13.01.2015 Views

aiv infeqcia/SidsiT avadmyofTa mkurnaloba da movla (klinikuri ...

aiv infeqcia/SidsiT avadmyofTa mkurnaloba da movla (klinikuri ...

aiv infeqcia/SidsiT avadmyofTa mkurnaloba da movla (klinikuri ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/<strong>SidsiT</strong> <strong>avadmyofTa</strong><br />

<strong>mkurnaloba</strong> <strong>da</strong> <strong>movla</strong><br />

(<strong>klinikuri</strong> saxelmZRvanelo<br />

rekomen<strong>da</strong>cia –<br />

gaidlaini)<br />

2006 weli<br />

Tbilisi<br />

1


<strong>klinikuri</strong> saxelmZRvanelo – rekomen<strong>da</strong>ciis re<strong>da</strong>qtori:<br />

Tengiz cercvaZe<br />

infeqciuri sneulebebis, Sidsis <strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong><br />

imunologiis s/p centris sameTvalyureo<br />

sabWos Tavmjdomare, Sidsis nacionaluri<br />

programis koordinatori, iv. javaxiSvilis<br />

sax. Tsu-s infeqciur <strong>da</strong>avadebaTa <strong>da</strong><br />

<strong>klinikuri</strong> imunologiis departamentis sruli<br />

profesori<br />

<strong>klinikuri</strong> saxelmZRvanelo – rekomen<strong>da</strong>ciis avtorebi :<br />

Tengiz cercvaZe<br />

infeqciuri sneulebebis, Sidsis <strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong><br />

imunologiis s/p centris sameTvalyureo<br />

sabWos Tavmjdomare, Sidsis nacionaluri<br />

programis koordinatori, iv. javaxiSvilis<br />

sax. Tsu-s infeqciur <strong>da</strong>avadebaTa <strong>da</strong><br />

<strong>klinikuri</strong> imunologiis departamentis sruli<br />

profesori<br />

fati gabunia<br />

infeqciuri sneulebebis, Sidsis <strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong><br />

imunologiis s/p centri, #2 boqsirebuli<br />

ganyofilebis gamgis m/S, medicinis<br />

mecierebaTa kandi<strong>da</strong>ti<br />

nino goCitaSvili -<br />

infeqciuri paTologiis,Sidsis <strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong><br />

imunologiis s/p centri, Sidsis <strong>da</strong><br />

imunodeficitebis dispanseruli<br />

ganyofilebis eqimi - infeqcionisti<br />

lali SarvaZe<br />

infeqciuri sneulebebis, Sidsis <strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong><br />

imunologiis s/p centri, Sidsis <strong>da</strong><br />

imunodeficitebis ganyofilebis gamgis m/S,<br />

iv. javaxiSvilis sax. Tsu infeqciur<br />

<strong>da</strong>avadebaTa <strong>da</strong> <strong>klinikuri</strong> imunologiis<br />

departamentis asistent profesori<br />

2


sarCevi<br />

<strong>klinikuri</strong> saxelmZRvanelo-rekomen<strong>da</strong>ciebis zogadi mizani<br />

ganxiluli <strong>klinikuri</strong> sakiTxebi<br />

visTvis aris gankuTvnili mocemuli <strong>klinikuri</strong> rekomen<strong>da</strong>cia<br />

mtkicebulebaTa doneebisa <strong>da</strong> rekomen<strong>da</strong>ciebis gra<strong>da</strong>ciis sqema<br />

abreviatura<br />

1.<strong>da</strong>avadebis definicia<br />

klasifikacia<br />

terminologia<br />

2.epidemiologia<br />

3.etiopaTogenezi<br />

4.<strong>klinikuri</strong> simptomatika<br />

5.<strong>da</strong>avadebis diagnozi<br />

6. gamokvlevis sqema<br />

Tavi I.<br />

1. <strong>aiv</strong> inficirebul pacientTa marTva<br />

1.1. personaluri, ojaxis <strong>da</strong> samedicino istoria<br />

1.2. fizikaluri gamokvleva<br />

1.3. laboratoriuli <strong>da</strong> sxva gamokvlevebi<br />

2. konsultireba <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>sTan asocirebuli problemebis Sesaxeb<br />

3. oportunistuli <strong>da</strong> sxva infeqciebis profilaqtika<br />

4. antirertovirusuli <strong>mkurnaloba</strong><br />

4.1. antiretrovirusuli mkurnalobis <strong>da</strong>wyeba<br />

4.1.1. virusuli <strong>da</strong>tvirTva<br />

4.1.2. wamlisadmi rezistentobis testi<br />

4.2. maRalaqtiuri antiretrovirusuli mkurnalobis pirveli rigis<br />

reJimebi<br />

4.2.1. nukleozidis revers transkriftazas inhibitoris komponenti<br />

4.2.2. aranukleozidis revers transkriftazas inhibitoris komponenti<br />

4.3. antiretrovirusuli Terapiis reJimis <strong>da</strong>cva<br />

4.3.1. antiretrovirusuli Terapiis reJimis <strong>da</strong>cvis barierebi <strong>da</strong> misi<br />

kontrolis strategiebi<br />

4.4. uSedego <strong>mkurnaloba</strong><br />

4.4.1. virusuli araefeqturoba<br />

4.4.2. imunologiuri araefeqturoba<br />

4.4.3. <strong>klinikuri</strong> araefeqturoba<br />

4.5. maRalaqtiuri antirerovirusuli mkurnalobis meore rigis reJimebi<br />

4.5.1. nukleozidis revers transkriftazas inhibitoris komponenti<br />

4.5.2. proteazas inhibitorebis komponenti<br />

4.6. ga<strong>da</strong>rCenis (Salvage) reJimebi<br />

4.7. <strong>da</strong>gegmili Sewyvetili <strong>mkurnaloba</strong> (Sructured treatment interruption)<br />

5. <strong>aiv</strong> inficirebul pacientTa <strong>klinikuri</strong> monitoringi<br />

5.1. laboratoriuli indikatorebis monitoringi antiretrovirusuli<br />

Terapiis <strong>da</strong>wyebamde<br />

5.2. laboratoriuli indikatorebis monitoringi antiretrovirusul<br />

Terapiaze myof pacientebSi<br />

5.3. mkurnalobis reJimis <strong>da</strong>cvis monitoringi<br />

5.4. antiretrovirusuli preparatebis toqsiurobis <strong>da</strong> gverdiTi<br />

efeqtebis marTva<br />

3


5.5. imunuri rekonstituciis sindromi<br />

5.6. medikamentebis urTierTqmedeba<br />

Tavi II. klinikur doneze Sesagrovebeli monacemebis minimumi<br />

<strong>da</strong>mateba 1. aucilebeli informacia <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis mkurnalobis <strong>da</strong><br />

movlis personaluri istoriisTvis<br />

<strong>da</strong>mateba 2. <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis <strong>klinikuri</strong> klasifikacia Sesworebuli<br />

jan<strong>da</strong>cvis msoflio organizaciis mier<br />

<strong>da</strong>mateba 3. rezistentobis testi<br />

<strong>da</strong>mateba 4. aucilebeli informacia antiretrovirusuli preparatebis<br />

Sesaxeb<br />

<strong>da</strong>mateba 5. mkurnalobis reJimis <strong>da</strong>cvis monitoringis meTodebi<br />

<strong>da</strong>mateba 6. antiretrovirusuli prepatarebis CamonaTvali<br />

<strong>da</strong>mateba 7. leqsikoni<br />

<strong>da</strong>mateba 8. horizonts miRma<br />

literaturis CamonaTvali<br />

Tavi III. oportunistuli infeqcebis marTva<br />

3.1. sasunTqi gzebis infeqciebi<br />

3.1.1. baqteriuli respiratoruli infeqcebi<br />

3.1.2. atipiuri mikobaqteriozebi<br />

3.1.3. pnevmocisturi pnevmonia<br />

3.1.4. sxva etiologiis pnevmoniebi imunodeficitis mqone pacientebSi<br />

3.1.5. kuW-nawlavis traqtis infeqciebi<br />

3.1.6. kandidozebi<br />

3.1.7. kriptokokuli meningiti<br />

3.1.8. histoplazmozi<br />

3.1.9. kapoSis sarkoma<br />

3.1.10. saSvilosnos yelis kibo<br />

3.1.11. sxva avTisebiani warmoaqmnebi<br />

3.1.11.1. arahojkinis limfoma<br />

3.1.11.2. berkitis-tipis limfoma <strong>aiv</strong> inficirebulebSi<br />

3.1.12. centraluri nervuli sistemis infeqciebi<br />

3.1.13 toqsoplazmozi<br />

3.1.14 martivi herpesiT gamowveuli infeqciebi<br />

3.1.15 sartylisebuli liqeni<br />

3.1.16 citomegalovirusuli <strong>infeqcia</strong><br />

3.1.17 epStein-baris virusiT gamowveuli infeqciebi<br />

3.2. ZiriTadi simptomebi<br />

3.2.1.persistuli generalizebuli limfadenopaTia mozrdil <strong>aiv</strong><br />

inficirebulebSi<br />

4


3.2.2.cxeleba <strong>aiv</strong> inficirebulebSi<br />

3.2.3. <strong>aiv</strong> inficirebul mozrdilebSi wonis umizezo kleba<br />

3.2.4. mozrdilTa qronikuli diarea<br />

3.2.5. piris Rrus <strong>da</strong>zinebebi<br />

3.2.6. kanisa <strong>da</strong> frCxilebis <strong>da</strong>zianebebi<br />

3.2.7. seboreuli dermatiti<br />

3.2.8. muni<br />

3.2.9. stafilokokuri folikuliti<br />

3.2.10 kontagiozuri miluski<br />

gamoyenebuli literaturis CamonaTvali<br />

Tavi IV <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/<strong>SidsiT</strong> <strong>da</strong>avadebulTa imunizaciis<br />

ZiriTadi principebi<br />

4.1. vaqcinebisa <strong>da</strong> imunoglobulinebis gamoyeneba<br />

4.2. cocxali atenuirebuli vaqcinebi<br />

4.2.1 BCG vaqcina<br />

4.2.2. qoleris vaqcina (CVD 103-HgR)<br />

4.23. wiTelas, ybayurasa <strong>da</strong> wiTuras vaqcinebi (MMR, MR, M, R vaqcinebi 6 )<br />

4.2.4. poliovirusis oraluri vaqcina (pov)<br />

4.2.5. rotavirusis vaqcina<br />

4.2.6. muclis tifis (Ty21a) vaqcina<br />

4.2.7. Cutyvavilas vaqcina<br />

4.2.8. yviTeli cxelebis vaqcina<br />

4.3. <strong>da</strong>xocili <strong>da</strong> inaqtivirebuli vaqcinebi<br />

4.3.1. qoleris vaqcina (WC/rBs)<br />

4.2..2 difTeriis, tetanusisa <strong>da</strong> yivanaxvelas vaqcinebi (DTP, DTaP, DT, TT,<br />

Td 9 )<br />

4.2.3. B tipis hemofilus influencas vaqcina (HiB)<br />

4.2.4. A hepatitis vaqcina<br />

4.2.5. B hepatitis vaqcina<br />

3.2.5.1. B hepatitis vaqcinaciis reJimi <strong>aiv</strong> inficirebul pacientebSi<br />

3.2.5.2. imunologiuri pasuxi B hepatitis vaqcinaciis mimarT<br />

3.2.5.3. <strong>aiv</strong> inficirebul pacientTa B hepatitis vaqcinaciis Semdgomi<br />

monitoringi <strong>da</strong> strategia<br />

4.3. gripis vaqcina<br />

4.4. meningokokuri vaqcina<br />

4.5. pnevmokokuri vaqcina<br />

4.5..1. polisaqariduli pnevmokokuri vaqcina (ppv)<br />

4.5.2. SekavSirebuli pnevmokokuri vaqcina (Spv)<br />

4.6. inaqtivirebuli poliovirusis vaqcina (ipv)<br />

4.7.cofis vaqcina<br />

4.8. tkipismieri encefalitis vaqcina<br />

4.9. tifis vaqcina (Vi polisaqaridi)<br />

4.10. sxva <strong>da</strong>xocili antigenebi<br />

4.1.1. imunoglobulinebis gamoyeneba<br />

4.11.1. B hepatitis imunoglobulini (HBIg)<br />

4.11.2. a<strong>da</strong>mianis normaluri imunoglobulini<br />

4.11.2.1. hepatiti A<br />

4.11.2.2. wiTela<br />

5


4.11.2.3. cofis sawinaaRmdego imunoglobulini<br />

4.11.2.4. tetanusis sawinaaRmdego imunoglobulini<br />

4.11.2.5. Cutyvavila-zosteris sawinaaRmdego imunoglobulini<br />

<strong>da</strong>narTi 1. rekomen<strong>da</strong>ciebi <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/<strong>SidsiT</strong> imunokompro-mitirebulTa<br />

imunizaciis Sesaxeb<br />

<strong>da</strong>narTi 2. <strong>aiv</strong> asocirebuli imunodeficitis klasifikacia<br />

<strong>da</strong>narTi 3. cofis vaqcina<br />

gamoyenebuli Lliteraturis CamonaTvali<br />

<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis antiretrovirusuli Terapiis marTvis<br />

saxelmwifo stan<strong>da</strong>rti (protokoli)<br />

<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/<strong>SidsiT</strong> <strong>da</strong>avadebuli bavSvebis antiretrovirusuli<br />

mkurnalobis marTvis saxelmwifo stan<strong>da</strong>rti (protokoli)<br />

<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis fonze ganviTarebuli<br />

marTvis saxelmwifo stan<strong>da</strong>rti (protokoli)<br />

baqteriuli pnevmoniis<br />

<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis fonze ganviTarebuli atipiuri<br />

mikobaqteriozebis marTvis saxelmwifo stan<strong>da</strong>rti (protokoli)<br />

<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis fonze ganviTarebuli pnevmocisturi pnevmoniis<br />

marTvis saxelmwifo stan<strong>da</strong>rti (protokoli)<br />

<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis fonze ganviTarebuli<br />

saxelmwifo stan<strong>da</strong>rti (protokoli)<br />

kandidozebis marTvis<br />

<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis fonze ganviTarebuli kriptokokuli meningitis<br />

marTvis saxelmwifo stan<strong>da</strong>rti (protokoli)<br />

<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis fonze ganviTarebuli histoplazmozis marTvis<br />

saxelmwifo stan<strong>da</strong>rti (protokoli)<br />

<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis fonze ganviTarebuli kapoSis sarkomis marTvis<br />

saxelmwifo stan<strong>da</strong>rti (protokoli)<br />

<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis fonze ganviTarebuli arahojkinis limfomebis<br />

marTvis saxelmwifo stan<strong>da</strong>rti (protokoli)<br />

<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis fonze ganviTarebuli toqsoplazmozis marTvis<br />

saxelmwifo stan<strong>da</strong>rti (protokoli)<br />

<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis fonze ganviTarebuli martivi herpesiT<br />

gamowveuli infeqciebis marTvis saxelmwifo stan<strong>da</strong>rti<br />

(protokoli)<br />

<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis fonze ganviTarebuli martivi herpesiT<br />

gamowveuli infeqciebis marTvis saxelmwifo stan<strong>da</strong>rti<br />

(protokoli)<br />

<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis fonze ganviTarebuli citomegalovirusuli<br />

infeqciis marTvis saxelmwifo stan<strong>da</strong>rti (protokoli)<br />

6


<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis fonze ganviTarebuli dermatomikozebis<br />

marTvis saxelmwifo stan<strong>da</strong>rti (protokoli)<br />

<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis fonze ganviTarebuli oniqomikozebis marTvis<br />

saxelmwifo stan<strong>da</strong>rti (protokoli)<br />

<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis fonze ganviTarebuli<br />

marTvis saxelmwifo stan<strong>da</strong>rti (protokoli)<br />

seboreuli dermatitis<br />

<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis fonze ganviTarebuli munis marTvis<br />

saxelmwifo stan<strong>da</strong>rti (protokoli)<br />

<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis fonze ganviTarebuli stafilokokuri<br />

folikulitis marTvis saxelmwifo stan<strong>da</strong>rti (protokoli)<br />

<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis fonze ganviTarebuli kontagiozuri moluskis<br />

marTvis saxelmwifo stan<strong>da</strong>rti (protokoli)<br />

<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/<strong>SidsiT</strong> avadmyofebSi B hepatitis virusiT ko-infeqciis<br />

marTvis saxelmwifo stan<strong>da</strong>rti (protokoli)<br />

<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/<strong>SidsiT</strong> avadmyofebSi C hepatitis virusiT ko-infeqciis<br />

marTvis saxelmwifo stan<strong>da</strong>rti (protokoli)<br />

<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis <strong>da</strong> tuberkulozis koinfeqciis marTvis<br />

saxelmwifo stan<strong>da</strong>rti (protokoli)<br />

7


<strong>klinikuri</strong> saxelmZRvanelo-rekomen<strong>da</strong>ciebis zogadi mizani<br />

<strong>klinikuri</strong> saxelmZRvanelo-rekomen<strong>da</strong>ciebis “<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/<strong>SidsiT</strong><br />

<strong>avadmyofTa</strong> gamokvleva <strong>da</strong> mozardebisa <strong>da</strong> mozrdilTa<br />

antirertovirusuli <strong>mkurnaloba</strong>” mizans warmoadgens uaxles samecniero<br />

mtkicebulebebze <strong>da</strong>fuZnebuli informaciis miwodeba <strong>aiv</strong>-<strong>infeqcia</strong>/<strong>SidsiT</strong><br />

<strong>avadmyofTa</strong> gamokvlevis, mkurnalobis, oportunistuli infeqciebis,<br />

vaqcinaciis, monitoringis Sesaxeb eqim - infeqcionistebisTvis, ojaxis<br />

eqimebisTvis, jan<strong>da</strong>cvis pirveladi rgolis muSakebisTvis, zemoT<br />

aRniSnul <strong>da</strong>rgSi momuSave saSualo samedicino personalisTvis <strong>da</strong> yvela<br />

<strong>da</strong>interesebuli pirisTvis.<br />

ganxiluli <strong>klinikuri</strong> sakiTxebi<br />

mocemuli <strong>klinikuri</strong> rekomen<strong>da</strong>ciebi ganixilaven <strong>aiv</strong>-<strong>infeqcia</strong>/Sidsis<br />

antiretrovirusul <strong>mkurnaloba</strong>sTan <strong>da</strong>kavSirebul sakiTxebs,<br />

oportunistuli infeqciebis profilaqtikas, gamovlinebebs,<br />

diagnostikasa <strong>da</strong> <strong>mkurnaloba</strong>s, vaqcinaciis ZiriTad principebs,<br />

avdmyofebis laboratorul-instrumentul gamokvlevebs <strong>mkurnaloba</strong>mde<br />

<strong>da</strong> mkurnalobis <strong>da</strong>wyebis Semdeg, romlebic un<strong>da</strong> Catardes profilur<br />

<strong>da</strong>wesebulebaSi Sesabamisi kvalifikaciis mqone specialistis mier.<br />

visTvis aris gankuTvnili mocemuli <strong>klinikuri</strong> rekomen<strong>da</strong>cia<br />

mocemuli <strong>klinikuri</strong> rekomen<strong>da</strong>ciebi gankuTvnilia eqim<br />

infeqcionistebisTvis, nebismieri profilis eqimebisTvis, socialuri<br />

muSakebisTvis <strong>da</strong> eqTnebisaTvis.<br />

mtkicebulebaTa doneebisa <strong>da</strong> rekomen<strong>da</strong>ciebis xarisxi<br />

winamdebare saxelmZRvaneloSi yvela rekomen<strong>da</strong>cias gaaCnia gra<strong>da</strong>cia,<br />

romelic aRiniSneba laTinuri asoebiT А- <strong>da</strong>n D- mde. amave dros<br />

yovel gra<strong>da</strong>cias Seesabameba monacemTa mtkicebulebis garkveuli<br />

done. rac ufro maRalia rekomen<strong>da</strong>ciis gra<strong>da</strong>cia, miT ufro maRalia<br />

kvlevebis sizuste, romlebzec is aris <strong>da</strong>fuZnebuli<br />

8


done<br />

mtkicebulebis siZlieris done<br />

(Muir Gray)<br />

xarisxi<br />

rekomen<strong>da</strong>ciis<br />

xarisxi<br />

(Cook et al)<br />

I<br />

Zlieri mtkicebuleba, eyrdnoba<br />

minimum erT sistemur<br />

mimoxilvas, romelic efuZneba<br />

swori dizainis mqone<br />

randomizebul kontrolirebad<br />

kvlevas<br />

A<br />

eyrdnoba I donis<br />

mtkicebulebas <strong>da</strong><br />

Sesabamisad mtkiced<br />

rekomendebulia<br />

II<br />

Zlieri mtkicebuleba, eyrdnoba<br />

minimum erTi swori dizainis<br />

mqone randomizebul<br />

kontrolirebad kvlevas<br />

B<br />

eyrdnoba I donis<br />

mtkicebulebas <strong>da</strong><br />

Sesabamisad<br />

rekomendebulia<br />

III<br />

<strong>klinikuri</strong> kvleva<br />

randomizaciis gareSe,<br />

kohortuli <strong>da</strong> SemTxvevakontrolis<br />

kvlevebi<br />

C<br />

eyrdnoba III donis<br />

mtkicebulebas<br />

SeiZleba CaiTvalos<br />

Sesabamisad<br />

IV<br />

araeqsperimentuli<br />

multicentruli kvlevebi<br />

D<br />

eyrdnoba IV <strong>da</strong><br />

Vdonis<br />

mtkicebulebas<br />

saWiroebs konsesuss<br />

Va<br />

avtoritetul profesionalTa<br />

mosazreba<br />

Vb<br />

<strong>klinikuri</strong> gamocdileba,<br />

aRwerilobiTi kvlevebi an<br />

eqspertTa angariSi<br />

9


abreviatura<br />

<strong>aiv</strong><br />

alt<br />

anrti<br />

arv<br />

arT<br />

ast<br />

vd<br />

irs<br />

ifa<br />

maarT<br />

mgb<br />

mrtb<br />

nrti<br />

oi<br />

pi<br />

pjr<br />

tb<br />

Sidsi<br />

janmo<br />

ABC<br />

ddI<br />

EFV<br />

FTC<br />

LPV/r<br />

NFV<br />

ZDV<br />

RTV<br />

SQV<br />

TDF<br />

3TC<br />

UNAIDS<br />

a<strong>da</strong>mianis imunodeficitis virusi<br />

alaninaminotransferaza<br />

ara-nukleoziduri revers transkriftazas<br />

inhibitori<br />

antiretrovirusuli<br />

antiretrovirusuli Terapia<br />

aspartataminotransferaza<br />

virusuli <strong>da</strong>tvirTva<br />

imunuri rekonstituciis sindromi<br />

imunofermentuli analizi<br />

maRalaqtiuri antiretrovirusuli Terapia<br />

mJavagamZle baqteria<br />

multirezistentuli tuberkulozi<br />

nukleoziduri revers transkriftazas<br />

inhibitori<br />

oportunistuli infeqciebi<br />

proteazas inhibitorebi<br />

polimerizaciis jaWvuri reaqcia<br />

tuberkulozi<br />

SeZenili imunodeficitis sindromi<br />

jan<strong>da</strong>cvis msoflio organizacia<br />

abakaviri<br />

di<strong>da</strong>nozini<br />

efavirenzi<br />

emtricitabini<br />

lopinavir/ritovaniri<br />

nelfinaviri<br />

zidovudini<br />

ritonaviri<br />

seqvinaviri<br />

tenofoviri<br />

lamivudini<br />

gaeros <strong>aiv</strong>/Sidsis gaerTianebuli programa<br />

10


1.<strong>da</strong>avadebis definicia<br />

Sidsi abreviaturaa <strong>da</strong> iSifreba, rogorc SeZenili imunodeficitis<br />

sindromi. <strong>da</strong>avadeba Sidsis gamomwvevia a<strong>da</strong>mianis imunodeficitis virusi<br />

(<strong>aiv</strong>-i). <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong> ewodeba <strong>da</strong>avadebas virusiT inficirebis momenti<strong>da</strong>n<br />

sicocxlis bolomde. terminiT Sidsi aRiniSneba <strong>aiv</strong> infeqciis bolo<br />

stadia. <strong>aiv</strong> -i a<strong>da</strong>mianis organizmSi SeWris Semdeg azianebs imunur<br />

sistemas, ris Sedegad inficirebul pirs SesaZloa ganuviTardes<br />

nebismieri <strong>infeqcia</strong> an/<strong>da</strong> simsivne, xSirad, sasikvdilo SedegiT.<br />

<strong>aiv</strong> infeqciis klasifikaciis sistema (CDC)<br />

kategoria CD4<br />

ujredebis<br />

<strong>klinikuri</strong><br />

kategoria<br />

raodenobis<br />

mixedviT A B C<br />

1) >500/mm 3<br />

(≥29%)<br />

2) 200-500 mm 3<br />

(14-28%)<br />

3)


terminologia<br />

virusuli <strong>da</strong>tvirTva – ewodeba a<strong>da</strong>mianis imunodeficitis virusis (<strong>aiv</strong>-is)<br />

rnm-is raodenobas (koncentracias) plazmis 1 ml-Si;<br />

“fanjara” periodi – ewodeba periods a<strong>da</strong>mianis imunodeficitis virusis<br />

organizmSi SeWri<strong>da</strong>n <strong>aiv</strong>-antisxeulebis gamomuSavebamde;<br />

mwvave retrovirusuli sindromi – ewodeba <strong>aiv</strong>-is organizmSi SeWri<strong>da</strong>n 2-<br />

3 kviris Semdeg ganviTarebul “infeqciuri mononukleozis msgavs<br />

sindroms”, romelic grZeldeba 2-3 kvira, mas mosdevs <strong>klinikuri</strong><br />

gaumjobesebisa <strong>da</strong> serokonversiis periodi;<br />

<strong>klinikuri</strong> gaumjobeseba <strong>da</strong> serokonversia moicavs 2-4 kviras; am<br />

periodSi organizmSi gamomuSavdeba <strong>aiv</strong>-antisxeulebi;<br />

asimptomuri/qronikuli <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong> grZeldeba saSualod 8 weli; am<br />

periodis ganmavlobaSi Tan<strong>da</strong>Tan mcirdeba CD4+ limfocitebis<br />

absoluturi raodenoba SratSi <strong>da</strong> izrdeba virusuli <strong>da</strong>tvirTva<br />

plzmaSi;<br />

oportunistuli <strong>infeqcia</strong> ewodeba iseT infeqciebs, romlis gamomwvevi<br />

(baqteria, virusi, paraziti Tu soko) Cveulebriv SeiZleba janmrTeli<br />

a<strong>da</strong>mianis organizmSic binadrobdes <strong>da</strong> ar iwvevdes paTologias <strong>da</strong><br />

mxolod imunokomprometirebul pirebSi gamoiwvios <strong>da</strong>vaadeba.<br />

maRalaqtiuri antiretrovirusuli Terapia (maarT)- (HAART - High Activity<br />

antiretroviral Therapy) –3 an meti antiretrovirusuli preparatis kombinaciis<br />

xangrZlivad gamoyenebaa <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/<strong>SidsiT</strong> avadmyofebSi, romlis<br />

Sedegad: aRdgeba <strong>da</strong>zianebuli imunuri sistema, xangrZlivad iTrguneba<br />

Sidsis virusis replikacia, xangrZlivdeba avadmyofis sicocxle <strong>da</strong><br />

umjobesdeba pacientis sicocxlis xarisxi.<br />

imunuri rekonstituciis sindromi (irs) – ewodeba paradoqsul reaqcias,<br />

romelic viTardeba antiretrovirusuli mkurnalobis <strong>da</strong>wyebis Semdeg<br />

<strong>da</strong> gamoxateba mdgomareobis gauaresebiT, rac <strong>da</strong>kavSirebulia latentur<br />

mdgomareobaSi myofi ama Tu im oportunistuli paTogenis<br />

gaaqtiurebasTan. imunuri rekonstituciis sindromi aixsneba<br />

antiretrovirusuli Terapiis Sedegad aRdgenili imunuri sistemis<br />

uCveulod mZlavri zemoqmedebiT mag: tuberkulozis mikobaqteriaze.<br />

2. epidemiologia<br />

<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis gavrceleba msoflioSi<br />

<strong>aiv</strong>/Sidsis epidemia kvlav rCeba dinamikur <strong>da</strong> mzardi xasiaTis epidemiad,<br />

romelmac saocari siswrafiT moicva msoflios praqtikulad yvela<br />

kontinenti, yvela qveyana <strong>da</strong> <strong>da</strong>amtkica, rom igi Tanabrad emuqreba yvelas<br />

rasis, sqesis, asakis, erovnebis, ganaTlebisa <strong>da</strong> sarwmunoebis miuxe<strong>da</strong>vad.<br />

jan<strong>da</strong>cvis msoflio organizaciis (janmo) monacemebiT Sidss msoflioSi<br />

sikvdilianobis mizezTa Soris meoTxe adgili ukavia. marTalia,<br />

antiretrovirusuli Terapiis (arT) xelmisawvdomobam <strong>da</strong> efeqturma<br />

profilaqtikurma programebma ganapirobes ganviTarebul qveynebSi<br />

mdgomareobis stabiluroba, magram mTlianad msoflioSi <strong>aiv</strong><br />

inficirebulTa ricxvi mudmivad izrdeba.<br />

12


Sidsi registrirebulia msoflios 216 qveyanaSi. maTgan 41 qveyanaSi aqvs<br />

generalizebuli xasiaTi, xolo 85 – koncentrirebulia mxolod maRali<br />

riskis jgufebSi.<br />

gaeros Sidsis programis (UNAIDS) 2004 wlis monacemebiT msoflioSi:<br />

epidemiis <strong>da</strong>wyebi<strong>da</strong>n dRemde inficirebulia 39.4 milioni a<strong>da</strong>miani<br />

maT Soris: mozrdilebi 37.2 mln<br />

qalebi<br />

17,6 mln<br />

bavSvebi


amerikis kontinentze <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong> aSS-s Semdeg yvelaze farTod<br />

braziliasa <strong>da</strong> meqsikaSi aris gavrcelebuli. am qveynebSi dominirebs <strong>aiv</strong><br />

infeqciis gavrceleba narkotikebis ineqciuri moxmarebiT an<br />

homoseqsualuri kontaqtebis Sedegad.<br />

<strong>da</strong>savleT evropaSi <strong>aiv</strong>/Sidsis yvelaze meti SemTxveva aRricxulia<br />

inglisSi (≈ 62.000), Semdeg SveicariaSi, portugaliasa <strong>da</strong> germaniaSi.<br />

<strong>aiv</strong>/Sidsis gavrcelebis maRali maCveneblebi <strong>da</strong>fiqsir<strong>da</strong> holandiaSi,<br />

SvedeTSi, saberZneTSi, safrangeTsa <strong>da</strong> italiaSi. inficirebulTa 37%<br />

qalia, 29% _ axalgazrdebi 30 wlamde. am qveynebSi <strong>aiv</strong> inficirebis<br />

ZiriTadi mizezebia<br />

• 50% _ heteroseqsualuri kontaqtebi<br />

• 30% _ homo/biseqsualuri kontaqtebi<br />

• 11% _ narkotikebis ineqciuri moxmareba<br />

centralur evropaSi kvlav SenarCunebulia <strong>aiv</strong>/Sidsis SemTxvevaTa<br />

<strong>da</strong>bali prevalentoba, Tumca am regionSi maRalia pediatriuli Sidsis<br />

maCveneblebi.<br />

aziis kontinentze registrirebulia <strong>aiv</strong> infeqciis 7.4 mln. SemTxveva. es<br />

regioni didi xnis manZilze <strong>aiv</strong> infeqciisagan Tavisufal zonad<br />

iTvlebo<strong>da</strong>, amJamad ki axali SemTxvevebis gamovlinebis mxriv azia erTerT<br />

pirvel adgilze aRmoCn<strong>da</strong>. gansakuTrebiT SemaSfoTebeli<br />

statistikaa samxreT (pirvel rigSi CineTsa <strong>da</strong> indoeTSi) <strong>da</strong> samxreT<br />

aRmosavleT aziaSi.<br />

epidemia Zalas ikrebs aRmosavleT evropis qveynebSi. ukanasknel wlebSi<br />

msoflioSi <strong>aiv</strong> infeqciis yvelaze swrafi aRmavloba swored am regionSi<br />

<strong>da</strong>fiqsir<strong>da</strong>. axali SemTxvevebis 76% modis ruseTis federaciaze, sa<strong>da</strong>c<br />

yovelwliurad ormagdeba inficirebulTa raodenoba. <strong>aiv</strong>/Sidsis<br />

epi<strong>da</strong>feTqeba aRiniSneba ukrainasa <strong>da</strong> belorusiaSi. ukrainaSi<br />

mosaxleobis 1%-ia inficirebuli.<br />

aRmosavleT evropis qveynebSi <strong>aiv</strong> inficirebis mizezebia<br />

• 61% _ narkotikebis ineqciuri moxmareba<br />

• 24% _ heteroseqsualuri kontaqtebi<br />

• 0,3% _ homo/biseqsualuri kontaqtebi<br />

<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis gavrcelebis ZiriTadi gza am regionSi ineqciuri<br />

narkomaniaa, Tumca sul ufro izrdeba <strong>aiv</strong>-is heteroseqsualuri<br />

transmisiis SemTxvevebi. aRniSnulis gaTvaliswinebiT saxezea Sidsis<br />

virusis riskis jgufis pirebi<strong>da</strong>n mosaxleobis farTo fenebSi<br />

gavrcelebis tendencia.<br />

<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis gavrceleba saqarTveloSi<br />

2006 wlis 31 dekembris monacemebiT saqarTveloSi oficialurad<br />

registrirebulia <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis 1800 SemTxveva, maTgan 2006 wels<br />

gamovlin<strong>da</strong> 243 <strong>aiv</strong> inficirebuli a<strong>da</strong>miani.<br />

14


egistrirebul SemTxveevaTa 79% saqarTvelos sazRvrebs gare<strong>da</strong>n<br />

Semotanili <strong>infeqcia</strong>a. 18,5% Semotanili infeqciis lokaluri<br />

gavrcelebis Sedegia <strong>aiv</strong> inficirebulis meuRleebsa <strong>da</strong> sqesobriv<br />

partniorebze infeqciis ga<strong>da</strong>cemis Sedegad.<br />

gamovlenil inficirebulTagan 195 qalia, 643 mamakaci. 339 ganuviTar<strong>da</strong><br />

Sidsi, 174 - gar<strong>da</strong>icvala.<br />

saqarTveloSi gamovlenili <strong>aiv</strong> inficirebulebis 64.3% <strong>da</strong>avad<strong>da</strong><br />

narkotikebis ineqciuri gziT moxmarebis Sedegad, 28.4% <strong>da</strong>inficir<strong>da</strong><br />

heteroseqsualuri kontaqtiT, 3,4% _ homo/biseqsualuri kontaqtiT, 1,1 %-<br />

<strong>da</strong>avad<strong>da</strong> virusis vertikalurad (dedi<strong>da</strong>n bavSvze) ga<strong>da</strong>cemis gziT, 1,6,%-<br />

Si inficirebis gza <strong>da</strong>udgenelia, 1,2 % <strong>da</strong>inficir<strong>da</strong> sisxlis ga<strong>da</strong>sxmiT.<br />

<strong>aiv</strong> inficirebis yvelaze meti SemTxveva registrirebulia TbilisSi 306,<br />

Semdeg samegreloSi -129, aWarasa -121 <strong>da</strong> imereTSi -78. gamovlin<strong>da</strong><br />

ucxoeTis 25 moqalaqe, maTgan 10 <strong>da</strong>brun<strong>da</strong> TavianT qveyanaSi.<br />

saqarTveloSi SeiniSneba <strong>aiv</strong> infeqciis gavrcelebis aRmavali tempi. 2000<br />

wels mox<strong>da</strong> <strong>aiv</strong> infeqciis registrirebuli SemTxvevebis gaormageba (1999<br />

wlis 34 SemTxvevasTan Se<strong>da</strong>rebiT 2000 wels gamovlin<strong>da</strong> 79 axali<br />

SemTxveva), Semdeg 2004 wels mox<strong>da</strong> 2003 welTan Se<strong>da</strong>rebiT SemTxvevaTa<br />

1,5-jer zr<strong>da</strong>. 2005 wlis 20 oqtombris monacemebiT gamovlin<strong>da</strong> 170 axali<br />

SemTxveva, rac aRemateba mTeli 2004 wlis manZilze gamovlenil<br />

SemTxvevaTa ricxvs. saqarTveloSi <strong>aiv</strong> infeqciis gavrcelebis<br />

Taviseburebani iseTivea, rogorc aRmosavleT evropis qveynebSi. Sidsis<br />

gavrcelebis upirveles risk-jgufs aqac ineqciuri narkomanebi<br />

warmoadgenen. magram, rogorc sxva qveynebis gamocdileba gviCvenebs,<br />

Sidsis epidemia ar Semoifargleba mxolod narkomanTa wriT, Sidsis<br />

Semdegi msxverplni narkomanTa sqesobrivi partniorebi iqnebian.<br />

<strong>aiv</strong> infeqciis ga<strong>da</strong>cemis gzebi<br />

<strong>aiv</strong> infeqciis wyaros warmoadgens <strong>aiv</strong> inficirebuli an <strong>SidsiT</strong><br />

<strong>da</strong>avadebuli a<strong>da</strong>miani, rogorc <strong>da</strong>avadebis usimptomo periodSi, aseve -<br />

<strong>klinikuri</strong> suraTis gaSlis Semdeg.<br />

<strong>aiv</strong> aRmoCenilia a<strong>da</strong>mianis mTel rig biologiur siTxeebSi. mas<br />

gansakuTrebiT maRali koncentraciiT Seicavs sisxli, sperma, vaginaluri<br />

sekreti, Tavzurgtvinis siTxe <strong>da</strong> dedis rZe.<br />

Sidsis virusi ga<strong>da</strong>ecema:<br />

• sqesobrivi kontaqtiT _ rogorc hetero, ise homoseqsualuri<br />

kontaqtebiT (vaginaluri, analuri, oraluri);<br />

• <strong>aiv</strong> inficirebuli sisxlis an misi calkeuli komponentebis ga<strong>da</strong>sxmiT;<br />

<strong>aiv</strong> inficirebuli sisxliT <strong>da</strong>binZurebuli Spricis, nemsis <strong>da</strong> sxva<br />

samedicino instrumentebis gamoyenebis SemTxvevaSi;<br />

• inficirebuli dedisgan nayofze an axalSobilze mucladyofnis<br />

periodSi, mSobiarobis an ZuZuTi kvebis dros.<br />

Sidsis virusi ar ga<strong>da</strong>ecema:<br />

15


• haer-wveTovani gziT. Sesabamisad ar aris saSiSi <strong>aiv</strong><br />

inficirebulTan saubari, virusi ar ga<strong>da</strong>ecema <strong>da</strong>xvelebiT,<br />

<strong>da</strong>ceminebiT an kocniT.<br />

• sayofacxovrebo <strong>da</strong> socialuri kontaqtebiT. ar aris saSiSi xelis<br />

CamorTmeva, moxveva, <strong>da</strong>avadebulis mier gamoyenebuli WurWliT,<br />

TeTreuliT, saerTo tualetiT <strong>da</strong> abazaniT sargebloba. ar aris<br />

saSiSi <strong>aiv</strong> inficirebulTan erTad yofna sazogadoebrivi TavSeyris<br />

adgilebSi <strong>da</strong> mgzavroba transportiT.<br />

• virusi ar ga<strong>da</strong>ecema mwerebis an/<strong>da</strong> cxovelebis saSualebiT.<br />

3. <strong>aiv</strong> infeqciis etiopaTogenezi<br />

<strong>aiv</strong> miekuTvneba retrovirusebis ojaxs,<br />

lentivirusebis<br />

qveojaxs.<br />

lentivirusebi, Cveulebriv, nel<br />

infeqciebs iwveven. maTTvis<br />

<strong>da</strong>maxasiaTebelia<br />

<strong>da</strong>avadebis<br />

xangrZlivi latenturi periodi,<br />

paTologiur procesSi nervuli<br />

sistemis CarTva <strong>da</strong> susti imunuri<br />

pasuxi, rasac Tan sdevs persistuli<br />

viremia. ganasxvaveben <strong>aiv</strong>-1-sa <strong>da</strong> <strong>aiv</strong>-2-s.<br />

<strong>aiv</strong>-2 mogvianebiT aRmoaCines. igi <strong>aiv</strong>-1-<br />

sgan genetikuri Taviseburebebis<br />

mixedviT gansxvavdeba <strong>da</strong> ZiriTa<strong>da</strong>d<br />

<strong>da</strong>savleT afrikis zogierT qveyanaSia<br />

gavrcelebuli, Tumca sxva qveynebSic<br />

gvxvdeba. <strong>aiv</strong>-2 <strong>aiv</strong>-1-Tan Se<strong>da</strong>rebiT ufro Znelad ga<strong>da</strong>ecema. iSvaTia misi<br />

vertikaluri ga<strong>da</strong>cemis SemTxvevebic. <strong>aiv</strong>-2 <strong>infeqcia</strong> klinikurad <strong>aiv</strong>-1<br />

infeqciis msgavsia, Tumca virusuli <strong>da</strong>tvirTva, Cveulebriv, <strong>da</strong>balia <strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>avadebis <strong>klinikuri</strong> progresireba ufro nelia.<br />

<strong>aiv</strong> advilad inaqtivirdeba garemoSi. mSral pirobebSi virusi ramdenime<br />

saaTSi iRupeba, Tumca SesaZloa 1-3 dRe gaZlos. Qqsovilovan kulturaSi<br />

virusi oTaxis temperaturaze 15 dRe Zlebs, xolo 37 0 C-ze – 11 dRe. 56-<br />

60 0 C-ze virusi 30 wT-Si iRupeba. virusi advilad eqvemdebareba qimiuri<br />

saSualebebiT sterilizacias. a<strong>da</strong>mianis imunodeficitis virusi mdgradia<br />

<strong>da</strong>bali temperaturisadmi -70 0 C-ze ar inaqtivirdeba.<br />

<strong>aiv</strong>-is ZiriTadi samizne ujredebia CD4+ limfocitebi (T helper anu Th<br />

limfocitebi), gar<strong>da</strong> amisa igi ainficirebs monocit/makrofagebs, cns-is<br />

mikroglias, folikulur-dendritul ujredebs <strong>da</strong> sxva.<br />

<strong>aiv</strong>-iT ujredis inficirebisas virusis garsis cila – gp120 uerTdeba<br />

samizne ujredis CD4 molekulas, rasac mohyveba virusis Sesvla ujredSi<br />

<strong>da</strong> misi genetikuri masalis integracia maspinZlis genomSi. Semdeg ki<br />

axali virionebis awyoba.<br />

16


a<strong>da</strong>mianis imunodeficitis virusis sasicocxlo cikli<br />

rogorc cnobilia, CD4+ limfocitebi <strong>aiv</strong>-is ZiriTadi samizne ujredebia.<br />

isini ZiriTad rols asruleben rogorc humoruli, ise – ujreduli<br />

imunuri pasuxis ganxorcielebaSi, ris gamoc maT imunuri orkestris<br />

diriJors uwodeben. <strong>aiv</strong> infeqciis imunopaTogenezSi wamyvani mniSvneloba<br />

eniWeba CD4+ limfocitebis raodenobis Semcirebas <strong>da</strong> maTi funqciis<br />

<strong>da</strong>Trgunvas, rasac Sedegad moyveba imunuri sistemis funqciis <strong>da</strong>Trgunva<br />

– imunosupresia. CD4+ limfocitebis ricxvi progresulad mcirdeba <strong>aiv</strong><br />

infeqciis progresirebasTan erTad. igi virusul <strong>da</strong>tvirTvasTan erTad<br />

mniSvnelovani markeria <strong>aiv</strong> <strong>da</strong>avadebis monitorirebisaTvis.<br />

aRsaniSnavia, rom virusis replikaciis TiToeul ciklSi warmoqmnili<br />

Stamebi erTmaneTisgan mniSvnelovnad gansxvavdeba ujreduli tropizmiT,<br />

antigenurobiT, wamlebis mimarT mgrZnobelobiT <strong>da</strong> sxva. <strong>aiv</strong>-is maRali<br />

mutagenoba mas saSualebas aZlevs efeqtianad aicilos Tavi<strong>da</strong>n<br />

antivirusuli imunuri pasuxi, rac virusis persistencias uwyobs xels.<br />

gar<strong>da</strong> amisa, <strong>aiv</strong>-is mutaciis amgvari unari <strong>da</strong>brkolebebs qmnis vaqcinis<br />

SemuSavebisas <strong>da</strong> ganapirobebs wamlebis mimarT rezistentuli Stamebis<br />

warmoqmnas.<br />

<strong>aiv</strong> inficirebis gza, moxvedrili virusis raodenoba, <strong>aiv</strong>-is mocemuli<br />

Stamis paTogenuroba <strong>da</strong> maspinZlis genetikuri faqtorebi gavlenas<br />

axdens <strong>aiv</strong> specifikur imunur pasuxze.<br />

maneitralizebeli antisxeulebi gamomuSavdebian pirveladi infeqcii<strong>da</strong>n<br />

2-4 kviris Semdeg <strong>da</strong> maqsimums asimptomuri fazis dros aRweven. maTi<br />

gansazRvra sisxlSi rutinuli serologiuri testebiT SesaZlebelia<br />

inficirebi<strong>da</strong>n 4-8 kviris Semdeg. Aantisxeulebis gaCenas sisxlSi<br />

serokonversia ewodeba. xolo periods inficirebi<strong>da</strong>n serokonversiamde –<br />

e.w. window periodi.<br />

<strong>aiv</strong> antisxeulebis koncentracia mkveTrad ecema Sidsis ganviTarebasTan<br />

erTad. maneitralizebeli antisxeulebi <strong>aiv</strong> sawinaaRmdego citotoqsikur<br />

T limfocitebTan erTad imunuri pasuxis erT-erTi ZiriTadi komponentia,<br />

romelic <strong>da</strong>sawyisSi nawilobriv ablokirebs <strong>aiv</strong>-is replikacias. Tumca<br />

pirveladi infeeqciis dros ar xdeba <strong>aiv</strong>-is sruli eliminacia, rac<br />

infeqciis qronikul mimdinareobas ganapirobebs. provirus dnm-is<br />

integracia maspinZeli ujredis genetikur masalaSi <strong>da</strong><br />

17


imunokompetenturi ujredebis, upiratesad, CD4+ limfocitebis<br />

destruqcia, imunuri sistemis funqciis moSlas <strong>da</strong> Rrma imunodeficitis<br />

ganviTarebas iwvevs.<br />

4. <strong>klinikuri</strong> simptomatika<br />

<strong>aiv</strong> infeqciis <strong>klinikuri</strong> speqtri<br />

<strong>aiv</strong> infeqciis bunebriv mimdinareobaSi (mkurnalobis gareSe) gamoyofen<br />

Semdeg stadiebs:<br />

virusis organizmSi SeWri<strong>da</strong>n – 2-3 kviraSi viTardeba e.w.<br />

mwvave retrovirusuli sindromi – 2-3 kvira;<br />

<strong>klinikuri</strong> gaumjobeseba <strong>da</strong> serokonversia – 2-4 kvira;<br />

asimptomuri qronikuli <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong> – saSualod 8 weli;<br />

simptomuri <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsi – saSualod 1,3 weli;<br />

sikvdili.<br />

<strong>aiv</strong> infeqciis pirveladi gamovlinebaa mwvave retrovirusuli sindromi,<br />

romelsac Tan axlavs CD4+ limfocitebis ricxvis mkveTri <strong>da</strong>qveiTeba,<br />

plazmaSi maRali viremia.<br />

cxrili #1<br />

pirveladi <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>: Civilebi <strong>da</strong> simptomebi (2002; US DHHS)<br />

cxeleba – 96% mialgia – 54% hepatosplenomegalia –<br />

14%<br />

adenopaTia - 74% diarea – 32% wonaSi kleba – 13%<br />

faringiti – 70% Tavis tkivili – 43% rZiana –12%<br />

gamonayari – 70%<br />

(eriTematozuli makulopapuluri<br />

gamonayari<br />

saxesa <strong>da</strong> tanze,<br />

iSviaTad – xelisa <strong>da</strong><br />

fexis gulebze, zogi<br />

aRniSnavs wylulovan<br />

gamonayars piris RruSi,<br />

saylapavisa <strong>da</strong><br />

genitaluri organoebis<br />

lorwovanze)<br />

sisuste<br />

<strong>da</strong><br />

moTenTiloba – 27%<br />

nevrologiuri<br />

gamovlinebebi – 12%<br />

(aseptiuri meningiti,<br />

meningoencefaliti,<br />

periferiuli<br />

neiropaTia, giien-bares<br />

sindromi,<br />

nevriti,<br />

<strong>da</strong>rRvevebi<br />

fsiqozuri<br />

mdgomareoba)<br />

mxris<br />

kognitiuri<br />

an<br />

<strong>klinikuri</strong> gaumjobesebis fazaSi aRiniSneba plazmaSi viremiis Semcireba,<br />

citotoqsiuri T limfocitebiT ganpirobebuli imunuri pasuxi.<br />

CD4+ limfocitebis ricxvis <strong>da</strong>qveiTeba kavSirSia virusuli <strong>da</strong>tvirTvis<br />

matebasTan, rac Sidsis ganviTarebisa <strong>da</strong> avadmyofis sikvdilis mizezia.<br />

2002 wels Catarebuli erT-erTi gamokvlevis SedegebiT CD4+<br />

limfocitebis ricxvi <strong>aiv</strong> rnm-is koncentraciis yoveli log10-iT<br />

matebisas 1 ml-Si saSualod 4%-iT iklebs weliwadSi.<br />

18


<strong>aiv</strong> rnm-is koncentracia plazmaSi mkveTrad imatebs mwvave infeqciis<br />

periodSi <strong>da</strong> Semdeg iklebs, rac serokonversiisa <strong>da</strong> imunuri pasuxis<br />

Sedegia.<br />

<strong>da</strong>avadebis gviani stadia xasiaTdeba CD4+ limfocitebis ricxvis<br />

<strong>da</strong>qveiTebiT


cxrili #2 CD4+ limfocitebis ricxvis korelacia <strong>aiv</strong> infeqciis<br />

garTulebebTan<br />

CD4+<br />

limfociteb<br />

is ricxvi<br />

>500/mm3<br />

200-500/mm3<br />


SeuZlebelia <strong>da</strong> ga<strong>da</strong>mwyveti misi diagnostikisTvis laboratoriuli<br />

gamokvlevaa. Sesabamisad, Sidsze saeWvo SemTxvevaSi diferenciuli<br />

diagnozi gatarebul un<strong>da</strong> iqnas yvela im <strong>da</strong>avadebasTan, romelic Sidsis<br />

dros SeiZleba Segvxvdes.<br />

marTalia, <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>s paTognomuri <strong>klinikuri</strong> niSnebi ar gaaCnia,<br />

magram mainc SeiZleba gamoiyos simptomebisa <strong>da</strong> <strong>da</strong>avadebebis jgufi,<br />

romelTa dros pirvel rigSi eWvi un<strong>da</strong> iqnas mitanili <strong>aiv</strong><br />

<strong>infeqcia</strong>/Sidsze. Eesenia:<br />

- aramotivirebuli (ucnobi etiologiis) cxeleba;<br />

- persistuli generalizebuli limfadenopaTia;<br />

- ganlevis sindromi (<strong>aiv</strong> kaxeqsia);<br />

- ucnobi etiologiis qronikuli diarea;<br />

- sxva<strong>da</strong>sxva saxis gamonayari kansa <strong>da</strong> lorwovanze;<br />

- gaxangrZlivebuli filtvebis anTeba, romelic cu<strong>da</strong>d<br />

eqvemdebareba Cveulebriv antibaqteriul Terapias;<br />

- nervuli sistemis sxva<strong>da</strong>sxva saxis <strong>da</strong>zianeba:<br />

-demencia, romlis erT-erTi mizezia Tavis tvinis atrofia,<br />

-kriptokokuli etiologiis meningiti,<br />

-toqsoplazmozuri encefaliti <strong>da</strong>maxasiaTebeli abscesebiT<br />

Tavis tvinSi,<br />

-progresuli multifokaluri leikoencefalopaTia.<br />

SidsisTvis paTognomuria sami simsivnuri <strong>da</strong>avadeba:<br />

• limfuri sistemis simsivne (hojkinis <strong>da</strong> ara-hojkinis simsivneebi)<br />

Tavis tvinis pirveladi limfoma, romelic gvxvdeba mxolod Sidsis an<br />

sxva imunokomrpomisis fonze<br />

• saSvilosnos yelis invaziuri kibo <strong>da</strong> analuri invaziuri kibo<br />

homoseqsual mamkacebSi<br />

• kapoSis sarkoma.<br />

21


sayuradReboa, rom samive zemoT CamoTvlili simsivne asocirebula<br />

virusebTan. limfuri sistemis kibo asocirebulia epStein-baris<br />

virusTsan; saSvilosnos yelisa <strong>da</strong> analuri invaziuri kibo<br />

asocirebulia papilomavirusTan, kapoSis sarkoma asocirebulia<br />

a<strong>da</strong>mianis me-8 tipis herpesis virusTan.<br />

am simsivneebis arsebobis dros aucilebelia <strong>aiv</strong> intisxeulebze<br />

testireba.<br />

amasTan, aucileblad un<strong>da</strong> iqnes gaTvaliswinebuli epidemiologiuri<br />

monacemebi (maRali riskis jgufi, <strong>aiv</strong> inficirebulTan kontaqti <strong>da</strong> sxva),<br />

gar<strong>da</strong> amisa, <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>ze gamokvleul un<strong>da</strong> iyvnen:<br />

• sggd avadmyofebi:<br />

sifilisiT,<br />

gonoreiT,<br />

qlamidioziT,<br />

veneriuli limfogranulomiT,<br />

triqomoniaziT<br />

<strong>da</strong> a.S <strong>da</strong>avadebulebi<br />

• B hepatitis virusiT inficirebulni<br />

• C hepatitis virusiT inficirebulni,<br />

• tuberkulozis nebismieri formiT <strong>da</strong>avadebulni (filtvis<br />

tuberkulozi, limfuri sistemis tuberkulozi, tuberkulozuri<br />

poliseroziti, tuberkulozuri meningiti) .<br />

Aaramotivirebuli cxeleba<br />

(ucnobi etiologiis cxeleba)<br />

ganmarteba: ucnobi etiologiis cxeleba ewodeba sami ZiriTadi<br />

maxasiaTebelis Tanaarsebobas: 1) cxeleba 38.3 0 C-ze an meti, 2)romelic<br />

grZeldeba 3 kviraze meti periodis ganmavlobaSi 3) <strong>da</strong> diagnozis<br />

garkveva ver moxerx<strong>da</strong> erTkviriani hospitalizaciis ganmavlobaSi.<br />

samkviriani periodi aucilebelia TviTgankurnebadi virusuli<br />

infeqciebis gamosaricxad.<br />

persistuli generalizebuli limfadenopaTia<br />

ganmarteba: persistuli generalizebuli limfadenopaTia ewodeba<br />

mdgomareobas, rodesac 3 kviraze meti periodis ganmavlobaSi<br />

hiperplazirebulia qvemoT CamoTvlili kanqveSa limfuri kvanZebi<strong>da</strong>n 2-3<br />

an meti : yuris wina, qve<strong>da</strong>ybisqveSa, kisris wina <strong>da</strong> ukana, kefisukana,<br />

laviwze<strong>da</strong>, laviwqveSa, iRliis, i<strong>da</strong>yvis, sazardulis horizontalur<br />

limfur kvanZTa jgufi, sazardulis vertikalur limfur kvanZTa jgufi.<br />

samkviriani periodi aucilebelia limfadenopaTiiT mimdinare<br />

TviTgankurnebadi virusuli infeqciebis gamosaricxad (ix. qvemoT).<br />

22


persistuli generalizebuli limfadenopaTiis mizezi gar<strong>da</strong> <strong>aiv</strong><br />

infeqciisa SeiZleba iyos<br />

- simsivneebi<strong>da</strong>n: limfomebi, leikemiebi, kapoSis sarkoma,<br />

metastazebi;<br />

- infeqciebi<strong>da</strong>n: brucelozi, katis nakawris <strong>da</strong>avadeba, veneriuli<br />

limfogranuloma, infeqciuri mononukleozi, wiTura,<br />

tuberkulozi, tularemia, tifoiduri cxeleba, sifilisi.<br />

- autoimunuri <strong>da</strong>avadebebi<strong>da</strong>n: sistemuri wiTeli mglura,<br />

revmatoiduli arTriti, dermatomioziti, Segrenis sindromi.<br />

- iSviaTad: kavasakis <strong>da</strong>avadeba, sarkoidozi, medikamentebiT<br />

provocirebuli.<br />

ganlevis sindromi<br />

ganmarteba: wonaSi umizezod kleba sawyis wonasTan Se<strong>da</strong>rebiT 10%-ze<br />

meti erTi Tvis manZilze.<br />

konstituciuri simptomebi (CDC-is klasifikaciiT)<br />

(<strong>aiv</strong> kaxeqsia –janmos klasifikaciiT)<br />

ganmarteba:<br />

- wonaSi umizezod kleba: sawyisi wonis 10%-ze meti,<br />

- an ucnobi etiologiis qronikuli diarea - 1 Tveze meti<br />

xangrZlivobis,<br />

- an qronikuli sisuste SeuRlebuli xangrZliv (1 Tveze meti)<br />

ucnobi etiologiis cxelebasTan<br />

ucnobi etiologiis qronikuli diarea<br />

ganmarteba: qronikuli ewodeba diareas, romelic meordeba TiTqmis<br />

yoveldRe 1 Tvis an meti drois manZilze. qronikuli diarea SeiZleba<br />

mimdinareobdes ganlevis sindromiT an mis gareSe, temperaturiT an mis<br />

gareSe.<br />

afebriluri qronikuli diareis gamomwvevi SeiZleba iyos<br />

kroptosporidia, izospora, mikrosporidia.<br />

temperaturuli reaqcia Tan axlavs qronikuli diareis Semdeg mizezebs:<br />

Jiardiozi, amebiazi, citomegalovirusiT gamowveuli diarea.<br />

gar<strong>da</strong> zemoT CamoTvlili gamomwvevebisa qronikuli diareis mizezi Rrma<br />

imunodeficitis dros SeiZleba iyos: Mycobacteria Avium, Cyclospora<br />

cayetyaensis, Enteric virusis.<br />

zemoT CamoTvlili gamomwvevebis umravlesobis identifikacia Zalian<br />

rTulia <strong>da</strong> aucilebeblia an kvlevis kulturaluri meTodebis an<br />

nawlavis biofsiis gamoyeneba.<br />

gamonayari kansa <strong>da</strong> lorwovanze<br />

imunokomprometirebul pirebSi gvxvdeba kanisa <strong>da</strong> lorwovanis igive<br />

<strong>da</strong>avadebebi, rac imunokompetentur pirebSi, Tumca<br />

23


imunokomproometirebulebSi kanisa <strong>da</strong> lorwovanis banaluri <strong>da</strong>avadebebi<br />

mimdinareobs rTulad, aqvs persistuli xasiaTi <strong>da</strong> rTulia samkurnalod.<br />

qvemoT, mokled aris <strong>da</strong>xasiTebuli kanisa <strong>da</strong> lorwovanis is <strong>da</strong>avadebebi,<br />

romlebic ufro xSirad viTardeba <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis fonze.<br />

Sesabamisad, klinicistma qvemoT aRwerili kanis <strong>da</strong> lorwovanis<br />

romelime <strong>da</strong>avadebis identifikaciisas avadmyofi un<strong>da</strong> gamoikvlios <strong>aiv</strong><br />

antisxeulebze.<br />

5. <strong>da</strong>avadebis diagnozi<br />

laboratoriuli diagnostika<br />

vinai<strong>da</strong>n <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>s paTognomuri <strong>klinikuri</strong> niSnebi ar gaaCnia,<br />

ga<strong>da</strong>mwyveti mis diagnostikaSi laboratoriuli gamokvlevaa.<br />

<strong>aiv</strong> infeqciis laboratoriuli diagnostika sxva<strong>da</strong>sxva meTodiT<br />

xorcieldeba, virusis kultivireba Semdgomi idenTifikaciiT, sisxlsa <strong>da</strong><br />

sxva biologiur siTxeebSi virusis antigenis <strong>da</strong> antisxeulebis<br />

gansazRvra, virusis genomis gamovlena <strong>da</strong> sxva.<br />

dReisaTvis <strong>aiv</strong> infeqciis laboratoriuli diagnostikis ZiriTadi<br />

saSualebebia sisxlSi <strong>aiv</strong> sawinaaRmdego antisxeulebis <strong>da</strong> virusis<br />

genetikuri masalis gansazRvra.<br />

<strong>aiv</strong> antisxeulebis gansazRvris meTodebi or jgufad iyofa – pirveladi<br />

anu skrininguli <strong>da</strong> <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli anu komfirmaciuli. skriningul<br />

meTodebs miekuTvneba: <strong>aiv</strong> antisxeulebis gamovlena imunofermentuli<br />

analizis (ifa), imunofluorescenciis, hemaglutinaciis,<br />

imunoqromatografiis, mikroprecipitaciis <strong>da</strong> sxva meTodebiT.<br />

gamokvlevis xangrZlivobis mixedviT es meTodebi iyofa Cveulebriv<br />

(xangrZlivoba 2-5 saaTi) <strong>da</strong> swraf/martiv (xangrZlivoba 5-30 wuTi)<br />

meTodebad. konfirmaciuli meTodebi<strong>da</strong>n ZiriTa<strong>da</strong>d gamoiyeneba<br />

imunoblotingi (Western blot).<br />

skriningul meTodebs Soris yvelaze farTod gamoiyeneba <strong>aiv</strong><br />

antisxeulebis gamovlena ifa <strong>da</strong> swrafi/martivi meTodebiT, romlebic<br />

maRali mgrZnobelobiTa <strong>da</strong> specifikurobiT xasiaTdeba <strong>da</strong> amasTan,<br />

advilad xelmisawvdomia. maTi saSualebiT <strong>aiv</strong> antisxeulebi sisxlSi<br />

vlindeba inficirebi<strong>da</strong>n 4-8 kviris Semdeg. <strong>da</strong>debiTi Sedegis SemTxvevaSi<br />

kvleva grZeldeba <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli anu, konfirmaciuli meTodiT –<br />

imunoblotingiT (Western blot). imunoblotingis meTodi saSualebas iZleva<br />

ganisazRvros specifikuri antigenebis, anu virusis calkeuli cilebis<br />

sawinaaRmdego antisxeulebi.<br />

sadReisod yvelaze zusti <strong>da</strong> maRalmgrZnobiare meTodia virusis genomis<br />

(rnm, dnm) gamovlena polimerizaciis jaWvuri reaqciis (PCR) meTodiT.<br />

arsebobs virusis genomis gamovlenis alternatiuli meTodebic – bDNA<br />

(branched chain DNA) <strong>da</strong> NASBA (Nucleic Acid Sequence-Based Amplification). Tumca<br />

Tavisi mgrZnobelobiTa <strong>da</strong> specifikurobiT sadReisod isini PCR meTods<br />

CamorCeba. bDNA meTodiT xdeba virusis rnm-is moniSnuli monakveTi<strong>da</strong>n<br />

24


signalis amplifikacia komplementuri dnm-iT hibridizaciis gziT. xolo<br />

PCR <strong>da</strong> NASBA meTodebis SemTxvevaSi xdeba virusis moniSnuli rnm-is<br />

amplifikacia fermentuli meTodebiT ise, rom gamravlebuli rnm<br />

ganisazRvros Cveulebrivi meTodebiT.<br />

PCR, romelic 80-ian wlebSi <strong>da</strong>inerga, didi win ga<strong>da</strong>dgmuli nabijia<br />

zoga<strong>da</strong>d infeqciuri <strong>da</strong>avadebis, maT Soris <strong>aiv</strong> infeqciis diagnostikaSic.<br />

misi saSualebiT xdeba infeqciuri agentis genetikuri masalis<br />

amplifikacia <strong>da</strong> gamovlena im SemTxvevaSic ki, roca misi koncentracia<br />

gamosakvlev masalaSi ukiduresad mcirea (1 virusi 100 000 ujredze).<br />

PCR meTodi ori saxisaa: Tvisobrivi <strong>da</strong> raodenobrivi. Tvisobrivi<br />

gamoiyeneba <strong>aiv</strong> infeqciis diagnostikisaTvis adreul stadiaze – sisxlSi<br />

antisxeulebis gaCenamde, agreTve ifa <strong>da</strong> imunoblotingiT saWvo pasuxis<br />

miRebis SemTxvevaSi. gansakuTrebiT didia misi diagnostikuri<br />

Rirebuleba inficirebuli dedis axalSobilis <strong>aiv</strong> infeqciis<br />

diagnostirebisas. rogorc cnobilia, <strong>aiv</strong> inficirebuli dedis<br />

axalSobils SesaZloa arainficirebis SemTxvevaSic ki aReniSnos <strong>aiv</strong><br />

antisxeulebis arseboba maTi transplacenturi barieris gavlis gamo.<br />

amitom ga<strong>da</strong>mwyveti mniSvneloba axalSobilis <strong>aiv</strong> infeqciis<br />

diagnostikaSi swored PCR meTods eniWeba.<br />

raodenobrivi meTodi saSualebas iZleva ganisazRvros e.w. virusuli<br />

<strong>da</strong>tvirTva, anu virusis raodenoba 1 ml plazmaSi. virusuli <strong>da</strong>tvirTva<br />

saukeTeso markeria <strong>da</strong>avadebis prognozirebisa <strong>da</strong> mkurnalobis<br />

efeqtianobis Sesafaseblad.<br />

25


Tavi I. <strong>aiv</strong> inficirebul pacientTa marTva<br />

1. pacientTa gamokvleva pirveli vizitisas<br />

<strong>aiv</strong> inficirebuli pacientis gamokvleva pirveli vizitisas moicavs:<br />

• detalur personalur, ojaxis <strong>da</strong> samedicino istorias;<br />

• fizikalur gamokvlevas;<br />

• laboratoriul <strong>da</strong> sxva gamokvlevebs;<br />

• Sesabamisi specialistis gamokvlevas.<br />

1.1. personaluri, ojaxis <strong>da</strong> samedicino istoria<br />

cxrili 3. informacia, romelic aucileblad un<strong>da</strong> Sediodes samedicino<br />

istoriaSi pirveli vizitisas<br />

ZiriTadi informacia:<br />

• pacientis saxeli<br />

• <strong>da</strong>badebis weli, Tve, ricxvi<br />

• sqesi<br />

• vizitis TariRi<br />

informacia testirebis Sesaxeb<br />

• pirveli pozitiuri <strong>aiv</strong> testirebis TariRi<br />

• mizezi, Tu ratom Caitara testireba<br />

• bolo <strong>aiv</strong> negatiuri testirebis TariRi, Tu cnobilia<br />

<strong>aiv</strong> eqspoziciis riski <strong>da</strong> ga<strong>da</strong>cemis kategoria (Tu cnobilia):<br />

• saineqcio narkotikebis gamoyeneba<br />

• sqesobrivi (sqesobrivi kontaqtis saxis miTiTebiT)<br />

• sisxlis an misi produqtebis ga<strong>da</strong>sxma, organos an qsovilis<br />

ga<strong>da</strong>nergva<br />

• dedi<strong>da</strong>n bavSvze ga<strong>da</strong>cema<br />

• samsaxureobrivi eqspozicia (aRwerilobiT)<br />

• ucnobi<br />

• sqesobrivi partnior(eb)is <strong>aiv</strong> statusi (Tu cnobilia)<br />

• sqesobrivi partnior(eb)is risk faqtorebi (Tu cnobilia)<br />

<strong>aiv</strong> infeqciis ga<strong>da</strong>debis dro <strong>da</strong> adgili (qveyana), romelic yvelaze metad<br />

aris savaraudo an cnobili (a)<br />

<strong>aiv</strong> infeqciis mkurnalobis <strong>da</strong> movlis istoria: (ix. <strong>da</strong>mateba 1)<br />

• vizitamde <strong>aiv</strong> infeqciis mkurnalobis dro <strong>da</strong> adgili, mkurnalobis<br />

Sewyvetis miTiTebiT<br />

• mkurnalobis reJimi<br />

• gverdiTi efeqtebi<br />

• reJimis <strong>da</strong>cva<br />

• laboratoriuli monacemebi (CD4, virusuli <strong>da</strong>tvirva,<br />

eleqtrolitebi, RviZlis funqciebi, Tirkmlis funqciebi, sisxlis<br />

saerTo analizi, didi xnis win inficirebuli pacientisTvis<br />

<strong>da</strong>lagebuli un<strong>da</strong> iyos qronologiurad) (7)<br />

26


• vizitamde rezistentobis testis dokumentirebuli Sedegi (Tu iyo<br />

gakeTebuli)<br />

<strong>aiv</strong> asocirebuli <strong>da</strong>avadebebi <strong>da</strong> mdgomareobebi:<br />

• tuberkulozi<br />

• respiratoruli infeqciebi<br />

• virusuli, baqteriuli <strong>da</strong> sokovani infeqciebi<br />

• hepatiti B <strong>da</strong> C<br />

• neoplaziebi<br />

• sxva<br />

sxva <strong>da</strong>avadebebi <strong>da</strong> mdgomareobebi:<br />

• hospitalizacia<br />

• qirurgiuli Careva<br />

• sulieri mdgomareoba (depresia <strong>da</strong> a.S.)<br />

• Tirkmlis an RviZlis <strong>da</strong>avadebebi<br />

• endokrinologiuri <strong>da</strong>avadebebi<br />

• sqesobrivi gziT ga<strong>da</strong>mdebi <strong>da</strong>avadebebi (sggd)<br />

