พยาธิวิทยาของระบบประสาท (Pathology of the ... - มหาวิทยาลัยนเรศวร

More documents

Recommendations

Info

สี สามารถจําแนกเซลล astrocyte ออกจากเซลลชนิดอื่นไดโดยการยอมพิเศษเชน golgi method และทางอิมมู โนฮิสโตเคมิสตรีเชน glial fibrillary acidic protein (GFAP) Oligodendrocyte ทําหนาที่คลาย Schwann cells ใน PNS คือสราง myelin หุม neural axons ทําใหการ นํากระแสประสาทเปนไปอยางรวดเร็ว สิ่งที่ตางจาก Schwann cell คือ Schwann cell จะหุม axon ของเซลล ประสาทเซลลเดียวแต oligodendrocyte จะหุม axon ของเซลลประสาทหลายเซลล (หลาย internode) ลักษณะที่เห็นจาก H+E จะเปนนิวเคลียสกลมขนาดเล็กและเรียงตัวเปนแถวใน white matter ในรายที่เปนโรค progressive multifocal leukoencephalopathy จะพบวา นิวเคลียสมีขนาดใหญขึ้น และพบ viral inclusion เปนปนสีน้ําเงินในนิวเคลียส Ependyma เปนเซลล cuboidal หรือ columnar ที่บุสวน ventricular system ในสมอง และ central canal ใน ไขสันหลัง การเพิ่มจํานวนขึ้นของ subependymal astrocytes ทําใหเกิดความไมตอเนื่องของ ependyma เห็น เปนตะปุมตะปาใน ventricle เรียกวา ependymal granulation การติดเชื้อบางชนิดโดยเฉพาะ cytomegalovirus (CMV) สามารถทําใหเกิดความเสียหายตอ ependyma เปนบริเวณกวางและพบ viral inclusion ใน ependyma อีกดวย 2. Choroid plexus อยูใน ventricular system ตอเนื่องมาจาก ependyma มีลักษณะเปนเซลลทรงสี่เหลี่ยม (cuboid) เรียงกัวลอมรอบ fibrovascular core ทําหนาที่สราง CSF (2/3 ของ CSF สรางจาก choroid plexus) บางครั้งพบ meningothelial cells และ fibroblasts ใน fibrovascular stroma ของ choroid plexus โดย meningothelial cell ที่พบเชื่อวาเปนตนกําเนิดของ intraventricular meningioma 3. Neuropil คือ เสนใยประสาทที่สานกันไปมาเห็นเปนสีชมพูจากการยอม H+E 4. Meningothelial cells เปนเซลลที่ประกอบกันเปนเยื่อหุมสมอง และเปนเซลลตนกําเนิดของเนื้องอกชนิด meningioma ปฏิกิริยาของ neuron ตอการบาดเจ็บ (Acute neuronal change) แมวาเซลลประสาทที่เจริญเต็มที่แลวจะไมแบงตัว แตความรูในปจจุบันพบวายังมีการสรางเซลลประสาทขึ้นมาใหมหลังคลอด อยางไรก็ดียังไมทราบวาการสรางเซลล ประสาทใหมจํานวนเล็กนอยในสมองของผูใหญมีนัยสําคัญหรือไม เราจะสามารถตรวจพบการเปลี่ยนแปลงของ neuron ในชิ้นเนื้อ H+E ภายใน 12 ชั่วโมง (acute neuronal change) หลังจากเกิด ischemia/hypoxic injury คือ cell body จะเหี่ยวลง นิวเคลียสมีสีเขมขึ้น นิวคลีโอลัสและ Nissl substance หายไป และ cytoplasm มีสีแดงเขมขึ้น เรียกลักษณะของ neuron ที่พบนี้วา red neuron หลังจาก 12-24 ชั่วโมง จะเกิด subacute and chronic neuronal injury บางครั้งบริเวณของเนื้อสมองที่เกิด ischemia จะเกิด gliosis หรือ coagulative necrosis สวนของ axons ที่เกิดการบาดเจ็บจะมีการบวมขึ้นเรียกวาเปน spheroids และ ความสามารถของการสื่อสารของ axon จะเสียไป ซึ่งการเปลี่ยนแปลงดังกลาวเห็นไดจาก H+E และ อาจใช silver staining หรือ การยอมหา axonal transport protein เชน amyloid precursor protein (APP) การบาดเจ็บของ axon เอง ยังอาจทําให cell body มีขนาดใหญขึ้น กลมขึ้น นิวเคลียสถูกดันจากตรงกลางไปอยูดานขาง นิวคลีโอลัสมีขนาดใหญขึ้น และ Nissl substance ถูกดันไปอยูบริเวณขอบของ cytoplasm เรียกการเปลี่ยนแปลงนี้วา central chromatolysis ซึ่ง อาจเปน reversible process หรือไมก็ได เอกสารคําสอนพยาธิวิทยาของระบบประสาท Pathology of the nervous system พญ.จันทิมา แทนบุญ ภาควิชาพยาธิวิทยาและนิติเวชศาสตร คณะแพทยศาสตรมหาวิทยาลัยนเรศวร 2
