆ มีอับเรณูติดอยู่ตลอดความยาวของหลอดผล ผลแห้งแตก ค่อนข้างกลม เส้นผ่านศูนย์กลาง ๒-๓เซนติเมตร เปลือกแข็ง มีวงกลีบเลี้ยงรูปคล้ายจานอยู่ที่ขั้วผลผลแก่แห้งติดอยู่บนต้น ไม่ร่วงหล่น เมล็ดขนาดเล็ก มีหลายเมล็ดคล้ายรูปสามเหลี่ยมลักษณะเด่น ใบเดี่ยว เรียงสลับ รูปคล้ายหัวใจ กลีบดอก ๕ กลีบโคนกลีบติดกันเป็นรูประฆัง สีเหลือง ผลแก่แห้งติดอยู่บนต้นไม่ร่วงหล่นความสําคัญของพันธุ์ไม้ พันธุ์ไม้พระราชทานเพื่อปลูกเป็นมงคลจังหวัดสมุทรปราการ (เมธินี ตาฬุมาศสวัสดิ์ และคณะ,๒๕๕๒)ช่วงการออกดอกและติดผล ออกดอกตลอดปี (สุรชัย มัจฉาชีพ,๒๕๔๑)การปลูกและการดูแล ขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ด เป็นไม้กลางแจ้งที่ชอบแสงแดดจัด เป็นพันธุ์ไม้ที่เจริญเติบโตได้ดีในสภาพดินแทบทุกชนิด แต่ต้องมีความชุ่มชื้นอยู่สม่ําเสมอและต้องการน้ํามากประโยชน์ทั่วไป เนื้อไม้ เหนียว แข็งแรงทนทาน ไสกบตกแต่งง่ายขัดชักเงาได้ดี ใช้ทําเครื่องเรือน กระดานพื้น ด้ามเครื่องมือ พายเปลือก ใช้ทําเชือก (เมธินี ตาฬุมาศสวัสดิ์ และคณะ, ๒๕๕๒)สรรพคุณทางสมุนไพร ราก เป็นยาระบาย ลําต้น แก้ผิวหนังพุพองเปลือก รักษาโรคผิวหนัง ขับน้ําเหลืองเสีย แก้บิด ทั้ง ๕ ฝาดสมานแก้ระคายเคือง แก้อักเสบ แก้อหิวาตกโรค แก้เบาหวาน แก้ไอแก้กลาก แก้บิด (พงษ์ศักดิ์ พลเสนา, ๒๕๕๐) ใบ เป็นยาใส่แผลสดแผลเรื้อรัง และเป็นยาระบาย เปลือกต้นมีเมือก ใช้รักษาเกี่ยวกับโรคทางเดินอาหาร ราก ใช้เป็นยาขับปัสสาวะ ลดไข้เป็นยาบํารุง (สุรชัย มัจฉาชีพ, ๒๕๔๑)ประโยชน์ด้านการลดมลพิษและข้อมูลอื ่น ๆ ที่เกี่ยวข้องโพทะเลมีความสามารถในการจับฝุ่นละอองได้ในระดับต่ําเมื่อเปรียบเทียบกับพืชอื่นที่ศึกษา สามารถจับฝุ่นละอองร้อยละ๙.๒๗ (Central Pollution Control Board, 2007)