• vaqcinaciebi<br />

• alergiebi<br />

• sxeulis cvlilebebi<br />

• mimdinare medikamentebi<br />

ojaxis samedicino istoria (diabeti, arteriuli hipertenzia, kanis<br />

<strong>da</strong>avadebebi, simsivneebi <strong>da</strong> a.S.)<br />

gul-sisxlZarRvTa <strong>da</strong>avadebebi <strong>da</strong> <strong>da</strong>avadebis risk-faqtorebi (simsuqne,<br />

Tambaqos Warbad moxmareba, arteriuli hipertenzia <strong>da</strong> a.S.)<br />

eqspozicia tuberkulozTan (personaluri an ojaxuri kontaqtebi) b<br />

mimdinare medikamentebi (opioid CanacvlebiTi Terapiis CaTvliT)<br />

nivTierebaTa moxmareba:<br />

• akrZaluli saineqcio narkotikebis moxmareba (warsulSi an awmyoSi)<br />

• alkoholuri <strong>da</strong>mokidebuleba<br />

reproduqciuli <strong>da</strong> sqesobrivi janmrTeloba<br />

• kontracefciis meTodebi qalebSi<br />

• orsuloba (wina, mimdinare, <strong>da</strong>gegmili)<br />

• sqesobrivi praqtika<br />

socialuri istoria<br />

• sacxovrebeli pirobebi (partnior(eb)i / meuRle / ojaxis wevrebi,<br />

bavSvebi <strong>da</strong> a.S.)<br />

• profesia <strong>da</strong> Tanamdeboba<br />

• <strong>da</strong>xmarebis qseli (socialuri <strong>da</strong> samedicino <strong>da</strong>zRveva,<br />

sazogadoebrivi jgufi, vin icis pacientis <strong>aiv</strong> statusis Sesaxeb <strong>da</strong><br />

a.S.)<br />

a saWiroa epidemiologiisTvis, virusis subtipi <strong>da</strong> savaraudo<br />

rezistentuli Stamebis profili.<br />

b tuberkulozze Semdgomi gamokvlevis instuqciisTvis ix. <strong>aiv</strong><br />

infeqciis <strong>da</strong> tuberkulozis koinfeqciis marTvis gaidlaini<br />

27


1.2. fizikaluri gamokvleva<br />

fizikaluri gamokvlevisas un<strong>da</strong> <strong>da</strong>fiqsirdes arsebuli simptomebi <strong>da</strong><br />

niSnebi, raTa ganisazRvros cvlilebebi statusSi. sasurvelia<br />

vixelmZRvaneloT stan<strong>da</strong>rtuli istoriiT <strong>da</strong> gamokvlevis kiTxvariT; ix<br />

cxrili 2.<br />

cxrili 4. sawyisi fizikaluri gamokvleva<br />

garegnuli monacemebi:<br />

• simaRle <strong>da</strong> wona<br />

• lipodistrofia<br />

• karnovskis indeqsi an zogadi mdgomareobis sxva stan<strong>da</strong>rtuli<br />

Sefaseba<br />

sasicocxlo niSnebi:<br />

• arteriuli wneva<br />

• temperatura<br />

• pulsi<br />

Tavi<br />

• garegnuli monacemebi<br />

• kbilebis mdgomareoba<br />

• oraluri kandidozi<br />

• Tmovani leikoplakia<br />

• pirveladi sifilisi<br />

• saxis kani<br />

gul-mkerdi<br />

• suTqva, xveleba, dispnoe<br />

• gul-mkerdis forma<br />

• emfizemis riskis kontroli<br />

sarZeve jirkvlis <strong>da</strong>Tvaliereba (qalebsa <strong>da</strong> mamakacebSi) karcinomis<br />

riskis gasakontroleblad<br />

gulis mdgomareoba kardiovaskuluri riskis SefasebisTvis<br />

antiretrovirusul <strong>mkurnaloba</strong>ze (8,9) (CIII) an endokarditis riski<br />

saineqcio narkomanebSi<br />

muclis Rrus <strong>da</strong> gastrointestinuri sistemis gamokvleva (sawyisi<br />

informacia antiretrovirusuli mkurnalobis gverdiTi efeqtebisTvis,<br />

gansakuTrebiT qronikuli hepatitis, alkoholuri intoqsikaciis <strong>da</strong><br />

cirozis SemTxvevebSi)<br />

• RviZlisa <strong>da</strong> elenTis konsistencia, zomebi <strong>da</strong> forma<br />

• nawlavebis muSaoba<br />

• muclis sirbile<br />

• rigidoba<br />

• sisuste, moTenTiloba, disfagia<br />

genitaluri <strong>da</strong> analuri regionis gamokvleva:<br />

• martivi herpesi<br />

• citomegalovirusi<br />

• sifilisi<br />

28


• a<strong>da</strong>mianis papilomavirusi (maxvilwvetiani kondilomebi, analuri<br />

karcinoma) (10) (BII), sxva sqesobrivi gziT ga<strong>da</strong>mdebi <strong>da</strong>avadebebi<br />

(sggd)<br />

qvemo kidurebi (moZraoba, mobiluroba, lipodistrofia)<br />

antiretrovirusuli mkurnalobis gverdiTi efeqtebis<br />

gasaTvaliswineblad<br />

kani (sxeulis):<br />

• ga<strong>da</strong>tanili herpes zosteri<br />

• RviZlis <strong>da</strong>avadebebi<br />

• kapoSis sarkoma<br />

• seboreuli deramatiti<br />

• narkotikis ineqciis adgilebi<br />

kanis <strong>da</strong>zianebebi mag: moyavisfro an muqi laqebi umjobesia avsaxoT<br />

fotoebSi, kanis sxva SesaZlo <strong>da</strong>zianebis gamiricxvis mizniT (moqaveba <strong>da</strong><br />

gafxaWna) momavali gamokvlevisas<br />

limfuri kvanZebi<br />

nevrologiuri statusi (neiropaTiis niSnebi)<br />

gonebrivi statusi<br />

mxedveleobiTi <strong>da</strong> smeniTi funqcia<br />

1.3. laboratoriuli <strong>da</strong> sxva gamokvlevebi<br />

cxrili 5. laboratoriuli testebi<br />

<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>sTan <strong>da</strong>kavSirebuli testireba:<br />

• <strong>aiv</strong> serologiuri gamokvleva (tipurad ELISA an swrafi testi),<br />

romelsac mohyveba <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli testi (tipiurad vestern<br />

blotingi) (11) (AI);<br />

• CD4 ujredebis ricxvi imunodeficitis xarisxis gansazRvrisTvis;<br />

orsul qalebSi CD4% (12,13) (AI)<strong>da</strong><br />

• virusuli <strong>da</strong>tvirTvis testi polimerazuli jaWvuri reaqciis (pjr)<br />

meTodiT, virusis replikaciis donis gansazRvrisTvis (AI) a ;<br />

testireba sxva infeqciebze (CIII)<br />

• testi sifilisze (VDRL);<br />

• vaginaluri, asos an analuri Camonafxeki gonoreisa <strong>da</strong> Chlamydia<br />

trachomatis identifikaciisTvis;<br />

• testireba toqsoplazmis IgG serologiur testze <strong>da</strong> informacia<br />

infeqciis riskis Sesaxeb Tu serologiis Sedegi uaryofiTia<br />

• kriptokokis antigenis titri rodesac CD4 limfocitebis ricxvi <<br />

200 mm3 <strong>da</strong> saxezea kriptokokozis <strong>klinikuri</strong> niSnebi<br />

• CMV antigenemia (pp65 adreuli antigeni) rodesac CD4 ujredebis<br />

ricxvi < 100 mm3 b<br />

• serologiuri testi B,C hepatitis virusebze (anti HCV, HBsAg) g<br />

ZiriTadi laboratoriuli testebi:<br />

o eleqtrolitebi (natriumi, kaliumi) N<br />

o RviZlis funqciuri sinjebi (ALT, AST, tute fosfataza,<br />

saerTo <strong>da</strong> arapir<strong>da</strong>piri bilirubini)<br />

o Tirkmlis funqciebi (Sardovana, kreatinini)<br />

29


o laqtaddehidrogenaza (limfomebis dros ujredTa ZiriTadi<br />

brunva, filtvis infeqciebis niSnebi, miokardiumis infarqti,<br />

kunTebis <strong>da</strong>zianebani <strong>da</strong> a.S.)<br />

o INR an proTrombinis dro<br />

o sisxlis saerTo analizi (formuliTa <strong>da</strong> Trombocitebis<br />

ricxviT)<br />

o orsulobis testi arv Terapiis <strong>da</strong>wyebamde<br />

Tu SesaZlebelia:<br />

o glukoza<br />

o qolesterini (HDL, VLDL)<br />

o trigliceridebi<br />

o lipaza<br />

o C-reaqtiuli cila (CRP)<br />

o Tiroid-mastimulirebeli hormoni (TSH )<br />

a. testebi umjobesia gakeTdes erTi<strong>da</strong>igive laboratoriaSi, raTa Tavi<strong>da</strong>n<br />

aviciloT teqnikuri winaaRmdegobani<br />

b. CMV infeqciis adreuli deteqcia SesaZlebelia <strong>da</strong> pp65 adreuli<br />

antigeni kargi markeria CMV infeqciis mkurnalobis efeqturobis<br />

SefasebisTvis<br />

g. virusul hepatitebze testirebis Semdgomi informaciisTvis ix. C<br />

hepatitis <strong>da</strong> HIV koinfeqciis <strong>da</strong> B hepatitis <strong>da</strong> HIV koinfeqciis<br />

menejmentis protokolebi.<br />

cxrili 5. sxva gamokvlevebi<br />

o tuberkulinis kanis testi a<br />

o naxvelis nacxis mikroskopia <strong>da</strong> gul-mkerdis rentgenologiuri<br />

gamokvleva Tu saxezea tuberkulozis niSnebi<br />

o ekg (gamokvleva <strong>mkurnaloba</strong>mde arT-ze myof pacientebSi gulsisxlZarRvovani<br />

<strong>da</strong>avadebis didi riskis gaTvaliswinebiT,<br />

Se<strong>da</strong>rebisTvis) (14) (BII)<br />

a. Semdgomi informaciisTvis tuberkulinis kanis testze gTxovT<br />

mimarToT tuberkulozis <strong>da</strong> HIV koinfeqciis menejmentis protokols<br />

sxva gamokvlevebis Catareba SesaZlebelia gaxdes saWiro Tanmxlebi<br />

<strong>da</strong>avadebebis gaTvaliswinebiT, magaliTad HCV/HIV an HBV/HIV<br />

koinfeqiebis dros: muclis Rrus organoebis eqoskopia limfuri<br />

kvanZebis, RviZlisa <strong>da</strong> elenTis zomebisa <strong>da</strong> formis Sesafaseblad an<br />

gastrointestinuri traqtis <strong>da</strong>avadebebis <strong>klinikuri</strong> niSnebis<br />

arsebobisas_ zemo an qvemo gastrointestinuri traqtis endoskopia.<br />

endoskopiuri monacemebi sasurvelia dokumentirebuli iyos fotoebiT.<br />

cxrili 7. specialistTa konsultaciebi<br />

o nevrologiuri gamokvleva, rodesac HIV pirvelad aris<br />

diagnostirebuli (mag. periferiuli neiropaTiis<br />

identifikaciisTvis)<br />

o ofTalmologiuri gamokvleva yovel sam TveSi erTxel CMV<br />

30


etinitis identifikaciisTvis, rodesac CD4 ujredebis ricxvi <<br />

100mm3<br />

o ginekologiuri gamokvleva PAP nacxis CaTvliT yovel 6 TveSi<br />

erTxel (a<strong>da</strong>mianis papilomavirusiT gamowveuli karcinoma)<br />

o sxva specialistebis konsultacia aucileblobis SemTxvevebSi<br />

2. <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>sTan <strong>da</strong>kavSirebuli debulebebi<br />

<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/<strong>SidsiT</strong> mcxovrebi pacientebis menejmenti moicavs:<br />

o pacientebis janmrTelobis monitorings;<br />

o arT-s <strong>da</strong>wyebas <strong>da</strong> mis xelSewyobas;<br />

o oportonistuli infeqciebis <strong>da</strong> sxva Tanmxlebi infeqciebisa <strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>avadebebis profilaqtikasa <strong>da</strong> <strong>mkurnaloba</strong>s;<br />

o fsiqologiur mxar<strong>da</strong>Weras;<br />

o mkurnalobis reJimis <strong>da</strong>cvis meTvalyureobas;<br />

o konsultirebas;<br />

o <strong>movla</strong>s.<br />

pacientebis konsultireba un<strong>da</strong> <strong>da</strong>iwyos maTi socialuri mdgomareobis<br />

ganxilviT, romelic moicavs:<br />

o megobrul ganwyobas;<br />

o samsaxureobriv statuss, samuSaos tips <strong>da</strong> mdgomareobas;<br />

o a<strong>da</strong>mianebs, romlebic un<strong>da</strong> iyvnen informirebulni pacientis <strong>aiv</strong><br />

statusis Sesaxeb;<br />

o a<strong>da</strong>mianebs, romlebTan erTa<strong>da</strong>c jan<strong>da</strong>cvis muSaks SeuZlia<br />

ganixilos pacientis janmrTelobasTan <strong>da</strong>kavSirebuli sakiTxebi;<br />

o ojaxis wevrebs <strong>da</strong> naTesavebs;<br />

o medikamentebis Senaxvis reJimis <strong>da</strong>cvis SesaZleblobas;<br />

o cxovrebis stils, romelic SesaZloa zemoqmedebas axdendes<br />

<strong>mkurnaloba</strong>ze (15-17) (CIII).<br />

jan<strong>da</strong>cvis muSakebma inficirebul pacientebTan erTad un<strong>da</strong> ganixilon<br />

mTeli rigi informaciisa, romelic un<strong>da</strong> esmodes pacients:<br />

o avadmyofs un<strong>da</strong> aexsnas riskis Semcireba (<strong>da</strong>culi sqesobrivi<br />

kontaqti, ineqciis unar-Cvevebis gacnoba <strong>da</strong> sxva) romelic moicavs<br />

<strong>aiv</strong> pozitiur partniorTan <strong>da</strong>ucveli sqesobrivi kontaqtis<br />

SemTxvevaSi <strong>aiv</strong> super infeqciis saSiSroebas rezistentuli StamiT.<br />

(18) (BII)<br />

o toqsoplazmozis negatiuri serologiis SemTxvevaSi avadmyofs<br />

un<strong>da</strong> ganemartos misi ga<strong>da</strong>cemis gzebi (maT Soris riski, romelic<br />

<strong>da</strong>kavSirebulia cxovelebTan) <strong>da</strong> profilaqtikis meTodebi (ix.<br />

protokoli 2 <strong>aiv</strong>/Sidsis ZiriTadi simtomebis <strong>da</strong> oportunistuli<br />

infeqciebis menejmenti)<br />

o radgan HBV/HIV <strong>da</strong> HCV/HIV ko<strong>infeqcia</strong> xSiria <strong>da</strong> <strong>da</strong>kavSirebulia<br />

mTel rig sirTuleebTan, didi mniSvneloba eniWeba maT prevencias.<br />

Tanabrad mniSvnelovania RviZlis <strong>da</strong>zianebis <strong>da</strong> dedi<strong>da</strong>n bavSvze<br />

infeqciebis ga<strong>da</strong>cemis riskis Semcireba.<br />

31


o pacientebi saWiroa iyvnen informirebulni SesaZlo<br />

oportunistuli infeqciebis niSnebze (ix. protokoli 2 <strong>aiv</strong>/Sidsis<br />

ZiriTadi simtomebis <strong>da</strong> oportunistuli infeqciebis menejmenti)<br />

o saineqcio narkotikebis momxmareblebTan un<strong>da</strong> ganvixiloT misi<br />

Sewyvetis mniSvneloba. Tu pacients ar surs an ar SeuZlia<br />

Sewyvitos saineqcio narkotikebis moxmareba maSin un<strong>da</strong><br />

ganvumartoT zianis Semcirebis arsi;<br />

o avadmyofs un<strong>da</strong> esmodes jansaRi cxovrebis wesis kerZod, Zilis,<br />

kvebis, varjiSis mniSvneloba.<br />

o pacientebs, romelTac un<strong>da</strong> <strong>da</strong>iwyon antiretrovirusuli Terapia,<br />

un<strong>da</strong> ganemartoT Semdegi sakiTxebi:<br />

o mkurnalobis reJimis <strong>da</strong>cvis mniSvneloba;<br />

o antiretrovirusuli medikamentebis SesaZlo toqsiuroba;<br />

o medikamentebis urTrierTqmedeba;<br />

o kontracefciis aucilebloba, rodesac pacienti imyofeba<br />

efavirenzis Semcvel reJimze;<br />

o pacientebi informirebulni un<strong>da</strong> iyvnen maTi legaluri<br />

pasugismgeblobebisa <strong>da</strong> uflebebis Sesaxeb;<br />

o pacientebi informirebulni un<strong>da</strong> iyvnen imunizaciis Sesaxeb <strong>da</strong><br />

samsaxureobrivi riskis Sesaxeb.<br />

3. oportunistuli <strong>da</strong> sxva infeqciebis profilaqtika<br />

<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/<strong>SidsiT</strong> avadmyofebi imunizirebul un<strong>da</strong> iyvnen A <strong>da</strong> B<br />

hepatitis virusebisa <strong>da</strong> gripis virusis sawinaRmdegod.<br />

yvela <strong>aiv</strong> inficirebuli , romlis CD4 limfocitebis ricxvi naklebia 200<br />

mm3 un<strong>da</strong> <strong>da</strong>ewyoT profilaqtikuri <strong>mkurnaloba</strong> mTel rig infeqciebze,<br />

maT Soris pnevmocisturi pnevmoniis. ko-trimoqsazoliT profilaqtikuri<br />

Terapia un<strong>da</strong> gagrZeldes manamde, sanam CD4 ujredebis ricxvi ar gaxdeba<br />

200 mm3 meti arv mkurnalobis <strong>da</strong>wyebi<strong>da</strong>n 3 Tvis ganmavlobaSi<br />

stabilurad.<br />

4. antiretrovirusuli Terapia<br />

4.1. arT <strong>da</strong>wyeba<br />

arT <strong>da</strong>wyebis optimaluri dro ar aris <strong>da</strong><strong>da</strong>sturebuli <strong>da</strong> igi ganxilvis<br />

sagania (19) (CIII). sxva<strong>da</strong>sxva kohortuli kvlevis <strong>da</strong> saxelmRvanelo<br />

rekomen<strong>da</strong>ciebis mimoxilva aCvenebs farTod gavrcelebul Sexedulebas,<br />

rom am ga<strong>da</strong>wyvetilebis misaRebad saukeTeso markeria CD4 ricxvi, xolo<br />

virusuli <strong>da</strong>tvirTva meoradi markeria (20-30) (CIII). arT <strong>da</strong>wyebamde un<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>iwyos avadmyofis mxar<strong>da</strong>Wera reJimis maqsimaluri <strong>da</strong>cvis<br />

uzrunvelsayofad;<br />

janmo rekomen<strong>da</strong>cias uwevs arT <strong>da</strong>wyebas <strong>klinikuri</strong> <strong>da</strong> imunologiuri<br />

kriteriumebis safuZvelze. rekomen<strong>da</strong>ciebi arT <strong>da</strong>wyebis Sesaxeb<br />

Sejamebulia cxrilSi 8.<br />

32


cxrili 8<br />

rekomen<strong>da</strong>ciebi arT <strong>da</strong>wyebis Sesaxeb<br />

janmo <strong>klinikuri</strong> stadia CD4 ricxvi<br />

rekomen<strong>da</strong>cia<br />

1<br />

< 200/mm 3 umkurnaleT<br />

200 - 350/mm 3 ganixileT mkurnalobis<br />

SesaZlebloba b, g<br />

2<br />

< 200/mm 3 umkurnaleT<br />

200 - 350/mm 3 ganixileT mkurnalobis<br />

SesaZlebloba b, g<br />

3 200 - 350/mm 3 umkurnaleT<br />

4 CD4 ricxvisgan<br />

umkurnaleT<br />

<strong>da</strong>moukideblad<br />

a. ix. <strong>da</strong>narTi 2 <strong>klinikuri</strong> stadiebis aRwerilobis Sesaxeb<br />

b. rodesac CD4 ricxvi 350/mm 3 -is mi<strong>da</strong>moSia, <strong>da</strong>iwyeT msjeloba<br />

pacientTan arT <strong>da</strong>wyebis saWiroebis moaxloebis <strong>da</strong> mkurnalobis<br />

sawyisi reJimis Sesaxeb.<br />

g. virusuli <strong>da</strong>tvirTva <strong>da</strong>kavSirebulia CD4 ricxvis klebasTan.<br />

rodesac virusuli <strong>da</strong>tvirTva maRalia (> 100000 asli/ml), maRalia<br />

CD4 ricxvis swrafad klebis albaToba. Sesabamisad, Tu virusuli<br />

<strong>da</strong>tvirTva maRalia <strong>da</strong> CD4 ricxvi 350/mm 3 -ia, rekomendebulia arT<br />

<strong>da</strong>wyeba.<br />

arT <strong>da</strong>wyeba un<strong>da</strong> efuZnebodes CD4 ricxvis orjerad gansazRvras 14 – 28<br />

dRis SualediT, raTa gamoiricxos laboratoriuli Secdoma an ga<strong>da</strong>xris<br />

sxva mizezi (magaliTad, Tanmxlebi <strong>da</strong>avadeba).<br />

4.1.1. virusuli <strong>da</strong>tvirTva<br />

virusuli <strong>da</strong>tvirTva TavisTavad ar aris arT <strong>da</strong>wyebis markeri. Tumca, im<br />

SemTxvevaSi Tu virusuli <strong>da</strong>tvirTva 100 000 asli/ml-ze maRalia (man<br />

SeiZleba 1 milion asli/ml-s miaRwios), SesaZloa adgili hqondes CD4<br />

ricxvis swraf klebas. marTalia virusuli <strong>da</strong>tvirTvis gansazRvra<br />

ZviradRirebulia, mniSvnelovania vicodeT misi mniSvneloba mkurnalobis<br />

<strong>da</strong>wyebamde, raTa SemdgomSi SevafasoT mkurnalobis efeqturoba. Tu<br />

virusuli <strong>da</strong>tvirTva ar aris xelmisawvdomi, maSin CD4 ricxvi <strong>da</strong><br />

<strong>klinikuri</strong> simptomebi sakmarisia mkurnalobis <strong>da</strong>wyebis ga<strong>da</strong>wyvetilebis<br />

misaRebad. polimerizaciis jaWvuri reqciisa (pjr) <strong>da</strong> virusuli<br />

<strong>da</strong>tvirTvis ar arseboba ar un<strong>da</strong> gaxdes mkurnalobis ga<strong>da</strong>debis<br />

kriteriumi.<br />

4.1.2 rezistentobis testi<br />

mosazreba pirveli rigis <strong>mkurnaloba</strong>mde rezistentobis testis Catarebis<br />

Sesaxeb gansxvavebulia. rezistentobaze testireba rekomendebulia im<br />

qveynebSi, sa<strong>da</strong>c maRalia priveladi rezistentoba. evropaSi Catar<strong>da</strong><br />

multicentruli kvleva axaldiagnoz<strong>da</strong>smul <strong>aiv</strong> inficirebulebSi 1996 <strong>da</strong><br />

2002 wlebSi. am jgufSi rezistentobis prevalentobam Seadgina 10% (31)<br />

(BII). aSS 40 qalaqSi Catarebul kvlevaSi rezistentobam 14% Seadgina (32)<br />

33


(BII). yvelaze maRali sixSire aRiniSna espaneTSi 26% (33) (BII) <strong>da</strong> sanfranciskoSi<br />

19% (34) (BII). sloveniis monacemebiT rezistentobis sixSire<br />

<strong>da</strong>balia – 3,9% (35) (BII). eqspertebi rekomen<strong>da</strong>cias uweven rezistentobis<br />

testirebas arT <strong>da</strong>wyebamde axaldiagnoz<strong>da</strong>smul pacientebSi (36-38) (BII),<br />

sa<strong>da</strong>c igi xelmisawvdomia, xolo SezRuduli resursebis pirobebSi<br />

rezistentobaze sentineluri (saguSago) ze<strong>da</strong>mxedvelobis <strong>da</strong>wesebas. arT<br />

<strong>da</strong>wyeba SesaZlebelia rezistentobaze testirebis gareSe. ixileT<br />

<strong>da</strong>narTi 3 rezistentobis testirebaze <strong>da</strong>matebiTi informaciisTvis.<br />

4.2 pirveli rigis maarT reJimi<br />

rekomendebulia, rom pirveli rigis arT Seicavdes or<br />

nukleozid/nukleotidis analog revers transkriftazas inhibitors<br />

(nrti anu NRTI) <strong>da</strong> erT ara-nukleozidis analogis revers<br />

transkriptazas inhibitors (anrti anu NNRTI). rekomendebuli<br />

dozebisTvis ixileT <strong>da</strong>narTi 4.<br />

cxrili 9<br />

rekomen<strong>da</strong>ciebi pirveli rigis arT<br />

Sesaxeb<br />

arT reJimi<br />

2 NRTI-s + 1 NNRTI<br />

medikamentebis kombinacia<br />

ZDV + 3TC + (EFV a or NVP)<br />

an<br />

TDF + FTC + (EFV a or NVP)<br />

an<br />

ABC + 3TC + (EFV a or NVP)<br />

a. EFV ganixileba, rogorc upiratesi anrti (AI)<br />

4.2.1. nrti komponenti<br />

- pirveli rigis arT-s ZiriTadi Semadgeneli nawilia ori nrti-s<br />

kombinacia. erT-erTi un<strong>da</strong> iyos lamivudini (3TC) an emtricitabini (FTC)<br />

(39) (AI), xolo meore yvelaze xSirad zidovudinia (ZDV). vinai<strong>da</strong>n<br />

zidovudini pirveli rekomendebuli arv medikamenti iyo, masze uxvi<br />

monacemebia <strong>da</strong>grovili.<br />

- sxva SesaZlo nrti-ebia tenofoviri (TDF) <strong>da</strong> abakaviri (ABC) 3TC–Tan an<br />

FTC–Tan kombinaciaSi. uaxlesi kvlevebi aCveneben TDF/FTC–is kombinaciis<br />

mcire upiratesobas ZDV/3TC–Tan Se<strong>da</strong>rebiT, rodesac gamoiyeneba<br />

efavirenzTan (EFV) kombinaciaSi (40) (AI). aRniSnuli SesaZloa<br />

ganpirobebuli iyos TDF namkurnaleb pacientebSi gverdiTi movlenebis<br />

simciriT. saWiroa <strong>da</strong>matebiTi kvlevebi aRniSnulis <strong>da</strong>sa<strong>da</strong>stureblad.<br />

un<strong>da</strong> aRiniSnos, rom ABC miRebis dros arsebobs saxifaTo<br />

hipersensitiurobis sindromis riski.<br />

- TDF <strong>da</strong> ABC upiratesobaa maTi rezistentobis kargi profili, romelic<br />

saSualebas iZleva momavalSi meti nrti-s kombinaciis gamoyenebas. Tumca<br />

maT aReniSnebaT seriozuli gverdiTi movlenebi <strong>da</strong> efeqturobis<br />

monacemebic mcirea zidovudinTan Se<strong>da</strong>rebiT (41) (CIII).<br />

34


arv medikamentebi arseboben Semdegi fiqsirebuli dozis kombinaciebis<br />

saxiT (anu ori medikamenti 1 tabletSi):<br />

- ZDV + 3TC<br />

- TDF + FTC<br />

- ABC + 3TC<br />

- TDF/FTC kombinaciis ABC/3TC kombinaciasTan Se<strong>da</strong>rebiT <strong>da</strong>matebiTi<br />

upiratesobaa dReSi erTxel misaRebi reJimis arseboba.<br />

- yvela sxva nrti kombinacias pirveli rigis reJimSi gamoyenebisTvis<br />

esaWiroeba safuZvliani mizezi. zogierTi kombinacia ar aris<br />

rekomendebuli (42), xolo sxvebs sWirdebaT gverdiTi movlenebis mWidro<br />

monitoringi. uaxlesi kvlevebi aCveneben gverdiTi movlenebis maRal<br />

sixSires stavudinis (d4T) gamoyenebis dros (40-47) (AI). amis gamo d4T<br />

gamoyenebul un<strong>da</strong> iqnes mxolod im SemTxvevaSi, Tu sxva arCevani ar aris<br />

an sxva nrti-ebi ukunaCvenebia.<br />

arsebobs nrti-ebis gamoyenebasTan <strong>da</strong>kavSirebuli ramdenime wesi:<br />

- ar gamoiyenoT d-medikamentebis kombinacia (ddI (di<strong>da</strong>nozini), ddC<br />

(zalcitabini), d4T).<br />

- ar <strong>da</strong>iwyoT <strong>mkurnaloba</strong> d-medikamentiT arsebuli neiropaTiis dros.<br />

- ar gamoiyenoT ZDV <strong>da</strong> d4T kombinacia.<br />

- ar gamoiyenoT 3TC <strong>da</strong> FTC kombinacia.<br />

4.2.2. anrti komponenti<br />

- saukeTeso monacemebi arsebobs ZDV + 3TC + EFV Sesaxeb (48–50) (AI).<br />

aRniSnuli sami medikamentisgan Semdgari kombinacia dReSi orjer<br />

misaRebia. igi swrafadmoqmedia - EFV gamoyenebis dros virusuli<br />

<strong>da</strong>tvirTva swrafad iklebs pirvel ori kviris ganmavlobaSi, CD4 ricxvis<br />

mateba sxva reJimebis dros aRniSnuli matebis msgavsia. Tumca<br />

aucilebelia mkurnalobis <strong>da</strong>wyebamde Tanmxlebi fsiqiatriuli<br />

<strong>da</strong>avadebebis gamoricxva.<br />

- nevirapini (NVP) kidev erTi rekomendebuli anrtia, romelic nrti-ebTan<br />

kombinaciaSi gamoiyeneba. RviZlis <strong>da</strong>avadebebis dros maRalia misi<br />

toqsiuroba (52) (AI). amis gamo misi gamoyeneba rekomendebulia qalebSi<br />

Tu CD4 ricxvi


sxva anrti-ebi ver aitaneba an arsebobs rezistentobis gansakuTrebuli<br />

forma.<br />

- ori nrti <strong>da</strong> erTi anrti-s alternativa SeiZleba iyos erTi klasisgan<br />

Sedgenili reJimi – “sammagi nukleozidi” 3 an “oTxmagi nuklezidi”,<br />

romlebic mxolod sami an oTxi nrti-sgan Sedgeba. marTalia, am reJimze<br />

sawyisi pasuxi kargia, 24 kviris Semdeg rezistentobis ganviTarebis meti<br />

albaTobaa (48) (AI). Sesabamisad, sami nrti-s kombinacia un<strong>da</strong><br />

gamoiyenebodes gansakuTrebul situaciebSi, magaliTad TB an HCV<br />

koinfeqciis SemTxvevaSi, rodesac erTdrouli <strong>mkurnaloba</strong>a saWiro, an<br />

alternativis saxiT, Tu antri ar aris xelmisawvdomi.<br />

- ori anrti-s <strong>da</strong> erTi nrti-s kombinacia ar aris rekomendebuli (53) (AI).<br />

- bustirebuli proteazas inhibitori (pi) or nrti-sTan erTad SesaZloa<br />

gamoyenebul iqnes pirveli rigis arT saxiT, Tu ukunaCvenebia anrti-ebi<br />

(anu verc efavirenzi <strong>da</strong> verc nevirapini ver iniSneba):<br />

- fsiqiatriuli <strong>da</strong>avadebebi <strong>da</strong> alt-s mateba 3-5-jer;<br />

- cirozi;<br />

- orsuloba, Tu CD4 ricxvia 250 - 350 ujrdi/mm 3 .<br />

- pi Semcveli pirveli rigis arT-s araefeqturobis dros naklebi<br />

arCevania Semdgomi reJimisTvis. zoga<strong>da</strong>d rekomendebulia, rom pi<br />

Semonaxul iqnes meore rigis reJimisTvis.<br />

3 “sammagi nukleozidi”: fiqsirebuli dozis tableti, romelic Seicavs ZDV <strong>da</strong> 3TC <strong>da</strong><br />

ABC. igi miiReba dReSi orjer (zidovudini ar aris rekomendebuli dReSi erTxel<br />

miRebisTvis). amJamad igi yvelaze martivi sammagi Terapiuli reJimia.<br />

4.3. arT reJimis <strong>da</strong>cva<br />

mkurnalobis optimaluri Sedegis misaRebad saWiroa mkurnalobis<br />

reJimis <strong>da</strong>cva. kargad aris cnobili, rom arT reJimis maRal doneze<br />

<strong>da</strong>cva <strong>da</strong>kavSirebulia <strong>aiv</strong> asocirebuli avadobis <strong>da</strong> sikvdilianobis<br />

mkveTr SemcirebasTan (54) (AI), xolo reJimis arasaTanado <strong>da</strong>cva <strong>aiv</strong>-is<br />

wamlebis mimarT rezistentobis swraf ganviTarebas iwvevs (55) (AI). arTsTvis<br />

ar aris gansazRvruli reJimis <strong>da</strong>cvis efeqturi done (arsebobs<br />

sxvaoba reJimebs Soris), Tumca reJimis <strong>da</strong>cva 95%-ze nakleb doneze<br />

<strong>da</strong>kavSirebulia cud virusologiur <strong>da</strong> imunologiur pasuxTan, xolo<br />

reJimis 100%-iT <strong>da</strong>cvas kidev ufro meti sargebeli moaqvs, vidre 95%-iT<br />

<strong>da</strong>cvas (56, 57) (AI). uaxlesi monacemebi aCveneben korelacias reJimis<br />

<strong>da</strong>cvasa <strong>da</strong> arv sxva<strong>da</strong>sxva klasis mimarT rezistentobas Soris (58) (AI).<br />

<strong>da</strong>bal an arasakmaris reJimis <strong>da</strong>cvas mohyveba arasaxarbielo Sedegebi<br />

pacientisTvis, sazogadoebrivi jan<strong>da</strong>cvisTvis <strong>da</strong> qveynis ekonomikisTvis.<br />

kerZod,<br />

- pacientebi arian mniSvnelovani safrTxis winaSe rezistentobis<br />

ganviTarebis, mkurnalobis araefeqturobis <strong>da</strong> <strong>da</strong>avadebis progresirebis<br />

TvalsazrisiT (59, 60) (AI). axali kombinacia erTi reJimis araefeqturobis<br />

SemTxvevaSi umetesad ufro rTulia <strong>da</strong>cvis TvalsazrisiT (meti<br />

tabletebis ricxvi dReSi, gverdiT movlenebi, dieturi SezRudevebi,<br />

toqsiuroba <strong>da</strong> dozirebis sirTule).<br />

- rezistentuli virusis gavrceleba gamoiwvevs mis ga<strong>da</strong>cemas axlad<br />

inficirebul pirebSi. aSS (61) (AI) <strong>da</strong> evropis (62) (AI) monacemebi<br />

36


aCveneben, rom pirveladi rezistentobis sixSire imatebs, <strong>da</strong> SeZenil<br />

rezistentobas uaryofiTi gavlena aqvs arT pasuxze.<br />

- rezistentuli Stamis arsebobas mohyveba meore rigis, mesame rigis <strong>da</strong><br />

e.w. ga<strong>da</strong>rCenis (salvage) reJimi, romlebic, Cveulebriv, ufro Zviria<br />

pirveli rigis reJimebTan Se<strong>da</strong>rebiT.<br />

- reJimis arasakmarisi <strong>da</strong>cva, agreTve, moaswavebs <strong>da</strong>avadebis<br />

progresirebis maRal risks, rac met <strong>da</strong>naxarjebs moiTxovs<br />

oportunistuli infeqciebis samkurnalod (63) (AI).<br />

4.3.1. barierebi reJimis <strong>da</strong>cvaSi <strong>da</strong> maTi sawinaaRmdego zomebi<br />

4.3.1.1. pacientTan <strong>da</strong>kavSirebuli faqtorebi <strong>da</strong> strategiebi<br />

pacients ZiriTadi roli akisria reJimis <strong>da</strong>cvaSi. SeuZlebelia pacientis<br />

mier reJimis <strong>da</strong>cvis potencialis prognozireba. kvlevebma, romlebic<br />

Seiswavlidnen sqess, rasas, asaks, <strong>aiv</strong> ga<strong>da</strong>cemis gzas <strong>da</strong> ganaTlebis<br />

dones, rogorc reJimis <strong>da</strong>cvis indikatorebs, gansxvavebuli Sedegebi<br />

aCvenes (64) (BII). individualuri reJimis <strong>da</strong>cvis donec SesaZloa<br />

sxva<strong>da</strong>sxva dros gansxvavdebodes (65) (BII). umravlesi <strong>aiv</strong> inficirebuli<br />

raRac dros gamoavlens reJimis <strong>da</strong>cvis <strong>da</strong>bal xarisxs.<br />

reJimis <strong>da</strong>cvis <strong>da</strong>bali donis SesaZlo mizezebia:<br />

- narkotikebis <strong>da</strong> alkoholis moxmareba<br />

- cudi kveba siRaribis gamo<br />

- religiuri mosazrebebi (66) (DIV)<br />

- <strong>aiv</strong> statusis gamJRavnebis SiSi medikamentebis rutinuli miRebisas<br />

- fsiqiatriuli mdgomarebebi (67) (DIV)<br />

- gverdiTi movlenebis SiSi <strong>da</strong> eWvi mkurnalobis saWiroebis Sesaxeb (68)<br />

(DIV).<br />

SesaZlo sawinaaRmdego strategiebi:<br />

- ganaTleba arT saWiroebis Sesaxeb<br />

- swrafi reagireba pacientis araswor Sexedulebaze<br />

- arT-s mimarT pacientis ganwyobis regularuli Sefaseba<br />

- “peer” (Tanasworis) Careva (pacientTa jgufebi)<br />

- fsiqiatriuli problemebis regularuli Sefaseba<br />

- reJimis <strong>da</strong>cvisTvis saWiro Cvevebis Sefaseba 4<br />

- specializirebuli socialuri samsaxuris an <strong>da</strong>wesebulebebis CarTva.<br />

4 es SesaZloa gaZlierdes im pirebis CarTviT, vinc kontaqtSia pacientTan (eqTani,<br />

farmacevti, ojaxi), agreTve, grafikis (cxrilebis), saaTiani tabletebis yuTebis<br />

gamoyenebiT, mogzaurobisas gegmis SemuSavebiT, Tu rogor miiRos medikamentebi<br />

garSemomyofebisTvis SeumCnevlad.<br />

4.3.1.2. jan<strong>da</strong>cvis muSakTan <strong>da</strong>kavSirebuli faqtorebi<br />

jan<strong>da</strong>cvis muSakebi naTlad un<strong>da</strong> acnobierebdnen reJimis <strong>da</strong>cvis<br />

mniSvnelobas <strong>da</strong> mis rols rezistentobis ganviTarebaSi. <strong>aiv</strong>/Sidsis<br />

<strong>da</strong>rgSi momuSave profesionali un<strong>da</strong> iRebdes mudmiv ganaTlebas reJimis<br />

<strong>da</strong>cvis sakiTxebSi. arsebobs ramdenime strategia, romelic un<strong>da</strong><br />

gamoiyenos jan<strong>da</strong>cvis muSakma reJimis <strong>da</strong>cvis xarisxis asamaRleblad.<br />

37


- TiToeul centrs, sa<strong>da</strong>c tardeba <strong>aiv</strong> <strong>mkurnaloba</strong>, un<strong>da</strong> hqondes reJimis<br />

<strong>da</strong>cvis werilobiTi strategia, romelic ga<strong>da</strong>ixedeba regularulad.<br />

- jan<strong>da</strong>cvis muSakebi CarTulni un<strong>da</strong> iyvnen reJimis <strong>da</strong>cvis mxar<strong>da</strong>saWer<br />

programebSi (69) (CIII).<br />

- pacientTa survilis gaTvaliswinebam, CaerTos am programebSi<br />

SesaZloa gaaumjobesos reJimis <strong>da</strong>cva.<br />

- reJimis <strong>da</strong>cvaSi mxar<strong>da</strong>Wera un<strong>da</strong> SeeTavazos yvela pacients imis<br />

gaTvaliswinebiT, Tu ra xarisxiT icavs esa Tu is pacienti reJims.<br />

- mxa<strong>da</strong>Wera un<strong>da</strong> gagrZeldes meore rigis <strong>da</strong> “ga<strong>da</strong>rCenis" reJimis<br />

drosac. mkurnalobis araefeqturoba un<strong>da</strong> iyos sakvanZo sakiTxi reJimis<br />

<strong>da</strong>cvis <strong>da</strong> mxar<strong>da</strong>Weris RonisZiebebis gaZlierebisTvis (70).<br />

- reJimis <strong>da</strong>cvis maRali xarisxi xangrZlivi procesia <strong>da</strong> ara erTjeradi<br />

movlena (71) (DIV), avadmyofs mxar<strong>da</strong>Wera un<strong>da</strong> SevTavazos arT <strong>da</strong>wyebisas,<br />

Secvlisas <strong>da</strong> rutinuli meTvalyureobisas.<br />

- jan<strong>da</strong>cvis muSakma un<strong>da</strong> uzrunvelyos, rom pacients hqondes adekvaturi<br />

codna <strong>aiv</strong>-is, reJimis <strong>da</strong>cvas <strong>da</strong> rezistentobas Soris kavSiris, gverdiTi<br />

movlenebis Sesaxeb. sityvieri informacia un<strong>da</strong> gamyardes werilobiTi<br />

informaciiT.<br />

- jan<strong>da</strong>cvis muSakma SesaZloa rekomen<strong>da</strong>cia gauwios tabletebis miRebis<br />

dRiurs, cxrilebs, medikamentebis konteinerebs, ojaxis wevrebis <strong>da</strong><br />

megobrebis CarTvas “Semxseneblebad” (72) (DIV).<br />

- arT reJimis <strong>da</strong>cva umjobesdeba, Tu pacienti pozitiurad aRiqvams<br />

kavSirs eqimTan <strong>da</strong> jan<strong>da</strong>cvis sxva muSakebTan (73) (DIV).<br />

- reJimis <strong>da</strong>cvaze adreuli meTvalyureoba un<strong>da</strong> ganxorcieldes reJimis<br />

<strong>da</strong>wyebi<strong>da</strong>n an Secvli<strong>da</strong>n 2 dRis Semdeg imis gasarkvevad, esaWiroeba Tu<br />

ara pacients <strong>da</strong>matebiTi informacia an aqvs Tu ara raime<br />

gauTvaliswinebeli problema.<br />

4.3.1.3. reJimTan <strong>da</strong>kavSirebuli faqtorebi <strong>da</strong> strategiebi<br />

- dozireba dReSi orjer metad <strong>da</strong>kavSirebulia reJimis <strong>da</strong>cvis ufro<br />

<strong>da</strong>bal donesTan (74) (CIII), xolo dReSi erTxel an orjer misaReb<br />

reJimebs Soris sxvaoba savaraudod ar aris (75) (CIII). dReSi erTxel an<br />

orjer misaRebi reJimis dros, dozaTa umravlesoba droulad miiReba.<br />

multivariaciuli analiziT dozis miReba <strong>da</strong>niSnulze gvian<br />

<strong>da</strong>kavSirebulia mkurnalobis araefeqturobasTan (76) (AI).<br />

- reJimis <strong>da</strong>cvis done ar aris <strong>da</strong>kavSirebuli arv klasTan. Tumca kvebiTi<br />

SezRudva sxva<strong>da</strong>sxva medikamentisTvis SesaZloa qmnides problemas (77)<br />

(BII).<br />

- tabletebis mcire ricxvis dros metia albaToba, rom 48 kviris Semdeg<br />

virusuli <strong>da</strong>tvirTva iqneba < 50 asli/ml (75) (BII).<br />

- <strong>da</strong>mazianebelma wamlebis urTierTqmedebam <strong>da</strong> gverdiTma movlenebma<br />

SesaZloa gavlena moaxdinos reJimis <strong>da</strong>cvis xarisxze. doza SesaZloa<br />

gamotovebul iqnes gulisrevis <strong>da</strong> diareis gamo, sisustis gamo CaZinebam,<br />

agreTve, SesaZloa gamoiwvios dozis gamotoveba (78) (DIV).<br />

SesaZlo sawinaaRmdego strategiebi:<br />

- Sefasdes cxovrebis wesi (kvebis, Zilis, samuSao reJimi) <strong>da</strong> moergos<br />

samkurnalo reJimi;<br />

- Sefasdes pirovnebis ganwyoba sxva<strong>da</strong>sxva reJimis mimarT (tabletis<br />

zoma, formulireba, raodenoba, dieturi SezRudva <strong>da</strong> a. S.).<br />

38


- tabletebis Cveneba pacientisTvis reJimis <strong>da</strong>wyebamde;<br />

- informaciis micema gverdiTi movlenebis <strong>da</strong> maTi marTvis Sesaxeb,<br />

mxar<strong>da</strong>Weris Sesaxeb.<br />

4.4. uSedego <strong>mkurnaloba</strong><br />

mkurnalobis araefeqturoba SesaZloa Sefasdes virusuli <strong>da</strong>tvirTvis <strong>da</strong><br />

CD4 ricxvis gansazRvriT, agreTve, <strong>klinikuri</strong> gamoklveviT.<br />

4.4.1. virusologiuri araefeqturoba<br />

- virusuli <strong>da</strong>tvirTva (vd) mkurnalobis warmatebis an araefeqturobis<br />

yvelaze adreuli indikatoria, romelsac mohyveba CD4 ricxvi<br />

<strong>da</strong>axloebiT 1 Tvis Semdeg. iSviaTad viTardeba paradoqsuli reaqcia<br />

virusologiuri pasuxiT <strong>da</strong> imunologiuri araefeqturobiT. Sesabamisad,<br />

aucilebelia vd Sefasdes CD4 ricxvTan erTad kombinaciaSi.<br />

- virusologiur araefeqturobad miiCneva, Tu vd ar gax<strong>da</strong> 400 asli/ml-ze<br />

naklebi mkurnalobis 24-e kviraze an 50 asli/ml-ze naklebi mkurnalobis<br />

48-e kviraze.<br />

- Tu vd gax<strong>da</strong> ganusazRvreli, magram Semdgomi ori gamokvlevisas 4-8<br />

kviris intervaliT igi kvlav metia 400-1000 asli/ml-ze, aseT SemTxvevaSi<br />

virusologiuri araefeqturobis momatebuli riskia (79) (BII).. reJimis<br />

SenarCuneba zrdis Semdgomi mutaciebis <strong>da</strong> meti medikamentis mimarT<br />

ufro gamoxatuli rezistentobis ganviTarebis risks.<br />

- “Blips” (xanmokle mcire piki) aris vd-s msubuqi mateba ganusazRvreli<br />

doni<strong>da</strong>n 50-200asli/ml-mde. mas SesaZloa adgili hqondes rezistentuli<br />

Stamis ganviTarebis gareSe (laboratoriuli Secdoma), Tumca igi aris<br />

indikatori reJimis <strong>da</strong>cvis msjelobisTvis (80) (BII). am situaciaSi<br />

SesaZloa, agreTve, <strong>da</strong>mxmare roli Seasrulos medikamentebis Terapiulma<br />

monitoringma (TDM). TiToeuli “blifi” un<strong>da</strong> gakontroldes 4 kviraSi.<br />

- Tu virusulogiuri araefeqturobis mizezi ar vlindeba (reJimis<br />

araadeqvaturi <strong>da</strong>cva, wamlebis suboptimaluri done, wamlebis<br />

urTierTqmedeba <strong>da</strong> sxv.), un<strong>da</strong> ganxilul iqnes meore rigis Terapiis<br />

<strong>da</strong>wyebis SesaZlebloba 5 .<br />

5 Tu cnobilia, rom qveyanaSi rezistentobis prevalentoba 7%-ze metia, rekomendebulia<br />

rezistentobis testi mkurnalobis araefeqturobis SemTxvevaSi wamlebis miRebisas an<br />

maTi Sewyveti<strong>da</strong>n 2-4 kviris ganmavlobaSi. mogvianebiT rezistentobis testi ver<br />

gamoavlens rezistentobas mkurnalobis Sewyvetis Semdeg veluri Stamis swrafi zrdis<br />

gamo.<br />

4.4.2. imunologiuri araefeqturoba<br />

- Tu vd ar aris xelmisawvdomi, CD4 ricxvi gamoyenebul un<strong>da</strong> iqnes<br />

mkurnalobis warmatebis an araefeqturobis indikatorad.<br />

- imunologiuri araefeqturobaa, Tu CD4 ricxvma ar moimata 50 /mm 3 -ze<br />

metad arT pirveli wlis ganmavlobaSi. saSualod aranamkurnaleb<br />

39


pacientebSi mkurnalobis pirveli wlis ganmavlobaSi CD4 ricxvi imatebs<br />

150 /mm 3 -iT (81, 82) (AI).<br />

- Tu CD4 ricxvi ar imatebs arT <strong>da</strong>wyebi<strong>da</strong>n pirveli 9 Tvis ganmavlobaSi,<br />

ganxilul un<strong>da</strong> iqnes meore rigis arT SesaZlebloba. Tu vd<br />

aragansazRvradia, reJimi un<strong>da</strong> gagrZeldes. Tu igi > 400-1000 asli/ml-ze,<br />

un<strong>da</strong> verificirdes reJimis <strong>da</strong>cva <strong>da</strong> <strong>da</strong>iwyos meore rigis reJimi.<br />

- Tu CD4 ricxvi ar imatebs 6 Tvis ganmavlobaSi, xelaxla un<strong>da</strong> Sefasdes<br />

reJimis <strong>da</strong>cvis xarisxi.<br />

4.4.3. <strong>klinikuri</strong> araefeqturoba<br />

arT <strong>da</strong>wyebis Semdeg, oportunistuli infeqciis (oi) an sxva <strong>aiv</strong>asocirebuli<br />

<strong>da</strong>avadebis ganviTareba, <strong>klinikuri</strong> araefeqturobis<br />

indikatoria. Tumca es SeiZleba iyo imunuri rekonsitituciis sindromi<br />

(irs), gansakuTrebiT, arT-s <strong>da</strong>wyebi<strong>da</strong>n pirveli 3 Tvis ganmavlobaSi, Tu<br />

igi <strong>da</strong>wyebul iqna CD4 ricxvi 400asli/ml;<br />

>50asli/ml<br />

50 ujredi/mm 3 -ze<br />

naklebi mateba<br />

<strong>klinikuri</strong><br />

araefeqturoba<br />

oi (<strong>aiv</strong>-Tan<br />

asocirebuli)<br />

mkurnalobis<br />

<strong>da</strong>wyebi<strong>da</strong>n 12<br />

kviris Semdeg<br />

oi (gamoricxeT<br />

irs)<br />

4.5. meore rigis arv reJimi<br />

(rekomen<strong>da</strong>ciebi dozebis Sesaxeb ix. <strong>da</strong>narTi 4)<br />

- meore rigis Terapiad rekomendebulia pi-s Semcveli kombinacia. pi-ebs<br />

gaaCniaT maRali genetikuri barieri.<br />

- meore rigis arT rekomnedebulia mxolod pirveli rigis reJimis mimarT<br />

<strong>da</strong><strong>da</strong>sturebuli araefeqturobis SemTxvevaSi.<br />

- meore rigis arT <strong>da</strong>wyebasTan erTad un<strong>da</strong> moxdes reJimis <strong>da</strong>cvis<br />

xelaxali Sefaseba <strong>da</strong> maqsimaluri mxar<strong>da</strong>Wera.<br />

- meore rigis reJimis dros sul mcire ori nrti-s Secvlaa saWiro.<br />

arasodes SecvaloT mxolod erTi wamali saeWvo rezistentobis<br />

SemTxvevaSi.<br />

- efavirenzis <strong>da</strong> nevirapinis xangrZlivi naxevar<strong>da</strong>Slis periodis gamo,<br />

samive wamlis erTdrouli Sewyveta niSnavs, rom efavirenzi an nevirapini<br />

<strong>da</strong>rCeba sisxlSi nrti-ebze xangrZlivad, rac maT mimarT rezistentobis<br />

gamomwvevi mutaciis ganviTarebis risks zrdis.<br />

40


- aqe<strong>da</strong>n gamomdinare, nrti+anrti reJimis Sewyvetisas SesaZloa Sewydes<br />

jer anrti <strong>da</strong> mogvianebiT, <strong>da</strong>axloebiT 7 dRis Semdeg, nrti-ebi. Tumca am<br />

sakiTxTan <strong>da</strong>kavSirebiT sakmarisi monacemebi ar arsebobs.<br />

4.5.1. nrti komponenti<br />

- Tu pirveli rigis arT Seicav<strong>da</strong> ZDV + 3TC, maSin meore rigSi SesaZloa<br />

gamoyenebul iqnas ABC ddI–Tan kombinaciaSi (an TDF <strong>da</strong> moxdes ddI dozis<br />

modifikacia <strong>da</strong> mWidro monitoringi) (83) (CIII).<br />

- Tu pacients pirveli rigis Terapia utardebo<strong>da</strong> TDF an ABC, maT mimarT<br />

rezistentobis maRali albaTobis gaTvaliswinebiT meore rigSi<br />

sasargeblo iqneba ZDV (84) (BII). K65R mutacia, romelsac iwves TDF <strong>da</strong><br />

ABC, zrdis mgrZnobelobas ZDV–s mimarT (85, 86) (BII)..<br />

- 3TC agreTve sasargebloa mis mimarT rezistentobis dros, vinai<strong>da</strong>n mis<br />

mier gamowveuli 184V mutacia amcirebs virusis replikaciis unars <strong>da</strong>,<br />

agreTve, zrdis mgrZnobelobas ZDV mimarT.<br />

4.5.2 pi komponenti<br />

- Tu pirveli rigis Terapia Seicav<strong>da</strong> anrti-s, meore rigSi gamoyenebul<br />

un<strong>da</strong> iqnes pi.<br />

- pi-ebis umravlesoba Zlierdeba (bustirdeba) ritonaviris (RTV an /r)<br />

<strong>da</strong>bali doziT - 100mg 2-jer dReSi. ritonaviri TavisTavad pi-ia.<br />

ritonaviriT ar bustirdeba nelfinaviri, romelic Zlierdeba ara<br />

qimiurad, aramed – sakvebiT. bustirebis meqanizmia ritonaviris mier<br />

citoqrom P450 (CYP) 3A4 izoenzimis inhibireba. Sedegad izrdeba pi<br />

medikamentebis done, gar<strong>da</strong> nelfinavirisa (87) (BII).. ritonaviri<br />

gamoiyeneba mxolod sxva pi-ebis bustirebisTvis <strong>da</strong> ar aris efeqturi<br />

rogorc <strong>da</strong>moukidebeli arv medikamenti.<br />

- pi-ebs Soris gansxvaveba mdgomareobs maT mimarT rezistentobis<br />

ganviTarebisTvis saWiro mutaciebis ricxvSi <strong>da</strong> gverdiTi movlenebis<br />

profilSi.<br />

- yvelaze maRali barieri rezistentobis ganviTarebisTvis aReniSneba<br />

bustirebul lopinavirs (LPV/r) (88).<br />

- ritonaviriT bustirebuli atazanaviris (ATV/r), fosamprenviris (FPV/r),<br />

indinaviris (IDV/r) <strong>da</strong> seqvinaviris (SQV/r) rezistentobis profili<br />

umniSvnelod gansxvavdeba, risi <strong>klinikuri</strong> efeqtic mcirea an saerTod ar<br />

aris.<br />

- atazanaviri SesaZloa gamoyenebul iqnes ritonaviriT bustirebis<br />

gareSec (400 mg/dReSi).<br />

- nelfinaviri efeqturobiT naklebia sxva pi-ebTan Se<strong>da</strong>rebiT. Tumca misi<br />

gamoyeneba kargad dokumentirebulia orsulebSi. misi araefeqturobis<br />

dros SeirCeva D30N mutacia, romelic ar iwvevs jvaredin rezistnetobas<br />

sxva pi-ebis mimarT (89, 90) (BII)..<br />

- arCevis pi-ia LPV/r misi kargad dokumentirebuli efeqturobis gamo (91).<br />

evropaSi registrir<strong>da</strong> LPV/r axali formulireba, romelic gamoiyeneba 2-<br />

jer dReSi <strong>da</strong> ar esaWiroeba macivari (92) (AI).<br />

41


- ar warmoebulia LPV/r–is pir<strong>da</strong>piri Se<strong>da</strong>reba amprenaviris axal forma<br />

fosamprenavirTan, dReSi erTxel misaReb atazanavirTan (93) (CIII) <strong>da</strong><br />

seqvinaviris axal 500mg-ian formasTan, arsebobs mxolod arapir<strong>da</strong>piri<br />

monacemebi (94) (DIV). saWiroa <strong>da</strong>matebiTi kvlevebi.<br />

- pi-s SerCevisas gaTvaliswinebul un<strong>da</strong> iqnas gverdiTi movlenebi,<br />

Tanmxlebi <strong>da</strong>avadebebi, wamlebTan urTierTqmedeba <strong>da</strong> pacientis<br />

individualuri ganwyoba.<br />

cxrili 11 rekomendebuli meore rigis arv reJimi mozardebis<br />

mozrdilTaTvis<br />

pirveli rigis reJimi meore rigis reJimi<br />

LPV/r a (an ATV/r, SQV/r, FPV/r, IDV/r) + ddI + ABC<br />

an<br />

ZDV + 3TC + (EFV an NVP) LPV/r a (an ATV/r, SQV/r, FPV/r, IDV/r) + TDF + ABC<br />

an<br />

LPV/r a (an ATV/r, SQV/r, FPV/r, IDV/r) + TDF + (ZDV + 3TC) b<br />

LPV/r a (an ATV/r, SQV/r, FPV/r, IDV/r) + ddI + ABC<br />

TDF + FTC + (EFV an NVP) an<br />

LPV/r a (an ATV/r, SQV/r, FPV/r, IDV/r) + ddI + ZDV<br />

LPV/r a (an ATV/r, SQV/r, FPV/r, IDV/r) + ddI + ZDV<br />

ABC + 3TC + (EFV an NVP) an<br />

LPV/r a (an ATV/r, SQV/r, FPV/r, IDV/r) + ZDV + TDF (+ 3TC) b<br />

a LPV/r mocemulia rogorc upiratesi pi bustirebuli ritonaviriT, Tumca sxva pi-ebi<br />

SesaZloa gamoyenebul iqnas programis individualuri prioritetebis mixedviT.<br />

SesaZloa nebismieris gamoyeneba CamoTvlilTagan: ATV/r, SQV/r, FPV/r, <strong>da</strong> IDV/r. civi<br />

jaWvis ararsebobis SemTxvevaSi SesaZloa nelfinaviris gamoyeneba, Tumca igi<br />

ganixileba, rogorc naklebad potenturi, vidre bustirebuli pi-ebi.<br />

b ZDV <strong>da</strong> 3TC gamoyeneba naCvenebia strategiuli mizniT, radgan pirveli rigis<br />

araefeqturobis SemTxvevaSi maT mimarT virusi rezistentuli iqneba. kerZod, ZDV<br />

SesaZloa Tavi<strong>da</strong>n agvacilos an Seaferxos K65R mutaciis ganviTareba; xolo 3TC<br />

SeinarCunebs M184V mutacias, romelic amcirebis virusis replikaciis unars <strong>da</strong><br />

garkveulwilad zrdis sensitiurobas ZDV mimarT. un<strong>da</strong> aRiniSnos, rom am strategiis<br />

<strong>klinikuri</strong> Rirebuleba ar aris <strong>da</strong><strong>da</strong>sturebuli.<br />

- Tu ganviTar<strong>da</strong> pi-s Semcveli pirveli rigis arT-s araefeqturoba, meore<br />

rigis reJimis SerCeva efuZneba rezistentobis profils. Tu<br />

rezistentobis profili ar aris xelmisawvdomi, navaraudebi un<strong>da</strong> iqnas<br />

rezistentoba pirveli rigis reJimSi Semavali pi-s mimarT.<br />

pi-s Semcveli pirveli rigis arT-s araefeqturobis dros SesaZlo<br />

arCevania:<br />

- ZDV + 3TC + SQV/r (an ATV/r, FPV/r, IDV/r) ➔ ABC + ddI + LPV/r<br />

- ZDV + 3TC + LPV/r ➔ ABC + ddI + anrti (<strong>da</strong>runaviri (TMC11)) an bustirebuli<br />

tipranaviri (TPV/r)<br />

- kidev erTi arCevania ori pi-s kombinacia, magaliTad SQV + ATV/r (95). ar<br />

aris rekomendebuli ormagi pi-ebis kombniacaSi TPV/r gamoyeneba.<br />

4.6. ga<strong>da</strong>rCenis (Salvage) reJimebi<br />

<strong>da</strong><strong>da</strong>sturebuli meore rigis araefeqturobis SemTxvevebSi<br />

(virusologiuri, imunologiuri, <strong>klinikuri</strong> araefeqturobis<br />

kriteriumebiT) ganixileba ga<strong>da</strong>rCenis reJimebi. ga<strong>da</strong>rCenis reJimebSi<br />

42


igulisxmeba im medikamentebis kombinacia, romlebic SesaZloa muSaobdes<br />

an virusi maT mimarT iyos nawilobriv rezistentuli. yvela reJimi meore<br />

rigis Semdgom garTulebulia <strong>da</strong> moiTxovs arT-codnis maRal dones <strong>da</strong><br />

unar-Cvevebs. genotipuri rezistentobis testis monacemebi am situaciaSi<br />

aucilebelia. zogierT SemTxvevebSi ga<strong>da</strong>rCenis Terapiis <strong>da</strong>wyebamde<br />

umjobesia ramodenime TviT moc<strong>da</strong>, Tumca es strategia SesaZloa iyos<br />

saSiSi, kerZod, Tu CD4 ujredebis ricxvi <strong>da</strong>balia.<br />

o Tu SesaZlebelia, un<strong>da</strong> CaerTos ori medikamentis efeqturi<br />

kombinacia mag; SeWris inhibitori enfurvitidi (ENF) (96) (CIII),<br />

romelic iniSneba 2-jer dReSi kanqveSa aplikaciis saxiT <strong>da</strong> axali<br />

pi TPV (97,90) (CIII), an axali pi TCM114 (99,100) (CIII).<br />

o TPV- genetikuri barieri ufro maRalia, vidre LPV/r <strong>da</strong> monacemebi<br />

gviCveneben mis efeqturobas am ukanasknelTan Se<strong>da</strong>rebiT. dRevandel<br />

dRes TPV gamoiyeneba mxolod ga<strong>da</strong>rCenis Terapiis reJimebSi.<br />

o sxva SesaZleblobaa ori pi kombinacia (102-104) (CIII), gamonaklisia<br />

TPV, romelic ar un<strong>da</strong> gamoviyenoT sxva pi–sTan kombinaciaSi.<br />

4.7. mkurnalobis <strong>da</strong>gegmili Sewyveta<br />

bevri ewinaaRmdegeba arT <strong>da</strong>gegmil Sewyvetas, Tumca <strong>da</strong>sabuTeba<br />

SesaZlebelia. mag. CD4>500 mm 3 mudmivi done <strong>da</strong> virusis supresia mravali<br />

wlebis ganmavlobaSi abrkolebs oportunistuli infeqciebis<br />

ganviTarebas. mkurnalobis <strong>da</strong>gegmili Sewyveta, mkurnalobis reJimis<br />

araadeqvaturad <strong>da</strong>cvis SemTxvevaSi, Tavi<strong>da</strong>n agvacilebs rezistentuli<br />

Stamebis ganviTarebas. mkurnalobis Sewyvetis Semdeg CD4 limfocitebis<br />

ricxvi Camodis pre-arv Terapiis donemde , amdenad aucilebelia pirveli<br />

sami Tvis ganmavlobaSi CD4 limfocitebis ricxvis monitoringi. zogierT<br />

pacientSi limfocitebis ricxvi >350 mm 3 <strong>da</strong> <strong>da</strong>bali virusuli <strong>da</strong>tvirTva<br />

(1000-5000 asli/ml) Tveebisa <strong>da</strong> wlebis ganmavlobaSia SenarCunebuli.<br />

mkurnalobis <strong>da</strong>gegmili Sewyvetis sargebelze arasakmao informaciis<br />

arsebobis gamo janmos mier igi ar aris rekomendebuli.<br />

5.<strong>aiv</strong> inficirebul pacientTa <strong>klinikuri</strong> monitoringi<br />

mas Semdeg rac a<strong>da</strong>mians <strong>da</strong>esmeba <strong>aiv</strong> infeqciis diagnozi is<br />

uzrunvelyofili un<strong>da</strong> iyos monitoringiTa <strong>da</strong> movliT.<br />

5.1. laboratoriuli indikatorebi arT <strong>da</strong>wyebamde<br />

CD4 ujredebis ricxvi<br />

o gaimeoreT yovel 6 TveSi, Tu aris amouxsneli Sedegebi (CD4<br />

ujredebis swrafi <strong>da</strong>qveiTeba an oportunistuli infeqciebis<br />

ganviTareba);<br />

o Tu mimdinareobs msjeloba arT <strong>da</strong>wyebaze (CD4 ujredebi tolia<br />

an


maniSnebelia <strong>da</strong>avadebis duned progresirebis <strong>da</strong> piriqiT,<br />

maRali virusuli <strong>da</strong>tvirTva (>100 000 asli /ml) miuTiTebs<br />

<strong>da</strong>avadebis swraf progresirebaze.<br />

o ZiriTadi laboratoriuli testebi un<strong>da</strong> gakontroldes (cxr.<br />

12) yovel 6 TveSi, Tu ar aris raime sxva mizezi, mag. orsuloba.<br />

5.2. laboratoriuli maCvemeblebis monitoringi arv Terapiaze myof<br />

pacientebSi<br />

arT-s warmatebis pirveli maCvenebelia virusuli <strong>da</strong>tvirTva. imunuri<br />

pasuxi virusuli <strong>da</strong>tvirTvis Sedegia <strong>da</strong> mogvianebiT viTardeba. arT<br />

monitoringisTvis saukeTesoa orives gakontroleba.<br />

virusuli <strong>da</strong>tvirTva:<br />

o virusuli <strong>da</strong>tvirTva un<strong>da</strong> ganisazRvros mkurnalobis <strong>da</strong>wyebi<strong>da</strong>n<br />

4-8 kviraSi reJimis warmatebis SefasebisTvis. virusuli <strong>da</strong>tvirTva<br />

aragansazRvradi un<strong>da</strong> gaxdes 16-24 kviraSi.<br />

o virusuli <strong>da</strong>tvirTvis monitoringisTvis sasurveli intervalia 3-4-<br />

Tve.<br />

o Tu virusuli <strong>da</strong>tvirTva gax<strong>da</strong> aragansazRvradi (< 50 asli/ml) , is<br />

un<strong>da</strong> <strong>da</strong>rCes aragansazRvradi.<br />

o CD4 ujredebis ricxvi un<strong>da</strong> gakontroldes yovel 6 TveSi,<br />

<strong>klinikuri</strong> warumateblobis SemTxvevebis gar<strong>da</strong>.<br />

o ZiriTadi laboratoriuli testebi (cxr. 3 ) un<strong>da</strong> gakontroldes<br />

yovel 6 TveSi, Tu ar aris raime cvlilebebli arv Terapiis<br />

reJimSi.<br />

cxrili 12. laboratoriuli testebis sixSire ZiriTa<strong>da</strong>d <strong>da</strong> specifikuri<br />

arv-s reJimis gaTvaliswinebiT<br />

virusuli<br />

<strong>da</strong>tvirTva<br />

2 4 8 16 24 36 48<br />

sawyisi<br />

kvira kvira kvira kvira kvira kvira kvira<br />

X X X X X<br />

CD4<br />

ujredebis<br />

ricxvi<br />

sisxlis saerTo<br />

analizi<br />

RviZlis<br />

funqciuri<br />

sinjebi<br />

qolesterini<br />

trigliceridebi<br />

Tirkmlis<br />

funqciebi<br />

X X X (X) X<br />

X X X X<br />

(ZDV)<br />

X X X<br />

(NVP)<br />

X (PI)<br />

X<br />

X<br />

(TDF)<br />

X<br />

(TDF,<br />

IDV)<br />

X<br />

(NVP,<br />

ZDV,<br />

PI)<br />

X<br />

(NVP,<br />

PI)<br />

X<br />

(PI)<br />

X (X) X<br />

X (X) X<br />

X (X) X<br />

X: testebi, romlebic un<strong>da</strong> Catardes arv Terapiisgan <strong>da</strong>moukideblad;<br />

X<br />

(PI)<br />

44


X (arv): testebi, romlebic un<strong>da</strong> Catardes mocemuli preparatis<br />

arsebobisas arT reJimSi;<br />

(X): araucilebeli testebi.<br />

5.3. mkurnalobis reJimis <strong>da</strong>cvis monitoringi<br />

yvela pacienti, romelic imyofeba arT-ze mudmivad un<strong>da</strong> imyofebodnen<br />

meTvalyureobis qveS. sanam isini imyofebian mkurnalobis monitoringis<br />

qveS (ixileT <strong>da</strong>mateba 5), miRebuli meTodia stan<strong>da</strong>rtuli anketireba 14<br />

dReSi an TveSi erTxel.<br />

virusuli <strong>da</strong>tvirTvis cvlileba yovelTvis saWiroebs eqimis mier<br />

pacientTan erTad mkurnalobis reJimis ganxilvas. gamoiyeneba kiTxvari,<br />

romlis mixedviTac SeiZleba ganvsazRvroT <strong>da</strong>myoloba mkurnalobisadmi.<br />

mkurnalobis reJimis <strong>da</strong>cva 4-6 Tvis ganmavlobaSi saSualebas iZleva<br />

miRweul iqnas xangrZlivi imunovirusologiuri pasuxi (110) (AI).<br />

sxva<strong>da</strong>sxvagvari Careva SesaZlebelia, magram prioritetulia is reJimi,<br />

romelic adreul TveebSi iZleva arT-ze ukeTes pasuxs (110-114) (AI).<br />

mkurnalobis reJimis <strong>da</strong>cva SeiZleba iyos nawili rutinuli <strong>klinikuri</strong><br />

