28.01.2015 Views

bavSvis uflebebi - Unicef

bavSvis uflebebi - Unicef

bavSvis uflebebi - Unicef

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

avSvis <strong>uflebebi</strong> da<br />

Jurnalisturi praqtika -<br />

uflebebze dafuZnebuli midgoma<br />

saxelmZRvanelo pedagogebisaTvis<br />

<strong>bavSvis</strong><br />

<strong>uflebebi</strong>s<br />

dacva<br />

<strong>uflebebi</strong><br />

da Jurnalisturi<br />

praqtika -<br />

uflebebze<br />

dafuZnebuli<br />

presis Tavisufleba<br />

bavSvTa parlamentebi<br />

ras unda moicavdes kodeqsi<br />

midgoma


avSvis <strong>uflebebi</strong> da<br />

Jurnalisturi praqtika –<br />

uflebebze dafuZnebuli midgoma<br />

saxelmZRvanelo pedagogebisaTvis<br />

2011 weli


saswavlo kursi momzadda centraluri da aRmosavleT<br />

evropisa da damoukidebel saxelmwifoTa Tanamegobrobis<br />

iunisefis regionuli ofisis dakveTiT<br />

© gaeros bavSvTa fondi (iunisefi) - dublinis<br />

teqnologiis instituti, 2007 w.<br />

© qarTuli Targmani da gamocema, gaeros bavSvTa fondis<br />

saqarTvelos warmomadgenloba, 2011 w.<br />

saxelmZRvanelos qarTuli variantis SemuSavebasa da<br />

adaptaciaSi monawileobdnen: daviT paiWaZe, ilias<br />

saxelobis universiteti; marine vaSaymaZe, Tbilisis<br />

saxelmwifo universiteti; maia miqaSaviZe, Jurnalistikisa<br />

da media menejmentis kavkasiuri skola; naTia kalaZe,<br />

saqarTvelos universiteti; maia qurcikiZe, gaeros<br />

bavSvTa fondi.


sarCevi<br />

modulis Sesavali ............................................................................................................................................5<br />

swavlebis meTodebi ......................................................................................................................................6<br />

pedagoguri principebi .............................................................................................................................6<br />

Sedegebi da miznebi.......................................................................................12<br />

meTodologiebi .............................................................................................14<br />

swavlebis Sereuli meTodi .........................................................................20<br />

Sefaseba ............................................................................................................23<br />

modulis struqtura .....................................................................................31<br />

calkeul TavTan dakavSirebuli<br />

SeniSvnebi maswavleblebisaTvis ..............................................................33


avSvis <strong>uflebebi</strong> da Jurnalisturi praqtika - uflebebze dafuZnebuli midgoma 5<br />

modulis Sesavali<br />

am saswavlo kursis Teoria da praqtika isea Serwymuli, rom kursis<br />

dasrulebiT Jurnalistikis Semswavleli studentebi marto <strong>bavSvis</strong><br />

uflebaTa sferos mniSvnelovani aspeqtebis gaSuqebis unar-Cvevebs ki ar<br />

ganiviTareben, aramed SeZleben gaiazron am sferos gaSuqebis praqtika<br />

da kritikulad Seafason <strong>bavSvis</strong> uflebebTan dakavSirebiT arsebuli<br />

situacia, rogorc sakuTar qveyanaSi, aseve mTel msoflioSi. avtorebi<br />

aseve imedovneben, rom am moduliT miRebuli codna da unar-Cvevebi<br />

sxvebzec gavrceldeba. studentebi, romlebic warmatebiT gaivlian am<br />

kurss, miiReben srulyofil codnas <strong>uflebebi</strong>sa da eTikis sferoebSi,<br />

ecodinebaT, rogor moekidon wyaroebs, axal ambebs da rogor<br />

moamzadon masala TanagrZnobiT, Tumca gaiTvaliswinon sazogadoebis<br />

ufleba _ miiRos informacia, da gaiTviTcnobieron, sad gadis zRvari<br />

informirebasa da TanagrZnobas Soris. studentebma unda ganixilon da<br />

gaaanalizon, rodisa aqvs Jurnalists masalis gamoqveynebis ufleba,<br />

magram, amave dros, pasuxismgeblobac, ar gamoaqveynos igi, anda rodis<br />

gadadis delikaturoba TviTcenzuraSi.<br />

saxelmZRvaneloSi mocemuli masalis gamoyeneba bevrnairad SeiZleba.<br />

leqtorebma SeiZleba masala studentebs miscen mecadineobaze<br />

wasakiTxad diskusiisa da debatebis xelSesawyobad, daurigon<br />

redaqtirebuli varianti an gamoiyenon mecadineobaze Canawerebis saxiT.<br />

saswavlo kursi sakmaod moqnilia da leqtorebi, romlebic am kurss<br />

studentebTan gaivlian, advilad SeZleben mis morgebas swavlebis<br />

SemuSavebul meTodebze. Tumca swavlis Sedegebisa da miznebis<br />

warmatebiT miRweva damokidebulia im pedagogiur principebsa da<br />

meTodologiebze, romlebic swavlebis nebismieri meTodis safuZvels<br />

qmnis. momdevno Tavi, romelic swavlebis meTodebs exeba, dagexmarebaT<br />

am modulis swavlebis formisa da midgomis SemuSavebaSi da kursis<br />

warmarTvaSi.


6<br />

swavlebis meTodebi<br />

moduli `<strong>bavSvis</strong> <strong>uflebebi</strong> da Jurnalisturi praqtika – uflebebze<br />

dafuZnebuli midgoma~ efuZneba or cnobil pedagogiur princips:<br />

studentze orientirebul swavlebas da ganaTlebas adamianis <strong>uflebebi</strong>s<br />

sferoSi. orive es principi moicavs mkafio, Tumca damxmare Teoriebs,<br />

miznebsa da pedagogiur meTodologiebs, romlebic momdevno TavebSia<br />

aRwerili. masalis miwodebisas leqtorebs SeuZliaT am TavebiT<br />

ixelmZRvanelon anda mocemuli magaliTebi garkveulwilad Secvalon<br />

da sakuTar midgomas moargon.<br />

maSin, rodesac studentze orientirebuli swavlebis principi<br />

avtonomiisa da pasuxismgeblobis grZnobas uviTarebs swavlaSi<br />

aqtiurad da Rrmad CarTul studentebs, adamianis <strong>uflebebi</strong>s sferoSi<br />

ganaTlebis principi studentze orientirebuli swavlebis princips<br />

iyenebs missave meTodologiaSi, romelic Tanamonawileobas emyareba<br />

da, aseve, xels uwyobs faseulobebis Camoyalibebas studentebSi da<br />

studentebis aqtiurobas <strong>uflebebi</strong>s dacvis saqmeSi. amrigad, swavlebis<br />

meTodika JurnalistikaSi, <strong>bavSvis</strong> uflebaTa dacvis konteqstSi, iseTive<br />

mniSvnelobas iZens, rogorc Tavad saswavlo masala.<br />

pedagoguri principebi<br />

studentze orientirebuli swavleba<br />

maSin, rodesac maswavlebelze orientirebuli swavlebis strategia<br />

fokusirebulia maswavlebelze, romelic eqspertis codnas axalbedas<br />

gadascems, studentze orientirebuli swavleba fokusirebulia<br />

studentze, romelmac Tavad unda imoqmedos ganaTlebis misaRebad.<br />

studentze orientirebuli swavlebis SemTxvevaSi Tavad studentebi<br />

arian codnis Semqmnelebi, xolo maswavlebeli an leqtori swavlis<br />

procesis fasilitatoria da ara informaciis mimwodebeli. am rolSi<br />

fasilitatori lideria, avtoritetuli figura, romelic Tavadac da<br />

sxvebTan urTierTobidan gamomdinarec darwmunebulia, rom sxvebs aqvT<br />

unari, iazrovnon da iswavlon.


avSvis <strong>uflebebi</strong> da Jurnalisturi praqtika - uflebebze dafuZnebuli midgoma 7<br />

studentze orientirebuli swavleba zrdis SemswavlelTa<br />

pasuxismgeblobas sakuTari ganaTlebis mimarT. am strategiiT studenti<br />

erTveba gadawyvetilebis miRebis procesebSi, swavlobs qmedebis<br />

gziT da ara ubralod mosmenis da iseTi davalebebis Sesrulebisa,<br />

romlebic xSirad konteqstidanaa amovardnili da amitom studentis<br />

`realobisgan~ Sors dgas. radgan swavlis procesi ufro aqtiuria<br />

(vidre maswavleblis pasiuri smena), masalis damaxsovreba ufro advili<br />

xdeba; vinaidan swavlis procesi individualur midgomas gulisxmobs da<br />

ukavSirdeba studentebis cxovrebasa da gamocdilebas, es strategia<br />

`acocxlebs~ masalas da mas realur cxovrebasTan Sesabamiss xdis.<br />

studentze orientirebuli swavlebis strategiis damaxasiaTebeli<br />

Tvisebebia:<br />

• damokidebuleba aqtiur swavlaze da ara pasiurze,<br />

• fokusireba siRmiseul swavlasa da gaazrebaze,<br />

• studentebis pasuxismgeblobisa da angariSvaldebulebis amaRleba,<br />

• moswavleebSi avtonomiurobis gancdis gaZliereba,<br />

• maswavleblisa da moswavlis urTierTdamokidebuleba,<br />

• urTierTpativiscema maswavleblisa da moswavlis urTierTobaSi,<br />

• da refleqsiuri midgoma swavlebis da swavlis procesebisadmi,<br />

rogorc maswavleblis, aseve moswavlis mxridan.<br />

studentze orinetirebuli swavlebis mTavari principebi mokled ase<br />

SeiZleba Camoyalibdes:<br />

• moswavle srulad aris pasuxismgebeli sakuTari ganaTlebis<br />

miRebis procesze;<br />

• ganaTlebis misaRebad aucilebelia procesSi CarTva da<br />

monawileobis miReba;<br />

• SemswavlelTa Soris urTierToba ufro Tanasworia, rac xels<br />

uwyobs zrdasa da ganviTarebas;<br />

• maswavlebeli xdeba fasilitatori da konsultanti;<br />

• moswavlis ganaTlebaSi xdeba sxvadasxva elementis Serwyma<br />

(emociuri da SemecnebiTi velebis erTianoba).<br />

(O’Neill & McMahon, 2005)


8<br />

ganaTleba adamianis <strong>uflebebi</strong>s sferoSi<br />

ganaTleba adamianis <strong>uflebebi</strong>s sferoSi SeiZleba ganisazRvros,<br />

rogorc ganaTleba, treningi da informacia, romlebic miznad isaxavs<br />

adamianis uflebaTa sayovelTao kulturis Camoyalibebas codnis<br />

gaziarebis, unar-Cvevebis gadacemis da midgomebis formirebis gziT da<br />

igi mimarTulia:<br />

• adamianis <strong>uflebebi</strong>sa da ZiriTadi Tavis<strong>uflebebi</strong>sadmi pativiscemis<br />

gaZlierebisaken;<br />

• pirovnebis srulyofili ganviTarebisa da Rirsebis gancdis<br />

Camoyalibebisaken;<br />

• urTierTgagebis, tolerantobis, sqesobrivi Tanasworobis<br />

damkvidrebisa da erebs, mkvidr xalxebs, rasobriv, eTnikur,<br />

religiur da enobriv jgufebs Soris megobrobis xelSewyobisaken;<br />

• yvela adamianis uzrunvelyofisaken SesaZleblobiT, qmediTi<br />

monawileoba miiRos Tavisufal da demokratiul sazogadoebaSi,<br />

romelSic daculia kanonis uzenaesoba;<br />

• mSvidobis mSeneblobisa da SenarCunebisaken;<br />

• adamianze orientirebuli stabiluri ganviTarebisa da socialuri<br />

samarTlianobis xelSewyobisaken.<br />

ganaTleba adamianis <strong>uflebebi</strong>s sferoSi moicavs:<br />

• codnasa da unar-Cvevebs – adamianis <strong>uflebebi</strong>s da maTi dacvis<br />

meqanizmebis Sesaxeb codnis miRebas, aseve, yoveldRiur cxovrebaSi<br />

maTi gamoyenebis unar-Cvevebis SeZenas;<br />

• faseulobebs, damokidebulebasa da qcevas – iseTi faseulobebis,<br />

damokidebulebebisa da qcevis ganviTarebas, romelic xels uwyobs<br />

adamianis <strong>uflebebi</strong>s dacvas;<br />

• moqmedebas – moqmedebas adamianis <strong>uflebebi</strong>s dacvisa da<br />

popularizebisaTvis.<br />

(`iunesko~, 2005)


avSvis <strong>uflebebi</strong> da Jurnalisturi praqtika - uflebebze dafuZnebuli midgoma 9<br />

ra kavSiria <strong>bavSvis</strong> uflebebsa da adamianis uflebebs Soris<br />

is gansakuTrebuli mdgomareoba, romelsac bavSvobis asaki TiToeul<br />

bavSvs aniWebs, aucilebels xdis bavSvebisadmi sagangebo yuradRebas,<br />

mzrunvelobasa da daxmarebas. bavSvebTan mimarTebiT adamianis<br />

uflebaTa ganmarteba da realizeba swored bavSvebis Taviseburebebisa<br />

da saWiroebebidan gamomdinare unda moxdes. es niSnavs, rom,<br />

faqtobrivad, bavSvTa <strong>uflebebi</strong> adamianis <strong>uflebebi</strong>a, Tumca im realobis<br />

gaTvaliswinebiT, romelSic bavSvebi imyofebian (Yeban, 1999).<br />

uflebebze dafuZnebuli ganaTlebisTvis, iqneba es ganaTleba <strong>bavSvis</strong><br />

