ganaTleba

ganaTleba ganaTleba

10.07.2015 Views

RviniT Secvala, ris Sedegadac Rvino liturgikuli praqtikisganuyofel nawilad iqca. saqarTveloSi Semonaxuli da cocxalia saTemo,sasoflo, sagvareulo Tu kerZo individualuri zedaSis Sewirvis wesebi.qarTuli tradiciuli mentalobis umTavresi elementebi, maT Sorisqristianuli motivebic, xSirad SeniRbuli, magram mainc arsebuli daTundac gaucnobierebel doneze Semonaxuli, - laitmotivad mohyvebagvian Suasaukuneebidan gamuslimebuli samxreT-dasavleT saqarTvelosyofas. muslim qarTvelTa mentalobaSi Semonaxulia qristianuli kulturisaraerTi elementi - qristianuli simbolika sacxovreblebel dasameurneo nagebobebze, avejsa da TviT araqristianul sakulto nagebobaTainterierSic; zogierTi qristianuli dReobisa da wes-Cveulebis anareklisarseboba sinkretuli saxiT (aRdgoma, bzoba/`gzoba~ lazaroba/`nazarioba~,marioba, fericvaleba, `ziareToba~) (beriZe, 2010); xalxurmedicinaSi Semonaxuli gadmocema-samkurnalo mcenareulobisbaRCis saxeli -`mariamis baRCa~; dafiqsirdebulia eTnografiuli faqtebi,rodesac ukve gamuslimebuli qarTveli qalebi mamakacebis maluladjvars atarebdnen, kecebze jvrebs amoRaravdnen da saaRdgomod wi-Teli kvercxebiT gadiodnen sasaflaoebze (kaxiZe, 1975: gv.153). qarTulikulturis mniSvnelovani monapovris, dampyroblisagan devnili - vazisada misi produqtis - Rvinis monatrebis- tradiciul religiasTan da meurneobisdargTan iZulebiT gawyvetili kavSiris tkiviliani motivebimoCans mTel aWaraSi gavrcelebul leqs-simReraSi: `CaRma Cayrilovenaxo, sad wadi da romel mxares, mama-papuro venaxo, sad wadi da sadmognaxo? mognaxe da agayvave, Sens Zir-fesvebs venacvale~. amave konteqstSiagaazrebuli xeze kveTilobisa da moxatulobebis nimuSebSi, musikalurfolklorSi, agreTve, sxva yofiT pasaJebSi gamovlenili fsiqologiurida esTetikuri motivebi, romlebic Zveli qarTuli qristianulisarwmunoebisadmi pativiscemis gamoZaxilia da igi am masalis fiqsirebisdroisaTvis (XIX_XX saukuneTa mijna) ukve mimqrali religiuri SexedulebebiserTgvari rekonstruqciis SesaZleblobasac iZleva.marTlmadidebelma qristianobam Tavisi kvali daatyo naTesaururTierTobebsac. saqarTveloSi naTesaobis oTxi ZiriTadi saxea cnobili:mamis xaziT naTesaoba (agnatikuri), dedis xaziT naTesaoba (kognatikuri),sulieri naTesaoba (naTel-mironi) da xelovnuri naTesaobis tipebi.tradiciulad, naTesauri organizaciebi egzogamiuria. naTesaur jgufebsSigniT qorwinebis akrZalva axasiaTebs TiTqmis yvela qarTul istoriul-eTnografiulTems/jgufs. genealogiur jgufebs SigniT qorwinebisakrZalva, ZiriTadad, Svid-Tormet Taobas moicavda, radgan minimalurda medialur linijTa genealogia da, Sesabamisad, `sisxliT~ naTesauriurTierTobebi daaxloebiT amden Taobas moicavda. zogadadmogvareTa daqorwineba ki iSviaT gamonaklisTa garda, saerTod miuRebelida akrZaluli iyo. gvarsSida egzogamia irRveoda, rodesac gvari im-138