<strong>da</strong>kvirvebisa, romelsac axorcielebs yvela profesionali eqimi. yoveli<br />

vizitis dros eqimi un<strong>da</strong> <strong>da</strong>rwmundes, rom TiToeul pacients:<br />

o aqvs emociuri <strong>da</strong> fizikuri mxar<strong>da</strong>Wera<br />

o dRis ganmavlobaSi icavs wamlebis miRebis reJims<br />

o esmis, rom reJimis <strong>da</strong>rRveva gamoiwvevs rezistentobis<br />

ganviTarebas<br />

o gacnobierebuli un<strong>da</strong> hqondes, rom yvela doza droulad iqnas<br />

miRebuli<br />

o wamlebis miRebis dros Tavs un<strong>da</strong> grZnobdes komfortulad.<br />

o <strong>da</strong>icvas <strong>da</strong>niSnuleba<br />

o esmodes arv-s moqmedeba <strong>da</strong> gverdiTi efeqtebi.<br />

o icodes Tu rodis mimarTos eqims.<br />

sxva strategia moicavs:<br />

o depresiis <strong>mkurnaloba</strong>, raTa amaRldes mkurnalobis reJimis <strong>da</strong>cva<br />

<strong>da</strong> miRweul iqnas xangrZlivi Sedegi<br />

o wamlebis urTierTqmedebis <strong>da</strong> dozirebis menejmenti.<br />

o medikamentebis gacema mcire raodenobiT <strong>da</strong> xSiri intervalebiT,<br />

romelic aiolebs:<br />

1. problemebis droul gamovlenas, manam sanam ganviTardeba<br />

rezistentoba<br />

2. Semcirdes medikamentebis gacema <strong>da</strong> borotad gamoyeneba<br />

3. gamoyenebuli iqnas dReSi erTxel misaRebi, erTdoziani<br />

medikamentis kombinacia, rac xels Seuwyobs adreul etapze<br />

mkurnalobis <strong>da</strong>myolobas; <strong>da</strong><br />

45


4. <strong>mkurnaloba</strong>ze uSualo ze<strong>da</strong>mxedveloba, gansakuTrebiT<br />

hospitalSi<br />

o fsiqosocialuri <strong>da</strong>xmareba<br />

o pacients miewodos saxelmZRvanelo <strong>da</strong> broSurebi<br />

o pacientebis monawileoba <strong>da</strong>xmarebis jgufebSi<br />

5. 4. arv toqsiuroba <strong>da</strong> gverdiTi efeqtebis menejmenti<br />

gverdiTi efeqtebi xSiria arv Terapiis dros, gansakuTrebiT proteazas<br />

inhibitorebis miRebis dros (ix. cxrili 13).<br />

o lopinavir/ritonavirs <strong>da</strong> nelfinavirs SeuZliaT gamoiwvion diarea<br />

o lopinaviri/ritonaviris miReba asocirebulia hiperlipidemiasTan<br />

(gansakuTrebiT trigliceridebis momatebasTan)<br />

o cximebis metabolizmis <strong>da</strong>rRvevebi SeiZleba gamoiwvios TiTqmis<br />

yvela proteazas inhibitorebma<br />

o erTaderTi proteazas inhibitori, romelic gavlenas ar axdens<br />

lipidur cvlaze aris atazanaviri <strong>da</strong> atazanavir/ritonaviri.<br />

zogierT qveyanaSi atazanaviri mowodebulia mkurnalobis meore<br />

rigis sqemaSi<br />

o kardiovaskularuli garTulebebis riskis momateba saWiroebs<br />

Semdgom Seswavlas<br />

cxrili 13<br />

arv-s toqsiurobis <strong>da</strong><strong>da</strong>stureba <strong>da</strong> menejmenti<br />

ARV toqsiuroba menejmenti<br />

RviZlis nekrozi<br />

nevirapini (NVP) o cxeleba, gamonayari (50%),<br />

gulisreva, Rebineba,<br />

eozinofilia, alt, ast-s<br />

donis momateba<br />

o<br />

o Cveulebriv pirvel 6-18<br />

kviraSi, iSviaTad 48<br />

kviris Semdeg<br />

o<br />

o<br />

laqtat-acidozi<br />

maRli<strong>da</strong>n <strong>da</strong>bali<br />

riskisken:<br />

o stavudini<br />

di<strong>da</strong>nozinTan<br />

erTad<br />

o di<strong>da</strong>nozini<br />

o stavudini<br />

o zidovudini<br />

o<br />

o<br />

o<br />

nevirapinze myofi<br />

pacientebis 1-2%, qalebSi<br />

CD4 > 250 ; kacebSi CD4 ><br />

400-ze<br />

gulisreva, Rebineba,<br />

wonaSi <strong>da</strong>kleba, sisuste,<br />

pankreatiti,<br />

multiorganuli<br />

ukmarisoba,<br />

respiratoruli distres<br />

sindromi<br />

yoveli 1000 pacienti<strong>da</strong>n<br />

1-10 weliwadSi<br />

di<strong>da</strong>nozini <strong>da</strong> stavudini<br />

46<br />

o<br />

o<br />

o<br />

RviZlis funqciuri<br />

sinjebis monitoringi 2,<br />

4, 8, 16 kviraze <strong>da</strong><br />

Semdeg yovel 3 TveSi<br />

simptomuri <strong>mkurnaloba</strong><br />

RviZlis nekrozis<br />

<strong>mkurnaloba</strong>, calkeul<br />

klinikur SemTxvevebSi<br />

wamlebis Sewyveta<br />

laqtat-acidozis<br />

monitoringi Tu eWvia,<br />

inaxos adreuli<br />

indikatorebi<br />

(kreatinkinaza (CK)<br />

HCO3)<br />

acidozis samkurnalod<br />

mowodebulia<br />

bikarbonati<br />

abakaviriT,<br />

tenofoviriT,<br />

lamivudiniT,<br />

emtricitabiniT Secvla


maRali mgrZnobeloba<br />

abakaviri (ABC ) o xSirad aris cxeleba,<br />

gamonayari, aseve sisuste<br />

<strong>da</strong> gulisreva<br />

o 5%, iSviaTad 6 kviris<br />

Semdeg<br />

stivens-jonsis sindromi, epidermisis toqsiuri nekrozi<br />

nevirapini (NVP)<br />

efavirenzis <strong>da</strong>bali<br />

o cxeleba, buStukovani<br />

gamonayari, mialgia<br />

doziT<br />

o nevirapini 1%-Si,<br />

efavirenzi 0,1%-Si<br />

o<br />

o<br />

o<br />

o<br />

o<br />

kanze <strong>da</strong>kvirveba, ar<br />

SeiZleba <strong>da</strong>wyeba<br />

gamonayris<br />

sawinaaRmdego<br />

wamlebTan erTad.<br />

Sewydes abakaviris<br />

miReba <strong>da</strong> ar ganaxldes<br />

Tu diagnozi saeWvoa<br />

Seicvalos<br />

zidovudiniT,<br />

tenofoviriT an<br />

stavudiniT<br />

kanze <strong>da</strong>kvirveba<br />

antibiotikebis <strong>da</strong>niSvna<br />

Wrilobis samkurnalod<br />

pankreatiti<br />

maRli<strong>da</strong>n <strong>da</strong>bali<br />

riskisken:<br />

o stavudini<br />

di<strong>da</strong>nozinTan<br />

erTad<br />

o di<strong>da</strong>nozini<br />

o stavudini<br />

o<br />

o<br />

tkivili, lipazas maRali<br />

done<br />

di<strong>da</strong>nozini 1-7%, dozis<br />

SemcirebiT<br />

o<br />

o<br />

o<br />

lipazas donis<br />

monitoringi<br />

simptomuri <strong>mkurnaloba</strong>,<br />

parenteraluri kveba,<br />

wamlebis Sewyveta<br />

zidovudiniT an<br />

tenofoviriT an<br />

abakaviriT Secvla<br />

47


ARV toqsiuroba menejmenti<br />

nefrotoqsiuroba<br />

tenofoviri TDF o Tirkmlis<br />

ukmarisoba <strong>da</strong><br />

o kreatininis monitoringi,<br />

istoria Tirkmlis<br />

o<br />

fankonis sindromi<br />

ufro xSirad<br />

pacientebSi<br />

Tirkmlis<br />

disfunqciiT<br />

anemia<br />

zidovudini ZDV o anemia <strong>da</strong><br />

neitropenia (sustad<br />

Semcireba iTvleba<br />

normad<br />

zidovudinTan)<br />

o 1-4%, dozaze<br />

<strong>da</strong>mokidebulebiT<br />

periferiuli neiropaTia<br />

di<strong>da</strong>nozini, stavudini,<br />

zalcitabini<br />

cximovani atrofia<br />

stavudini, <strong>da</strong> sxva nrti<br />

o<br />

o<br />

o<br />

o<br />

kidurebis tkivili,<br />

paresTezia<br />

10-30% wlebis<br />

Semdeg<br />

loyisa <strong>da</strong><br />

kidurebis cximis<br />

ganleva<br />

xangrZlivad<br />

gamoyenebis<br />

SemTxvevaSi xSiria<br />

(mitoqondriuli<br />

toqsiuroba)<br />

cximovani akumulacia<br />

PI o matulobs mucelze<br />

gacximovneba,<br />

mkerdis zoma,<br />

o 20-80%<br />

o<br />

o<br />

o<br />

o<br />

o<br />

o<br />

o<br />

o<br />

o<br />

o<br />

o<br />

<strong>da</strong>avadebis Sesaxeb<br />

<strong>mkurnaloba</strong> simtomuria<br />

tenofoviris dozis<br />

koreqcia (saWiroa<br />

kreatininis klirensi:<br />

yovel meore dRes<br />

Seicvalos tenofoviri<br />

zidovudiniT, abakaviriT<br />

an stavudiniT<br />

sisxlis saerTo analizis<br />

monitoringi 2, 4, 8, 12<br />

kviraze. makrocitozi<br />

msubuqi anemiiT<br />

(hemoglobini 100 gr/l)<br />

xSiria<br />

<strong>mkurnaloba</strong> aris<br />

eriTropoetinis<br />

transfuzia (Zalze<br />

Zviria) an Seicvalos<br />

zidovudini sxva nrti<br />

(tenofoviri, abakaviri an<br />

stavudini)<br />

periferiuli nervuli<br />

sistemis kontroli<br />

<strong>mkurnaloba</strong> tkivilis<br />

kupireba, Seicvalos arT.<br />

Sewydes wamlebi an<br />

Seicvalos nrti<br />

(zidovudini, tenofoviri,<br />

abakaviri)<br />

monitoringi <strong>da</strong> sawyis<br />

mdgom. Se<strong>da</strong>reba<br />

Seicvalos stavudini<br />

tenofoviriT an<br />

abakaviriT. Tu atrofia<br />

Seuqcevadia plastikuri<br />

qirurgia naCvenebia<br />

Sefaseba <strong>da</strong> sawyis mdgom.<br />

Se<strong>da</strong>reba<br />

Seicvalos NNRTI-iT, Tu<br />

lipodistrofia/lipoatr<br />

ofia ar aris<br />

tolerantuli, naCvenebia<br />

plastikuri qirurgia<br />

nnrti>APV/fozamprenaviri<br />

FPV>abakaviriABC<br />

o makulur-papuluri<br />

gamonayari<br />

o 15% nnrti, APV 20%,<br />

abakaviri 5%<br />

o<br />

o<br />

cxelebis, RviZlis<br />

funqciuri sinjebis <strong>da</strong><br />

kreatinkinazas<br />

monitoringi<br />

sxva alergenebis<br />

gamoricxva<br />

(sulfametoqsazol/trime<br />

toprimi <strong>da</strong> sxva antibi.).<br />

gamonayari SeiZleba<br />

spontanurad gaqres arT-s<br />

48


transaminazebis elevacia<br />

anrti (all) <strong>da</strong> PIs (all) o auxsneli RviZlis<br />

funqciebis momateba<br />

o<br />

o<br />

8-15% PI <strong>da</strong> nnrti<br />

ufro xSirad<br />

pacientebSi<br />

qronikuli HBV <strong>da</strong><br />

HCV infeqciiT<br />

o<br />

o<br />

o<br />

o<br />

Semdeg<br />

Seicvalos nevirapini<br />

efavirenziT an piriqiT.<br />

Tu ar aris gaumjobeseba<br />

scadeT sxva reJimi<br />

ALT monitoringi yovel<br />

eqvs TveSi,<br />

gaTvaliswinebuli iqnas<br />

sxva faqtorebi (mag.<br />

wamlismieri hepatiti.<br />

momateba xSirad Tan<br />

axlavs nnrti <strong>da</strong> pi<br />

ganuwyvetel miRebas<br />

Sewydes nnrti <strong>da</strong> pi<br />

miReba<br />

ARV toqsiuroba menejmenti<br />

PIs (all),zidovudini<br />

ZDV,di<strong>da</strong>nizini ddI<br />

o<br />

o<br />

gulisreva <strong>da</strong> Rebineba,<br />

diarea<br />

xSiria<br />

centraluri nervuli sistemis (cns) toqsiuroba<br />

efavirenzi EFV o Ramis SfoTva,<br />

koncentraciis <strong>da</strong>rRveva,<br />

depresia (suicidisken<br />

midrekileba)<br />

o 50%<br />

insulin rezistentoba<br />

PIs (yvela magram ATV) o glukozis tolerantoba<br />

matulobs, glukoza<br />

matulobs uzmoze<br />

o 5%<br />

hiperlipidemia<br />

stavudini (d4T)>PIs (all<br />

but ATV)<br />

o lipidebis, qolesterolis,<br />

trigliceridebis<br />

momateba( am<br />

ukanasknelisTvis<br />

stavudini SeiZleba iyos<br />

wamyvani)<br />

o 0%<br />

49<br />

o<br />

o<br />

o<br />

o<br />

o<br />

o<br />

o<br />

o<br />

o<br />

o<br />

gamoiricxos sxva<br />

mizezi (imunuri<br />

rekonstituciis<br />

anTebiTi sindromi CMV<br />

kolitiT,<br />

kriptosporidiozi,<br />

mikrosporidiozi, arT-s<br />

<strong>da</strong>wyebi<strong>da</strong>n kvireebis<br />

Semdeg<br />

<strong>mkurnaloba</strong> aris<br />

loperamidiT Tu<br />

diareis sxva mizezi ar<br />

aris: metoklopramidi,<br />

zofrane gulisrevis <strong>da</strong><br />

Rebinebis dros<br />

pacientebis<br />

gafrTxileba,<br />

fsiqiatris<br />

konsultacia<br />

<strong>mkurnaloba</strong> Cveulebriv<br />

saWiro ar aris.<br />

aRniSnuli movlenebi<br />

g<strong>aiv</strong>lis 5-21 dReSi<br />

uzmoze glukozis<br />

monitoringi<br />

<strong>mkurnaloba</strong> dietiT <strong>da</strong><br />

metforminis an<br />

glitazonis miReba<br />

Seicvalos pi nnrti-iT<br />

lipidebis donis<br />

monitoringi arT-s<br />

<strong>da</strong>wyebi<strong>da</strong>n <strong>da</strong> Semdeg<br />

yovel eqvs TveSi<br />

<strong>mkurnaloba</strong> lipidebis,<br />

qolesterolis <strong>da</strong><br />

trigliceridis<br />

gaidlainebiT<br />

sifrTxilea saWiro<br />

urTierTzemoqmedebisas<br />

(ar SeiZleba<br />

simvastatini <strong>da</strong>


hiperbilirubinemia<br />

atazanaviri (ATV)<br />

>indinaviri ( IDV)<br />

o<br />

o<br />

bilirubinis momateba<br />

(SesaZlebelia qavili,<br />

araprolongirebuli RviZlis<br />

<strong>da</strong>zianeba, Seqcevadi<br />

xSiria<br />

o<br />

o<br />

lovastatini)<br />

bilirubinis <strong>da</strong><br />

<strong>klinikuri</strong> simtomebis<br />

monitoringi<br />

wamlebis Sewyveta Tu<br />

ar aris tolerantoba.<br />

Seicvalos pi.<br />

nefroliTiazi<br />

indinaviri (IDV) o muclis tkivili,<br />

hematuria, Tirkmlis<br />

kolika<br />

o 10-20%<br />

o<br />

o<br />

Sardis analizis <strong>da</strong><br />

kreatininis<br />

monitoringi<br />

<strong>mkurnaloba</strong> igivea rac<br />

nefroliTiazis dros<br />

50


ARV toqsiuroba menejmenti<br />

nefrotoqsiuroba<br />

tenofoviri TDF o Tirkmlis ukmarisoba <strong>da</strong><br />

fankonis sindromi<br />

o<br />

o<br />

ufro xSirad<br />

pacientebSi Tirkmlis<br />

disfunqciiT<br />

anemia<br />

zidovudini ZDV o anemia <strong>da</strong> neitropenia<br />

(sustad Semcireba<br />

iTvleba normad<br />

zidovudinTan)<br />

o 1-4%, dozaze<br />

<strong>da</strong>mokidebulebiT<br />

periferiuli neiropaTia<br />

di<strong>da</strong>nozini, stavudini,<br />

zalcitabini<br />

cximovani atrofia<br />

stavudini, <strong>da</strong> sxva nrti<br />

o<br />

o<br />

o<br />

o<br />

kidurebis tkivili,<br />

paresTezia<br />

10-30% wlebis Semdeg<br />

xSiria xangrZlivi<br />

gamoyenebis SemTxvevaSi<br />

(mitoqondriuli<br />

toqsiuroba)<br />

cximovani akumulacia<br />

PIs o matulobs mucelze<br />

gacximovneba, mkerdis<br />

zoma,<br />

o 20-80%<br />

o<br />

o<br />

o<br />

o<br />

o<br />

o<br />

o<br />

o<br />

o<br />

o<br />

o<br />

kreatininis monitoringi,<br />

istoria<br />

Tirkmlis <strong>da</strong>avadebis<br />

Sesaxeb<br />

<strong>mkurnaloba</strong> simto-muria<br />

tenofoviris dozis<br />

koreqcia (saWiroa<br />

kreatininis klirensi:<br />

yovel meore dRes<br />

Seicvalos tenofoviri<br />

zidovudiniT, abakaviri<br />

an stavudiniT<br />

sisxlis saerTo<br />

analizis monitoringi<br />

2, 4, 8, 12 kviraze.<br />

makrocitozi msubuqi<br />

anemiiT (hemoglobini<br />

100 gr/l) xSiria<br />

<strong>mkurnaloba</strong> aris<br />

eroTropoetinis<br />

transfuzia (Zalze<br />

Zviria) an Seicvalos<br />

zidovudini sxva nrti<br />

(tenofoviri, abakaviri<br />

an stavudini)<br />

periferiuli nervuli<br />

sistemis kontroli<br />

<strong>mkurnaloba</strong> tkivilis<br />

kupireba, Seicvalos<br />

arT. Sewydes wamlebi an<br />

Seicvalos nrti<br />

(zidovudini,<br />

tenofoviri, abakaviri)<br />

monitoringi <strong>da</strong> sawyis<br />

mdgom. Se<strong>da</strong>reba<br />

Seicvalos stavudini<br />

tenofoviriT an<br />

abakaviriT. Tu atrofia<br />

Seuqcevadia plastikuri<br />

qirurgia naCvenebia<br />

Sefaseba <strong>da</strong> sawyis<br />

mdgom. Se<strong>da</strong>reba<br />

Seicvalos NNRTI-iT,<br />

Tu<br />

lipodistrofia/lipoat<br />

rofia ar aris<br />

tolerantuli,<br />

naCvenebia plastikuri<br />

qirurgia<br />

nnrti>APV/fozamprenaviri<br />

FPV>abakaviriABC<br />

o makulur-papuluri<br />

gamonayari<br />

o 15% nnrti, APV 20%,<br />

abakaviri 5%<br />

transaminazebis elevacia<br />

anrti (all) <strong>da</strong> PIs (all) o auxsneli RviZlis<br />

funqciebis momateba<br />

o<br />

o<br />

8-15% PI <strong>da</strong> nnrti<br />

ufro xSirad<br />

pacientebSi qronikuli<br />

HBV <strong>da</strong> HCV infeqciiT<br />

51


ARV toqsiuroba menejmenti<br />

PIs (all),zidovudini<br />

ZDV,di<strong>da</strong>nizini ddI<br />

o<br />

o<br />

gulisreva <strong>da</strong> Rebineba,<br />

diarea<br />

centraluri nervuli sistemis (cns) toqsiuroba<br />

efavirenzi EFV o koncentracia depresia<br />

(suicidisken midrekileba)<br />

o 50%<br />

insulin rezistentoba<br />

PIs (all but ATV) o glukozis tolerantoba<br />

matulobs, glukoza<br />

matulobs<br />

o 5%<br />

hiperlipidemia<br />

stavudini (d4T)>PIs (all<br />

but ATV)<br />

o lipidebis qolesterini,<br />

trigliceridebi<br />

o % meryeobs<br />

hiperbilirubinemia<br />

atazanaviri (ATV)<br />

>indinaviri ( IDV)<br />

o<br />

o<br />

bilirubinis momateba<br />

(SesaZloa qavili, ar<br />

grZeldeba RviZlis<br />

<strong>da</strong>zianeba, Seqcevadia)<br />

xSirad cvalebadobs<br />

nefrolifiazi<br />

indinaviri (IDV) o muclis tkivili,<br />

hematuria, Tirkmlis<br />

kolika<br />

o 10-20%<br />

5.5 imunuri rekontituciis sindromi (irs)<br />

irs adgili aqvs arT sawyis etapze, ufro xSirad rodesac CD4


xSiri oportonistuli infeqciebia, magram cudi mkurnalobis SemTxvevaSi<br />

SesaZlebelia PCP ganviTardes (122) (BII). irs ganviTarebis Semdeg arT<br />

un<strong>da</strong> gagrZeldes oportunistuli infeqciebis <strong>mkurnaloba</strong>sTan erTad.<br />

SesaZlebelia prednizolonis <strong>da</strong>bali dozebi (20-60 mg dReSi). arT<br />

SesaZlebelia Sewydes Tu adgili aqvs oportunistuli infeqciebis<br />

mkurnalobis gverdiT efeqtebs an gamoxatulia ezofagiti (CMV,<br />

herpesuli <strong>infeqcia</strong>, kandidozi) tkiviliT.<br />

5.6. wamlebis urTierTqmedeba<br />

wamlebis urTierTqmedeba warmoadgens calke problemas arT-s dros.<br />

<strong>aiv</strong>/<strong>SidsiT</strong> inficirebulebi iReben ramdenime saxis medikamentebs, imis<br />

gamo, rom aqvT manifestirebuli <strong>da</strong>avadeba <strong>da</strong>/an Tanmxlebi <strong>da</strong>avadebebi.<br />

medikamentebis urTierTqmedebis miuxe<strong>da</strong>vad, maTi kombinaciis miReba<br />

SesaZlebelia kvlav gagrZeldes. miuxe<strong>da</strong>vad amisa gverdiTi efeqtebis<br />

gamovlenis SesaZlebloba maRalia <strong>da</strong> saWiroebs monitorings.<br />

kontraceptivebis miReba sariskoa.<br />

cxrilSi 14 <strong>da</strong> 15 ilustrirebulia aranukleozidis revers<br />

transkriftazas inhibitorebis <strong>da</strong> proteazas inhibitorebis<br />

urTierTmoqmedeba.<br />

cxrili 14.<br />

anrtis zemoqmedeba<br />

nnrti efeqti mniSvneloba<br />

EFV NPV<br />

+ ergotamini ++ (Tavi<strong>da</strong>n<br />

acileba)<br />

+ antiariTmulebi: lidokaini,<br />

++ (SeniSvna)<br />

amio<strong>da</strong>roni <strong>da</strong> sxva<br />

antikonvulsurebi: karbamazepini,<br />

+ +<br />

+ + fenitoini, fenobarbitali<br />

(+)c + itrakonazoli, ketokonazoli +<br />

+ ciklosporini, takrolizmusi,<br />

+ +<br />

rapamicini<br />

+ + + mi<strong>da</strong>zolami, alprazolami,<br />

+ +<br />

triazolami<br />

+ kalciumis arxis blokatorebi + +<br />

+ + sildenafili, vardenafili,<br />

+ +<br />

ta<strong>da</strong>lafili<br />

+ fentanili + +<br />

+ + metadoni + +<br />

+ + kontraceptivebi + +<br />

+ + rifampini, rifabutini + +<br />

+ + stivens jonsis sindromi + +<br />

+ + varfarini + +<br />

53


cxrili 15.<br />

proteazas inhibitorebi<br />

APV ATV IDV LPV NFV RTV SQV<br />

proteazas inhibitorebis zemoqmedeba<br />

efeqti<br />

+ fentanili, tramadoli,<br />

hidrokodoni<br />

+ + kodeini, morfini,<br />

metadoni<br />

+ + + + + + + amio<strong>da</strong>roni, lidokaini,<br />

flekainidi<br />

+ + + + + + karbamazepini,<br />

klonazepami, fenitoini,<br />

fenobarbitali<br />

+ + + + tricikluri<br />

antidepresantebi<br />

mniSvneloba<br />

+<br />

+<br />

+<br />

++ (Tavi<strong>da</strong>n<br />

acileba)<br />

+ + sxva antidepresantebi +<br />

+ loratadini + +<br />

+ atovaqvini +<br />

+ + + ++ + + ++ benzodiazepini + +<br />

+ beta blokatorebi +<br />

+ + + + + + + kalciumis arxis<br />

blokatorebi<br />

+ + + klaritromicini,<br />

eriTromicini, Tirkmlis<br />

+ + + + + klaritromicini,<br />

eriTromicini<br />

+<br />

+ +<br />

+ (SeniSvna)<br />

+ + + + kontraceptivebi + +<br />

+ + + + kortikosteroidebi +<br />

+ + + + + + + ciklosporini +<br />

+ + + + + + + ergot derivatebi ++ (Tavi<strong>da</strong>n<br />

+ ++ + + + + +<br />

protonuli dguSis<br />

inhibitorebi (PPIs)<br />

+<br />

acileba)<br />

+ (SeniSvna)<br />

(++, ATV-<br />

Tavi<strong>da</strong>n<br />

acileba)<br />

+ ++ + + + + + H2 antagonistebi ++ (SeniSvna)<br />

(++, ATV)<br />

++ (Tavi<strong>da</strong>n<br />

acileba)<br />

+ irinotekani ++ (Tavi<strong>da</strong>n<br />

acileba)<br />

+<br />

+ + + + + + + lovastatini,<br />

simvastatini<br />

+ + + + + ketokonazoli,<br />

itrakonazoli<br />

+ + + + + + + pimozidi ++ (Tavi<strong>da</strong>n<br />

acileba)<br />

+ + + + + + + rifampini ++ (Tavi<strong>da</strong>n<br />

+ + + + + + +<br />

rifabutini<br />

acileba)<br />

+ (SeniSvna,<br />

doze<br />

adjustment)<br />

+ + + + + + + sildenafili + +<br />

+ + + + + + + stiven jonsis sindromi ++ (Tavi<strong>da</strong>n<br />

acileba)<br />

+ tenofoviri + + (add RTV)<br />

+ + + Teopilini +<br />

+ + + + varfarini +<br />

54


cxrilebis wakiTxvis magaliTi<br />

1. cxrili 14 rigi 6: efavirenzi mkacrad zrdis dones: mi<strong>da</strong>zolamis,<br />

alfrazolamis <strong>da</strong> triazolamis, maSin roca nevirapinis doza<br />

amcirebs. zemoT xsenebuli faqtis <strong>klinikuri</strong> mniSvneloba<br />

mdgomreobs medikamentebis kvlav mowodebaSi.<br />

2. cxrili 15 rigi 4: abakaviri, indinavir/lopinaviri, nelfinaviri,<br />

ritonaviri <strong>da</strong> seqvinaviri zrdian karbamazepinis, klonazepamis,<br />

fenitoinis <strong>da</strong> fenobartialis dones, maSin roca es wamlebi<br />

amcireben proteazas inhibitorebis dones. <strong>klinikuri</strong> Rirebuleba<br />

imaSia, rom aseT kombinacias Tavi un<strong>da</strong> avaridoT.<br />

klinikur doneze Sesagrovebeli minimaluri monacemebis<br />

CamonaTvali<br />

klinikur doneze Sesagrovebeli minimaluri monacemebis CamonaTvali<br />

mniSvnelovania, rogorc mkurnalobis xelmisawvdomobisa <strong>da</strong><br />

Sedegianobis indikatori. aseTi indikatorebi exmareba menejers<br />

SesTavazos es servisi yvelas, vinc saWiroebs.<br />

CamoTvlili monacemebi un<strong>da</strong> Segrovdes klinikur doneze, rogorc<br />

regularuli sabaziso: (TveSi erTxel, kvartalSi an eqvs TveSi<br />

erTxel)<br />

o <strong>aiv</strong> pacientebis ricxvi, romelTac vxe<strong>da</strong>vT weliwadSi erTxel<br />

o <strong>aiv</strong> pacientebis ricxvi, romlebic ganixilebian arT-s<br />

kandi<strong>da</strong>tebad (CD4


O<strong>da</strong>mateba 1. ZiriTadi informacia <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis mkurnalobis<br />

<strong>da</strong> movlis personaluri istoriisTvis<br />

TariRi<br />

cxrili 16.<br />

CD4<br />

ujredebi/mm3 %<br />

ZiriTadi informacia <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis<br />

mkurnalobis <strong>da</strong> movlis personaluri istoriisTvis<br />

VL<br />

asli/ml<br />

rezistentoba<br />

(genotipi an<br />

fenotipi)<br />

56


<strong>da</strong>mateba2. jan<strong>da</strong>cvis msoflio organizaciis mier mowodebuli<br />

klinikuli stadia <strong>aiv</strong>/Sidsis mozardebsa <strong>da</strong> mozrdilebSi<br />

(Sua evropis regionis versia, a<strong>da</strong>mianebisTvis romelTa asaki<br />

>15welze, <strong>aiv</strong> pozitiuria an saxezea <strong>aiv</strong> infeqciis sxva<br />

laboratoriuli testebi)<br />

mwvave <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong><br />

o asimtomuri<br />

o mwvave retrovirusuli sindromi<br />

<strong>klinikuri</strong> stadia 1<br />

o asimtomuri<br />

o persistuli generalizebuli limfadenopaTia<br />

<strong>klinikuri</strong> stadia 2<br />

o seboreuli dermatiti<br />

o angularuli heiliti<br />

o ganmeorebiTi oraluri ulceracia (ori an meti epizodi eqvsi<br />

Tvis ganmavlobaSi)<br />

o herpes zosteri<br />

o respiratoruli traqtis ganmeorebiTi <strong>infeqcia</strong> (ori an meti<br />

epizodi eqvsi Tvis ganmavlobaSi, sinusiti, Sua otiti, bronqiti,<br />

faringiti, traqeiti)<br />

o frCxilebis sokovani <strong>infeqcia</strong><br />

<strong>klinikuri</strong> stadia 3<br />

o piris Rrus Tmovani leikoplakia<br />

o umizezo qronikuli faRaraTi erT Tveze meti<br />

o ganmeorebiTi oraluri kandidozi (ori an meti epizodi eqvsi<br />

Tvis ganmavlobaSi<br />

o sxva baqteriuli <strong>infeqcia</strong> (mag. pnevmonia, empiema, piomioziti,<br />

Zvlebis an saxsrebis <strong>infeqcia</strong>, meningiti, baqteriemia)<br />

o mwvave, nekrozuli, ulcerogenuli stomatiti, gingiviti an<br />

periodontiti)<br />

<strong>klinikuri</strong> stadia 4<br />

o filtvis tuberkulozi<br />

o eqstra pulmonuri tuberkulozi (limfadenopaTiis CaTvliT)<br />

o wonis umizezo <strong>da</strong>kargva (eqvsi Tvis ganmavlobaSi 10% meti)<br />

o <strong>aiv</strong> asocirebuli ganlevis sindromi<br />

o pnevmocisturi pnevmonia<br />

o ganmeorebiTi sxva an radiologiurad <strong>da</strong><strong>da</strong>sturebuli<br />

baqteriuli pnevmonia (ori an meti epizodi erT weliwadSi)<br />

o CMV retiniti (+koliti)<br />

o martivi herpes virusuli <strong>infeqcia</strong> (qronikuli an persistuli<br />

bolo erTi Tvis ganmavlobaSi)<br />

o encefalopaTia<br />

o <strong>aiv</strong>-Tan asocirebuli kardiomiopaTia<br />

57


o <strong>aiv</strong>-Tan asocirebuli nefropaTia<br />

o progresuli multifokaluri leikoencefalopaTia<br />

o kapoSis sarkoma <strong>da</strong> <strong>aiv</strong>_Tan <strong>da</strong>kavSirebuli avTvisebiani<br />

<strong>da</strong>avadebebi:<br />

1.toqsoplazmozi<br />

2.diseminirebuli sokovani <strong>infeqcia</strong> (mag. kandidozi,<br />

kokcidomikozi, histoplazmozi)<br />

3.kriptosporidozi<br />

4.kriptokokuli meningiti<br />

5.aratuberkulozuri mikobaqteriuli <strong>infeqcia</strong><br />

<strong>da</strong>mateba 3. rezistentobis testi<br />

rezistentobis testis Casatareblad saWiroa virusuli <strong>da</strong>tvirTva<br />

minimum 500-1000 asli/ml. testis Catareba SeuZlebelia, rodesac<br />

aRiniSneba virusis sruli supresia.<br />

genotipis rezistentobis testi <strong>da</strong>myarebulia virusis rnm-is mutaciis<br />

analizze. mutacia <strong>da</strong>mokidebulia virusis mgrZnobelobis cvlilebaze.<br />

es aris arapir<strong>da</strong>piri mtkiceba wamlis rezistentobisa. rezistentuli<br />

virusis populacia ar aris maRali <strong>da</strong> Seadgens mTeli populaciis 20%-s.<br />

fenotipis rezistentobis testi msgavsad mikrobiologiuri<br />

rezistentobis testisa, ikvlevs virusis replikaciis unars ujredebis<br />

kulturaSi sxva<strong>da</strong>sxva agentis arsebobisas <strong>da</strong> a<strong>da</strong>reben virusis veluri<br />

Stamis unarianobas. 50% inhibitoris koncentracia (IC50) aris wamlis<br />

potenciis markeri. testis Sedegi gviCvenebs mgrZnobelobis gansxvavebul<br />

xarisxs.<br />

rezistentobis romeli testi gamoviyenoT<br />

amJamad arsebuli yvela testi aris Zviri. genotipis testis Rirebuleba<br />

Seadgens 400 E, fenotipis _ 800 E (2005w). drom nimuSis aRebi<strong>da</strong>n Sedegis<br />

miRwevamde SeiZleba Seadginos ramdenime kvira. genotipis bazisuri testi<br />

saSualebas iZleva <strong>da</strong>igegmos mkurnalobis reJimi. pirveli <strong>da</strong> meore<br />

rigis mkurnalobis sqemebi ar saWiroebs Zvir fenotipis tests. rodesac<br />

gaurkvevelia arT-s istoria, sakmarisad cnobili mutacia, <strong>mkurnaloba</strong> ar<br />

aris Sedegiani, fenotipuri testis Catareba gamarTlebulia. yvela<br />

testis SemTxvevaSi un<strong>da</strong> gagrZeldes mkurnalobis arsebuli reJimi, sxva<br />

SemTxvevaSi swrafad ganviTardeba rezistentuli Stamebi. ar arsebobs<br />

stan<strong>da</strong>rtuli rekomen<strong>da</strong>ciebi romeli rezistentuli testebi ganiviyenoT,<br />

fenotipuri Tu genotipuri.<br />

58


<strong>da</strong>mateba 4. ZiriTadi informacia antiretrovirusuli mkurnalobis Sesaxeb<br />

cxrili 17. ZiriTadi informacia antiretrovirusuli mkurnalobis Sesaxeb<br />

arv abreviatura zoma dozebi SeniSvnebi gverdiTi efeqtebi rezistentobis profili<br />

(didi <strong>da</strong> mcire)<br />

nrti<br />

abakaviri ABC 300 mg 300 mg tab. orjer an<br />

600 mg erTxel<br />

di<strong>da</strong>noziri ddI 250 mg<br />

400 mg<br />

pacienti >60kg: 400 mg<br />

tab. erTxel<br />

pacienti 60kg: 40 mg<br />

kaps. orjer<br />

pacienti


arv abreviatura zoma dozebi SeniSvnebi gverdiTi<br />

efeqtebi<br />

nevirapini NVP 200 mg 200 mg tab. orjer pirveli 14 dRe 200 mg<br />

erTxel,Semdeg 200 mg<br />

orjer<br />

delavirdini DLV 200 mg<br />

100 mg<br />

200 mg x 2 tab. samjer an<br />

100 mg x 4 tab. samjer<br />

pi<br />

atazanaviri ATV 300 mg 300 mg erTxel<br />

+<br />

100 mg RTV erTxel<br />

fozamprenaviri FPV 700 mg 700 mg tab. orjer +<br />

100 mg kaps. RTV orjer<br />

indinaviri IDV 400 mg 400 mg kaps. orjer +<br />

100 mg kaps. RTV orjer<br />

lopinaviri/ LPV/r 133 mg/33 mg (133 mg/33 mg) x 3 kaps.<br />

rito-naviri<br />

200 mg/50 mg orjer an<br />

kombinacia<br />

(200 mg/50 mg) x 2 tab.<br />

nelfinaviri NFV 250 mg<br />

625 mg<br />

ritonaviri<br />

RTV<br />

100 mg<br />

orjer<br />

625 mg x 2 tab. orjer<br />

an 250 mg x 5 tab orjer<br />

seqvinaviri SQV<br />

500 mg 500 mg x 2 kaps. orjer<br />

+ 100 mg kaps. RTV orjer<br />

tipranaviri TPV 250 mg 250 mg x 2 kaps. orjer +<br />

100 mg x 2 kaps. RTV<br />

orjer<br />

ujredSi SeWris inhibitorebi<br />

enfuvirtidi ENF 90 mg 90 mg/ml kanqveSa<br />

ineqcia orjer<br />

60<br />

ar gamoiyeneba evropaSi<br />

iseTive dozireba, rogorc<br />

<strong>mkurnaloba</strong>ze myofi<br />

pacientebis. gamoiyeneba<br />

ritonavirTan erTad<br />

iseTive dozireba, rogorc<br />

<strong>mkurnaloba</strong>ze myofi<br />

pacientebis. gamoiyeneba<br />

ritonavirTan erTad<br />

gamoiyeneba ritonavirTan<br />

erTad<br />

Zveli monacemebiT<br />

saWiroa gayinva, axali<br />

monac. amis saWi-roeba ar<br />

aris; dReSi erTxel<br />

saWmelTan erTad Sewova<br />

izrdeba 270%-iT; ar<br />

Zlierdeba ritonavirTan<br />

erTad<br />

axali 500 mg tab. 2004<br />

wlamde iyo 200 mg. gamoiyeneba<br />

ritonavirTan erTad<br />

iseTive dozireba, rogorc<br />

<strong>mkurnaloba</strong>ze myofi<br />

pacientebis. ar gamoiyeneba<br />

pi-Tan erTad, gamoiyeneba<br />

ritonavirTan erTad<br />

ar aris recepri<br />

oraluri miRebisTvis<br />

gamonayari, RviZlis<br />

fermentebis<br />

momateba<br />

gamonayari, gastrointestinuri<br />

simptomebi, diarea<br />

bilirubinis<br />

momateba<br />

gamonayari, Tavis<br />

tkivili, diarea,<br />

dislipidemia<br />

Tirkmlis kenWi,<br />

dislipidemia<br />

diarea, meteorizmi,<br />

dislipidemia<br />

diarea, meteorizmi<br />

dislipidemia, RviZlis<br />

funqciebis momateba,<br />

diarea<br />

diarea <strong>da</strong> sxva<br />

gastrointestinuri<br />

simpromebi,<br />

dislipidemia<br />

dislipidemia,<br />

RviZlis funqciebis<br />

momateba, diarea<br />

kanis mxriv reaqcia<br />

(qavili, SeSupeba,<br />

tkivili)<br />

rezistentobis<br />

profili<br />

(didi <strong>da</strong> mcire)<br />

100I, 101E, 103N, 106A/M, 108I,<br />

179D/E, 181C/I, 188C/H,<br />

190A/S, 230L<br />

K103N/S, Y181C/I, P236L,<br />

G190A/S/E/Q/C, Y188L/H/C,<br />

V106A/M, K101E/P, M230L,<br />

K238T/N, F318L, V179D/E<br />

24I, 33F/I/V, 36I/L/V, 46I/L, 50L,<br />

54V/L/M/T, 82A/F/T/S, 84V, 88S,<br />

90M<br />

32I, 47V, 50V, 54L/M,<br />

82A/F/T/S, 84V<br />

24I, 32I, 36I, 46I/L, 54V,<br />

82A/F/T/S, 84V, 90M<br />

10I/R/V, 20M/R, 24I, 32I,<br />

33I/F/V, 46I/L, 53L, 54V/L, 63P,<br />

71V, 82A/F/T, 84V, 90M<br />

30N, 36I, 46I/L, 54V/L/M/T,<br />

82A/F/T/S, 84V, 88D/S, 90M<br />

48V, 53L, 54V/L, 82A/F/T, 84V,<br />

90M<br />

13L/V, 20M/R/V, 33F/I, 35D/N,<br />

36I, 45R, 46I/L, 47V, 54A/M/T/V,<br />

58E, 66F<br />

69K, 71I/K, 74P, 82F/L/T,<br />

84C/V, 90M, 91S


<strong>da</strong>mateba 5. mkurnalobis reJimis <strong>da</strong>cvis monitoringis meTodebi<br />

TviT-angariSi kargi markeria mkurnalobis reJimisa, magram ara<br />

saukeTeso. igi ga<strong>da</strong>Warbebulad afasebs arT-s efeqturobas, vidre sxva<br />

meTodi (128). aucilebelia pacientma gaamJRavnos problemebi pirispir<br />

saubrisas. es meTodi SeiZleba iyos mniSvnelovani pacientis rolis<br />

gaZlierebisTvis mkurnalobis <strong>da</strong>gegmvaSi, sapirispirod mowodebuli<br />

kontrolirebadi meTodisa.<br />

momwodeblis Sefaseba mwiria (129) <strong>da</strong> ar aris sasurveli.<br />

wamlis donis monitoringi aris Zviri <strong>da</strong> SeuZlebelia yvela arT-ze<br />

myofi pacientisTvis. es ar aris rutinuli meTodi mkurnalobis<br />

efeqturobis kontrolisTvis. im SemTxvevaSi, rodesac plazmaSi wamlis<br />

Semcveloba <strong>da</strong>balia, mkurnalobis efeqturoba ar ganixileba. plazmaSi<br />

wamlis done aris laboratoriuli markeri , romelic aCvenebs mag.<br />

zidovudinis miRebis reJimis <strong>da</strong>cvas.<br />

samedicino SemTxvevebis monitoringis sistema (MEMS) xSirad gamoiyeneba<br />

kvlevebis dros.<br />

tabletebis raodenoba <strong>da</strong> farmakologiuri dokumenti SeiZleba<br />

ganxilul iqnas, rogorc arasasurveli mcdeloba jan<strong>da</strong>cvis muSakebis<br />

mxri<strong>da</strong>n akontrolon <strong>mkurnaloba</strong>ze <strong>da</strong>myoloba. amitom pacients un<strong>da</strong><br />

movTxovoT, rom Tan hqondes <strong>da</strong>rCenili medikamentebi.<br />

tabletebis identifikaciis testi (PIT) warmoadgens axal meTods,<br />

romelic korelaciaSia TviTangariSTan (132). pacientebs un<strong>da</strong> SeeZloT im<br />

tabletebis amocnoba, romlebsac Rebuloben (132). pacientebma un<strong>da</strong><br />

amoarCion is tabletebi, romlebsac Rebuloben sxva msgavsi magram ara<br />

identuri arv “tyupi tabletebisgan”.<br />

surogati markerebis gamoyeneba realuria, magram <strong>da</strong>gvianebulia rodesac<br />

saxezea miRebis reJimis <strong>da</strong>rRveva. pi-s Semcvel reJimebze ganviTarebuli<br />

virusuli araefeqturoba <strong>da</strong>kavSirebulia miRebis reJimis <strong>da</strong>rRvevasTan<br />

<strong>da</strong> pi-ze genotipuri rezistentobis ararsebobasTan, rac miuTiTebs rom<br />

mkurnalobis araefeqturoba gamowveulia reJimis <strong>da</strong>rRveviT (133,134).<br />

mimwodeblebi Zalian frTxilad un<strong>da</strong> iyvnen am markerebis<br />

interpretaciisas <strong>da</strong> gaiTvaliswinon medikamentebis sisxlSi <strong>da</strong>bali<br />

donis sxva SesaZlo mizezebi (131).<br />

62


<strong>da</strong>mateba 6. antiretrovirusuli medikamentebis CamonaTvali<br />

cxrili 18<br />

antiretrovirusuli medikamentebis CamonaTvali<br />

saerTaSoriso<br />

saxeli (INN)<br />

nrti<br />

abakaviri (ABC)<br />

di<strong>da</strong>nozini (ddI)<br />

emtricitabini<br />

(FTC)<br />

lamivudini (3TC)<br />

mwarmoeblis saxeli<br />

epzikomi US, Kivexa United Kingdom<br />

(lamivudini/abakaviri)<br />

triziviri Europe, United Kingdom, US<br />

(zidovudini/lamivudini/abakaviri)<br />

ziageni United Kingdom, United States<br />

abaviri<br />

viroli<br />

viroli LZ (abkaviri/lamivudini/zidovudini)<br />

videqsi, videqsi EC<br />

dineqsi EC<br />

odiviri Kit (di<strong>da</strong>nozini/lamivudini/efavirenzi)<br />

aviro-Z<br />

virozini<br />

viro-Z<br />

diviri<br />

atripla (efavirenzi/emtricitabini/tenofoviri)<br />

emtriva<br />

truva<strong>da</strong> (tenofoviri/emtricitabini)<br />

kombiviri United Kingdom, United States<br />

(lamivudini/zidovuni)<br />

epiviri United Kingdom, United States, zefiqsi<br />

United Kingdom<br />

epzikomi United Kingdom, kiveqsa United Kingdom<br />

(lamivudini/abakaviri)<br />

triziviri United Kingdom, United States<br />

(zidovudini/lamivudini/abakaviri)<br />

lamivoqsi<br />

staveqsi-L (lamivudini/stavudini)<br />

staveqsi-LN (lamivudini/nevirapini/stavudini)<br />

zidoveqsi-L (lamivudini/zidovudini)<br />

zidoveqsi-LN (lamivudini/nevirapini/zidovudini)<br />

duoviri (lamivudini/zidovudini)<br />

duoviri-N (lamivudini/nevirapini/zidovudini)<br />

lamiviri<br />

odiviri Kit (di<strong>da</strong>nozini/lamivudini/efavirenzi)<br />

triomuni (lamivudini/nevirapini/stavudini)<br />

heptaviri<br />

lamistari 30, lamistari 40 (lamivudini/stavudini)<br />

nevilasti (lamivudini/nevirapini/stavudini)<br />

zidolami (lamivudini/zidovudini)<br />

virolami<br />

virokombi (lamivudini/zidovudini)<br />

virolansi (lamivudini/nevirapini/stavudini)<br />

virolisi (lamivudini/stavudini)<br />

virol LZ, abak-ALZ (abkaviri/lamivudini/zidovudini)<br />

farmaceptuli<br />

kompania<br />

GlaxoSmithKline<br />

Genixpharma<br />

Ranbaxy<br />

Bristol-Myers Squibb<br />

Ranbaxy (India)<br />

Thai Government<br />

Bristol-Myers Squibb<br />

Cipla<br />

GlaxoSmithKline<br />

Aurobindo<br />

Cipla<br />

Genixpharma<br />

Ranbaxy<br />

63


saerTaSoriso<br />

saxeli<br />

stavudini (d4T)<br />

tenofoviri (TDF)<br />

triple<br />

nuceozidi (TRZ)<br />

zidovudini (ZDV<br />

or AZT)<br />

nnrti<br />

delavirdini<br />

(DLV)<br />

efavirenzi (EFV)<br />

nevirapini (NVP)<br />

mwarmoeblis saxeli<br />

zeriti, zeriti XR<br />

staveqsi<br />

sraveqsi-L (lamivudini/stavudini)<br />

sraveqsi-LN (lamivudini/nevirapini/stavudini)<br />

staviri<br />

lamiviri-S (lamivudini/stavudini)<br />

triomuni (lamivudini/nevirapini/stavudini)<br />

lamistari (lamivudini/stavudini)<br />

nevilasti (lamivudini/nevirapini/stavudini)<br />

stagi<br />

staviri<br />

avostavi<br />

triviro-LNS (lamivudini/nevirapini/stavudini)<br />

virolansi (lamivudini/nevirapini/stavudini)<br />

virolisi, koviro (lamivudini/stavudini)<br />

virostavi<br />

truva<strong>da</strong> (tenofoviri/emtricitabini)<br />

vireadi (tenofoviri)<br />

atripla (efavirenzi/emtricitabini/tenofoviri)<br />

triziviri United Kingdom, United States<br />

(zidovudini/lamivudini/abakaviri)<br />

kombiviri United Kingdom, United States (lamivudini<br />

/zidovudini)<br />

retroviri United Kingdom, United States<br />

triziviri United Kingdom, United States<br />

(zidovudini/lamivudini/abakaviri)<br />

zidoveqsi<br />

zidoviri<br />

duoviri (lamivudini /zidovudini)<br />

zido-H (zidovudini)<br />

antiviri<br />

aviro-Z<br />

virokombi (lamivudini /zidovudini)<br />

viroli LZ (abakaviri/lamivudini/zidovudini)<br />

viro-Z<br />

reskriptori<br />

Sustiva Europe, United Kingdom, Stocrin Australia, Europe,<br />

Latin America, South Africa<br />

atripla (efavirenzi/emtricitabini/tenofoviri)<br />

viranzi<br />

efaviri<br />

estiva<br />

efferveni<br />

viramuni<br />

nevireqsi<br />

staveqsi LN (lamivudini/nevirapini/stavudini)<br />

duoviri-N (lamivudini/nevirapini/zidovudini)<br />

nevimuni<br />

triomuni (lamivudini/nevirapini/stavudini)<br />

nevilasti (lamivudini/nevirapini/stavudini)<br />

gpoviri<br />

farmaceptuli<br />

kompania<br />

Bristol-Myers Squibb<br />

Aurobindo<br />

Cipla<br />

Genixpharma<br />

GPO (Thailand)<br />

Ranbaxy<br />

Gilead Sciences<br />

Bristol-Myers Squibb<br />

GlaxoSmithKline<br />

GlaxoSmithKline<br />

Aurobindo<br />

Cipla<br />

Genixpharma<br />

GPO (Thailand)<br />

Ranbaxy<br />

Pfizer, Inc.<br />

Bristol-Myers Squibb<br />

Aurobindo<br />

Cipla<br />

Genixpharma<br />

Ranbaxy<br />

Boehringer Ingelheim<br />

Aurobindo<br />

Cipla<br />

Genixpharma<br />

GPO (Thailand)<br />

64


saerTaSoriso saxeli mwarmoeblis saxeli farmaceptuli<br />

kompania<br />

nevipani<br />

triviro LNS (lamivudini/nevirapini/stavudini)<br />

Ranbaxy<br />

virolansi (lamivudini/nevirapini/stavudini)<br />

zidoveqsi-LN (lamivudini/nevirapini/zidovudini)<br />

Fusion Inhibitors<br />

enfuvirtidi, T-20 fuzeoni Roche<br />

Pharmaceuticals &<br />

Trimeris, Inc.<br />

proteazas inhibitorebi<br />

amprenaviri (APV) Agenerase United Kingdom, United States GlaxoSmithKline<br />

atazanaviri (ATV) Reyataz Europa, US, Zreva<strong>da</strong> Bristol-Myers Squibb<br />

fosamprenaviri (FPV) leqsiva US, telziri United Kingdom GlaxoSmithKline<br />

and Vertex<br />

Indiraviri (IDV)<br />

kriqsivani<br />

Merck & Co.<br />

indiveqsi<br />

Aurobin<strong>da</strong><br />

indiviri<br />

Cipla<br />

indiviri<br />

Genixpharma<br />

virodini<br />

Ranbaxy<br />

lopinaviri/ritonaviri kaletra<br />

Abbott Laboratories<br />

kombinacia (LPV/r)<br />

nelfinaviri (NFV) viracepti<br />

Pfizer, Inc., Roche<br />

Pharmaceuticals<br />

nelveqsi<br />

Aurobin<strong>da</strong><br />

nelviri<br />

Cipla<br />

nelfini<br />

Genixpharma<br />

nefaviri<br />

Ranbaxy<br />

ritonaviri (RTV) norviri<br />

Abbott Laboratories<br />

ritoviri<br />

Hetero/Genix<br />

seqvinaviri (SQV)<br />

<strong>da</strong>mateba 7. leqsikoni<br />

Fortovase europe, United Kingdom, United States<br />

Invirase United Kingdom, United States<br />

65<br />

Roche<br />

Pharmaceuticals<br />

mkurnalobis reJimis <strong>da</strong>cva. rodesac wamlis dozis 95%-ia miRebuli<br />

saubaria mkurnalobisadmi <strong>da</strong>myolobaze. am maCveneblis qvemoT<br />

saubaria mkurnalobis reJimis <strong>da</strong>rRvevaze.<br />

foni bazisuri nawilia arT mkurnalobisa, romelic Cveulebriv<br />

Seicavs or nrti-s, romelic Tavis mxriv fonia proteazas inhibitoris<br />

an pi-s <strong>da</strong> SeWris inhibitorisTvis. termini “optimaluri foni”<br />

gulisxmobs problemis regulirebas nrti-sTvis, romelic<br />

<strong>da</strong>myarebulia rezistentobis testis Sedegze.<br />

medegianoba aris mkurnalobis reJimis <strong>da</strong>cvis Zveli termini.<br />

genetikuri barieri gamoxatavs virusis mutaciis im raodenobas,<br />

romelic saWiroa wamlebis mimarT rezistentobis ganviTarebisTvis.<br />

rezistentoba erTi mutaciiT niSnavs <strong>da</strong>bal genetikur bariers.<br />

rezistentoba aTi mutaciiT niSnavs Zalian maRal genetikur bariers,<br />

Tumca aseTi <strong>da</strong>xasiaTeba SeiZleba Seicvalos.<br />

maRali mutacia warmoadgens cvlilebebs virusis rnm-Si, romelic<br />

ganapirobebs rezistentobas arT-s wamlebze an mTlian klasze.


mcire mutacia muSaobs kombinaciaSi. igi SesaZloa gaxdes wamyvani<br />

rezistentobis ganviTarebaSi, an ewinaaRmdegebodes sxva araxelsayrel<br />

did an mcire mutacias.<br />

nukleozidis analogis mutacia (NAMs) mJRavndeba jvaredini<br />

rezistentobiT umetes nrti-sTvis.<br />

wertilovani mutacia warmoadgens erT cvlilebas rnm-is jaWvSi, risi<br />

Sedegic aris rezistentobis ganviTareba wamlis an wamlebis mTeli<br />

klasis mimarT. magaliTad: arT-s mkurnalobis dros 103 wertilovani<br />

mutacia niSnavs mutacias mTeli nrti-is mimarT.<br />

rezistentoba aris Sedegi rnm-is jaWvSi aminomJavebis Tanamimdevrobis<br />

cvlilebis, rac xdeba <strong>aiv</strong>-is “Raribi” replikaciis mizezi.<br />

cvlilebaTa umravlesoba ganapirobebs virusis sikvdils, zogierTi<br />

cvlilebis Sedegad ki virusi iZens unars gaumklavdes arT-s <strong>da</strong><br />

ga<strong>da</strong>rCes. mkurnalobis warmatebisTvis sasurvelia arT-s <strong>da</strong>wyebamde<br />

virusuli replikaciisa <strong>da</strong> rezistentobis testis Catareba.<br />

rezistentobis zogierTi Sedegi saboloo jamSi gamosadegia.<br />

Timidinis analogebis mutacia (TAMs) aris Sedegi zidovudiniT<br />

mkurnalobis.<br />

<strong>da</strong>mateba 8. horizonts miRma<br />

arT-s kvleva grZeldeba. virusis axal mutacias <strong>da</strong> rezistentobas<br />

adgili aqvs regularulad _ rac qmnis axal warmodgenas wamlebisa<br />

<strong>da</strong> virusis urTierTobis Sesaxeb.<br />

qvemoT moyvanilia zogierTi ukanaskneli antiretrovirusuli<br />

preparatebi, romlebic mowonebulia an gadis gamoc<strong>da</strong>s kombinaciaSi<br />

Zvel medikamentebTan.<br />

o dReSi erTxel fiqsirebuli doza kombinaciiT _ tenifoviri +<br />

emtricitabini + efavirenzi ufro efeqturia, vidre<br />

stan<strong>da</strong>rtuli kombinacia zidovudini + lamivudini + efavirenzi<br />

(40).<br />

o etravirini warmoadgens axal nnrti, romelsac aqvs didi<br />

potenciali, miuxe<strong>da</strong>vad mutaciisa, ramac SeiZleba ganapirobos<br />

nnrti-s klasis rezistentobis ganviTareba (135).<br />

o <strong>da</strong>runaviri (TMC 114) axali proteazas inhibitoria, romelsac<br />

gaaCnia maRali genetikuri barieri, vidre<br />

lopinavir/ritonavirs, rezistentobis ganviTareba ufro nela<br />

xdeba, vidre nelfinaviris, APV, an lopinavir/ritonaviris<br />

SemTxvevaSi. <strong>da</strong>runaviri xelmisawvdomia farTod xelmisawvdomi<br />

programisTvis (EAP) (136). is axlaxan <strong>da</strong>mtkicebul iqna FDA-s<br />

mier.<br />

o kapravirini warmoadgens meore Taobis nnrti-s, romelic bevrad<br />

efeqturia miuxe<strong>da</strong>vad nnrti-s klasikuri rezistentobisa.<br />

o axali koreceptoris inhibitorebi kvlevis meore fazaSia.<br />

CXCR4 <strong>da</strong> CCR5, romlebic gamoxataven virusebs, brZoloben<br />

wamlebTan, romlebsac SeuZliaT gamiowvion erTis an orives<br />

inhibicia. axali testi koreceptorebis eqspresiisa saWiroa<br />

mkurnalobis dros. gverdiTi efeqtebi amJamad SezRudulia,<br />

Tumca sawyisi gamocdilebiT am axal klasisTvis aRmoCenilia<br />

kardiotoqsiuri efeqti. aRiareba SeiZleba moxdes 2007 wels.<br />

66


gamoyenebuli literaturis CamonaTvali:<br />

1. Palella FJ Jr et al. Declining morbidity and mortality among patients with advanced human<br />

immunodeficiency virus infection. HIV Outpatient Study Investigators. The New England Journal of<br />

Medicine, 1998, 338(13):853–860.<br />

2. Sterne JA et al. Long-term effectiveness of potent antiretroviral therapy in preventing AIDS and death:<br />

a prospective cohort study. The Lancet, 2005, 366(9483):378–384.<br />

3. Lewden C. Responders to antiretroviral treatment over 500 CD4/mm³ reach same mortality rates as<br />

general population: APRICO and Aquitaine Cohorts. 10th European Aids Conference, Dublin, 17–20<br />

November, 2005 (Abstract PE18.4/8).<br />

4. Bartlett JG, Gallant JE. 2003 Medical Management of HIV Infection. Johns Hopkins University, Division<br />

of Infectious Disease and AIDS Service. Baltimore, 2003 (http://www.hopkins-aids.edu/publications/<br />

book/03MMHIV1to3.pdf accessed 11 September 2006).<br />

5. Wilson IB et al. Quality of HIV care provided by nurse practitioners, physician assistants and physicians.<br />

Annals of Internal Medicine, 2005, 143(10):729–736.<br />

6. Aberg JA et al. Primary care guidelines for the management of persons infected with human<br />

immunodeficiency virus: recommen<strong>da</strong>tions of the HIV Medicine Association of the Infectious Diseases<br />

Society of America. Clinical Infectious Diseases, 2004, 39:609–629.<br />

7. Mellors JW et al. Plasma viral load and CD4+ lymphocytes as prognostic markers of HIV-1 infection.<br />

Annals of Internal Medicine,1997, 126(12):946–954.<br />

8. Savès M et al. Risk factors for coronary heart disease in patients treated for human immunodeficiency<br />

virus infection compared with the general population. Clinical Infectious Diseases, 2003, 37(2):292–<br />

298.<br />

9. Friis-Moller N et al. Combination antiretroviral therapy and the risk of myocardial infarction. The New<br />

England Journal of Medicine, 2003, 349(21):1993–2003.<br />

10. Pragna Patel. Incidence of AIDS defining and non-AIDS defining malignancies among HIV-infected<br />

persons. 13th Annual Conference on Retroviruses and Opportunistic Infections (13th CROI), Denver,<br />

5–8 February 2006 (Poster 813).<br />

11. HIV testing methods. Geneva, Joint United Nations Programme on HIV/AIDS (UNAIDS), 1997 (UNAIDS<br />

Technical Up<strong>da</strong>te WC 503.1).<br />

12. Mulcahy F et al. CD4 counts in pregnancy do not accurately reflect the need for long-term HAART.<br />

13th Annual Conference on Retroviruses and Opportunistic Infections (CROI), Denver, 5–8 February<br />

2006 (Abstract 704b).<br />

13. Hawkins D et al. Guidelines for the management of HIV infection in pregnant women and the prevention<br />

of mother-to-child transmission of HIV. HIV Medicine, 2005, 6:107–148.<br />

14. Friis-Moller N et al. Exposure to PI and NNRTI and risk of myocardial infarction: results from the D:<br />

A:D study. 13th Annual Conference on Retroviruses and Opportunistic Infections (CROI), Denver, 5–8<br />

February 2006 (Abstract 144).<br />

15. Markowity M et al. Infection with multidrug resistant, dual-tropic HIV-1 and rapid progression to AIDS:<br />

a case report. The Lancet, 2005, 365(9464):1031–1038.<br />

16. Urbina A, Jones K. Crystal methamphetamine, its analogues, and HIV infection: medical and psychiatric<br />

aspects of a new epidemic. Clinical Infectious Diseases, 2004, 38(6):890–894.<br />

17. Gregory M et al. Illicit drug use and HIV-1 disease progression: a longitudinal study in the era of highly<br />

active antiretroviral therapy. American Journal of Epidemiology, 2006, 163(5):412–420.<br />

18. Markowitz M et al. Infection with multidrug resistant, dual-tropic HIV-1 and rapid progression to AIDS:<br />

a case report. The Lancet, 2005, 365(9464):1031–1038.<br />

19. Kassutto S et al. Longitudinal analysis of clinical markers following antiretroviral therapy initiated during<br />

acute or early HIV type 1 infection. Clinical Infectious Diseases, 2006, 42:1024–1031.<br />

20. The EACS Euroguidelines Group. European guidelines for the clinical management and treatment of<br />

HIV-infected adults in Europe. AIDS, 2003, 17(Suppl.):S3–S26.<br />

21. British HIV Association guidelines for the treatment of HIV-infected adults with antiretroviral therapy.<br />

London, British HIV Association, 2003 (http://www.bhiva.org/guidelines/2003/hiv/index.html, accessed<br />

30 May 2006).<br />

22. Guidelines for the use of antiretroviral agents in HIV-1 infected adults and adolescents. Bethes<strong>da</strong>,<br />

United States Department of Health and Human Services (DHSS), 2004.1-35 patient evaluation and antiretroviral<br />

treatment for adults and adolescents<br />

23. Salzberger B et al. German-Austrian recommen<strong>da</strong>tions for the antiretroviral therapy on HIV-infections.<br />

European Journal of Medical Research, 2004, 9:491–504<br />

24. Egger M et al. Prognosis of HIV-1-infected patients starting highly active antiretroviral therapy: a<br />

collaborative analysis of prospective studies. The Lancet, 2002, 360(9327):119–129.<br />

67


25. Phillips AN et al. Viral load outcome of non-nucleoside reverse transcriptase inhibitor regimens for<br />

2203 mainly antiretroviral-experienced patients. AIDS, 2001, 15(18):2385–2395.<br />

26. Sterling TR et al. Improved outcomes with earlier initiation of highly active antiretroviral therapy among<br />

human immunodeficiency virus-infected patients who achieve durable virologic suppression: longer<br />

follow-up of an observational cohort study. Journal of Infectious Diseases, 2003, 188(11):1659–1665.<br />

27. Opravil M et al. Clinical efficacy of early initiation of HAART in patients with asymptomatic HIV<br />

infection and CD4 cell count >350 x 10(6) /l. AIDS, 2002, 16(10):1371–1381.<br />

28. Gras L et al. Predictors of changes in CD4 cell count seven years after starting HAART. 13th Annual<br />

Conference on Retroviruses and Opportunistic Infections (CROI), Denver, 5–8 February 2006 (Abstract<br />

530).<br />

29. Palella FJ Jr et al. Survival benefit of initiating antiretroviral therapy in HIV-infected persons in different<br />

CD4+ cell strata. Annals of Internal Medicine, 2003, 138(8):620–626.<br />

30. Keruly J et al. Increases in CD4 cell count to five years in persons with sustained virologic suppression.<br />

13th Annual Conference on Retroviruses and Opportunistic Infections (CROI), Denver, 5–8 February<br />

2006 (Abstract 529).<br />

31. Wensing AMJ, et al. Analysis from more than 1800 newly diagnosed patients with HIV from 17 European<br />

countries shows that 10% of the patients carry primary drug resistance: the CATCH study. The 2nd<br />

IAS Conference on HIV Pathogenesis and Treatment, International AIDS Society and ANRS, Paris, 13<br />

July 2003 (Abstract LB1).<br />

32. Ross L et al. Prevalence of antiretroviral drug resistance and resistance mutations in antiretroviral therapy<br />

(ART) n<strong>aiv</strong>e HIV infected individuals from 40 US cities. 44th Interscience Conference on Antimicrobial<br />

Agents and Chemotherapy (ICAAC), Washington, 30 October–2 November 2004 (Abstract<br />

H-173).<br />

33. De Mendoza C et al. Evidence for a different transmission efficiency of viruses with distinct drug-reistance<br />

genotypes. 12th International Drug Resistance Workshop, Los Cabos, Mexico, 10–13 June 2003<br />

(Abstract 130).<br />

34. Grant GM et al. Declining nucleoside reverse transcriptase inhibitor primary resistance in San Francisco<br />

2000–2002. 12th International Drug Resistance Workshop, Los Cabos, Mexico, 10–13 June 2003<br />

(Abstract 120).<br />

35. Babic DZ et al. Prevalence of antiretroviral drug resistance mutations and HIV-1 non-B subtypes in<br />

newly diagnosed drug-n<strong>aiv</strong>e patients in Slovenia, 2000–2004. Virus Research, 2006, 118(1–2):156–<br />

163.<br />

36. Cane P et al. Time trends in primary resistance to HIV drugs in the United Kingdom: multicentre<br />

observational study. BMJ, 2005, 331(7529):1368.<br />

37. de Mendoza C et al. Antiretroviral recommen<strong>da</strong>tions may influence the rate of transmission of drug<br />

resistant HIV type 1. Clinical Infectious Diseases, 2005, 41(2):227–232.<br />

38. Daar ES, Richman DD. Confronting the emergence of drug-resistant HIV type 1: impact of antiretroviral<br />

therapy on individual and population resistance. AIDS Research and Human Retroviruses, 2005,<br />

21(5):343–357.<br />

39. McDoll et al. Emtricitabine and 3TC: interchangeable A systemic review. 10th European AIDS<br />

Conference (EACS), Dublin, 17–20 November 2005 (Poster 7.3/17).<br />

40. Gallant JE et al. Tenofovir DF, emtricitabine, and efavirenz vs. zidovudine, lamivudine, and efavirenz<br />

for HIV. The New England Journal of Medicine, 2006, 354(3):251–260.<br />

41. DeJesus E et al. Abacavir versus zidovudine combined with lamivudine and efavirenz, for the treatment<br />

of antiretroviral-n<strong>aiv</strong>e HIV-infected adults. Clinical Infectious Diseases, 2004, 39(7):1038–1046.<br />

42. Barrios A et al. Paradoxical CD4+ T-cell decline in HIV-infected patients with complete virus suppression<br />

taking tenofovir and di<strong>da</strong>nosine. AIDS, 2005, 19(6):569–575.<br />

43. Saag MS et al. Efficacy and safety of emtricitabine vs stavudine in combination therapy in antiretroviraln<strong>aiv</strong>e<br />

patients: a randomized trial. JAMA, 2004, 292(2):180–189.<br />

44. Bonnet F et al. Risk factors for hyperlactataemia in HIV-infected patients, Aquitaine Cohort, 1999–<br />

2003. Antiviral Chemistry & Chemotherapy, 2005, 16(1):63–67. 1-36 HIV/AIDS TREATMENT AND CARE CLINICAL<br />

PROTOCOLS FOR THE WHO EUROPEAN REGION<br />

45. Mallon PW et al. A prospective evaluation of the effects of antiretroviral therapy on body composition<br />

in HIV-1-infected men starting therapy. AIDS, 2003, 17(7):971–979.<br />

46. Shah SS, Rodriguez T, McGowan JP. Miller Fisher variant of Guillain-Barré syndrome associated with<br />

lactic acidosis and stavudine therapy. Clinical Infectious Diseases, 2003, 36(10):131–133.<br />

47. Bernasconi E et al. Abnormalities of body fat distribution in HIV-infected persons treated with<br />

antiretroviral drugs: The Swiss HIV Cohort Study. Journal of Acquired Immune Deficiency Syndromes,<br />

1999, 31(1):50–55.<br />

48. Gulick RM et al. Triple-nucleoside regimens versus efavirenz-containing regimens for the initial treatment<br />

68


of HIV-1 infection. The New England Journal of Medicine, 2004, 350(18):1850–1861.<br />

49. Staszewski S et al. Efavirenz plus zidovudine and lamivudine, efavirenz plus indinavir, and indinavir<br />

plus zidovudine and lamivudine in the treatment of HIV-1 infection in adults. Study 006 Team. The New<br />

England Journal of Medicine, 1999, 341(25):1865–1873.<br />

50. Bartlett JA et al. Abacavir/lamivudine in combination with efavirenz, amprenavir/ritonaviror stavudine:<br />

ESS40001 (CLASS) preliminary 48 weeks results. 14th International AIDS Conference, Barcelona,<br />

July 2002 (Abstract TuOrB1189).<br />

51. van Leeuwen R et al. A randomized trial to study first-line combination therapy with or without a protease<br />

inhibitor in HIV-1–infected patients. AIDS, 2003, 17(7):987–999.<br />

52. Calza L et al. Substitution of nevirapine or efavirenz for protease inhibitor versus lipid-lowering therapy<br />

for the management of dyslipi<strong>da</strong>emia. AIDS, 2005, 19(10):1051–1058.<br />

53. Sheran M. The nonnucleoside reverse transcriptase inhibitors efavirenz and nevirapine in the treatment<br />

of HIV. HIV Clinical Trials, 2005, 6(3):158–168.<br />

54. Palella FJ, Delaney KM, Moorman AC. Declining morbidity and mortality among patients with advanced<br />

human immunodeficiency virus infection. The New England Journal of Medicine, 1998,<br />

338:853–860.<br />

55. Perelson AS et al. HIV-1 dynamics in vivo: virion clearance rate, infected cell life-span, and viral<br />

generation time. Science, 1996, 271(5255):1582–1586.<br />

56. Mannheimer S et al. The consistency of adherence to antiretroviral therapy predicts biologic outcomes<br />

for human immunodeficiency virus-infected persons in clinical trials. Clinical Infectious Diseases,<br />

2002, 34(8):1115–1121.<br />

57. Fischl M et al. Impact of directly observed therapy on long-term outcomes in HIV clinical trials. 8th<br />

Conference on Retroviruses and Opportunistic Infections (CROI), Chicago, 4–8 February 2001 (Abstract<br />

528).<br />

58. Bangsberg DR et al. Adherence-resistance relationships for protease and non-nucleoside reverse<br />

transcriptase inhibitors explained by virological fitness. AIDS, 2006, 20(2):223–231.<br />

59. Maher K et al. Disease progression, adherence and response to protease inhibitor therapy for HIV infection<br />

in an Urban Veterans Affairs Medical Center. Journal of Acquired Immune Deficiency Syndromes,<br />

1999, 22(4):358–363.<br />

60. Vanhove GF et al. Patient compliance and drug failure in protease inhibitor monotherapy. JAMA, 1996,<br />

276(24):1955–1956.<br />

61. Little SJ et al. Antiretroviral-drug resistance among patients recently infected with HIV. The New England<br />

Journal of Medicine, 2002, 347(6):385–394.<br />

62. UK Collaborative Group on Monitoring the Transmission of HIV. Drug resistance. Analysis of prevalence<br />

of HIV-1 drug resistance in primary infections in the United Kingdom. BMJ, 2001, 322(7294):1087–<br />

1088.<br />

63. Bangsberg DR, Perry S, Charlesbois ED. Adherence to HAART predicts progression to AIDS. 8th<br />

Conference on Retroviruses and Opportunistic Infections (CROI), Chicago, 4–8 February 2001 (Abstract<br />

483).<br />

64. Lerner BH, Gulick RM, Dubler NN. Rethinking nonadherence: historical perspectives on triple-drug<br />

therapy for HIV disease. Annals of Internal Medicine, 1998, 129(7):573–578.<br />

65. Carrieri P et al. The dynamic of adherence to highly active antiretroviral therapy: results from the French<br />

National APROCO cohort. Journal of Acquired Immune Deficiency Syndromes, 2001, 28(3):232–239.<br />

66. Walsh JC et al. Reasons for non-adherence to antiretroviral therapy: patients’ perspectives provide<br />

evidence<br />

of multiple causes. AIDS Care, 2001, 13(6):709–720.<br />

67. Tuldra A et al. Prospective randomized two-arm controlled study to determine the efficacy of a specific<br />

intervention to improve long-term adherence to highly active antiretroviral therapy. Journal of Acquired<br />

Immune Deficiency Syndromes, 2000, 25(3):221–228.1-37 patient evaluation and antiretroviral treatment for adults and<br />

adolescents<br />

68. Bamberger JD et al. Helping the urban poor stay with antiretroviral HIV drug therapy. American Journal<br />

of Public Health, 2000, 90(5):699–701.<br />

69. Walsh JC et al. An assessment of current HIV treatment adherence services in the UK. AIDS Care,<br />

2002, 14(3):329–334.<br />

70. Cingolani A et al. Usefulness of monitoring HIV drug resistance and adherence in individuals failing<br />

highly active antiretroviral therapy: a randomized study (ARGENTA). AIDS, 2002, 16(3):369–379.<br />

71. Mannheimer S et al. The consistency of adherence to antiretroviral therapy predicts biologic<br />

outcomes for human immunodeficiency virus-infected persons in clinical trials.<br />

Clinical Infectious Diseases, 2002, 34(8):1115–1121.<br />

72. Chesney MA. Factors affecting adherence to antiretroviral therapy. Clinical Infectious Diseases, 2000,<br />

69


Suppl 2:S171–176.<br />

73. Altice FL, Mostashari F, Friedland GH. Trust and the acceptance of and adherence to antiretroviral<br />

therapy. Journal of Acquired Immune Deficiency Syndromes, 2001, 28(1):47–58.<br />

74. Claxton AJ, Cramer J, Pierce C. A systematic review of the associations between dose regimens and<br />

medication compliance. Clinical Therapeutics, 2001, 23(8):1296–1310.<br />

75. Bartlett JA et al. Overview of the effectiveness of triple combination therapy in antiretroviral-n<strong>aiv</strong>e<br />

HIV-1-infected adults. AIDS, 2001, 15(11):1369–1377.<br />

76. Paterson DL et al. Adherence to protease inhibitor therapy and outcomes in patients with HIV infection.<br />

Annals of Internal Medicine, 2000, 133(1):21–30.<br />

77. Fumaz CR et al. Quality of life, emotional status, and adherence of HIV-1-infected patients treated<br />

with efavirenz versus protease inhibitor-containing regimens. Journal of Acquired Immune Deficiency<br />

Syndromes, 2002, 29(3):244–253.<br />

78. Bartlett JA. Addressing the challenges of adherence [review]. Journal of Acquired Immune Deficiency<br />

Syndromes, 2002, 29 Suppl. 1:S2–S10.<br />

79. Moore AL et al. Raised viral load in patients with viral suppression on highly active antiretroviral<br />

therapy: transient increase or treatment failure AIDS, 2002, 16(4):615–618.<br />

80. Nettles RE et al. Intermittent HIV-1 viremia (Blips) and drug resistance in patients receiving HAART.<br />

JAMA, 2005, 293(7):817–829.<br />

81. Le Moing V et al. Predictors of long-term increase in CD4(+) cell counts in human immunodeficiency<br />

virus-infected patients receiving a protease inhibitor-containing antiretroviral regimen. Journal of Infectious<br />

Diseases, 2002, 185(4):471–480.<br />

82. Smith CJ et al. Factors influencing increases in CD4 cell counts of HIV-positive persons receiving<br />

longterm highly active antiretroviral therapy. Journal of Infectious Diseases, 2004, 190(10):1860–1868.<br />

83. Barrios A et al. Paradoxical CD4+ T-cell decline in HIV-infected patients with complete virus suppression<br />

taking tenofovir and di<strong>da</strong>nosine. AIDS, 2005, 19(6):569–575.<br />

84. Gallant JE et al. Efficacy and safety of tenofovir DF vs stavudine in combination therapy in antiretroviraln<strong>aiv</strong>e<br />

patients: a 3-year randomized trial. JAMA, 2004, 292(2):191–201.<br />

85. Miller MD et al. Decreased replication capacity of HIV-1 clinical isolates containing K65R or M184V<br />

RT mutations. 10th Conference on Retroviruses and Opportunistic Infections (CROI), Boston, 10–14<br />

February 2003 (Abstract 616).<br />

86. Parikh U et al. K65R: a multinucleoside resistance mutation of increasing prevalence exhibits bidirectional<br />

phenotypic antagonism with TAM. 11th Conference on Retroviruses and Opportunistic Infections<br />

(CROI), San Francisco, 8–11 February 2004 (Abstract 54).<br />

87. Condra JH et al. Drug resistance and predicted virologic responses to human immunodeficiency virus<br />

type 1 protease inhibitor therapy. Journal of Infectious Diseases, 2000, 182(3):758–765.<br />

88. Kempf DJ et al. Analysis of the virological response with respect to baseline viral phenotype and genotype<br />

in protease inhibitor-experienced HIV-1-infected patients receiving lopinavir/ritonavir therapy.<br />

Antiviral Therapy, 2002, 7(3):165–174.<br />

89. Martinez-Picado J et al. Replicative fitness of protease inhibitor-resistant mutants of human<br />

immunodeficiency<br />

virus type 1. Journal of Virology, 1999, 73(5):3744–3752.<br />

90. Albrecht MA et al. Nelfinavir, efavirenz, or both after the failure of nucleoside treatment of HIV infection.<br />

The New England Journal of Medicine, 2001, 345(6):398–407.<br />

91. Kessler H et al. CD4 cell increases through more than 4 years in antiretroviral-naïve HIV+ patients<br />

treated with lopinavir/ritonavir-based therapy. The 2nd IAS Conference on HIV Pathogenesis and Treatment,<br />

International AIDS Society and ANRS, Paris, 13 July 2003 (Abstract 568). 1-38 HIV/AIDS TREATMENT AND CARE<br />

CLINICAL PROTOCOLS FOR THE WHO EUROPEAN REGION<br />

92. Abbott’s new Kaletra tablet gets EMEA CHMP’s OK. Therapeutics Daily, 8 May 2006 (http://www.<br />

therapeutics<strong>da</strong>ily.com/News/article.cfmcontenttype=sentryarticle&contentvalue=884529&channelID<br />

=31, accessed May 9, 2006).<br />

93. Johnson M et al. 96-week comparison of once-<strong>da</strong>ily atazanavir/ritonavir and twice-<strong>da</strong>ily lopinavir/ritonavir<br />

in patients with multiple virologic failures. AIDS, 2006, 20(5):711–718.<br />

94. Youle M et al. The final week 48 analysis of a phase IV randomised open label multicetre trial to evaluate<br />

safety and efficacy of lopinavir/ritonavir vs saquinavir/ritonavir in adult HIV-1 infection: the MaxCMin2<br />

study. The 2nd IAS Conference on HIV Pathogenesis and Treatment, International AIDS Society<br />

and ANRS, Paris, 13 July 2003 (Abstract LB23).<br />

95. Rottmann C et al: Atazanavir ritonavir saquinavir without any other antiretroviral drugs in protease<br />

inhibitor experienced patients with no reverse transcriptase options: a 24 week cohort analysis. 7th<br />

International Congress on Drug Therapy in HIV Infection, Glasgow, 14–18 November 2004 (Abstract P21).<br />

96. Lazzarin A et al. Efficacy of enfuvirtide in patients infected with drug-resistant HIV-1 in Europe and<br />

70


Australia. The New England Journal of Medicine, 2003, 348(22):2186–2195.<br />

97. Gonzalez-Lahoz J. The RESIST trials – superiority of tipranavir over other PIs. AIDS Reviews, 2004,<br />

6(4):244–245.<br />

98. Croom KF, Keam SJ. Tipranavir: a ritonavir-boosted protease inhibitor. Drugs, 2005, 65(12):1669–<br />

1679.<br />

99. Arasteh K et al. TMC114/ritonavir substitution for protease inhibitor(s) in a non-suppressive antiretroviral<br />

regimen: a 14-<strong>da</strong>y proof-of-principle trial. AIDS, 2005, 19(9):943–947.<br />

100. Kovalevsky AY et al. Effectiveness of nonpeptide clinical inhibitor TMC-114 on HIV-1 protease<br />

with highly drug resistant mutations D30N, I50V, and L90M. Journal of Medicinal Chemistry, 2006,<br />

49(4):1379–1387.<br />

101. Turner D et al. The influence of protease inhibitor resistance profiles on selection of HIV therapy in<br />

treatment-n<strong>aiv</strong>e patients. Antiviral Therapy, 2004, 9(3):301–314.<br />

102. Stephan C et al. Saquinavir drug exposure is not impaired by the boosted double protease inhibitor<br />

combination of lopinavir/ritonavir. AIDS, 2004, 18(3):503–508.<br />

103. Eron JJ et al. A phase II trial of dual protease inhibitor therapy: amprenavir in combination with indinavir,<br />

nelfinavir, or saquinavir. Journal of Acquired Immune Deficiency Syndromes, 2001, 26(5):458–461.<br />

104. Boffito M et al. Atazanavir enhances saquinavir hard-gel concentrations in a ritonavir-boosted once<strong>da</strong>ily<br />

regimen. AIDS, 2004, 18(9):1291–1297.<br />

105. Ananworanich J et al. CD4-guided scheduled treatments interruptions compared to continuous therapy:<br />

results of the Staccato trial. 13th Annual Conference on Retroviruses and Opportunistic Infections<br />

(CROI), Denver, 5–8 February 2006 (Abstract 102).<br />

106. Skiest D et al. Predictors of HIV disease progression in patients who stop ART with CD4 cell counts<br />

>350 cells/mm3. 13th Annual Conference on Retroviruses and Opportunistic Infections (CROI), Denver,<br />

5–8 February 2006 (Abstract 101).<br />

107. Marchou B et al. Structured treatment interruptions in HIV-infected patients with high CD4 cell counts<br />

and virologic suppression: results of a prospective, randomized, open-label trial (Window - ANRS 106).<br />

13th Annual Conference on Retroviruses and Opportunistic Infections (CROI), Denver, 5–8 February<br />

2006 (Abstract 104).<br />

108. Danel C et al. CD4-guided strategy arm stopped in a randomized structured treatment interruption trial<br />

in West African adults: ANRS 1269 Trivacan trial. 13th Annual Conference on Retroviruses and Opportunistic<br />

Infections (CROI), Denver, 5–8 February 2006 (Abstract 105LB).<br />

109. El-Sadr W et al. Episodic CD4-guided use of art is inferior to continuous therapy: results of the SMART<br />

study. 13th Annual Conference on Retroviruses and Opportunistic Infections (CROI), Denver, 5–8 February<br />

2006 (Abstract 106LB).<br />

110. Carrieri MP et al. Impact of early versus late adherence to highly active antiretroviral therapy on immunovirological<br />

response: a 3–year follow-up study. Antiviral Therapy, 2003, 8(6):585–594.<br />

111. Safren SA et al. Two strategies to increase adherence to HIV antiretroviral medication: life-steps and<br />

medication monitoring. Behaviour Research and Therapy, 2001, (10):1151–1162.<br />

112. Simoni JM et al. Antiretroviral adherence interventions: a review of current literature and ongoing<br />

studies.Topics in HIV Medicine, 2003, 11(6):185–198.<br />

113. Golin CE, Smith SR, Reif S. Adherence counseling practices of generalist and specialist physicians caring<br />

for people living with HIV/AIDS in North Carolina. Journal of General Internal Medicine, 2004,<br />

19(1):16–27.1-39 patient evaluation and antiretroviral treatment for adults and adolescents<br />

114. Weber R et al. Effect of individual cognitive behaviour intervention on adherence to antiretroviral<br />

therapy: prospective randomized trial. Antiviral Therapy, 2004, 9(1):85–95.<br />

115. Kerr T et al. Psychosocial determinants of adherence to highly active antiretroviral therapy among<br />

injection drug users in Vancouver. Antiviral Therapy, 2004, 9(3):407–414.<br />

116. Tyn<strong>da</strong>ll MW et al. Atten<strong>da</strong>nce, drug use patterns, and referrals made from North America’s first<br />

supervised injection facility. Drug and Alcohol Dependence, 2005, December.<br />

117. Yun LW et al. Antidepressant treatment improves adherence to antiretroviral therapy among depressed<br />

HIV-infected patients. Journal of Acquired Immune Deficiency Syndromes, 2005, 38(4):432–438.<br />

118. Zimmermann AE et al. Tenofovir-associated acute and chronic kidney disease: a case of multiple drug<br />

interactions. Clinical Infectious Diseases, 2006, 42(2):283–290.<br />

119. Bartlett JG. Pocket guide to adult HIV/AIDS treatment. Baltimore, John Hopkins University AIDS<br />

Service, 2006 (http://hopkins-aids.edu/publications/pocketguide/pocketgd0106.pdf, accessed 11 September<br />

2006).<br />

120. Jacobson MA et al. Cytomegalovirus retinitis after initiation of highly active antiretroviral therapy. The<br />

Lancet, 1997, 349(9063):1443–1445.<br />

121. Race EM et al. Focal mycobacterial lymphadenitis following initiation of protease-inhibitor therapy in<br />

patients with advanced HIV-1 disease. The Lancet, 1998, 351(9098):252–255.<br />

71


122. Koval CE et al. Immune reconstitution syndrome after successful treatment of Pneumocystis carinii<br />

pneumonia in a man with human immunodeficiency virus type 1 infection. Clinical Infectious Diseases,<br />

2002, 35(4):491–493.<br />

123. Sande MA, Eliopoulos GM. The Sanford guide to HIV/AIDS therapy, 13th ed. Hyde Park, VT,<br />

Antimicrobial Therapy, 2004.<br />

124. Gilbert DN, Moellering RC, Eliopoulos GM. The Sanford guide to antimicrobial therapy, 35th ed.<br />

Hyde Park, VT, Antimicrobial Therapy, 2005.<br />

125. Antoniu T, Tseng AL. Interactions between recreational drugs and antiretroviral agents. The Annals of<br />

Pharmacotherapy, 2002, 36(10):1598–1613.<br />

126. WHO/EURO report of the technical consultation on clinical staging of HIV/AIDS and HIV/AIDS case<br />

definition for surveillance. Copenhagen, WHO Regional Office for Europe, 2005 (http://www.euro.<br />

who.int/document/E87956.pdf, accessed 5 April 2006).<br />

127. 2006 antiretroviral drug guide. IAPAC Monthly, 2006, 12 Suppl. 1 (http://www.iapac.org/home.<br />

asppid=7288, accessed 11 September 2006).<br />

128. Liu H et al. A comparison study of multiple measures of adherence to HIV protease inhibitors. Annals<br />

of Internal Medicine, 2001, 134(10):968–977.<br />

129. Bangsberg DR et al. Provider assessment of adherence to HIV antiretroviral therapy. Journal of Acquired<br />

Immune Deficiency Syndromes, 2001, 26(5):435–442.<br />

130. Hugen PW et al. Assessment of adherence to HIV protease inhibitors: comparison and combination of<br />

various methods, including MEMS (electronic monitoring), patient and nurse report, and therapeutic<br />

drug monitoring. Journal of Acquired Immune Deficiency Syndromes, 2002, 30(3):324–334.<br />

131. Paterson DL et al. Adherence to protease inhibitor therapy and outcomes in patients with HIV infection.<br />

Annals of Internal Medicine, 2000, 133(1):21–30.<br />

132. Parienti JJ et al. The pills identification test: a tool to assess adherence to antiretroviral therapy. JAMA,<br />

2001, 285(4):412.<br />

133. Descamps D et al. Mechanisms of virologic failure in previously untreated HIV-infected patients from<br />

a trial of induction-maintenance therapy. JAMA, 2000, 283(2):205–11.<br />

134. Havlir DV et al. Drug susceptibility in HIV infection after viral rebound in patients receiving<br />

indinavircontaining<br />

regimens. JAMA, 2000, 283(2):229–234.<br />

135. Vingerhoets J et al. Effect of baseline resistance on the virologic response to a novel NNRTI, TMC 125,<br />

in patients with extensive NNRTI and PI resistance: analysis of study TMC 125–233. 13th Annual Conference<br />

on Retroviruses and Opportunistic Infections (CROI), Denver, 5–8 February 2006 (Abstract<br />

154).<br />

136. De Meyer et al. Effect of baseline susceptibility and on-treatment mutations on TMC 114 and control<br />

PI efficacy: preliminary analysis of <strong>da</strong>ta from PI-experienced patients from POWER 1 and POWER 2.<br />

13th Annual Conference on Retroviruses and Opportunistic Infections (CROI), Denver, 5–8 February<br />

2006 (Abstract 157).<br />

72


Tavi II. oportunistuli infeqciebis marTva<br />

cxrili 19. oportunistuli infeqciebi <strong>da</strong> sxva <strong>da</strong>avadebebi, romlebic<br />

<strong>da</strong>kavSirebulia <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>sTan<br />

baqteriuli<br />

infeqciebi<br />

• tuberkulozi<br />

• baqteriuli<br />

respiratoru<br />

li<br />

infeqciebi<br />

• nawlavTa<br />

baqteriuli<br />

infeqciebi<br />

• atipiuri<br />

mikobaqterio<br />

zebi<br />

• bartonelozi<br />

sokovani<br />

infeqciebi<br />

• ezofaguri<br />

kandidozi<br />

• kriptokokozi<br />

• histoplazmozi<br />

• pnevmocisturi<br />

pnevmonia<br />

• kokcidioidozi<br />

virusuli<br />

infeqciebi<br />

• infeqciebi,<br />

romelsac<br />

iwvevs:<br />

_martivi herpes<br />

virusi;<br />

-varicelazosteris<br />

virusi<br />

- citomegalovirusi<br />

_a<strong>da</strong>mianis<br />

herpes virusis 8<br />

tipi;<br />

_a<strong>da</strong>mianis<br />

papilomavirusi<br />

progresuli<br />

multifokaluri<br />

leikoencefalop<br />

aTia<br />

- hepatiti B <strong>da</strong><br />

C<br />

parazituli<br />

infeqciebi<br />

• toqsoplazmozi<br />

• kriptosporidiozi<br />

• mikrosporidiozi<br />

• izosporiazi<br />

• leiSmaniozi<br />

sxva<br />

<strong>da</strong>avadebebi<br />

• kapoSis<br />

sarkoma<br />

• arahojkinsis<br />

limfoma<br />

• saSvilosnos<br />

yelis simsivne<br />

• encefalopaTia<br />

• vakuoluri<br />

mielopaTia<br />

evropis regionisTvis yvelaze xSiri oportunistuli infeqciebia:<br />

o tuberkulozi<br />

o baqteriuli infeqciebi<br />

o pnevmocisturi pnevmonia<br />

o herpesuli infeqciebi (VZV, HSV 1 <strong>da</strong> 2, CMV)<br />

o kandidozuri ezofagiti<br />

o kriptokokuli meningiti<br />

o toqsoplazmozi<br />

SederebiT iSviaT oportonistul infeqciebs <strong>da</strong> simsivneebs miekuTvneba;<br />

o atipiuri mikobaqteriozebi<br />

o kapoSis sarkoma<br />

o arahojkinis limfoma<br />

o citomegalovirusuli infeqciebi (retina, kuW-nawlavis traqti,<br />

encefalitebi).<br />

cxrili 2. oportunistuli infeqciebis profilaqtika <strong>aiv</strong> inficirebul<br />

pacientebSi<br />

gamomwvevi maCveneblebi pirveli rigis<br />

preparatebi<br />

Pneumocystis CD4< 200mkl-1 ko-tromoqsazoli<br />

jirovecii<br />

an<br />

160/800 mg/dReSi yovel<br />

orofaringeuli<br />

Aalternatiuli<br />

sqemebi<br />

- ko-tromoqsazoli<br />

80-400 mg/dReSi<br />

73


kandidozi dRe yovel dRe<br />

- ko-trimoqsazoli<br />

160/800 mg/dReSi<br />

kviraSi samjer<br />

- <strong>da</strong>psoni 50 mg<br />

dReSi orjer<br />

- 100 mg dReSi<br />

erTxel (2)<br />

- pirimetamini 50 mg<br />

+ <strong>da</strong>psoni 50 mg<br />

+ foliumis mJava 15<br />

mg erTxel dReSi<br />

-pentamidis<br />

inhalaciebi 300 mg 3<br />

kviraSi erTxel (3)<br />

-aseve SesaZlebelia:<br />

klin<strong>da</strong>micini an<br />

M.tuberkunosis PPD reaqcia ><br />

5mm<br />

an<br />

kontaqti<br />

tuberkulozis<br />

aqtiuri<br />

formis mqone<br />

pacientTan<br />

Toxoplasma<br />

gondii, primary<br />

Toxoplasma<br />

gondii,<br />

secon<strong>da</strong>ry<br />

M. avium<br />

complex<br />

Criptococcus<br />

neoformans<br />

CD4< 100 mm3<br />

CD4< 100 mm3<br />

izoniazidi 300mg/dReSi<br />

+ piridoqsini 50<br />

mg/dReSi 6 Tvis<br />

ganmavlobaSi (6)<br />

ko-trimoqsazoli<br />

160/800 mg/dReSi yovel<br />

dRe<br />

ko-trimoqsazoli<br />

160/800 mg/dReSi yovel<br />

dRe<br />

CD4< 50mkl-1 azitromicini 1200 mg<br />

kviraSi erTxel<br />

CD4< 50mkl-1 flukonazoli 100-200<br />

mg/dReSi (11)<br />

atovaqvoni (4,5,)<br />

saWiroa <strong>da</strong>matebiTi<br />

kvlevebis Catareba<br />

alternatiuli<br />

profilaqtikuri<br />

mkurnalobis<br />

SemuSavebisTvis<br />

izoniazidze<br />

rezistentobis<br />

SemTxvevebSi<br />

- ko-trimoqsazoli,<br />

80-400 mg/dReSi<br />

yovel dRe (7,8)<br />

- <strong>da</strong>psoni 50 mg<br />

yovel dRe +<br />

pirimetamini 50 mg<br />

kviraSi erTxel +<br />

foliumis mJava 25<br />

mg kviraSi erTxel<br />

-<strong>da</strong>psoni 50 mg<br />

yovel dRe +<br />

pirimetamini 50 mg<br />

dReSi +<br />

foliumis mJava 15-<br />

25 mg dReSi<br />

klariTromicini<br />

500 mg orjer dReSi<br />

(9,10)<br />

74


3.1.sasunTqi gzebis infeqciebi<br />

filtvis morecidive infeqciur <strong>da</strong>avadebebs erT-erTi pirveli adgili<br />

uWiravs <strong>aiv</strong> inficirebulebSi <strong>da</strong> xSirad uqmnis safrTxes maT sicocxles.<br />

etiologiis mixedviT igi SeiZleba iyos baqteriuli, virusuli <strong>da</strong><br />

sokovani.<br />

<strong>aiv</strong> infeqciis adreul stadiaze viTardeba baqteriuli pnevmoniebi,<br />

romlebic advilad eqvemdeba antibaqteriul <strong>mkurnaloba</strong>s. <strong>aiv</strong><br />

inficirebulebSi xSiria inkafsulirebuli baqteriebiT mag. Streptococcus<br />

pneumoniae <strong>da</strong> Haemophilus influenzae-Ti gamowveuli infeqciebi. mogvianebiT,<br />

imunodeficitis fonze <strong>aiv</strong> inficirebulebs uviTardebaT filtvis<br />

oportunistuli infeqciebi, romelTa Soris yvelaze did problemas<br />

warmoadgens tuberkulozi. ujreduli imunitetis <strong>da</strong>qveiTebaTan erTad<br />

SeiZleba ganviTardes sicocxlisaTvis saSiSi oportunistuli<br />

infeqciebi, maT Soris pnevmocisturi, mikozuri <strong>da</strong> virusuli pnevmoniebi.<br />

me-20 cxrilSi CamoTvlilia filtvis <strong>da</strong>avadebebi, romlebic arTuleben<br />

<strong>aiv</strong> infeqciis mimdinareobas.<br />

cxrili 20. respiratoruli <strong>da</strong>avadebebi <strong>aiv</strong>/<strong>SidsiT</strong> <strong>da</strong>avadebul<br />

pacientebSi<br />

infeqciis tipi<br />

SesaZlo garTulebebi a<br />

baqteriuli<br />

pnevmokokuri pnevmonia empiema b, plevruli gamonaJoni,<br />

filtvis abscesi<br />

H. influenza pnevmonia plevruli gamonaJoni b , filtvis<br />

abscesi, empiema<br />

klebsielaTi gamowveuli pnevmonia empiema b , plevruli gamonaJoni<br />

stafilokokuri pnevmonia<br />

filtvis abscesi b , empiema , plevruli<br />

gamonaJoni<br />

M. tuberkulosis pnevmonia perikarduli gamonaJoni, filtvis<br />

abscesi, empiema, plevruli<br />

gamonaJoni<br />

MAC pnevmonia iSviaTi garTuleba: abscesi,<br />

gansakuTrebiT<br />

imunuri<br />

rekonstituciis sindromis dros<br />

virusuli<br />

citomegalovirusi<br />

pnevmoniti b (maRalia letaloba)<br />

martivi herpesis virusi<br />

pnevmoniti b (maRalia letaloba)<br />

sokovani<br />

pnevmocisturi pnevmonia<br />

pnevmoToraqsi<br />

kriptokokozi<br />

histoplazmozi<br />

aspergilozi<br />

filtvis abscesi<br />

sxva mdgomareobebi<br />

kapoSis sarkoma plevruli an perikardiuli<br />

gamonaJoni<br />

limfoma plevruli an perikardiuli<br />

gamonaJoni<br />

75


karcinoma (ara SidsTan perikardiuli gamonaJoni<br />

asocirebuli)<br />

a SesaZlo garTulebebi CamoTvlilia maTi ganviTarebis sixSiris<br />

mixedviT.<br />

b mdgomareobebi, romlebic yvelaze xSirad viTardeba<br />

3.1.1. baqteriuli respiratoruli infeqciebi<br />

<strong>aiv</strong> inficirebulebs imunodeficitis fonze xSirad uviTardebaT<br />

baqteriuli pnevmoniebi, romelTac axasiaTebT mZime mimdinareoba.<br />

yvelaze xSirad pnevmonias iwvevs Streptococcus pneumoniae. pnevmoniis sxva<br />

baqteriuli gamomwvevebi mocemulia Mme-21 cxrilSi. <strong>klinikuri</strong><br />

gamovlinebebia: xvela, cxeleba, tkivili gul-mkerdis areSi, qoSini <strong>da</strong><br />

taqipnoe. gulmkerdis rentgenogramaze SeiZleba gamoCndes wilovani<br />

pnevmoniis an bronqopnevmoniis klasikuri niSnebi, atipuri cvlilebebi an<br />

cvlilebebis ararseboba.<br />

diagnostikaAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA<br />

diagnozi efuZneba klinikur gamovlinebebsa <strong>da</strong> rentgenologiur<br />

cvlilebebs. rentgenogramaze SeiZleba aRmoCndes:<br />

o filtvis parenqimis wilovani an kerovani <strong>da</strong>Crdilva<br />

o filtvis difuzuri infiltraciebi an<br />

o atipiuri cvlilebebi, kavernozuli <strong>da</strong>avadebis CaTvliT.<br />

<strong>mkurnaloba</strong>AAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA<br />

Tu pacientis mdgomareoba saSualo simZimisaa, <strong>mkurnaloba</strong> SeiZleba<br />

Catardes binaze me-21 <strong>da</strong> me-22 cxrilebSi mocemuli sqemebis mixedviT.<br />

cxrili 21. baqteriuli pnevmoniis mkurnalobis pirveli rigis sqemebi<br />

antibiotiki doza MmiRebis<br />

sixSire<br />

amoqsicilini<br />

500-1000mg 3X<br />

(penicilinisa <strong>da</strong> ampicilinis<br />

mimarT SesaZlo<br />

dReSi<br />

rezistentobis<br />

SemTxvevaSi gamoiyeneT<br />

penicilini beta laqtamazas<br />

inhibitorebTan kombinaciaSi)<br />

76<br />

miRebis<br />

gza<br />

mkurnalobis<br />

xangrZlivoba<br />

PO 7 dRe an<br />

ufro<br />

xangrZlivad<br />

morCenamde<br />

Aan<br />

eriTromicini 500mg 4X dReSi PO 7 dRe<br />

an<br />

klaritromicini 500mg 2X dReSi PO 7 dRe<br />

Aan<br />

azitromicini 500mg erTxel<br />

dReSi<br />

qinoloni pnevmokokis sawinaaRmdego<br />

aqtivobiT (mag: moqsifloqsacini)<br />

an<br />

400 mg<br />

erTxel<br />

dReSi<br />

PO<br />

PO<br />

3-4 dRe<br />

7 dRe


doqsiciklini<br />

an<br />

100 mg<br />

2X dReSi<br />

PO<br />

7 dRe<br />

o Tu pirveli rigis sqemiT mkurnalobis fonze mdgomareoba 72 sT-Si<br />

ar gaumjobes<strong>da</strong> (cxelebis normalizeba, C reaqtiuli cilis<br />

matebis SeCereba, leikocitozis donis Semcireba), aucilebelia<br />

pacientis hospitalizacia <strong>da</strong> mkurnalobis Secvla II rigis sqemiT<br />

(cxrili 23), saWiroebis SemTxvevaSi _ JangbadiT inhalacia (am<br />

SemTxvevaSi un<strong>da</strong> vivaraudoT pnevmocisturi pnevmonia).<br />

o mZime mdgomareobaSi myofi avadmyofebis hospitalizacia un<strong>da</strong><br />

moxdes <strong>da</strong>uyonebliv.<br />

cxrili 23.<br />

sqemebi<br />

baqteriuli pnevmoniebis mkurnalobis meore rigis<br />

antibiotiki doza M miRebis<br />

sixSire<br />

MmiRebis<br />

gza<br />

mkurnalobis<br />

xangrZlivoba<br />

ceftriaqsoni 2g dReSi erTxel i/v<br />

+<br />

7 dRe<br />

eriTromicini 500mg 4X dReSi<br />

an<br />

ampicilin/<br />

1500mg 3X dReSi<br />

i/v<br />

sulbaqtami<br />

7 dRe<br />

+<br />

eriTromicini 500mg 4X dReSi<br />

an<br />

qinoloni<br />

400 mg erTxel dReSi IV/PO 7 dRe<br />

pnevmokokuri<br />

aqtivobiT<br />

(mag:<br />

moqsifloqsacini)<br />

an<br />

qloramfenikoli 12,5 mg/kg<br />

(mxolod sxva preparatebis<br />

ar arse-<br />

4X dReSi i/v 7 dRe<br />

bobis dros)<br />

o Tu mkurnalobis fonze mdgomareoba ar gaumjobes<strong>da</strong>, eWvi un<strong>da</strong><br />

mivitanoT pnevmocistur pnevmoniaze an tuberkulozze. antibiotikebiT<br />

mkurnalobis <strong>da</strong>wyebamde paTogenis identifikaciis oqros stan<strong>da</strong>rts<br />

miekuTvneba lavaJi bronqoskopiiT (14) (AI). <strong>da</strong>mxmare meTodia sisxlis<br />

kulturebi, romelsac aqvs maRali done pnevmokokis identifikaciisvis<br />

<strong>da</strong> SesaZloa Catardes swrafad.<br />

3.1.2. atipuri mikobaqteriozebi<br />

Mycobaqterium avium complex (MAC an MAI) gamowveuli infeqciebi ufro<br />

iSviaTad gvxvdeba, vidre sxva oportunistuli infeqciebi. <strong>klinikuri</strong><br />

gamovlinebebia:<br />

77


o cxeleba<br />

o wonaSi kleba<br />

o Ramis oflianoba<br />

o diarea<br />

o ganleva.<br />

o<br />

mikobaqteriebis aRmoCena SesaZlebelia avadmyofis sisxlsa <strong>da</strong><br />

eqskrementebSi.<br />

diagnostikaAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA<br />

o sisxlis specialur nia<strong>da</strong>gze <strong>da</strong>Tesva.<br />

o pacientebs klinikurad gamovlinebuli infeqciiT<br />

mikobaqteriebis intensivoba imgvari aqvT, rom gamomwvevis<br />

aRmoCena SesaZlebelia <strong>da</strong>Tesili sisxlis TiTqmis yvela<br />

ulufaSi.<br />

o vinai<strong>da</strong>n, diseminirebuli infeqciis dros xSirad ziandeba<br />

RviZli <strong>da</strong> Zvlis tvini, mikobaqteriebis aRmoCena SesaZlebelia<br />

mJavagamZle baqteriebze SeRebil preparatebSi, romlebic<br />

<strong>da</strong>mzadebulia am organoebi<strong>da</strong>n aRebuli bioptatebisgan.<br />

o RviZlis bioptatis mikroskopuli gamokvlebis gziT winaswari<br />

diagnozis <strong>da</strong>sma saSualebas iZleva <strong>mkurnaloba</strong> <strong>da</strong>viwyoT<br />

droulad.<br />

<strong>mkurnaloba</strong>AAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA<br />

cxrili 24. atipuri mikobaqteriozebis <strong>mkurnaloba</strong> (AI)<br />

antibiotiki doza MmiRebis<br />

sixSire<br />

miRebis<br />

gza<br />

mkurnalobis<br />

xangrZlivoba<br />

pirveli rigis preparatebi (15,16)<br />

klariTromicini 500-1000 mg 2-jer dReSi PO 6 Tve ;<br />

<strong>da</strong>mokidebulia<br />

klinikur<br />

mdgomareobaze<br />

+<br />

etambutoli 15 mg/kg dReSi<br />

erTxel<br />

+<br />

rifabutini 300-450 mg dReSi<br />

erTxel<br />

PO 6 Tve ;<br />

<strong>da</strong>mokidebulia<br />

klinikur<br />

mdgomareobaze<br />

PO 6 Tve ;<br />

<strong>da</strong>mokidebulia<br />

klinikur<br />

mdgomareobaze<br />

sxva preparatebi, rimlebic moqmedeben atipiur mikobaqteriebze a<br />

azitromicini 500-1200 mg dReSi PO<br />

6 Tve<br />

erTxel<br />

ciprofloqsacini 500 mg 2-jer dReSi PO<br />

6 Tve<br />

amikacini 15 mg/kg/dR dReSi 1X i/v<br />

78


an 7,5<br />

mg/kg/dR<br />

2-jer dReSi i/v ara umetes 4<br />

kvirisa<br />

a rifampicini ar aris efeqturi atipiruri mokibaqteriis mimarT.<br />

o Tu atipiuri mikobaqteriozebis mkurnalobis fonze mdgomareoba<br />

gaumjobes<strong>da</strong> <strong>da</strong> preparatebi kargad ga<strong>da</strong>itaneba un<strong>da</strong> <strong>da</strong>iwyos arT.<br />

o atipiuri mikobaqteriozebis mkurnalobo<strong>da</strong>n 4-6- kviraSi iwyeba arT.<br />

6 Tvis Semdeg imunuri pasuxis gaumjobesebis Semdeg (CD4<br />

ricxvi>100mm3) Cerdeba atipiuri mikobaqteriozebis <strong>mkurnaloba</strong> <strong>da</strong><br />

gamoiyeneba meoradi profilaqtika.<br />

o meoradi profilaqtikis Sewyveta SesaZlebelia, rodesac imunuri<br />

sistema stabiluria 3-6- Tvis manZilze.<br />

o atipiuri mikobaqteriozebis <strong>mkurnaloba</strong> <strong>da</strong> meoradi profilaqtika<br />

grZeldeba 6 Tve, rac aris mkurnalobis warmatebis <strong>da</strong> relapsis<br />

Tavi<strong>da</strong>n acilebis sawin<strong>da</strong>ri.<br />

o didi mniSvneloba aqvs atipiuri mikobaqteriozebis mkurnalobis<br />

<strong>da</strong>wyebas arv Terapiis <strong>da</strong>wyebamde.<br />

o arsebobs albaToba imunuri rekonstituciis anTebiTi sindromis<br />

ganviTarebis arT-s <strong>da</strong>wyebis Semdeg.D<br />

3.1.3. pnevmocisturi pnevmonia<br />

o pnevmocisturi pnevmonia erT-erTi gavrcelebuli oportunistuli<br />

<strong>infeqcia</strong>a <strong>aiv</strong> inficirebulebSi. misi gamomwvevia Pneumocystis jiroveci<br />

(adre moixseniebdnen Pneumocystis carinii–is saxeliT).<br />

o tipiuri <strong>klinikuri</strong> gamovlinebebia: xvela, qoSini <strong>da</strong> cxeleba.<br />

o zogjer pnevmocisturi pnevmonia mimdinareobs filtvismieri<br />

gamovlinebebis gareSe.<br />

o xSirad aRiniSneba sunTqvis ukmarisobis niSnebi, qoSini <strong>da</strong> cianozi.<br />

o <strong>da</strong>avadebis mimdinareoba SeiZleba iyos mZime <strong>da</strong>, Tu droulad ar<br />

<strong>da</strong>iniSneba <strong>mkurnaloba</strong>, SeiZleba <strong>da</strong>mTavrdes sikvdiliT.<br />

diagnostikaAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA<br />

o diagnozi ismeba <strong>klinikuri</strong> suraTis mixedviT. <strong>aiv</strong> inficirebul<br />

pacients uviTardeba respiratoruli distresi cianoziT an mis<br />

gareSe.<br />

o SesaZloa aRiniSnebodes mSrali xvela, Tumca ufro<br />

mniSvnelovania, rom filtvebSi fizikaluri gamokvlevebiTAD<br />

mciredi cvlilebebia an saerTod ar aris.<br />

o gul-mkerdis rentgenologiuri gamokvleva:<br />

o orive filtvis qvemo wilSi gamWvirvalobis Rrubliseburi<br />

<strong>da</strong>qveiTeba_yvela pacients ar aReniSneba.<br />

o SesaZlebelia orive filtvSi aRmoCndes kerovani <strong>da</strong>Crdilva,<br />

romelic waagavs baqteriuli pnevmoniis an tuberkulozis suraTs.<br />

o pacientebis umetesobas, romelTac <strong>da</strong>udgin<strong>da</strong> pnevmocisturi<br />

pnevmonia, rentgenologiuri cvlilebebi ar aReniSnebaT.<br />

o diagnozis oqros stan<strong>da</strong>rts warmoadgens bronquli lavaJi (14).<br />

diagnozi <strong>da</strong>sturdeba gamomwvevis cistis aRmoCeniT amonaxvelSi an<br />

bronquli lavaJis aspiratSi.<br />

o Tu bronqoskopiis Catareba SeuZlebelia, maSin pnevmocisturi<br />

pnevmoniis diagnozisTvis SesaZlebelia gamoyenebul iqnes rogorc<br />

79


indikatorebi filtvis <strong>da</strong>rRveuli funqciuri testebi an sisxlis<br />

airTa analizi.<br />

o diagnozis <strong>da</strong>smisTanave <strong>da</strong>wyebul un<strong>da</strong> iqnas <strong>mkurnaloba</strong>.<br />

<strong>mkurnaloba</strong>AAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA<br />

pnevmocisturi pnevmoniis <strong>mkurnaloba</strong> tardeba stacionarSi.<br />

aucilebelia <strong>da</strong>mxmare Terapia JangbadiT inhalaciis CaTvliT.<br />

mkurnalobis detaluri sqema mocemulia cxrilSi N#25 <strong>da</strong> #26 qvemoT.<br />

cxrili 25.<br />

pnevmocisturi pnevmoniis pirveli rigis <strong>mkurnaloba</strong> (AI)<br />

antimikrobuli<br />

agenti<br />

timetoprimi/<br />

sulfametoqsazoli<br />

doza M miRebis M miRebis mkurnalobis<br />

sixSire gza xangrZlivoba<br />

400/80 mg 4X dReSi PO/IV 21 dRe<br />

cxrili 26. pnevmocisturi pnevmoniis meore rigis <strong>mkurnaloba</strong> (AI)<br />

Kklin<strong>da</strong>micini<br />

+<br />

primaqini<br />

600mg<br />

15 mg<br />

4X dReSi<br />

2X dReSi<br />

PO/IV<br />

PO<br />

21 dRe (17)<br />

an<br />

pentamidini (farTo 4 mg/kg IV<br />

speqtris<br />

dReSi. doza<br />

antibiotikTan mcir 2 mg/kg<br />

kombinaciaSi 5 dRis<br />

baqteriuli<br />

superinfeqciis<br />

mkurnalobis<br />

Semdeg (18)<br />

profilaqtikisTvis<br />

mag. ampicilin+<br />

sulbaqtami 10 dRe)<br />

dReSi<br />

erTxel<br />

IV<br />

21 dRe<br />

o mZime mdgomareobaSi myof avadmofebSi iniSneba prednizoloni, 80-<br />

250 mg PO/IV dReSi 1-2 kvira (amcirebs intersticiul SeSupebas).<br />

o mZime SemTxvevebSi ganixileba kombinirebuli <strong>mkurnaloba</strong>, mag. kotrimoqsazoli<br />

<strong>da</strong> pen<strong>da</strong>midini mxolod erTeuli Setyobinebuli<br />

SemTxvevebis mixedviT <strong>da</strong>kavSirebulia toqsiurobis maRal riskTan.<br />

pnevmocisturi pnevmoniis mZime SemTxvevebi moiTxovs xelovnur<br />

ventilacias an oqsigeniT saturacias (SO2)


o meoradi profilaqtikis mizniT <strong>aiv</strong> inficirebulma pacientebma un<strong>da</strong><br />

miiRon trimetoprim/sulfametoqsazoli 160/800 mg doziT erTxel<br />

dReSi xangrZlivad ;<br />

o aRniSnuli preparatebis miReba pacientma SeiZleba Sewyvitos Tu<br />

CD4 limfocitebis raodenoba stabilurad aRemateba 200 mm3-s sul<br />

mcire sami Tvis ganmavlobaSi.<br />

3.1.4. sxva etiologiis pnevmoniebi imunodeficitis mqone pacientebSi<br />

o pnevmoniebi SeiZleba iyos sokovani <strong>da</strong> virusuli etiologiis. aseT<br />

SemTxvevebSi Znelia diagnozis <strong>da</strong>zusteba rTuli laboratoriuli<br />

gamokvlevebis gareSe <strong>da</strong> rTulia maTi <strong>mkurnaloba</strong>.<br />

o pnevmoniis gamomwvev virusebs miekuTvneba: martivi herpesis virusi,<br />

varicela-zosteris virusi an citomegalovirusi.<br />

o sokovan pnevmoniebs Pneumocystis-jiroveci (Pneumocystis carinii) –is gar<strong>da</strong><br />

iwveven Histoplazma capsulatum, Cryptococcus neoformans <strong>da</strong> Aspergillus.<br />

diagnostikaAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA<br />

o pnevmoniis mqone pacientebSi, romlebic Znelad eqvemdebarebian<br />

stan<strong>da</strong>rtul <strong>mkurnaloba</strong>s, un<strong>da</strong> vivaraudoT tuberkulozis an<br />

virusuli, sokovani an protozouli etiologiis pnevmoniis<br />

arseboba.<br />

o sokovani an sxva etiologiis pnevmoniebis specifikuri<br />

diagnostikisTvis auculebelia rTuli laboratoriuli<br />

gamokvlevebi:<br />

o pp65 adreuli CMV antigeni periferiuli sisxlSi an bronqul<br />

lavaJSi;<br />

o polimerazuli jaWvuri reaqcia (pjr) herpesis jgufis<br />

virusebisTvis (CMV, HSV 1/2/; VZV, EBV, HHV8, HHV6) ;<br />

o specialuri kulturebi nela-mzardi paTogenebisTvis mag: nokardia.<br />

o aucilebelia mWidri TanamSromloba eqimebsa <strong>da</strong> mikrobiologebs<br />

Soris.<br />

<strong>mkurnaloba</strong>AAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA<br />

<strong>mkurnaloba</strong> <strong>da</strong>mokidebulia <strong>da</strong>avadebis etiologiaze mag: foskarneti CMV<br />

infeqciisTvis an xangrZlini antibiotikoTerapia (8 kvira) nokardiisTvis.<br />

3.1.5. kuW-nawlavis traqtis infeqciebi<br />

kuW-nawlavis traqtis <strong>da</strong>zianeba <strong>aiv</strong> inficirebulebSi SeiZleba iyos:<br />

o rogorc <strong>aiv</strong> infeqciis uSualo gamovlineba, aseve<br />

o baqteriuli,<br />

o virusuli,<br />

o sokovani<br />

o protozouli an<br />

o parazituli etiologiis.<br />

o zog SemTxvevaSi kuW-nawlavis aSliloba ganpirobebulia Sewovis<br />

unaris <strong>da</strong>rRveviT, rac nawlavTa xaoebis atrofiiTaa gamowveuli<br />

(malabsorbcia).<br />

81


o yvelaze xSirad viTardeba diarea, romelic SeiZleba iyos mwvave,<br />

qronikuli an qronikuli - gamwvavebebiT.<br />

o <strong>SidsiT</strong> avadmyofebSi diarea persistuli an qronikulia <strong>da</strong> xSirad<br />

aris maTi sikvdilis mizezi.<br />

o mwvave diarea saWiroebs dehir<strong>da</strong>tacias mkurnalobis Sedegis<br />

miRebamde.<br />

o ganavali sisxliani minarevebiT <strong>da</strong>maxasiaTebelia dizenteriis an<br />

nawlavTa amebiazisTvis.<br />

<strong>aiv</strong> inficirebulebs xSirad aReniSnebaT kuW-nawlavis traqtis <strong>da</strong>zianebis<br />

iseTi simptomebi, rogoricaa:<br />

o madis <strong>da</strong>kargva,<br />

o gulisreva<br />

o pirRebineba <strong>da</strong><br />

o wonaSi progresirebadi kleba.<br />

<strong>aiv</strong> inficirebulebSi yvelaze gavrcelebuli kuW-nawlavis infeqciebi <strong>da</strong><br />

maTi mkurnalobis Sesaxeb rekomen<strong>da</strong>ciebi mocemulia cxrilSi #27.<br />

cxrili 27. <strong>aiv</strong> inficirebulebSi gavrcelebuli kuW-nawlavis traqtis<br />

infeqciebi<br />

<strong>infeqcia</strong><br />

ara-tifoiduri<br />

salmonelozebi<br />

Sigelozebi<br />

<strong>klinikuri</strong><br />

gamovlinebebi <strong>da</strong><br />

diagnostika<br />

cxeleba, tkivili<br />

muclis areSi, diarea<br />

(SesaZlebelia<br />

ganavalSi sisxlis<br />

aRmoCena), wonaSi<br />

kleba, anoreqsia,<br />

hepatosplenomegalia.<br />

diagnostika _ sisxlis<br />

an ganavlis kultura<br />

cxeleba, tkivili<br />

muclis areSi,<br />

sisxliani diarea.<br />

diagnostika _ sisxlis<br />

an ganavlis kultura.<br />

kriptosporidozi wylisebri ganavali,<br />

madis <strong>da</strong>kargva,<br />

cxelebis ar arseboba.<br />

diagnostika _ ganavlis<br />

mikroskopulia.<br />

<strong>mkurnaloba</strong><br />

ciprofloqsacini,<br />

500mg 2-jer dReSi PO 2<br />

kviris ganmavlobaSi<br />

(19)<br />

ciprofloqsacini 500mg<br />

2-jer dReSi PO 7-10<br />

dRe<br />

an<br />

nalidiqsis mJava 500mg<br />

dReSi 4-jer PO 7-<br />

10DdRe<br />

an<br />

ko-trimoqsazoli<br />

160/800mg 2-jer dReSi<br />

PO 7-10 dRe<br />

paromomicini 1g 2-jer<br />

dReSi PO +<br />

azitromicini 600mg<br />

dReSi erTxel PO 4<br />

kviris ganmavlobaSi;<br />

Semdeg:<br />

mxolod paromomicini<br />

82


mikrosporidozi wylisebri ganavali,<br />

madis <strong>da</strong>kargva,<br />

cxelebis ararseboba.<br />

diagnostika _ ganavlis<br />

mikroskopulia.<br />

8 kvira (20,21).<br />

<strong>mkurnaloba</strong> xSirad<br />

warumatebelia (22).<br />

alben<strong>da</strong>zoli 400mg 2-<br />

jer dReSi PO 4kvira<br />

Tu es ar muSaobs<br />

scadeT:<br />

meben<strong>da</strong>zoni 500mg 3-jer<br />

dReSi PO<br />

(alben<strong>da</strong>zoli metad<br />

efeqturia) (23).<br />

3.1.6. kandidozebi<br />

o Candi<strong>da</strong> albicans pirvela<strong>da</strong>d kolonizdeba qalTa <strong>da</strong> mamakacTa kuWnawlavia<br />

traqtSi. Candi<strong>da</strong> albicans aRmoCndeba janmrTeli qalebis 1/3<br />

saSos mikrofloraSi.<br />

o qalebSi kandidozuri vulvovaginiti gamovlindeba saSo<strong>da</strong>n<br />

gamonadeniTa <strong>da</strong> vulvisa <strong>da</strong> saSos qaviliT.<br />

o mamakacebSi sasqeso organoebis kandidozi mimdinareobs, rogorc<br />

balaniti an balanopostiti, amasTan erTad aRniSnaven CuCi<strong>da</strong>n<br />

gamonadens <strong>da</strong> asosa <strong>da</strong> CuCis qavils.<br />

o piris Rrus kandidozi gamovlindeba lorwovani garsis anTebiTa <strong>da</strong><br />

mis ze<strong>da</strong>pirze TeTri balTebis warmoqmniT.<br />

o kandi<strong>da</strong> ainficirebs kansac <strong>da</strong> iwvevs qavana dermatits.<br />

o imunodeficitis gaRrmavebasTan erTad piris Rrus kandidozi<br />

SeiZleba gavrceldes saylapavze <strong>da</strong> gamoiwvios ezofagiti.<br />

o iSviaT SemTxvevebSi SeiZleba ganviTardes bronqebis <strong>da</strong>zianeba <strong>da</strong><br />

diseminirebuli kandidozi.<br />

simptomebiAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA<br />

piris Rrus kandidozi moicavs:<br />

o loyis lorwovan garss<br />

o enas<br />

o pir-xaxas<br />

o RrZilebs<br />

o rbil <strong>da</strong> magar sasas.<br />

avadmyofs SeiZleba ar hqondes Civilebi an aRniSnavdes Wamis dros wvis<br />

SegrZnebas.<br />

zogierTi avadmyofi uCivis pirSi TeTri nadebis arsebobas.<br />

roca kandidozi vrceldeba saylapavze pacienti uCivis:<br />

o tkivils ylapvis dros<br />

o retrosternalur tkivils<br />

o hipersalivacias.<br />

pacientebi, romlebSic kandidozi yvelaze xSirad viTardeba:<br />

o orsuloba <strong>da</strong> peroraluri kontraceptivebis miReba<br />

o axalSobilobis periodi, gansakuTrebiT dRenaklul<br />

bavSebSi<br />

o farTo speqtris antibiotikebis xangrZlivi miReba<br />

83


o glukokortikoidebis sistematiuri miReba<br />

o Saqriani diabeti<br />

o Tan<strong>da</strong>yolili an SeZenili imunodeficiti<br />

o mZime qronikuli <strong>da</strong>avadeba<br />

o gamofitva, kaxeqsia<br />

o onkologiuri <strong>da</strong>avadebebi, qimioTerapia an sxivuri Terapia.<br />

diagnostika<br />

o orofaringeuli kandidozis diagnostika efuZneba klinikur niSnebs,<br />

gasinjvas <strong>da</strong> <strong>da</strong>zianebuli ubnebi<strong>da</strong>n aRebuli masalis mikroskopul<br />

<strong>da</strong>Tvalierebas.<br />

o piris Rrus <strong>da</strong>Tvalierebisas vnaxulobT balTis formis TeTr<br />

nadebs SewiTlebul <strong>da</strong> anTebad lorwovan garsze.<br />

o anTeba SeiZleba gavrceldes sasaze, xaxaze, RrZilebze, enasa <strong>da</strong><br />

loyis lorwovanze. ena <strong>da</strong>zianebisas xdeba gluvi, wiTeli <strong>da</strong><br />

dvrilebi swordeba.<br />

o kandidozuri ezofagitis <strong>da</strong> filtvebis aspergilozis SemTxvevebSi<br />

diagnozis <strong>da</strong><strong>da</strong>sturebisTvis aucilebelia qsovilis bioftatis<br />

histologiuri gamokvleva.<br />

o <strong>aiv</strong> inficirebulebs erTxel mainc uviTardebaT piris Rrusa <strong>da</strong><br />

xaxis kandidozi. is sicocxlisTvis saSiSi ar aris, magram iwvevs<br />

ylapvis gaZnelebas<br />

o mkerdis tkivils, romelic Zlierdeba ylapvisas.<br />

o diseminirebuli kandidozis <strong>klinikuri</strong> gamovlinebebia: cxeleba <strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>zianebul organoebTan <strong>da</strong>kavSirebuli simptomebi (mag: Tvalis<br />

<strong>da</strong>zianebisas_sibrmave).<br />

<strong>mkurnaloba</strong>AAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA<br />

o piris Rrus kandidozisa <strong>da</strong> kandidozuri vulvovaginitis<br />

<strong>mkurnaloba</strong> iwyeba adgilobrivi araZviradRirebuli antimikozuri<br />

preparatebiT. mag.: nistatini, mikonazoli, klotrimazoli.<br />

o<br />

diseminirebuli kandidozisa <strong>da</strong> aseve, adgilobrivi mkurnalobis<br />

araefeqturobis dros, iniSneba sistemuri antimikozuri agentebi,<br />

mag:ketokonazoli, flukonazoli, itrakonazoli an amfotericin B.<br />

o im pacientebSi, romlebic imyofebian metadoniT, rogorc opioid-<br />

CanacvlebiT Terapiaze gasaTvaliswinebelia metadonis<br />

urTierTqmedeba flukonazolTan, itrakonazolTan an<br />

ketokonazilTan.<br />

o rekomen<strong>da</strong>ciebi kandidozis mkurnalobis Sesaxeb mocemulia me-28 _<br />

-29-30 cxrilebSi.<br />

cxrili 28. piris Rrus kandidozis <strong>mkurnaloba</strong> (AI)<br />

antimikozuri<br />

agenti<br />

doza<br />

M miRebis<br />

sixSire miRebis gza<br />

mkurnalobis<br />

xangrZlivoba<br />

mkurnalobis pirveli rigis sqemebi (24)<br />

mikonazoli tabletebi dReSi adgilobrivad 7 dRe<br />

gasawovad erTxel<br />

an<br />

flukonazoli 100 mg 2-jer dReSi PO 7 dRe<br />

84


3 dRe<br />

Semdeg<br />

erTxel<br />

dReSi 4 dRe<br />

mkurnalobis meore rigis sqemebi (25)<br />

itrakonazoli 200-400 mg dReSi<br />

erTxel<br />

PO<br />

7 dRe<br />

cxrili 29. vaginaluri kandidozis <strong>mkurnaloba</strong> (AI)<br />

antimikozuri<br />

agenti<br />

doza M miRebis<br />

sixSire<br />

miRebis<br />

gza<br />

mkurnalobis<br />

xangrZlivoba<br />

pirveli rigis sqemebi<br />

flukonazoli 100 mg erTjera<strong>da</strong>d PO erTjera<strong>da</strong>d<br />

klotrimazoli 500 mg erTjera<strong>da</strong>d vaginalurad erTjera<strong>da</strong>d<br />

meore rigis sqemebi<br />

ketokonazoli 200 mg 2-jer dReSi PO 3 dRe<br />

ketokonazoli 200 mg dReSi PO<br />

7 dRe<br />

erTxel<br />

SemanarCunebeli Terapia<br />

nistatini 2-4 mln IU 2-jer dReSi PO 10 dRe<br />

Aan<br />

flukonazoli 50-200 mg dReSi PO<br />

yoveldRe<br />

erTxel<br />

mesame rigis sqemebi<br />

ketokonazoli 200 mg dReSi<br />

erTxel<br />

itrakonazoli 100 mg dReSi<br />

erTxel<br />

PO<br />

PO<br />

<strong>da</strong>mokidebuli<br />

pasuxze,<br />

Cveulebriv 7-<br />

10 dRe<br />

<strong>da</strong>mokidebuli<br />

pasuxze,<br />

Cveulebriv 7-<br />

10 dRe<br />

cxrili 30. ezofaguri <strong>da</strong> diseminirebuli kandidozebis<br />

<strong>mkurnaloba</strong> (AI)<br />

antimikozuri<br />

agenti<br />

doza M miRebis<br />

sixSire<br />

miRebis<br />

gza<br />

mkurnalobis<br />

xangrZlivoba<br />

pirveli rigis sqemebi<br />

ketokonazoli 200-400 mg 2-jer dReSi PO 21 dRe<br />

Aan<br />

flukonazoli<br />

(ketokonazolze<br />

efeqturia)<br />

200-400 mg<br />

Semcirdes<br />

<strong>klinikuri</strong><br />

Sedegis<br />

mixedviT 3<br />

dRis Semdeg<br />

dReSi<br />

erTxel<br />

85<br />

PO/IV<br />

14 dRe


100 mg/dReSi<br />

meore rigis sqemebi<br />

amfotericini B 0,3-0,5 mg/kg IV 10-14 dRe<br />

Aan<br />

itrakonazoli 200-400 mg dReSi<br />

erTxel<br />

PO<br />

2 kvira<br />

o kandidozuri ezofagitis mkurnalobis Semdeg saWiroa xangrZlivi<br />

SemanarCunebeli Terapia flukonazoliT 50-100 mg/dReSi yoveldRe,<br />

an itrakonazoliT 100 mg/dReSi yoveldRe, an ketokonazoliT 200<br />

mg/dReSi yoveldRe.<br />

o Tu <strong>mkurnaloba</strong> araefeqturia un<strong>da</strong> gamoiricxos virusuli<br />

(citomegalovirusuli an herpesuli) ezofagiti ezofagoskopiiT.<br />

o Candi<strong>da</strong> glabrata. C. krusei <strong>da</strong> C. tropicalis rezistentulia flukonazolis<br />

mimarT zogierT SemTxvevebSi. saWiroa nimuSebis kulivireba,<br />

SesaZlebelia savaraudo testireba <strong>da</strong> amfotericin B <strong>da</strong>niSvna<br />

ufro efeqturia. vorikonazoli, posakonazoli <strong>da</strong> kaspofungini<br />

axali antimikozuri medikamentebia, romelTa mimarT arcerTi<br />

gamomwvevi ar aris rezistentuli, maT Soris Aspergillus; yvela<br />

maTgani ZviradRirebulia. vorikonazoli ar un<strong>da</strong> <strong>da</strong>iniSnos<br />

efavirenzTan <strong>da</strong> ritonavirTan erTad. pacientebi, romlebic<br />

Rebuloben proteazas inhibitorebs vorikonazolTan erTad<br />

saWiroeben gverTiTi efeqtebis mWidro monirtorings (26).<br />

3.1.7. kriptokokuli meningiti<br />

o kriptokokozi xSirad mimdinareobs meningitis formiT, ufro<br />

iSviaTad viTardeba pnevmonia <strong>da</strong> diseminirebuli <strong>infeqcia</strong>.<br />

o kriptokokuli meningiti erT-erTi gavrcelebuli sistemuri<br />

mikozia <strong>aiv</strong>/<strong>SidsiT</strong> <strong>da</strong>avadebulebSi.<br />

o <strong>avadmyofTa</strong> sicocxlis xangrZlivoba mkurnalobis gareSe Tveze<br />

naklebia.<br />

diagnostikaAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA<br />

kriptokokozis diagnozireba Se<strong>da</strong>rebiT advilia. pacienti uCivisL Tavis<br />

tkivils, cxelebas, saxezea kefis kunTebis regidoba, Tavis qalis<br />

nervebis <strong>da</strong>zianeba, cnobierebis <strong>da</strong>rRveva, komatozuri mdgomareoba.<br />

meningitis niSnebi, maT Soris, cxeleba <strong>da</strong> kefis kunTebis rigidoba<br />

xSirad ar aRiniSneba. liqvors acentrifugireben, miRebul naleqs<br />

ikvleven mikroskopis qveS tuSis wveTis India ink <strong>da</strong>matebis Semdeg.<br />

o preparatSi naxuloben sqeli kafsuliT <strong>da</strong>farul safuaris<br />

ujredebs.<br />

o SesaZlebelia kriptokokis kulturis gamoyofa Tavzurgtvinis<br />

siTxi<strong>da</strong>n<br />

o gamoiyeneba Sratis <strong>da</strong> Tavzurgtvinis siTxis gamokvleva<br />

kriptokokul antigenze.<br />

<strong>mkurnaloba</strong>AAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA<br />

86


ekomen<strong>da</strong>cibi kriptokokuli meningitis mkurnalobis Sesaxeb<br />

mocemulia me-31 cxrilSi.<br />

cxrili 31. kriptokokuli meningitis <strong>mkurnaloba</strong> (AI)<br />

antimikozuri doza<br />

agenti<br />

pirveli rigis sqemebi (27)<br />

amfotericini B 0,7-1,0 mg/kg<br />

+<br />

5-flucitozini 25 mg/kg<br />

M miRebis<br />

sixSire<br />

erTxel<br />

dReSi<br />

4X dReSi<br />

IV<br />

miRebis<br />

gza<br />

mkurnalobis<br />

xangrZlivoba<br />

14 dRe<br />

Semdeg<br />

flukonazoli 400 mg erTxel<br />

dReSi<br />

Semdeg<br />

flukonazoli 200mg erTxel<br />

dReSi<br />

meore rigis sqemebi<br />

amfotericini B 0,7-1,0 mg/kg<br />

+<br />

5-flucitozini 25 mg/kg<br />

erTxel<br />

dReSi<br />

4X dReSi<br />

PO sul mcire 10<br />

kvira<br />

PO<br />

IV<br />

mTeli<br />

cxovreba<br />

6-10 kvira<br />

an<br />

amfotericini B 0,7-1,0 mg/kg erTxel<br />

dReSi<br />

IV<br />

an (msubuq SemTxvevebSi)<br />

flukonazoli 400-800 mg erTxel PO<br />

dReSi<br />

Semdeg<br />

flukonazoli 200 mg erTxel PO<br />

dReSi<br />

6-10 kvira<br />

10-12 kvira<br />

mTeli<br />

cxovreba<br />

meoradiAqimioprofilaqtikaAan SemanarCunebeli Terapia<br />

o aucilebelia mTeli cxovrebis manZilze Catardes kriptokokozis<br />

meoradiAqimioprofilaqtika. am mizniT iniSneba flukonazoli 200<br />

mg/dReSiAyoveldRe.<br />

o itrakonazoli 200 mg/dReSiAyoveldRe.<br />

o SemanarCunebeli Terapiis aucilebloba pacientebSi, romelTa<br />

imunuri sistema aRdga (CD4 ricxvi >200 mm3) ar aris <strong>da</strong>mxmare <strong>da</strong> ar<br />

arsebobs raime sawinaaRmdego mosazreba am konkretuli<br />

SemTxvevisTvis.<br />

3.1.8. histoplazmozi<br />

am araxSiri mwvave an qronikuli infeqciis gamowvevia soko Hispoplasma<br />

capsulatum inhalaciuri sporebi.<br />

87


o eqspoziciis Sedegad <strong>da</strong>avadebis ganviTareba <strong>da</strong>mokidebulia<br />

rogorc maspinZlis imunur sistemaze aseve gamomwvevis<br />

raodenobaze.<br />

o diseminaciis aRkveTaze pasuxismgebelia intaqturi ujred<strong>da</strong>mokirebuli<br />

imuniteti. mwvave <strong>da</strong>avadeba gripismagvaria <strong>da</strong><br />

axasiaTebs:<br />

o cxeleba<br />

o anoreqsia<br />

o arTralgia<br />

o mialgia<br />

o mSrali xveleba<br />

o tkivili gul-mkerdis areSi.<br />

o diseminacia imunosupresiul avadmyofSi swarfad viTardeba <strong>da</strong><br />

axasiaTebs:<br />

o wonaSi <strong>da</strong>kleba<br />

o oraluri <strong>da</strong> kanis <strong>da</strong>zianebuli ubnebi<br />

o mkerdis niSnebi<br />

o RviZlis, elenTis <strong>da</strong> limfuri kvanZebis gadideba.<br />

o oraluri ubnebisTvis <strong>da</strong>maxasiaTebelia nekruzuli wylulebi.<br />

sesaZlebelia ganviTareds sasis perforacia <strong>da</strong> rbili qsovilis<br />

destruqcia.<br />

diagnostika<br />

diagnostika efuZneba klinikur suraTs <strong>da</strong> <strong>da</strong>sturdeba sokos kulturiT<br />

an qsovilis bioftatis histologiuri gamokvleviT.<br />

mwvave <strong>da</strong>avadebisas gul-mkerdis rentgenologiuri gamokvleva gviCvenebs:<br />

o Suasayaris limfadenopaTias<br />

o mravlobiT infiltratebs<br />

o qvemo wilis kvanZebs.<br />

o hispoplazmozis diagnostisTvis un<strong>da</strong> Catardes sisxlis <strong>da</strong> kanis<br />

testebi, Tumca isini ar aris farTod gamoyenebuli.<br />

<strong>mkurnaloba</strong><br />

imunokompetentur a<strong>da</strong>mianSi hispoplazmozi TviTgankurnebadia <strong>da</strong> ar<br />

sWirdeba <strong>mkurnaloba</strong>. imunosupresiis SemTxvebSi <strong>mkurnaloba</strong> un<strong>da</strong><br />