Tu adamianis <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb, iseTi Sesaferisi meTodologia<br />

unda SemuSavdes, romliTac TavisTavad swavlis procesi gadaiqceva<br />

gzavnilad. Zafi, romelic akavSirebs transformirebadi ganaTlebis am<br />

or gansxvavebul formas, aris rwmena TiToeuli adamianis Rirsebasa<br />

da keTildReobaSi. aqedan gamomdinare, individi, iqneba es bavSvi Tu<br />

zrdasruli, swavlebis procesSi centralur adgils ikavebs (Yeban,<br />

1999).<br />

adamianis <strong>uflebebi</strong>s, gansakuTrebiT ki <strong>bavSvis</strong> <strong>uflebebi</strong>s sferoSi<br />

ganaTlebisaTvis rekomendebuli meTodi TanamonawileobiTi<br />

pedagogikaa, romelic qvemoT gansazRvrul principebs efuZneba da<br />

romelsac adamianis uflebaTa umaRlesi komisris ofisi uWers mxars.<br />

TanamonawileobiTi meTodologia moicavs moswavleze orientirebuli<br />

swavlebis principebs da adamianis <strong>uflebebi</strong>s sferoSi ganaTlebis im<br />

aspeqtebs, romlebic faseulobebis formirebasa da aqtiur moqmedebas<br />

exeba:<br />

1. gamocdilebasa da aqtivobaze orientirebuli principi: mkafiod unda<br />

ganimartos, rom Seswavlis sagani moswavlis obieqturi pirobebis<br />

da am pirobebSi adamianis <strong>uflebebi</strong>s realizebis sworad gagebaa.<br />

unda dadgindes codnis is done, romelic students ukve aqvs,<br />

rogorc bazisi Semdgomi diskusiisTvis. studentze orientirebuli<br />

aqtivobebi ise unda SemuSavdes, rom es codna gamovlindes. es niSnavs,<br />

rom aqtivobebma studentebs sakuTari gamocdilebis gaziarebisa da<br />

codnis gamoxatvis SesaZlebloba unda misces.


10<br />

2. problemis gamovlena: fasilitatorma unda Seamowmos moswavlis<br />

adrindeli codna iseTi kiTxvebis dasmiT, romlebic mimarTuli<br />

iqneba studentis pasuxebSi Seusabamobebis an araTanmimdevrulobis<br />

gamovlenisaken. aseTi procesi xels Seuwyobs students, gaiazros<br />

sakuTari mosazrebebi da ubiZgebs mas, Seicvalos azrovnebis modeli<br />

ise, rom logikurad ufro Sesabamisi da empiriulad Tanmimdevruli<br />

gaxdes.<br />

3. TanamonawileobiTi principi: am teqnikam xeli unda Seuwyos imas, rom<br />

koleqtiurad moxdes koncefciebis ganmarteba, Temebis gaanalizeba<br />

da aqtivobebis ganxorcieleba. sxvebis gamocdilebis gacnoba<br />

studentebisaTvis erT-erTi gzaa, romliTac adamianis gamocdileba<br />

da codna SeiZleba gafarTovdes, dadasturdes an uaryofil iqnes.<br />

4. dialeqtikuri principi: moswavleTa arsebuli codnis mxolod<br />

gamovlena ar aris sakmarisi (Tezisi). mniSvnelovania isic, rom<br />

SeadarebinoT maT sakuTari codna sxva wyaroebidan miRebul iseT<br />

codnas, rogoricaa faqtebi, monacemebi, statistika da sxv. (antiTeza)<br />

da gaakeTebinoT Sedegad miRebuli ideis (ideebis) sinTezi. is, rom<br />

aq monawileTa mier interpretirebuli sakuTari gamocdileba codnis<br />

sando wyaroebad aris miCneuli, ar niSnavs imas, rom yvelaferi<br />

subieqturad sworia. moswavleTa codna/gamocdileba, ucvleli<br />

formiT, iseve SezRudulia, rogorc eruditis `gaqvavebuli~ codna.<br />

unda moxdes am codnis/gamocdilebis Sedareba sxva adamianebis<br />

msgavsi konteqstebis interpretaciasa da gagebasTan.<br />

5. analitikuri principi: mniSvnelovania, fasilitatorma da Tavad<br />

studentebma gansazRvron is Temebi, romlebic studentTa<br />

pasuxebidan gamomdinare Cndeba, da is sabaziso principebi, romlebic<br />

am Temebs aerTianebs. fasilitatorma unda dasvas kiTxvebi `ratom~<br />

da `rogor~. aseTi kiTxvebi daafiqrebs studentebs, ratom aris<br />

ase da rogor moxda es. studentebs aseve unda dausvaT kiTxvebi<br />

movlenebs Soris urTierTkavSirisa da maTi urTierTzemoqmedebis<br />

Sesaxeb. es is kiTxvebia, romlebic studentebs exmareba, dainaxon is,<br />

rac xiluls miRmaa.


avSvis <strong>uflebebi</strong> da Jurnalisturi praqtika - uflebebze dafuZnebuli midgoma 11<br />

6. gamajansaRebeli principi: adamianis <strong>uflebebi</strong>s damkvidrebas xels ver<br />

SevuwyobT, Tu Cven TviTon ar vsargeblobT am <strong>uflebebi</strong>T, ar viyenebT<br />

maT yoveldRiur cxovrebaSi. Tanmimdevrulobis dacva, rogorc pirad,<br />

aseve sazogadoebriv cxovrebaSi Znelia, magram ar aris SeuZlebeli.<br />

Cveni gamocdilebis intrapersonaluri, interpersonaluri da<br />

struqturuli sferoebi urTierTadakavSirebulia da erTmaneTze<br />

zemoqmedebs. Cven es mxedvelobidan ar unda gamogvrCes. adamianis<br />

<strong>uflebebi</strong>s pedagogika gvaTavisuflebs, gvaZlevs saSualebas,<br />

davinaxoT, SevigrZnoT, gaviazroT, vimoqmedoT da stimuli mivceT<br />

sakuTar Tavsac da sxvebsac. Cven piradad varT angariSvaldebulni<br />

sakuTari keTildReobis winaSe. pedagogika adamianis <strong>uflebebi</strong>s<br />

sferoSi saSualebas gvaZlevs, gaviumjobesoT keTildReoba.<br />

7. strategiul azrovnebaze orientirebuli principi: kritikuloba<br />

da analitikuroba ar aris sakmarisi piroba sazogadoebis<br />

transformirebisaTvis. adamianis <strong>uflebebi</strong>s pedagogikam adamianebs<br />

unda ubiZgos, daisaxon sakuTari miznebi da mudmivad ifiqron<br />

am miznebis misaRwev SemoqmedebiT da strategiul gzebze.<br />

adamianis <strong>uflebebi</strong>s realobad gadaqcevisaTvis axali meTodebiT<br />

eqsperimentirebaa saWiro. miuxedavad mravali ukiduresad rTuli<br />

situaciisa, romlebic Cven Soris saukeTesoebsac ki arTmevs Zalas,<br />

adamianis uflebaTa sferoSi ganaTlebam unda daarwmunos xalxi,<br />

rom uamravi SesaZlebloba arsebobs. xalxs axali tipis azrovneba<br />

sWirdeba imisaTvis, rom es <strong>uflebebi</strong> gamoiyenos.<br />

8. mizansa da qmedebaze orientirebuli principi: adamianis <strong>uflebebi</strong><br />

praqtikuli varjiSia. igi moiTxovs qmedebis, dafiqrebis, qmedebis,<br />

dafiqrebis da a.S. cikls. adamianis <strong>uflebebi</strong> erT dReSi ki<br />

ara, aramed droTa ganmavlobaSi miiRweva. adamianis <strong>uflebebi</strong>s<br />

pedagogika unda aswavlides adamianebs, rogor gaxadon sakuTari<br />

miznebi ufro konkretuli da miRwevadi. igi aseve saSualebas unda<br />

aZlevdes adamianebs, dagegmon da organizeba gauwion Tavis qmedebebs<br />

im miznebze dayrdnobiT, romlebic daisaxes. moTmineba, pozitiuri<br />

azrovneba da mizanmimarTuleba is faseulobebia, romlebic adamianis<br />

uflebaTa pedagogikaSi Zevs.


12<br />

Sedegebi da miznebi<br />

am modulSi saswavlo programisadmi studentze orientirebuli<br />

swavlebis midgomis gamoyeneba (es midgoma sul ufro xSirad gamoiyeneba<br />

msoflioSi saswavlo kursebis SemuSavebisas) gulisxmobs swavlis iseTi<br />

Sedegebis an miznebis gaweras, romlebic fokusirebuli iqneba ara imaze,<br />

Tu ra masala unda miawodos maswavlebelma studentebs, aramed imaze,<br />

Tu ris gakeTeba unda SeZlon studentebma. aseTi praqtikiT aqcenti<br />

gadadis maswavleblis mier misawodebeli masalidan moswavleze. es<br />

niSnavs processa da kompetenciaze koncentrirebas da ara masalaze.<br />

studentze orientirebuli<br />

swavlebis Sedegebi: ramdenime<br />

magaliTi<br />

am modulis dasrulebisas Tqven<br />

(students) SegeZlebaT:<br />

gansazRvroT bavSvTa uflebis<br />

ZiriTadi maxasiaTeblebi gaeros<br />

<strong>bavSvis</strong> uflebaTa konvenciaSi;<br />

kritikulad SeafasoT qcevis<br />

kodeqsebi da saredaqcio<br />

saxelmZRvanelo principebi.<br />

tradiciuli swavlebis<br />

Sedegebi/miznebi<br />

saswavlo kursi moicavs:<br />

gaeros <strong>bavSvis</strong> uflebaTa<br />

konvencias;<br />

saredaqcio saxelmZRvanelo<br />

principebs da qcevis kodeqsebs.<br />

wyaro: adaptirebulia: o’nili da mak-mahoni, 2005 w. (O’Neill & McMahon, 2005)<br />

swavlis Sedegebi<br />

modulis `<strong>bavSvis</strong> <strong>uflebebi</strong> da Jurnalisturi praqtika – uflebebze<br />

dafuZnebuli midgoma~ dasrulebis Semdeg moswavleebs SeeZlebaT:<br />

• gaigon da mokled Camoayalibon bavSvTa <strong>uflebebi</strong>s ZiriTadi<br />

maxasiaTeblebi, rogorc es Camoyalibebulia gaeros <strong>bavSvis</strong><br />

uflebaTa konvenciaSi;


avSvis <strong>uflebebi</strong> da Jurnalisturi praqtika - uflebebze dafuZnebuli midgoma 13<br />

• <strong>uflebebi</strong>s dacvis kuTxiT waikiTxon, gaaanalizon da kritikulad<br />

