10.07.2015 Views

el caballero de la orden de santiago salvatore ... - Página de inicio

el caballero de la orden de santiago salvatore ... - Página de inicio

el caballero de la orden de santiago salvatore ... - Página de inicio

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

210 Il cavaliere di Santiago Salvatore Aymerich e Pietro Cavaro ...Alessandra Pasolini60 Accetta <strong>la</strong> paternità di JaumeRigalt per gli Apostoli oristanesi e gliattribuisce su base stilistica il pulpito<strong>de</strong>tto di Carlo V (Cagliari, atrio chiesaS. Mich<strong>el</strong>e) A. Pillittu, Sull’attività inSar<strong>de</strong>gna di Jaume Rigalt Scultorebarc<strong>el</strong>lonese d<strong>el</strong> secolo XVI, in“Biblioteca Francescana Sarda” XII(2008), pp. 335-372. Sul pulpito, consi<strong>de</strong>ratorisultato di sincretismo romanico-manierista,cfr. R. Serra, Pittura escultura cit., pp. 164-165 e R. Coroneo,scheda 74, p. 166.61 Non si conosce l’originaria ubicazioned<strong>el</strong> dipinto che fu donato dal<strong>la</strong>famiglia Zanda al<strong>la</strong> parrocchia di S.Eu<strong>la</strong>lia in Cagliari e sottoposto adaccurato restauro da Franca Carbonisotto <strong>la</strong> supervisione d<strong>el</strong><strong>la</strong> dott. LuciaSiddi, Soprinten<strong>de</strong>nza ai BAP-SAE.62 Se per l’inclinazione d<strong>el</strong> volto e ilsenso d<strong>el</strong>lo spazio ricorda <strong>la</strong> Madonnacol Bambino (Siena, S. Maria <strong>de</strong>i Servi,1319 ca) assegnata a Segna di Buonaventura,<strong>la</strong> commistione di caratteriprotogiotteschi ed <strong>el</strong>eganze di matricesenesizzante rimanda ai modi d<strong>el</strong>Maestro di S. Torpè, attivo tra <strong>la</strong> fined<strong>el</strong> XIII ed i primi d<strong>el</strong> XIV secolo; siveda ad esempio <strong>la</strong> Madonna colBambino (Pisa, Museo di S. Matteo).63 C. Aru, La pittura sarda n<strong>el</strong> Rinascimentocit., pp. 176-177.64 C. Aru, La pittura sarda n<strong>el</strong> Rinascimento,cit., doc. 28, p. 178.65 C. Tasca, Argentieri cagliaritanitardo-medievali, in “Archivio StoricoSardo” XXXVI (1989), pp. 163-164.66 Auri faber di Lapo<strong>la</strong> documentatoin vari atti notarili tra il 1536 e il1538.67 N<strong>el</strong> 1521-23 vengono registrati ibenefici d<strong>el</strong> fill <strong>de</strong> mestre Jaume Fontargenter, pari a 200 lire e altre somme(Archivio d<strong>el</strong> Capitolo di Cagliari, n.69, c.31v, 98v).68 C. Tasca, Argentieri cagliaritanitardo-medievali, pp. 160-161.69 Il 7 febbraio 1538 BartolomeoMaltes aurifex di Stampace riconoscedi dovere al maestro Francesco Linares13 lire e 14 soldi di moneta cagliaritana(ASC, Atti legati 616, c. 155v).70 Compare in vari atti notarili d<strong>el</strong>XVI secolo. Il 5 marzo 1523 vengonoregistrate 30 lire “sobre mestre JohanMjralles argenter per raho <strong>de</strong> <strong>la</strong> casaque a comprat <strong>de</strong> <strong>la</strong> Seca d<strong>el</strong> ditmestre Leonart Guiu (not°. N. Soler)”(Archivio d<strong>el</strong> Capitolo di Cagliari, n.69, c. 118); n<strong>el</strong> 1526 risulta già<strong>de</strong>funto e Perot Mova è curatore d<strong>el</strong><strong>la</strong>sua eredità (Ibi<strong>de</strong>m, c. 244v). Il figlioGiacomo n<strong>el</strong> 1544 viene inviato aValenza per perfezionare gli studi teologici.Cfr. G. Deidda, L’attività <strong>de</strong>gliargentieri cagliaritani n<strong>el</strong> XVI secolo,in A. Mattone cur., Corporazioni,Gremi e Artigianato tra Sar<strong>de</strong>gna,Spagna e Italia n<strong>el</strong> Medioevo e n<strong>el</strong>l’Etàmo<strong>de</strong>rna (XIV-XIX secolo),Cagliari 2000, pp. 377, 380.71 C. Aru, Argentieri cagliaritani d<strong>el</strong>Rinascimento in «Pinacoteca. Studi diStoria d<strong>el</strong>l’Arte» I, n. 4 (1929), p. 201;R. D<strong>el</strong>ogu, Mostra d<strong>el</strong>l’antica oreficeriasarda, Cagliari 1937, p. 30.72 C. Galleri, La croce gran<strong>de</strong> di“mastro” Pixoni e altri tesori d’argenton<strong>el</strong> museo di Serramanna, in“Biblioteca Francescana Sarda” X(2002),, pp. 379-414.73 M. Corda, Arti e mestieri