Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
؛2<br />
JRI حيدري <strong>و</strong> ...<br />
2<br />
1<br />
ميت<strong>و</strong>ز يا كاري<strong>و</strong>كينز (مرحله تقسيم هسته) <strong>و</strong> سايت<strong>و</strong>كينز<br />
(مرحله تقسيم سيت<strong>و</strong>پلاسم <strong>و</strong> ارگانلهاي <strong>آن</strong>) ميباشد. اينترفاز<br />
خ<strong>و</strong>د شامل سه مرحله<br />
5 4 3<br />
S ، G1 <strong>و</strong> G2 ب<strong>و</strong>ده <strong>و</strong> G1 مهمترين <strong>و</strong><br />
ط<strong>و</strong>لانيترين مرحله اينترفاز ميباشد. برخي سل<strong>و</strong>لها از مرحله<br />
G1 خارج <strong>و</strong> <strong>و</strong>ارد مرحله<br />
G0<br />
(مرحله سك<strong>و</strong>ن) ميگردند.<br />
سل<strong>و</strong>لهاي اين مرحله با حفظ فعاليت اختصاصي خ<strong>و</strong>د، در<br />
<strong>و</strong>ضعيت غيرفعال (كم<strong>و</strong>ن) باقي ميمانند. مراحل مختلف سيكل<br />
سل<strong>و</strong>لي ب<strong>و</strong>سيله پر<strong>و</strong>تينهاي مختلف سيت<strong>و</strong>پلاسمي كنترل <strong>و</strong><br />
7<br />
6<br />
تنظيم ميگردد. سايكلينها ، سايكلين كينازها (Cdks) <strong>و</strong><br />
9 8<br />
سايكل<strong>و</strong>ز<strong>و</strong>مها (APC) مهمترين كنترل كنندگان سيكل سل<strong>و</strong>لي<br />
ب<strong>و</strong>ده <strong>و</strong> فعاليت <strong>آن</strong>ها ت<strong>و</strong>سط مكانيسمهاي مختلف داخل <strong>و</strong> خارج<br />
سل<strong>و</strong>لي كنترل <strong>و</strong> تنظيم ميگردد.<br />
از بين سايكلينهاي تنظيم كننده ر<strong>و</strong>ند سيكل سل<strong>و</strong>لي،<br />
سايكلينهاي گر<strong>و</strong>ه B<br />
10<br />
(فاكت<strong>و</strong>رهاي پيشبرنده مراحلG2 <strong>و</strong><br />
12<br />
11<br />
M)، <strong>و</strong> S پيشبرنده مراحل (فاكت<strong>و</strong>رهاي A سايكلين )، M<br />
سايكلينهاي D<br />
<strong>و</strong>E (فاكت<strong>و</strong>رهاي پيشبرنده مرحله<br />
13<br />
( G1 <strong>و</strong><br />
سايكلين K<br />
(فاكت<strong>و</strong>رهاي پيشبرنده مرحله<br />
(S<br />
<strong>و</strong> نقش مهمي را<br />
ايفا ميكنند. مقادير اين سايكلينها در سل<strong>و</strong>ل با پيشرفت سيكل<br />
سل<strong>و</strong>لي تغيير مينمايد.<br />
خان<strong>و</strong>اده سايكلين كينازها در كنترل ر<strong>و</strong>ند پيشرفت تقسيمات<br />
سل<strong>و</strong>لي ب<strong>و</strong>يژه تبديل مرحله G 1<br />
به S<br />
، تكثير سل<strong>و</strong>لها <strong>و</strong> بقاء<br />
م<strong>و</strong>ج<strong>و</strong>د زنده دخالت مينمايند. در پستانداران سايكلين كيناز<br />
Cdk2<br />
G1<br />
با اتصال به سايكلينهاي D <strong>و</strong> E سبب كنترل مرحله<br />
<strong>و</strong> با اتصال به سايكلين A سبب كنترل مرحله<br />
S<br />
Cdk1<br />
ميگردد.<br />
با اتصال به سايكلينهاي A <strong>و</strong> B سبب كنترل مرحله<br />
<strong>و</strong> با اتصال به سايكلين B سبب كنترل مراحل<br />
ميگردد. سايكلين كينازهاي4،<br />
S<br />
M <strong>و</strong> G2<br />
<strong>و</strong>6 5<br />
(CdK4, 5, 6)<br />
نيز با<br />
اتصال به سايكلين D سبب كنترل مرحله G1 سيكل سل<strong>و</strong>لي<br />
ميگردند. سطح اين سايكلين كينازها در سل<strong>و</strong>ل نسبتاً ثابت<br />
ب<strong>و</strong>ده؛ ليكن با ت<strong>و</strong>جه به اينكه فعال شدن <strong>آن</strong>ها اساساً <strong>و</strong>ابسته به<br />
اتصال <strong>آن</strong>ها به گر<strong>و</strong>ه فسفات سايكلين مرب<strong>و</strong>ط به خ<strong>و</strong>د ب<strong>و</strong>ده <strong>و</strong><br />
سطح سايكلينها در سل<strong>و</strong>ل بسيار متغير ميباشد، بنابراين<br />
ت<strong>و</strong>جه به ميزان فعاليت سايكلين كينازها بسيار مهمتر از ميزان<br />
كمي <strong>آن</strong>ها در سل<strong>و</strong>ل است.<br />
فاكت<strong>و</strong>رهاي پيشبرنده مرحله M به <strong>و</strong>يژه سايكلين A با<br />
اتصال به<br />
Cdk2<br />
<strong>و</strong>ارد هسته شده <strong>و</strong> سل<strong>و</strong>ل را براي ر<strong>و</strong>ن<strong>و</strong>شت<br />
برداري از DNA آماده مينمايد. با ادامه ر<strong>و</strong>ن<strong>و</strong>شت برداري از<br />
E سطح سايكلين ،DNA<br />
به شدت كاهش <strong>و</strong> سطح سايكلين B<br />
شر<strong>و</strong>ع به افزايش مينمايد. در اين مرحله سل<strong>و</strong>ل <strong>و</strong>ارد مرحله<br />
G 2 ميگردد.<br />
با اتصال به B<br />
فاكت<strong>و</strong>رهاي پيشبرنده مرحله M به <strong>و</strong>يژه سايكلين<br />
Cdk1<br />
م<strong>و</strong>جب شكل گيري د<strong>و</strong>ك تقسيم، ،NEBD<br />
ت<strong>و</strong>قف تمامي ژنهاي ر<strong>و</strong>ن<strong>و</strong>شت برداري <strong>و</strong> متراكم شدن<br />
كر<strong>و</strong>ماتين ميگردند. اين سايكلين با فعال نم<strong>و</strong>دن سايكل<strong>و</strong>ز<strong>و</strong>مها<br />
(APC) سل<strong>و</strong>ل را به سمت مرحله متافاز پيش ميبرد.<br />
سايكل<strong>و</strong>ز<strong>و</strong>مها، كمپلكس پيشبرنده مرحله <strong>آن</strong>افاز<br />
نيز (APC)<br />
ناميده ميش<strong>و</strong>ند. اين مجم<strong>و</strong>عه محرك <strong>و</strong>قايعي هستند كه منجر<br />
به كاهش ميزان سايكلينهاي B در سل<strong>و</strong>ل، از بين رفتن<br />
چسبندگي كر<strong>و</strong>ماتيدهاي دختر <strong>و</strong> تسهيل جدا شدن <strong>آن</strong>ها از<br />
يكديگر ميگردد. به دنبال فعال شدن ،APC سطح سايكلينB<br />
بسيار كاهش، سنتز سايكلينD به ط<strong>و</strong>ر معنيدار افزايش <strong>و</strong><br />
كر<strong>و</strong>ماتيدهاي دختر ر<strong>و</strong>ي صفحه متافازي از يكديگر جدا <strong>و</strong> به<br />
ج<strong>و</strong>انب كشيده خ<strong>و</strong>اهند شد<br />
نقش به سزايي در كاهش<br />
پر<strong>و</strong>تئين هستهاي متشكل از<br />
تقريباً<br />
.(52)<br />
Geminin<br />
از طرف ديگر سايكل<strong>و</strong>ز<strong>و</strong>مها<br />
دارند.<br />
Geminin (Gmnn)<br />
200<br />
25 KDa<br />
<strong>و</strong> عض<strong>و</strong>ي از سيستم<br />
اسيد آمينه، <strong>و</strong>زن ملك<strong>و</strong>لي<br />
APC-ubiguitin<br />
ب<strong>و</strong>ده <strong>و</strong><br />
نقش به سزايي در كنترل سيكل سل<strong>و</strong>لي دارد. سل<strong>و</strong>لهاي مرحله<br />
G1<br />
فاقد اين پر<strong>و</strong>تئين ب<strong>و</strong>ده به تدريج با شر<strong>و</strong>ع مرحله<br />
در S<br />
سل<strong>و</strong>ل تظاهر يافته <strong>و</strong>تا مرحله M به حداكثر ميزان خ<strong>و</strong>د<br />
ميرسد. در انتهاي مرحله M بدنبال فعاليت زياد كمپلكس<br />
APC<br />
<strong>و</strong> سايكلين كينازها ميزان <strong>آن</strong> به شدت كاهش مييابد.<br />
اين پر<strong>و</strong>تئين داراي نقش به سزايي در مهار ل<strong>و</strong>د شدن كمپلكس<br />
MCM<br />
(كمپلكس ضر<strong>و</strong>ري جهت آغاز ر<strong>و</strong>ن<strong>و</strong>شت برداري<br />
1- Kariokinase<br />
2- Cytokinase<br />
3- Gap1<br />
4- Synthesis<br />
5- Gap2<br />
6- Cyclins<br />
7- Cyclin-dependent kinases (Cdks)<br />
8- Cyclosomes<br />
9- Anaphase-promoting copmplex (APC)<br />
10- G2- phase promoting factor (G2PF)<br />
11- M- phase promoting factor (MPF)<br />
12- S- phase promoting factor (SPF)<br />
13- G1- phase promoting factor (G1PF)<br />
Downloaded from http://www.jri.ir<br />
53<br />
فصلنامه بار<strong>و</strong>ري <strong>و</strong> نابار<strong>و</strong>ري/ بهار 1390