Seafason, Tu rogor Suqdeba bavSvebTan dakavSirebuli sakiTxebi;<br />

• kritikulad Seafason saredaqcio principebis da qcevis kodeqsebis<br />

Sesabamisoba da mniSvneloba bavSvebis Sesaxeb axali ambebis<br />

gadmocemasTan mimarTebiT;<br />

• profesiulad Seafason Jurnalisturi praqtika <strong>bavSvis</strong> <strong>uflebebi</strong>s<br />

dacvis TvalsazrisiT;<br />

• gaaSuqon samarTlianad, zustad da <strong>bavSvis</strong> uflebaTa principebis<br />

Sesabamisad.<br />

ganaTlebis miznebi <strong>bavSvis</strong> uflebaTa sferoSi<br />

<strong>bavSvis</strong> <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb ganaTleba unda efuZnebodes swavlis sam<br />

mizans:<br />

• codna da unar-Cvevebi – <strong>bavSvis</strong> <strong>uflebebi</strong>sa da humanuri<br />

standartebis Sesaxeb informaciisa da codnis miReba da am codnis<br />

gamoyenebisaTvis saWiro unar-Cvevebis SeZena;<br />

• faseulobebi, damokidebuleba da qceva – meti TanagrZnobis<br />

gamovlena da negatiuri midgomebis Secvla an pozitiuri<br />

midgomebisa da qcevis gamyareba <strong>bavSvis</strong> uflebebTan mimarTebiT;<br />

• qmedeba – moqmedeba bavSvTa <strong>uflebebi</strong>s dacvisa da xelSewyobisaTvis<br />

profesiuli saqmianobis Sesrulebisas.<br />

(adaptirebulia: `iunesko~ 2005)<br />

uflebebze dafuZnebuli am modulis fasilitacia da imis xelSewyoba,<br />

rom studentebma miaRwion dasaxul miznebs gulisxmobs studentze<br />

orientirebuli swavlis principis, TanamonawileobiTi meTodologiisa<br />

da <strong>uflebebi</strong>s sferoSi ganaTlebis transformirebadi komponentis<br />

gamoyenebas. mosalodnelia Semdegi cvlilebebi:


14<br />

• qcevis cvlileba bavSvebisa da bavSvobis Sesaxeb im mosazrebebis<br />

gaTviTcnobierebis gziT, romlebic adre gauTviTcnobierebeli<br />

iyo. cvlileba procesia, romelic iwyeba arsebul situaciasTan<br />

konfliqtis aRiarebiT da ara `eqspertisgan~ axali ideis gagebiT.<br />

es gulisxmobs imis gaTviTcnobierebas, rom arsebuli qceva ar<br />

Seesabameba <strong>bavSvis</strong> <strong>uflebebi</strong>s principebs.<br />

• kulturuli cvlileba pirovnuli cvlilebis gziT. pirovnuli<br />

cvlileba mxolod qcevaSi cvlilebas ar gulisxmobs, vinaidan igi<br />

kulturis konteqstSi Cndeba. igi moiTxovs cvlilebas adamianis<br />

urTierTobaSi swored kulturuli cvlilebebis konteqstSi.<br />

amas SeiZleba Sedegad bavSvebis Sesaxeb sazogadoebis tradiciul<br />

SexedulebebTan winaaRmdegobaSi mosvla mohyves. mniSvnelovania,<br />

rom nebismier pirovnul cvlilebas, rogorc bavSvebSi, ise<br />

zrdasrulebSi adgilobrivi kultura ganamtkicebdes.<br />

• struqturuli cvlileba iseTi meqanizmebisa da saSualebebis<br />

Seqmnis gziT, romlebic axdenen <strong>bavSvis</strong> <strong>uflebebi</strong>s xelSemwyobi<br />

personaluri da kulturuli cvlilebebis institucionalizebas.<br />

(Yeban, 2002)<br />

meTodologiebi<br />

leqtorebma iseTi strategiebi unda gamoiyenon, romlebic ubiZgebs<br />

studentebs, gaaqtiurdnen codnisa da unar-Cvevebis SeZenaSi. qvemoT<br />

motanil cxrilSi mocemulia studentze orientirebuli swavlebis<br />

meTodebis nimuSi da ramdenime idea leqtorebisaTvis, rogorc saleqcio<br />

(ufro maswavlebelze orientirebuli), aseve arasaleqcio formatisTvis.<br />

Tumca leqtorebma unda izrunon, sadac ki es SesaZlebelia, saleqcio<br />

saaTebis Semcirebaze studentze orientirebuli formatebis<br />

sasargeblod.


avSvis <strong>uflebebi</strong> da Jurnalisturi praqtika - uflebebze dafuZnebuli midgoma 15<br />

studentze orientirebuli swavlebis meTodebis magaliTebi<br />

arasaleqcio formati<br />

damoukidebeli proeqtebi<br />

jgufuri diskusia<br />

Tanakurselebis mier sxva<br />

studentebisTvis rCevebis micema<br />

debatebi<br />

savele vizitebi<br />

praqtikuli mecadineoba<br />

refleqsiuri dRiurebi,<br />

saswavlo Jurnalebi<br />

swavla kompiuteris daxmarebiT<br />

saswavlo sagnebis/proeqtebis<br />

arCeva<br />

sagazeTo statiis dawera<br />

leqcia<br />

sadiskusio jgufebi (mokle<br />

diskusiebi orkacian jgufebSi)<br />

piramidis/Tovlis gundis efeqti<br />

(jgufebad dayofa anbanis/<br />

nomrebis mixedviT da diskusia)<br />

Sereuli jgufebi (studentebis<br />

Sereva jgufebSi anbanis/nomrebis<br />

mixedviT)<br />

mrgvali magida (yvela studenti<br />

rigrigobiT laparakobs)<br />

testebi<br />

swavlis Sesaxeb mosazrebebis<br />

dawera (3/4 wuTi)<br />

studentebis prezentaciebi<br />

klasSi<br />

rolebis gaTamaSeba<br />

plakatebis prezentacia<br />

studentebi klasSi amzadeben<br />

dasaweri samuSaos gegmas<br />

wyaro: adaptirebulia: o’nili da mak-mahoni, 2005 w.<br />

studentebi unda monawileobdnen da sakuTari wvlili SehqondeT<br />

saklaso muSaobaSi. saswavlo masala studentebs Soris diskusiebisa da<br />

debatebis uzarmazar SesaZleblobas iZleva da mecadineoba seminarebs<br />

emsgavseba. leqtorebma saswavlo masala unda gaamdidron magaliTebiT<br />

da axali masaliT TavianTi qveynebidan ise, rom studentebma gamoiyenon<br />

satelevizio da radios Jurnalisturi masala, aseve masala im<br />

gazeTebidan da Jurnalebidan, romlebsac Tavad kiTxuloben. sasurvelia,<br />

studentebma Tavad moiZion masala da moitanon mecadineobaze.


16<br />

realur ambebze dayrdnobiT maswavleblebs SeuZliaT moamzadon<br />

hipoTeturi istoriebis mokle monaxazi, romlebSic wamoWrilia<br />

problemebi da mosTxovon studentebs, daweron maTze statia.<br />

studentebma unda Seqmnan bavSvTa <strong>uflebebi</strong>s wyaroebis monacemTa<br />

bazac, romlebic klasificirebuli iqneba wyaros saxeebis mixedviT,<br />

magaliTad, `samTavrobo wyaroebi~, `saerTaSoriso wyaroebi~, `<strong>bavSvis</strong><br />

uflebaTa wyaroebi~, anu im CamonaTvalis msgavsad, romlebic<br />

mocemulia saswavlo masalaSi. vebgverdebze arsebuli vrceli masala,<br />

romelic xelmisawvdomia <strong>bavSvis</strong> uflebaTa sainformacio qselis<br />

(CRIN) da `iunisefis~ vebgverdebze, karg sawyis resursad gamodgeba.<br />

<strong>bavSvis</strong> uflebaTa Sesaxeb swavlebis Sesaferisi meTodologia<br />

leqtorebs, romlebic am saswavlo kurss atareben, SeuZliaT SeimuSaon<br />

swavlebis iseTi meTodi, romelic aerTianebs studentze orientirebuli<br />

swavlebisa da adamianis uflebaTa sferoSi ganaTlebis principebsa da<br />

miznebs da Seefereba studentebis instituciur viTarebasa da garemos.<br />

qvemoT iseTi meTodis magaliTia moyvanili, romelSic gaZlierebulia<br />

studentze orientirebuli swavlebis principebi da gamoyenebulia<br />

Tanamonawileobis meTodi. es meTodi mTel msoflioSi warmatebiT<br />

gamoiyeneba rogorc adamianis, aseve <strong>bavSvis</strong> uflebaTa swavlebaSi.<br />

ADIDS meTodi<br />

ADIDS-is meTods mxars uWers adamianis uflebaTa sferoSi ganaTlebis<br />

azia-wynari okeanis regionuli resurs-centri (ARRC HRE), romelic<br />

`amnesti interneiSenalisa~ da aziis ganviTarebis kulturuli<br />

forumis erToblivi proeqtia. es aris arakomerciuli, arasamTavrobo<br />

regionuli organizacia, romelic 1922 wels dafuZnda, rogorc<br />

adamianis uflebaTa sferoSi ganaTlebis instituti da qseli aziawynaris<br />

okeanis regionSi da atarebs seminarebs adamianis uflebebSi,<br />

amzadebs da avrcelebs sainstruqcio da sxva Sesabamis masalebs,<br />

atarebs kvlevebs da adamianis uflebaTa sferoSi saganmanaTleblo<br />

kampaniebs. 1955 wels ARRC-m gamoaqveyna adamianis uflebaTa sferoSi


avSvis <strong>uflebebi</strong> da Jurnalisturi praqtika - uflebebze dafuZnebuli midgoma 17<br />

ganaTlebis paketi, anu adamianis uflebaTa Sesaxeb saganmanaTleblo<br />

masalebis kompleqti, romelic moicavda ADIDS-is sabaziso dokuments<br />

_ paolo freiris ganaTlebis koncefciis Targmans.<br />

ADIDS<br />

aqtivoba<br />

TiToeuli mecadineoba iwyeba iseTi aqtivobiT, romelmac xeli unda<br />

Seuwyos an monawilis im adreuli codnis Tu gamocdilebis gamovlenas,<br />

romelic mecadineobis miznebs ukavSirdeba, an monawileTa mier<br />

koncefciebis kargad gagebas. am etapze es aqtivoba saSualebas aZlevs<br />

monawileebs, gakveTilis miznebis Sesabamis gamocdilebaze Seiqmnan<br />

an Seicvalon warmodgenebi da gancdebi. es aqtivoba agrZnobinebs<br />

monawileebs, rom isini diskusiis centrSi arian. amosavali wertili<br />

adamianis <strong>uflebebi</strong>s sferoSi maTi gamocdilebaa.<br />

diskusia<br />

diskusia mecadineobis saazrovno da dakvirvebis fazaa. kiTxvebma unda<br />

ubiZgos monawileebs, gaiazron TavianTi is gamocdileba, romelic am<br />

aqtivobaSi ganisazRvreba. monawileebi ifiqreben am gamocdilebaze<br />

leqciis miznebTan dakavSirebis gziT. sakmaod xSirad sakuTar<br />

gamocdilebas kritikis gareSe viRebT da mxolod maSin, rodesac mas<br />

mizanmimarTulad vaanalizebT, vwvdebiT mis arss da gansxvavebuli<br />

kuTxidan vuyurebT. monawileTa gamocdileba diskusiis obieqtad da<br />

`Sinaarsad~ iqceva.<br />

studentis samuSao/leqcia<br />

samuSaos mizani monawileTa codnis gafarToebaa. fasilitatorma<br />

an konsultantma SeiZleba iseTi mosazreba gamoTqvas, romelic<br />

daadasturebs an eWvis qveS daayenebs imas, Tu rogor esmiT monawileebs<br />

konkretuli gamocdileba. praqtikuli samuSaos mizania `<strong>uflebebi</strong>s~<br />

iseTi perspeqtivis Cveneba, romlidanac xdeba monawileTa gamocdilebis<br />

danaxva. samuSaos Sedegad studentebs saSualeba eZlevaTY daaxarisxon<br />

TavianTi codna da sakuTari gamocdileba uflebriv WrilSi ganixilon.


18<br />

CaRrmaveba<br />

CaRrmaveba saSualebas iZleva, gamomJRavndes da ganxilul iqnes<br />

konfliqti an winaaRmdegoba, erTi mxriv, monawileTa Sexedulebebs<br />

Soris da, meore mxriv, monawileTa Sexedulebebsa da konsultantis<br />

Sexedulebebs Soris.<br />

sinTezi<br />

sinTezi, Cveulebriv, moicavs specifikur aqtivobebs, romlebic exmareba<br />

monawileebs, Seajamon is mixvedrebi, romlebic mecadineobis aqtivobis<br />

segmentidan CaRrmavebis segmentamde gamarTuli diskusiidan miiReba.<br />

igi aseve daexmareba fasilitators, gansazRvros, ramdenad miiRweva<br />

leqciis miznebi da Seitanos saWiro cvlilebebi Semdegi leqciisaTvis.<br />

(ARRC, 1995)<br />

qvemoT cxrilis saxiT aris mocemuli am modulis 1-li nawilis 1-li<br />

Tavis ADIDS-is meTodiT swavlebis nimuSi.<br />

ADIDS-is<br />

meTodologia<br />

aqtivoba<br />

an<br />

diskusia<br />

ganxorcieleba<br />

moitaneT/gaakeTeT<br />

kolaJi Jurnalis/<br />

gazeTis statiebisa,<br />

romlebic adamianis<br />

uflebebs exeba.<br />

isaubreT mediaSi<br />

bolo dros<br />

gaSuqebuli adamianis<br />

uflebaTa istoriebis<br />

Sesaxeb.<br />

fasilitatoris<br />

SeniSvnebi<br />

aqtivoba da diskusia<br />

gansazRvravs,<br />

Tu rogor esmiT<br />

monawileebs mTavari<br />

Sesaswavli sakiTxebi<br />

da ra codnas<br />

flobdnen isini<br />

am sakiTxebze: ra<br />

aris adamianis<br />

<strong>uflebebi</strong> adamianis<br />

uflebaTa sayovelTao<br />

deklaracia,<br />

adamianis uflebaTa<br />

dacva.


avSvis <strong>uflebebi</strong> da Jurnalisturi praqtika - uflebebze dafuZnebuli midgoma 19<br />

ADIDS-is<br />

meTodologia<br />

studentis<br />

leqcia<br />

CaRrmaveba<br />

samuSao/<br />

ganxorcieleba<br />

adamianis<br />

uflebaTa dacvis<br />

ra saerTaSoriso<br />

standartebi arsebobs<br />

ris Sesaxebaa adamianis<br />

uflebaTa sayovelTao<br />

deklaracia<br />

rogor viTardeba<br />

adamianis uflebaTa<br />

standartebi<br />

ra fundamenturi<br />

principebi udevs<br />

safuZvlad<br />

adamianis <strong>uflebebi</strong>s<br />

standartebs<br />

romeli konkretuli<br />

<strong>uflebebi</strong>a adamianis<br />

uflebaTa sayovelTao<br />

deklaraciaSi<br />

adamianis uflebaTa ra<br />

darRvevebi arsebobs<br />

romelma qveynebma<br />

daarRvies an ar<br />

daarRvies adamianis<br />

<strong>uflebebi</strong><br />

sayovelTaoa Tu<br />

SefardebiTi adamianis<br />

<strong>uflebebi</strong> romelime<br />

kulturasTan<br />

Tu situaciasTan<br />

mimarTebaSi<br />

arsebobs Tu ara<br />

raime konkretuli<br />

erovnuli Sexeduleba<br />

adamianis <strong>uflebebi</strong>s<br />

Sesaxeb ras niSnavs<br />

adamianis <strong>uflebebi</strong><br />

JurnalistikisTvis<br />

fasilitatoris<br />

SeniSvnebi<br />

samuSao efuZneba<br />

im codnas, rac<br />

monawileebs ukve<br />

aqvT. fasilitatori<br />

ubralod amatebs<br />

imas, rac aqtivobas/<br />

diskusias aklia.<br />

CaRrmaveba xels<br />

uwyobs adamianis<br />

<strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb<br />

sakamaTo sakiTxebze<br />

diskusiis dawyebas.<br />

es aris azrovnebis<br />

maprovocirebeli<br />

kiTxvebi, romlebic<br />

monawileebs<br />

daafiqrebs zogierT<br />

maT gaazrebul<br />

an gauazrebel<br />

mosazrebaze.


20<br />

ADIDS-is<br />

meTodologia<br />

sinTezi<br />

ganxorcieleba<br />

ilustracia an<br />

scenari, romelSic<br />

studentebs sakuTari<br />

codnis gamoyeneba<br />

SeuZliaT.<br />

fasilitatoris<br />

SeniSvnebi<br />

sinTezi ajamebs<br />

mecadineobaze<br />

miRweul mixvedrebs<br />

da exmareba<br />

fasilitators,<br />

gansazRvros, miRweuli<br />

iqna Tu ara saswavlo<br />

miznebi.<br />

swavlis Sereuli meTodi<br />

kompiuteriT swavla, rogorc studentze orientirebuli swavlebis<br />

meTodi, meTodologiebis nawilSi iyo rekomendebuli, xolo<br />

kompiuteriT Sefaseba dasaxelebulia Sefasebis erT-erT meTodad.<br />

Sereuli swavla ubralod terminia iseTi swavlisa da swavlebis<br />

midgomebis aRsaniSnavad, romlebic onlain aqtivobebisa da pirispir<br />

aqtivobebis kombinacias warmoadgens.<br />

VLE (Virtual Learning Environement - virtualuri saswavlo garemo) aris<br />

swavlis virtualuri garemo, romelic xels uwyobs Sereul swavlas.<br />

Sereuli swavlis magaliTebi:<br />

• kursis komponentebis Sereva<br />

swavlis es kursi Sedgeba pirispir mecadineobebisa da onlain<br />

aqtivobebisagan. TiToeuli komponentis wili mniSvnelovnad icvleba<br />

kursidan kursamde. aseTi formiT Sereul kursSi calkeuli aqtivobebi<br />

an mTlianad pirispir mecadineobebia, an onlain aqtivobebi. amrigad,<br />

SeiZleba jer iyos leqcia, mere onlain diskusia, romelsac mohyveba<br />

praqtikuli mecadineoba da Semdeg onlain masalis gamoyeneba.


avSvis <strong>uflebebi</strong> da Jurnalisturi praqtika - uflebebze dafuZnebuli midgoma 21<br />

• fizikuri da virtualuri komponentebis Sereva<br />

(adgilmdebareobis Sereva)<br />

Cveulebriv miCneulia, rom onlain aqtivoba gamiznulia kampusis<br />

gareT, saxlSi, individualuri gamoyenebisaTvis. Tumca onlain<br />

aqtivobebi zogjer saklaso mecadineobis dros, maswavleblis<br />

TandaswrebiT gamoiyeneba. zogierT onlain aqtivobas studentTa<br />

jgufi atarebs kampusis saswavlo teritoriaze (`samecadino<br />

sivrce~). amrigad, saganmanaTleblo aqtivoba SeiZleba warmoadgendes<br />

pirispir komunikaciis da diskusiis da masalis onlain gamoyenebis,<br />

informirebis da komunikaciis kombinacias. swavlis procesi Tavad aris<br />

Sereuli. masSi SeiZleba moxdes rogorc fizikuri, aseve virtualuri<br />

adgilmdebareobis Sereva.<br />

<br />

resursebis Sereva<br />

eleqtronuli swavla sxvadasxva wyarodan resursebis Tavmoyris<br />

saSualebas iZleva. SesaZlebeli xdeba gare resursebisa da<br />

adgilze, maswavleblis mier Seqmnili resursebis gaerTianeba;<br />

kursis maswavleblebs SeuZliaT imuSaon gundebad da swavlis<br />

teqnologiebis gamoyenebis gziT advilad gauziaron erTmaneTs<br />

resursebi. studentebic erTmaneTs iyeneben, rogorc resursebs,<br />

rodesac erTmaneTs daxmarebisTvis mimarTaven; es, rasakvirvelia,<br />

pirispir meTodiTac xdeba da onlain meTodiTac; ZiriTadad orive<br />

meTodi gamoiyeneba.<br />

<br />

studentebisaTvis davalebebis Sesrulebis dros xelmisawvdomi<br />

masStaburi da mravalferovani saswavlo resursebi warmoadgens<br />

cifruli, fizikuri da adamianuri resursebis naerTs, romelsac<br />

isini iyeneben pirispir da onlain meTodebis an orives<br />

kombinaciis gziT.<br />

virtualuri saswavlo garemo ewodeba eleqtronuli swavlis<br />

instrumentebisa da programebis mTel nakrebs, romelic xelmisawvdomia<br />

personalisa da studentebisaTvis.


22<br />

virtualuri saswavlo garemos saswavlo programebia, magaliTad:<br />

blekbordi (Blackboard)<br />

ueb-si-Ti (WebCT)<br />

keSCenmarki (Questionmark)<br />

kontent ripozitoriz (Content Repositories)<br />

studentze orientirebuli virtualuri saswavlo garemo<br />

dReisaTvis eleqtronuli swavlis paketebis umetesoba ufro personalze<br />

orientirebul meTodzea gaTvlilia. marTlac, popularuli programuli<br />

paketebi (Blackboard da WebCT), maTi operirebis TvalsazrisiT, Zalze<br />

fokusirebulia personalze. yvelaferi organizebulia kursebis<br />

mixedviT da saWiroebs maswavleblis daxmarebas. studentebs Zalze<br />

mcire gasaqani eZlevaT imisaTvis, rom sakuTari iniciativiT imuSaon<br />

kursis farglebSi da damoukideblad, maswavleblis daxmarebis gareSe,<br />

wamoiwyon diskusiebi an ganaTavson masalebi.<br />

studentebis saWiroebebi<br />

aris Tu ara iseT SemTxvevebSi, rodesac studentTa jgufs, romelsac<br />

surs, gamoiyenos blekbordi an ueb-si-Ti, magram maswavlebels maTTvis<br />

jer kursisTvis saWiro sivrce ar Seuqmnia, raime SesaZlebloba<br />

universitetSi, rom (a) mosmenili iqnes studentebis mosazrebebi (b)<br />

dakmayofilebuli iqnes maTi saWiroebebi ra saoperacio funqcias<br />

iTxoven Tavad studentebi<br />

swavlis onlain wilis zrdasTan erTad studentebma SeiZleba<br />

moisurvon kampusSi da kampusis gareT sakuTari drois ukeT organizeba<br />

drois ufro did `monakveTebad~. gangeb xom ar xdeba universitetebSi<br />

ganrigis ise SemuSaveba, rom kampusSi samecadino dReebi rac SeiZleba<br />

cota gamovides aqtiur swavlasa da jgufur muSaobaSi eleqtronuli<br />

swavlis meTodis gamoyenebis procesi sainteresod viTardeba. ras<br />

fiqroben studentebi swavlis aseT meTodze ra saxis saganmanaTleblo<br />

midgomebi iqneboda maTTvis sasurveli


avSvis <strong>uflebebi</strong> da Jurnalisturi praqtika - uflebebze dafuZnebuli midgoma 23<br />

ra tipis daxmareba dasWirdeboda students saxlidan wvdomis, akademiuri<br />

da teqnikuri sakiTxebis garkvevis, usadeno qselis xelmisawvdomobis,<br />

saswavlo sivrcis dizainis TvalsazrisiT ra moxdeba, studentma<br />

virtualuri saswavlo garemos farglebSi rom moisurvos sakuTari<br />

inciativiT, anu maswavleblis daxmarebis gareSe, onlain saswavlo<br />

jgufis Seqmna virtualuri konferenciis an resursebis gaziarebis<br />

mizniT ra moxdeba, studentma rom ipovos saintereso onlain resursebi<br />

da Tavad ganaTavsos bmulebi da/an masalebi kursis romelime sivrceSi<br />

an veb-sivrceSi studentze orientirebuli am tipis instrumentebi<br />

advili xelmisawvdomi ar aris kursis marTvis tradiciul sistemebSi.<br />

risi uzrunvelyofa iqneboda SesaZlebeli da isev, ras isurvebdnen<br />

Tavad studentebi<br />

gzebi, romelTa meSveobiTac leqtorebi SeZleben am modulSi Sereuli<br />

swavlebis midgomebis gamoyenebas:<br />

1.<br />

2.<br />

3.<br />

Sereuli swavlebis midgomebis gamoyenebis sargebeli:<br />

Sefaseba<br />

Sefaseba Zalze mniSvnelovania, vinaidan igi aCvenebs leqtors, rom<br />

studentebma gaiTavises koncefciebi da, SeuZliaT, profesiulad<br />

Seasrulon Jurnalistis saqmianoba. mniSvnelovania is, rom SefasebiT<br />

mowmdeba saswavlo programis yvela aspeqti da fasdeba swavlis is 5<br />

(xuTi) Sedegi, romlebic mTeli modulisTvis ganisazRvra.<br />

leqtorebs SeuZliaT, SearCion Sefasebis forma imisda mixedviT,<br />

Tu ramdenad warmatebulni arian studentebi, anda ras arian isini<br />

miCveulebi. Cven ar girCevT mxolod tradiciuli gamocdebiT<br />

Semofargvlas, vinaidan aseTi formiT ver xerxdeba im aspeqtebis srulad


24<br />

Semowmeba, romelTa ganxilvasac saswavlo programa iTvaliswinebs.<br />

Sefasebis tradiciul praqtikasTan dakavSirebuli sirTule is aris,<br />

rom, magaliTad, niSnebs an qulebs zedmeti mniSvneloba eniWeba, xolo<br />

rCevis micemas da swavlis funqcias _ naklebi, xdeba moswavleebis<br />

erTmaneTTan Sedareba, riTac maxvili ufro konkurenciaze keTdeba,<br />

vidre personalur gaumjobesebaze.<br />

yvelaze kargia, leqtorebma studentebis Sesamowmeblad gamoiyenon,<br />

rogorc Semajamebeli, aseve formirebadi Sefasebebi. Semajamebeli<br />

Sefaseba gamoyenebuli unda iqnes kompetenturobis gansasazRvrad<br />

da studentisTvis modulSi niSnis dasawerad. formirebadi<br />

Sefaseba gamoyenebuli unda iqnes imisaTvis, rom studentma miiRos<br />

rekomendaciebi swavlis Sesaxeb. am SefasebiT students eZleva rCeva<br />

imasTan dakavSirebiT, Tu rogor SeinarCunos da gaaumjobesos sakuTari<br />

winsvla, magram igi gavlenas ar axdens studentis Semajamebeli<br />

Sefasebis niSansa Tu qulaze.<br />

saswavlo kursSi meti formirebadi Sefasebis gamoyenebiT moaxdenT<br />

studentebze fokusirebas, vinaidan gamoavlenT maT swavlaSi<br />

naklovanebebsa da im aspeqtebs, romelTa gamosworebac SeuZliaT.<br />

formirebadi Sefasebis magaliTebSi Sedis komentarebi eseebze,<br />

werilobiTi SeniSvnebi Sesrulebul davalebebze, wlis ganmavlobaSi<br />

iseTi niSnebis dawera, romlebic ar imoqmedebs wlis bolos<br />

daweril niSanze, da mravalvariantiani kiTxvebi/pasuxebi mxolod<br />

rekomendaciebis misaRebad. sxva formirebadi Sefasebebis damateba<br />

aZlierebs studentze orientirebul midgomas.<br />

Semajamebeli Sefasebis yvelaze mniSvnelovani principi aris is, rom<br />

man unda gansazRvros, miaRwia Tu ara da ramdenad miaRwia studentma<br />

am modulisaTvis gansazRvrul saswavlo Sedegs, ris safuZvelzec<br />

daiwereba niSani an qula, romelic imoqmedebs studentis Semdgom<br />

swavlaze, swavlis Sedegze an oriveze. imas, Tu ras swavlobs studenti,<br />

ra Zalisxmevas iyenebs amisaTvis da ra xasiaTi aqvs studentis swavlas,<br />

xSirad im Semajamebeli Sefasebis masStabi da forma ganapirobebs,<br />

romlis miRebasac isini moelian. magram formirebadi Sefaseba<br />

umniSvnelovanesia swavlis procesisaTvis da idealur SemTxvevaSi


avSvis <strong>uflebebi</strong> da Jurnalisturi praqtika - uflebebze dafuZnebuli midgoma 25<br />

saswavlo kursi ise unda iqnes Sedgenili, rom maqsimalurad gaizardos<br />

formirebadi SeniSvnebis raodenoba, romlebsac studentebi miiReben<br />

TavianTi samuSaos Sesaxeb.<br />

Semajamebeli Sefaseba<br />

qvemoT motanilia Semajamebeli Sefasebebis ramdenime magaliTi,<br />

romlebic leqtorebs SeuZliaT ucvlelad an saxecvlili formiT<br />

gamoiyenon. Semajamebeli Sefasebis es magaliTi rekomendebulia am<br />

modulisaTvis:<br />

studentebi warmoadgenen bavSvTa <strong>uflebebi</strong>sa da keTildReobis<br />

zogierTi aspeqtis Sesaxeb 1000-sityvian statias. statia unda iyos<br />

originaluri da Sesrulebuli maRalprofesiul doneze ise, rom misi<br />

gamoqveyneba SeiZlebodes. studentebi aseve warmoadgenen Jurnals,<br />

romelSic aRwerili iqneba kvlevisa da statiis weris procesi.<br />

sadac SesaZlebelia, studentebi radiosTvis axali ambebis pakets<br />

moamzadeben.<br />

magaliTad, studentebma mediaorganizaciis gamoSvebis redaqtors<br />

SeiZleba gamosaqveyneblad an translirebisaTvis SesTavazon statiis<br />

an paketis momzadeba. studentebma unda moamzadon yovelkvireuli<br />

Jurnalic, romelSic detalurad iqneba aRwerili procesi,<br />

wamoWrili sakiTxebi, maT Soris <strong>bavSvis</strong> uflebebTan dakavSirebuli<br />

sakiTxebisadmi interesi Tu uinteresoba. realurad am tipis Sefaseba<br />

SeiZleba gamoyenebuli iqnes iq, sadac didi mediabazaria. amis erTerTi<br />

alternatiuli variantia studentis mier namuSevris wardgena<br />

redaqtorisaTvis, romelic sakuTar mosazrebebs gamoTqvams am<br />

namuSevarze, Tumca ar iqneba valdebuli, gamoaqveynos igi. students<br />

niSani ewereba JurnalSi aRwerili sakiTxebis, publikaciis da<br />

gamoqveynebul naSromSi wamoWrili sakiTxebis safuZvelze.


26<br />

formirebadi Sefaseba<br />

qvemoT motanilia formirebadi Sefasebis ramdenime magaliTi, romlebic<br />

leqtorebs SeuZliaT gamoiyenon ucvlelad an saxecvlili formiT,<br />

rogorc Tavad CaTvlian saWirod:<br />

yoveli mecadineobis dasrulebisas studentebs eZlevaT davaleba<br />

Semdegi mecadineobisTvis. es niSnavs, rom studentebi Semowmdebian<br />

konkretuli nawilis yvela aspeqtSi. davalebis moculoba SeiZleba<br />

monacvleobdes mokle axali ambis momzadebidan da konkretul<br />

sakiTxze bavSvebis SerCeviTi gamokiTxvidan (voqs-popi) mravalpasuxian<br />

testebamde. mniSvnelovania, rom davalebis sirTulis done studentebis<br />

dones Seesabamebodes, Tumca davaleba Zalian Zneli an detaluri ar<br />

unda iyos, raTa studentebs ar gauWirdeT am davalebisaTvis gamoyofil<br />

droSi Cateva. es saklaso davalebebi SeiZleba gamoyenebuli iqnes<br />

rogorc formirebadi Sefasebebi da yovel maTganze niSnis dawera ar aris<br />

aucilebeli. isini qmnis mdidar bazas momavali mecadineobebisaTvis da<br />

mTavari sadiskusio sakiTxebis gansazRvraSi da maT Semdgom gavrcobaSi<br />

gvexmareba. formirebadi Sefasebis nebismieri qvemoT mocemuli forma<br />

SeiZleba gamoyenebul iqnes davalebis xasiaTis mixedviT:<br />

• Tanakurselis Sefaseba<br />

• TviTSefaseba<br />

• Sefaseba kompiuteris meSveobiT<br />

• saswavlo kontraqtebi / SeTanxmebuli kontraqtebi<br />

Tanakurselis Sefaseba / TviTSefaseba<br />

Tanakurselis Sefaseba da TviTSefaseba kontrolsa da pasuxismgeblobas<br />

ubrunebs students, xazs usvams ra studentSi avtonomiurobis<br />

gazrdil grZnobas. TviTSefaseba mniSvnelovani aqtivobaa, romelic<br />

exmareba students, sakuTar swavlaze aiRos pasuxismgebloba.


avSvis <strong>uflebebi</strong> da Jurnalisturi praqtika - uflebebze dafuZnebuli midgoma 27<br />

Tanakurselis Sefaseba<br />

Tanakurselis Sefaseba niSnavs sxva, Tanabari statusisa da<br />

uflebamosilebis mqone adamianis samuSaos Sefasebas. Tanakurselis<br />

Sefasebam sargebloba orive mxares unda moutanos – Sesafasebelsac<br />

da Semfasebelsac. konstruqciuli SeniSvnebis micemis unari Zalze<br />

faseuli unaria. am unaris SesaZenad studenti Seiswavlis niSnis/<br />

qulis daweris sqemebs an Sefasebis kriteriumebs, imas, Tu rogor<br />

aagos winadadeba, romelSic efeqtianad iqneba SeniSvnebi gamoxatuli<br />

da rogor daicvas sakuTari komentarebi. kritikuli gaazreba,<br />

romelic umniSvnelovanesia SeniSvnebis gamoTqmisTvis, Zalze faseuli<br />

akademiuri unaria. studentebi iswavlian diplomatiasac, rogor miiRon<br />

da moaxdinon reagireba konstruqciul kritikaze, SeiZenen, aseve,<br />

mkafio da kritriumebze dafuZnebuli Sefasebebis gakeTebis unar-Cvevebs.<br />

Tanakurselis Sefaseba gaaRrmavebs studentis saswavlo gamocdilebas,<br />

radgan studentebi bevr rames gaigeben sakuTar naSromze sxva studentebis<br />

mier Sesrulebuli msgavsi davalebebis Sefasebis gziT.<br />

TviTSefaseba<br />

TviTSefasebis dros studentebi sakuTar namuSevars amowmeben, xelaxla<br />

ubrundebian davalebebis monaxazebs da teqstebs da uRrmavdebian da<br />

iazreben TavianT warsul praqtikas. yuradRebis miqcevaa saWiro, rom<br />

studentebma iswavlon imis Sefaseba, rac faqtobrivad aris miRweuli da<br />

ara imisa, Tu ra iyo nagulisxmevi. TviTSefasebis koncefcia sakuTari<br />

naSromis Sefasebis unaris garda TviTanalizis da kritikuli gaazrebis<br />

unar-Cvevebsac aviTarebs.<br />

Sefaseba kompiuteris meSveobiT<br />

kompiuteriT Sefaseba swrafi da qmediTi gzaa, romlis meSveobiTac<br />

studenti maleve Rebulobs gamoxmaurebas sakuTar naSromze, xolo<br />

maswavlebeli zogavs niSnis dasawerad saWiro dros. kompiuteriT<br />

Sefaseba tipuri formirebadi Sefasebaa, vinaidan igi exmareba students,<br />

daadginos, miaRwia Tu ara maswavleblis mier dasaxul mizans.


28<br />

saswavlo kontraqtebi/SeTanxmebuli kontraqtebi<br />

es kontraqtebi gansazRvravs im miznebs, romlebsac studentebi<br />

TavianTi saganmanaTleblo saWiroebebis mixedviT saxaven da aTanxmeben<br />

leqtorebTan. aseT kontraqtSi SeiZleba ganisazRvros Sefasebis is<br />

formac, romliTac students surs, rom misi codna Semowmdes imis<br />

dasadgenad, miRweul iqna Tu ara dasaxuli miznebi. es iZleva arCevanis<br />

saSualebas, ra sagani iswavlos studentma da aseve arCevanisa, Tu ra<br />

formiT Sefasdes misi codna. arCevani studentze orientirebuli<br />

swavlis strategiis erT-erTi mTavari pirobaa.<br />

swavlis SeTanxmebis koncefciac leqtorsa da students Soris<br />

urTierTobis mniSvnelovani cvlilebis maCvenebelia. rogor vaniWebT,<br />

sinamdvileSi, students garkveul avtonomias da gadawyvetilebis<br />

miRebis saSualebas iseT sferoSi, rogoric Sefasebaa qvemoT motanil<br />

cxrilSi mocemulia mosazrebebi, Tu rogor SeiZleba leqtorma CarTos<br />

studenti Sefasebis procesSi.<br />

studentebis CarTva davalebebis<br />

gansazRvris etapze<br />

studentebis CarTva davalebebis<br />

Sesrulebis Semdgom etapze<br />

• Sesafasebeli davalebis arCeva<br />

• Sesafasebeli davalebis<br />

gansazRvra<br />

• msjeloba Sefasebis<br />

kriteriumebis Sesaxeb<br />

• Sefasebis kriteriumebis<br />

gansazRvra<br />

• TviTSefasebiTi SeniSvnebis<br />

gamoTqma<br />

• TanakurselTa mier Sefasebis<br />

SeniSvnebis gamoTqma<br />

• TviTSefasebiTi niSnebis/<br />

qulebis SemoTavazeba<br />

• TviTSefasebiT niSnebze/<br />

qulebze SeTanxmeba<br />

• TviTSefasebiTi niSnebis/<br />

qulebis miniWeba<br />

• TanakurselTa mier Sefasebis<br />

niSnebis an qulebis miniWeba<br />

wyaro: adaptirebulia: o’nili da mak-mahoni, 2005 w.


avSvis <strong>uflebebi</strong> da Jurnalisturi praqtika - uflebebze dafuZnebuli midgoma 29<br />

komentireba<br />

formirebadi (da, aseve, Semajamebeli) Sefasebis yvelaze<br />

mniSvnelovani komponentia komentarebi studentebis, Tanakurselebis<br />

an fasilitatoris mxridan. xarisxiani, srulyofili, drouli<br />

komentarebi Zalian mniSvnelovani faqtoria studentis swavlis<br />

procesis warmarTvisTvis. Sefaseba studentebs unda uzrunvelyofdes<br />

komentarebiT swavlis dasaxuli miznebisaken maTi winsvlis Sesaxeb.<br />

komentarebiT studentebi SeZleben gaiazron, ra gaakeTes kargad, ra<br />

unda gamoasworon da ramdenad samarTliani iyo Semajamebeli SefasebiT<br />

dasmuli niSani/qula.<br />

imisaTvis, rom Tqvenma _ rogorc fasilitatoris _ komentarebma<br />

maqsimaluri zegavlena iqonios studentis swavlis procesze, es<br />

komentarebi drouli unda iyos. naadrevma komentarebma SeiZleba<br />

studentis gaazrebis procesi Seaferxos. Tumca ufro xSirad<br />

komentarebi dagvianebiT keTdeba, rodesac studentisaTvis maT<br />

arsebiTi mniSvneloba aRara aqvs. komentireba ar unda gadaidos wlis/<br />

semestris bolosTvis, vinaidan naklebad savaraudoa, rom aman raime<br />

sargebloba moutanos students mas Semdeg, rac davaleba dasrulebuli<br />

eqneba da axali davalebis Sesruleba eqneba dawyebuli.<br />

droul da arsebiT komentirebas bevri sargeblobis motana SeuZlia<br />

swavlis Sedegebis TvalsazrisiT. magaliTad, aseTi komentireba:<br />

• gaaCens ndobas studentebSi;<br />

• motivacias gauCens studentebs, gaaumjobeson swavlis procesi;<br />

• miawvdis studentebs informacias swavlis procesis gaumjobesebis<br />

Sesaxeb;<br />

• gamoasworebs Secdomebs, gansazRvravs Zlier da sust mxareebs.<br />

komentarebis meti efeqtianoba<br />

Tqveni, rogorc maswavleblis, komentarebis xarisxis gaumjobesebis<br />

mravali gza arsebobs, raTa isini studentisaTvis meti Sedegis momtani<br />

iyos. martivi rameebi, magaliTad, kargi namuSevris plusiT (an sxva


30<br />

grafikuli niSniT) aRniSvnis nacvlad iseTi mokle sityvebis Cawera,<br />

rogoricaa `kargia~ an `sworia~, gazrdis studentebis motivacias.<br />

komentarebi konkretuli unda iyos – nu ityviT mxolod, rom `kargia~,<br />

ganumarteT, ratom aris kargi, ra TvalsazrisiT. komentarebi aseve<br />

unda iyos konstruqciuli, wamaxalisebeli, gulaxdili, xelSemwyobi,<br />

rac SeiZleba xSirad unda keTdebodes da arsebiTi xasiaTi unda<br />

hqondes. konstruqciuli komentarebi students unda miuTiTebdes:<br />

• Sefasebuli samuSaos romeli aspeqtebia kargi da ratom;<br />

• Sefasebuli samuSaos romeli aspeqtebia naklebad kargi da ratom;<br />

• rogor SeiZleba, rom studentma gaaumjobesos es konkretuli<br />

samuSao;<br />

• rogor SeiZleba, rom studentma ukeT imuSaos momavalSi.<br />

komentarebis meti qmediToba<br />

komentarebma SeiZleba didi dro waiRos, magram arsebobs maTi<br />

qmediTobis gazrdis gzebi.<br />

• gaiTvaliswineT im komentarebis xasiaTi, romlebic studentebs<br />

TiToeuli samuSaos koncefciebis gasagebad da unar-Cvevebis<br />

gansaviTareblad sWirdeba. ramdenad detaluri unda iyos<br />

komentarebi individualuri unda iyos Tu jgufuri zepiri<br />

formiT unda iyos Tu werilobiTi<br />

• gamoiyeneT uordis failSi dokumentis Sesworebis da redaqtirebis<br />

funqcia, raTa ufro swrafad uzrunvelyoT studentebi<br />

komentarebiTa da SeniSvnebiT maT eseebsa da reportaJebze.<br />

• gamoiyeneT an SeqmeniT komentirebis standartuli formebi.<br />

• CawereT audiofirze komentarebi studentebisTvis.<br />

• moifiqreT ufro detaluri xerxebi imis gamosavlenad, Tu ra<br />

logika udevs namuSevars, ra aris is koncefciebi da principebi,<br />

romlebic SeiZleba arasworad iqnes gagebuli da winaswar<br />

daadgineT, studentebis ra Secdomebi SeiZleba mohyves maT aseTi<br />

gaugebrobis Sedegad.


avSvis <strong>uflebebi</strong> da Jurnalisturi praqtika - uflebebze dafuZnebuli midgoma 31<br />

modulis struqtura<br />

modulis struqtura<br />

`<strong>bavSvis</strong> <strong>uflebebi</strong> da Jurnalisturi praqtika – uflebebze<br />

dafuZnebuli midgoma~ ori nawilisgan Sedgeba: pirveli nawilia `bavSis<br />

<strong>uflebebi</strong>s gacnoba~, xolo meore _ `<strong>bavSvis</strong> <strong>uflebebi</strong> da profesiuli<br />

Jurnalisturi praqtika~. pirvel nawilSi mocemulia mTavari<br />

saxelmZRvanelo principebi, romlebic studentebs koncefciis Sefasebis<br />

da gagebis saSualebas aZlevs. meore nawilSi es principebi praqtikul<br />

magaliTebsa da profesiul konteqstSi gamoiyeneba. studentebma<br />

moduli srulad unda gaiaron, Tumca organizaciuli miznebisaTvis<br />

SesaZlebelia TiToeuli nawilis damoukideblad swavleba.<br />

miznebi da amocanebi<br />

am modulis mizania, rom staJiorma Jurnalistebma an Jurnalistikis<br />

fakultetis studentma gaigon <strong>bavSvis</strong> <strong>uflebebi</strong> ise, rogorc isini<br />

gaero-s <strong>bavSvis</strong> uflebaTa konvenciaSia gansazRvruli da ganiviTaron<br />

axali ambebis pasuxismgeblobiT gaSuqebis unari, romelic gulisxmobs<br />

<strong>bavSvis</strong> <strong>uflebebi</strong>s dacvas da pativiscemas yvela im sakiTxSi, romlebic<br />

mediaSi bavSvebis monawileobas da gaSuqebas exeba.<br />

swavlis Sedegebi<br />

am modulis dasrulebis Semdeg students SeeZleba:<br />

1. gaigos da gansazRvros <strong>bavSvis</strong> uflebaTa ZiriTadi aspeqtebi ise,<br />

rogorc es gaeros <strong>bavSvis</strong> uflebaTa konvenciaSia gansazRvruli;<br />

2. waikiTxos, gaaanalizos da kritikulad Seafasos bavSvebTan<br />

dakavSirebuli sakiTxebis gaSuqeba <strong>uflebebi</strong>s dacvis kuTxiT;<br />

3. kritikulad Seafasos, Tu ramdenad Sesaferisi da mniSvnelovania<br />

saredaqcio principebi da qcevis kodeqsebi bavSvebis Sesaxeb<br />

axali ambebis gavrcelebis praqtikasTan mimarTebiT;


32<br />

4. profesiulad Seafasos Jurnalisturi praqtika <strong>bavSvis</strong><br />

<strong>uflebebi</strong>s dacvis kuTxiT;<br />

5. gaaSuqos samarTlianad, zustad da <strong>bavSvis</strong> <strong>uflebebi</strong>s<br />

principebTan Sesabamisad.<br />

modulis struqtura – sakontaqto saaTebi da individualuri<br />

mecadineoba<br />

moduli warmoadgens erT 10 ECTS-ian (kreditebis gadatanis da<br />

dagrovebis evropuli sistema) moduls da mTlianobaSi iTvaliswinebs<br />

200-saaTian individualur mecadineobas studentis mxridan.<br />

SesaZlebelia TiToeuli nawilis, rogorc ori 5 ECTS-iani nawilis,<br />

damoukideblad gavla.<br />

modulisTvis rekomendebuli sakontaqto saaTebi: 60 saaTi<br />

damoukidebeli muSaobisaTvis saWiro iqneba, savaraudod, 140 saaTi.<br />

modulis swavlisTvis saWiro saaTebi: 200 saaTi


avSvis <strong>uflebebi</strong> da Jurnalisturi praqtika - uflebebze dafuZnebuli midgoma 33<br />

calkeul TavebTan dakavSirebuli SeniSvnebi<br />

maswavleblebisaTvis<br />

nawili 1: <strong>bavSvis</strong> uflebaTa gacnoba<br />

1. adamianis uflebaTa cnebis warmodgena<br />

am TavSi Sesaswavli ZiriTadi sakiTxebia:<br />

<br />

<br />

<br />

ras warmoadgens adamianis <strong>uflebebi</strong><br />

adamianis uflebaTa sayovelTao deklaracia<br />

adamianis uflebaTa dacva<br />

rekomendebuli sadiskusio Tema: imsjeleT adamianis uflebaTa<br />

koncefciaze Tanamedroveobidan SerCeuli Temis konteqstSi.<br />

am davalebis mizania studentebsa da leqtors Soris diskusiis dawyeba<br />

zogadad adamianis <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb. Temis SerCeva SeuZlia leqtors an<br />

Tavad studentebs. zogadi Tema diskusiis dasawyebadaa saWiro, Semdeg<br />

ki mecadineobaze imsjeleT zogierT im sakiTxze, romlebsac es nawili<br />

moicavs, magaliTad, <strong>uflebebi</strong>s ganuyofeli da urTierTdamokidebuli<br />

bunebis koncefciasa da arsze. kerZod, diskusiaSi SeiZleba ganxilul<br />

iqnes adamianis <strong>uflebebi</strong>s gavlenis da Jurnalisturi praqtikisTvis<br />

maTi mniSvnelobis sakiTxi.<br />

2. <strong>bavSvis</strong> <strong>uflebebi</strong><br />

am TavSi Sesaswavli ZiriTadi Temebia:<br />

<br />

<br />

<br />

ratom aris aucilebeli <strong>bavSvis</strong> <strong>uflebebi</strong>s gamoyofa<br />

gaeros <strong>bavSvis</strong> uflebaTa konvencia;<br />

<strong>bavSvis</strong> uflebaTa komiteti.<br />

rekomendebuli sadiskusio Tema: gaeros <strong>bavSvis</strong> uflebaTa<br />

komitetisaTvis Tqveni qveynis mier wardgenili erovnuli<br />

angariSebi, komitetis mier am angariSebis ganxilva, msjeloba <strong>bavSvis</strong>


