ฉบับวิชาการ - สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม

๔ - ๖๖๓๓. ตะแบกชื่อพฤกษศาสตร์ Lagerstroemia sp.ชื่อวงศ์ LYTHRACEAEชื่อพื้นเมือง กระแบก (สงขลา) ตราแบกปรี้ (เขมร) ตะแบกไข่(ตราด ราชบุรี) บางอตะมะกอ (มลายู ยะลา ปัตตานี) บางอยามู(มลายู นราธิวาส) เปื๋อยด้อง เปื๋อยนา (ลําปาง) เปื๋อยหางค่าง(แพร่)ชื่อสามัญ -นิเวศวิทยาและการกระจายพันธุ์ พบขึ้นตามป่าเบญจพรรณป่าดงดิบ ที่ความสูงจากระดับน้ําทะเล ๒๐๐-๓๐๐ เมตร ทั่วไปในประเทศไทย ต่างประเทศพบที่พม่า จีนตอนใต้ คาบสมุทรมลายูคาบสมุทรอินโดจีนลักษณะทั่วไปและลักษณะเด่น ไม้ต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ สูง ๑๕-๓๐ เมตร ผลัดใบ โคนต้นเป็นพูพอน เปลือกเรียบเป็นมัน สีเทาหรือเทาอมขาว ลอกหลุดเป็นแผ่นบาง ๆ มีรอยแผลเป็นหลุมตื้น ๆ ตลอดลําต้น กิ่งก้านมีสันคมใบ ใบเดี่ยว เรียงตรงข้ามหรือเยื้องกันเล็กน้อย รูปใบหอก รูปรีแกมรูปใบหอก กว้าง ๕-๗ เซนติเมตร ยาว ๑๒-๒๐เซนติเมตร ปลายมนมีติ่งแหลมเล็ก โคนมน ขอบใบมักห่อขึ้นใบอ่อนสีแดง มีขนรูปดาวปกคลุม ใบแก่ผิวใบเกลี้ยงทั้งสองด้านดอก ช่อดอกแบบช่อแยกแขนง ออกที่ปลายกิ่ง สีม่วงปนชมพูหรือสีกุหลาบ กลีบเลี้ยงเชื ่อมติดกันรูปถ้วย ปลายแยกเป็น ๕-๖แฉก ผิวด้านนอกมีขนและมีสันนูนพาดตามยาว กลีบดอกมีจํานวนเท่ากับแฉกของกลีบเลี้ยง กลีบดอกบางยับย่นเป็นแผ่นกลม ขอบกลีบมักมีครุย โคนกลีบเรียวลงเป็นเส้นคล้ายก้านกลีบดอก เกสรเพศผู้จํานวนมาก มี ๒ ขนาด รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ มีขนปกคลุมผล ผลแห้งแตกด้านบนออกเป็น ๖ ส่วน รูปรี ยาวไม่เกิน๒ เซนติเมตร มีขนประปราย เมล็ดเล็ก มีปีกโค้งทางด้านบน ๑ ปีกลักษณะเด่น โคนต้นเป็นพูพอน เปลือกเรียบเป็นมัน สีเทาหรือเทาอมขาว ลอกหลุดเป็นแผ่นบาง ๆ มีรอยแผลเป็นหลุมตื้นๆตลอดลําต้น กิ่งก้านมีสันคม ใบอ่อนสีแดง มีขนรูปดาวปกคลุมใบแก่ ผิวใบเกลี้ยงทั้งสองด้าน ช่อดอกแบบช่อแยกแขนง ออกที่ปลายกิ่ง สีม่วงปนชมพูหรือสีกุหลาบ กลีบเลี้ยงเชื่อมติดกันรูปถ้วย ปลายแยกเป็น ๕-๖ แฉก ผิวด้านนอกมีขนและมีสันนูนพาดตามยาวความสําคัญของพันธุ์ไม้ พันธุ์ไม้พระราชทานเพื ่อปลูกเป็นมงคลจังหวัดสระบุรี (เมธินี ตาฬุมาศสวัสดิ ์ และคณะ, ๒๕๕๒)ช่วงการออกดอกและติดผล ออกดอกเดือนธันวาคมถึงกุมภาพันธ์ผลแก่เดือนมีนาคม (เมธินี ตาฬุมาศสวัสดิ ์ และคณะ, ๒๕๕๒)การปลูกและการดูแล ขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ด ปลูกลงแปลงกลางแจ้งให้ห่างจากบ้านเพราะมีทรงพุ่มโต ชอบแสงแดดตลอดวัน ขึ้นได้ดีในดินร่วนมีความชื้นปานกลางถึงสูง ต้องการน้ําปานกลางประโยชน์ทั่วไป ปลูกเป็นไม้ประดับ เนื้อไม้ละเอียดแข็ง ใช้ทําสิ่งปลูกสร้างที่รับน้ําหนักและเครื่องมือทางการเกษตร (เมธินีตาฬุมาศสวัสดิ ์ และคณะ, ๒๕๕๒) สรรพคุณทางสมุนไพร รากแก้ปวดกล้ามเนื้อเมื่อมีไข้ เปลือก แก้ท้องเสีย แก้บิดมูกเลือดเนื้อไม้ ขับโลหิตระดู แก้โลหิตจาง บํารุงโลหิต ใบ แก้ไข้(พงษ์ศักดิ์พลเสนา, ๒๕๕๐ ข)ประโยชน์ด้านการลดมลพิษและข้อมูลอื ่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง-