soxumis saxelmwifo universiteti

soxumis saxelmwifo universiteti soxumis saxelmwifo universiteti

11.07.2015 Views

ed islamma iTamaSa gansakuTrebuli roli arabul-sparsulileqsikis gavrcelebis saqmeSi. prof. n. dmitrievi wers,rom `islamma, romelmac Secvala Zveli Samanizmi, ZlieridaRi daasva Turqul leqsikas~ 1 .yuranTan erTad TurqulSi Semovida arabuli anbani daarabuli ena, rogorc religiis, samarTlis da mecnierebiserTaderTi ena. rac Seexeba sparsuls, igi gabatonda poeziasada xelovnebaSi. sakuTriv Turquli (salaparako) gamoiyenebodaadgilobrivi problemebis (soflebSi) mogvarebisas.es ena, romelsac uxeSi, primitiuli, mdabioTa ena (kabatürkçe) ewoda, TurqeTSi osmanlıca-s paralelurad arsebobda.man Semogvinaxa xalxuri ena da SesaniSnavi, WeSmaritaderovnuli literatura mdidari folkloris saxiT.paralelurad moqmed am or enas Soris imdenad didida Rrma ufskruli gaCnda, rom maTze mosaubreebs interkomunikaciapraqtikulad ar SeeZloT. igi absoluturad gaugebariiyo aramarto Turqi glexisaTvis da gaunaTlebelimoqalaqisaTvis, aramed arabuli da sparsuli enebis kargadmcodne Turqsac ki uWirda am enaze kiTxva da saubari.XIX saukunis orientalisti vamberi aseT suraTs aRwers:`Turqi msaxuri Tavisi Turqi batonis, efendis kabinetSiyurs ugdebda mis saubars Turqul enaze meore ganaTlebulTurqTan da... araferi esmoda~. 2arabuli da sparsuli enebidan nasesxebi da enaSi damkvidrebulileqsikur-gramatikuli elementebis mozRvavebamZime realobad iqca sakuTriv Turquli enisaTvis. enisadmifeodaluri da religiuri elitis amgvarma damokidebulebamganapiroba is faqti, rom XVI-XIX saukuneebSi Turqulienis leqsikuri fondis TiTqmis 90% ucxo, umTavresadarabul-sparsuli leqsikisagan Sedgeboda. mas droTa man-Zilze emateboda osmaleTis imperiis sxva saxelmwifoebTanTu xalxebTan kontaqtebis Sedegad sxva enebidan nasesxebileqsikac (berZnuli, italiuri, franguli, germanuli, som-1 Н. К. Дмитриев. Турецкий язык. М., gv. 26.2 Н. К. Дмитриев. Турецкий язык. М., gv. 11.501