34<br />

uflebaTa konvenciis ganxorcielebaze Tqvens qveyanaSi, arsebuli<br />

monitoringis meqanizmebisa da maTi gavlenis Sesaxeb.<br />

gaeros <strong>bavSvis</strong> uflebaTa konvenciis ratificirebis Semdeg TiToeul<br />

qveyanas moeTxoveba gaeros <strong>bavSvis</strong> uflebaTa komitetisaTvis<br />

erovnuli angariSis regularulad wardgena. aseT angariSs xSirad<br />

Tan axlavs arasamTavrobo seqtoris mier momzadebuli alternatiuli<br />

(e.w. `Crdilovani~) angariSi. studentebisaTvis sasargeblo iqneba am<br />

angariSebis ganxilva da naxva, Tu romel sakiTxebs miiCnevs mTavroba<br />

seriozul sakiTxebad da rogor aris es sakiTxebi asaxuli arasamTavrobo<br />

seqtoris angariSSi. garda amisa, <strong>bavSvis</strong> uflebaTa komiteti amzadebs<br />

daskvniT mosazrebebs qveynis angariSze, sadac mocemulia arsebuli<br />

mdgomareobis gasaumjobesebeli qmedebebi. rogorc erovnuli<br />

angariSebi, aseve komitetis daskvniTi mosazrebebi SeiZleba Zalze<br />

sasargeblo aRmoCndes imisaTvis, rom studentebma zustad gaigon, ras<br />

niSnavs <strong>bavSvis</strong> <strong>uflebebi</strong>. studentebs SeiZleba sTxovoT, gaixsenon<br />

sakuTari bavSvobis gamocdileba da imsjelon, ra gavlena SeiZleba<br />

moexdina amas maT Sexedulebebze <strong>bavSvis</strong> <strong>uflebebi</strong>s Sesaxeb.<br />

3. <strong>bavSvis</strong> <strong>uflebebi</strong> da media<br />

am TavSi Sesaswavli ZiriTadi Temebia:<br />

<br />

<br />

<br />

mediis gavlena axalgazrdebze;<br />

bavSvebis gaSuqeba mediaSi;<br />

bavSvebis monawileoba mediaSi.<br />

rekomendebuli sadiskusio Tema: SearCieT mediaSi arsebuli masala,<br />

romelic bavSvebs exeba, da ganixileT igi <strong>bavSvis</strong> <strong>uflebebi</strong>s<br />

konteqstSi.<br />

am Tavis mizania, daafiqros studentebi bavSvTa <strong>uflebebi</strong>s zegavlenaze,<br />

aseve imaze, Tu rogor SeiZleba isini `gamovlindes~ realobaSi.<br />

diskusiis dros wamoWril sakiTxebze msjelobisas kargi iqneba, Tu<br />

ganixilavT sazogadoebaSi arsebul balanss bavSvebis, mSoblebisa<br />

da zrdasruli adamianebis uflebebs Soris. diskusiis gagrZeleba


avSvis <strong>uflebebi</strong> da Jurnalisturi praqtika - uflebebze dafuZnebuli midgoma 35<br />

SeiZleba imis ganxilviT, Tu rogor xdeba bavSvebis monawileobis<br />

gazrda iseT sferoebSi, romlebic maT exeba. aseTi sferoebi SeiZleba<br />

iyos ganaTleba, mzrunveloba dRis ganmavlobaSi, TamaSi da dasveneba.<br />

kvlevam aCvena, rom ufrosebi bavSvebs xSirad ubralod formalurad<br />

aZleven SesaZleblobas, gaazrebulad miiRon monawileoba da<br />

gaiTvaliswinon am monawileobis Sedegi da ara realurad. saukeTeso<br />

praqtikidan ramdenime magaliTis ganxilviT studentebi SeZleben,<br />

gaiRrmavon warmodgena bavSvebis Sesaxeb politikis, praqtikisa da<br />

kvlevisadmi uflebebze dafuZnebuli midgomis Sesaxeb.<br />

4. winaaRmdegobebi bavSvTa <strong>uflebebi</strong>s ganxorcielebis gzaze<br />

am TavSi Sesaswavli ZiriTadi Temebia:<br />

<br />

<br />

<br />

adamianis <strong>uflebebi</strong>s dacva;<br />

bavSvTa <strong>uflebebi</strong>s mxardaWera;<br />

problemebi bavSvTa <strong>uflebebi</strong>s ganxorcielebasTan dakavSirebiT;<br />

rekomendebuli Tema diskusiisa da Semdgomi kvlevisaTvis: daadgineT<br />

Tqvens qveyanaSi moqmedi bavSvTa <strong>uflebebi</strong>s damcveli jgufebi.<br />

emyarebian Tu ara es jgufebi uflebebs iTvaliswineben Tu ara<br />

bavSvebis mosazrebebs TavianT saqmianobaSi<br />

dRemde Catarebuli diskusiebidan da mecadineobebidan gamomdinare,<br />

programis am etapisaTvis studentebs ukve sakmaod naTeli warmodgena<br />

unda hqondeT imis Taobaze, Tu ras niSnavs an SeiZleba realurad<br />

niSnavdes `uflebebze dafuZnebuli~ midgoma. <strong>uflebebi</strong>s damcveli<br />

saagentoebis [erovnuli da saerTaSoriso] da bavSvebze pasuxismgebeli<br />

samTavrobo departamentebis mimoxilvisas sasargeblo iqneba <strong>uflebebi</strong>s<br />

enasa da <strong>uflebebi</strong>s ritorikaze msjeloba. studentebs am etapze unda<br />

SeeZloT TavianT qveyanaSi <strong>uflebebi</strong>s realizebaSi arsebuli barierebis<br />

(Tu aseTebi arsebobs) ganixilva.


36<br />

5. mediis mier bavSvebis asaxva, <strong>bavSvis</strong> <strong>uflebebi</strong> da profesiuli<br />

pasuxismgebloba<br />

am TavSi Sesaswavli ZiriTadi Temebia:<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

mediaSi bavSvebis asaxva;<br />

mediis mier stereotipebis Seqmna;<br />

<strong>bavSvis</strong> uflebaTa darRveva;<br />

<strong>bavSvis</strong> dacva.<br />

rekomendebuli Tema diskusiisa da Semdgomi kvlevisaTvis: mimoixileT<br />

<strong>bavSvis</strong> uflebaTa sainformacio qselis (CRIN) eTikuri saxelmZRvanelo<br />

principebi da gansazRvreT ramdenime ZiriTadi principis mniSvneloba<br />

Tqveni praqtikisaTvis. rogor SeiZleba _ Tuki saerTod es SesaZlebelia<br />

_ gavlena moaxdinos am principebma arsebul praqtikaze<br />

es moduli exeba bavSvebis <strong>uflebebi</strong>s dacvas Jurnalistur praqtikaSi.<br />

mTavari gamowveva aq studentebis azrovnebis fokusis gadatanaa bavSvTa<br />

dacvis sakiTxidan <strong>bavSvis</strong> _ rogorc aqtiuri moqalaqis _ da misi<br />

<strong>uflebebi</strong>s dacvis sakiTxze. es Tavi exmareba studentebs, Tavi daaRwion<br />

bavSvebisadmi zedapirul midgomas, damkvidrebul stereotipebs –<br />

kargi/cudi; angelozebi/eSmakebi da a.S. – da ganixilon stereotipebis<br />

Camoyalibebis rogorc umniSvnelo, ise seriozuli formebi da is<br />

riskebi, romlebsac isini Seicavs da romlebiTac ilaxeba <strong>bavSvis</strong><br />

<strong>uflebebi</strong>.<br />

6. informaciis gavrcelebis saukeTeso praqtika bavSvebis TvalsazrisiT<br />

am TavSi Sesaswavli ZiriTadi Temebia:<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

`msoflio bavSvebisaTvis~;<br />

erovnuli samoqmedo gegmebi bavSvebisaTvis;<br />

bavSvebis monawileoba;<br />

saukeTeso praqtikis principebi;<br />

bavSvTa Tvalsazrisis gageba: magaliTebi.


avSvis <strong>uflebebi</strong> da Jurnalisturi praqtika - uflebebze dafuZnebuli midgoma 37<br />

rekomendebuli Tema diskusiisa da Semdgomi kvlevisaTvis: ganixileT<br />

Tqvens qveyanaSi bavSvebTan dakavSirebuli erovnuli samoqmedo gegmis<br />

statusi da bavSvebisa da axalgazrdebis monawileoba mis SemuSavebaSi.<br />

zogi qveyana sxva qveynebze ufro qmediTia bavSvTa <strong>uflebebi</strong>s realizebasa<br />

da aRniSnul procesSi bavSvebis CarTvaSi. am davalebis mizania, daafiqros<br />

studentebi, Tu ra mdgomareobaa am mxriv maT qveyanaSi. saerTod, modulis<br />

am Tavis mizania, daafiqros studentebi imaze, Tu rogor imuSaon<br />

bavSvebTan da bavSvebis sakeTildReod saerTaSoriso CarCos farglebSi<br />

da uflebebze dafuZnebuli midgomis gamoyenebiT.<br />

modulis am nawilis mizania, xeli Seuwyos studentebs Soris kritikuli<br />

diskusiis dawyebas imaze, Tu ras niSnavs uflebebze dafuZnebuli midgoma<br />

da rogor imoqmedebs es Jurnalistur praqtikaze. mosalodnelia<br />

uTanxmoeba da debatebi, rac gaamdidrebs studentebis ganaTlebis<br />

process da xels Seuwyobs am rTuli sferosadmi gaazrebuli midgomis<br />

Camoyalibebas.<br />

nawili 2: <strong>bavSvis</strong> <strong>uflebebi</strong> da profesiuli Jurnalisturi praqtika<br />

1. qcevis kodeqsebi da saxelmZRvanelo saredaqcio principebi<br />

am TavSi Sesaswavli ZiriTadi Temebia:<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

ra saWiroa qcevis kodeqsebi<br />

kodeqsebi detaluri da normatiuli unda iyos Tu zogad<br />

principebs unda moicavdes<br />

qcevis kodeqsebi da movaleobebi;<br />

qcevis kodeqsebi da presis Tavisufleba;<br />

pasuxismgeblobis da Tavisuflebis Sedareba.<br />

SeniSvna maswavleblebisaTvis: sTxoveT studentebs, imsjelon imaze, Tu<br />

ras unda moicavdes qcevis kargi kodeqsi da ra faseulobebi unda iyos<br />

masSi xazgasmuli. CamowereT sia dafaze da Semdeg SeadareT saklaso<br />

diskusiis Sedegad miRebuli es sia realur kodeqsebs.


38<br />

Zalze mniSvnelovania, studentebs mieceT dro, rom SeTavazebuli<br />

masala kritikulad ganixilon. yovelTvis aucilebelia kodeqsis<br />

Sesruleba kodeqsebi saxelmZRvanelo principebs warmoadgens Tu<br />

regulirebas<br />

2. bavSvTa dacvis strategiebi<br />

am TavSi Sesaswavli ZiriTadi Temebia:<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

bavSvTa dacvis strategiebi. ras warmoadgens es strategiebi da<br />

ra Sexeba aqvs JurnalistebTan<br />

bavSvTa dacvis strategiebis SemuSaveba;<br />

bavSvTa dacvis strategiebis ganxorcieleba;<br />

bavSvTa dacvis strategiebi da presis Tavisufleba.<br />

am TavSi ganxilulia, Tu ramdenad icaven Tavad Jurnalistebi bavSvTa<br />

uflebebs profesiuli saqmianobisas da ramdenad gamoavlenen isini im<br />

organizaciebs, romlebic arRveven bavSvTa uflebebs. aRniSnuli Tavi<br />

efuZneba wina leqcias eTikis kodeqsebis Sesaxeb. bolo wlebis erTerTi<br />

mniSvnelovani movlena iyo aSS-Si, avstraliasa da irlandiaSi<br />

kaTolikuri eklesiis mRvdlebis mier bavSvTa eqspluataciis faqtebis<br />

gaSuqeba mediaSi. studentebma unda ganixilon, bavSvTa dacvis ra<br />

strategiebi arsebobs maT qveynebSi arsebul sxvadasxva organizaciaSi.<br />

maT SeuZliaT aseve imsjelon bavSvTa dacvis im axali zomebis Sesaxeb,<br />

romlebic kaTolikurma eklesiam SemoiRo bavSvTa eqspluataciis<br />

gaxmaurebuli istoriis Semdeg.<br />

studentebma SeiZleba interviuebi aiRon Jurnalistebisagan, raTa<br />

gaarkvion, ramdenad informirebulebi arian isini bavSvTa dacvis<br />

strategiebisa Tu regulirebis Sesaxeb.<br />

sasurvelia, studentebi bavSvTa dacvis sferoSi moRvawe adgilobriv<br />

arasamTavrobo organizaciebs gaesaubron mediaSi bavSvebis gaSuqebis<br />

sakiTxebze. aseTi saubrebis Sedegad SeiZleba momzaddes reportaJebi<br />

an statiebi, romlebsac mTel klass gaacnoben.