Catardes me-14 cxrilSi mocemuli sqemebis mixedviT.<br />

cxrili 32. histoplazmozis <strong>mkurnaloba</strong> (28) (AI)<br />

antifunfaluri<br />

agenti<br />

dozireba miRebis<br />

sixSire<br />

amfotericni B 0.7-1 mg/kg erTxel<br />

dReSi<br />

miRebis gza<br />

IV<br />

xangrZlivoba<br />

10 dRe<br />

sawyis <strong>mkurnaloba</strong>s mohyveba 3 Tviani <strong>mkurnaloba</strong> imunorekonstituciamde<br />

>100 CD4 ujrediT, Sedegi medikamentebiT:<br />

o itrakonazoli 200 mg 2X dReSi PO<br />

o flukonazoli 200 mg 2X dReSi PO<br />

o amfotericini B 1 mg/kg IV kviraSi erTxel.<br />

88


alternatiul reJims warmoadgens itrakonazoli 200 mg samjer dReSi - 3<br />

dRe, Semdeg 200 mg 2X dReSi 12 kvira (sakvebTan erTad).<br />

3.1.9. kapoSis sarkoma<br />

o kapoSis sarkomas iwvevs me-8 tipis herpes virusi (HHV8), romelic<br />

aseve cnobilia kapoSis sarkomasTan asocirebuli herpes virusis<br />

saxeliT (KSHV).<br />

o nebismieri pacienti kapoSis sarkomis savaraudi diagnioziT un<strong>da</strong><br />

gaigzavnos onkologTan.<br />

o imunodeficitis mqone <strong>aiv</strong> inficirebulebSi <strong>da</strong>avadeba mimdinareobs<br />

mZimed, diseminaciis tendenciiT <strong>da</strong> ufro male progresirebs, vidre<br />

<strong>da</strong>avadebis endemuri formis mqone arainficirebul a<strong>da</strong>mianebSi.<br />

diagnostikaAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA<br />

kapoSis sarkomis winaswari diagnozi ismeba <strong>klinikuri</strong> suraTis<br />

safuZvelze <strong>da</strong> <strong>da</strong>sturdeba kanis <strong>da</strong>zianebuli ubnebi<strong>da</strong>n aRebuli<br />

bioptatis histologiuri gamokvleviT.<br />

<strong>klinikuri</strong> niSnebi moicavs Semdegs:<br />

o kapoSis sarkomis elementebi SeiZleba aRmovaCinoT kanisa <strong>da</strong><br />

lorwovanis nebismier areze. kanze elementebi warmodgenilia<br />

cisferi an mewamuli feris papulebiT an kvanZebiT, araiSviaTad<br />

garSemo arsebuli kanis limfuri SeSupebiT. xSirad ziandeba sasa,<br />

filtvebi kuW-nawlavis traqti <strong>da</strong> limfuri kvanZebi.<br />

o piris RruSi kapoSis sarkomis elementebi yvelaze xSirad<br />

ganlagebulia magar sasaze, iSviaTad enaze, xaxaze, nuSura<br />

jirkvlebsa <strong>da</strong> RrZilebze. isini warmoadgenen mewamuli feris<br />

papulebs, romlebic Cveulebriv ar aris mtkivneuli. xan<strong>da</strong>xan<br />

SeiZleba Segvxvdes msxvili elementebic <strong>da</strong> elementebi kanze.<br />

o filtvis parenqimis <strong>da</strong>zianeba atarebs infiltraciul xasiaTs.<br />

xSirad viTardeba sunTqvis ukmarisoba. filtvis infiltraciuli<br />

<strong>da</strong>zianebis mqone avadmyofebs arakeTilsaimedo prognozi aqvT <strong>da</strong><br />

maTSi maRalia sikvdilianoba.<br />

o aucilebelia ganvasxvavoT kapoSis sarkoma baqteriuli<br />

angiomatozisagan, romelic warmoadgens infeqciur <strong>da</strong>avadebas<br />

(gamomwvevi: Bartonella spp.) <strong>da</strong> aseve gvxvdeba <strong>aiv</strong> inficirebulebSi.<br />

<strong>mkurnaloba</strong>AAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA<br />

o kapoSis sarkomis <strong>mkurnaloba</strong> tardeba onkologis mier.<br />

o kapoSis sarkoma avTvisebiani simsivnea. lokaluri formis<br />

samkurnalod gamoiyeneba sxivuri Terapia, generalizirebuli<br />

formis samkurnalod iniSneba citotoqsiuri qimioTerapia.<br />

o efeqturobis sxva<strong>da</strong>sxva xarisxiT gamoiyeneba simsivnis<br />

sawinaaRmdego preparatebis Semdegi kombinaciebi:<br />

o liposomuri doksorubiciniT monoTerapia (saukeTeso Sedegebi) (29-<br />

31) (BII)<br />

o bleomicini<br />

o vinkristini<br />

o <strong>da</strong>unorubicini<br />

o vinblastini<br />

o etopozidi.<br />

89


o remisiis miRweva Zalian Znelia <strong>da</strong> pacientebis umetesobas<br />

uviTardebaT recidivi.<br />

o calkeuli elementebi SeiZleba moSordes qirurgiulad an<br />

lazeris, Txevadi azotis (relapsis maRali done) <strong>da</strong> <strong>da</strong>sxivebis<br />

zemoqmedebiT. demonstrirebuli iyo uSualod kapoSis<br />

sarkomatozul kvanZSi bleomicinis Seyvanis efeqturoba.<br />

o kapoSis sarkoma SesaZloa <strong>da</strong>eqvemdebaros mxolod arT-s <strong>da</strong> nelnela<br />

alagdes.<br />

3.1.10. saSvilosnos yelis kibo<br />

o saSvilosnos yelis kibo erT-erTi xSiri saxea simsivneebis,<br />

romelic mizezia qalTa sikvdilianobis mTels msoflioSi.<br />

savaraudo ricxvi axali SemTxvevebisa msoflioSi Seadgens 500 000<br />

weliwadSi (32) (AI).<br />

o saSvilosnos yelisa <strong>da</strong> vulvis kiboswinare mdgomareobisa <strong>da</strong><br />

kibos ganviTarebaSi wamyvan etiologiur faqtors warmoadgens<br />

a<strong>da</strong>mianis papilomavirusi.<br />

o <strong>aiv</strong> inficirebul qalebSi cervikaluri intraepiTeluri neoplaziis<br />

(cin) riski 5-10-jer maRalia, maTi Pap nacxi paTologiuria<br />

SemTxvevaTa 20-40%-Si (33,34) (BII).<br />

diagnostika<br />

o <strong>aiv</strong> inficirebul qals un<strong>da</strong> Cautardes ginekologiuri gasinjva <strong>da</strong><br />

saSvilosnos yelis nacxis citologiuri gamokvleva Pap<br />

papanikolaus SeRebvis meTodiT. ginekologiuri <strong>da</strong> citologiuri<br />

gamokvleva un<strong>da</strong> ganmeordes eqvi Tvis Semdeg <strong>da</strong> yovelwliurad.<br />

o saSvilosnos yelis kiboze eWvis SemTxvevaSi pacienti un<strong>da</strong><br />

gasinjos ginekolog-onkologma <strong>da</strong> saWiroebis SemTxvevaSi<br />

gaigzavnos onkodispanseris ginekologiur ganyofilebaSi.<br />

3.1.11. sxva avTvisebiani warmonaqmnebi<br />

imunodeficitis mqone <strong>aiv</strong> inficirebul pacientebSi maRalia limfomiT<br />

avadoba, maT Soris arahojkinis, cns-is pirveladi <strong>da</strong> berkitis<br />

limfomebiT, aseve brtyelujredovani kiboTi. yvela <strong>aiv</strong> inficirebuli<br />

simsivneze eWvis SemTxvevaSi un<strong>da</strong> gaigzavnos onkologiur klinikaSi.<br />

3.1.11.1.arahojkinis limfoma<br />

imunodeficitis mqone <strong>aiv</strong> inficirebulebSi xSirad gvxvdeba arahojkinis<br />

limfomebi B ujredovani, ufro iSviaTad T ujredovani. misi ganviTareba<br />

ar aris <strong>da</strong>mokidebuli CD4 ujredebis ricxvze. varaudoben, rom am<br />

<strong>da</strong>avadebis paTogenezSi did rols TamaSobs epStein-baris an romelime<br />

sxva virusi.<br />

simsivnuri arahojkinis limfomis ujredebis deteqcia SesaZlebelia<br />

limfur kvanZebSi, kunTebSi, RviZlSi, elenTaSi, gulSi, TvinSi <strong>da</strong> kuWnawlavis<br />

traqtSi <strong>da</strong> Se<strong>da</strong>rebiT iSviaTad ZvlebSi.<br />

90


o simptomebi mravalferovania.<br />

o SeSupebuli limfuri kvanZebi SesaZlebelia palpirdebodes<br />

sxva<strong>da</strong>sxva adgilze.<br />

o cxeleba, wonaSi kleba <strong>da</strong> sisuste xSiria, Tumca ara aucilebeli.<br />

o <strong>da</strong>avadebis stadiis gansazRvrisTvis (I-IV) aucilebelia Semdegi<br />

gamokvlevebi – cerebruli, cervikaluri, Torakaluri <strong>da</strong><br />

abdominaluri kompiuteruli aqsialuri tomografia (CAT)<br />

skanireba, Zvlis tvinis <strong>da</strong> Tav-zurg-tvinis siTxis biofsia <strong>da</strong><br />

gastrodkopia. diagnozi <strong>da</strong>sturdeba hiperplazirebuli limfuri<br />

kvanZis bifsiiT, histologiuri gamokvleviT.<br />

3.1.11.2. berkitis-tipis limfoma <strong>aiv</strong> inficirebulebSi<br />

berkitis limfoma ara hojkinis limfomis erT-erTi subtipia. berkitis<br />

limfoma asocirebulia <strong>aiv</strong> infeqciiasTan <strong>da</strong> SeiZleba ganviTardes<br />

gamoxatuli imunodeficitis ganviTarebamde. <strong>da</strong>dgenilia kavSiri am<br />

<strong>da</strong>avadebasa <strong>da</strong> epStein-baris viruss Soris.<br />

diagnostika<br />

berkitis –tipis limfomis diagnozi ismeba limfuri kvanZis <strong>da</strong> simsivnis<br />

bioptatebis histologiuri gamokvleviT.<br />

ara hojkinis, berkitis-tipis <strong>da</strong> cns-is lomfomebis <strong>mkurnaloba</strong><br />

o ara-hojkinis limfomebis samkurnalod efeqturia CHOP reJimi, un<strong>da</strong><br />

Catardes 6 kursi (ganmeorebebi aucilebelia sruli remisiis<br />

misaRebad)<br />

o prednizoloni 100 mg/dReSi erTxel 5 dRe<br />

o vinkristini (onkovini) 1,4 mg/m2 (maqsimum 2 mg/dReSi) erTi doza<br />

mkurnalobis pirvel dRes<br />

o ciklofosfamidi 750 mg/m2/dReSi erTi doza mkurnalobis pirvel<br />

dRes<br />

o doqsorubicini (hidroqsi<strong>da</strong>unomicini) 50 mg/m2/dReSi erTi doza<br />

mkurnalobis pirvel dRes.<br />

meore cikli iwyeba yovel 21-e dRes (dRe 22-e mohyveba I dRes)<br />

o EPOCH reJimi, romelic moicavs etopozids, prednozolons,<br />

vinkristins, ciklofisfamids <strong>da</strong> <strong>da</strong>unorubicins an diqsirubicins<br />

efeqturia arT-sTan kombinaciaSi. igi efuZneba gagrZelebiT<br />

infuzias 96 saaTis ganmavlobaSi, romelc Semdegia:<br />

o etopozidi 50 mg/m2 dReSi (centraluri venuri xaziT)<br />

o doqsorubucuni 10 mg/m2/dReSi (centraluri venuri xaziT)<br />

o vinkristini 0,4 mg/m2/dReSi (maqs 2 mg/kviraSi) (centraluri venuri<br />

xaziT)<br />

o ciklofosfamidi 375 mg/m2 me-5 dRes mxolod, bolusiT<br />

(centraluri venuri xaziT)<br />

o prednizoloni 100 mg/dReSi pirveli 5 dRe erTxel dReSi.<br />

reJimi un<strong>da</strong> ganmeordes yovel 21 dReSi sanam ar Catardeba 6 cikli.<br />

o berkitis–tipis limfomis menejmenti ar gansxvavdeba sxva<br />

limfomebis mkurnalobisgan <strong>da</strong> poasuxobs CHOP <strong>da</strong> EPOCH reJimebs<br />

(BII). swrafad mzardi limfomis <strong>mkurnaloba</strong> ufro agresiuli<br />

91


qimioTerapiiT (mag : B-ALL reJimi) diskusiis Temas warmoadgens <strong>da</strong><br />

specifikuri rekomen<strong>da</strong>ciebi dRevandeli dRisTvis ar arsebobs<br />

(35,36) (Va).<br />

o berkitis–tipis limfomebis SemTxvevebSi qimioTerapias Tan un<strong>da</strong><br />

axldes <strong>da</strong>sxiveba savaraudo pirveladi keris.<br />

o SesaZlebelia ara hojkinis limfomebis <strong>mkurnaloba</strong> CD4 ujredebis<br />

ricxvisgan <strong>da</strong>moukideblad, Tumca mkurnalobis efeqturobisTvis<br />

arT un<strong>da</strong> <strong>da</strong>iniSnos ufro adre. qimioTerapiis ganmavlobaSi CD4<br />

ujredebis ricxvi >350 mm3 <strong>da</strong>kavSirebulia relapsis maRal<br />

maCveneblebTan arT gareSe (37) (BII).<br />

o intakranilauri limfomebis (metastazebi) sasurvelia Tavis<br />

<strong>da</strong>sxiveba, simsivnis sawinaaRmdego preparatebTan <strong>da</strong><br />

glukokortikoidebTan erTad (38) (BII).<br />

cns-is pirveladi limfomis dros erTaderTi efeqturi mtkicebulebaze<br />

<strong>da</strong>fuZnebuli Terapiaa sxivuri Terapia. <strong>da</strong>uyonebliv un<strong>da</strong> <strong>da</strong>iwyos arT<br />

(39,40) (AI).<br />

3.1.12. centraluri nervuli sistemis infeqciebi<br />

a<strong>da</strong>mianis imunodeficitis virusis nervul sistemaze pir<strong>da</strong>pir<br />

zemoqmedebas mivyavarT encefalopaTiis, mielopaTiis <strong>da</strong> periferiuli<br />

neiropaTiis ganviTarebamde. <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>s ukavSireben iseT nevrologiur<br />

<strong>da</strong>rRvevebs, rogoricaa<br />

o Tavis tvinis nivTierebis atrofia <strong>da</strong> degeneracia,<br />

o Sids-demenciis kompleqsi,<br />

o naTxemis atrofia,<br />

o vakuoluri mielopaTia,<br />

o saxis nervis <strong>da</strong>mbla,<br />

o gien-baris sindromi <strong>da</strong><br />

o sensorul-motoruli periferiuli neiropaTia tkivilis sindromiT.<br />

cns-is <strong>da</strong>rRvevebi aseve SeiZleba mogvces baqteriulma, virusulma <strong>da</strong><br />

sokovanma oportunistulma infeqciebma (mag: kriptokokulma meningitma).<br />

3.1.13. toqsoplazmozi<br />

ganviTarebul qveynebSi toqsoplazmozi farTod aris gavrcelebuli.<br />

toqsoplazmozi iwvevs Tavis tvinSi mravlobiTi anTebadi ubnebis<br />

warmoqmnas. <strong>aiv</strong> inficirebulebSi toqsoplazmozi ZiriTa<strong>da</strong>d<br />

gamovlindeba encefalitis an diseminirebuli <strong>da</strong>avadebis saxiT.<br />

diagnostikaAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA<br />

toqsoplazmozze eWvi SeiZleba gamoiTqvas <strong>klinikuri</strong> suraTis mixedviT:<br />

o cnobierebis <strong>da</strong>rRveva<br />

o cxeleba<br />

o krunCxvebi<br />

o Tavis tkivili<br />

o kerovani nevrologiuri simptomatika motoruli deficitis,<br />

kraniuli nervis parezis, moZraobis SezRudvis, dismetriis,<br />

mxedvelobis <strong>da</strong>kargvis <strong>da</strong> afaziis CaTvliT.<br />

92


o Tavis tvinis MAC an MRI skanirebiT aRmoCndeba mravlobiTi<br />

rgoliseburi kerebi.<br />

o Tu es meTodebi ar aris xelmisawvdomi diagnozis <strong>da</strong>dgenaSi<br />

gvexmareba serologiuri testebi toqsoplazmis sawinaaRmdegod<br />

gamomuSavebul antisxeulebze (IgG klasis).<br />

o cerebraluri toqsoplazmozis mqone pacientebis umravlesobas<br />

aReniSneba Toxoplasma gondii-iT gamowveuli infeqciis ga<strong>da</strong>tanis<br />

serologiuri niSnebi.<br />

o toqsoplazmozze eWvis dros iniSneba sacdeli <strong>mkurnaloba</strong><br />

o 2 kviris manZilze mkurnalobis araefeqturobis SemTxvevebSi dgeba<br />

sakiTxi Tavis tvinis biofsiis Sesaxeb.<br />

o diagnozs a<strong>da</strong>sturebs Tavis tvinis qsovilis histologiuri<br />

gamokvleva.<br />

<strong>mkurnaloba</strong>A<br />

AAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA<br />

cxrili 15. toqsoplazmozis <strong>mkurnaloba</strong> (41-43) (AI)<br />

preparati doza M miRebis<br />

sixSire<br />

miRebis<br />

gza<br />

mkurnalobis<br />

xangrZlivoba<br />

<strong>mkurnaloba</strong><br />

pirimetamini 200 mg erTjera<strong>da</strong>d PO<br />

erTjera<strong>da</strong>d<br />

(gajerebiTi doza)<br />

Semdeg<br />

pirimetamini 25 mg<br />

3-jer dReSi PO<br />

6-8 kvira<br />

an 50 mg 2-jer dReSi<br />

+<br />

foliumis 15 mg dReSi PO<br />

6-8 kvira<br />

mJava<br />

erTxel<br />

+<br />

sulfadiazini 1 g 4-jer dReSi PO 6-8 kvira<br />

am sqemaSi sulfadiazini SeiZleba Seicvalos:<br />

• klin<strong>da</strong>miciniT 600 mg i/v an PO dReSi 4-jer 6 kvira<br />

• azitromiciniT 1200 mg PO dReSi erTxel 6 kvira<br />

• klariTromiciniT 1 g PO 2-jer dReSi 6 kvira<br />

• atovakvoniT 750 mg PO 4-jer dReSi 6 kvira.<br />

• zogierT pacients sWirdeba xangrZlivi <strong>mkurnaloba</strong><br />

toqsoplazmozis gamo. ga<strong>da</strong>wyvetileba efuZneba klinikur<br />

mdgomareobas <strong>da</strong> ganmeorebiT CAT skanirebas.<br />

• meoradi profilaqtika grZeldeba efeqturi reJimis ganaxevrebuli<br />

dozebiT manamde sanam CD4 ujredebs ricxvi sami Tvis ganmavlobaSi<br />

stabulurad ar moimatebs (200 ujredi <strong>da</strong> meti).<br />

3.1.14. martivi herpesiT gamowveuli infeqciebi<br />

• martivi herpesiT gamowveuli infeqciebi xSiria klinikur<br />

praqtikaSi.<br />

• herpesis pirvelad epizods xSirad axlavs recidivi.<br />

93


• imunodeficitis mqone pacientebSi <strong>da</strong>zianeba SeiZleba iyos vrceli<br />

<strong>da</strong> persistuli, aseve, SesaZlebelia moxdes infeqciis diseminacia.<br />

• martivi herpesi aris meningitisa <strong>da</strong> meningoencefalitis gamomwvevi.<br />

diagnostikaAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA<br />

• diagnozi ZiriTa<strong>da</strong>d ismeba tipiuri <strong>klinikuri</strong> gamovlinebebiT.<br />

• herpesuli gamonayari Cveulebriv warmodgenilia vezikulebiTa <strong>da</strong><br />

mtkvneuli eroziebiT, romlebic ganlagebulia piris irgvliv,<br />

cxviris nestoebze, tuCebsa <strong>da</strong> sasqeso organoebze.<br />

• diseminirebuli martivi herpesiT gamowveuli infeqciis diagnozis<br />

<strong>da</strong>sma xSirad Znelia. amisaTvis saWiroa laboratoriuli kvlevebi,<br />

rogoricaa virusis kulturis gamoyofa, radio-imunoblotingis<br />

meTodi, imunofluoroescencia <strong>da</strong> monoklonuri antisxeulebiT<br />

testireba.<br />

• herpesul encefalits mivyavarT Tavis tvinSi <strong>da</strong>zianebis<br />

mravlobiTi kerebis ganviTarebamde, romelic TvalsaCinoa CAT<br />

skanirebiT.<br />

<strong>mkurnaloba</strong>AAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA<br />

mkurnalobis sqemebi mocemulia me-33 – 34-e cxrilebSi.<br />

cxrili 16. martivi herpesvirusuli infeqciis msubuqi formis<br />

<strong>mkurnaloba</strong> (44-47(AI)<br />

antivirusuli<br />

agenti<br />

doza MmiRebis<br />

sixSire<br />

M miRebi<br />

gza<br />

mkurnalobis<br />

xangrZlivoba<br />

pirveli rigis sqemebi<br />

acikloviri 400 mg 3-jer dReSi PO 7-10 dRe<br />

an<br />

famcikloviri 250 mg 3-jer dReSi PO 7-10 dRe<br />

an<br />

valacikloviri 1 g 2-jer dReSi PO 7-10 dRe<br />

cxrili 17. martivi herpesvirusuli infeqciis recidivis<br />

<strong>mkurnaloba</strong> (44-47) (AI)<br />

antivirusuli<br />

agenti<br />

doza MmiRebis<br />

sixSire<br />

M miRebi<br />

gza<br />

mkurnalobis<br />

xangrZlivoba<br />

pirveli rigis sqemebi<br />

acikloviri 800 mg 5-jer dReSi PO 7-10 dRe<br />

an<br />

famcikloviri 500 mg 3-jer dReSi PO 7-10 dRe<br />

an<br />

valacikloviri 1 g 2-jer dReSi per os 7-10 dRe<br />

cxrili 18. martivi herpesvirusuli infeqciis mZime formis<br />

<strong>mkurnaloba</strong> (44-47) (AI)<br />

antivirusuli doza MmiRebis M miRebis mkurnalobis<br />

94


agenti sixSire gza xangrZlivoba<br />

pirveli rigis sqemebi<br />

acikloviri 10 mg/kg 3-jer dReSi IV 7-10 dRe<br />

an<br />

valacikloviri 1 g 2-jer dReSi PO 7-10 dRe<br />

cxrili 19. martivi herpesvirusuli infeqciis mZime visceraluri<br />

formebis <strong>mkurnaloba</strong> (44-47) (AI)<br />

antivirusuli<br />

agenti<br />

doza MmiRebis<br />

sixSire<br />

M miRebi<br />

gza<br />

mkurnalobis<br />

xangrZlivoba<br />

pirveli rigis sqemebi<br />

acikloviri 10 mg/kg 3-jer dReSi IV 14-21 dRe<br />

meore rigis sqema<br />

foskarneti<br />

(aciklovirze<br />

rezistentobis<br />

SemTxvevebSi)<br />

40-60 mg/kg 3-jer dReSi IV 14 dRe<br />

3.1.15. sartyliseburi liqeni (Herpes zoster) (48) (AI)<br />

• varicella-zoster-is virusiT gamowveuli pirveladi <strong>infeqcia</strong><br />

mimdinareobs diseminirebuli formiT.<br />

• bavSvebSi viTardeba Cutyvavilas <strong>klinikuri</strong> suraTi, Tumca<br />

a<strong>da</strong>mianTa umravlesobas es <strong>infeqcia</strong> ga<strong>da</strong>aqvs sub<strong>klinikuri</strong> formiT.<br />

• pirveladi infeqciis Semdeg virusi wlebis ganmavlobaSi latentur<br />

mdgomareobaSi inaxavs Tavs zurgis tvinis gangliebSi.<br />

• imunitetis <strong>da</strong>qveiTebasTan erTad virusi mravldeba <strong>da</strong> viTardeba<br />

kanis <strong>da</strong>zianebuli ubnebiT nervis an dermatomis gaswvriv.<br />

• SesaZloa moxdes infeqciis diseminacia kanis, nervuli sistemis,<br />

filtvebis <strong>da</strong> lorwovani garsebis CarTviT paTologiur procesSi.<br />

• imunodeficitis fonze zosteri multidermatomulia, persistirebs,<br />

axasiaTebs Zlieri tkivili <strong>da</strong> sisuste.<br />

diagnostikaAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA<br />

diagnozi Cveulebriv ismeba <strong>klinikuri</strong> suraTis mixedviT.<br />

<strong>mkurnaloba</strong>AAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA<br />

mkurnalobis sqemebi mocemulia 35-e <strong>da</strong> 36-e cxrilebSi.<br />

cxrili 20 sartyliseburi liqenis (kanis formis) <strong>mkurnaloba</strong> (AI)<br />

antivirusuli<br />

agenti<br />

doza MmiRebis<br />

sixSire<br />

M miRebi<br />

gza<br />

mkurnalobis<br />

xangrZlivoba<br />

pirveli rigis sqemebi<br />

acikloviri 800 mg 5-jer dReSi PO 7-10 dRe an<br />

vezikulis<br />

gaSrobamdeE<br />

95


an<br />

famcikloviri 500 mg 3-jer dReSi PO 7-10 dRe<br />

an<br />

valacikloviri 1 g 3-jer dReSi PO 7-10 dRe<br />

cxrili 21. Tvalis sartyliseburi liqenis, infeqciis diseminirebuli<br />

<strong>da</strong> visceruli formebis <strong>mkurnaloba</strong><br />

antivirusuli<br />

agenti<br />

doza MmiRebis<br />

sixSire<br />

M miRebi<br />

gza<br />

mkurnalobis<br />

xangrZlivoba<br />

pirveli rigis sqemebi<br />

acikloviri 10 mg/kg 3-jer dReSi IV 7-10 dRe<br />

an<br />

valacikloviri 1 gr 3-jer dReSi PO 7-10 dRe<br />

an<br />

famcikloviri 500 mg 3-jer dReSi PO 7-10 dRe<br />

meore rigis sqema<br />

foskarneti<br />

60 mg/kg<br />

an<br />

40 mg/kg<br />

2-jer dReSi<br />

an<br />

3-jer dReSi<br />

IV<br />

7-10 dRe<br />

• post-herpesuli nevralgia xSiri <strong>da</strong> seriozuli problemaa.<br />

<strong>da</strong>zianebul dermatomebSi viTardeba Zlieri tkivili.<br />

• tkivilis kontroli mniSvnelovania <strong>da</strong> tkivilis kupirebis mizniT<br />

niSnaven arasteroidul anTebis sawinaaRmdego preparatebi.<br />

• Tu tkivili gaxangrZliv<strong>da</strong> iniSneba amitriptilini, karbamazepini an<br />

fenitoini.<br />

3.1.16. citomegalovirusuli <strong>infeqcia</strong><br />

imunodeficitis fonze citomegalovirusma SeiZleba <strong>da</strong>azianos<br />

sxva<strong>da</strong>sxva organoebi <strong>da</strong> sistemebi. simptomebi moicavs:<br />

• cxeleba <strong>da</strong> diarea citomegalovirusuli kolitis Ddros<br />

• dispnoe- pnevmoniis dros<br />

• sibrmave - retinitis dros<br />

• citomegalovirusulma <strong>infeqcia</strong>m SeiZleba gamoiwvios piris Rrus<br />

lorwovanis mtkivneuli wylulebi, rac iwvevs kvebis reJimis<br />

<strong>da</strong>rRvevas.<br />

diagnostikaAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA<br />

• pacientebs, romelTa CD4


cxrili 37. citomegalovirusuli infeqciiT gamowveuli kuW-nawlavis<br />

traqtisa <strong>da</strong> cns-is <strong>da</strong>zianebebis <strong>da</strong> retinitis <strong>mkurnaloba</strong> (49-53) (AI)<br />

antivirusuli<br />

agenti<br />

doza MmiRebis<br />

sixSire<br />

M miRebi<br />

gza<br />

mkurnalobis<br />

xangrZlivoba<br />

pirveli rigis sqema<br />

gancikloviri 5 mg/kg 2-jer dReSi IV 2-3 kvira<br />

meoradi profilaqtikisTvis aucilebelia gancikloviriT 5 mg/kg IV<br />

dReSi <strong>mkurnaloba</strong>.<br />

cxrili 38. citomegalovirusuli infeqciiT gamowveuli kuW-nawlavis<br />

traqtisa <strong>da</strong> cns-is <strong>da</strong>zianebebis <strong>mkurnaloba</strong> (49-53) (AI)<br />

antivirusuli<br />

agenti<br />

doza MmiRebis<br />

sixSire<br />

M miRebi<br />

gza<br />

mkurnalobis<br />

xangrZlivoba<br />

meore rigis sqemebi<br />

foskarneti 90 mg/kg 2-jer dReSi IV 3 kvira<br />

meoradi profialqtikisTvis aucilebelia foskarnetiT mkurnalobis<br />

xangrZlivi kursi doziT 90mg/kg IV erTxel dReSi.<br />

cxrili 39. citomegalovirusuli retinitis meoradi profilaqtika (49-53)<br />

(AI)<br />

antivirusuli<br />

agenti<br />

doza MmiRebis<br />

sixSire<br />

M miRebi<br />

gza<br />

meore rigis sqemebi<br />

Tvalis implantanti, romelic gamoyofs ganciklovirs<br />

+<br />

valgancikloviri 900 mg<br />

erTxel<br />

dReSi<br />

mkurnalobis<br />

xangrZlivoba<br />

PO manamde sanam CD4<br />

ujredebi ricxvi ar<br />

moimatebs 100-150 mm3<br />

minimum 3 Tvis<br />

ganmavlobaSi<br />

meoradi profilaqtikis Sewyveta SesaZlebelia 6 Tvis Semdeg <strong>da</strong><br />

imunorekonstituciisas - CD4 100-150 mm3.<br />

3.1.17. epStein-baris virusiT gamowveuli infeqciebi<br />

• epStein-baris virusi miekuTvneba herpesvirusebis ojaxs. am virusiT<br />

gamowveuli infeqciebi gavrcelebulia, rogorc <strong>aiv</strong> inficirebul,<br />

ise arainficirebul a<strong>da</strong>mianebSi.<br />

• <strong>aiv</strong> inficirebulebulTa orofaringealur sekretSi gvxvdeba<br />

virusuli nawilakebis momatebuli raodenoba <strong>da</strong> antisxeulebis<br />

ufro maRali titri, vidre arainficirebulebSi.<br />

• varaudoben, rom epStein-baris virusi iwvevs ramdenime <strong>da</strong>avadebas,<br />

maT Soris:<br />

• oraluri Tmovani leikoplakia;<br />

• limfoiduri intersticiuli pnevmoniti (LIP);<br />

• arahojkinis limfomebi;<br />

97


• berkitis-tipis limfoma;<br />

• nazofaringeuli karcinoma;<br />

oraluri Tmovani leikoplakia<br />

• oraluri Tmovani leikoplakia viTardeba, rogorc <strong>aiv</strong><br />

inficirebulebSi, aseve pacientebSi, romelTac utardebaT<br />

transplantaciis Semdgomi imunosupresiuli Terapia.<br />

• <strong>da</strong>zianebul kerebs aqvs ze<strong>da</strong>piri<strong>da</strong>n wamoweuli balTisiburi TeTri<br />

nadebis saxe, romelic ganlagebulia piris RruSi, upiratesad ki<br />

enis kideze. igi lorwovani garsis epiTelis keTilTvisebiani<br />

ga<strong>da</strong>gvarebaa.<br />

• rTulia diferencialuri diagnostika oralur Tmovan<br />

leikoplakiasa <strong>da</strong> piris Rrus kandidozs Soris; araiSviaTia am<br />

<strong>da</strong>avadebaTa erTdrouli arseboba.<br />

• specifikuri <strong>mkurnaloba</strong> ar arsebobs. pacientebisaTvis<br />

rekomendebulia piris Rrus higienis <strong>da</strong>cva.<br />

limfoiduri intersticiuli pnevmoniti<br />

• limfoiduri intersticiuli pnevmoniti upiratesad uviTardebaT<br />

<strong>aiv</strong> inficirebul bavSvebs, magram mozrdilebSic gvxvdeba.<br />

• <strong>da</strong>maxasiaTebelia difuzuri intersticiuli infiltratebis<br />

arseboba filtvebSi, romelic SeiZleba miviCnioT tuberkulozis<br />

an pnevmocisturi pnevmoniis gamovlinebad.<br />

• xSirad limfoiduri intersticiuli pnevmoniti mimdinareobs<br />

filtvis mZime paTologiis niSnebis gareSe.<br />

• specifikuri <strong>mkurnaloba</strong> ar arsebobs.<br />

3.2. ZiriTadi simptomebi<br />

3.2.1. persistuli generalizirebuli limfadenopaTia (pgl) mozrdil<br />

<strong>aiv</strong> inficirebulebSi<br />

• <strong>aiv</strong> infeqciis yvelaze adreul klinikur gamovlinebas warmoadgens<br />

limfuri kvanZebis simetriuli gadideba.<br />

• gadidebuli limfuri kvanZi, rogorc wesi umtkivneulo,<br />

elastiuri konsistenciis moZravi warmonaqmnia. yvelaze advilad<br />

isinjeba kisris, ybisqveSa, iRliisa <strong>da</strong> sazardulis limfuri<br />

kvanZebi.<br />

• persistuli generalizirebuli limfadenopaTia SeiZleba<br />

warmoadgendes <strong>aiv</strong> infeqciis erTaderT gamvlinebas<br />

• persistuli generalizirebuli limfadenopaTia _ es aris limfuri<br />

kvanZebis (1sm diametrze meti) or an meti jgufis gadideba<br />

(sazardulis gar<strong>da</strong>), romelic SenarCunebulia 1 Tveze met xans.<br />

• pgl–s dros limfuri kvanZis biofsiiT Ghistologiurad saxezea<br />

“reaqtiuli hiperplazia” an “folikuluri hiperplazia”.<br />

hiperplaziis mizezis gasarkvevad aucilebelia kimfuri kvanZis<br />

biofsia.<br />

98


diagnostika<br />

gamokvleva aucileblad un<strong>da</strong> moicavdes limfuri kvanZebis Semdegi<br />

jgufebis palpacias:<br />

• kisris wina <strong>da</strong> ukana<br />

• ybisqveSa<br />

• kefisukana<br />

• yuris irgvlivi (yuriswina <strong>da</strong> ukana)<br />

• iRliis orive<br />

• i<strong>da</strong>yvis are<br />

• sazardulis (am jgufis jirkvlebis gadideba janmrTel<br />

pirebSic gvxvdeba)<br />

persistuli generalizebuli limfadenopaTiis mqone <strong>aiv</strong><br />

inficirebulebSi SeiniSneba <strong>aiv</strong> infeqciis sxva gamovlinebebic. maT<br />

Soris:<br />

• piris Rrus kandidozi,<br />

• oraluri Tmovani leikoplakia,<br />

• qavana dermatiti,<br />

• frCxilebis gamuqeba,<br />

• oraluri <strong>da</strong> genitaluri herpesi,<br />

• umizezod wonaSi kleba,<br />

• ucnobi etiologiis cxeleba.<br />

generalizebuli limfadenopaTia <strong>da</strong>maxasiaTebelia sxva<br />

<strong>da</strong>avadebebisaTvisac, kerZod, tuberkulozis, leikozis, limfomis,<br />

kapoSis sarkomis, veneriuli limfogranulomis, sifilisis,<br />

citomegalovirusuli infeqciis, toqsoplazmozis, epStein-baris<br />

virusiT gamowveuli infeqciis, kriptokokozis, histoplazmozisa <strong>da</strong><br />

kanis Cirqovani infeqciebisaTvis, Savi Wirisa <strong>da</strong> B hepatitisaTvis.<br />

limfuri kvanZebis biofsiis Cvenebebi<br />

persistiuli generalizebuli limfadenopaTiis mqone pacientebi<br />

aucilebelia gagzavnil iqnas biofsiaze, Tu maT aReniSnebaT:<br />

• limfuri kvanZebis asimetriuli gadideba<br />

• limfuri kvanZebis gamoxatuli gadideba (3 sm diametris mqone erTi<br />

limfuri kvanZi mainc)<br />

• <strong>da</strong>kvirvebebis fonze limfuri kvanZebis gadideba<br />

• tuberkulozis raime niSnebi<br />

• gulmkerdis rentgenogramaze filtvis karis limfuri kvanZebis<br />

gadideba<br />

• nebismieri likalizaciis kapoSis sarkoma<br />

• cxeleba, Ramis oflianoba, wonaSi kleba erT kviraze xangZlivad.<br />

<strong>aiv</strong> asocirebuli limfadenopaTia ar aris seriozuli <strong>da</strong>avadebis, mag;<br />

lomfomis maniSnebeli. miuxe<strong>da</strong>vad amisa, mdgomareobis cvlilebisas, mag:<br />

persistuli cxelebis <strong>da</strong>matebisas sasurvelia limfadeneqtomia <strong>da</strong><br />

kvanZis histologiuri gamokvleva.<br />

99


3.2.2. cxeleba <strong>aiv</strong> inficirebulebSi<br />

• cxelebis mizezi SeiZleba iyos <strong>infeqcia</strong>, anTebiTi procesi an<br />

avTvisebiani simsivne. mozrdilebSi persistulad iTvleba cxeleba,<br />

Tu 38°C–ze maRali temperatura grZeldeba or kviraze gangrZlivad.<br />

• <strong>aiv</strong> inficirebul pacientebSi cxeleba SeiZleba iyos infeqciis<br />

erTaderTi <strong>klinikuri</strong> niSani. amitom persistuli cxelebis mqone<br />

avadmyofebis mkurnalobisas un<strong>da</strong> gvaxsovdes, rom misi mizezi<br />

SeiZleba iyos <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>.<br />

• <strong>aiv</strong> /<strong>SidsiT</strong> pacientebSi persistul cxelebas SeiZleba Tan axldes<br />

misi gamomwvevi <strong>da</strong>avadebis simptomebi, magaliTad, pnevmoniis,<br />

tuberkulozis, kuW-nawlavis traqtis infeqciis an limfomis.<br />

persistuli cxelebis mqone mozrdil pacientebSi <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>ze<br />

migviTiTebs Semdegi mdgomareobebi:<br />

• anamnezSi mravlobiTi <strong>da</strong>ucveli sqesobrivi kontaqtebi<br />

• <strong>aiv</strong> inficirebuli sqesobrivi partniori<br />

• <strong>aiv</strong> inficirebuli Svili<br />

• <strong>aiv</strong> infeqciisaTvis <strong>da</strong>maxasiaTebeli tipuri <strong>klinikuri</strong> niSnebis<br />

arseboba, rogoricaa:<br />

• persistuli generalizirebuli limfadenopaTia,<br />

• oraluri an genitaluri kandidozi <strong>da</strong>/an herpesi,<br />

• oraluri Tmovani leikoplakia,<br />

• qavana dermatiti,<br />

• wonaSi umizezod kleba,<br />

• frCxilebis gamuqeba (melanonixia),<br />

• tuCebis hipopigmentacia <strong>da</strong><br />

• Tmebis gaTxeleba <strong>da</strong> cvena.<br />

3.2.3. <strong>aiv</strong> inficirebul mozrdilebSi wonis umizezo kleba<br />

• mozrdilebSi wonaSi kleba xSirad <strong>da</strong>kavSirebulia <strong>aiv</strong><br />

<strong>infeqcia</strong>sTan.<br />

• wonis mniSvnelovan klebad iTvleba sxeulis sawyisi masis 10% -iT<br />

an metiT <strong>da</strong>qveiTeba umizezod.<br />

• gamoxatuli wonis kleba <strong>aiv</strong> inficirebulebSi atarebs “<strong>aiv</strong>kaxeqsiis”<br />

an ganlevis sindromis saxels.<br />

• ganlevis mizezi jer-jerobiT kargad ar aris Seswavlili.<br />

SesaZlebeli mizezebia:<br />

• qronikuli <strong>da</strong> morecidive infeqciebi,<br />

• qronikuli diarea,<br />

• Sewovis <strong>da</strong>rRveva (malabsorbcia),<br />

• <strong>aiv</strong> inducirebuli miopaTia <strong>da</strong><br />

<strong>aiv</strong> inducirebuli madis <strong>da</strong>qveiTeba.<br />

<strong>klinikuri</strong> niSnebiAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA<br />

• pacienti uCivis wonaSi umizezod klebas <strong>da</strong> madis <strong>da</strong>qveiTebas,<br />

rasac Tan axlavs an ar axlavs cxeleba <strong>da</strong> diarea.<br />

• <strong>aiv</strong> kaxeqsiis mqone pacientebi uCivian zogad saerTo diskomforts,<br />

gamofitvas, mousvenrobas, gauwyloebas.<br />

100


• aseT pacientebSi xSiria piris Rrus kandidozi,<br />

• aseT pacientebSi xSiria Sidsis sxva <strong>klinikuri</strong> gamovlinebebi, maT<br />

Soris nevrologiuri, mag. encefalopaTia <strong>da</strong> Sids-demenciis<br />

kompleqsi.<br />

3.2.4. mozrdilTa qronikuli diarea<br />

• qronikuli diarea ewodeba 28 dRis ganmavlobaSi arsebul xSir<br />

(sami an meti), Txier defekacias. qronikuli diareis fonze<br />

pacientebs SeiZleba ganuviTardeT mwvave diareis epizodebi.<br />

• Tu ar aris dizenteria ganavalSi sisxlis minarevebis arseboba<br />

iSviaTia.<br />

• avadmyofebs aReniSnebaT cudi ma<strong>da</strong> <strong>da</strong> ikleben wonaSi.<br />

• gamokvlevisas gamovlindeba gauwyloebis, anemiisa <strong>da</strong> gamofitvis<br />

niSnebi.<br />

qronikuli diareis mqone pacientebSi aRiniSneba:<br />

• kanisa <strong>da</strong> Tmebis distrofiuli cvlilebebi tipurad asocirebuli<br />

arasrulfasovan kvebasTan,<br />

• tuCebis gafermkrTaleba,<br />

• frCxilebis gamuqeba<br />

• piris Rrus kandidozi, oraluri Tmovani leikoplakia <strong>da</strong><br />

limfadenopaTia.<br />

3.2.5. piris Rrus <strong>da</strong>zianebebi<br />

kandidozis gar<strong>da</strong> <strong>aiv</strong> inficirebulebs xSirad aReniSnebaT piris Rrus<br />

sxva saxis <strong>da</strong>zianebebic. zogierTi maTgani ganxilulia me-40 cxrilSi.<br />

cxrili 40. piris Rrus yvelaze xSiri <strong>da</strong>zianebebi <strong>aiv</strong> inficirebulebSi<br />

mdgomareoba aRweriloba <strong>mkurnaloba</strong><br />

gingiviti hiperemia, SeSupeba <strong>da</strong> metroni<strong>da</strong>zoli 400 mg 2-jer<br />

sisxldena RrZilebi<strong>da</strong>n dReSi 7 dRe PO<br />

an<br />

eriTromicini 500 mg 4-jer<br />

piorea Cirqis <strong>da</strong>groveba<br />

kbilbudeSi<br />

periodontiti <strong>da</strong>maxasiaTebelia<br />

kbilebis garSemo<br />

Zvlebisa <strong>da</strong> rbili<br />

qsovilebis swrafi <strong>da</strong><br />

mtkivneuli rRveva.<br />

kbilebi iryeva <strong>da</strong><br />

Zvreba, RrZilebi<br />

sisxlmdenia.<br />

SesaZlebelia<br />

<strong>da</strong>wyluleba<br />

dReSi 7 dRe PO<br />

piris Rrus higiena: yoveli<br />

Wamis Semdeg pirSi Tbili<br />

marilwylis gamovleba <strong>da</strong><br />

kbilebis dReSi 2-jer gamoxexva<br />

infeqciis kerebis sanacia,<br />

pirSi qlorheqsidinis xsnaris<br />

gamovleba. aseve iniSneba<br />

amoqsicilini 500 mg 3-jer<br />

dReSi 5 dRis ganmavlobaSi PO<br />

an<br />

metroni<strong>da</strong>zoli 200 mg samjer<br />

dReSi 5 dRe PO.<br />

101


afTozuri<br />

wylulebi<br />

stomatiti<br />

qeiliti<br />

meoradi<br />

sifilisi<br />

lorwovanze aRiniSneba<br />

mtkivneuli wylulebi<br />

swori kideebiT.<br />

Cveulebriv <strong>da</strong>farulia<br />

Cirqovani nadebiT <strong>da</strong><br />

Sexebisas sisxlmdenia.<br />

piris Rrus lorwovanis<br />

anTeba. viTardeba piris<br />

Rrus cudi higienis<br />

pirobebSi; SeiZleba<br />

gamoiwvios anaerobebma.<br />

tuCebis SeSupeba <strong>da</strong><br />

SewiTleba, romelic<br />

icvleba sifermkrTaliT;<br />

xSirad aReniSnebaT<br />

gamaxatuli<br />

imunodeficitis mqone<br />

pirebs<br />

sifilidebi loyis<br />

lorwovanze (sveli<br />

papulebi <strong>da</strong> wylulebi,<br />

mogvagonebs lokokinis<br />

nakvalevs) <strong>da</strong> farTe<br />

kondilomebi tuCis<br />

kuTxeebsa <strong>da</strong> nestoebis<br />

garSemo. meoradi<br />

sifilisis dros yvela<br />

serologiuri testi<br />

<strong>da</strong>debiTia.<br />

piris Rrus higiena <strong>da</strong><br />

glukokortikoidebi<br />

adgilobrivad<br />

piris Rrus higiena: Wamis<br />

Semdeg marilwyalsnaris<br />

gamovleba <strong>da</strong> kbilebis dReSi<br />

2-jer gamoxexva.<br />

specifikuri <strong>mkurnaloba</strong> ar<br />

arsebobs. iniSneba A, B <strong>da</strong> C<br />

vitaminebi <strong>da</strong> piris Rrus<br />

higiena.<br />

pirveladi sifilisi:<br />

benzatinbenzilpenicilini 2,4<br />

mln. erT. kunTebSi erTjera<strong>da</strong>d<br />

meoreuli sifilisi:<br />

benzatinbenzilpenicilini 2,4<br />

mln. erT. kunTebSi kviraSi<br />

erTxel 3 kvira<br />

an<br />

doqsiciklini 100mg 2-jer<br />

dReSi 28 dRe PO<br />

an eriTromicini 500mg 4-jer<br />

dReSi 28 dRe PO.<br />

3.2.6. kanisa <strong>da</strong> frCxilebis <strong>da</strong>zianebebi<br />

dermatomikozebi<br />

• kanis sokovani <strong>da</strong>zianeba (dermatomikozebi) xSirad gvxvdeba<br />

rogorc <strong>aiv</strong> inficirebul, ise arainficirebul pacientebSi.<br />

• gamonayars xSirad Tan axlavs qavili, elementi mSralia <strong>da</strong><br />

aqercvladi.<br />

• <strong>da</strong>zianeba SeiZleba gaCndes sxeulis nebismier adgilze.<br />

diagnostikaAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA<br />

gamomwvevi SeiZleba aRmovaCinoT <strong>da</strong>zianebuli kanis anafxekis<br />

mikroskopuli gamokvleviT.<br />

<strong>mkurnaloba</strong>AAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA<br />

102


ogorc wesi efeqturia antimikozuri mazebisa <strong>da</strong> kremebis adgilobrivi<br />

aplikacia. rekomen<strong>da</strong>ciebi dermatomikozis mkurnalobis Sesaxeb<br />

mocemulia 41-e cxrilSi.<br />

cxrili 41. dermatomikozebis <strong>mkurnaloba</strong> (AI)<br />

antifungaluri doza<br />

preparati<br />

pirveli rigis sqemebi<br />

Mmikonazoli<br />

(adgilobrivad<br />

gamoyenebisTvis)<br />

klotrimazoli<br />

(adgilobrivad<br />

gamoyenebisTvis)<br />

MmiRebis<br />

sixSire<br />

3-jer dReSi<br />

meore rigis sqemebi<br />

ketokonazoli 200 mg dReSi<br />

erTxel<br />

an<br />

itrakonazoli 100 mg dReSi<br />

erTxel<br />

M miRebi<br />

gza<br />

Aadgilobrivad 21 dRe<br />

an<br />

3-jer dReSi adgilobrivad 21 dRe<br />

PO<br />

PO<br />

mkurnalobis<br />

xangrZlivoba<br />

1-3 Tve<br />

1-3 Tve<br />

oniqomikozebi<br />

frCxilebis sokovani <strong>da</strong>zianebebi (oniqomikozebi) iwveven frCxilis<br />

firfitebis deformaciasa <strong>da</strong> rRvevas.<br />

diagnostikaAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA<br />

• diagnozi ismeba <strong>klinikuri</strong> suraTiT.<br />

• gamomwvevi SeiZleba aRmoCnes frCxilis firfitis qvevi<strong>da</strong>n aRebuli<br />

<strong>da</strong> kaliumis hidroqsidiT <strong>da</strong>muSavebuli masalis mikroskopuli<br />

gamokvleviT.<br />

<strong>mkurnaloba</strong>AAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA<br />

cxrili 42. oniqomikozebis <strong>mkurnaloba</strong> (AI)<br />

pirveli rigis sqemebi<br />

antifungaluri<br />

preparati<br />

doza MmiRebis<br />

sixSire<br />

MmiRebi<br />

gza<br />

terbinafini 250 mg dReSi PO<br />

erTxel<br />

mkurnalobis<br />

xangrZlivoba<br />

6 kvira xelis<br />

TiTebis<br />

<strong>da</strong>zianebisas an<br />

12 kvira fexis<br />

TiTebis<br />

<strong>da</strong>zianebisas<br />

an<br />

itrakonazoli 200 mg 2-jer dReSi PO yoveli Tvis I<br />

kviris<br />

103


ganmavlobaSi 2<br />

Tvis manZilze<br />

(xelis TiTebis<br />

<strong>da</strong>zianebisas),<br />

3-4 Tve (fexis<br />

TiTebi<br />

<strong>da</strong>zianebisas)<br />

3.2.7. seboreuli dermatiti<br />

• <strong>aiv</strong> inficirebulebs xSirad uviTardebaT seboreuli dermatiti.<br />

varaudoben, rom mas iwvevs soko Pityrosporum ovale (aseva cnobilia,<br />

rogorc Malassezia furfur).<br />

• elementi warmoadgens wiTeli feris laqas, romelic iqercleba. <strong>aiv</strong><br />

inficirebulebSi <strong>da</strong>zianeba vrcelia, elementebi xangrZlivad rCeba<br />

<strong>da</strong> xSirad iZleva recidivs.<br />

diagnostikaAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA<br />

diagnozi ismeba <strong>klinikuri</strong> suraTiT. Cveulebriv gamonayari gvxvdeba:<br />

o saxeze<br />

o cxviris nestoebis irgvliv<br />

o cxvir-tuCis naoWze,<br />

o warbebze,<br />

o Tavis Tmian nawilze,<br />

o gul-mkerdis areSi<br />

o iRliebSi,<br />

o tanis ze<strong>da</strong> nawilsa <strong>da</strong><br />

o sazardulis areSi.<br />

diagnozi <strong>da</strong>sturdeba sokos aRmoCeniT kanis <strong>da</strong>zianebuli ubni<strong>da</strong>n<br />

anafxeki masalis mikroskopuli gamokvlevisas.<br />

<strong>mkurnaloba</strong>AAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA<br />

o rekomendebulia <strong>da</strong>zianebuli ubnebis xSirad <strong>da</strong>bana qerclis<br />

mosaSoreblad,<br />

o karg Sedegs iZleva selenis sulfidis Semcveli samkurnalo<br />

Sampunebis gamoyeneba.<br />

o SesaZloa yvelaze efeqturi aRmoCndes hidrokortizonis 1%-ani<br />

mazis aplikaciebi. aseve karg Sedegs iZleva ketokonazolis 2%-ani<br />

kremi.<br />

3.2.8. muni<br />

muns iwvevs tkipa Sarcoptes scabiei. mdedr tkipas kanSi gahyavs gasasvleli,<br />

romelsac aqvs ramodenime sm sigrZis ze<strong>da</strong>piri<strong>da</strong>n wamoweuli wiTeli<br />

nawiburis Sesaxe<strong>da</strong>oba. mdedri tkipa gayvanil gasasvlelSi debs<br />

kvercxebs <strong>da</strong> Semdeg ga<strong>da</strong>adgildeba sxeulis sxva nawilSi. kvercxebi<strong>da</strong>n<br />

gamodis tkipebis axali Taoba, romlebic izrdebian, jvardebian, gahyavT<br />

axali gasasvlelebi <strong>da</strong> deben axal kvercxebs.<br />

o parazitis pirveladi SeWri<strong>da</strong>n <strong>da</strong>axloebiT erT Tvis ganmavlobaSi<br />

(2-6 kvira) simptomebi TiTqmis ar aRiniSneba.<br />

104


o ganmeorebiTi invaziis Semdeg ki viTardeba alergiuli reaqcia <strong>da</strong><br />

simptomebi gamovlindeba 1-4 dRis ganmavlobaSi.<br />

o kanqveSa gasasvlelis gayvanisas viTardeba gamonayari, romelic<br />

xSirad gvxvdeba:<br />

o xelebze - mtevnebze (gansakuTrebiT TiTebs Soris),<br />

o majis, i<strong>da</strong>yvis, muxlismomxrel ze<strong>da</strong>pirebze,<br />

o winamxris i<strong>da</strong>yviskena ze<strong>da</strong>pirze,<br />

o sasqeso asoze,<br />

o sarZeve jirkvlebsa <strong>da</strong><br />

o beWebze.<br />

o tkipebi <strong>da</strong> maT mier gayvanili gasasvlelebi SeiZleba iyos Zalian<br />

mcire raodenobiT <strong>da</strong> gagviWirdes maTi <strong>da</strong>naxva.<br />

o avadmyofs ZiriTa<strong>da</strong>d awuxebs tanis Zlieri qavili, gansakuTrebiT<br />

RamiT.<br />

o imunodeficitis mqone pacientebs xSirad uviTardebaT munis mZime<br />

forma, romelsac uwodeben norvegiuls. misTvis <strong>da</strong>maxasiaTebelia<br />

vezikuluri gamonayari <strong>da</strong> sqeli fufxebis warmoqmna mTel<br />

sxeulze. munis am formis dros qavili ar aris gamoxatuli.<br />

o qavilis gamo muni xSirad rTuldeba meoradi infeqciebiT.<br />

diagnostikaAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA<br />

o diagnozi ismeba <strong>klinikuri</strong> gamovlinebebisa <strong>da</strong> <strong>da</strong>zianebuli keris<br />

anafxekis mikroskopuli gamokvlevis safuZvelze.<br />

o mikroskopiisas aRmoCndeba tkipebi an/<strong>da</strong> maTi kvercxebi.<br />

<strong>mkurnaloba</strong>AAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA<br />

o SerCevis preparats warmoadgens adgilobrivad gamosayenebeli 1%-<br />

ani gamabenzen heqsaqloridi, romelic ismeba mTels tanze, Tavis<br />

gar<strong>da</strong>, mozrdilebSi Camoibaneba 24 sT-Si , xolo bavSvebSi_8sT-Si.<br />

sakmarisia erTjeradi <strong>da</strong>muSaveba.<br />

o aseve SesaZlebelia kanis <strong>da</strong>muSaveba 1%-ani permetriniT an 1%-ani<br />

lin<strong>da</strong>niT; es preparatebic ismeba mTels tanze <strong>da</strong> Camoibaneba 8 sT-<br />

Si. permetrinisa <strong>da</strong> lin<strong>da</strong>nis gamoyeneba ar SeiZleba<br />

orsulebisaTvis, meZuZuri dedebisa <strong>da</strong> bavSvebisaTvis.<br />

o norvegiuli munis samkurnalod, imunodeficitis mqone pacientebSi,<br />

efeqturia ivermeqtini, 200 mg/kg PO erTjera<strong>da</strong>d.<br />

o tansacmeli, TeTreuli <strong>da</strong> pirsaxocebi un<strong>da</strong> gamoixarSos <strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>uTovdes gaSrobis Semdeg.<br />

o munis <strong>mkurnaloba</strong> un<strong>da</strong> Cautardes sqesobriv partniors <strong>da</strong> yvelas<br />

vinc sayofacxovrebo kontaqtSi iyo <strong>avadmyofTa</strong>n.<br />

3.2.9. stafilokokuri folikuliti<br />

o folikuliti _ kanis <strong>infeqcia</strong>a, romlis drosac procesi Tmis<br />

folikulSia lokalizebuli.<br />

o <strong>aiv</strong> inficirebulebs xSirad uviTardebaT pustularuli<br />

perifolikuliti.<br />

o folikulits, rogorc wesi, iwvevs Staphylococcus aureus, magram sxva<br />

mikroorganizmebsac SeuZlia misi gamowveva.<br />

diagnostikaAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA<br />

o diagnozi ismeba <strong>klinikuri</strong> gamovlinebebis safuZvelze.<br />

105


o gamonayari warmodgenilia mravlobiTi wvrili (5 mm diametris),<br />

hiperemiuli folikulebiT, romlebic centrSi <strong>da</strong>Cirqebulia.<br />

o xSirad elementebs aqvT midrekileba gaerTianebisaken. kanis<br />

<strong>da</strong>zianebas Tan axlavs qavili.<br />

<strong>mkurnaloba</strong>AAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA<br />

iniSneba antibiotiki, magaliTad cefaleqsini an kloksacilini 500 mg PO<br />

4-jer dReSi 7-21 dRe.<br />

3.2.10. kontagiozuri moluski<br />

o kontagiozuri moluski _ kanis ze<strong>da</strong>piruli <strong>infeqcia</strong>a, romelsac<br />

iwvevs kontagiozuri moluskis virusi.<br />

o <strong>infeqcia</strong> ga<strong>da</strong>dis <strong>avadmyofTa</strong>n mWidro kontaqtiT an saerTo<br />

moxmarebis nivTebiT <strong>da</strong> sqesobrivi gziT.<br />

o inkubaciuri periodi meryeobs 1-2 kviri<strong>da</strong>n ramodenime Tvemde.<br />

o elementebis mocilebam an moqavebam SeiZleba gamoiwvios axali<br />

gamonayrebis ganviTareba.<br />

o kontagiozuri moluski ufro xSiria imunodeficitis mqone <strong>aiv</strong><br />

inficirebulebSi.<br />

o <strong>aiv</strong> inficirebulebSi <strong>aiv</strong> negatiurebisgan gansxvavebiT:<br />

o elementebi raodenobrivad bevria,<br />

o xangrZlivad persistirebs,<br />

o ufro msxvilia <strong>da</strong><br />

o Znelad eqvemdebareba <strong>mkurnaloba</strong>s.<br />

diagnostikaAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA<br />

o diagnozi ismeba <strong>da</strong>maxasiaTebeli elementis aRmoCenisas.<br />

o kanSi SeRwevisas virusi iwvevs 2-5 mm diametris kanisferi mkvrivi<br />

papulebis ganviTarebas. papulebi Seicavs TeTr cximovan sekrets.<br />

o gamonayaris elementebi SeiZleba ganviTardes sxeulis nebismier<br />

adgilas, xSirad iyos ucvlelad mravali Tvis manZilze <strong>da</strong>/an<br />

gaqres <strong>da</strong> Semdeg kvlav gaCndes.<br />

o specifikuri diagnostikuri testi virusis aRmosaCenad ar arsebobs.<br />

<strong>mkurnaloba</strong>AAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA<br />

<strong>mkurnaloba</strong> mdgomareobs papulis rbili SigTavsis mocilebaSi, romlis<br />

Semdeg papula qreba. mkurnalobis taqtika yvela SemTxvevaSi<br />

individualuria. arsebobs kanis <strong>da</strong>zianebuli ubnis <strong>da</strong>muSavebis<br />

sxva<strong>da</strong>sxva meTodi. elementebs <strong>da</strong>muSaveba SesaZlebelia Semdegi<br />

meTodebis gamoyenebiT:<br />

_ kiuretaJi<br />

_ qimiuri destruqcia fenolis koncentrirebuli xsnariT<br />

_ krioTerapia<br />

_ eleqtrokoagulacia<br />

cnobilia, rom <strong>aiv</strong> inficirebulebSi arT-s <strong>da</strong>wyeba xels uwyobs<br />

kontagiozuri moluskis eliminacias. naCvenebi iyo, rom antivirusuli<br />

preparati – cidofoviri, romelsac aqvs Zlieri antiretrovirusuli<br />

moqmedeba, aseve efeqturia kontagiozuri moluskis samkurnalod.<br />

106


gamoyenebuli literaturis CamonaTvali:<br />

1. El-Sadr WM et al. A randomized trial of <strong>da</strong>ily and thrice-weekly trimethoprim-sulfamethoxazole for<br />

the prevention of Pneumocystis carinii pneumonia in human immunodeficiency virus-infected persons.<br />

Terry Beirn Community Programs for Clinical Research on AIDS (CPCRA). Clinical Infectious Diseases,<br />

1999, 29(4):775–783.<br />

2. Bozzette SA et al. A randomized trial of three antipneumocystis agents in patients with advanced human<br />

immunodeficiency virus infection. NIAID AIDS Clinical Trials Group. The New England Journal of<br />

Medicine, 1995, 332(11):693–699.<br />

3. Bucher HC et al. Meta-analysis of prophylactic treatments against Pneumocystis carinii pneumonia and<br />

toxoplasma encephalitis in HIV-infected patients. Journal of Acquired Immune Deficiency Syndromes<br />

and Human Retrovirology, 1997, 15(2):104–114.<br />

4. El-Sadr WM et al. Atovaquone compared with <strong>da</strong>psone for the prevention of Pneumocystis carinii<br />

pneumonia in patients with HIV infection who cannot tolerate trimethoprim, sulfonamides, or both.<br />

Community Program for Clinical Research on AIDS and the AIDS Clinical Trials Group. The New England<br />

Journal of Medicine, 1998, 339(26):1889–1895.<br />

5. Chan C et al. Atovaquone suspension compared with aerosolized pentamidine for prevention of<br />

Pneumocystis carinii pneumonia in human immunodeficiency virus-infected subjects intolerant of<br />

trimethoprim or sulfonamides. Journal of Infectious Diseases, 1999, 180(2):369–376.<br />

6. Bucher HC et al. Isoniazid prophylaxis for tuberculosis in HIV infection: a meta-analysis of randomized<br />

controlled trials. AIDS, 1999, 13(4):501–507.<br />

7. Podzamczer D et al. Thrice-weekly sulfadiazine-pyrimethamine for maintenance therapy of toxoplasmic<br />

encephalitis in HIV-infected patients. Spanish Toxoplasmosis Study Group. AIDS, 2000, 14(3):331–<br />

332.<br />

8. Gallant JE, Moore D, Chaisson RE. Prophylaxis for opportunistic infections. Annals of Internal Medicine,<br />

1995, 122(9):730–731.<br />

9. Havlir DV et al. Prophylaxis against disseminated Mycobacterium avium complex with weekly<br />

azithromycin, <strong>da</strong>ily rifabutin, or both. California Collaborative Treatment Group. The New England Journal of<br />

Medicine, 1996, 335(6):392–398.<br />

10. Nightingale SD et al. Incidence of Mycobacterium avium-intracellulare complex bacteremia in human<br />

immunodeficiency virus-positive patients. Journal of Infectious Diseases, 1992, 165(6):1082–1085.<br />

11. Saag MS et al. A comparison of itraconazole versus fluconazole as maintenance therapy for AIDSassociated<br />

cryptococcal meningitis. National Institute of Allergy and Infectious Diseases Mycoses Study<br />

Group. Clinical Infectious Diseases, 1999, 28(2):291–296.<br />

12. Gant V, Parton S. Community-acquired pneumonia. Current Opinion in Pulmonary Medicine, 2000,<br />

6:226–233.<br />

13. Cordero E et al. Usefulness of sputum culture for diagnosis of bacterial pneumonia in HIV-infected<br />

patients. European Journal of Clinical Microbiology and Infectious Diseases, 2002, 21(5):362–367.<br />

14. Cruciani M et al. Meta-analysis of diagnostic procedures for Pneumocystis carinii pneumonia in HIV-1-<br />

infected patients. European Respiratory Journal, 2002, 20(4):982–989.<br />

15. Shafran SD et al.A comparison of two regimens for the treatment of Mycobacterium avium complex<br />

bacteremia in AIDS: rifabutin, ethambutol, and clarithromycin versus rifampin, ethambutol, clofazimine,<br />

and ciprofloxacin. Canadian HIV Trials Network Protocol 010 Study Group. The New England Journal<br />

of Medicine, 1996, 335(6):377–383.<br />

16. Benson CA et al. A prospective, randomized trial examining the efficacy and safety of clarithromycin in<br />

combination with ethambutol, rifabutin, or both for the treatment of disseminated Mycobacterium avium<br />

complex disease in persons with acquired immunodeficiency syndrome. Clinical Infectious Diseases,<br />

2003, 37(9):1234–1243.<br />

17. Toma E et al.Clin<strong>da</strong>mycin with primaquine vs. Trimethoprim-sulfamethoxazole therapy for mild and<br />

moderately severe Pneumocystis carinii pneumonia in patients with AIDS: a multicenter, double-blind,<br />

randomized trial (CTN 004). CTN-PCP Study Group. Clinical Infectious Diseases, 1998, 27(3):524–<br />

530.<br />

18. Vohringer HF et al. Pharmacologic studies with pentamidine aerosol in HIV patients [in German].<br />

Medizinische Klinik, 1990, 85 Suppl. 2:248–250, 291.<br />

19. Jacobson MA et al. Ciprofloxacin for Salmonella bacteremia in the acquired immunodeficiency syndrome<br />

(AIDS). Annals of Internal Medicine, 1989, 110(12):1027–1029. 9-31 management of opportunistic infections and<br />

general symptoms of hiv/aids<br />

107


20. Chen XM et al. Cryptosporidiosis. The New England Journal of Medicine, 2002, 346(22):1723–1731.<br />

21. Smith NH et al. Combination drug therapy for cryptosporidiosis in AIDS. Clinical Infectious Diseases,<br />

1998, 178(3):900–903.<br />

22. Carr A et al.Treatment of HIV-1-associated microsporidiosis and cryptosporidiosis with combination<br />

antiretroviral therapy. The Lancet, 1998, 351:256–261.<br />

23. Miao YM, Gazzard BG. Management of protozoal diarrhoea in HIV disease. HIV Medicine, 2000,<br />

1(4):194–199.<br />

24. Sangeorzan JA et al. Epidemiology of oral candidiasis in HIV-infected patients: colonization, infection,<br />

treatment, and emergence of fluconazole resistance. American Journal of Medicine, 1994, 97(4):339–<br />

346.<br />

25. Saag MS et al. Treatment of fluconazole-refractory oropharyngeal candidiasis with itraconazole oral<br />

solution in HIV-positive patients. AIDS Research and Human Retroviruses, 1999, 15(16):1413–1417.<br />

26. VFEND side effects, and drug interactions: voriconazole [web page]. Rancho Sante Fe, CA, RxList,<br />

2006 (http://www.rxlist.com/cgi/generic/vfend_ad.htm accessed, 12 June 2006).<br />

27. Saag MS et al. Practice guidelines for the management of cryptococcal disease. Infectious Diseases Society<br />

of America. Clinical Infectious Diseases, 2000, 30(4):710–718.<br />

28. Johnson PC et al. Safety and efficacy of liposomal amphotericin B compared with conventional<br />

amphotericin B for induction therapy of histoplasmosis in patients with AIDS. Annals of Internal Medicine,<br />

2002, 137(2):105–109.<br />

29. Rosenthal E et al. DNX Study Group Phase IV study of liposomal <strong>da</strong>unorubicin (DaunoXome) in<br />

AIDSrelated Kaposi sarcoma. American Journal of Clinical Oncology, 2002, 25(1): 57–59.<br />

30. Osoba D et al. Effect of treatment on health-related quality of life in acquired immunodeficiency syndrome<br />

(AIDS)-related Kaposi’s sarcoma: a randomized trial of pegylated-liposomal doxorubicin versus<br />

doxorubicin, bleomycin, and vincristine. Cancer Investigation, 2001, 19(6):573–580.<br />

31. Cheung TW et al. AIDS-related Kaposi’s sarcoma: a phase II study of liposomal doxorubicin. The TLC<br />

D-99 Study Group. Clinical Cancer Research, 1999, 5(11):3432–3437.<br />

32. Shanta V et al. Epidemiology of cancer of the cervix: global and national perspective. Journal of the<br />

Indian Medical Association, 2000, 98(2):49–52.<br />

33. Wright TC Jr et al. Cervical intraepithelial neoplasia in women infected with human immunodeficiency<br />

virus: prevalence, risk factors, and validity of Papanicolaou smears. New York Cervical Disease Study.<br />

Obstetrics and Gynecology, 1994, 84(4):591–597.<br />

34. Sun XW et al. Human papillomavirus infection in human immunodeficiency virus-seropositive women.<br />

Obstetrics and Gynecology, 1995, 85(5 Pt 1):680–686.<br />

35. Hoffmann C, et al. The short and intensive B-ALL protocol is a highly effective regimen in patients with<br />

AIDS-associated Burkitt or Burkitt-like lymphoma. 11th Conference on Retroviruses and Opportunistic<br />

Infections Feb. 8-11 2004 San Francisco, CA (Abstract 787).<br />

36. Hoffmann C et al. Successful autologous stem cell transplantation in a severely immunocompromised<br />

patient with relapsed AIDS-related B-cell lymphoma. European Journal of Medical Research, 2006,<br />

11(2):73–76.<br />

37. Hoffmann C et al. Response to highly active antiretroviral therapy strongly predicts outcome in patients<br />

with AIDS-related lymphoma. AIDS, 2003, 17(10):1521–1529.<br />

38. Fine HA, Mayer RJ. Primary central nervous system lymphoma. Annals of Internal Medicine, 1993,<br />

119(11):1093–1104.<br />

39. Hoffmann C et al. Survival of AIDS patients with primary central nervous system lymphoma is<br />

dramatically improved by HAART-induced immune recovery. AIDS, 2001, 15(16):2119–2127.<br />

40. McGowan JP, Shah S. Long-term remission of AIDS-related primary central nervous system lymphoma<br />

associated with highly active antiretroviral therapy. AIDS, 1998, 12(8):952–954.<br />

41. Katlama C et al. Pyrimethamine-clin<strong>da</strong>mycin vs. pyrimethamine-sulfadiazine as acute and longterm<br />

therapy for toxoplasmic encephalitis in patients with AIDS. Clinical Infectious Diseases, 1996,<br />

22(2):268–275.<br />

42. Dannemann B et al. Treatment of toxoplasmic encephalitis in patients with AIDS. A randomized trial<br />

comparing pyrimethamine plus clin<strong>da</strong>mycin to pyrimethamine plus sulfadiazine. The California Collaborative<br />

Treatment Group. Annals of Internal Medicine, 1992, 116(1):33–43.<br />

43. Chirgwin K et al. Randomized phase II trial of atovaquone with pyrimethamine or sulfadiazine for<br />

treatment of toxoplasmic encephalitis in patients with acquired immunodeficiency syndrome: ACTG 237/<br />

9-32 HIV/AIDS TREATMENT AND CARE CLINICAL PROTOCOLS FOR THE WHO EUROPEAN REGION<br />

ANRS 039 Study. AIDS Clinical Trials Group 237/Agence Nationale de Recherche sur le SIDA, Essai<br />

039. Clinical Infectious Diseases, 2002, 34(9):1243–1250.<br />

44. Conant MA et al. Valaciclovir versus aciclovir for herpes simplex virus infection in HIV-infected<br />

individuals: two randomized trials. International Journal of STD and AIDS, 2002, 13(1):12–21.<br />

108


45. Ioannidis JP et al. Clinical efficacy of high-dose acyclovir in patients with human immunodeficiency<br />

virus infection: a meta-analysis of randomized individual patient <strong>da</strong>ta. Journal of Infectious Diseases,<br />

1998, 178(2):349–359.<br />

46. Chang E, Absar N, Beall G. Prevention of recurrent herpes simplex virus (HSV) infections in HIV-infected<br />

persons. AIDS Patient Care, 1995, 9(5):252–255.<br />

47. Safrin S. Treatment of acyclovir-resistant herpes simplex virus infections in patients with AIDS. Journal<br />

of Acquired Immune Deficiency Syndrome, 1992,.5 Suppl. 1:S29–S32.<br />

48. Gnann JW Jr, Whitley RJ. Clinical practice: herpes zoster. The New England Journal of Medicine, 2002,<br />

347(5):340–346.<br />

49. Whitley RJ et al. Guidelines for the treatment of cytomegalovirus diseases in patients with AIDS in the<br />

era of potent antiretroviral therapy: recommen<strong>da</strong>tions of an international panel. International AIDS Society-<br />

USA. Archives of Internal Medicine, 1998, 158(9):957–969.<br />

50. Foscarnet-Ganciclovir Cytomegalovirus Retinitis Trial: 5. Clinical features of cytomegalovirus retinitis<br />

at diagnosis: studies of ocular complications of AIDS Research Group in collaboration with the AIDS<br />

Clinical Trials Group. American Journal of Ophthalmology, 1997, 124(2):141–157.<br />

51. Martin DF et al. A controlled trial of valganciclovir as induction therapy for cytomegalovirus retinitis.<br />

The New England Journal of Medicine, 2002, 346(15):1119–1126.<br />

52. Jacobson MA et al. Phase I study of combination therapy with intravenous cidofovir and oral ganciclovir<br />

for cytomegalovirus retinitis in patients with AIDS. Clinical Infectious Diseases, 1999, 28(3):528–533.<br />

53. Martin DF et al. Oral ganciclovir for patients with cytomegalovirus retinitis treated with a ganciclovir<br />

implant. Roche Ganciclovir Study Group. The New England Journal of Medicine, 1999, 340(14):1063–<br />

1070.<br />

109


Tavi IV. <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/<strong>SidsiT</strong> <strong>da</strong>avadebulTa imunizaciis<br />

ZiriTadi principebi<br />

ramdena<strong>da</strong>c <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong> iwvevs imunuri sistemis progresirebad<br />

<strong>da</strong>zianebas, SesaZloa <strong>aiv</strong> inficirebul pirebSi zogierTi vaqcina gaxdes<br />

mniSvnelovani gverdiTi reaqciis mizezi.<br />

imunobiologiuri produqti ar aris sruliad usafrTxo; amis<br />

gaTvaliswinebiT, axalSobilTa, bavSvTa <strong>da</strong> mozrdilTa vaqcinaciis<br />

ZiriTadi principebi efuZneba Semdegs:<br />

• imunobiologiuri produqtis maxasiaTeblebi;<br />

• aqtiuri <strong>da</strong> pasiuri imunizaciis principebis mecnieruli codna;<br />

• infeqciis epidemiologia;<br />

• infeqciis sawinaaRmdego proteqciis miRwevis <strong>da</strong>debiTi <strong>da</strong> uaryofiTi<br />

mxareebi.<br />

aRniSnuli <strong>da</strong>debiTi <strong>da</strong> uaryofiTi mxareebis zust Sefasebamde, rasac<br />

Semdgomi kvlevebi gviCvenebs, <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong> <strong>SidsiT</strong> <strong>da</strong>avadebul pirebSi<br />

nebismieri vaqcinacia un<strong>da</strong> tardebodes sifrTxiliT <strong>klinikuri</strong> <strong>da</strong><br />

prevenciuli medicinis eqspertebis SefasebiT.<br />

terminebi – vaqcinacia <strong>da</strong> imunizacia xSirad moiazreba sinonimebad.<br />

vaqcinacia es aris procesi, rodesac a<strong>da</strong>mianis organizmSi Segvyavs<br />

imunobiologiuri produqti (vaqcina an anatoqsini) <strong>da</strong> gulisxmobs<br />

aqtiur imunizacias. imunizacia ufro farTo mcnebaa <strong>da</strong> gulisxmobs<br />

imunitetis xelovnur induqcias, romelic SeiZleba iyos pasiuri an<br />

aqtiuri.<br />

<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/<strong>SidsiT</strong> <strong>da</strong>avadebulTa vaqcinaciis ZiriTadi principebia.<br />

• <strong>da</strong>xocili an inaqtivirebuli vaqcina ar warmoadgens safrTxes<br />

imunokompromitirebulTaTvis <strong>da</strong> ZiriTa<strong>da</strong>d gamoiyeneba iseve, rogorc<br />

janmrTel populaciaSi.<br />

• rac Seexeba cocxali virusis an baqteriis Semcvel vaqcinebs,<br />

rogoric aris BCG, oraluri poliovirusis, tifis(Ty21a), Cutyvavilas<br />

<strong>da</strong> yviTeli cxelebis vaqcinebi, maTi gamoyeneba <strong>aiv</strong> inficirebul<br />

pirebSi SesaZloa <strong>da</strong>kavSirebuli iyos garkveul riskTan <strong>da</strong>, amitom,<br />

un<strong>da</strong> tardebodes <strong>da</strong>debiTi <strong>da</strong> uaryofiTi mxareebis zedmiwevniT<br />

SefasebiT, <strong>aiv</strong> infeqciis stadiisa <strong>da</strong> imunuri sistemis supresiis<br />

xarisxis gaTvaliswinebiT.<br />

4.1. vaqcinebisa <strong>da</strong> imunoglobulinebis gamoyeneba<br />

<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/<strong>SidsiT</strong> <strong>da</strong>avadebulTa imunizaciisas gaTvaliswinebuli un<strong>da</strong><br />

iyos aRniSnuli vaqcinebis imunogenurobis ZiriTadi aspeqtebi.<br />

• miuxe<strong>da</strong>vad imisa, rom <strong>aiv</strong> inficirebul axalSobilebSi ujreduli <strong>da</strong><br />

humoruli imunitetis <strong>da</strong>qveiTeba iwyeba <strong>da</strong>badebisTanave, maT<br />

umravlesobaSi imunuri pasuxis unari sicocxlis pirveli 2 wlis<br />

ganmavlobaSi SenarCunebulia. rekomendebuli vaqcinebis 1 imunogenurobis<br />

Seswavlam gamoavlina serokonversiis <strong>da</strong>makmayofilebeli<br />

xarisxi <strong>aiv</strong> infeqciis adreul stadiaze. aRsaniSnavia, rom TiToeuli<br />

110


vaqcina xasiaTdeba serokonversiis gansazRvruli doniT. vaqcinaciaze<br />

mopasuxeTa wili <strong>aiv</strong> infeqciis Sidsis stadiaSi progresirebasTan<br />

erTad mcirdeba.<br />

• <strong>aiv</strong> inficirebul simptomur bavSvebsa <strong>da</strong> mozrdilebSi vaqcinaciaze<br />

aRiniSneba suboptimaluri imunologiuri pasuxi. imunuri pasuxi<br />

cocxal <strong>da</strong> <strong>da</strong>xocil antigenebze mcirdeba, ramdena<strong>da</strong>c <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong><br />

progresirebs. Tumca, maRali doziT vaqcinaciis SemTxvevaSi imunuri<br />

pasuxi <strong>da</strong> antisxeulebis persistencia <strong>aiv</strong> inficirebul pirebSi<br />

sistemurad Seswavlili ar aris. aRniSnul kontigentSi, SesaZlebelia<br />

gamoyenebul iqnas vaqcinaciis gazrdili doza, an xSiri bustireba.<br />

Tumca am etapze myari rekomen<strong>da</strong>ciebi ar arsebobs.<br />

konkretuli vaqcinisa <strong>da</strong> imunoglobulinis usafrTxoebisa 2 <strong>da</strong><br />

efeqfturobis Sefaseba moicavs aRniSnuli <strong>da</strong>avadebis epidemiologiisa<br />

<strong>da</strong> recipientis imunosupresiis xarisxis gansazRvras. es ukanaskneli<br />

un<strong>da</strong> Sefasdes eqimis mier jan<strong>da</strong>cvis msoflio organizaciis <strong>klinikuri</strong><br />

stadiebis sistemis 3 <strong>da</strong>/an asakobrivi jgufisTvis <strong>da</strong>maxasiaTebeli CD4+<br />

ujredebis ricxvisa <strong>da</strong> procentis mixedviT.<br />

1 BCG vaqcina; difTeriis, tetanusisa <strong>da</strong> yivanaxvelas vaqcina (DTP); OPV; MMR vaqcina;<br />

B hepatitis vaqcina; HiB vaqcina.<br />

2 <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/<strong>SidsiT</strong> <strong>da</strong>avadebulTa vaqcinirebis usafrTxoebis Sesaxeb informacia<br />

mcirea (Va); vaqcinaciasTan <strong>da</strong>kavSirebuli nebismieri gverdiTi reaqciis Sesaxeb<br />

informacia un<strong>da</strong> miewodoT Sesabamis samsaxurebs; gasaTvaliswinebelia, rom zogierTi<br />

gverdiTi movlena SesaZlebelia gamovlindes xangrZlivi latenturi periodis Semdeg<br />

(DIV).<br />

3 <strong>klinikuri</strong> stadiis Sefasebisas SeiZleba ixelmZRvaneloT antiretrovirusuli<br />

mkurnalobis protokolebiT mozrdilebisa <strong>da</strong> bavSvebisaTvis.<br />

4.2. cocxali atenuirebuli vaqcinebi<br />

4.2.1 BCG vaqcina<br />

BCG vaqcina icavs 2 wlamde asakis bavSvebs diseminirebuli <strong>da</strong> mZime<br />

formis tuberkulozisgan, maT Soris tuberkulozuri meningitisa <strong>da</strong><br />

miliaruli tuberkulozisgan (AI). filtvis tuberkulozis sixSiris<br />

Semcirebis TvalsazrisiT zr<strong>da</strong>srul populaciaSi BCG vaqcinacia<br />

araefeqturia an xasiaTdeba mcire efeqtiT (AI).<br />

ar aris cnobili mcirdeba Tu ara vaqcinis efeqturoba <strong>aiv</strong> inficirebul<br />

bavSvebSi. arsebobs garkveuli monacemebi, rom BCG vaqcinaciis Semdgom<br />

tuberkulinis <strong>da</strong>debiTi testi naklebad xSiria <strong>aiv</strong> inficirebul<br />

bavSvebSi. Tumca aRniSnuli mtkicebulebis sarwmunoeba naTeli ar aris<br />

(Vb). aRwerilia lokaluri garTulebebisa <strong>da</strong> diseminirebuli BCG<br />

infeqciis SemTxvevebi <strong>aiv</strong> inficirebuli bavSvebis vaqcinacii<strong>da</strong>n<br />

ramdenime wlis Semdegac. Tumca prospeqtuli kvlevebiT <strong>aiv</strong> inficirebul<br />

<strong>da</strong> janmrTel axalSobilebSi BCG imunizaciis Semdgomi garTulebebis<br />

riskis mxriv gansxvaveba ar gamovlin<strong>da</strong> (CIII). BCG infeqciis<br />

tubrekulozuri infeqciisagan gansasxvaveblad saWiroa gverdiTi<br />

reaqciebis mWidro monitoringi <strong>aiv</strong> infeqciis maRali prevalentobis<br />

areebSi. Semdgomi kvlevebiT <strong>da</strong>debiTi <strong>da</strong> uaryofiTi mxareebis zust<br />

Sefasebamde BCG vaqcinacia un<strong>da</strong> Catardes mxolod asimptomur <strong>aiv</strong><br />

111


inficirebul bavSvebSi (ramdena<strong>da</strong>c arsebobs disiminirebuli <strong>da</strong>avadebis<br />

albaToba). romelTac aqvT tuberkulozuri infeqciis ganviTarebis<br />

maRali riski, rac Tavis mxriv <strong>da</strong>mokidebulia tuberkulozis lokalur<br />

gavrcelebaze. 4 maRali riskis SemTxvevaSi sasurvelia BCG imunizacia<br />

(CIII).<br />

rekomen<strong>da</strong>ciebi<br />

• tuberkulozis <strong>da</strong>bali gavrcelebis arealSi 5 <strong>aiv</strong> inficirebul<br />

bavSvebSi, miuxe<strong>da</strong>vad <strong>klinikuri</strong> stadiisa <strong>da</strong> imunodeficitis<br />

xarisxisa, ar un<strong>da</strong> Catardes BCG vaqcinacia. infeqciis maRali<br />

gavrcelebis arealSi BCG vaqcinacia un<strong>da</strong> Catardes mxolod <strong>aiv</strong><br />

<strong>da</strong>debiT asimptomur bavSvebSi. bavSvebi <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis<br />

simptomebiT ar un<strong>da</strong> iyvnen BCG vaqcinirebuli (BII).<br />

• BCG vaqcina rekomendirebuli ar aris mozardebsa <strong>da</strong> mozrdilebSi,<br />

maT Soris <strong>aiv</strong> inficirebul pirebSi. ramdena<strong>da</strong>c is araefeqturia an<br />

umniSvnelod amcirebs mozrdilTa filtvis tuberkulozis<br />

SemTxvevebs.<br />

• prevenciuli antituberkulozuri <strong>mkurnaloba</strong> mkacrad<br />

rekomendirebulia im <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/<strong>SidsiT</strong> <strong>da</strong>avadebulebisaTvis,<br />

romlebic savaraudod inficirebulebi arian tuberkulozis<br />

mikobaqteriiT an imyofebian tuberkulozis ganviTarebis riskis qveS<br />

(AI).<br />

4 aRsaniSnavia, rom im qveynebSic ki, sa<strong>da</strong>c tuberkulozis gavrceleba <strong>da</strong>balia,<br />

zogierTi subpopulacia SeiZleba gamoirCeodes <strong>da</strong>avadebis maRali prevalentobiT. 5<br />

janmos evropis regionis qveynebi, sa<strong>da</strong>c SemTxvevaTa raodenoba 100 000 mosaxleze 20-<br />

ze naklebia.<br />

5 janmos evropis regionis qveynebi, sa<strong>da</strong>c SemTxvevaTa raodenoba 100 000 mosaxleze 20-<br />

ze naklebia.<br />

4.2.2. qoleris vaqcina (CVD 103-HgR)<br />

miuxe<strong>da</strong>vad imisa, rom cocxali atenuirebuli oraluri vaqcina farTod<br />

gamoiyenebo<strong>da</strong> <strong>aiv</strong> infeqciis endemur kerebSi <strong>da</strong> seriozuli gverdiTi<br />

reaqciebi ar <strong>da</strong>fiqsirebula, usafrTxoebis Sesaxeb sakmarisi monacemebis<br />

ar arsebobis gamo is ukunaCvenebia <strong>aiv</strong> inficirebul pirebSi (CIII).<br />

<strong>da</strong>xocili WC/rBs vaqcina rekomendebulia <strong>aiv</strong> inficirebulTaTvis (BII).<br />

4..2.3. wiTelas, ybayurasa <strong>da</strong> wiTuras vaqcinebi (MMR, MR, M, R<br />

vaqcinebi 6 )<br />

<strong>aiv</strong> inficirebul asimptomur bavSvebs, aseve bavSvebs zomieri<br />

imunosupresiiT arainficirebuli bavSvebis msgavsad rutinulad un<strong>da</strong><br />

CautardeT MMR <strong>da</strong> wiTelas Semcveli sxva vaqcinaciebi (AI).<br />

mniSvnelovania gvaxsovdes, rom wiTelas vaqcinis imunogenuroba<br />

mcirdeba, Tu vaqcinacia Catardeba a<strong>da</strong>mianis normaluri<br />

imunoglobulinis gamoyenebi<strong>da</strong>n 6 Tveze nakleb periodSi. miuxe<strong>da</strong>vad<br />

imisa, rom <strong>aiv</strong> inficirebul asimptomur <strong>da</strong> simptomur pirebSi MMR-sa<br />

<strong>da</strong> wiTelas Semcveli sxva vaqcinebis gamoyenebisas Catarebuli<br />

kvlevebiT mniSvnelovani gverdiTi reaqciebi ar <strong>da</strong>fiqsirebula, es<br />

vaqcinebi rekomendebuli araa mniSvnelovani imunosupresiis mqone <strong>aiv</strong><br />

inficirebulTaTvis. rekomen<strong>da</strong>ciis ar arsebobis mizezebia:<br />

112


• wiTelas vaqcinaciis Semdgomi pnevmoniis SemTxveva mZime<br />

imunosupresiis mqone recipientSi;<br />

• monacemebi wiTelas vaqcinaciaze gansxvavebuli imunuri pasuxis<br />

Sesaxeb mZime imunosupresiis mqone pirebSi;<br />

• monacemebi wiTelas vaqcinaciis Semdgomi virusuli infeqciiT<br />

gamowveuli letalobis Sesaxeb sul mcire 6 imunokompromitirebul<br />

pirSi.<br />

rekomen<strong>da</strong>ciebi<br />

• MMR <strong>da</strong> wiTelas Semcveli sxva vaqcinebi saSualo an mkveTri<br />

imunosupresiis mqone bavSvebsa <strong>da</strong> mozrdilebSi ar gamoiyeneba (13<br />

wlamde CD4+


8 igulisxmeba piri, romelsac aReniSneba poliomielitis vaqcinis virusis ga<strong>da</strong>cemis<br />

riski <strong>aiv</strong> inficirebul pirze fekaluri an oraluri gziT.<br />

rekomen<strong>da</strong>cia<br />

• pov ar un<strong>da</strong> iqnas gamoyenebuli <strong>aiv</strong> inficirebul/<strong>SidsiT</strong> <strong>da</strong>avadebulebSi,<br />

rogorc bavSvebSi, aseve zr<strong>da</strong>srulebSi, imunodeficitis<br />

statusis miuxe<strong>da</strong>vad; aseve maTi ojaxis wevrebsa <strong>da</strong> maTTan mWidro<br />

kontaqtSi myof sxva pirebSi (AI).<br />

4.2.5. rotavirusis vaqcina<br />

rekomen<strong>da</strong>cia<br />

• Semdgomi samecniero mtkicebulebebiT <strong>aiv</strong> inficirebul bavSvebSi<br />

vaqcinis usafrTxoebisa <strong>da</strong> imunogenurobis profilis <strong>da</strong><strong>da</strong>sturebamde<br />

aRniSnul kategoriaSi rotavirusis vaqcina ar un<strong>da</strong> iqnas gamoyenebuli<br />

<strong>da</strong>moukideblad imunodeficitis statusisa (CIII).<br />

4.2.6. muclis tifis (Ty21a) vaqcina<br />

miuxe<strong>da</strong>vad imisa, rom asimptomur <strong>aiv</strong> inficirebul pirebs 200/mm 3 -ze<br />

maRali CD4+ limfocitebis absoluturi ricxviT SesaZlebelia<br />

CautardeT vaqcinacia muclis tifis cocxali atenuirebuli vaqciniT<br />

(Ty21a jaWvis gamoyenebiT), parenteraluri inaqtivirebuli vaqcina<br />

Teoriulad ufro usafrTxo alternativaa (DIV).<br />

rekomen<strong>da</strong>cia<br />

• Ty21a vaqcina ar un<strong>da</strong> iqnas gamoyenebuli <strong>aiv</strong> inficirebul/<strong>SidsiT</strong><br />

<strong>da</strong>avadebulebSi, rogorc bavSvebSi, aseve zr<strong>da</strong>srulebSi,<br />

imunodeficitis statusis miuxe<strong>da</strong>vad.<br />

4.2.7. Cutyvavilas vaqcina<br />

miuxe<strong>da</strong>vad imisa, rom mcire zomis axalma kvlevam ar gamoavlina<br />

mniSvnelovani gverdiTi reaqciebi 10 <strong>aiv</strong> inficirebul bavSvSi, <strong>aiv</strong><br />

<strong>infeqcia</strong>/<strong>SidsiT</strong> gamowveuli zomieri an mZime imunodeficitis mqone<br />

pirebs Cutyvavilas vaqciniT vaqcinacia ar un<strong>da</strong> CautardeT. Tumca<br />

asimptomur <strong>da</strong> msubuqad gamoxatuli simptomatikis mqone <strong>aiv</strong><br />

inficirebul bavSvebs, romelTa CD4 ujredebis ricxvi 25% an metia<br />

pirveli vaqcinacia un<strong>da</strong> CautardeT 12-15 Tvis asakSi, xolo ganmeorebiTi<br />

4-8 kviris Semdeg. virusuli infeqciis SesaZlo diseminaciis gamo<br />

Cutyvavilas vaqcina ar un<strong>da</strong> iqnas gamoyenebuli im <strong>aiv</strong> inficirebul<br />

bavSvebSi, romelTa CD4 ujredebis ricxvi 25%-ze naklebia.<br />

<strong>aiv</strong> inficirebuli bavSvebi <strong>da</strong> mozrdilebi, romlebic gamoirCevian<br />

maRali mimReblobiT Cutyvavila-zosteris virusis mimarT _ pirebi,<br />

114


omlebsac ar ga<strong>da</strong>utaniaT Cutyvavila (pirveladi <strong>infeqcia</strong>), aReniSnebaT<br />

zosteri (rekurentuli <strong>infeqcia</strong>) an arian seronegatiurni _ sasurvelia<br />

moeridon eqspozicias CutyvaviliT an zosteriT <strong>da</strong>avadebul pirebTan.<br />

<strong>aiv</strong> inficirebul/<strong>SidsiT</strong> <strong>da</strong>avadebulebTan mWidro kontaqtSi myof pirebs<br />

(gansakuTrebiT bavSvebs), romlebsac ar ga<strong>da</strong>utaniaT Cutyvavila <strong>da</strong> arian<br />

<strong>aiv</strong> seronegatiurebi, un<strong>da</strong> CautardeT Cutyvavilas vaqcinacia, raTa ar<br />

moxdes virusis transmisia am pirebi<strong>da</strong>n im <strong>aiv</strong> inficirebulebze,<br />

romlebic Cutyvavila-zosteris virusis mimarT maRali mimReblobiT<br />

gamoirCevian.<br />

rekomen<strong>da</strong>ciebi<br />

• Cutyvavilas vaqcina ar un<strong>da</strong> iqnas gamoyenebuli <strong>aiv</strong> inficirebul<br />

mozrdilebSi imunodeficitis statusis miuxe<strong>da</strong>vad, aseve <strong>aiv</strong><br />

inficirebul bavSvebSi zomieri an mZime imunosupresiiT.<br />

• Cutyvavilas vaqcina un<strong>da</strong> gamoviyenoT mxolod asimptomur <strong>da</strong> msubuqad<br />

gamoxatuli simptomatikis mqone <strong>aiv</strong> inficirebul bavSvebSi (CD4>=25%)<br />

(BII).<br />

• <strong>aiv</strong> inficirebul/<strong>SidsiT</strong> <strong>da</strong>avadebulebTan mWidro kontaqtSi myof<br />

pirebs, romlebic gamoirCevian virusis mimarT maRali mimReblobiT,<br />

un<strong>da</strong> CautardeT vaqcinacia Cutyvavila-zosteris virusis SesaZlo<br />

transmisiis prevenciis mizniT.<br />

4.2.8. yviTeli cxelebis vaqcina<br />

yviTeli cxelebis vaqcinis virusi Teoriulad warmoadgens encefalitis<br />

ganviTarebis risk-faqtors <strong>aiv</strong> inficirebul pirebSi, ris gamoc is<br />

aRniSnul kategoriaSi ar gamoiyeneba. yviTeli cxeleba endemuri<br />

<strong>da</strong>avadebaa ekvatoruli afrikis 33 <strong>da</strong> samxreT amerikis 11 qveyanaSi.<br />

aRniSnul teriatoriaze mogzaurobisas mkurnalma eqimma pacients un<strong>da</strong><br />

miawodos informacia arsebuli riskisa <strong>da</strong> moskitebisagan Tav<strong>da</strong>cvis<br />

meTodebis Sesaxeb. zogierTi klinika pirovnebis CD4+ ujredebis ricxvis<br />

gaTvaliswinebiT iRebs vaqcinaciis ga<strong>da</strong>wyvetilebas.<br />

Tu <strong>aiv</strong> inficirebuli piri ver aridebs Tavs yviTeli cxelebis virusTan<br />

potenciur eqspozicias mas un<strong>da</strong> SevTavazoT vaqcinacia. saWiroa<br />

vaqcinaciasTan <strong>da</strong>kavSirebuli SesaZlo gverdiTi reaqciebis monitoringi.<br />

ramdena<strong>da</strong>c <strong>aiv</strong> negatiur pirebTan Se<strong>da</strong>rebiT <strong>aiv</strong> pozitiur a<strong>da</strong>mianebSi<br />

vaqcinacia SesaZloa iyos naklebad efeqturi, sasurvelia<br />

maneitralizebeli antisxeulebis titris gansazRvra endemur keraSi<br />

mogzaurobamde. yviTeli cxelebis sawinaaRmdego vaqcinacia un<strong>da</strong><br />

CautardeT imunosupresirebuli pirebis ojaxis wevrebsac, Tu maT ar<br />

aReniSnebaT winaaRmdegCvenebebi.<br />

rekomen<strong>da</strong>cia<br />

• yviTeli cxelebis vaqcina ar un<strong>da</strong> iqnas gamoyenebuli <strong>aiv</strong><br />

inficirebulebSi, rogorc bavSvebSi, aseve zr<strong>da</strong>srulebSi,<br />

imunodeficitis statusis miuxe<strong>da</strong>vad, gar<strong>da</strong> im SemTxvevebisa, rodesac<br />

mosalodneli <strong>da</strong>debiTi Sedegi aWarbebs arsebul risks (DIV).<br />

115


4.3. <strong>da</strong>xocili <strong>da</strong> inaqtivirebuli vaqcinebi<br />

<strong>da</strong>xocili <strong>da</strong> inaqtivirebuli vaqcinebi ar warmoadgens safrTxes<br />

imunokompromitirebuli pirebisaTvis <strong>da</strong>, ZiriTa<strong>da</strong>d, gamoiyeneba iseve,<br />

rogorc janmrTel populaciaSi. xSirad imunokompromitirebul<br />

pacientebSi <strong>da</strong>xocili <strong>da</strong> inaqtivirebuli vaqcinis antigenis Sesabamisi<br />

imunuri pasuxi imunokompetentur pirebTan Se<strong>da</strong>rebiT naklebad<br />

srulyofilia; SesaZloa saWiro gaxdes vaqcinaciis maRali doza an<br />

xSiri bustireba, Tumca aRniSnuli modifikaciebis SemTxvevaSic<br />

SesaZloa imunuri pasuxi optimalurze susti iyos (DIV).<br />

4.3.1. qoleris vaqcina (WC/rBs)<br />

Zveli parenteraluri vaqcina (fenoliT inaqtivirebuli <strong>da</strong>xocili<br />

srulujredovani qoleris vibrioni 01) <strong>da</strong>bali efeqturobisa <strong>da</strong><br />

xanmokle <strong>da</strong>cviTi periodis gamo rekomendebuli ar aris, Tumca zogierT<br />

qveyanaSi mainc iwarmoeba.<br />

<strong>da</strong>xocili srulujredovani qoleris vibrionisa <strong>da</strong> qoleris toqsinis<br />

rekombinantuli B fraqciis kombinaciis Semcveli vaqcina (WC/rBs)<br />

usafrTxoa orsulobisa <strong>da</strong> ZuZuTi kvebis periodSic, aseve <strong>aiv</strong> pozitiur<br />

pirebSic.<br />

oraluri vaqcinis 2 doza 10-14 dRis SualediT ainducirebs sawyis<br />

proteqcias vaqcinirebulTa 86%-Si. saSualod vaqcinacia efeqturia 50-<br />

60%-Si sul mcire 3 wlis ganmavlobaSi.<br />

<strong>aiv</strong> pozitiur pirebSi kombinirebuli vaqcinis (WC/rBs) efeqturobis<br />

<strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli specifikuri monacemebi dRemde cnobili ar iyo, Tumca<br />

im populaciis magaliTze, romlis 25%-s <strong>aiv</strong> pozitiuri pirebi<br />

warmoadgendnen, mozambikSi Catarebulma uaxlesma kvlevam gamoavlina<br />

<strong>da</strong>maimedebeli Sedegebi. imunitetis xangrZlivoba <strong>aiv</strong> inficirebulebSi<br />

cnobili ar aris. <strong>aiv</strong> inficirebul mozrdilebSi 100mm 3 -ze naklebi CD4+<br />

ujredebis ricxviT imunizaciis Semdgomi pasuxi SesaZloa iyos susti,<br />

xolo im pirebSi, romelTa CD4+ ujredebis ricxvi 100mm 3 -ze metia<br />

imunuri pasuxi umjobesdeba ori dozis Semdeg. aRniSnuli monacemebi<br />

gviCvenebs vaqcinaciis efeqturobas adreuli an Sualeduri <strong>aiv</strong><br />

<strong>da</strong>avadebisas (DIV).<br />

vaqcinacia seleqtiurad un<strong>da</strong> CautardeT im <strong>aiv</strong> inficirebulebs,<br />

romelTac uwevT mogzauroba endemur kerebSi an miekuTvnebian erT-erT<br />

risk-jgufs (isini vinc xangrZlivi periodiT mogzauroben, iReben<br />

Seumowmebel wyals an arasaTanadod momzadebul sakvebs an cxovroben<br />

arasanitarul pirobebSi <strong>da</strong>avadebis endemur keraSi) (DIV).<br />

116


4.2..2 difTeriis, tetanusisa <strong>da</strong> yivanaxvelas vaqcinebi (DTP,<br />

DTaP, DT, TT, Td 9 )<br />

<strong>aiv</strong> inficirebul bavSvebSi imunuri statusis miuxe<strong>da</strong>vad DTP <strong>da</strong> DT<br />

vaqcinebi rekomendebulia janmrTeli populaciisaTvis gankuTvnili<br />

reJimiT, maT Soris yivanaxvelas araujreduli formis (DTaP) gamoyenebis<br />

SemTxvevaSic rogorc bustirebis, aseve pirveli dozirebisaTvis (AI).<br />

TT <strong>da</strong> Td vaqcinebi imunuri statusis miuxe<strong>da</strong>vad SesaZloa gamoyenebul<br />

iqnas <strong>aiv</strong> inficirebul mozrdilebSi janmrTeli populaciisaTvis<br />

gankuTvnili reJimiTa <strong>da</strong> dozirebiT(BII). gansakuTrebuli mniSvneloba<br />

un<strong>da</strong> mieniWos narkotikebis ineqciuri gziT momxmarebelTa vaqcinacias<br />

TT <strong>da</strong> Td vaqcinebiT, raTa nemsebis gacvlis programebis ararsebobis<br />

SemTxvevaSi SevZloT tetanusis prevencia.<br />

4.2.3. B tipis hemofilus influencas vaqcina (HiB)<br />

5 wlis asakis zeviT bavSvebs <strong>da</strong>avadebisadmi asakobrivad ganpirobebuli<br />

mgrZnobelobis gaTvaliswinebiT HiB vaqcinacia ar esaWiroebaT. zogierT<br />

a<strong>da</strong>mianSi gamomwvevi iwvevs invaziur <strong>infeqcia</strong>s. mikroorganizmis sisxlis<br />

nakadSi moxvedris zusti gza ucnobia, Tumca ganmsazRvreli faqtori<br />

SeiZleba iyos zemo sasunTqi gzebis winmswrebi virusuli an<br />

mikoplazmuri <strong>infeqcia</strong>. sisxlis nakadis gziT baqteria ga<strong>da</strong>inacvlebs<br />

sxeulis sxva<strong>da</strong>sxva nawilebisaken, ZiriTa<strong>da</strong>d ki tvinis garsebisaken. <strong>aiv</strong><br />

inficirebuli bavSvebi <strong>da</strong> mozrdilebi imunosupresiis gamowarmoadgenen<br />

HiB <strong>da</strong>avadebis ganviTarebis maRal risk-jgufs <strong>da</strong> SesaZloa CautardeT<br />

vaqcinacia. 5 wlis asakis zeviT <strong>aiv</strong> inficirebulebma, romlebic<br />

imyofebian HiB <strong>da</strong>avadebis ganviTarebis riskis qveS, un<strong>da</strong> miiRon vaqcinis<br />

sul mcire erTi doza. imunokompromitirebuli bavSvebis vaqcinacia un<strong>da</strong><br />

Catardes janmrTeli populaciisaTvis gankuTvnili dozirebiTa <strong>da</strong><br />

reJimiT.<br />

TiToeuli pacientis magaliTze individualurad un<strong>da</strong> Sefasdes<br />

<strong>da</strong>avadebis ganviTarebis riski <strong>da</strong> vaqcinaciis mosalodneli efeqturoba,<br />

ris mixedviTac ga<strong>da</strong>wydeba imunizaciis sakiTxi. zogierTi monacemis<br />

mixedviT <strong>aiv</strong> negatiur pirebTan Se<strong>da</strong>rebiT <strong>aiv</strong> inficirebulebSi HiB<br />

<strong>da</strong>avadebis ganviTarebis riski ufro maRalia.<br />

9 DTP: difTeriisa <strong>da</strong> tetanusis anatoqsini <strong>da</strong> yivanaxvelas vaqcina; DTaP: difTeriisa<br />

<strong>da</strong> tetanusis anatoqsini <strong>da</strong> yivanaxvelas araujreduli vaqcina; DT:difTeriisa <strong>da</strong><br />

tetanusis anatoqsini (pediatriuli gamoyenebisaTvis); TT: tetanusis anatoqsini; Td:<br />

tetanusisa <strong>da</strong> difTeriis anatoqsini (mozrdilebisaTvis).<br />

4.2.4. A hepatitis vaqcina<br />

A hepatitis virusiT gamowveuli simptomuri <strong>da</strong>avadebis ganviTarebis<br />

riski pir<strong>da</strong>pir korelaciaSia asakTan. 6 wlamde asakis bavSvebSi A<br />

hepatitis virusiT <strong>infeqcia</strong> Cveulebriv asimptomuria, simptomuri<br />

<strong>da</strong>avadeba ki ZiriTa<strong>da</strong>d gvxvdeba mozrdilebSi. <strong>da</strong>avadebis ga<strong>da</strong>tanis<br />

Semdeg imuniteti mTeli sicocxlis manZilze narCundeba. <strong>da</strong>bal-endemur<br />

117


kerebSi A hepatiti erTeuli an mcire jgufuri SemTxvevebis saxiT<br />

gvxvdeba. maRal-endemur kerebSi <strong>da</strong>avadeba ZiriTa<strong>da</strong>d gvxvdeba<br />

asimptomuri formiT bavSvTa asakSi. <strong>da</strong>bali an saSualo donis endemur<br />

areebSi mozrdilTa <strong>da</strong>avadeba Se<strong>da</strong>rebiT xSiria <strong>da</strong> A hepatiti SesaZloa<br />

warmoadgendes samedicino <strong>da</strong> ekonomikur tvirTs.<br />

A hepatitis vaqcinacia (erTjeradi doza 6-12 Tvis Semdgomi bustirebiT)<br />

mkacrad rekomendebulia aRniSnuli <strong>da</strong>avadebis an misi garTulebebis<br />

ganviTarebis riskis mqone pirebSi miuxe<strong>da</strong>vad imunuri <strong>da</strong> <strong>aiv</strong> statusisa<br />

(AI).<br />

risk-jgufs miekuTvnebian:<br />

• pirebi RviZlis qronikuli <strong>da</strong>avadebiT; 10<br />

• homoseqsuali mamakacebi (MSM);<br />

•<br />

narkotikebis momxmareblebi; 11<br />

• Sededebis faqtorTan <strong>da</strong>kavSirebuli <strong>da</strong>rRvevebis mqone pirebi;<br />

• <strong>da</strong>avadebis profesiuli riskis mqone pirebi (mag: laboratoriis<br />

muSakebi);<br />

• 1 wlis an ufrosi asakis pirebi araendemuri qveynebi<strong>da</strong>n, romlebic<br />

gegmaven mogzaurobas A hepatitis virusiT gamowveuli infeqciis<br />

maRali an saSualo endemurobis keraSi 12.<br />

A hepatitis vaqcina gamoirCeva maRali imunogenurobiT. mozrdilTa 95%-<br />

ze mets pirveli vaqcinacii<strong>da</strong>n 4 kviraSi ganuviTardeba proteqtoruli<br />

antisxeulebi. rac Seexeba bavSvebsa <strong>da</strong> mozardebs, pirveli vaqcinacii<strong>da</strong>n<br />

1 TveSi seropozitiuri aRmoCndeba 97%-ze meti. klinikur kvlevebSi<br />

vaqcinaciis ori dozis yvela recipients ganesazRvra antisxeulebis<br />

proteqtoruli done. aRniSnulis gamo, vaqcinaciis Semdgomi testireba<br />

naCvenebi ar aris. A hepatitis virusis sawinaaRmdego antisxeulebis<br />

<strong>da</strong>bali koncentraciis ganmsazRvreli testirebis meTodebi rutinuli<br />

diagnostikisaTvis vaqcinaciis Semdgom periodSi rekomendebuli ar aris<br />

(AI).<br />

monacemebi antisxeulebis persistenciisa <strong>da</strong> imunuri mexsierebis<br />

xangrZlivobis Sesaxeb mcirea, ramdena<strong>da</strong>c dReisaTvis xelmisawvdom<br />

vaqcinebze <strong>da</strong>kvirveba warmoebs 12 welze naklebi periodis ganmavlobaSi.<br />

busteruli dozis <strong>da</strong>matebis saWiroebas gansazRvravs Semdgomi kvlevebi.<br />

10 RviZlis qronikuli <strong>da</strong>avadebis mqone pirebi inficirebis SemTxvevaSi arian<br />

fulminanturi A hepatitis ganviTarebis gazrdili riskis qveS. <strong>aiv</strong> inficirebul pirebs<br />

Tanmxlebi qronikuli hepatitiT B an C, un<strong>da</strong> CautardeT vaqcinacia A hepatitis vaqciniT.<br />

11 A hepatitis virusi <strong>da</strong>avadebis sawyis stadiaze aRmoCndeba avadmyofis sisxlSi <strong>da</strong><br />

iSviaTad transmisia SesaZloa moxdes transfuziis gziT; virusi advilad vrceldeba<br />

antisanitariisa <strong>da</strong> personaluri higienis <strong>da</strong>bali donis pirobebSi, rac xSirad<br />

aRiniSneba narkotikebis momxmarebelTa Soris.<br />

12 vaqcinacia un<strong>da</strong> Catardes gamgzavrebamde 2-4 kviriT adre. maRali an saSualo<br />

endemurobis keras miekuTvneba msoflios yvela qveyana gar<strong>da</strong> kanadis, aSS-s, <strong>da</strong>savleT<br />

evropisa, skandinaviis, iaponiis, axali zelandiis <strong>da</strong> avstraliisa.<br />

118


4.2.5. B hepatitis vaqcina<br />

B hepatitis vaqcina rekomendebulia B virusiT gamowveuli infeqciis<br />

maRali riskis mozrdilebisTvis miuxe<strong>da</strong>vad imunuri <strong>da</strong> <strong>aiv</strong> statusisa<br />

(AI). maRali riskis jgufebia:<br />

• homoseqsuali mamakacebi (MSM);<br />

• mravlobiTi heteroseqsualuri sqesobrivi kontaqtebis mqone pirebi;<br />

• sqesobrivi gziT ga<strong>da</strong>mdebi infeqciebiT pacientebi;<br />

• komerciuli seqs-muSakebi;<br />

• B hepatitis virusis mtarebelTa sqesobrivi partniorebi <strong>da</strong> ojaxis<br />

wevrebi;<br />

• narkotikebis ineqciuri gziT momxmareblebi;<br />

• patimrebi, rogorc mamakacebi, aseve qalebi;<br />

• hemodializze myofi pirebi (miuxe<strong>da</strong>vad imisa, rom B hepatitis vaqcina<br />

aRniSnul kategoriaSi naklebad efeqturia, is mainc rekomendebulia);<br />

• jan<strong>da</strong>cvis muSakebi. 13<br />

B hepatitis vaqcina rekomendebulia yvela axalSobilisTvis<br />

<strong>da</strong>badebisTanave <strong>da</strong> 18 wlamde asakis bavSvebSi, miuxe<strong>da</strong>vad imunuri <strong>da</strong> <strong>aiv</strong><br />

statusisa (AI). miuxe<strong>da</strong>vad imisa iTvaliswinebs Tu ara vaqcinaciis reJimi<br />

erT Tvemde asakis bavSvTa vaqcinacias, maTi efeqturoba erTnairia.<br />

<strong>aiv</strong> inficirebul bavSvebSi vaqcinaciis Semdgomi proteqciis<br />

xangrZlivoba cnobili ar aris, rac Seexeba arainficirebul bavSvebs,<br />

<strong>da</strong>dgenilia, rom vaqcinaciiT ganpirobebuli antisxeulebis done droTa<br />

ganmavlobaSi mcirdeba, Tumca bavSvebSic <strong>da</strong> mozrdilebSic imunuri<br />

mexsiereba srulyofilad narCundeba vaqcinacii<strong>da</strong>n 15 wlis manZilze.<br />

normaluri imunuri sistemis mqone bavSvebsa <strong>da</strong> mozrdilebs ar<br />

esaWiroebaT <strong>da</strong>matebiTi dozebi bustirebisaTvis, arc rutinuli<br />

serologiuri testirebaa naCvenebi. gamonaklisia bavSvebi, romelTa<br />

dedebic HBsAg pozitiurebi arian. isini gamokvleul un<strong>da</strong> iqnen HBsAg-sa<br />

<strong>da</strong> mis sawinaaRmdego antisxeulebze vaqcinaciis mesame dozis Semdeg. Tu<br />

ze<strong>da</strong>piruli antisxeulebis titri 10mIU/ml-ze naklebia, naCvenebia<br />

vaqcinaciis sruli kursis gameoreba. aRniSnul kategoriaSi pasiurad<br />

gadmocemuli dediseuli core antisxeulebi SeiZleba ganisazRvros 24<br />

Tveze maRal asakSic, ris gamoc aRniSnuli testireba ukunaCvenebia.<br />

SesaZlebelia xangrZlivi periodis Semdeg saWiro gaxdes <strong>da</strong>matebiTi<br />

dozebis gamoyeneba bustirebisaTvis (BII). 14<br />

4.2.5.1. B hepatitis vaqcinaciis reJimi <strong>aiv</strong> inficirebul pacientebSi (AI)<br />

<strong>aiv</strong> inficirebuli pacientebs, romelTac ar aReniSnebaT HBV infeqciis<br />

markerebi an arian HBsAg negatiurebi,un<strong>da</strong> CautardeT vaqcinacia.<br />

• B hepatitis vaqcinacia un<strong>da</strong> <strong>da</strong>iwyos gansazRvruli doziT (20µg 0, 1, 2 <strong>da</strong><br />

12 Tveze an 0, 1 <strong>da</strong> 6 Tveze) im pacientebisaTvis, romelTa CD4+<br />

limfocitebis ricxvi >500/mm 3 .<br />

• B hepatitis vaqcinis pediatriuli dozaa 10µg.<br />

• pacientebisaTvis 200-500/mm 3 CD4+ ujredebis ricxviT rekomendebulia<br />

intensiuri reJimi (20µg 0, 1, 2 <strong>da</strong> 12 Tveze).<br />

119


13<br />

riski maRalia staJirebis periodSi; vaqcinacia un<strong>da</strong> Catardes staJirebaze myofi<br />

medicinis, stomatologiis, saeqTno saqmis, laboratoriuli teqnologiebisa <strong>da</strong><br />

jan<strong>da</strong>cvis sxva profesiebis <strong>da</strong>rgSi.<br />

14 hemodializze myof pacientebSi yovelwliurad un<strong>da</strong> ganisazRvros antisxeulebis<br />

titri, ris mixedviTac Sefasdeba vaqcinaciis <strong>da</strong>matebiTi dozis saWiroeba<br />

bustirebisaTvis; <strong>da</strong>matebiTi doza saWiroa, Tu antisxeulebis titri < 10 mIU/ml.<br />

• armopasuxe pacientebSi rekomendebulia <strong>da</strong>matebiTi dozebi<br />

bustirebisaTvis an vaqcinaciis axali kursi 40µg doziT.<br />

• pacientebs 200/mm 3 -ze naklebi CD4+ limfocitebis ricxviT jer un<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>ewyoT arv <strong>mkurnaloba</strong>; vaqcinacia un<strong>da</strong> ga<strong>da</strong>vdoT klinikurad<br />

SesamCnevi imunuri rekonstituciis miRwevamde, sasurvelia CD4<br />

ujredebis 200/mm 3 -ze metad momatebamde (BII).<br />

4.2.5.2. imunologiuri pasuxi B hepatitis vaqcinaciis mimarT<br />

• pasuxi vaqcinaze <strong>da</strong>mokidebulia vaqcinaciis periodSi CD4+ ujredebis<br />

ricxvze; pasuxi SeiZleba <strong>da</strong>qveiTdes pacientebSi CD4+ ujredebis<br />

500mm 3 -ze naklebi ricxviT.<br />

• B hepatitis vaqcinaciis sruli kursis Catarebisas imunologiuri<br />

pasuxis albaToba <strong>aiv</strong> inficirebul pacientebSi 500/mm 3 -ze maRali CD4+<br />

ujredebis ricxviT 87%-ia, xolo 200-500mm 3 CD4+ ujredebis ricxviT _<br />

mxolod 33%.<br />

• C hepatitisa <strong>da</strong> a<strong>da</strong>mianis imunodeficitis virusebiT ko<strong>infeqcia</strong>m<br />

SesaZloa gamoiwvios B hepatitis vaqcinaciis Semdgomi imunologiuri<br />

pasuxis <strong>da</strong>qveiTeba, aseve B virusis ze<strong>da</strong>piruli antigenis<br />

sawinaaRmdego antisxeulebis titris Semcireba <strong>aiv</strong> monoinfeqciiT<br />

pacientebTan Se<strong>da</strong>rebiT.<br />

4.2.5.3. <strong>aiv</strong> inficirebul pacientTa B hepatitis vaqcinaciis Semdgomi<br />

monitoringi <strong>da</strong> strategia<br />

• B virusis ze<strong>da</strong>piruli antigenis sawinaaRmdego antisxeulebis titri<br />

un<strong>da</strong> ganisazRvros vaqcinaciis <strong>da</strong>mTavrebi<strong>da</strong>n 4 kviraSi.<br />

proteqtoruli antisxeulebis ganuviTareblobis SemTxvevaSi<br />

(HBsas


parenteraluri Tu sqesobrivi eqspoziciis SemTxvevaSi B hepatitis<br />

sawinaaRmdego imunoglobuliniT (HBIg) profilaqtikis Sesaxeb.<br />

4.3. gripis vaqcina 15<br />

gripi SeiZleba gaxdes seriozuli avadmyofobisa <strong>da</strong> garTulebebis<br />

15 mas Semdeg, rac gripis cocxali vaqcina <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/<strong>SidsiT</strong> <strong>da</strong>avadebulebSi<br />

ukunaCvenebia, aRniSnul kategoriaSi gamoiyeneba gripis inaqtivirebuli vaqcina<br />

mizezi imunokompromitirebul pirebSi. aseTi pirebis did nawilSi<br />

vaqcinacia uzrunvelyofs proteqtoruli antisxeulebis gamomuSavebas.<br />

miuxe<strong>da</strong>vad imisa, rom <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/<strong>SidsiT</strong> <strong>da</strong>avadebulebSi informacia<br />

gripiT avadobis sixSirisa <strong>da</strong> simZimis Sesaxeb dReisaTvis mwiria, gripis<br />

sezonis <strong>da</strong>wyebis win rekomendebulia yvela <strong>aiv</strong> inficirebulis<br />

vaqcinacia. vaqcinaciis sapasuxo antisxeulebis titri <strong>aiv</strong> infeqciis<br />

Sorswasul stadiaze SeiZleba iyos <strong>da</strong>bali, Tumca imunuri pasuxis<br />

gasaZliereblad <strong>da</strong>matebiTi dozis efeqturoba <strong>da</strong>dgenili ar aris (CIII).<br />

4.4. meningokokuri vaqcina<br />

gansazRvruli serotipebis 16 Semcveli meningokokuri vaqciniT rutinuli<br />

imunizacia rekomendebulia meningokokuri <strong>da</strong>avadebis epidemiis arealSi<br />

wamsvlelTaTvis <strong>aiv</strong> statusis miuxe<strong>da</strong>vad, aseve risk-jgufebisaTvis,<br />

magaliTad pirebisaTvis anatomiuri an funqciuri aspleniiT (AI).<br />

4.5. pnevmokokuri vaqcina<br />

pnevmokokuri vaqcina rekomendebulia iseTi qronikuli <strong>da</strong>avadebis mqone<br />

pirebSi, romlebic asocirebulia pnevmokokuri <strong>da</strong>avadebis an misi<br />

garTulebebis gazrdil riskTan (BII). aseTi qronikuli <strong>da</strong>avadebebia<br />

imunosupresiasTan asocirebuli mdgomareobebi, maT Soris <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>.<br />

arsebobs pnevmokokuri vaqcinis ori tipi: polisaqariduli pnevmokokuri<br />

vaqcina (ppv) <strong>da</strong> SekavSirebuli pnevmokokuri vaqcina (Spv).<br />

4.5..1. polisaqariduli pnevmokokuri vaqcina (ppv)<br />

ppv-s erTi doza gamoyenebul un<strong>da</strong> iqnas rutinulad 65 wlis asakis<br />

zeviT pirebSi imunuri <strong>da</strong> <strong>aiv</strong> statusis miuxe<strong>da</strong>vad (AI); 2 wlis asakis<br />

zeviT 17 qronikuli <strong>da</strong>avadebis mqone (kardiovaskularuli <strong>da</strong>avadeba,<br />

filtvis paTologia, diabeti, alkoholizmi, cirozi, cerebrospinaluri<br />

siTxis siWarbe) imunokompetentur pirebSi; 2 wlis asakis zeviT<br />

imunokomprometirebul (maT Soris <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/<strong>SidsiT</strong> <strong>da</strong>avadebulebi) 18<br />

pirebSi, romlebic imyofebian pnevmokokuri <strong>da</strong>avadebis ganviTarebis<br />

riskis qveS. pacientebs simptomuri an asimptomuri <strong>aiv</strong> infeqciiT<br />

vaqcinacia un<strong>da</strong> CautardeT diagnozis <strong>da</strong><strong>da</strong>sturebisTanave. Tu <strong>aiv</strong><br />

inficirebuli an zoga<strong>da</strong>d imunosupresirebuli (magaliTad,<br />

kortikosteroidebis xangrZivi kursis recipientebi) piris vaqcinaciis<br />

statusi ucnobia, aseT SemTxvevaSi vaqcinacia tardeba (BII).<br />

janmrTel mozrdilTa 80%-ze mets ppv-s miRebi<strong>da</strong>n 2-3 kviraSi<br />

ganuviTardeba antisxeulebi vaqcinis serotipebis mimarT. antisxeulebis<br />

maRali titri janmrTel mozrdilebSi narCundeba sul mcire 5 wlis<br />

121


ganmavlobaSi, xolo Se<strong>da</strong>rebiT ufro swrafad qveiTdeba fonuri<br />

<strong>da</strong>avadebebis mqone, maT Soris <strong>aiv</strong> inficirebul pirebSi.<br />

16 meningokokuri vaqcina un<strong>da</strong> moicavdes Sesabamis geografiul arealSi <strong>da</strong>avadebis<br />

epidemiis gamomwvev serotipebs. meningokokuri serojgufebi A, B <strong>da</strong> C aRmoCenila mTel<br />

msoflioSi; serojgufi Y aRmoCenilia aSS-is zogierT nawilSi; serojgufi A<br />

<strong>da</strong>fiqsirebulia “meningitis sartyelSi” senegali<strong>da</strong>n eTiopiamde; serojgufi W125<br />

nanaxia saudis arabeTSi.<br />

17 2 wlamde asakis bavSvebSi ppv-s umetesi serotipebis sapasuxo antisxeulebis titri<br />

<strong>da</strong>balia.<br />

18 <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/<strong>SidsiT</strong> <strong>da</strong>avadebulebTa gar<strong>da</strong> pirebi anatomiuri an funqciuri<br />

aspleniiT (romelime <strong>da</strong>avadebis arsebobisas an qirurgiuli gziT mocilebisas),<br />

hojkinis <strong>da</strong>avadebiT, limfomiT, mravlobiTi mielomiT, Tirkmlis qronikuli<br />

ukmarisobiT, an imunosupresiasTan asocirebuli sxva mdgomareobiT (mag.: organos<br />

transplantaciisas).<br />

65 wlamde asakis imunokompetenturi pirebis rutinuli revaqcinacia<br />

rekomendebuli araa.<br />

65 wlis pirebsa <strong>da</strong> ufro xan<strong>da</strong>zmulebs ganmeorebiTi doza un<strong>da</strong> mieceT<br />

im SemTxvevaSi Tu pirveli dozis gamoyenebi<strong>da</strong>n gasulia 5 weliwadze<br />

meti <strong>da</strong> im periodisTvis maTi asaki iyo 65 welze naklebi. <strong>aiv</strong><br />

<strong>infeqcia</strong>/<strong>SidsiT</strong> <strong>da</strong>avadebulebsa <strong>da</strong> sxva imunokompromitirebul pirebs,<br />

romlebic miekuTvnebian maRali riskis jgufs ganmeorebiTi vaqcinacia<br />

un<strong>da</strong> CautardeT 5 wlis Semdeg.<br />

revaqcinacia aseve rekomendebulia 2 wlisa <strong>da</strong> Semdgomi asakis bavSvebSi,<br />

romlebic imyofebian infeqciis ganviTarebis maRali riskis qveS; aseve im<br />

pirebSi, romlebSic fonuri <strong>da</strong>avadebis gamo mosalodnelia pnevmokokuri<br />

antisxeulebis titris swrafi Semcireba. revaqcinacia un<strong>da</strong> Catardes<br />

pirveli dozis gamoyenebi<strong>da</strong>n 3-5 wlis Semdeg.<br />

4.5.2. SekavSirebuli pnevmokokuri vaqcina (Spv)<br />

Spv imunogenuria Cvilebsa <strong>da</strong> bavSvebSi, maT Soris <strong>aiv</strong> inficirebulebSi<br />

imunuri statusis miuxe<strong>da</strong>vad. Spv-s oTxi dozis Semdeg yvela janmrTel<br />

axalSobils uviTardeba vaqcinis TiToeuli serotipis sawinaaRmdego<br />

antisxeulebi (AI). 19<br />

• vaqcinacia rutinulad tardeba 2, 4 <strong>da</strong> 6 Tvis asakSi, <strong>da</strong>matebiTi doza<br />

bustirebisaTvis rekomendebulia 12-15 Tvis asakSi.<br />

• aravaqcinirebul 7-11 Tvis asakis bavSvebs, maT Soris <strong>aiv</strong><br />

inficirebulebs, Spv-s pirveli ori doza un<strong>da</strong> mieceT 6-8 kviris<br />

intervaliT, <strong>da</strong>matebiTi doza bustirebisaTvis rekomendebulia 12-15<br />

Tvis asakSi.<br />

• aravaqcinirebul 12-23 Tvis asakis bavSvebs un<strong>da</strong> mieceT Spv-s ori doza<br />

6-8 kviris intervaliT.<br />

• aravaqcinirebul 24-59 Tvis asakis janmrTel bavSvebs un<strong>da</strong> mieceT Spv-s<br />

erTjeradi doza.<br />

• 24-59 Tvis asakis bavSvebs <strong>aiv</strong> infeqciiT, namglisebrujredovani anemiiT,<br />

aspleniiT, qronikuli <strong>da</strong>avadebebiTa <strong>da</strong> imunomakompromitirebuli<br />

mdgomareobebiT un<strong>da</strong> mieceT Spv-s ori doza 6-8 kviris intervaliT.<br />

122


efeqtis bustirebisTvis rekomendebulia Spv-s <strong>da</strong>matebiTi doza meore<br />

vaqcinacii<strong>da</strong>n 6-8 kviris Semdeg.<br />

• rutinuli Spv vaqcinacia 5 wlis asakis zeviT bavSvebSi<br />

rekomendebuli araa <strong>aiv</strong> statusis miuxe<strong>da</strong>vad.<br />

Spv-s pirveladi kursis Semdeg revaqcinacia dReisaTvis rekomendebuli<br />

araa. Tumca 2 wlisa <strong>da</strong> Semdgomi asakis bavSvebSi, Spv-s pirveladi<br />

kursis bolo vaqcinacii<strong>da</strong>n 6-8 kviris Semdeg rekomendebulia <strong>da</strong>matebiTi<br />

doza efeqtis bustirebisTvis.<br />

19 dReisaTvis <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/<strong>SidsiT</strong> <strong>da</strong>avadebulebSi Spv-s gamoyenebis Sesaxeb monacemebi<br />

mcirea, Catarebulia kvlevebi mxolod samxreT afrikaSi, aseve mcire gamokvlevebi aSS-<br />

Si.<br />

4.6. inaqtivirebuli poliovirusis vaqcina (ipv)<br />

Tu polioimunizacia naCvenebia, ipv gamoyenebul un<strong>da</strong> iqnas <strong>aiv</strong><br />

inficirebul Cvilebsa <strong>da</strong> bavSvebSi imunuri statusis miuxe<strong>da</strong>vad, aseve<br />

momvlel personalsa <strong>da</strong> ojaxis im wevrebSi, romlebic mWidro kontaqtSi<br />

arian <strong>aiv</strong> inficirebul/<strong>SidsiT</strong> <strong>da</strong>avadebulebTan, raTa moxdes vaccine an<br />

vaccine-derived poliovirusis transmisiis prevencia am ukanasknelebSi (AI).<br />

aravaqcinirebuli <strong>aiv</strong> inficirebuli mozrdilebisaTvis, romelTac<br />

aReniSnebaT poliovirusTan eqspoziciis maRali riski, rekomendebulia<br />

ipv-s pirveladi kursi.<br />

4.7.cofis vaqcina<br />

gamoiyeneba cofis sawinaaRmdego ori tipis vaqcina: nervuli qsovilis<br />

vaqcina (Semple-type) <strong>da</strong> axali ujredi<strong>da</strong>n miRebuli vaqcina (modern cellderived<br />

vaccine). cofis sawinaaRmdego vaqcinebi gamoiyeneba eqspoziciis<br />

Semdgomi proteqciisa <strong>da</strong> eqspoziciamde imunogenurobisaTvis. cofis<br />

sawinaaRmdego vaqcinebi ar aris ukunaCvenebi <strong>aiv</strong> inficirebulTaTvis <strong>da</strong><br />

saWiroebisas un<strong>da</strong> gamoviyenoT (AI).<br />

imunokompromitirebul <strong>aiv</strong> inficirebulebSi SesaZloa ar ganviTardes<br />

efeqturi imunologiuri pasuxi, ramdena<strong>da</strong>c imuniteti <strong>da</strong>mokidebulia<br />

CD4+ ujredebiT ganpirobebuli maneitralizebeli antisxeulebis titrze<br />

G proteinis mimarT. amrigad, rodesac imunokompromitirebul <strong>aiv</strong><br />

inficirebuls utardeba eqspoziciis Semdgomi <strong>mkurnaloba</strong>,<br />

savaldebuloa intramuskularuli vaqcinisa <strong>da</strong> cofis sawinaaRmdego<br />

imunoglobulinis gamoyeneba sapasuxo antisxeulebis serologiuri<br />

monitoringiT.<br />

proteqciisaTvis saWiroa cofis sawinaaRmdego antisxeulebis titri<br />

>0.5IU/ml. Tu cofis sawinaaRmdego vaqcinis 4-5 dozis gamoyenebis Semdeg<br />

maneitralizebeli antisxeulebis titri


4.8. tkipismieri encefalitis vaqcina<br />

tkipismieri encefalitis virusiT gamowveuli <strong>infeqcia</strong> gvxvdeba evropis<br />

did nawilSi (avstria, germania, samxreT <strong>da</strong> centaluri SvedeTi, ungreTi,<br />

safrangeTi, Sveicaria, norvegia, <strong>da</strong>nia, poloneTi, xorvatia, albaneTi,<br />

estoneTi, latvia, litva, CexeTi, slovakeTi, ruseTi). <strong>da</strong>avadeba cnobilia<br />

ramdenime saxeliT, rogoricaa rusuli gazafxul-zafxulis encefaliti<br />

(RSSE), Soreuli aRmosavleTis encefaliti <strong>da</strong> centaluri evropis<br />

encefaliti (CEE).<br />

aRniSnul qveynebSi mogzaurobisas inficirebis riski <strong>da</strong>balia.<br />

inficireba ZiriTa<strong>da</strong>d <strong>da</strong>kavSirebulia iseT aqtivobebTan, rogoricaa<br />

soflis meurneoba <strong>da</strong> metyeveoba, seirnoba <strong>da</strong> nadiroba endemuri<br />

regionebis Tbil <strong>da</strong> tyian arealSi. inficirebis maRali riski aqvT<br />

metyeveebs, xis mWrelebs, fermerebs, meomrebs, laboratoriis muSakebsa<br />

<strong>da</strong> turistebs, romelTac uwevT nadiroba, aseve savele pirobebSi muSaoba<br />

<strong>da</strong> cxovreba.<br />

preeqspoziciuri profilaqtika SesaZlebelia inaqtivirebuli vaqciniT.<br />

vaqcinaciis stan<strong>da</strong>rtuli reJimi moicavs or dozas 4-12 kviris<br />

intervaliT <strong>da</strong> mesame dozas 9-12 Tvis Semdeg. imunokompetentur pirebSi<br />

serokonversiis sixSire 3 dozis Semdeg 85-100%-ia. riskis qveS myofi<br />

pirebisaTvis rekomendebulia bustireba yovel 3 weliwadSi. swrafi<br />

reJimebi 20 janmrTel pirebSi xasiaTdeba imave efeqturobiT <strong>da</strong><br />

praqtikulia mogzaurebisTvis (AI). swrafi reJimis vaqcinaciis<br />

efeqturoba <strong>aiv</strong> inficirebulebSi ucnobia.<br />

<strong>aiv</strong> inficirebulebSi vaqcinaciis imunogenurobis Sesaswavlad<br />

Catarebulia mxolod ori kvleva. aRniSnuli kvlevebi gviCvenebs, rom<br />

vaqcina janmrTel pirebTan Se<strong>da</strong>rebiT <strong>aiv</strong> inficirebulebSi, ZiriTa<strong>da</strong>d ki<br />

im pirebSi, romelTa CD4+ ujredebis ricxvi 500/mm 3 -ze mcirea, naklebad<br />

efeqturia. Tumca 4 dozis Semcvelma vaqcinaciam 0, 1, 2 <strong>da</strong> 9-12 Tveze<br />

SeiZleba gaaumjobesos imunuri pasuxi <strong>aiv</strong> inficirebulebSi. amave dros<br />

un<strong>da</strong> aRiniSnos, rom zemoTaRwerili strategiis Sesaxeb informacia<br />

mcirea (CIII).<br />

imunizacia un<strong>da</strong> CautardeT <strong>aiv</strong> inficirebulebs, romlebic gegmaven<br />

endemuri regionis qveynebis tyian arealSi mogzaurobasa an muSaobas<br />

gvian gazafxulze an zafxulSi, rodesac tkipebi gansakuTrebiT<br />

aqtiuria. vaqcina aseve rekomendebulia im emigrantebisaTvis, romelTac<br />

cxovreba uwevT tkipismieri encefalitis endemur arealSi.<br />

<strong>aiv</strong> inficirebulebSi, romelTa CD4+ ujredebis ricxvi 400/mm 3 -ze metia<br />

vaqcinacia SeiZleba CautardeT stan<strong>da</strong>rtuli an swrafi reJimiT. <strong>aiv</strong><br />

inficirebulebs, romelTa CD4+ ujredebis ricxvi 400/mm 3 -ze naklebia<br />

vaqcinaciis meore dozi<strong>da</strong>n erT TveSi sasurvelia CautardeT<br />

serologiuri testireba. araadeqvaturi imunuri pasuxis SemTxvevaSi pirs<br />

un<strong>da</strong> mieces vaqcinis ori <strong>da</strong>matebiTi doza, pirveli-<strong>da</strong>uyovnebeli, xolo<br />

meore- 9-12 Tvis Semdeg. Tu serologiuri testireba araxelmisawvdomia<br />

vaqcinacias vatarebT 4 dozis Semcveli reJimiT (0, 1, 2 <strong>da</strong> 9-12 Tveze).<br />

124


imunokompromitirebul <strong>aiv</strong> inficirebulebSi vaqvinaciis Semdgomi<br />

imunuri pasuxis <strong>da</strong>qveiTebis albaTobis gamo aucilebelia <strong>da</strong>cviTi<br />

RonisZiebebis mniSvnelobis xazgasma. busteruli rekomen<strong>da</strong>ciebi <strong>aiv</strong><br />

inficirebuli <strong>da</strong> imunokompetenturi pirebisaTvis erTnairia.<br />

4.9. tifis vaqcina (Vi polisaqaridi)<br />

<strong>da</strong>bali efeqturobisa <strong>da</strong> gverdiTi reaqciebis sixSiris gamo Zveli<br />

inaqtivirebuli vaqcina rekomendebuli ar aris, Tumca ekonomikur<br />

mizezTa gamo zogierT qveyanaSi is mainc iwarmoeba.<br />

parenteruli <strong>da</strong>xocili vaqcina, romelic Seicavs Vi polisaqarids<br />

kanqveS an kunTSi erTjeradi dozirebisas zomierad efeqturia (50-80%).<br />

vaqcina ineqcii<strong>da</strong>n 7 dReSi uzrunvelyofs proteqcias, romelic<br />

narCundeba sul mcire ori weli. riskis qveS myofi pirebisTvis<br />

rekomendebulia bustireba yovel sam weliwadSi.<br />

<strong>aiv</strong> inficirebul pirebs salmonelas StamiT inficirebis maRali riski<br />

aqvT. gar<strong>da</strong> amisa imunodeficiti ganapirobebs baqteriemias<br />

antibiotikebis mimarT rezistentobas, <strong>da</strong>avadebis relafss <strong>da</strong> persistul<br />

<strong>infeqcia</strong>s. miuxe<strong>da</strong>vad imisa, rom zoga<strong>da</strong>d saerTaSoriso mogzaurobisas<br />

20 FSME: pirveladi kursis saxiT gamoiyeneba 2 doza 14 dRis intervaliT, xolo mesame<br />

doza 9-12 Tvis Semdeg; Encepur: sami doza 0, 7 <strong>da</strong> 21 dReze pirveladi kursis saxiT,<br />

meoTxe doza 12-18 Tvis Semdeg.<br />

saWiro ar aris, Vi polisaqaridis Semcveli vaqcina rekomendebulia<br />

yvela <strong>aiv</strong> inficirebulisaTvis, romelic gegmavs mogzaurobas<br />

eqspoziciis maRali riskis arealSi. mosalodnel eqspoziciamde sul<br />

mcire ori kviriT adre un<strong>da</strong> Catardes erTjeradi vaqcinacia. tifis<br />

vaqcina ar uzrunvelyofs proteqcias 100%-Si <strong>da</strong> pasuxi SiZleba kidev<br />

ufro Semcirdes <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/<strong>SidsiT</strong> <strong>da</strong>avadebulebSi. zoga<strong>da</strong>d bustireba<br />

rekomendebulia yovel sam weliwadSi. maTTvis ki, romelTa CD4+<br />

ujredebis ricxvi 200/mm 3 -ze naklebia. es intervali SeiZleba Semcirdes<br />

or wlamde. mogzaurebs un<strong>da</strong> mieceT rekomen<strong>da</strong>ciebi sakvebTan <strong>da</strong><br />

sasmelTan <strong>da</strong>kavSirebuli akrZalvebis Sesaxeb.<br />

4.10. sxva <strong>da</strong>xocili antigenebi<br />

<strong>da</strong>xocili antigenebis Semcveli sxva vaqcinebi, rogoricaa iaponuri<br />

encefalitis, Savi Wirisa <strong>da</strong> jilexis vaqcinebi ar warmoadgens safrTxes<br />

<strong>aiv</strong> /<strong>SidsiT</strong> <strong>da</strong>avadebulTTavis, miuxe<strong>da</strong>vad maTi imunologiuri statusisa.<br />

es vaqcinebi gamoiyeneba iseve, rogorc ara <strong>aiv</strong> inficirebul pirebSi.<br />

4.1.1. imunoglobulinebis gamoyeneba<br />

4.11.1. B hepatitis imunoglobulini (HBIg)<br />

imunokompromitirebul pirebSi, maT Soris <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/<strong>SidsiT</strong><br />

<strong>da</strong>avadebulebSi, B hepatitis imunoglobulini gamoiyeneba igive<br />

125


CvenebebiTa <strong>da</strong> doziT, rogorc imunokompetentur a<strong>da</strong>mianebSi (AI). B<br />

hepatitis imunoglobuliniT eqspoziciis Semdgomma profilaqtikam<br />

SeiZleba ganapirobos droebiTi imunitetis ganviTareba. B hepatitis<br />

imunoglobulini gamoiyeneba pasiuri imunizaciisTvis:<br />

• HBsAg pozitiuri dedebis axalSobilebSi;<br />

• pirebSi, romelTac aReniSnaT HBsAg pozitiur sisxlTan an sxeulis<br />

sxva siTxesTan kanismieri, lorwovanismieri an sqesobrivi eqspozicia;<br />

• pacientebSi RviZlis transplantaciiT.<br />

rogorc wesi B hepatitis imunoglobulini gamoiyeneba B hepatitis<br />

vaqcinasTan kombinaciaSi. nebismieri piri, romelsac esaWiroeba B<br />

hepatitis imunoglobulini miekuTvneba maRali riskis jgufs, rac imas<br />

niSnavs, rom mas un<strong>da</strong> Cautardes B hepatitis vaqcinis kursi. B hepatitis<br />

imunoglobulini naCvenebia:<br />

• axalSobilebSi, romelTaA dedebic HBsAg pozitiurni an ucnobi HBsAg<br />

statusis arian; B hepatitis imunoglobulini 21 , aseve, SeiZleba<br />

gamoviyenoT B hepatitis vaqciniT imunoprofilaqtikisas<br />

<strong>da</strong>badebisTanave an <strong>da</strong>badebi<strong>da</strong>n mcire periodSi.<br />

• HBsAg pozitiur de<strong>da</strong>Ta axalSobilebSi, sasurvelia pirveli 12 saaTis<br />

ganmavlobaSi; amasTanave, B hepatitis imunoglobulinisa <strong>da</strong> vaqcinis<br />

ineqciis wertilebi ar un<strong>da</strong> emTxveodes erTmaneTs.<br />

• B hepatitis vaqcinaze armopasuxe HBsAg negatiur pirebSi; aRniSnuli<br />

kategoria konsultirebul un<strong>da</strong> iqnas HBV infeqciis prevenciisa <strong>da</strong> B<br />

hepatitis imunoglobulinis saWiroebis Sesaxeb HBsAg pozitiur<br />

sisxlTan parenteraluri eqspoziciisas.<br />

21 perinetaluri gziT SeZenili infeqciisgan B hepatitis <strong>da</strong>uyovnebeli vaqcinaciiT (24<br />

sT-is ganmavlobaSi) uzrunvelyofili <strong>da</strong>cva B hepatitis imunoglobulinis <strong>da</strong>matebiTi<br />

gamoyenebisas mniSvnelovnad ar umjobesdeba.<br />

• savaraudo sqesobrivi kontaqti mwvave B hepatitiT <strong>da</strong>avadebul<br />

pacientTan ukanaskneli sqesobrivi kontaqti<strong>da</strong>n 14 dRis ganmavlobaSi 22 .<br />

• aravaqcinirebul axalSobilebSi, romelTa dedebs an momvlel pirebs<br />

aqvT mwvave HBV <strong>infeqcia</strong>, aseT SemTxvevaSi axalSobils un<strong>da</strong> mieces B<br />

hepatitis vaqcinaciis kursis pirveli dozac 23 .<br />

• pirebSi, romelTac aqvT mWidro kontaqti mwvave HBV infeqciiT<br />

pacientTan, an aReniSnaT eqspozicia inficirebuli a<strong>da</strong>mianis sisxlTan<br />

(mag. makratlis, saparsis an sxva gziT), aseT SemTxvevaSi un<strong>da</strong> mieces B<br />

hepatitis vaqcinaciis kursis pirveli dozac 24 .<br />

4.11.2. a<strong>da</strong>mianis normaluri imunoglobulini<br />

4.11.2.1. hepatiti A<br />

A hepatitis prevenciisTvis 25 a<strong>da</strong>mianis normaluri imunoglobulinis<br />

gamoyenebis Cvenebebi <strong>da</strong> wesebi msgavsia imunokompetenturi <strong>da</strong><br />

imunokompromitirebuli pirebisTvis. a<strong>da</strong>mianis normaluri imunoglobulinis<br />

<strong>da</strong> A hepatitis vaqcinis erTdrouli gamoyeneba proteqtoruli<br />

antisxeulebis formaciaze mniSvnelovan zegavlenas ar axdens.<br />

126


A hepatitis prevenciis mizniT a<strong>da</strong>mianis normaluri imunoglobulinis<br />

gamoyeneba naCvenebia Semdeg jgufebSi:<br />

• pirebi, romlebic A hepatitis vaqcinacii<strong>da</strong>n 4 kviraze nakleb<br />

periodSi gegmaven mogzaurobas maRali riskis arealSi (vaqcinisa<br />

<strong>da</strong> imunoglobulinis ineqciis wertilebi un<strong>da</strong> iyos <strong>da</strong>Sorebuli)<br />

• 1 wlamde asakis bavSvebi. ramdena<strong>da</strong>c maT A hepatitis vaqcinacia ar<br />

utardebaT, maRali riskis arealSi mogzaurobisas mogzaurobis<br />

xangrZlivobis gaTvaliswinebiT un<strong>da</strong> gamoviyenoT 0.02-0.06ml/kg<br />

imunoglobulini.<br />

• A hepatitis virusTan eqspozirebuli aravaqcinirebuli pirebi.<br />

imunoglobulini un<strong>da</strong> gamoviyenoT eqspozicii<strong>da</strong>n 2 kviris<br />

ganmavlobaSi.<br />

• A hepatitiT <strong>da</strong>avadebulTan mWidro kontaqtSi myofi pirebi.<br />

• bavSvebi <strong>da</strong> momuSave personali bavSvTa centrebSi A hepatitis<br />

diagnostirebisas.<br />

• transmisiis maRali riskis mqone pirebi (mag.,kvebiT <strong>da</strong>wesebulebebSi<br />

inficirebul sakvebTan kontaqtisas).<br />

Tu A hepatitis vaqcinacii<strong>da</strong>n gasulia 1 Tve an meti a<strong>da</strong>mianis normaluri<br />

imunoglobulini ar gamoiyeneba.<br />

22 Tu ukanaskneli sqesobrivi kontaqti<strong>da</strong>n gasulia 14 dReze meti, miuxe<strong>da</strong>vad imisa, rom<br />

eqspoziciis Semdgomi profilaqtikis efeqturobis xarisxi cnobili ar aris, un<strong>da</strong><br />

Catardes B hepatitis vaqcinacia, xolo B hepatitis sawinaaRmdego imunoglobulini<br />

rekomendebuli ar aris.<br />

23 B hepatitis sawinaaRmdego imunoglobulini rekomendebuli ar aris CvilebisTvis,<br />

romelTac miiRes an un<strong>da</strong> miiRon vaqcinis meore doza.<br />

24 B hepatitis vaqcinacia rutinulad un<strong>da</strong> Catardes aseve sisxlismieri eqspoziciis<br />

gareSe mWidro arasqesobrivi kontaqtisas, gansakuTrebiT bavSvebsa <strong>da</strong> mozardebSi.<br />

25 HAV infeqciis prevenciisTvis rekomendebulia a<strong>da</strong>mianis normaluri imunoglobulini<br />

eqspoziciamde an eqspozicii<strong>da</strong>n 2 kviris manZilze. a<strong>da</strong>mianis normaluri<br />

imunoglobulinis mogvianebiTi gamoyeneba xSirad mxolod amcirebs HAV infeqciis<br />

klinikur gamovlinebebs.<br />

4.11.2.2. wiTela<br />

imunokompromitirebul pirebSi, maT Soris <strong>aiv</strong> inficirebulebSi,<br />

a<strong>da</strong>mianis normaluri imunoglobulini naCvenebia wiTelas virusTan<br />

eqspoziciis SemTxvevaSi prevenciis mizniT. wiTelas vaqcinaciis<br />

ukuCvenebis SemTxvevaSi, imunokompromitirebul pirebSi, maT Soris 1<br />

wlamde asakis bavSvebSi, naCvenebia a<strong>da</strong>mianis normaluri<br />

imunoglobulinis 0.5ml/kg (maqsimaluri doza - 15ml) intramuskularuli<br />

gamoyeneba eqspoziciisTanave. wiTelas virusTan eqspozirebul simptomur<br />

<strong>aiv</strong> inficirebulebSi a<strong>da</strong>mianis normaluri imunoglobulini un<strong>da</strong><br />

gamoviyenoT vaqcinaciis statusis miuxe<strong>da</strong>vad, ramdena<strong>da</strong>c am SemTxvevaSi<br />

vaqcinacia SeiZleba iyos araefeqturi <strong>da</strong> ganviTardes <strong>da</strong>avadeba.<br />

imunokompromitirebul pirebSi wiTelas profilaqtikis mizniT a<strong>da</strong>mianis<br />

normaluri imunoglobulinis gamoyenebisas, 6 Tvis ganmavlobaSi<br />

vaqcinacia ar tardeba.<br />

127


4.11.2.3. cofis sawinaaRmdego imunoglobulini<br />

imunokompromitirebul pacientebSi, maT Soris <strong>aiv</strong> inficirebulebSi,<br />

cofis sawinaaRmdego imunoglobulini, gamoiyeneba igive CvenebebiTa <strong>da</strong><br />

dozirebiT, rogorc imunokompetentur pirebSi (AI). cofis sawinaaRmdego<br />

imunoglobulini naCvenebia III kategoriis kontaqtisas (transdermaluri<br />

nakbeni an nakawri, lorwovani membranis kontaminacia nerwyviT)<br />

vaqcinaciis kursis pirvel dozasTan erTad. cofis sawinaaRmdego<br />

imunoglobulini ar aris naCvenebi vaqcinirebuli pirebisaTvis<br />

maneitralizebeli antisxeulebis titriT 0.5se/ml an meti.<br />

Tu <strong>aiv</strong> inficirebul imunokompromitirebul pirs utardeba eqspoziciis<br />

Semdgomi <strong>mkurnaloba</strong>, cofis sawinaaRmdego imunoglobulini<br />

auculebelia vaqcinaciis kursis pirvel dozasTan erTad. amasTan,<br />

sasurvelia antisxeulebis serologiuri monitoringi.<br />

4.11.2.4. tetanusis sawinaaRmdego imunoglobulini<br />

imunokompromitirebul pacientebSi, maT Soris <strong>aiv</strong> inficirebulebSi,<br />

tetanusis sawinaaRmdego imunoglobulini, gamoiyeneba igive CvenebebiTa<br />

<strong>da</strong> dozirebiT, rogorc imunokompetentur pirebSi. tetanusis<br />

imunoglobulini rekomendebulia tetanusiT avadmyofebSi, aseve<br />

araadeqvaturi imunizaciisas pirebSi WrilobebiT an tetanusis<br />

ganviTarebis riskTan asocirebuli sxva mdgomareobebiT. tetanusis<br />

imunoglobulini axdens tetanusis mocirkulire toqsinis neitralizacias.<br />

is ar moqmedebs nervul sistemaSi moxvedril toqsinze.<br />

tetanusis mkurnalobisaTvis bavSvebsa <strong>da</strong> mozrdilebSi rekomendebulia<br />

erTjeradi intramuskularuli doza 3000-5000 erTeuli. tetanusis<br />

sawinaaRmdego imunoglobulinis gamoyenebis Cvenebebia:<br />

• mniSvenelovani zomis <strong>da</strong>binZurebuli Wriloba, imunizaciis<br />

gaurkveveli statusis an mxolod 2 dozis gamoyenebisas. aseT<br />

SemTxvevaSi <strong>da</strong>matebiT sasurvelia anatoqsinis gamoyeneba. 26<br />

26 anatoqsinis sawyisi dozebi ar axdens imunitetis inducirebas. tetanusis<br />

sawinaaRndego imunoglobulini uzrunvelyofs antitoqsinis proteqtorul dones<br />

imunuri pasuxis ganviTarebamde.<br />

•<br />

mniSvenelovani zomis <strong>da</strong>binZurebuli Wriloba tetanusis<br />

anatoqsinis gamoyenebis winaaRmdegCvenebiT.<br />

•<br />

tetanusis simptomebis arseboba.<br />

intravenuri imunoglobulini Seicavs tetanusis antitoqsins <strong>da</strong><br />

SesaZloa gamoyenebul iqnas, Tu tetanusis sawinaaRmdego<br />

imunoglobulini xelmisawvdomi ar aris.<br />

4.11.2.5. Cutyvavila-zosteris sawinaaRmdego imunoglobulini<br />

Cutyvavila-zosteris sawinaaRmdego imunoglobulini ZiriTa<strong>da</strong>d<br />

gamoiyeneba axalSobilTa <strong>da</strong> mniSvnelovnad imunikompromitirebul<br />

pirTa, maT Soris <strong>aiv</strong> inficirebulTa pasiuri imunizaciisaTvis<br />

128


CutyvavilasTan an zosterTan eqspoziciis SemTxvevaSi (BII).<br />

CutyvavilasTan eqspozirebul imunikompromitirebul pirebSi<br />

Cutyvavila-zosteris sawinaaRmdego imunoglobulinis gamoyenebam<br />

SesaZloa Seamciros inficirebisa <strong>da</strong> garTulebebis riski.<br />

<strong>aiv</strong> inficirebul bavSvebSi Cutyvavilas profilaqtikisaTvis (bavSvebi,<br />

romelTac ar ga<strong>da</strong>utaniaT Cutyvavila an zosteri an ar aReniSnebaT<br />

Cutyvavila-zosteris sawinaaRmdego antisxeulebis deteqtabeluri done)<br />

sasurvelia Cutyvavila-zosteris sawinaaRmdego imunoglobulinis<br />

gamoyeneba eqspozicii<strong>da</strong>n 96 saaTis ganmavlobaSi.<br />

Cutyvavila-zosteris sawinaaRmdego imunoglobulini aseve<br />

rekomendebulia <strong>aiv</strong> inficirebul orsulTaTvis Cutyvavila-zosteris<br />

virusTan eqspozicii<strong>da</strong>n 96 saaTis ganmavlobaSi. Tu gamoiyeneba<br />

acikloviri, sasurvelia Cutyvavila-zosteris sawinaaRmdego<br />

antisxeulebis kontroli. seropozitiur SemTxvevaSi medikamenti<br />

SesaZlebelia Sewydes.<br />

<strong>da</strong>narTi 1. rekomen<strong>da</strong>ciebi <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/<strong>SidsiT</strong> imunokompromitirebulTa<br />

imunizaciis Sesaxeb<br />

rekomen<strong>da</strong>ciebi <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/<strong>SidsiT</strong> imunokompromitirebulTa<br />

imunizaciis Sesaxeb<br />

vaqcina Cvilebi <strong>da</strong> bavSvebi zr<strong>da</strong>srulebi ararutinuli<br />

imunizacia<br />

jilexi _ _ gamoiyeneT Cvenebisas<br />

BCG ukunaCvenebia/gansaxilvelia _ ukunaCvenebia<br />

qolera(CVD103HgR) _ _ ukunaCvenebia<br />

qolera (WC/rBs) _ _ gamoiyeneT Cvenebisas<br />

DTP/DTaP/DT rekomendebulia _ _<br />

hepatiti A _ _ gamoiyeneT Cvenebisas<br />

hepatiti B rekomendebulia gamoiyeneT _<br />

Cvenebisas<br />

HiBB rekomendebulia gansaxilvelia _<br />

gripi _ _ gamoiyeneT Cvenebisas<br />

ipv rekomendebulia _ gamoiyeneT Cvenebisas<br />

iaponuri enc. _ _ gamoiyeneT Cvenebisas<br />

meningokoki _ _ gamoiyeneT Cvenebisas<br />

MMR/MR/M/R rekomendebulia/gansaxilvelia gansaxilvelia _<br />

opv ukunaCvenebia _ ukunaCvenebia<br />

Savi Wiri _ _ gamoiyeneT Cvenebisas<br />

pnevmokoki _ _ gamoiyeneT Cvenebisas<br />

cofi _ _ gamoiyeneT Cvenebisas<br />

rotavirusi _ _ ukunaCvenebia<br />

tkipismieri enc. _ _ gamoiyeneT Cvenebisas<br />

TT/Td rekomendebulia rekomendebulia _<br />

tifi(Ty21a) _ _ ukunaCvenebia<br />

tifi, inaqt. _ _ gamoiyeneT Cvenebisas<br />

Cutyvavila _ _ ukunaCvenebia/gansaxilvelia<br />

yviTeli cxeleba _ _ ukunaCvenebia<br />

129


ekomendebulia: vaqcina rekomendebulia rutinuli reJimis mixedviT an naCvenebia <strong>aiv</strong><br />

imunosupresirebulTaTvis.<br />

gamoiyeneT Cvenebisas: imunosupresia ukuCvenebis mizezi ar aris; SeiZleba arsebobdes<br />

ukuCvenebis sxva mizezi<br />

ukunaCvenebia: <strong>aiv</strong> imunosupresia absoluturi an Se<strong>da</strong>rebiTi ukuCvenebaa vaqcinis<br />

gamoyenebisTvis<br />

gansaxilvelia: ga<strong>da</strong>wyvetileba vaqcinaciis Sesaxeb <strong>da</strong>mokidebulia konkretul<br />

pacientTan <strong>da</strong>avadebis risksa <strong>da</strong> vaqcinis efeqturobaze,<br />

<strong>da</strong>narTi 2. <strong>aiv</strong> asocirebuli imunodeficitis klasifikacia<br />

bavSvebSi<br />

<strong>aiv</strong> asocirebuli imunodeficitis klasifikacia<br />

klasifikacia CD4 ujredebis maCvenebeli asakis mixedviT<br />

35 >30 >25 >500<br />

saSualo 30-35 25-30 20-25 350-499<br />

Sors wasuli 25-30 20-25 15-20 200-349<br />

mZime


intervaliT. aseT SemTxvevaSi cofis sawinaaRmdego imunoglobulinis<br />

gamoyeneba saWiro ar aris. igive wesebi vrceldeba vaqcinirebul pirebze,<br />

romelTa maneitralizebeli antisxeulebis titri 0.5 se/ml-Si an metia.<br />

a<strong>da</strong>mianis diploidur-ujreduli vaqcina miCneulia oqros stan<strong>da</strong>rtad.<br />

jan<strong>da</strong>cvis msoflio organizaciis mixedviT aucilebelia ujreduli<br />

vaqcinis minimum 2.5se-s gamoyeneba TiToeuli dozirebisas. miuxe<strong>da</strong>vad<br />

maRali efeqturobisa ujreduli vaqciniT eqspoziciis Semdgom<br />

Catarebuli milioni mkurnalobi<strong>da</strong>n erTi SeiZleba aRmoCndes uSedego.<br />

analizi gviCvenebs, rom uSedego <strong>mkurnaloba</strong>, rogorc wesi,<br />

<strong>da</strong>kavSirebulia mniSvnelovan <strong>da</strong>zianebasTan Tavis an mezobel mi<strong>da</strong>moSi,<br />

an arasworad Catarebul <strong>mkurnaloba</strong>sTan.<br />

eqspoziciis Semdgomi mkurnalobis sruli kursi nervuli qsovilis<br />

vaqcinis gamoyenebiT gulisxmobs 23 ineqciisgan Semdgari imunizaciis<br />

gaxangrZlivebul <strong>da</strong> mtkivneul kurss. amasTan nervuli qsovilis<br />

vaqcinebi ujredul vaqcinebTan Se<strong>da</strong>rebiT neklebad efeqturia. amrigad,<br />

aRniSnuli vaqcina eqspoziciis Semdgomi imunizaciisaTvis rekomendebuli<br />

ar aris.<br />

27 2.5 mlrd a<strong>da</strong>mianze meti cxovrobs cofis endemur arealSi(afrika, azia, samxreT<br />

amerika).yovelwliurad saSualod 50 000 a<strong>da</strong>miani iRupeba cofiT <strong>da</strong> 10 mln-ze met<br />

a<strong>da</strong>mians utardeba eqspoziciis Semdgomi profilaqtika. 5-15 wlis asakis bavsvebi<br />

imyofebian maRali riskis qveS.<br />

28 calkeul asakobriv jgufebSi Catarebuli kvlevebis mixedviT <strong>da</strong>avadebis maRali<br />

riski aqvT ganviTarebadi qveynebis cofis endemur areebSi mcxovreb bavSvebs.<br />

29 ZiriTa<strong>da</strong>d rekomendebulia 1 wlis Semdeg <strong>da</strong>matebiti doza bustirebisTvis;<br />

vaqcinacia yovel 5 weliwadSi maRali riskis pirebisTvis; cofis virusis sawinaaRmdego<br />

antisxeulebis perioduli gamokvleva (proteqciisaTvis aucilebeli titria >0.5se/ml)<br />

gamoyenebuli litraturis CamonaTvali:<br />

1. Onorato IM, Markowitz LE, Oxtoby MJ. Childhood immunization, vaccine-preventable diseases and<br />

infection with human immunodeficiency virus. The Pediatric Infectious Disease Journal, 1988, 6:588–<br />

595.<br />

2. Opravil M et al. Poor antibody response after tetanus and pneumococcal vaccination in<br />

immunocompromised, HIV-infected patients. Clinical and Experimental Immunology, 1991, 84(2):185–189.<br />

3. Borkowsky W et al. Antibody responses to bacterial toxoids in children infected with human<br />

immunodeficiency virus. The Journal of Pediatrics, 1987, 110:563–566.<br />

4. Huang KL et al. Antibody responses after influenza and pneumococcal immunization in HIV-infected<br />

homosexual men. JAMA, 1987, 257:2047–2050.<br />

5. Klein RS et al. Responses to pneumococcal vaccine among asymptomatic heterosexual partners of persons<br />

with AIDS and intravenous drug users infected with human immunodeficiency virus. Journal of<br />

Infectious Diseases, 1989, 160:826–831.<br />

6. TB/HIV: a clinical manual, 2nd ed. Geneva, WHO, 2004.<br />

7. Global Advisory Committee on Vaccine Safety. Safety of BCG vaccination in immunocompromised<br />

individuals. Weekly Epidemiological Record, 2003, 32(8):283 (http://www.who.int/wer/2003/en/wer7832.<br />

pdf, accessed 25 June 2006).<br />

131


8. United States Centers for Disease Control. Disseminated Mycobacterium bovis infection from BCG<br />

vaccination of a patient with acquired immunodeficiency syndrome. MMWR, 1985, 34:227–228.<br />

9. Ninane J et al. Disseminated BCG in HIV infection. Archives of Disease in Childhood, 1988, 63:1268–<br />

1269.<br />

10. Broekmans JF et al. European framework for turberculosis control and elimination in countries with low<br />

incidence. The European Respiratory Journal, 2002, 19(4):765–775.<br />

11. British HIV Association immunization guidelines for HIV-infected adults. London, British HIV<br />

Association, First edition April 2006. (http://www.bhiva.org, accessed 16 November 2006).<br />

12. Centers for Disease Control. Measles pneumonitis following measles-mumps-rubella vaccination of a<br />

patient with HIV infection, 1993. MMWR, 1996, 45(28):603–606.<br />

13. Palumbo P et al. Population-based study of measles and measles immunization in human<br />

immunodeficiency<br />

virus-infected children. The Pediatric Infectious Disease Journal, 1992, 11(12):1008–1014.<br />

14. Atkinson W, Hamborsky J, Wolfe S, eds. Epidemiology and prevention of vaccine-preventable diseases,<br />

8th ed. Washington, DC, Public Health Foun<strong>da</strong>tion, 2005.<br />

15. Centers for Disease Control. 1993 revised classification system for HIV infection and expanded<br />

surveillance case definition for AIDS among adolescents and adults. MMWR: Recommen<strong>da</strong>tions and Reports,<br />

1992, 41(RR-17):1–19.<br />

16. Centers for Disease Control. 1994 revised classification system for human immonodeficiency virus<br />

infection in children less than 13 years of age. MMWR: Recommen<strong>da</strong>tions and Reports, 1994, 43(RR-<br />

12):1–10.<br />

17. Atkinson WL et al. General recommen<strong>da</strong>tions on immunization: recommen<strong>da</strong>tions of the Advisory<br />

Committee on Immunization Practices (ACIP) and the American Academy of Family Physicians (AAFP).<br />

MMWR: Recommen<strong>da</strong>tions and Reports, 2002, 51(RR-2):1–35.<br />

18. EPI vaccines in HIV-infected individuals: the safety of EPI-recommended vaccines in<br />

HIV-infected individuals. Geneva, WHO, 2001 (http://www.who.int/vaccines-diseases/diseases/HIV.<br />

shtml, accessed 6 December 2004).<br />

19. Sixbey JW. Routine immunization and the immunosuppressed child. Advances in Pediatric Infectious<br />

Diseases, 1987, 2:79–114.<br />

20. Wright PF et al. Vaccine-associated poliomyelitis in a child with sex-linked agammaglobulinemia. The<br />

Journal of Pediatrics, 1977, 91:408–412.<br />

21. Wyatt HV. Poliomyelitis in hypogammaglobulinemics. Journal of Infectious Diseases, 1973, 128(6):802–<br />

806.<br />

22. Davis LE et al. Chronic progressive poliomyelitis secon<strong>da</strong>ry to vaccination of an immunodeficient child.<br />

The New England Journal of Medicine, 1977, 297(5):241–245.<br />

23. Core information for the development of immunization policy: 2002 up<strong>da</strong>te: Expanded Programme on<br />

Immunization of the Department of Vaccines and Biologicals. Geneva, WHO, 2003 (http://www.who.<br />

int/vaccines-documents/DocsPDF02/www557.pdf, accessed on 29 June 2006). 12-22 HIV/AIDS TREATMENT AND<br />

CARE CLINICAL PROTOCOLS FOR THE WHO EUROPEAN REGION<br />

24. Armenian SH et al. Safety and immunogenicity of live varicella virus vaccine in children with human<br />

immunodeficiency virus type 1. The Pediatric Infectious Disease Journal, 2006, 25(4):368–370.<br />

25. Centers for Disease Control. Recommen<strong>da</strong>tions of the Advisory Committee on Immunization Practices<br />

(ACIP): use of vaccines and immuno globulins in persons with altered immunocompetence. MMWR:<br />

Recommended Reports, 1993, 42(RR-4):1–18.<br />

26. WHO. WHO position paper. Weekly Epidemiological Record. 20 April 2001. No. 16, 2001, 76, 117-124.<br />

(http://www.who.int/topics/cholera/vacccines/en/index.html, accessed 21 September 2006).<br />

27. Lewis DJ et al. Immune response following oral administration of cholera toxin B subunit to HIV-1-<br />

infected UK and Kenyan subjects. AIDS 1994;8:779-785.<br />

28. Sanchez JL et al. Protective efficacy of oral whole-cell/recombinant-B-subunit cholera vaccine in Peruvian<br />

military recruits. Lancet 1994;344:1273-1276.<br />

29. Farly MM et al. Invasive Haemophilus influenzae disease in adults: a prospective, population-based<br />

surveillance. Annals of Internal Medicine, 1992, 116:806–812.<br />

30. Steinhart R et al. Invasive Haemophilus influezae infections in men with HIV infection. JAMA, 1992,<br />

268(23):3350–3352.<br />

31. Frequently asked questions about hepatitis A. Atlanta, Centers for Disease Control and Prevention, 2006<br />

(http://www.cdc.gov/ncidod/diseases/hepatitis/a/faqa.htm, accessed on 22 June 2006).<br />

32. Vaccine-preventable diseases, vaccines and vaccination. In: Nuttall I, ed. International travel and health:<br />

situation as on 1 January 2005. Geneva, WHO, 2005:103–104 (http://whqlibdoc.who.int/publications/<br />

2005/9241580364_chap6.pdf accessed on 29 June 2006).<br />

33. Van Damme P et al. Hepatitis A booster vaccination: is there a need The Lancet, 2003, 362(9389):1065–<br />

132


1071.<br />

34. Te<strong>da</strong>ldi E et al. Hepatitis A and B vaccination practices for ambulatory patients infected with HIV. Clinical<br />

Infectious Diseases, 2004; 38:1478–1484.<br />

35. Welch K, Morse A. Improving screening and vaccination for hepatitis B in patients coinfected with HIV<br />

and hepatitis C. American Journal of Gastroenterology, 2002, 97:2928–2929.<br />

36. Hodges GR et al. Response to influenza A vaccine among high-risk patients. Southern Medical Journal,<br />

1979, 72(1):29–32.<br />

37. Safrin S, Rush JD, Mill J. Influenza in patients with human immunodeficiency virus infection. Chest,<br />

1990, 98:33–37.<br />

38. Gross PA et al. Influenza immunization in immunosuppressed children. Journal of Pediatrics, 1978,<br />

92(1):30–35.<br />

39. Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). Vaccine side-effects, adverse reactions,<br />

contraindications and precautions. Atlanta, Centers for Disease Control, 1996.<br />

40. Landesman SH, Schiffman G. Assessment of the antibody response to pneumococcal vaccine in highrisk<br />

populations. Reviews of Infectious Diseases, 1981, 3(Suppl.):S184–S197.<br />

41. Centers for Disease Control. Prevention of pneumococcal disease: recommen<strong>da</strong>tions of the Advisory<br />

Committee on Immunization Practices (ACIP). MMWR: Recommended Reports, 1997, 46(RR-08):1–24<br />

(http://www.cdc.gov/mmwr/PDF/rr/rr4608.pdf accessed 14 November 2006).<br />

42. Requirements for tick-borne encephalitis vaccine (inactivated) 2. In: WHO Expert Committee on<br />

Biological Stan<strong>da</strong>rdization. WHO Expert Committee on Biological Stan<strong>da</strong>rdization: forty-eighth report.<br />

Geneva, WHO, 1999:4463 (WHO Technical Report Series 889; http://www.who.int/biologicals/publications/<br />

trs/areas/vaccines/tick_encephalitis/WHO_TRS_889_A2.pdf, accessed 16 November 2006).<br />

43. WHO. WHO position paper. Weekly Epidemiological Record. 11 August 2000. No. 32, 2000, 75, 257-<br />

264. (http://www.who.int/wer, accessed 21 September 2006).<br />

44. WHO position on the use of hepatitis B vaccines. Weekly Epidemiological Record, 2004, 28(79):255–<br />

263 (http://www.who.int/wer/2004/en/wer7928.pdf accessed 25 June 2006).<br />

45. Antiretroviral therapy of HIV infection in infants and children in resource-limited settings: towards<br />

universal access: recommen<strong>da</strong>tions for a public health approach: 2006. Geneva, WHO, 2006 (http://www.<br />

who.int/hiv/pub/guidelines/WHOpaediatric.pdf, accessed 21 August 2006).<br />

133


<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis antiretrovirusuli Terapiis marTvis<br />

saxelmwifo stan<strong>da</strong>rti (protokoli)<br />

1. <strong>da</strong>avadebis/nozologiis/sindromis mokle ganmarteba _ <strong>aiv</strong><br />

<strong>infeqcia</strong>/Sidsi ewodeba a<strong>da</strong>mianis imunodeficitis virusiT<br />

gamowveul infeqciur <strong>da</strong>avadebas.<br />

2. kriteriumebi _<br />

a. <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli<br />

kriteriumebia: <strong>aiv</strong> antisxeulebis arseboba sisxlis SratSi<br />

imunoblotingis meTodiT, <strong>aiv</strong> rnm-is raodenobrivad <strong>da</strong>/an <strong>aiv</strong><br />

provirus dnm-is Tvisobrivad aRmoCena sisxlSi<br />

polimerizaciis jaWvuri reaqciis meTodiT.<br />

b. gamomricxavi _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong> Sidsis gamomricxavi<br />

kriteriumebia: <strong>aiv</strong> antisxeulebis ar arseboba sisxlis SratSi<br />

imunofermentuli meTodiT, raodenobrivad <strong>aiv</strong> rnm-is <strong>da</strong>/an<br />

Tvisobrivad <strong>aiv</strong> provirus dnm-is ar arseboba sisxlSi<br />

polimerizaciis jaWvuri reaqciis meTodiT.<br />

3. simptomebi <strong>da</strong> niSnebi _<br />

a. <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidss paTognomuri<br />

<strong>klinikuri</strong> niSnebi ar gaaCnia. igi miekuTvneba<br />

laboratoriulad sadiagnozo <strong>da</strong>avadebebs. simptomebi<strong>da</strong>n<br />

SeiZleba gamovyoT: gaxangrZlivebuli cxeleba,<br />

gaxangrZlivebuli faRaraTi, limfadenopaTia,<br />

aramotivirebuli profuzuli oflianoba, Zlieri saerTo<br />

sisuste, aramotivirebuli wonaSi kleba (erTi Tvis<br />

ganmavlobaSi sxeulis wonis 10% <strong>da</strong> meti), sxva<strong>da</strong>sxva<br />

gamonayari kansa <strong>da</strong> lorwovanze, kandidozuri ezofagiti,<br />

cns-is atipiuri <strong>da</strong>zianebebi <strong>da</strong> sxva. atipiuri mikobaqteriebiT<br />

gamowveuli infeqciebis <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebel simptomebs<br />

ganekuTvneba cxeleba, Ramis oflianoba, diarea, abdominaluri<br />

tkivili, wonaSi kleba <strong>da</strong> kaxeqsia<br />

b. gamomricxavi _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis gamomricxavi simptomebi<br />

ar arsebobs, <strong>aiv</strong> inficirebuli wlebis ganmavlobaSi SeiZleba<br />

Civilebs ar warmoadgendes.<br />

4. diagnostikur _ laboratoriuli testebi <strong>da</strong> specialistTa<br />

konsultaciebi<br />

laboratoriuli testebi<br />

<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>sTan <strong>da</strong>kavSirebuli testireba:<br />

• <strong>aiv</strong> serologiuri gamokvleva (tipurad ELISA an swrafi testi),<br />

romelsac mohyveba <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli testi (tipiurad vestern<br />

blotingi) (11);<br />

• CD4 ujredebis ricxvi imunodeficitis xarisxis gansazRvrisTvis;<br />

orsul qalebSi CD4% (12,13) <strong>da</strong><br />

• virusuli <strong>da</strong>tvirTvis testi polimerazuli jaWvuri reaqciis (pjr)<br />

meTodiT, virusis replikaciis donis gansazRvrisTvis ;<br />

testireba sxva infeqciebze<br />

• testi sifilisze (VDRL);<br />

• vaginaluri, asos an analuri Camonafxeki gonoreisa <strong>da</strong> Chlamydia<br />

134


trachomatis identifikaciisTvis;<br />

• testireba toqsoplazmis IgG serologiur testze <strong>da</strong> informacia<br />

infeqciis riskis Sesaxeb Tu serologiis Sedegi uaryofiTia<br />

• kriptokokis antigenis titri rodesac CD4 limfocitebis ricxvi <<br />

200 mm3 <strong>da</strong> saxezea kriptokokozis <strong>klinikuri</strong> niSnebi<br />

• CMV antigenemia (pp65 adreuli antigeni) rodesac CD4 ujredebis<br />

ricxvi < 100 mm3<br />

• serologiuri testi B,C hepatitis virusebze (anti HCV, HBsAg)<br />

ZiriTadi laboratoriuli testebi:<br />

o eleqtrolitebi (natriumi, kaliumi) N<br />

o RviZlis funqciuri sinjebi (ALT, AST, tute fosfataza,<br />

saerTo <strong>da</strong> arapir<strong>da</strong>piri bilirubini)<br />

o Tirkmlis funqciebi (Sardovana, kreatinini)<br />

o laqtaddehidrogenaza (limfomebis dros ujredTa ZiriTadi<br />

brunva, filtvis infeqciebis niSnebi, miokardiumis infarqti,<br />

kunTebis <strong>da</strong>zianebani <strong>da</strong> a.S.)<br />

o INR an proTrombinis dro<br />

o sisxlis saerTo analizi (formuliTa <strong>da</strong> Trombocitebis<br />

ricxviT)<br />

o orsulobis testi arv Terapiis <strong>da</strong>wyebamde<br />

saWiroebis SemTxvevebSi:<br />

o glukoza<br />

o qolesterini (HDL, VLDL)<br />

o trigliceridebi<br />

o lipaza<br />

o C-reaqtiuli cila (CRP)<br />

o Tiroid-mastimulirebeli hormoni (TSH )<br />

sxva gamokvlevebi<br />

o tuberkulinis kanis testi<br />

o naxvelis nacxis mikroskopia <strong>da</strong> gul-mkerdis rentgenologiuri<br />

gamokvleva Tu saxezea tuberkulozis niSnebi<br />

o ekg (gamokvleva <strong>mkurnaloba</strong>mde arT-ze myof pacientebSi gulsisxlZarRvovani<br />

<strong>da</strong>avadebis didi riskis gaTvaliswinebiT,<br />

Se<strong>da</strong>rebisTvis) (14)<br />

specialistTa konsultaciebi<br />

o nevrologiuri gamokvleva, rodesac HIV pirvelad aris<br />

diagnostirebuli (mag. periferiuli neiropaTiis<br />

identifikaciisTvis)<br />

o ofTalmologiuri gamokvleva yovel sam TveSi erTxel CMV<br />

retinitis identifikaciisTvis, rodesac CD4 ujredebis ricxvi <<br />

100mm3<br />

o ginekologiuri gamokvleva PAP nacxis CaTvliT yovel 6 TveSi<br />

erTxel (a<strong>da</strong>mianis papilomavirusiT gamowveuli karcinoma)<br />

o sxva specialistebis konsultacia aucileblobis SemTxvevebSi<br />

135


5. <strong>mkurnaloba</strong><br />

a) rekomendebuli pirveli rigis arT<br />

arT reJimi<br />

2 NRTI-s + 1 NNRTI<br />

medikamentebis kombinacia<br />

ZDV + 3TC + (EFV a or NVP)<br />

an<br />

TDF + FTC + (EFV a or NVP)<br />

an<br />

ABC + 3TC + (EFV a or NVP)<br />

b) rekomendebuli meore rigis arv reJimi mozardebisa <strong>da</strong><br />

mozrdilTaTvis<br />

pirveli rigis reJimi meore rigis reJimi<br />

LPV/r a (an ATV/r, SQV/r, FPV/r, IDV/r) + ddI + ABC<br />

an<br />

ZDV + 3TC + (EFV an NVP) LPV/r a (an ATV/r, SQV/r, FPV/r, IDV/r) + TDF + ABC<br />

an<br />

LPV/r a (an ATV/r, SQV/r, FPV/r, IDV/r) + TDF + (ZDV + 3TC) b<br />

LPV/r a (an ATV/r, SQV/r, FPV/r, IDV/r) + ddI + ABC<br />

TDF + FTC + (EFV an NVP) an<br />

LPV/r a (an ATV/r, SQV/r, FPV/r, IDV/r) + ddI + ZDV<br />

LPV/r a (an ATV/r, SQV/r, FPV/r, IDV/r) + ddI + ZDV<br />

ABC + 3TC + (EFV an NVP) an<br />

LPV/r a (an ATV/r, SQV/r, FPV/r, IDV/r) + ZDV + TDF (+ 3TC) b<br />

6. reabilitacia <strong>da</strong> <strong>da</strong>kvirveba<br />

monitoringis samizneebs warmoadgens laboratoriuli testebi<br />

antiretrovirusuli mkurnalobis efeqturobis gasakontroleblad<br />

virusuli<br />

<strong>da</strong>tvirTva<br />

CD4<br />

ujredebis<br />

ricxvi<br />

sisxlis saerTo<br />

analizi<br />

RviZlis<br />

funqciuri<br />

sinjebi<br />

2 4 8 16 24 36 48<br />

sawyisi<br />

kvira kvira kvira kvira kvira kvira kvira<br />

X X X X X<br />

X X X (X) X<br />

X X X X<br />

(ZDV)<br />

X X X<br />

(NVP)<br />

X<br />

(NVP,<br />

ZDV,<br />

PI)<br />

X<br />

(NVP,<br />

PI)<br />

X (X) X<br />

X (X) X<br />

136


qolesterini<br />

trigliceridebi<br />

Tirkmlis<br />

funqciebi<br />

X (PI)<br />

X<br />

X<br />

(TDF)<br />

X<br />

(TDF,<br />

IDV)<br />

X<br />

(PI)<br />

X (X) X<br />

X<br />

(PI)<br />

7. gaidlaini, romelsac eyrdnoba aRniSnuli protokoli<br />

aRniSnuli protokoli eyrdnoba jan<strong>da</strong>cvis msoflio organizaciis 2006<br />

wlis gaidlains: “<strong>aiv</strong>/<strong>SidsiT</strong> <strong>da</strong>avadebuli mozrdili <strong>da</strong> mozardi pirebis<br />

gamokvleva <strong>da</strong> antiretrovirusuli <strong>mkurnaloba</strong>”, aseve protokoli<br />

Sejerebulia DHHS <strong>da</strong> EACS 2005 wlis antirtrovirusuli mkurnalobis<br />

gaidlainebTan.<br />

137


<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/<strong>SidsiT</strong> <strong>da</strong>avadebuli bavSvebis antiretrovirusuli<br />

mkurnalobis marTvis saxelmwifo stan<strong>da</strong>rti (protokoli)<br />

1. <strong>da</strong>avadebis/nozologiis/sindromis mokle ganmarteba - <strong>aiv</strong><br />

<strong>infeqcia</strong>/Sidsi warmoadgens a<strong>da</strong>mianis imunodeficitis virusiT (<strong>aiv</strong>)<br />

gamowveul infeqciur <strong>da</strong>avadebas.<br />

2 . kriteriumebi<br />

a. <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli _ 18 Tvis Semdeg <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis<br />

<strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli kriteriumebia: <strong>aiv</strong> antisxeulebis arseboba<br />

sisxlis SratSi imunoblotingis meTodiT, <strong>aiv</strong> rnm-is<br />

raodenobrivad <strong>da</strong>/an <strong>aiv</strong> provirus dnm-is Tvisobrivad<br />

aRmoCena sisxlSi polimerizaciis jaWvuri reaqciis meTodiT.<br />

b. gamomricxavi _ 18 Tvis Semdeg <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong> Sidsis<br />

gamomricxavi kriteriumebia: <strong>aiv</strong> antisxeulebis ar arseboba<br />

sisxlis SratSi imunofermentuli meTodiT, raodenobrivad<br />

<strong>aiv</strong> rnm-is <strong>da</strong>/an Tvisobrivad <strong>aiv</strong> provirus dnm-is ar arseboba<br />

sisxlSi polimerizaciis jaWvuri reaqciis meTodiT.<br />

18 wlamde asakis bavSvebSi <strong>aiv</strong> infeqciis diagnostikaSemdegi sqemiT<br />

xorcieldeba<br />

• <strong>aiv</strong>-is pirveladi diagnostika xorcieldeba <strong>da</strong>badebi<strong>da</strong>n 48 sT-is<br />

Semdeg. gamoiyeneba pjr meTodiT <strong>aiv</strong> dnm gansazRvra<br />

axalSobilis sisxlSi, romelic ar aris aRebuli Wiplaris<br />

veni<strong>da</strong>n, vinai<strong>da</strong>n is SeiZleba <strong>da</strong>binZurebuli iyos dedis<br />

sisxliT. am dros kvlevis substrats warmoadgens periferiuli<br />

sisxlis mononuklearebSi arsebuli provirusuli dnm.<br />

<strong>da</strong>badebi<strong>da</strong>n 48 saaTSi inficirebuli bavSvebis 38% aCvenebs<br />

<strong>da</strong>debiT pasuxs <strong>aiv</strong> dnm pjr-ze. testis mgrZnobeloba ar icvleba<br />

mniSvnelovnad pirveli 1 kviris ganmavlobaSi, magram mkveTrad<br />

matulobs sicocxlis meore kviri<strong>da</strong>n, rodesac <strong>da</strong>avadebuli<br />

bavSvebis 93% gamovlindeba. 28 dRis asakSi <strong>aiv</strong> dnm pjr-s ukve<br />

aqvs 96% mgrZnobeloba <strong>da</strong> 99% specifiuroba. <strong>aiv</strong> dnm pjr<br />

gamokvlevaze uaryofiTi pasuxis miRebis SemTxvevaSi bavSvs<br />

ganmeorebiTi gamokvleva imave meTodiT utardeba 3 Tvis asakSi.<br />

miRebuli <strong>da</strong>debiTi Sedegi safuZvelia <strong>aiv</strong> infeqciis winaswari<br />

diagnozisa. saboloo diagnozi dgindeba ganmeorebiTi pjr-iT <strong>aiv</strong><br />

–is dnm-ze sisxlis axal porciaSi.<br />

• 2-3 Tvis asakSi <strong>aiv</strong> dnm pjr meTodis alternatiul meTo<strong>da</strong>d<br />

SesaZloa CaiTvalos <strong>aiv</strong> rnm pjr diagnostikis meTodi, romlis<br />

mgrZnobeloba am asakSi 90-100%-s aRwevs, xolo specifiuroba <strong>aiv</strong><br />

dnm pjr specifiurobis msgavsia, Tumca <strong>aiv</strong> rnm <strong>da</strong>bali doniT<br />

deteqtireba (


antisxeulebze <strong>da</strong>debiTi Sedegi miuTiTebs, rom bavSvi <strong>aiv</strong><br />

inficirebulia.<br />

• Tu bavSvi ikvebeba dedis rZiT, maSin <strong>aiv</strong> antisxeulebze<br />

gamokvlevas azri aqvs ZuZuTi kvebis Sewyveti<strong>da</strong>n 6 Tvis Semdeg,<br />

vinai<strong>da</strong>n manamde bavSvi SeiZleba e.w. “fanjara periodSi”<br />

imyofebodes.<br />

3.simptomebi <strong>da</strong> niSnebi _<br />

a) <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidss paTognomuri <strong>klinikuri</strong> niSnebi<br />

ar gaaCnia. igi miekuTvneba laboratoriulad sadiagnozo <strong>da</strong>avadebebs.<br />

saSvilosnosSi<strong>da</strong> inficirebis SemTxvevaSi aRwerilia Taviseburi<br />

simptomokompleqsi, rac xasiaTdeba zr<strong>da</strong>-ganviTarebis SeferxebiT,<br />

SesaZloa gamoxatuli iyos mravlobiTi <strong>da</strong>rRvevebi qala-saxisa <strong>da</strong> tvinis<br />

nawilebSi. <strong>aiv</strong> inficirebul axalSobilebs SesaZloa gamoxatuli<br />

hqondeT gamoweuli Subli, brtyeli cxviri, egzofTalmi mocisfro<br />

sklerebi, mikrocefalia, Tumca un<strong>da</strong> aRiniSnos, rom ganviTarebis<br />

anomaliebi ar aris mkafiod <strong>da</strong>maxasiaTebeli niSani <strong>aiv</strong> infeqciisaTvis.<br />

<strong>aiv</strong> inficirebul bavSvebSi simptomebi<strong>da</strong>n SeiZleba gamovyoT: zr<strong>da</strong>ganviTarebaSi<br />

CamorCena, aramotivirebuli cxeleba,<br />

qronikuli/morecidive yuris infeqciebi, qronikuli pnevmonia an diarea,<br />

qronikuli dermatiti, parotiduli jirkvlebis SeSupeba, sistemuri<br />

limfadenopaTia, hepatomegalia, splenomegalia. limfocituri disfunqcia<br />

safuZvlad udevs morecidive sokovan infeqciebs, rogoricaa kandidozi,<br />

rac Cveulebriv Terapias ar emorCileba. bavSvebSi yvelaze<br />

gavrcelebuli oportunistuli infeqciebia: pnevmocisturi pnevmonia (PCP)<br />

<strong>da</strong> sistemuri kandidozi, xSiria ezofagiti. pediatriuli pnevmocisturi<br />

pnevmoniis didi wili Zalian adreul asakSi iCens Tavs, rasac Tan<br />

axlavs maRali letaloba. es ki am <strong>da</strong>avadebis proflaqtikis farTod<br />

Catarebis aucileblobis safuZvels iZleva. adreuli PCP profilaqtikis<br />

Catarebis SesaZlebloba 4-6 kviris asaki<strong>da</strong>n dedis <strong>aiv</strong> statusis adreul<br />

<strong>da</strong>dgenas did mniSnelobas sZens. sxva oportunistuli infeqciebi<strong>da</strong>n<br />

aRsaniSnavia: citomegalovirusuli <strong>infeqcia</strong>, romelic iwvevs<br />

filtvebisa <strong>da</strong> gastroenteraluri traqtis <strong>da</strong>zianebas <strong>da</strong> iSviaTad<br />

iwvevs retinits. (rac xSiria mozrdilebSi), qronikuli diarea,<br />

gamowveuli kriptosporidioziT, lamblioziT, izosporaTi an iseTi<br />

virusiT, rogoricaa, adenovirusi. meningiti SesaZloa gamowveul iyos<br />

kriptokokiT, rac klinikurad naklebi simwvaviT vlindeba baqteriul<br />

meningitTan Se<strong>da</strong>rebiT. aratuberkulozuri mikobaqteria (Mycobacterium<br />

avium intracelulare) <strong>da</strong>avadebas iwvevs mogvianebiT etapebze imunitetis mZime<br />

supresiisas. is iwvevs cxelebas wonaSi klebiT an mis gareSe an SesaZloa<br />

gamovlindes malabsorbciuli diareis saxiT.<br />

oportunistuli infeqciis gar<strong>da</strong> sicocxlis pirveli wlis<br />

ganmavlobaSi <strong>aiv</strong> inficrebul bavSvebs SesaZloa gamouvlindeT<br />

limfoiduri intersticiuli pnevmonia. es nela moprogresire <strong>da</strong> xSirad<br />

asimptomuri <strong>da</strong>avadebaa. is Cveulebriv vlindeba sicocxlis pirveli<br />

wlis Tavze <strong>da</strong> piks ori wlis asakisaTvis aRwevs. xSira<strong>da</strong>a asocirebuli<br />

parotiduli jirkvlebis SeSupebasTan <strong>da</strong> hipergamaglobulinemiasTan.<br />

bavSvs SesaZloa hqondes mxolod es gamovlinebani filtvebis <strong>da</strong>zianebis<br />

gamovlinebamde didi xniT adre. Semdgom vlindeba <strong>da</strong>qveiTebul<br />

oqsigenaciasTan <strong>da</strong>kavSirebuli gamovlinebani, maT Soris dolis<br />

139


joxiseburi TiTebi. Tumca wlebis manZilze gamovlinebani SesaZloa<br />

Zalze mwiri iyos.<br />

xSiria morecidive baqteriuli infeqciebi, rac gamowveulia:<br />

Hemophilius influenzae, Streptococcus pyogenes, Staphylococcus epidermidis, pneumococcus,<br />

salmonellas. yvelaze xSirad morecidive baqteriul <strong>infeqcia</strong>s pnevmonia<br />

miekuTvneba, romlis xSir mizezsac S. pneumoniae warrmoadgens. mwvave<br />

pnevmoniis xSiri mizezia pnevmocisturi pnevmoniac, rac mxedvelobaSi<br />

un<strong>da</strong> gvqondes miuxe<strong>da</strong>vad pacientis imunuri statusisa <strong>da</strong> CD4<br />

raodenobisa.<br />

tuberkulozi <strong>aiv</strong> inficirebuli bavSvebis erT-erT seriozul<br />

problemas warmoadgens. diagnostikisaTvis gamoiyeneba kanis<br />

tuberkulinuri testi <strong>da</strong> naxvelSi mJavagamZle baqteriis aRmoCena<br />

mikroskopiisa <strong>da</strong> kulturis miRebis gziT. bavSvebSi naxvelis<br />

ararsebobis dros mimarTaven kuWis amonarecxis kvlevas. <strong>aiv</strong><br />

inficirebul bavSvebSi xSiria cns <strong>da</strong>zianeba, rac gamoixateba fsiqofizikuri<br />

ganviTarebis SeferxebiT, encefalopaTiiT, cerebruli <strong>da</strong>mbliT<br />

an/<strong>da</strong> spastiuri tetraplegiis saxiT. adgili aqvs Tavis<br />

garSemowerilobis zrdis SeCerebas. kompiuteruli tomograma kortiklur<br />

atrofias an kalcifikacias uCevnebs (gansakuTrebiT bazalur gangliebSi<br />

simetriulad).<br />

<strong>aiv</strong> inficirebuli bavSvebis <strong>da</strong>axloebiT 20%-Si viTardeba Trombocitebis<br />

imunuri destruqcia. anemia ganpirobebuli SeiZleba iyos <strong>aiv</strong>-is mier,<br />

iatrogenuli faqtorebiT an virusuli infeqciebis (magaliTad,<br />

parvovirus B19) supresiuli zegavleniT Zvlis tvinze, aseve SratSi<br />

eriTroepoetinis donis <strong>da</strong>qveiTebiTa <strong>da</strong> Zvlis tvinis <strong>da</strong>qveiTebuli<br />

reagirebiT eriTroepoetinze. anemias iwvevs neoplaziuri agentebic.<br />

neitropenia xSiria Rrma imunosupresiis dros <strong>da</strong> kavSirSia<br />

baqteriuli infeqciebis <strong>da</strong>rTvis maRal riskTan. neitropenia SesaZloa<br />

gamowveuli iyos medikamentebiT, romelsac bavSvi iRebs mkurnalobis<br />

procesSi.<br />

<strong>aiv</strong> azianebs gulsa <strong>da</strong> Tirkmelebs. es garTulebebi gansakuTrebiT xSiria<br />

mozrdil bavSvebSi 2-3 wlis asakis zemoT. Cveulebriv gamoxatulia<br />

qronikuli kardiomiopaTia. Tirkmlis <strong>da</strong>zianeba vlindeba nefrozuli<br />

sindromis an glomerulonefritis saxiT.<br />

4. diagnostikur-laboratoriuli testebi <strong>da</strong> specialistTa<br />

konsultaciebi<br />

a) pirvel 4 saaTSi<br />

• konsultacia stacionaruli<br />

• sisxlis <strong>klinikuri</strong> analizi (sisxlis saerTo analizi,<br />

sisxlis jgufis <strong>da</strong> rezusis gansazRvra, transaminazebis,<br />

bilirubinis, laqtatdehidrogenazas, Sardovanas, kreatininis,<br />

glukozis, saerTo cilis <strong>da</strong> cilis fraqciebis, rkinis <strong>da</strong><br />

rkinis gajerebis unaris, proTrombinis <strong>da</strong> Trombinis drois<br />

gansazRvra)<br />

• imunologiuri analizi (CD4+, CD8+ limfocitebis CaTvliT)<br />

• Sardis saerTo analizi<br />

• liqvoris saerTo analizi<br />

• liqvoris baqterologiuri gamokvleva<br />

140


• naxvelis baqterioskopuli gamokvleva<br />

• sisxlSi Toxo IgG diagnostika<br />

• mantus sinji<br />

b) pirvel 24 saaTSi<br />

• gulmkerdis rentgenograma (erTi proeqcia)<br />

• rentgenologis konsultacia<br />

• ekg<br />

• kardiologis konsultacia<br />

• sisxlis bioqimiuri analizi (saerTo cila, albumini, ALT,<br />

AST, bilirubini, <strong>da</strong> misi fraqciebi, CD4, CD8)<br />

• Sardis analizi<br />

• ganavlis analizi<br />

• sisxlis baqteriologiuri gamokvleva<br />

• naxvelis baqteriologiuri gamokvleva<br />

g) pirvel 3 dReSi<br />

• nevropaTologis konsultacia<br />

• ftiziatris konsultacia<br />

• antibiotikebisadmi mgrZnobelobis gansazRvra<br />

• <strong>aiv</strong> virusuli <strong>da</strong>tvirTvis gansazRvra<br />

• virusuli hepatitebis (B, C, D) diagnostika<br />

• aTaSangis diagnostika (TPHA, RPR meTodebiT)<br />

• serologiuri gamokvlevebi sxva mikroorganizmebisaTvis<br />

5. <strong>mkurnaloba</strong><br />

pirveli rigis arT sqema <strong>aiv</strong> inficirebul bavSvebSi<br />

arT-s anamnezi (maT Soris dedis<br />

mier arv preparatebis miReba<br />

orsulobisa <strong>da</strong> mSobiarobis<br />

dros), Tanmxlebi <strong>da</strong>avadebebi<br />

bavSvebSi, romlebic ar<br />

Rebulobdnen arv preparatebs, ar<br />

aris riski preparatebis<br />

urTierTqmedebisa <strong>da</strong> wamlismieri<br />

mdgradobis<br />

bavSvebi, romlebic imyofebodnen<br />

nevirapinis zemoqmedebis qveS,<br />

dedi<strong>da</strong>n bavSvze <strong>aiv</strong> infeqciis<br />

ga<strong>da</strong>debis profilaqtikis mizniT.<br />

tuberkuloziT <strong>da</strong>avadebulebi****<br />

pirveli rigis arT sqema*<br />

zidovudini** + lamivudini + nevirapini<br />

an<br />

zidovudini** + lamivudini + efavirenzi***<br />

zidovudini** + lamivudini +<br />

lopinaviri/ritonaviri<br />

an<br />

zidovudini** + lamivudini + nelfinaviri<br />

zidovudini** + lamivudini + abakaviri<br />

an<br />

zidovudini** + lamivudini + efavirenzi***<br />

141


* saWiroa arv preparatebis bavSvebisaTvis misaReb samkurnalwamlo<br />

formebSi miwodeba (Txevad formaSi, 6 welze patara bavSvebSi),<br />

romelic uzrunvelyofs zust dozirebas.<br />

** anemiis mqone bavSvebSi ukunaCvenebia zidovudinis Semcveli arT sqemebi.<br />

*** 3 welze didi asakis bavSvebSi<br />

**** arT un<strong>da</strong> <strong>da</strong>viwyoT 2 Tviani intensiuri antituberkulozuri Terepiis<br />

Semdeg. Tu situacia saSualebas gavaZlevs arT umjobesia <strong>da</strong>viwyoT<br />

antituberkulozuri Terapiis kursis <strong>da</strong>mTavrebisas. es Tavi<strong>da</strong>n<br />

agvacilebs rifampicinisa <strong>da</strong> arv preparatis negatiuri urTierTqmedebis<br />

Sedegebs. gar<strong>da</strong> amisa arT <strong>da</strong> antituberkulozuri preparatebis<br />

erTdrouli <strong>da</strong>niSvna zrdis Terapiis reJimis <strong>da</strong>rRvevis risks. arT-s<br />

adreuli <strong>da</strong>niSvna gamarTlebulia, Tu tuberkuloziT <strong>da</strong>avadebul <strong>aiv</strong><br />

inficirebul bavSvs aReniSneba <strong>aiv</strong> infeqciis gamoxatuli gamovlinebebi<br />

an/<strong>da</strong> mZime imunodeficiti.<br />

arT sqemis Secvlis aucilebloba ganpirobebulia an Terapiis araefeqturobiT,<br />

an SeuTavsebeli gverdiTi movlenebiT. sqema un<strong>da</strong> Secvalos im eqimma,<br />

romelmac <strong>da</strong>niSna pirveladi <strong>mkurnaloba</strong>. vidre axal sqemas <strong>da</strong>vniSnavT<br />

un<strong>da</strong> <strong>da</strong>vrwmundeT, rom bavSvi preparatebs Rebulob<strong>da</strong> mkacrad<br />

<strong>da</strong>niSnulebis mixedviT. Tu arT-s sqemis gamocvla ganpirobebulia Terapiis<br />

araefeqturobiT, saWiroa samive preparatis erTdrouli Secvla<br />

meore rigis arT sqema<br />

arT-s sawyisi sqema<br />

meore rigis rekomendebuli sqema<br />

zidovudini + lamivudini + nevirapini<br />

an<br />

zidovudini + lamivudini +<br />

ifavirenci<br />

zidovudini + lamivudini +<br />

nelfinaviri<br />

an<br />

zidovudini + lamivudini +<br />

lopinaviri/ritonaviri<br />

abakaviri + di<strong>da</strong>nozini +<br />

lopinaviri/ritonaviri<br />

an<br />

abakaviri + di<strong>da</strong>nozini +<br />

nelfinaviri<br />

abakaviri + di<strong>da</strong>nozini +<br />

nevirapini<br />

an<br />

abakaviri + di<strong>da</strong>nozini +<br />

efavirenzi<br />

* Tu bavSvs SeuZlia kafsulis ga<strong>da</strong>ylapva, xolo preparatis<br />

erTjerad doza (romelic gaTvlilia wonaze an sxeulis farTobze)<br />

Seadgens ramodenime kafsulas erTad, mas aseve SegviZlia<br />

<strong>da</strong>vuniSnoT seqvinavir/ritonaviri an indinavir/ritonaviri<br />

6.reabilitacia <strong>da</strong> <strong>da</strong>kvirveba<br />

monitoringi samizneebi<br />

Semowmebis<br />

va<strong>da</strong><br />

anTropometruli<br />

monacemebi<br />

Semowmeba<br />

laboratoriuli<br />

gamokvlevebi<br />

142


pirveli<br />

Semowmeba<br />

meore<br />

Semowmeba<br />

momdevno<br />

Semowmebebi<br />

arT-s<br />

<strong>da</strong>wyebi<strong>da</strong>n 2<br />

kviraSi + +<br />

pirveli<br />

Semowmebi<strong>da</strong>n<br />

erT TveSi + +<br />

yovel 3<br />

TveSi, Tu<br />

saWiro ar<br />

aris ufro<br />

xSiri<br />

vizitebi<br />

+ +<br />

sisxlis <strong>klinikuri</strong><br />

analizi, RviZlis<br />

fermentebis aqtivoba;<br />

Sardis saerTo<br />

analizi<br />

sisxlis <strong>klinikuri</strong><br />

analizi, RviZlis<br />

fermentebis aqtivoba;<br />

Sardis saerTo<br />

analizi<br />

sisxlis <strong>klinikuri</strong><br />

analizi, RviZlis<br />

fermentebis aqtivoba.<br />

CD4-is dones<br />

sazRvraven yovel 3-4<br />

TveSi, Tu ar aris<br />

Cveneba ufro xSiri<br />

gamokvlevisaTvis<br />

1 Tu sqema Seicavs nevirapins, 18 Tvis ganmavlobaSi, yovel 4 TveSi<br />

un<strong>da</strong> ganvsazRvroT RviZlis funqciuri maCveneblebi.<br />

arT-s efeqturobis kontroli<br />

<strong>klinikuri</strong> maCveneblebis kontroli (sigrZe, wona, saerTo mdgomareoba)<br />

janmrTeli bavSvis fizikuri ganviTareba mudmivad mimdinareobs <strong>da</strong><br />

wonisa <strong>da</strong> simaRlis matebiT gamovlindeba. imunodeficitis mqone <strong>aiv</strong><br />

inficirebul bavSvebSi igi Seferxebulia <strong>da</strong> arT-s <strong>da</strong>wyebis fonze<br />

mkveTrad matulobs. qvemoT mocemulia ZiriTadi <strong>klinikuri</strong> maCvenebebi,<br />

romlebic saSualebas mogvcems vimsjelod arT-s efeqtianobaze.<br />

• “wona/simaRlis” diagrama (rodesac SeuZlebelia CD4-is donis<br />

gansazRvra, mkurnalobis efeqtianobis Sesafaseblad gamoiyeneba<br />

fizikur ganviTarebis diagramebi). Tu im bavSvebis ganviTarebis<br />

fizikuri maCveneblebi, romlebsac utardebaT arT, ar Seesabameba<br />

diagramebze mocemul maCveneblebs, un<strong>da</strong> veZeboT ganviTarebis<br />

Seferxebis mizezebi. ZiriTadi mizezi oria:<br />

− oportunistuli <strong>infeqcia</strong> (am SemTxvevaSi diagramis mrudi<br />

mkveTrad ecema).<br />

− Terapiis reJimis <strong>da</strong>rRveva (am SemTxvevaSi diagramis mrudi<br />

ecema Tan<strong>da</strong>TanobiT).<br />

• fsiqomotoruli ganviTareba<br />

• nevrologiuri <strong>da</strong>rRvevebi, maT Soris encefalopaTiis simptomebi.<br />

• infeqciuri <strong>da</strong>avadebebi: saxe <strong>da</strong> sixSire.<br />

143


laboratoriuli monacemebis kontroli<br />

• CD4-is done (Tu SesaZlebelia)<br />

• sisxlis <strong>klinikuri</strong> analizi<br />

• RviZlis fermentebis aqtivoba (alt, ast)<br />

• <strong>da</strong>matebiTi gamokvlevebi: arT-s sqemisa <strong>da</strong> preparatebis gverdiTi<br />

efeqtebis mixedviT.<br />

7.gaidlaini, romelsac eyrdnoba aRniSnuli protokoli<br />

aRniSnuli protokoli eyrdnoba jan<strong>da</strong>cvis msoflio organizaciis 2006<br />

wlis gaidlains: “<strong>aiv</strong>/<strong>SidsiT</strong> <strong>da</strong>avadebuli bavSvebis gamokvleva <strong>da</strong><br />

antiretrovirusuli <strong>mkurnaloba</strong>”, aseve protokoli Sejerebulia DHHS,<br />

USA-IAS <strong>da</strong> EACS 2005 wlis bavSvTaAantirtrovirusuli mkurnalobis<br />

gaidlainebTan.<br />

144


<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis fonze ganviTarebuli baqteriuli pnevmoniebis<br />

marTvis saxelmwifo stan<strong>da</strong>rti (protokoli)<br />

1. <strong>da</strong>avadebis/nozologiis/sindromis mokle ganmarteba _ <strong>aiv</strong><br />

<strong>infeqcia</strong>/Sidsi ewodeba a<strong>da</strong>miani imunodeficitis virusiT gamowveul<br />

infeqciur <strong>da</strong>avadebas. baqteriuli pnevmoniss yvelaze xSiri<br />

gamomwvevia Streptococcus pneumoniae. sxva gamomwvevbia: Haemophilus influenzae,<br />

Klebsiella spp., Staphylococcus spp., Mycobacterium tuberculosis, Micobacterium aviumintracellulare.<br />

2. kriteriumebi _<br />

a) <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli<br />

kriteriumebia: <strong>aiv</strong> antisxeulebis arseboba sisxlis SratSi<br />

imunoblotingis meTodiT, <strong>aiv</strong> rnm-is raodenobrivad <strong>da</strong>/an <strong>aiv</strong><br />

provirus dnm-is Tvisobrivad aRmoCena sisxlSi polimerizaciis<br />

jaWvuri reaqciis meTodiT. ze<strong>da</strong> sasunTqi gzebis baqteriuli<br />

infeqciebis diagnozi efuZneba klinikur gamovlinebebsa <strong>da</strong><br />

rentgenologiur cvlilebebs. rentgenogramaze SeiZleba<br />

aRmoCndes filtvis parenqimis wilovani, kerovani an difuzuri<br />

<strong>da</strong>Crdilva an gamovlindes atipuri cvlilebebi.<br />

b) gamomricxavi _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis gamomricxavi kriteriumebia:<br />

<strong>aiv</strong> antisxeulebis ar arseboba sisxlis SratSi<br />

imunofermentuli meTodiT, raodenobrivad <strong>aiv</strong> rnm-is <strong>da</strong>/an<br />