n<strong>el</strong><strong>la</strong>Sar<strong>de</strong>gna spagno<strong>la</strong>, Cagliari 1987,p. 74.74 Abitante a Cagliari, risulta già<strong>de</strong>funto il 27 febbraio 1535 quando<strong>la</strong> moglie Isab<strong>el</strong><strong>la</strong> ven<strong>de</strong> ai coniugiGiovanni e Caterina Franchi una casain vico d<strong>el</strong>s Merca<strong>de</strong>rs (Archivio d<strong>el</strong>Capitolo di Cagliari, n. 34, c. 143).75 A. Pasolini, Argenti sacri n<strong>el</strong><strong>la</strong>Sar<strong>de</strong>gna d<strong>el</strong> ‘500, cit., pp. 313-314.76 G. Spano, Deposito di antichemonete puniche d’oro, in “BullettinoArcheologico Sardo” IX (1863), pp.13 ss.; R. D<strong>el</strong>ogu, Mostra, cit., pp. 15,30; C. Tasca, Argentieri cagliaritanitardo-medievali, cit., pp. 161-162. Senon sono stati rintracciati i cand<strong>el</strong>abrid’argento per cui Francesco Llinaresriceve in due rate il compenso di 175lire di moneta cagliaritana e 6 soldi, <strong>la</strong>croce d’argento citata n<strong>el</strong> documentoa mio parere è da i<strong>de</strong>ntificare con <strong>la</strong>monumentale Croce processionale d<strong>el</strong>Duomo di Cagliari (h. cm. 136). Infat-ti <strong>la</strong> presenza d<strong>el</strong>lo stemma d<strong>el</strong><strong>la</strong> cittàdi Cagliari <strong>la</strong> dichiara senza alcundubbio dono d<strong>el</strong><strong>la</strong> municipalità, mentreil marchio col punzone civico CA incaratteri gotici attestano <strong>la</strong> sua produzionein loco. Le lettere N.D, finorainterpretate come iniziali di un noni<strong>de</strong>ntificato argentiere cagliaritano,individuano invece a mio avviso qu<strong>el</strong>led<strong>el</strong> maggiorale d<strong>el</strong> Gremio o altrapersona incaricata, garante d<strong>el</strong><strong>la</strong> previstaqualità d<strong>el</strong> metallo come prescrittodalle norme civiche: “totargenter qui obre d’argent dinsCast<strong>el</strong>l <strong>de</strong> Caller o en lo terme <strong>de</strong>aqu<strong>el</strong>l <strong>de</strong>ge obrar e marcar l’argent aley <strong>de</strong> tornes d’argent e que <strong>de</strong>geportar l’argent a aqu<strong>el</strong>ls qui ordonatshi son qui <strong>de</strong>gen marcar lo dit argent”(Raccolta di documenti editi e ineditiper <strong>la</strong> Storia d<strong>el</strong><strong>la</strong> Sar<strong>de</strong>gna. 5. Librod<strong>el</strong>le ordinanze <strong>de</strong>i Cons<strong>el</strong>lers d<strong>el</strong><strong>la</strong>città di Cagliari (1346-1603), edizionedi F. Manconi, Sassari 2005, pp. 16,66). Se i documenti hanno restituito inomi di Giovanni Antonio Pitxoni,argentiere già mastro di zecca, che n<strong>el</strong>1551 (non 1501 cfr. G. Deidda, L’attività<strong>de</strong>gli argentieri cit., p. 374)subentra al prece<strong>de</strong>nte incaricato<strong>de</strong>gli assaggi, Pietro Guiu, <strong>de</strong>ceduton<strong>el</strong> frattempo, non conosciamo chifosse preposto a qu<strong>el</strong> d<strong>el</strong>icato ufficion<strong>el</strong> 1499.77 N<strong>el</strong> 1532 il Capitolo di Oristanocommissionò al Llinares sei bordoni per<strong>la</strong> cattedrale, realizzati entro l’annosuccessivo (A. Pasolini, Argenti sacrin<strong>el</strong><strong>la</strong> Sar<strong>de</strong>gna d<strong>el</strong> ‘500, cit., pp. 313-314); i motivi <strong>de</strong>corativi presenti n<strong>el</strong>l’astasono sorpren<strong>de</strong>ntemente simili aqu<strong>el</strong>li presenti n<strong>el</strong> fondo oro di S. Agostinoin cattedra di Pietro Cavaro.78 C. Galleri, La croce gran<strong>de</strong> di“mastro” Pixoni, cit., p. 383, nota 13.79 “Testes huius rei sunt magistriFranciscus Dessì et Jacobus Miqu<strong>el</strong>aurifici ville Stampacis habitantes” (C.Aru, La pittura sarda n<strong>el</strong> Rinascimento,cit. doc. 23, p. 177).80 Cfr. G. Deidda, L’attività <strong>de</strong>gliargentieri cit., p. 380, nota 44.81 D.Pescarmona, in Cultura quattro-cinquecentesca,cit., pp. 140-144.QUINTANA Nº8 2009. ISSN 1579-7414. pp. 173-211

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!