xuri, inglisuri da sxv.).Turquli enis purifikaciis cdebi (Tumca uSedego)SeiniSneba ukve XV-XVI saukuneebSi. gansakuTrebiT aqtiuradibrZodnen enis gamartivebisaTvis (sadeleşme) Tanzima-Tis periodis moRvaweebi, romlebic moiTxovdnen radikalurireformebis gatarebas ganaTlebisa da administraciisdargSi `am reformebma, – wers ebraeli mkvlevari u. heidi,– osmanTa portis istoriaSi axali era Seqmnes”. 1enis problema miuxedavad calkeuli cdebis Tu tendenciebisagadauWreli rCeboda, rac pirdapir kavSirSi iyoarabuli anbanisa da enis batonobasTan, maT ~wmindanobas-Tan~ da amdenad xelSeuxeblobasTan. arabuli asoebis umravlesobaar miesadageboda Turqul enas. aRsaniSnavia, romosmalurSi arabuli anbani garkveulad saxecvlili Semovidairanidan beqTaSiebis derviSTa ordenis meSveobiT. sparselebma,romlebmac islami Turqebze ramdeninime saukuniTadre miiRes, arabul anbans daumates ramdenime aso-niSani(ufro sworad – saxe ucvales) im bgerebis gadmosacemad,romlebic arabulisTvis ucxo iyo, xolo sparsulisaTvis– bunebrivi. amgvari saxiT (ukve arabul-sparsuli) anbaniTurqulSi iqna gadmotanili, ramac Tanamedrove TurqulsSeuqmna (rbilad rom vTqvaT) warmoudgeneli uxerxuloba.es uxerxuloba gamowveuli iyo imiT, rom arabulidan Tusparsulidan Semosuli sityvebi Turqebma Tavis fonetikurnormebs dauqvemdebares da Sedegad Seiqmna kidev ufro mZimeviTareba. arabuls aqvs sami (mokle da grZeli) xmovani.amaTgan grZeli xmovani iwereba, xolo mokle – ara, Tumcaarsebobs diakritikuli niSnebi, romlebic SeiZleba iyosgamoyenebuli maT gamosaxatavad. sparsuls aqvs eqvsi xmovani.is xmovnebi, romlebic gadmocemulia arabuli diakritikuliniSnebiT, rogorc wesi, ar iwereba. Turqul enaSirva xmovania da arabul-sparsul damwerlobas ar hqondamaTi gadmocemis saTanado saSualeba.rogorc wesi, xmovnebi osmaluri periodis Turqul1 U. Heyd. Language reform in modern Turkey. Jerusalem, 1956, gv. 10.502

ed islamma iTamaSa gansakuTrebuli roli arabul-sparsulileqsikis gavrcelebis saqmeSi. prof. n. dmitrievi wers,rom `islamma, romelmac Secvala Zveli Samanizmi, ZlieridaRi daasva Turqul leqsikas~ 1 .yuranTan erTad TurqulSi Semovida arabuli anbani daarabuli ena, rogorc religiis, samarTlis da mecnierebiserTaderTi ena. rac Seexeba sparsuls, igi gabatonda poeziasada xelovnebaSi. sakuTriv Turquli (salaparako) gamoiyenebodaadgilobrivi problemebis (soflebSi) mogvarebisas.es ena, romelsac uxeSi, primitiuli, mdabioTa ena (kabatürkçe) ewoda, TurqeTSi osmanlıca-s paralelurad arsebobda.man Semogvinaxa xalxuri ena da SesaniSnavi, WeSmaritaderovnuli literatura mdidari folkloris saxiT.paralelurad moqmed am or enas Soris imdenad didida Rrma ufskruli gaCnda, rom maTze mosaubreebs interkomunikaciapraqtikulad ar SeeZloT. igi absoluturad gaugebariiyo aramarto Turqi glexisaTvis da gaunaTlebelimoqalaqisaTvis, aramed arabuli da sparsuli enebis kargadmcodne Turqsac ki uWirda am enaze kiTxva da saubari.XIX saukunis orientalisti vamberi aseT suraTs aRwers:`Turqi msaxuri Tavisi Turqi batonis, efendis kabinetSiyurs ugdebda mis saubars Turqul enaze meore ganaTlebulTurqTan da... araferi esmoda~. 2arabuli da sparsuli enebidan nasesxebi da enaSi damkvidrebulileqsikur-gramatikuli elementebis mozRvavebamZime realobad iqca sakuTriv Turquli enisaTvis. enisadmifeodaluri da religiuri elitis amgvarma damokidebulebamganapiroba is faqti, rom XVI-XIX saukuneebSi Turqulienis leqsikuri fondis TiTqmis 90% ucxo, umTavresadarabul-sparsuli leqsikisagan Sedgeboda. mas droTa man-Zilze emateboda osmaleTis imperiis sxva <strong>saxelmwifo</strong>ebTanTu xalxebTan kontaqtebis Sedegad sxva enebidan nasesxebileqsikac (berZnuli, italiuri, franguli, germanuli, som-1 Н. К. Дмитриев. Турецкий язык. М., gv. 26.2 Н. К. Дмитриев. Турецкий язык. М., gv. 11.501

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!