ในโรคที่เกี่ยวของกับความเสื่อมหรือ neurodegenerative disease อาจพบ inclusion หรือลักษณะการ เปลี่ยนแปลง ที่จําเพาะตอโรคเชน Lewy body ใน Parkinson disease, tangles ใน Alzheimer disease, vacuoles ใน Creutzfeldt-Jakob disease (CJD) ซึ่งในบางโรคอาจพบใยประสาท หนาตัวและหงิกงอมากขึ้นเรียกวา dystrophic neurites การติดเชื้อไวรัสสามารถทําใหเกิด inclusion ใน neuron เชนเดียวกับที่พบในตําแหนงอื่นของรางกาย เชน cytomegalovirus intranuclear และ intracytoplasmic inclusion หรือ rabies intracytoplasmic inclusion (Negri body) เมื่ออายุมากขึ้น จะมีการสะสม complex lipid ใน cytoplasm เปนสารสีน้ําตาลทอง (lipofuscin)เชนเดียวกับที่พบ ในเซลลกลามเนื้อหัวใจ ปฏิกิริยาของ astrocyte ตอการบาดเจ็บและการซอมแซม Astrocyte เปนเซลลหลักที่รับผิดชอบการซอมแซม (repair/scar formation) ในสมอง กระบวนดังกลาวเรียกวา gliosis ในการตอบสนองตอการบาดเจ็บเซลลจะมีขนาดใหญ ขึ้น (hypertrophy)และเพิ่มจํานวนมากขึ้น (hyperplasia) นิวเคลียสมีขนาดใหญขึ้นและมีลักษณะใส (vesicular) และ เห็นนิวคลีโอลัสไดอยางชัดเจน จากเดิมที่มีปริมาณ cytoplasm เพียงเล็กนอยก็จะมองเห็นวามีมากขึ้นและติดสีชมพู ลอมรอบนิวเคลียสซึ่งอยูตรงกลาง และยังงอกปลายประสาท (stout) ออกไปมากมาย เรียกวา gemistocytic astrocyte จะพบ extracellular matrix สะสมเพียงเล็กนอย ความแตกตางของการบาดเจ็บที่สมองและการบาดเจ็บบริเวณอื่นคือ fibroblast จะมีสวนรวมในกระบวนการซอมแซมอยางจํากัด โดยมากจะตามหลัง penetrating trauma หรือลอมรอบ abscess ในรายที่มี gliosis เปนเวลานานๆ จะเห็น cytoplasm ของ astrocytes มีปริมาณลดลงและตัว cell มีลักษณะ เปนเสนสายมากขึ้น (fibrillar) เรียกวา fibrillary astrocytes Rosenthal fiber คือโปรตีนที่รวมตัวกันหนาเปนแทงยาวจาก H+E เราจะเห็นเปนสีชมพูเขมใน astrocytic process ใน รายที่มี gliosis เปนเวลานานๆ และในเนื้องอก glioma ชนิดที่ไมรายแรง Corpora amylacea มีขนาด 5-50 μm กลม ซอนกันเปนวงเปนชั้นๆ ติดสีมวงจางใน H+E และยอมติดสี periodic acid- Schiff (PAS) บงถึง degenerative change ใน astrocyte ซึ่งจะเพิ่มจํานวนมากขึ้นตามอายุ พบไดทุกที่ที่มี astrocytic end process โดยเฉพาะที่ บริเวณใตเยื่อหุมสมองชั้น pia matter และ รอบๆ ventricle Cerebral edema (สมองบวม) คือการที่มีสารน้ําสะสมในเนื้อสมอง ตองแยกจาก hydrocephalus ซึ่งเกิดจากการ เพิ่มขึ้นของ CSF ในบางสวนหรือทุกสวนของ ventricular system แบงกลไกในการเกิด cerebral edema ออกเปน • Vasogenic edema เกิดเมื่อ blood-brain barrier เสียไป เมื่อมี vascular permeability เพิ่มขึ้น สารน้ําก็จะ เปลี่ยนที่จาก vascular compartment ไปอยูใน intercellular spaces โดย vasogenic edema สามารถเปนได ทั้งแบบเฉพาะที่ (เนื่องจาก permeability ของเสนเลือดบริเวณรอบๆบริเวณที่เกิดการอักเสบหรือเนื้องอกนั้นเสีย ไป) และเปนไดทั่วๆไป • Cytotoxic edema เกิดจากการบาดเจ็บของ neuron, glial cell หรือ endothelial cell membrane เชนที่พบใน รายที่ไดรับสารพิษแลวทําใหเกิด hypoxic/ischemic injury ทําให intracellular fluid เพิ่มขึ้น ลักษณะของสมองจากการตรวจภายนอกจะนุมกวาปกติและบวมใหญขึ้น ในรายที่เปนทั่วทั้งสมองจะพบวา gyri ของ สมองจะแบนลง, sulci จะตีบแคบ และ ventricle จะถูกกดเบียด Hydrocephalus โดยปกติ CSFมีหนาที่ปองกันการกระทบกระแทกของเนื้อสมองกับกระโหลกศรีษะ หลังจากที่ CSF ถูก สรางขึ้นมาจาก choroid plexus ใน ventricle CSF จะไหลไปตาม ventricular system และผาน foramen of Luschka เอกสารคําสอนพยาธิวิทยาของระบบประสาท Pathology of the nervous system พญ.จันทิมา แทนบุญ ภาควิชาพยาธิวิทยาและนิติเวชศาสตร คณะแพทยศาสตรมหาวิทยาลัยนเรศวร 3
Page 1: Pathology of the Nervous System พ
Page 5 and 6: • Spina bifida occulta เปน
Page 7 and 8: HYPOXIA ISCHEMIA AND INFARCTION ส
Page 9 and 10: cortical vessels) ตําแห
Page 11 and 12: Central Nervous System Trauma ก
Page 13: SPINAL CORD INJURIES นอกเ

พยาธิวิทยาของระบบประสาท (Pathology of the ... - มหาวิทยาลัยนเรศวร

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?