พยาธิวิทยาของระบบประสาท (Pathology of the ... - มหาวิทยาลัยนเรศวร

cortical vessels) ตําแหนงของรอยโรคจึงตางจากภาวะเลือดออกที่เกิดในผูปวยความดันโลหิตสูง ภาวะ
เลือดออกใน CAA มักถูกเรียกวา lobar hemorrhage เนื่องจากตําแหนงที่เลือดออกเปนที่ cerebral cortex
Subarachnoid hemorrhage and saccular aneurysms สาเหตุของ subarachnoid hemorrhage ที่สําคัญคือ การแตก
ของ saccular (berry) aneurysm สาเหตุอื่นๆไดแก vascular malformation, การบาดเจ็บ, เลือดที่ออกในเนื้อสมอง
ทะลักเขามาใน ventricular system, ความผิดปกติของระบบไหลเวียนโลหิต, และ เนื้องอก
saccular aneurysm เปรียบไดกับระเบิดที่ไมสามารถคาดเดาเวลาระเบิดได โดย 1/3 ของจํานวนผูปวยมีการ
แตกของ aneurysm ในระหวางที่มีการเพิ่มขึ้นของความดันในกะโหลกศีรษะเชน การเบงถายอุจจาระหรือการถึงจุดสุด
ยอด ผูปวยจะมีอาการปวดศีรษะเฉียบพลัน (ปวดมากแบบที่ไมเคยเปนมากอน) และหมดสติอยางรวดเร็ว 25-50% ของ
ผูปวยจะเสียชีวิตในครั้งแรก 90% ของ saccular aneurysm พบที่ anterior circulation (anterior cerebral artery และ
anterior communicating artery ใน circle of Willis)ใกลกับ major arterial branch point โดย 20-30% ของผูปวยพบมี
aneurysm หลายตําแหนง แมบางครั้ง saccular aneurysm จะถูกเรียกวา congenital aneurysm แตก็ไมไดพบตั้งแต
แรกเกิดทุกราย ในทางตรงขามกอน aneurysm จะคอยเติบโตหลังจากเวลาผานไปเนื่องจากความผิดปกติของชั้น media
พบวาผูปวย autosomal dominant polycystic kidney disease จะมีอุบัติการณ ของ aneurysm มากขึ้น
Aneurysm ที่มีขนาดใหญกวา 10 mm จะมีโอกาสแตกมากถึง 50% ในแตละป ในชวงแรกที่มี subarachnoid
hemorrhage เนื้อสมองจะ มีโอกาสเสี่ยงจาก ischemic injury เนื่องจากปฏิกิริยาจาก vasospasm ของหลอดเลือดอื่นๆ
บริเวณใกลเคียง .ในชวง healing phase ของ subarachnoid hemorrhage จะพบมี meningeal fibrosis และ scar ใน
บางครั้งอาจทําใหเกิดการอุดกั้นทางเดินของ CSF
ลักษณะทางพยาธิวิทยากายวิภาคของ saccular aneurysm เปนถุงบางๆยื่นออกจากผนังหลอดเลือดแดง โดย
ขาด muscular wall และ intimal elastic lamina ในบริเวณผนังของ aneurysm แตยังมี adventitia ตอเนื่องกับผนังหลอด
เลือดปกติ
นอกเหนือจาก saccular aneurysm ซึ่งเปน intracranial aneurysm ที่พบไดบอยที่สุดแลว ชนิดของ aneurysm ที่พบใน
ตําแหนงอื่นไดแก (fusiform aneurysm โดยเฉพาะที่ basilar artery) , mycotic aneurysm, traumatic aneurysm และ
dissecting aneurysm
Vascular malformation ในสมองแบง vascular malformation ออกเปน 4 ชนิดไดแก 1. arteriovenous malformation
(AVM), 2. cavernous angioma, 3. capillary telangiectasia และ 4. venous angioma
• Arteriovascular malformation เปน ชนิดที่พบบอยที่สุด พบในเพศชายไดมากกวาเพศหญิงถึง 2 เทา โดยผูปวย
มักแสดงอาการในชวงอายุ 10 ถึง 30 ป ดวยอาการชัก, intracerebral hemorrhage หรือ subarachnoid
hemorrhage แต capillary telangiectasia และ venous angioma จะไมแสดงอาการและมักตรวจพบโดย
บังเอิญ หลอดเลือดที่เปน AVM อาจอยูใน subarachnoid space หรือในเนื้อสมองก็ได
ลักษณะทางพยาธิสภาพที่ตรวจพบไดแกกลุมของหลอดเลือดที่ขดไปมาคลายหนอน จากกลองจุลทรรศนจะพบ
หลอดเลือดขนาดตางๆใน เนื้อสมองที่มี gliosis อาจพบหลักฐานวามีรองรอยเลือดออกมากอนหนานี้เชน
hemosiderin-laden macrophages หลอดเลือดบางอันพิสูจนไดวาเปน artery เนื่องจากตรวจพบ duplicated
and fragmented internal elastic lamina ในขณะที่หลอดเลือดอื่นมีผนังหนา หรือชั้น tunica media ถูกแทนที่
ดวย hyalinized connective tissue
เอกสารคําสอนพยาธิวิทยาของระบบประสาท Pathology of the nervous system
พญ.จันทิมา แทนบุญ ภาควิชาพยาธิวิทยาและนิติเวชศาสตร คณะแพทยศาสตรมหาวิทยาลัยนเรศวร
9