avSvis <strong>uflebebi</strong> da Jurnalisturi praqtika - uflebebze dafuZnebuli midgoma 39<br />

3. kanonTan konfliqtSi myofi bavSvebi<br />

am TavSi Sesaswavli ZiriTadi Temebia:<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

bavSvTa dacvis strategiebi. ras warmoadgens isini da ra Sexeba<br />

aqvs JurnalistebTan<br />

bavSvTa dacvis strategiebis SemuSaveba;<br />

bavSvTa dacvis strategiebis ganxorcieleba;<br />

bavSvTa dacvis strategiebi da presis Tavisufleba.<br />

es SeiZleba studentebisaTvis Zalze rTuli sfero aRmoCndes. xSirad<br />

sazogadoebis damokidebuleba iseTi bavSvebis mimarT, romlebic<br />

seriozul danaSauls sCadian, Zalze mkacria. zogjer aseTi bavSvebis<br />

identificireba, danaSaulis xasiaTidan gamomdinare, iseT qveynebSic<br />

ki xdeba, sadac sasamarTlo procesSi monawile bavSvebis anonimuroba<br />

Cveulebriv daculia.<br />

umniSvnelovanesia, rom yvela studentma icodes sakuTar qveyanaSi<br />

arsebuli iuridiuli moTxovnebi im bavSvebTan dakavSirebiT, romlebic<br />

monawileoben sasamarTlo ganxilvaSi an Sexeba aqvT sasamarTlo<br />

sistemasa da policiasTan.<br />

nebismieri Jurnalisti, romelsac surs bavSvTa sakiTxebsa da bavSvTa<br />

<strong>uflebebi</strong>s dacvis sferoSi specializeba, unda icnobdes bavSvebTan<br />

dakavSirebul yvela kanons.<br />

4. siuJetebisa da wyaroebis moZieba<br />

am TavSi Sesaswavli ZiriTadi Temebia:<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

ra aris wyaro;<br />

SeiZleba Tu ara, rom bavSvi iyos wyaro<br />

JurnalistisTvis wyaroebis mniSvneloba;<br />

anonimuri wyaroebi;<br />

saidan vigebT ambebs


40<br />

sTxoveT studentebs, SearCion siuJeti da CamouTvaleT gamosayenebeli<br />

wyaroebi, aseve, auxseniT, Tu rogor unda daukavSirdnen maT, mieciT<br />

telefonis nomrebi an eleqtronuli fostis misamarTebi. wyaroebTan<br />

dakavSirebuli erT-erTi problema is aris, rom Jurnalistebi<br />

eyrdnobian adamianebis Zalze mcirericxovan jgufs, romelic<br />

ZiriTadad istebliSments warmoadgens; ubiZgeT maT, gansxvavebulad da<br />

aratradiciulad miudgnen wyaroebis SerCevas.<br />

es moduli unda moicavdes imasac, rac studentebma axali ambebis<br />

faseulobebis Sesaxeb sxva modulebSi iswavles.<br />

studentebma unda ivarjiSon statiebis weraSi da moifiqron, rogor<br />

asaxon bavSvTa <strong>uflebebi</strong> sakuTar naSromebSi.<br />

<strong>bavSvis</strong> <strong>uflebebi</strong>s sakiTxebis gaTvaliswineba ar niSnavs mxolod<br />

gaeros <strong>bavSvis</strong> uflebaTa konvenciis gaTvaliswinebas. udavoa, rom<br />

es konvencia Jurnalists iseTi sakiTxebis speqtrs sTavazobs,<br />

romlebzec igi siuJetebs moiZiebs. igi aseve saSualebas aZlevs<br />

Jurnalistebs, konvenciis ganxorcielebis monitoringi awarmoon,<br />

magaliTad, gamoiZion, Tu rogor asrulebs xelisufleba konvenciiT<br />

gaTvaliswinebul valdebulebebs.<br />

leqtorebma SeiZleba miscen studentebs gamogonili ambebis monaxazebi<br />

mokle Canaweris saxiT da daakvirdnen, SeZleben Tu ara studentebi<br />

statiebis ise daweras, rom mkiTxveli daaintereson.<br />

saswavlo masalaSi CamoTvlilia informaciis wyaroebi da organizaciebi.<br />

studentebma unda scadon aseTi siis Sedgena TavianTi qveynisTvis.<br />

sasargeblo iqneba, rom klasma Seadginos im organizaciebisa da<br />

individebis monacemTa baza, romlebic sasargeblo wyaroebad<br />

gamodgeboda nebismier qveyanaSi. aseTi sia SeiZleba miewodos TiToeul<br />

students da amiT gaumjobesdes maTi, rogorc moqmedi Jurnalistebis,<br />

profesionalizmi.


avSvis <strong>uflebebi</strong> da Jurnalisturi praqtika - uflebebze dafuZnebuli midgoma 41<br />

5. bavSvebisgan intervius aReba<br />

am TavSi Sesaswavli ZiriTadi Temebia:<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

rogor unda aiRoT interviu bavSvebisagan<br />

<strong>bavSvis</strong>gan intervius aReba mxolod bavSvze pasuxismgebeli<br />

zrdasruli adamianis daswrebiT SeiZleba<br />

rodis SeiZleba <strong>bavSvis</strong>gan intervius aReba mSoblis an meurvis<br />

dauswreblad<br />

saWiroebs Tu ara <strong>bavSvis</strong>gan intervius aReba im unar-Cvevebisgan<br />

gansxvavebul unarebs, romlebic zrdasrulisgan intervius<br />

aRebas sWirdeba<br />

sTxoveT adgilobriv Jurnalists da bavSvTa <strong>uflebebi</strong>s damcveli<br />

arasamTavrobo organizaciis warmomadgenels, monawileoba miiRon<br />

mecadineobaSi. orives sTxoveT, isaubron bavSvebze, rogorc<br />

wyaroebze, bavSvebisgan intervius aRebasa da Tanxmobis miRebaze.<br />

am mecadineobaze SeiZleba mizanSewonili iyos JurnalistikaSi<br />

sazogadoebrivi interesis mniSvnelobis ganxilva da Sedareba im<br />

arasamTavrobo organizaciis funqciasTan, romelic mxolod <strong>bavSvis</strong><br />

interesebs emsaxureba.<br />

klasma unda imsjelos imaze, rom SeiZleba bavSvebs Tavad hqondeT<br />

istoriebi da gamoyenebulni iyvnen wyaroebad.<br />

wamoiwyeT klasSi diskusia bavSvebisgan intervius aRebis saxelmZRvanelo<br />

principebze da imsjeleT, es principebi Jurnalistebs exmareba Tu<br />

xels uSlis. aris Tu ara iseTi SemTxvevebi, rodesac Jurnalisti<br />

iZulebulia, imuSaos am principebis darRveviT<br />

es SesaZleblobas iZleva, gaimarTos msjeloba iseT mniSvnelovan<br />

sakiTxebze, rogorebicaa gamoqveynebisTvis gankuTvnili informacia da<br />

informacia, romlis gamomzeurebac wyaros ar surs, anonimuri wyaroebis<br />

gamoyeneba da informaciis mopoveba, rac wina modulebSi unda yofiliyo<br />

ganxiluli.


42<br />

6. bavSvebi SeiaraRebul konfliqtSi<br />

am TavSi Sesaswavli ZiriTadi Temebia:<br />

<br />

<br />

<br />

<br />

jariskaci bavSvebis istoriebi;<br />

konteqsti, omi, samoqalaqo areuloba, samoqalaqo sazogadoebis<br />

kolafsi;<br />

jariskaci bavSvebis Temis sensaciuroba;<br />

unar-Cvevebis sxva ambebTan mimarTebiT gamoyeneba.<br />

es aris erT-erTi mTavari da aqtualuri Tema, romelic warmoaCens<br />

im problemebs, romlebsac Jurnalistebi awydebian bavSvebTan<br />

dakavSirebuli mniSvnelovani sakiTxebis gaSuqebisas. SeiZleba<br />

sasargeblo aRmoCndes diskusiis arealis gafarToeba da sxva<br />

ambebis, gansakuTrebiT, mocemul qveyenaSi aqtualuri iseTi ambebis,<br />

rogorebicaa bavSvebi seqs-industriaSi, bavSvebis trefikingi an<br />

nebismieri sxva, ganxilva. aseve SeiZleba mosTxovoT studentebs,<br />

daasaxelon wyaroebi, romelTa gamoyenebac SeiZleba erT-erTi aseTi<br />

ambis gaSuqebisas.<br />

aq ori sakiTxi dgas: rogor SevinarCunoT interesi mimdinare Temisadmi;<br />

rogor gavaSuqoT ambavi sensaciurobis gareSe da <strong>bavSvis</strong> keTildReobis<br />

dacviT.<br />

7. sityvis Tavisufleba bavSvebs da bavSvebze orientirebuli media<br />

am TavSi Sesaswavli ZiriTadi Temebia:<br />

bavSvebisaTvis mediis xelmisawvdomobis uzrunvelyofa;<br />

rogor uzrunvelvyoT <strong>bavSvis</strong> ufleba, gamoTqvas sakuTari<br />

mosazreba mediaSi;<br />

sabavSvo media.<br />

sTxoveT studentebs, moiZion sabavSvo mediasTan dakavSirebuli ambavi<br />

da daweron masze statia. Tu studentebs xeli miuwvdebaT internetze,<br />

SeuZliaT moZebnon romelime sabavSvo radiosadguri msoflioSi.


avSvis <strong>uflebebi</strong> da Jurnalisturi praqtika - uflebebze dafuZnebuli midgoma 43<br />

aiReT interviu bavSvebisagan raime mniSvnelovan axal ambavze, raTa<br />

naxoT, gansxvavebuli xedva xom ara aqvT maT da rogoria es xedva.<br />

8. saukeTeso Jurnalisturi praqtika bavSvebTan dakavSirebiT<br />

am TavSi Sesaswavli ZiriTadi Temebia:<br />

<br />

<br />

bavSvebis Sesaxeb axali ambebis gaSuqebis saukeTeso praqtika;<br />

sabavSvo mediis monitoringi da Sefaseba: presa, radio, televizia.


44<br />

bibliografia<br />

• ARRC (1995) The Human Rights Pack.<br />

ARRC.<br />

• DIT (2008) Enhancing Student Learning<br />

through Assessment. Dublin Institute of<br />

Technology (DIT)<br />

• bavSvTa sakiTxebis gaSuqeba<br />

mediaSi – saxelmZRvanelo<br />

studentebisa da<br />

pedagogebisaTvis, gaeros bavSvTa<br />

fondi, Tbilisis saxelmwifo<br />

universiteti, 2008 weli<br />

• O‘Neill, G. and McMahon, T. (2005)<br />

Student-centred Learning: What does<br />

it mean for Students and Lecturers, in<br />

G. O‘Neill, S. Moore and B. McMullin<br />

(eds.)<br />

• Emerging Issues in the Practice of<br />

University Learning and Teaching,<br />

Dubin: All Ireland Society for Higher<br />

Education (AISHE)<br />

• Jan-klod bertrani, mediaeTika da<br />

angariSvaldebulebis sistemebi,<br />

qarTuli gamocema 2004 weli<br />

• bil kovaCi, Jurnalistikis<br />

elementebi<br />

• UCISA-TLIG (2004) VLEs and Blended<br />

Learning, A discussion paper based<br />

on TLIG meetings held during 2004,<br />

UCISA.<br />

•<br />

• UNESCO (2005) Revised draft plan of<br />

action for the first phase (2005-2007) of<br />

the World Programme for Human Rights<br />

Education. UNESCO, 2005<br />

• Yeban, Felice (2002) Building a Culture<br />

of Human Rights: Challenge to Human<br />

Rights Education in 21st Century, ARRC.<br />

• Yeban, Felice (1999) The Children‘s<br />

Rights Training Package, UNICEF<br />

HANOI.


Not for sale

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!