denad izrdeboda da viTardeboda, rom `sisxliT~ naTesaobis niSnebs kargavda,agreTve im SemTxvevaSi, rodesac gvarSi SemoerTebuli iyo sxva,ara sisxliT naTesavi gvari. tradiciuli qarTuli naTesauri urTierTobissistema erTgvarad Secvlilia aramarTlmadidebel qarTvelTa Soris.kaTolike da muslim qarTvelTa Soris daSvebulia naTesavTa SigniTqorwineba.qarTuli qristianuli Zeglebi teritoriulad bevrad ufro vrcelarealSia ganfenili, vidre dRevandeli saqarTveloa. garda im vrceliqarTuli istoriul-eTnografiuli erTeulebisa, romlebicsaqarTvelos waarTves ruseTisa da osmaleTis imperiebma (mesxeTis didinawili, tao, klarjeTi, lazeTi, hereTi, dvaleTi. lore-taSiri...), ZlieriqarTuli monarqiis arsebobis periodebSi qarTuli qristianuli kulturavrceldeboda mTel kavkasiaSi. saistorio gadmocemiT cnobilia,rom ZirZveli kavkasielebi erTmaneTis monaTesaveni arian (qarTliscxovreba, 1955). Sesabamisad, erTianobis grZnoba kavkasiel xalxTa SorisxSirad iCenda Tavs da aseT dros kulturul-politikur mfarvelobasmezobel xalxebs swored saqarTvelo uwevda. magaliTad, cnobilia, isdidi wvlili, rac qarTvelebma Seitanes somexi eris gadarCenis saqmeSi.aseve, saerTod, Crdilo kavkasiaSi, magaliTad, daRestanSi, inguSeTsa daoseTSi qarTuli kulturis araerTi Zeglia dafiqsirebuli (TofCiSvili2007), balyareTis, yaraCaisa da yabardos mTianeTSi ki maTi raodenobagansakuTrebiT mravalricxovania, vinaidan qarTvelebi (svanebi) XIXsaukunis 30-40-ian wlebamde cxovrobdnen am mxareebSi da saqarTveloserT-erTi regioni (svaneTis samTavro da svaneTis calkeuli e. w. balszemoTemebi) 1834-1835 wlebamde inarCunebda garkveul gavlenas yubanisada Tergis saTaveebSi mdebare qarTvelTa istoriul miwebze. am mxareebSiqarTuli qristianuli kulturis kvali XX saukunis Suaxanebamdejer kidev fiqsirdeboda. magaliTad, 1849 wels bezingSi (bezingi — xulamisazau) qarTuli qristianuli eklesia aRiwera. taZari qviT nagebi (kedlebiszoma 5,25X3,25 arSini, simaRle - 4,25 arSini) da moxatuli yofila.freskebiT Semkul taZarze qarTuli warwerebic arsebula, romlebic l.lavrovis azriT, qarTveli mSeneblebis Sesrulebuli unda yofiliyo(Лавров, 1950).Tanamderove yofis amsaxveli masalis analizis Sedegad, aSkaraa,rom qristianuli religiiT nasazrdoebi tradiciuli qarTuli Rirebulebebissistema, istoriul WrilSi ganxilvisas avlens simyaresa da sicocxlisunarianobasCveni droisTvisac. tradiciul RirebulebaTa sistema,Tavis mxriv, asaxulia qarTuli cxovrebis wessa da mentalobaSi. TanamedroveeTnografiuli masala warmoaCens sulieri da socialuri kulturistradiciuli elementebis SedarebiT stabilur da droSi gamZlexasiaTs. inovaciebi da cvlilebebi tradiciul cxovrebis wesze mxoloddrois didi monakveTis gavlis Semdeg vlindeba. aSkaraa, tradiciuli139

RviniT Secvala, ris Sedegadac Rvino liturgikuli praqtikisganuyofel nawilad iqca. saqarTveloSi Semonaxuli da cocxalia saTemo,sasoflo, sagvareulo Tu kerZo individualuri zedaSis Sewirvis wesebi.qarTuli tradiciuli mentalobis umTavresi elementebi, maT Sorisqristianuli motivebic, xSirad SeniRbuli, magram mainc arsebuli daTundac gaucnobierebel doneze Semonaxuli, - laitmotivad mohyvebagvian Suasaukuneebidan gamuslimebuli samxreT-dasavleT saqarTvelosyofas. muslim qarTvelTa mentalobaSi Semonaxulia qristianuli kulturisaraerTi elementi - qristianuli simbolika sacxovreblebel dasameurneo nagebobebze, avejsa da TviT araqristianul sakulto nagebobaTainterierSic; zogierTi qristianuli dReobisa da wes-Cveulebis anareklisarseboba sinkretuli saxiT (aRdgoma, bzoba/`gzoba~ lazaroba/`nazarioba~,marioba, fericvaleba, `ziareToba~) (beriZe, 2010); xalxurmedicinaSi Semonaxuli gadmocema-samkurnalo mcenareulobisbaRCis saxeli -`mariamis baRCa~; dafiqsirdebulia eTnografiuli faqtebi,rodesac ukve gamuslimebuli qarTveli qalebi mamakacebis maluladjvars atarebdnen, kecebze jvrebs amoRaravdnen da saaRdgomod wi-Teli kvercxebiT gadiodnen sasaflaoebze (kaxiZe, 1975: gv.153). qarTulikulturis mniSvnelovani monapovris, dampyroblisagan devnili - vazisada misi produqtis - Rvinis monatrebis- tradiciul religiasTan da meurneobisdargTan iZulebiT gawyvetili kavSiris tkiviliani motivebimoCans mTel aWaraSi gavrcelebul leqs-simReraSi: `CaRma Cayrilovenaxo, sad wadi da romel mxares, mama-papuro venaxo, sad wadi da sadmognaxo? mognaxe da agayvave, Sens Zir-fesvebs venacvale~. amave konteqstSiagaazrebuli xeze kveTilobisa da moxatulobebis nimuSebSi, musikalurfolklorSi, agreTve, sxva yofiT pasaJebSi gamovlenili fsiqologiurida esTetikuri motivebi, romlebic Zveli qarTuli qristianulisarwmunoebisadmi pativiscemis gamoZaxilia da igi am masalis fiqsirebisdroisaTvis (XIX_XX saukuneTa mijna) ukve mimqrali religiuri SexedulebebiserTgvari rekonstruqciis SesaZleblobasac iZleva.marTlmadidebelma qristianobam Tavisi kvali daatyo naTesaururTierTobebsac. saqarTveloSi naTesaobis oTxi ZiriTadi saxea cnobili:mamis xaziT naTesaoba (agnatikuri), dedis xaziT naTesaoba (kognatikuri),sulieri naTesaoba (naTel-mironi) da xelovnuri naTesaobis tipebi.tradiciulad, naTesauri organizaciebi egzogamiuria. naTesaur jgufebsSigniT qorwinebis akrZalva axasiaTebs TiTqmis yvela qarTul istoriul-eTnografiulTems/jgufs. genealogiur jgufebs SigniT qorwinebisakrZalva, ZiriTadad, Svid-Tormet Taobas moicavda, radgan minimalurda medialur linijTa genealogia da, Sesabamisad, `sisxliT~ naTesauriurTierTobebi daaxloebiT amden Taobas moicavda. zogadadmogvareTa daqorwineba ki iSviaT gamonaklisTa garda, saerTod miuRebelida akrZaluli iyo. gvarsSida egzogamia irRveoda, rodesac gvari im-138

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!