Tvisobrivad <strong>aiv</strong> provirus dnm-is ar arseboba sisxlSi<br />

polimerizaciis jaWvuri reaqciis meTodiT. ze<strong>da</strong> sasunTqi<br />

gzebis baqteriuli infeqciebis gamomricxavi kriteriumebia<br />

<strong>klinikuri</strong> gamovlinebebisa <strong>da</strong> rentgenologiuri cvlilebebis<br />

ar arseboba.<br />

3. simptomebi <strong>da</strong> niSnebi _<br />

a) <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidss paTognomuri <strong>klinikuri</strong><br />

niSnebi ar gaaCnia. igi miekuTvneba laboratoriulad sadiagnozo<br />

<strong>da</strong>avadebebs. simptomebi<strong>da</strong>n SeiZleba gamovyoT: gaxangrZlivebuli<br />

cxeleba, gaxangrZlivebuli faRaraTi, limfadenopaTia,<br />

aramotivirebuli profuzuli oflianoba, Zlieri saerTo<br />

sisuste, aramotivirebuli wonaSi kleba (erTi Tvis ganmavlobaSi<br />

sxeulis wonis 10% <strong>da</strong> meti), sxva<strong>da</strong>sxva gamonayari kansa <strong>da</strong><br />

lorwovanze, kandidozuri ezofagiti, cns-is atipiuri<br />

<strong>da</strong>zianebebi <strong>da</strong> sxva. ze<strong>da</strong> sasunTqi gzebis baqteriuli<br />

infeqciebis <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebel simptomebs ganekuTvneba cxeleba,<br />

advilad <strong>da</strong>Rla, xveleba, qoSini, tkivili gulmkerdis areSi,<br />

taqipnoe.<br />

b) gamomricxavi _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis gamomricxavi simptomebi ar<br />

arsebobs, <strong>aiv</strong> inficirebuli wlebis ganmavlobaSi SeiZleba<br />

Civilebs ar warmoadgendes. ze<strong>da</strong> sasunTqi gzebis baqteriuli<br />

infeqciebis gamomricxavi faqtoria Sesabamisi Civilebisa <strong>da</strong><br />

simptomebis ar arseboba.<br />

4. diagnostikur _ laboratoriuli testebi <strong>da</strong> specialistTa<br />

konsultaciebi<br />

CD3, CD4, CD8 limfocitebis absoluturi ricxvis gansazRvra, <strong>aiv</strong><br />

virusuli <strong>da</strong>tvirTvis gansazRvra polimerizaciis jaWvuri reaqciis<br />

meTodiT, sisxlis saerTo analizi, RviZlis funqciuri sinjebi,<br />

145


Tirkmlis funqciuri sinjebi, gulmkerdis rentgenologiuri gamokvleva,<br />

eqim-pulmonologis konsultacia.<br />

5. <strong>mkurnaloba</strong> AAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA<br />

baqteriuli pnevmoniis mkurnalobis pirveli rigis sqemebi<br />

antibiotiki doza MmiRebis<br />

sixSire<br />

amoqsicilini<br />

500-1000mg 3X<br />

(penicilinisa <strong>da</strong> ampicilinis<br />

mimarT SesaZlo<br />

dReSi<br />

rezistentobis<br />

SemTxvevaSi gamoiyeneT<br />

penicilini beta laqtamazas<br />

inhibitorebTan kombinaciaSi)<br />

miRebis<br />

gza<br />

mkurnalobis<br />

xangrZlivoba<br />

PO 7 dRe an<br />

ufro<br />

xangrZlivad<br />

morCenamde<br />

Aan<br />

eriTromicini 500mg 4X dReSi PO 7 dRe<br />

an<br />

klaritromicini 500mg 2X dReSi PO 7 dRe<br />

Aan<br />

azitromicini 500mg erTxel<br />

dReSi<br />

qinoloni pnevmokokuri aqtivobiT<br />

(mag: moqsifloqsacini)<br />

doqsiciklini<br />

an<br />

an<br />

400 mg<br />

erTxel<br />

dReSi<br />

100 mg<br />

2X dReSi<br />

PO<br />

PO<br />

PO<br />

3-4 dRe<br />

7 dRe<br />

7 dRe<br />

o Tu pirveli rigis sqemiT mkurnalobis fonze mdgomareoba 72 sT-Si<br />

ar gaumjobes<strong>da</strong> (cxelebis normalizeba, leikocitozis donis<br />

Semcireba), aucilebelia pacientis hospitalizacia <strong>da</strong> mkurnalobis<br />

Secvla II rigis sqemiT,. saWiroebis SemTxvevaSi _ JangbadiT<br />

inhalacia.<br />

baqteriuli pnevmoniebis mkurnalobis meore rigis sqemebi<br />

antibiotiki doza M miRebis<br />

sixSire<br />

ceftriaqsoni 2g dReSi erTxel<br />

+<br />

eriTromicini 500mg 4X dReSi<br />

an<br />

ampicilin/<br />

1500mg 3X dReSi<br />

sulbaqtami<br />

+<br />

eriTromicini 500mg 4X dReSi<br />

an<br />

MmiRebis<br />

gza<br />

IV<br />

IV<br />

mkurnalobis<br />

xangrZlivoba<br />

7 dRe<br />

7 dRe<br />

146


qinoloni<br />

pnevmokokuri<br />

aqtivobiT<br />

(mag:<br />

moqsifloqsacini)<br />

qloramfenikoli<br />

(mxolod sxva preparatebis<br />

ar arsebobis<br />

dros)<br />

400 mg erTxel dReSi IV/PO 7 dRe<br />

an<br />

12,5 mg/kg<br />

4X dReSi IV 7 dRe<br />

7.gaidlaini, romelsac eyrdnoba aRniSnuli protokoli<br />

aRniSnuli protokoli eyrdnoba jan<strong>da</strong>cvis msoflio organizaciis 2006<br />

wlis gaidlains: “<strong>aiv</strong>/<strong>SidsiT</strong> <strong>da</strong>avadebul mozrdil <strong>da</strong> mozard pirebSi<br />

oportunistuli infeqciebis profilaqtika <strong>da</strong> <strong>mkurnaloba</strong>”, aseve<br />

protokoli Sejerebulia DHHS, USA-AIS <strong>da</strong> EACS 2005 wlis oportunistuli<br />

infeqciebis mkurnalobis gaidlainebTan.<br />

147


<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis fonze ganviTarebuli atipiuri<br />

mikobaqteriozebis marTvis saxelmwifo stan<strong>da</strong>rti (protokoli)<br />

1. <strong>da</strong>avadebis/nozologiis/sindromis mokle ganmarteba _ <strong>aiv</strong><br />

<strong>infeqcia</strong>/Sidsi ewodeba a<strong>da</strong>mianis imunodeficitis virusiT gamowveul<br />

infeqciur <strong>da</strong>avadebas. atipiuri mikobaqteriozebi ewodeba Mycobacterium<br />

avium complex gamowveul infeqciebs.<br />

2.kriteriumebi _<br />

a)<strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli kriteriumebia:<br />

<strong>aiv</strong> antisxeulebis arseboba sisxlis SratSi imunoblotingis meTodiT,<br />

<strong>aiv</strong> rnm-is raodenobrivad <strong>da</strong>/an <strong>aiv</strong> provirus dnm-is Tvisobrivad aRmoCena<br />

sisxlSi polimerizaciis jaWvuri reaqciis meTodiT. atipiuri<br />

mikobaqteriebiT gamowveuli infeqciebis diagnozi ismeba <strong>klinikuri</strong><br />

suraTisa <strong>da</strong> laboratoriuli gamokvlevebis mixedviT. misi<br />

<strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli kriteriumia Mycobacterium avium complex -is aRmoCena<br />

specialur nia<strong>da</strong>gze <strong>da</strong>Tesil sisxlSi, ganavalSi, RviZlisa <strong>da</strong> Zvlis<br />

tvinis bioptatSi.<br />

b)gamomricxavi _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis gamomricxavi kriteriumebia: <strong>aiv</strong><br />

antisxeulebis ar arseboba sisxlis SratSi imunofermentuli meTodiT,<br />

raodenobrivad <strong>aiv</strong> rnm-is <strong>da</strong>/an Tvisobrivad <strong>aiv</strong> provirus dnm-is ar<br />

arseboba sisxlSi polimerizaciis jaWvuri reaqciis meTodiT. atipiuri<br />

mikobaqteriebiT gamowveul infeqciebis gamomricxavi kriteriumia<br />

<strong>klinikuri</strong> suraTisa <strong>da</strong> Mycobacterium avium complex -is ar arseboba<br />

specialur nia<strong>da</strong>gze <strong>da</strong>Tesil sisxlSi, ganavalSi, RviZlisa <strong>da</strong> Zvlis<br />

tvinis bioptatSi.<br />

3.simptomebi <strong>da</strong> niSnebi _<br />

a. <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidss paTognomuri <strong>klinikuri</strong> niSnebi<br />

ar gaaCnia. igi miekuTvneba laboratoriulad sadiagnozo <strong>da</strong>avadebebs.<br />

simptomebi<strong>da</strong>n SeiZleba gamovyoT: gaxangrZlivebuli cxeleba,<br />

gaxangrZlivebuli faRaraTi, limfadenopaTia, aramotivirebuli<br />

profuzuli oflianoba, Zlieri saerTo sisuste, aramotivirebuli wonaSi<br />

kleba (erTi Tvis ganmavlobaSi sxeulis wonis 10% <strong>da</strong> meti), sxva<strong>da</strong>sxva<br />

gamonayari kansa <strong>da</strong> lorwovanze, kandidozuri ezofagiti, cns-is<br />

atipiuri <strong>da</strong>zianebebi <strong>da</strong> sxva. atipiuri mikobaqteriebiT gamowveuli<br />

infeqciebis <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebel simptomebs ganekuTvneba cxeleba, wonaSi<br />

kleba, Ramis oflianoba, diarea, ganleva.<br />

b. gamomricxavi _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis gamomricxavi simptomebi ar<br />

arsebobs, <strong>aiv</strong> inficirebuli wlebis ganmavlobaSi SeiZleba Civilebs ar<br />

warmoadgendes. atipiuri mikobaqteriebiT gamowveuli infeqciebis<br />

gamomricxavi faqtoria Sesabamisi Civilebisa <strong>da</strong> simptomebis ar arseboba.<br />

4. diagnostikur _ laboratoriuli testebi <strong>da</strong> specialistTa<br />

konsultaciebi<br />

CD3, CD4, CD8 limfocitebis absoluturi ricxvis gansazRvra, <strong>aiv</strong><br />

virusuli <strong>da</strong>tvirTvis gansazRvra polimerizaciis jaWvuri reaqciis<br />

meTodiT, sisxlis saerTo analizi, RviZlis funqciuri sinjebi,<br />

Tirkmlis funqciuri sinjebi, gulmkerdis rentgenologiuri gamokvleva,<br />

Mycobacterium avium complex-is aRmoCena specialur nia<strong>da</strong>gze <strong>da</strong>Tesil<br />

sisxlSi, ganavalSi, RviZlsa <strong>da</strong> Zvlis tvinis bioptatSi.<br />

5. atipuri mikobaqteriozebis <strong>mkurnaloba</strong><br />

antibiotiki doza MmiRebis miRebis mkurnalobis<br />

148


sixSire gza xangrZlivoba<br />

pirveli rigis preparatebi<br />

klariTromicini 500-1000 mg 2-jer dReSi PO 6 Tve ;<br />

<strong>da</strong>mokidebulia<br />

klinikur<br />

mdgomareobaze<br />

+<br />

etambutoli 15 mg/kg dReSi<br />

erTxel<br />

+<br />

rifabutini 300-450 mg dReSi<br />

erTxel<br />

PO 6 Tve ;<br />

<strong>da</strong>mokidebulia<br />

klinikur<br />

mdgomareobaze<br />

PO 6 Tve ;<br />

<strong>da</strong>mokidebulia<br />

klinikur<br />

mdgomareobaze<br />

sxva preparatebi, rimlebic moqmedeben atipiur mikobaqteriebze<br />

azitromicini 500-1200 mg dReSi PO<br />

6 Tve<br />

erTxel<br />

ciprofloqsacini 500 mg 2-jer dReSi PO<br />

6 Tve<br />

amikacini<br />

15 mg/kg/dR dReSi 1X i/v<br />

an 7,5 2-jer dReSi i/v<br />

mg/kg/dR<br />

ara umetes 4<br />

kvirisa<br />

6. reabilitacia <strong>da</strong> <strong>da</strong>kvirveba<br />

o Tu atipiuri mikobaqteriozebis mkurnalobis fonze mdgomareoba<br />

gaumjobes<strong>da</strong> <strong>da</strong> preparatebi kargad ga<strong>da</strong>itaneba un<strong>da</strong> <strong>da</strong>iwyos arT.<br />

o atipiuri mikobaqteriozebis mkurnalobo<strong>da</strong>n 4-6- kviraSi iwyeba arT.<br />

6 Tvis Semdeg imunuri pasuxis gaumjobesebis Semdeg (CD4<br />

ricxvi>100mm3) Cerdeba atipiuri mikobaqteriozebis <strong>mkurnaloba</strong> <strong>da</strong><br />

gamoiyeneba meoradi profilaqtika.<br />

o meoradi profilaqtikis Sewyveta SesaZlebelia, rodesac imunuri<br />

sistema stabiluria 3-6- Tvis manZilze.<br />

o atipiuri mikobaqteriozebis <strong>mkurnaloba</strong> <strong>da</strong> meoradi profilaqtika<br />

grZeldeba 6 Tve, rac aris mkurnalobis warmatebis <strong>da</strong> relapsis<br />

Tavi<strong>da</strong>n acilebis sawin<strong>da</strong>ri.<br />

o didi mniSvneloba aqvs atipiuri mikobaqteriozebis mkurnalobis<br />

<strong>da</strong>wyebas arv Terapiis <strong>da</strong>wyebamde.<br />

o arsebobs albaToba imunuri rekonstituciis anTebiTi sindromis<br />

ganviTarebis arT-s <strong>da</strong>wyebis Semdeg.D<br />

7.gaidlaini, romelsac eyrdnoba aRniSnuli protokoli<br />

aRniSnuli protokoli eyrdnoba jan<strong>da</strong>cvis msoflio organizaciis 2006<br />

wlis gaidlains: “<strong>aiv</strong>/<strong>SidsiT</strong> <strong>da</strong>avadebul mozrdil <strong>da</strong> mozard pirebSi<br />

oportunistuli infeqciebis profilaqtika <strong>da</strong> <strong>mkurnaloba</strong>”, aseve<br />

protokoli Sejerebulia DHHS, USA-AIS <strong>da</strong> EACS 2005 wlis oportunistuli<br />

infeqciebis mkurnalobis gaidlainebTan.<br />

149


<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis fonze ganviTarebuli pnevmocisturi pnevmoniis<br />

marTvis saxelmwifo stan<strong>da</strong>rti (protokoli)<br />

1. <strong>da</strong>avadebis/nozologiis/sindromis mokle ganmarteba _ <strong>aiv</strong><br />

<strong>infeqcia</strong>/Sidsi ewodeba a<strong>da</strong>mianis imunodeficitis virusiT<br />

gamowveul infeqciur <strong>da</strong>avadebas. pnevmocisturi pnevmoniis<br />

gamomwvevia Pneumocystis jiroveci.<br />

2. kriteriumebi _<br />

a. <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli<br />

kriteriumebia: <strong>aiv</strong> antisxeulebis arseboba sisxlis SratSi<br />

imunoblotingis meTodiT, <strong>aiv</strong> rnm-is raodenobrivad <strong>da</strong>/an <strong>aiv</strong><br />

provirus dnm-is Tvisobrivad aRmoCena sisxlSi<br />

polimerizaciis jaWvuri reaqciis meTodiT. pnevmocisturi<br />

pnevmoniis diagnozi ismeba <strong>klinikuri</strong> suraTisa <strong>da</strong><br />

rentgenologiuri cvlilebebis mixedviT. pnevmocisturi<br />

pnevmoniis <strong>klinikuri</strong> gamovlinebebia: xvela, qoSini, cxeleba,<br />

respiratoruli distresi – cianoziT. rentgenologiuri<br />

niSani - orive filtvis qvemo wilSi gamWvirvalobis<br />

Rrubliseburi <strong>da</strong>qveiTeba - yvela pacients ar aReniSneba.<br />

pnevmocisturi pnevmoniis <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli kriteriumia<br />

Pneumocystis jiroveci-is cistis aRmoCena naxvelSi an<br />

bronqoalveolaruli lavaJiT miRebul siTxeSi.<br />

b. gamomricxavi _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis gamomricxavi<br />

kriteriumebia: <strong>aiv</strong> antisxeulebis ar arseboba sisxlis SratSi<br />

imunofermentuli meTodiT, raodenobrivad <strong>aiv</strong> rnm-is <strong>da</strong>/an<br />

Tvisobrivad <strong>aiv</strong> provirus dnm-is ar arseboba sisxlSi<br />

polimerizaciis jaWvuri reaqciis meTodiT. pnevmocisturi<br />

pnevmoniis gamomricxavi kriteriumebia <strong>klinikuri</strong><br />

gamovlinebebisa <strong>da</strong> Pneumocystis jiroveci-is cistis ar arseboba<br />

naxvelSi an bronqoalveolaruli lavaJiT miRebul siTxeSi.<br />

3. simptomebi <strong>da</strong> niSnebi _<br />

a. <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidss paTognomuri<br />

<strong>klinikuri</strong> niSnebi ar gaaCnia. igi miekuTvneba<br />

laboratoriulad sadiagnozo <strong>da</strong>avadebebs. simptomebi<strong>da</strong>n<br />

SeiZleba gamovyoT: gaxangrZlivebuli cxeleba,<br />

gaxangrZlivebuli faRaraTi, limfadenopaTia,<br />

aramotivirebuli profuzuli oflianoba, Zlieri saerTo<br />

sisuste, aramotivirebuli wonaSi kleba (erTi Tvis<br />

ganmavlobaSi sxeulis wonis 10% <strong>da</strong> meti), sxva<strong>da</strong>sxva<br />

gamonayari kansa <strong>da</strong> lorwovanze, kandidozuri ezofagiti,<br />

cns-is atipiuri <strong>da</strong>zianebebi <strong>da</strong> sxva. pnevmocisturi pnevmoniis<br />

<strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebel simptomebs ganekuTvneba xvela, qoSini,<br />

cxeleba, respiratoruli distresi – cianoziT.<br />

b. gamomricxavi _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis gamomricxavi simptomebi<br />

ar arsebobs, <strong>aiv</strong> inficirebuli wlebis ganmavlobaSi SeiZleba<br />

Civilebs ar warmoadgendes. pnevmocisturi pnevmoniis<br />

gamomricxavi faqtoria Sesabamisi Civilebisa <strong>da</strong> simptomebis<br />

ar arseboba.<br />

150


4. diagnostikur _ laboratoriuli testebi <strong>da</strong> specialistTa<br />

konsultaciebi<br />

CD3, CD4, CD8 limfocitebis absoluturi ricxvis gansazRvra, <strong>aiv</strong><br />

virusuli <strong>da</strong>tvirTvis gansazRvra polimerizaciis jaWvuri reaqciis<br />

meTodiT, sisxlis saerTo analizi, RviZlis funqciuri sinjebi,<br />

Tirkmlis funqciuri sinjebi, gulmkerdis rentgenologiuri gamokvleva,<br />

Pneumocystis jiroveci-is cistis aRmoCena naxvelSi an bronqoalveolaruli<br />

lavaJiT miRebul siTxeSi, eqim-pulmonologis konsultacia.<br />

5. pnevmocisturi pnevmoniis <strong>mkurnaloba</strong> tardeba stacionarSi.<br />

aucilebelia <strong>da</strong>mxmare Terapia JangbadiT inhalaciis CaTvliT.<br />

pnevmocisturi pnevmoniis pirveli rigis <strong>mkurnaloba</strong><br />

antimikrobuli<br />

agenti<br />

timetoprimi/<br />

sulfametoqsazoli<br />

doza M miRebis M miRebis mkurnalobis<br />

sixSire gza xangrZlivoba<br />

400/80 mg 4X dReSi PO/IV 21 dRe<br />

pnevmocisturi pnevmoniis meore rigis <strong>mkurnaloba</strong><br />

Kklin<strong>da</strong>micini<br />

+<br />

primaqini<br />

600mg<br />

15 mg<br />

4X dReSi<br />

2X dReSi<br />

PO/IV<br />

PO<br />

21 dRe<br />

an<br />

pentamidini (farTo 4 mg/kg IV<br />

speqtris<br />

dReSi. doza<br />

antibiotikTan mcir 2 mg/kg<br />

kombinaciaSi 5 dRis<br />

baqteriuli<br />

superinfeqciis<br />

mkurnalobis<br />

Semdeg (18)<br />

profilaqtikisTvis<br />

mag. ampicilin+<br />

sulbaqtami 10 dRe)<br />

dReSi<br />

erTxel<br />

IV<br />

21 dRe<br />

o mZime mdgomareobaSi myof avadmofebSi iniSneba prednizoloni, 80-<br />

250 mg PO/IV dReSi 1-2 kvira (amcirebs intersticiul SeSupebas).<br />

o mZime SemTxvevebSi ganixileba kombinirebuli <strong>mkurnaloba</strong>, mag. kotrimoqsazoli<br />

<strong>da</strong> pen<strong>da</strong>midini mxolod erTeuli Setyobinebuli<br />

SemTxvevebis mixedviT <strong>da</strong>kavSirebulia toqsiurobis maRal riskTan.<br />

pnevmocisturi pnevmoniis mZime SemTxvevebi moiTxovs xelovnur<br />

ventilacias an oqsigeniT saturacias (SO2)


6. reabilitacia <strong>da</strong> <strong>da</strong>kvirveba<br />

monitoringis samizneebs warmoadgens Tirkmlebis, parkreasis<br />

(pen<strong>da</strong>midiniT mkurnalobisas), Zvlis tvinis (ko-trimoqsazoliT<br />

mkurnalobisas) laboratoriuli gamokvlevebi 2 kviraSi erTxel.<br />

pnevmocisturi pnevmoniis mwvave SemTxvevis warmatebiT mkurnalobis<br />

Semged :<br />

o meoradi profilaqtikis mizniT <strong>aiv</strong> inficirebulma pacientebma un<strong>da</strong><br />

miiRon trimetoprim/sulfametoqsazoli 160/800 mg doziT erTxel<br />

dReSi xangrZlivad ;<br />

o aRniSnuli preparatebis miReba pacientma SeiZleba Sewyvitos Tu<br />

CD4 limfocitebis raodenoba stabilurad aRemateba 200 mm3-s sul<br />

mcire sami Tvis ganmavlobaSi.<br />

7.gaidlaini, romelsac eyrdnoba aRniSnuli protokoli<br />

aRniSnuli protokoli eyrdnoba jan<strong>da</strong>cvis msoflio organizaciis 2006<br />

wlis gaidlains: “<strong>aiv</strong>/<strong>SidsiT</strong> <strong>da</strong>avadebul mozrdil <strong>da</strong> mozard pirebSi<br />

oportunistuli infeqciebis profilaqtika <strong>da</strong> <strong>mkurnaloba</strong>”, aseve<br />

protokoli Sejerebulia DHHS, USA-AIS <strong>da</strong> EACS 2005 wlis oportunistuli<br />

infeqciebis mkurnalobis gaidlainebTan.<br />

152


<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis fonze ganviTarebuli<br />

saxelmwifo stan<strong>da</strong>rti (protokoli)<br />

kandidozebis marTvis<br />

1. <strong>da</strong>avadebis/nozologiis/sindromis mokle ganmarteba _ <strong>aiv</strong><br />

<strong>infeqcia</strong>/Sidsi ewodeba a<strong>da</strong>mianis imunodeficitis virusiT gamowveul<br />

infeqciur <strong>da</strong>avadebas. kandidozebis gamomwvevia Candi<strong>da</strong> albicans.<br />

2.kriteriumebi _<br />

a)<strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli<br />

kriteriumebia: <strong>aiv</strong> antisxeulebis arseboba sisxlis SratSi<br />

imunoblotingis meTodiT, <strong>aiv</strong> rnm-is raodenobrivad <strong>da</strong>/an <strong>aiv</strong> provirus<br />

dnm-is Tvisobrivad aRmoCena sisxlSi polimerizaciis jaWvuri reaqciis<br />

meTodiT. orofaringeuli kandidozis diagnostika efuZneba klinikur<br />

niSnebs, gasinjvas <strong>da</strong> <strong>da</strong>zianebuli ubnebi<strong>da</strong>n aRebuli masalis<br />

mikroskopul <strong>da</strong>Tvalierebas. piris Rrus <strong>da</strong>Tvalierebisas vnaxulobT<br />

balTis formis TeTr nadebs SewiTlebul <strong>da</strong> anTebad lorwovan garsze.<br />

anTeba SeiZleba gavrceldes sasaze, xaxaze, RrZilebze, enasa <strong>da</strong> loyis<br />

lorwovanze. ena <strong>da</strong>zianebisas xdeba gluvi, wiTeli <strong>da</strong> dvrilebi<br />

swordeba. kandidozuri ezofagitis SemTxvevebSi diagnozis<br />

<strong>da</strong><strong>da</strong>sturebisTvis aucilebelia qsovilis bioptatis histologiuri<br />

gamokvleva.<br />

b)gamomricxavi _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis gamomricxavi kriteriumebia: <strong>aiv</strong><br />

antisxeulebis ar arseboba sisxlis SratSi imunofermentuli meTodiT,<br />

raodenobrivad <strong>aiv</strong> rnm-is <strong>da</strong>/an Tvisobrivad <strong>aiv</strong> provirus dnm-is ar<br />

arseboba sisxlSi polimerizaciis jaWvuri reaqciis meTodiT.<br />

kandidozebis gamomricxavi kriteriumebia Sesabamisi <strong>klinikuri</strong><br />

gamovlinebebis ar arseboba.<br />

simptomebi <strong>da</strong> niSnebi _<br />

a)<strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidss paTognomuri <strong>klinikuri</strong><br />

niSnebi ar gaaCnia. igi miekuTvneba laboratoriulad sadiagnozo<br />

<strong>da</strong>avadebebs. simptomebi<strong>da</strong>n SeiZleba gamovyoT: gaxangrZlivebuli<br />

cxeleba, gaxangrZlivebuli faRaraTi, limfadenopaTia,<br />

aramotivirebuli profuzuli oflianoba, Zlieri saerTo sisuste,<br />

aramotivirebuli wonaSi kleba (erTi Tvis ganmavlobaSi sxeulis<br />

wonis 10% <strong>da</strong> meti), sxva<strong>da</strong>sxva gamonayari kansa <strong>da</strong> lorwovanze,<br />

kandidozuri ezofagiti, cns-is atipiuri <strong>da</strong>zianebebi <strong>da</strong> sxva. piris<br />

Rrus kandidozi moicavs: loyis lorwovan garss, enas, pir-xaxas,<br />

RrZilebs, rbil <strong>da</strong> magar sasas. avadmyofs SeiZleba ar hqondes<br />

Civilebi an aRniSnavdes Wamis dros wvis SegrZnebas. zogierTi<br />

avadmyofi uCivis pirSi TeTri nadebis arsebobas. roca kandidozi<br />

vrceldeba saylapavze pacienti uCivis: tkivils ylapvis dros,<br />

retrosternalur tkivils, hipersalivacias.<br />

b)gamomricxavi _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis gamomricxavi simptomebi ar<br />

arsebobs, <strong>aiv</strong> inficirebuli wlebis ganmavlobaSi SeiZleba<br />

Civilebs ar warmoadgendes. kandidozebis gamomricxavi faqtoria<br />

Sesabamisi Civilebisa <strong>da</strong> simptomebis ar arseboba.<br />

4.diagnostikur _ laboratoriuli testebi <strong>da</strong> specialistTa<br />

konsultaciebi<br />

CD3, CD4, CD8 limfocitebis absoluturi ricxvis gansazRvra, <strong>aiv</strong><br />

virusuli <strong>da</strong>tvirTvis gansazRvra polimerizaciis jaWvuri reaqciis<br />

meTodiT, sisxlis saerTo analizi, RviZlis funqciuri sinjebi,<br />

Tirkmlis funqciuri sinjebi, gulmkerdis rentgenologiuri gamokvleva,<br />

153


kandidozuri ezofagitis SemTxvevebSi diagnozis <strong>da</strong><strong>da</strong>sturebisTvis<br />

aucilebelia qsovilis bioptatis histologiuri gamokvleva.<br />

5.kandidozebis <strong>mkurnaloba</strong><br />

piris Rrus kandidozis <strong>mkurnaloba</strong><br />

antimikozuri<br />

agenti<br />

doza<br />

M miRebis<br />

sixSire<br />

mkurnalobis pirveli rigis sqemebi<br />

mikonazoli tabletebi dReSi<br />

gasawovad erTxel<br />

an<br />

flukonazoli 100 mg 2-jer dReSi<br />

3 dRe<br />

Semdeg<br />

erTxel<br />

dReSi 4 dRe<br />

mkurnalobis meore rigis sqemebi<br />

itrakonazoli 200-400 mg dReSi<br />

erTxel<br />

miRebis gza<br />

adgilobrivad<br />

PO<br />

PO<br />

mkurnalobis<br />

xangrZlivoba<br />

7 dRe<br />

7 dRe<br />

7 dRe<br />

vaginaluri kandidozis <strong>mkurnaloba</strong><br />

antimikozuri<br />

agenti<br />

doza M miRebis<br />

sixSire<br />

miRebis<br />

gza<br />

mkurnalobis<br />

xangrZlivoba<br />

pirveli rigis sqemebi<br />

flukonazoli 100 mg erTjera<strong>da</strong>d PO erTjera<strong>da</strong>d<br />

klotrimazoli 500 mg erTjera<strong>da</strong>d vaginalurad erTjera<strong>da</strong>d<br />

meore rigis sqemebi<br />

ketokonazoli 200 mg 2-jer dReSi PO 3 dRe<br />

ketokonazoli 200 mg dReSi PO<br />

7 dRe<br />

erTxel<br />

SemanarCunebeli Terapia<br />

nistatini 2-4 mln IU 2-jer dReSi PO 10 dRe<br />

Aan<br />

flukonazoli 50-200 mg dReSi PO<br />

yoveldRe<br />

erTxel<br />

mesame rigis sqemebi<br />

ketokonazoli 200 mg dReSi<br />

erTxel<br />

itrakonazoli 100 mg dReSi<br />

erTxel<br />

PO<br />

PO<br />

<strong>da</strong>mokidebuli<br />

pasuxze,<br />

Cveulebriv 7-<br />

10 dRe<br />

<strong>da</strong>mokidebuli<br />

pasuxze,<br />

Cveulebriv 7-<br />

10 dRe<br />

154


ezofaguri <strong>da</strong> diseminirebuli kandidozebis <strong>mkurnaloba</strong><br />

antimikozuri<br />

agenti<br />

doza M miRebis<br />

sixSire<br />

miRebis<br />

gza<br />

mkurnalobis<br />

xangrZlivoba<br />

pirveli rigis sqemebi<br />

ketokonazoli 200-400 mg 2-jer dReSi PO 21 dRe<br />

Aan<br />

flukonazoli<br />

(ketokonazolze<br />

efeqturia)<br />

200-400 mg<br />

Semcirdes<br />

<strong>klinikuri</strong><br />

Sedegis<br />

mixedviT 3<br />

dRis Semdeg<br />

100 mg/dReSi<br />

dReSi<br />

erTxel<br />

PO/IV<br />

14 dRe<br />

meore rigis sqemebi<br />

amfotericini B 0,3-0,5 mg/kg IV 10-14 dRe<br />

Aan<br />

itrakonazoli 200-400 mg dReSi<br />

erTxel<br />

PO<br />

2 kvira<br />

6.reabilitacia <strong>da</strong> <strong>da</strong>kvirveba<br />

kandidozuri ezofagitis mkurnalobis Semdeg saWiroa xangrZlivi<br />

SemanarCunebeli Terapia flukonazoliT 50-100 mg/dReSi yoveldRe, an<br />

itrakonazoliT 100 mg/dReSi yoveldRe, an ketokonazoliT 200<br />

mg/dReSi yoveldRe.<br />

7.gaidlaini, romelsac eyrdnoba aRniSnuli protokoli<br />

aRniSnuli protokoli eyrdnoba jan<strong>da</strong>cvis msoflio organizaciis 2006<br />

wlis gaidlains: “<strong>aiv</strong>/<strong>SidsiT</strong> <strong>da</strong>avadebul mozrdil <strong>da</strong> mozard pirebSi<br />

oportunistuli infeqciebis profilaqtika <strong>da</strong> <strong>mkurnaloba</strong>”, aseve<br />

protokoli Sejerebulia DHHS, USA-AIS <strong>da</strong> EACS 2005 wlis oportunistuli<br />

infeqciebis mkurnalobis gaidlainebTan.<br />

155


<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis fonze ganviTarebuli kriptokokuli meningitis<br />

marTvis saxelmwifo stan<strong>da</strong>rti (protokoli)<br />

1.<strong>da</strong>avadebis /nozologiis / sindromis mokle ganmarteba _ <strong>aiv</strong><br />

<strong>infeqcia</strong>/Sidsi ewodeba a<strong>da</strong>mianis imunodeficitis virusiT gamowveul<br />

infeqciur <strong>da</strong>avadebas. kriptokokuli meningitis gamomwvevia soko<br />

Criptococcus neoformans.<br />

2.kriteriumebi _<br />

a)<strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli kriteriumebia:<br />

<strong>aiv</strong> antisxeulebis arseboba sisxlis SratSi imunoblotingis meTodiT,<br />

<strong>aiv</strong> rnm-is raodenobrivad <strong>da</strong>/an <strong>aiv</strong> provirus dnm-is Tvisobrivad aRmoCena<br />

sisxlSi polimerizaciis jaWvuri reaqciis meTodiT. kriptokokozis<br />

diagnozis <strong>da</strong><strong>da</strong>sturebisTvis liqvors acentrifugireben, miRebul naleqs<br />

ikvleven mikroskopis qveS tuSis wveTis India ink <strong>da</strong>matebis Semdeg.<br />

preparatSi naxuloben sqeli kafsuliT <strong>da</strong>farul safuaris ujredebs.<br />

SesaZlebelia kriptokokis kulturis gamoyofa Tavzurgtvinis<br />

siTxi<strong>da</strong>n.gamoiyeneba Sratis <strong>da</strong> Tavzurgtvinis siTxis gamokvleva<br />

kriptokokul antigenze.<br />

b)gamomricxavi _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis gamomricxavi kriteriumebia: <strong>aiv</strong><br />

antisxeulebis ar arseboba sisxlis SratSi imunofermentuli meTodiT,<br />

raodenobrivad <strong>aiv</strong> rnm-is <strong>da</strong>/an Tvisobrivad <strong>aiv</strong> provirus dnm-is ar<br />

arseboba sisxlSi polimerizaciis jaWvuri reaqciis meTodiT.<br />

kriptokokozis gamomricxavi kriteriumebia liqvorSi sqeli kafsuliT<br />

<strong>da</strong>faruli safuaris ujredebis ar arseboba.<br />

3.simptomebi <strong>da</strong> niSnebi<br />

a)<strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidss paTognomuri <strong>klinikuri</strong> niSnebi<br />

ar gaaCnia. igi miekuTvneba laboratoriulad sadiagnozo <strong>da</strong>avadebebs.<br />

simptomebi<strong>da</strong>n SeiZleba gamovyoT: gaxangrZlivebuli cxeleba,<br />

gaxangrZlivebuli faRaraTi, limfadenopaTia, aramotivirebuli<br />

profuzuli oflianoba, Zlieri saerTo sisuste, aramotivirebuli wonaSi<br />

kleba (erTi Tvis ganmavlobaSi sxeulis wonis 10% <strong>da</strong> meti), sxva<strong>da</strong>sxva<br />

gamonayari kansa <strong>da</strong> lorwovanze, kandidozuri ezofagiti, cns-is<br />

atipiuri <strong>da</strong>zianebebi <strong>da</strong> sxva. kriptokokuli meningitis dros pacienti<br />

uCivisL Tavis tkivils, cxelebas, saxezea kefis kunTebis regidoba, Tavis<br />

qalis nervebis <strong>da</strong>zianeba, cnobierebis <strong>da</strong>rRveva, komatozuri<br />

mdgomareoba. xSirad SesaZlebelia ar aRiniSnos meningitis niSnebi, maT<br />

Soris, cxeleba <strong>da</strong> kefis kunTebis rigidoba.<br />

b)gamomricxavi _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis gamomricxavi simptomebi ar<br />

arsebobs, <strong>aiv</strong> inficirebuli wlebis ganmavlobaSi SeiZleba Civilebs ar<br />

warmoadgendes. kriptokokuli meningitis gamomricxavi faqtoria<br />

Sesabamisi Civilebisa <strong>da</strong> simptomebis ar arseboba.<br />

4.diagnostikur _ laboratoriuli testebi <strong>da</strong> specialistTa<br />

konsultaciebi<br />

CD3, CD4, CD8 limfocitebis absoluturi ricxvis gansazRvra, <strong>aiv</strong><br />

virusuli <strong>da</strong>tvirTvis gansazRvra polimerizaciis jaWvuri reaqciis<br />

meTodiT, sisxlis saerTo analizi, RviZlis funqciuri sinjebi,<br />

Tirkmlis funqciuri sinjebi, Tavzurgtvinis siTxis aReba <strong>da</strong> naleqis<br />

gamokvleva mikroskopis qveS tuSis wveTis India ink <strong>da</strong>matebis Semdeg an,<br />

156


kriptokokis kulturis gamoyofa Tavzurgtvinis siTxi<strong>da</strong>n an, Sratsa<br />

<strong>da</strong>/an Tavzurgtvinis siTxeSi kriptokokuli antigenis aRmoCena.<br />

5.kriptokokuli meningitis <strong>mkurnaloba</strong><br />

antimikozuri doza<br />

agenti<br />

pirveli rigis sqemebi (27)<br />

amfotericini B 0,7-1,0 mg/kg<br />

+<br />

5-flucitozini 25 mg/kg<br />

M miRebis<br />

sixSire<br />

erTxel<br />

dReSi<br />

4X dReSi<br />

IV<br />

miRebis<br />

gza<br />

mkurnalobis<br />

xangrZlivoba<br />

14 dRe<br />

Semdeg<br />

flukonazoli 400 mg erTxel<br />

dReSi<br />

Semdeg<br />

flukonazoli 200mg erTxel<br />

dReSi<br />

meore rigis sqemebi<br />

amfotericini B 0,7-1,0 mg/kg<br />

+<br />

5-flucitozini 25 mg/kg<br />

erTxel<br />

dReSi<br />

4X dReSi<br />

PO sul mcire 10<br />

kvira<br />

PO<br />

IV<br />

mTeli<br />

cxovreba<br />

6-10 kvira<br />

an<br />

amfotericini B 0,7-1,0 mg/kg erTxel<br />

dReSi<br />

IV<br />

an (msubuq SemTxvevebSi)<br />

flukonazoli 400-800 mg erTxel PO<br />

dReSi<br />

Semdeg<br />

flukonazoli 200 mg erTxel PO<br />

dReSi<br />

6-10 kvira<br />

10-12 kvira<br />

mTeli<br />

cxovreba<br />

6.reabilitacia <strong>da</strong> <strong>da</strong>kvirveba<br />

aucilebelia mTeli cxovrebis manZilze Catardes kriptokokozis<br />

meoradiAqimioprofilaqtika. am mizniT iniSneba flukonazoli 200<br />

mg/dReSiAyoveldRe. alternativas warmoadgens itrakonazoli 200<br />

mg/dReSiAyoveldRe. SemanarCunebeli Terapiis aucilebloba pacientebSi,<br />

romelTa imunuri sistema aRdga (CD4 ricxvi >200 mm3) ar aris <strong>da</strong>mxmare<br />

<strong>da</strong> ar arsebobs raime sawinaaRmdego mosazreba am konkretuli<br />

SemTxvevisTvis.<br />

7.gaidlaini, romelsac eyrdnoba aRniSnuli protokoli<br />

aRniSnuli protokoli eyrdnoba jan<strong>da</strong>cvis msoflio organizaciis 2006<br />

wlis gaidlains: “<strong>aiv</strong>/<strong>SidsiT</strong> <strong>da</strong>avadebul mozrdil <strong>da</strong> mozard pirebSi<br />

oportunistuli infeqciebis profilaqtika <strong>da</strong> <strong>mkurnaloba</strong>”, aseve<br />

protokoli Sejerebulia DHHS, USA-AIS <strong>da</strong> EACS 2005 wlis oportunistuli<br />

infeqciebis mkurnalobis gaidlainebTan.<br />

157


<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis fonze ganviTarebuli histoplazmozis marTvis<br />

saxelmwifo stan<strong>da</strong>rti (protokoli)<br />

1.<strong>da</strong>avadebis /nozologiis / sindromis mokle ganmarteba _ <strong>aiv</strong><br />

<strong>infeqcia</strong>/Sidsi ewodeba a<strong>da</strong>mianis imunodeficitis virusiT gamowveul<br />

infeqciur <strong>da</strong>avadebas. hispoplazmozis gamomwvevia soko Histoplazma<br />

capsulatum inhalaciuri sporebi.<br />

2.kriteriumebi _<br />

o a)<strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli<br />

kriteriumebia: <strong>aiv</strong> antisxeulebis arseboba sisxlis SratSi<br />

imunoblotingis meTodiT, <strong>aiv</strong> rnm-is raodenobrivad <strong>da</strong>/an <strong>aiv</strong><br />

provirus dnm-is Tvisobrivad aRmoCena sisxlSi polimerizaciis<br />

jaWvuri reaqciis meTodiT. histoplazmozis diagnostika<br />

<strong>da</strong>sturdeba sokos kulturiT an qsovilis bioptatis<br />

histologiuri gamokvleviT. hispoplazmozis diagnostisTvis un<strong>da</strong><br />

Catardes sisxlis <strong>da</strong> kanis testebi, Tumca isini ar aris farTod<br />

gamoyenebuli.<br />

b)gamomricxavi _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis gamomricxavi kriteriumebia: <strong>aiv</strong><br />

antisxeulebis ar arseboba sisxlis SratSi imunofermentuli meTodiT,<br />

raodenobrivad <strong>aiv</strong> rnm-is <strong>da</strong>/an Tvisobrivad <strong>aiv</strong> provirus dnm-is ar<br />

arseboba sisxlSi polimerizaciis jaWvuri reaqciis meTodiT.<br />

histoplazmozis gamomricxavi kriteriumebia sokos ar arseboba qsovilis<br />

bioptatis histologiuri gamokvleviT.<br />

3.simptomebi <strong>da</strong> niSnebi<br />

a)<strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidss paTognomuri <strong>klinikuri</strong><br />

niSnebi ar gaaCnia. igi miekuTvneba laboratoriulad sadiagnozo<br />

<strong>da</strong>avadebebs. simptomebi<strong>da</strong>n SeiZleba gamovyoT: gaxangrZlivebuli<br />

cxeleba, gaxangrZlivebuli faRaraTi, limfadenopaTia,<br />

aramotivirebuli profuzuli oflianoba, Zlieri saerTo sisuste,<br />

aramotivirebuli wonaSi kleba (erTi Tvis ganmavlobaSi sxeulis<br />

wonis 10% <strong>da</strong> meti), sxva<strong>da</strong>sxva gamonayari kansa <strong>da</strong> lorwovanze,<br />

kandidozuri ezofagiti, cns-is atipiuri <strong>da</strong>zianebebi <strong>da</strong> sxva.<br />

histoplazmiT gamowveuli mwvave <strong>da</strong>avadeba gripismagvaria <strong>da</strong><br />

axasiaTebs: cxeleba, anoreqsia, arTralgia, mialgia, mSrali xveleba,<br />

tkivili gul-mkerdis areSi. diseminacia imunosupresiul avadmyofSi<br />

swrafad viTardeba <strong>da</strong> axasiaTebs: wonaSi <strong>da</strong>kleba, oraluri <strong>da</strong> kanis<br />

<strong>da</strong>zianebuli ubnebi, RviZlis, elenTis <strong>da</strong> limfuri kvanZebis gadideba.<br />

oraluri ubnebisTvis <strong>da</strong>maxasiaTebelia nekrozuli wylulebi.<br />

SesaZlebelia ganviTareds sasis perforacia <strong>da</strong> rbili qsovilis<br />

destruqcia.<br />

b)gamomricxavi _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis gamomricxavi simptomebi ar<br />

arsebobs, <strong>aiv</strong> inficirebuli wlebis ganmavlobaSi SeiZleba Civilebs ar<br />

warmoadgendes. histoplazmozis gamomricxavi faqtoria Sesabamisi<br />

Civilebisa <strong>da</strong> simptomebis ar arseboba.<br />

158


4.diagnostikur _ laboratoriuli testebi <strong>da</strong> specialistTa<br />

konsultaciebi<br />

o CD3, CD4, CD8 limfocitebis absoluturi ricxvis gansazRvra, <strong>aiv</strong><br />

virusuli <strong>da</strong>tvirTvis gansazRvra polimerizaciis jaWvuri reaqciis<br />

meTodiT, sisxlis saerTo analizi, RviZlis funqciuri sinjebi,<br />

Tirkmlis funqciuri sinjebi, qsovilis bioptatis histologiuri<br />

gamokvleva histoplazmozis diagnostikisTvis.<br />

5. histoplazmozis <strong>mkurnaloba</strong><br />

antifungaluri<br />

agenti<br />

dozireba miRebis<br />

sixSire<br />

amfotericni B 0.7-1 mg/kg erTxel<br />

dReSi<br />

miRebis gza<br />

IV<br />

xangrZlivoba<br />

10 dRe<br />

sawyis <strong>mkurnaloba</strong>s mohyveba 3 Tviani <strong>mkurnaloba</strong> imunorekonstituciamde<br />

>100 CD4 ujrediT, Sedegi medikamentebiT:<br />

o itrakonazoli 200 mg 2X dReSi PO<br />

o flukonazoli 200 mg 2X dReSi PO<br />

o amfotericini B 1 mg/kg IV kviraSi erTxel.<br />

alternatiul reJims warmoadgens itrakonazoli 200 mg samjer dReSi - 3<br />

dRe, Semdeg 200 mg 2X dReSi 12 kvira (sakvebTan erTad).<br />

7.gaidlaini, romelsac eyrdnoba aRniSnuli protokoli<br />

aRniSnuli protokoli eyrdnoba jan<strong>da</strong>cvis msoflio organizaciis 2006<br />

wlis gaidlains: “<strong>aiv</strong>/<strong>SidsiT</strong> <strong>da</strong>avadebul mozrdil <strong>da</strong> mozard pirebSi<br />

oportunistuli infeqciebis profilaqtika <strong>da</strong> <strong>mkurnaloba</strong>”, aseve<br />

protokoli Sejerebulia DHHS, USA-AIS <strong>da</strong> EACS 2005 wlis oportunistuli<br />

infeqciebis mkurnalobis gaidlainebTan.<br />

159


<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis fonze ganviTarebuli kapoSis sarkomis marTvis<br />

saxelmwifo stan<strong>da</strong>rti (protokoli)<br />

1.<strong>da</strong>avadebis /nozologiis / sindromis mokle ganmarteba _ <strong>aiv</strong><br />

<strong>infeqcia</strong>/Sidsi ewodeba a<strong>da</strong>mianis imunodeficitis virusiT gamowveul<br />

infeqciur <strong>da</strong>avadebas. kapoSis sarkoma avTvisebiani simsivnea, romlis<br />

gamomwvevia gamomwvevia me-8 tipis herpes virusi (HHV8 an KSHV).<br />

2.kriteriumebi _<br />

a)<strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli kriteriumebia:<br />

<strong>aiv</strong> antisxeulebis arseboba sisxlis SratSi imunoblotingis meTodiT,<br />

<strong>aiv</strong> rnm-is raodenobrivad <strong>da</strong>/an <strong>aiv</strong> provirus dnm-is Tvisobrivad aRmoCena<br />

sisxlSi polimerizaciis jaWvuri reaqciis meTodiT. kapoSis sarkomis<br />

diagnozi <strong>da</strong>sturdeba kanis <strong>da</strong>zianebuli ubnebi<strong>da</strong>n aRebuli bioptatis<br />

histologiuri gamokvleviT.<br />

b)gamomricxavi _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis gamomricxavi kriteriumebia: <strong>aiv</strong><br />

antisxeulebis ar arseboba sisxlis SratSi imunofermentuli meTodiT,<br />

raodenobrivad <strong>aiv</strong> rnm-is <strong>da</strong>/an Tvisobrivad <strong>aiv</strong> provirus dnm-is ar<br />

arseboba sisxlSi polimerizaciis jaWvuri reaqciis meTodiT. kapoSis<br />

sarkomis gamomricxavi kriteriumebia kanis <strong>da</strong>zianebuli ubnebi<strong>da</strong>n<br />

aRebul bioptatSi <strong>da</strong>ignozis histologiurad ar <strong>da</strong><strong>da</strong>stureba.<br />

3.simptomebi <strong>da</strong> niSnebi<br />

a)<strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidss paTognomuri <strong>klinikuri</strong><br />

niSnebi ar gaaCnia. igi miekuTvneba laboratoriulad sadiagnozo<br />

<strong>da</strong>avadebebs. simptomebi<strong>da</strong>n SeiZleba gamovyoT: gaxangrZlivebuli<br />

cxeleba, gaxangrZlivebuli faRaraTi, limfadenopaTia,<br />

aramotivirebuli profuzuli oflianoba, Zlieri saerTo sisuste,<br />

aramotivirebuli wonaSi kleba (erTi Tvis ganmavlobaSi sxeulis<br />

wonis 10% <strong>da</strong> meti), sxva<strong>da</strong>sxva gamonayari kansa <strong>da</strong> lorwovanze,<br />

kandidozuri ezofagiti, cns-is atipiuri <strong>da</strong>zianebebi <strong>da</strong> sxva. kanze<br />

elementebi warmodgenilia cisferi an mewamuli feris papulebiT an<br />

kvanZebiT, araiSviaTad garSemo arsebuli kanis limfuri SeSupebiT.<br />

xSirad ziandeba sasa, filtvebi kuW-nawlavis traqti <strong>da</strong> limfuri<br />

kvanZebi. piris RruSi kapoSis sarkomis elementebi yvelaze xSirad<br />

ganlagebulia magar sasaze, iSviaTad enaze, xaxaze, nuSura<br />

jirkvlebsa <strong>da</strong> RrZilebze. isini warmoadgenen mewamuli feris<br />

papulebs, romlebic Cveulebriv ar aris mtkivneuli. xan<strong>da</strong>xan SeiZleba<br />

Segvxvdes msxvili elementebic <strong>da</strong> elementebi kanze. filtvis<br />

parenqimis <strong>da</strong>zianeba atarebs infiltraciul xasiaTs. xSirad<br />

viTardeba sunTqvis ukmarisoba. filtvis infiltraciuli <strong>da</strong>zianebis<br />

mqone avadmyofebs arakeTilsaimedo prognozi aqvT <strong>da</strong> maTSi maRalia<br />

sikvdilianoba.<br />

b)gamomricxavi _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis gamomricxavi simptomebi ar<br />

arsebobs, <strong>aiv</strong> inficirebuli wlebis ganmavlobaSi SeiZleba Civilebs ar<br />

warmoadgendes. kapoSis sarkomis gamomricxavi faqtoria Sesabamisi<br />

Civilebisa <strong>da</strong> simptomebis ar arseboba.<br />

160


4.diagnostikur _ laboratoriuli testebi <strong>da</strong> specialistTa<br />

konsultaciebi<br />

CD3, CD4, CD8 limfocitebis absoluturi ricxvis gansazRvra, <strong>aiv</strong><br />

virusuli <strong>da</strong>tvirTvis gansazRvra polimerizaciis jaWvuri reaqciis<br />

meTodiT, sisxlis saerTo analizi, RviZlis funqciuri sinjebi,<br />

Tirkmlis funqciuri sinjebi, kapoSis sarkomiT <strong>da</strong>zianebuli kanis<br />

ubnebis biopsia <strong>da</strong> histologiuri gamokvleva.<br />

5.kapoSis sarkomis <strong>mkurnaloba</strong><br />

kapoSis sarkomis <strong>mkurnaloba</strong> tardeba onkologis mier. lokaluri<br />

formis samkurnalod gamoiyeneba sxivuri Terapia. generalizirebuli<br />

formis samkurnalod iniSneba citotoqsiuri qimioTerapia. efeqturobis<br />

sxva<strong>da</strong>sxva xarisxiT gamoiyeneba simsivnis sawinaaRmdego preparatebis<br />

Semdegi kombinaciebi: liposomuri doksorubiciniT monoTerapia,<br />

bleomicini, vinkristini, <strong>da</strong>unorubicini, vinblastini, etopozidi.<br />

calkeuli elementebi SeiZleba moSordes qirurgiulad an lazeris,<br />

Txevadi azotis <strong>da</strong> <strong>da</strong>sxivebis zemoqmedebiT. demonstrirebuli iyo<br />

uSualod kapoSis sarkomatozul kvanZSi bleomicinis Seyvanis<br />

efeqturoba. kapoSis sarkoma SesaZloa <strong>da</strong>eqvemdebaros mxolod arT-s <strong>da</strong><br />

nel-nela alagdes.<br />

7.gaidlaini, rimelsac eyrdnoba aRniSnuli protokoli<br />

aRniSnuli protokoli eyrdnoba jan<strong>da</strong>cvis msoflio organizaciis 2006<br />

wlis gaidlains: “<strong>aiv</strong>/<strong>SidsiT</strong> <strong>da</strong>avadebul mozrdil <strong>da</strong> mozard pirebSi<br />

oportunistuli infeqciebis profilaqtika <strong>da</strong> <strong>mkurnaloba</strong>”, aseve<br />

protokoli Sejerebulia DHHS, USA-AIS <strong>da</strong> EACS 2005 wlis oportunistuli<br />

infeqciebis mkurnalobis gaidlainebTan.<br />

161


<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis fonze ganviTarebuli arahojkinis limfomebis<br />

marTvis saxelmwifo stan<strong>da</strong>rti (protokoli)<br />

1.<strong>da</strong>avadebis /nozologiis / sindromis mokle ganmarteba _ <strong>aiv</strong><br />

<strong>infeqcia</strong>/Sidsi ewodeba a<strong>da</strong>mianis imunodeficitis virusiT gamowveul<br />

infeqciur <strong>da</strong>avadebas. arahojkinis lomfomebi limfuri sistemis<br />

avTvisebiani simsivneebia, romlebic Sidsis fonze xSir SemTxvevaSi<br />

asocirebulia epStein-baris virusTan (EBV).<br />

2.kriteriumebi _<br />

a)<strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli kriteriumebia:<br />

<strong>aiv</strong> antisxeulebis arseboba sisxlis SratSi imunoblotingis meTodiT,<br />

<strong>aiv</strong> rnm-is raodenobrivad <strong>da</strong>/an <strong>aiv</strong> provirus dnm-is Tvisobrivad aRmoCena<br />

sisxlSi polimerizaciis jaWvuri reaqciis meTodiT. arahojkinis<br />

limfomebis diagnozi <strong>da</strong>sturdeba hipereplazirebuli limfuri kvanZis<br />

biofsiiT, histologiuri gamokvleviT.<br />

b)gamomricxavi _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis gamomricxavi kriteriumebia: <strong>aiv</strong><br />

antisxeulebis ar arseboba sisxlis SratSi imunofermentuli meTodiT,<br />

raodenobrivad <strong>aiv</strong> rnm-is <strong>da</strong>/an Tvisobrivad <strong>aiv</strong> provirus dnm-is ar<br />

arseboba sisxlSi polimerizaciis jaWvuri reaqciis meTodiT.<br />

arahojkinis limfomis gamomricxavi kriteriumebia simsivnis<br />

morfologiuri substratis ar arseboba hiperplazirebuli limfuri<br />

kvanZis bioptatSi.<br />

3.simptomebi <strong>da</strong> niSnebi<br />

a)<strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidss paTognomuri <strong>klinikuri</strong> niSnebi<br />

ar gaaCnia. igi miekuTvneba laboratoriulad sadiagnozo <strong>da</strong>avadebebs.<br />

simptomebi<strong>da</strong>n SeiZleba gamovyoT: gaxangrZlivebuli cxeleba,<br />

gaxangrZlivebuli faRaraTi, limfadenopaTia, aramotivirebuli<br />

profuzuli oflianoba, Zlieri saerTo sisuste, aramotivirebuli wonaSi<br />

kleba (erTi Tvis ganmavlobaSi sxeulis wonis 10% <strong>da</strong> meti), sxva<strong>da</strong>sxva<br />

gamonayari kansa <strong>da</strong> lorwovanze, kandidozuri ezofagiti, cns-is<br />

atipiuri <strong>da</strong>zianebebi <strong>da</strong> sxva. arahojkinis limfomebis dros simptomebi<br />

mravalferovania: hiperplazirebuli limfuri kvanZebi SesaZlebelia<br />

palpirdebodes sxva<strong>da</strong>sxva adgilze; cxeleba, wonaSi kleba <strong>da</strong> sisuste<br />

xSiria, Tumca ara aucilebeli; <strong>da</strong>avadebis stadiis gansazRvrisTvis (I-IV)<br />

aucilebelia Semdegi gamokvlevebi: cerebruli, cervikaluri,<br />

Torakaluri <strong>da</strong> abdominaluri kompiuterul-aqsialuri tomografiuli<br />

(CAT) skanireba, Zvlis tvinis <strong>da</strong> Tav-zurg-tvinis siTxis aspiracia <strong>da</strong><br />

gastroskopia.<br />

b)gamomricxavi _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis gamomricxavi simptomebi ar<br />

arsebobs, <strong>aiv</strong> inficirebuli wlebis ganmavlobaSi SeiZleba Civilebs ar<br />

warmoadgendes. arahojkinis limfomis gamomricxavi faqtoria Sesabamisi<br />

Civilebisa <strong>da</strong> simptomebis ar arseboba.<br />

4.diagnostikur _ laboratoriuli testebi <strong>da</strong> specialistTa<br />

konsultaciebi<br />

CD3, CD4, CD8 limfocitebis absoluturi ricxvis gansazRvra, <strong>aiv</strong><br />

virusuli <strong>da</strong>tvirTvis gansazRvra polimerizaciis jaWvuri reaqciis<br />

meTodiT, sisxlis saerTo analizi, RviZlis funqciuri sinjebi,<br />

Tirkmlis funqciuri sinjebi, hiperplazirebuli limfuri kvanZis<br />

biofsia <strong>da</strong> histologiuri gamokvleviT simsivnis morfologiuri<br />

substratis aRmoCena.<br />

162


5.arahojkinis limfomebis (maT Soris berkitis tipis <strong>da</strong> cns-is<br />

limfomebis) <strong>mkurnaloba</strong><br />

ara-hojkinis limfomebis samkurnalod efeqturia CHOP reJimi, un<strong>da</strong><br />

Catardes 6 kursi (ganmeorebebi aucilebelia sruli remisiis misaRebad):<br />

o prednizoloni 100 mg/dReSi erTxel 5 dRe<br />

o vinkristini (onkovini) 1,4 mg/m2 (maqsimum 2 mg/dReSi) erTi doza<br />

mkurnalobis pirvel dRes<br />

o ciklofosfamidi 750 mg/m2/dReSi erTi doza mkurnalobis pirvel<br />

dRes<br />

o doqsorubicini (hidroqsi<strong>da</strong>unomicini) 50 mg/m2/dReSi erTi doza<br />

mkurnalobis pirvel dRes.<br />

meore cikli iwyeba yovel 21-e dRes (dRe 22-e mohyveba I dRes)<br />

o EPOCH reJimi, romelic moicavs etopozids, prednozolons,<br />

vinkristins, ciklofisfamids <strong>da</strong> <strong>da</strong>unorubicins an doqsirubicins<br />

efeqturia arT-sTan kombinaciaSi. igi efuZneba gagrZelebiT<br />

infuzias 96 saaTis ganmavlobaSi, romelic Semdegia:<br />

o etopozidi 50 mg/m2 dReSi (centraluri venuri xaziT)<br />

o doqsorubucuni 10 mg/m2/dReSi (centraluri venuri xaziT)<br />

o vinkristini 0,4 mg/m2/dReSi (maqs 2 mg/kviraSi) (centraluri venuri<br />

xaziT)<br />

o ciklofosfamidi 375 mg/m2 me-5 dRes mxolod, bolusiT<br />

(centraluri venuri xaziT)<br />

o prednizoloni 100 mg/dReSi pirveli 5 dRe erTxel dReSi.<br />

reJimi un<strong>da</strong> ganmeordes yovel 21 dReSi sanam ar Catardeba 6 cikli.<br />

o berkitis–tipis limfomis menejmenti ar gansxvavdeba sxva<br />

limfomebis mkurnalobisgan <strong>da</strong> pasuxobs CHOP <strong>da</strong> EPOCH reJimebs.<br />

swrafad mzardi limfomis <strong>mkurnaloba</strong> ufro agresiuli<br />

qimioTerapiiT (mag : B-ALL reJimi) diskusiis Temas warmoadgens <strong>da</strong><br />

specifikuri rekomen<strong>da</strong>ciebi dRevandeli dRisTvis ar arsebobs.<br />

o berkitis–tipis limfomebis SemTxvevebSi qimioTerapias Tan un<strong>da</strong><br />

axldes savaraudo pirveladi keris <strong>da</strong>sxiveba.<br />

o arahojkinis limfomebis <strong>mkurnaloba</strong> SesaZlebelia CD4 ujredebis<br />

ricxvisgan <strong>da</strong>moukideblad, Tumca mkurnalobis efeqturobisTvis<br />

arT un<strong>da</strong> <strong>da</strong>iniSnos ufro adre. qimioTerapiis ganmavlobaSi CD4<br />

ujredebis ricxvi >350 mm3 <strong>da</strong>kavSirebulia relapsis maRal<br />

maCveneblebTan arT gareSe (37).<br />

o intakranialuri limfomebis (metastazebi) arsebobisas sasurvelia<br />

Tavis <strong>da</strong>sxiveba, simsivnis sawinaaRmdego preparatebTan <strong>da</strong><br />

glukokortikoidebTan erTad (38).<br />

cns-is pirveladi limfomis dros erTaderTi efeqturi mtkicebulebaze<br />

<strong>da</strong>fuZnebuli Terapiaa sxivuri Terapia. <strong>da</strong>uyonebliv un<strong>da</strong> <strong>da</strong>iwyos arT<br />

(39,40).<br />

7.gaidlaini, romelsac eyrdnoba aRniSnuli protokoli<br />

aRniSnuli protokoli eyrdnoba jan<strong>da</strong>cvis msoflio organizaciis 2006<br />

wlis gaidlains: “<strong>aiv</strong>/<strong>SidsiT</strong> <strong>da</strong>avadebul mozrdil <strong>da</strong> mozard pirebSi<br />

oportunistuli infeqciebis profilaqtika <strong>da</strong> <strong>mkurnaloba</strong>”, aseve<br />

protokoli Sejerebulia DHHS, USA-AIS <strong>da</strong> EACS 2005 wlis oportunistuli<br />

infeqciebis mkurnalobis gaidlainebTan.<br />

163


<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis fonze ganviTarebuli toqsoplazmozis marTvis<br />

saxelmwifo stan<strong>da</strong>rti (protokoli)<br />

1.<strong>da</strong>avadebis /nozologiis / sindromis mokle ganmarteba _ <strong>aiv</strong><br />

<strong>infeqcia</strong>/Sidsi ewodeba a<strong>da</strong>mianis imunodeficitis virusiT gamowveul<br />

infeqciur <strong>da</strong>avadebas. <strong>da</strong>avadeba toqsoplazmozis gamomwvevia paraziti<br />

Toxoplasma gondii. <strong>SidsiT</strong> avadmyofebSi toqsoplazma iwvevs Tavis tvinSi<br />

mravlobiTi anTebadi ubnebis warmoqmnas <strong>da</strong> gamovlindeba<br />

encefalitis an diseminirebuli <strong>da</strong>avadebis saxiT.<br />

2.kriteriumebi _<br />

a)<strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli<br />

kriteriumebia: <strong>aiv</strong> antisxeulebis arseboba sisxlis SratSi<br />

imunoblotingis meTodiT, <strong>aiv</strong> rnm-is raodenobrivad <strong>da</strong>/an <strong>aiv</strong><br />

provirus dnm-is Tvisobrivad aRmoCena sisxlSi polimerizaciis<br />

jaWvuri reaqciis meTodiT. toqsoplazmozis dros Tavis tvinis<br />

MAC an MRI skanirebiT aRmoCndeba mravlobiTi rgoliseburi kerebi.<br />

Tu es meTodebi ar aris xelmisawvdomi diagnozis <strong>da</strong>dgenaSi<br />

gvexmareba serologiuri testebi toqsoplazmis sawinaaRmdegod<br />

gamomuSavebul antisxeulebze (IgG klasis). cerebraluri<br />

toqsoplazmozis mqone pacientebis umravlesobas aReniSneba<br />

Toxoplasma gondii-iT gamowveuli infeqciis ga<strong>da</strong>tanis serologiuri<br />

niSnebi. diagnozs a<strong>da</strong>sturebs Tavis tvinis qsovilis histologiuri<br />

gamokvleva.<br />

b)gamomricxavi _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis gamomricxavi kriteriumebia: <strong>aiv</strong><br />

antisxeulebis ar arseboba sisxlis SratSi imunofermentuli<br />

meTodiT, raodenobrivad <strong>aiv</strong> rnm-is <strong>da</strong>/an Tvisobrivad <strong>aiv</strong> provirus<br />

dnm-is ar arseboba sisxlSi polimerizaciis jaWvuri reaqciis<br />

meTodiT. toqsoplazmozis gamomricxavi kriteriumebia Tavis tvinis<br />

MAC an MRI skanirebiT aRmoCndeba mravlobiTi rgoliseburi kerebis<br />

ar arseboba, negatiuri serologiuri testebi toqsoplazmis<br />

sawinaaRmdegod gamomuSavebul antisxeulebze (IgG klasis).<br />

3.simptomebi <strong>da</strong> niSnebi<br />

a)<strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidss paTognomuri <strong>klinikuri</strong> niSnebi<br />

ar gaaCnia. igi miekuTvneba laboratoriulad sadiagnozo <strong>da</strong>avadebebs.<br />

simptomebi<strong>da</strong>n SeiZleba gamovyoT: gaxangrZlivebuli cxeleba,<br />

gaxangrZlivebuli faRaraTi, limfadenopaTia, aramotivirebuli<br />

profuzuli oflianoba, Zlieri saerTo sisuste, aramotivirebuli wonaSi<br />

kleba (erTi Tvis ganmavlobaSi sxeulis wonis 10% <strong>da</strong> meti), sxva<strong>da</strong>sxva<br />

gamonayari kansa <strong>da</strong> lorwovanze, kandidozuri ezofagiti, cns-is<br />

atipiuri <strong>da</strong>zianebebi <strong>da</strong> sxva. toqsoplazmozis dros saxezea Semdegi<br />

<strong>klinikuri</strong> suraTi: cnobierebis <strong>da</strong>rRveva, cxeleba, krunCxvebi, Tavis<br />

tkivili, kerovani nevrologiuri simptomatika motoruli deficitis,<br />

kraniuli nervis parezis, moZraobis SezRudvis, dismetriis, mxedvelobis<br />

<strong>da</strong>kargvis <strong>da</strong> afaziis CaTvliT.<br />

b)gamomricxavi _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis gamomricxavi simptomebi ar<br />

arsebobs, <strong>aiv</strong> inficirebuli wlebis ganmavlobaSi SeiZleba Civilebs ar<br />

warmoadgendes. toqsoplazmozis gamomricxavi faqtoria Sesabamisi<br />

Civilebisa <strong>da</strong> simptomebis ar arseboba.<br />

164


4.diagnostikur _ laboratoriuli testebi <strong>da</strong> specialistTa<br />

konsultaciebi<br />

CD3, CD4, CD8 limfocitebis absoluturi ricxvis gansazRvra, <strong>aiv</strong><br />

virusuli <strong>da</strong>tvirTvis gansazRvra polimerizaciis jaWvuri reaqciis<br />

meTodiT, sisxlis saerTo analizi, RviZlis funqciuri sinjebi,<br />

Tirkmlis funqciuri sinjebi, Tavis tvinis MAC an MRI skanireba,<br />

serologiuri testebi toqsoplazmis sawinaaRmdegod gamomuSavebul<br />

antisxeulebze (IgG klasis), Tavis tvinis biofsia <strong>da</strong> qsovilis<br />

histologiuri gamokvleva.<br />

5. toqsoplazmozis <strong>mkurnaloba</strong><br />

preparati doza M miRebis<br />

sixSire<br />

miRebis<br />

gza<br />

mkurnalobis<br />

xangrZlivoba<br />

<strong>mkurnaloba</strong><br />

pirimetamini 200 mg erTjera<strong>da</strong>d PO<br />

erTjera<strong>da</strong>d<br />

(gajerebiTi doza)<br />

Semdeg<br />

pirimetamini 25 mg<br />

3-jer dReSi PO<br />

6-8 kvira<br />

an 50 mg 2-jer dReSi<br />

+<br />

foliumis 15 mg dReSi PO<br />

6-8 kvira<br />

mJava<br />

erTxel<br />

+<br />

sulfadiazini 1 g 4-jer dReSi PO 6-8 kvira<br />

am sqemaSi sulfadiazini SeiZleba Seicvalos:<br />

• klin<strong>da</strong>miciniT 600 mg i/v an PO dReSi 4-jer 6 kvira<br />

• azitromiciniT 1200 mg PO dReSi erTxel 6 kvira<br />

• klariTromiciniT 1 g PO 2-jer dReSi 6 kvira<br />

• atovakvoniT 750 mg PO 4-jer dReSi 6 kvira.<br />

6.reabilitacia <strong>da</strong> <strong>da</strong>kvirveba<br />

zogierT pacients sWirdeba xangrZlivi <strong>mkurnaloba</strong> toqsoplazmozis<br />

gamo. ga<strong>da</strong>wyvetileba efuZneba klinikur mdgomareobas <strong>da</strong> ganmeorebiT<br />

CAT skanirebas.<br />

meoradi profilaqtika grZeldeba efeqturi reJimis ganaxevrebuli<br />

dozebiT manamde sanam CD4 ujredebs ricxvi sami Tvis ganmavlobaSi<br />

stabilurad ar moimatebs (200 ujredi <strong>da</strong> meti).<br />

7.gaidlaini, rimelsac eyrdnoba aRniSnuli protokoli<br />

aRniSnuli protokoli eyrdnoba jan<strong>da</strong>cvis msoflio organizaciis 2006<br />

wlis gaidlains: “<strong>aiv</strong>/<strong>SidsiT</strong> <strong>da</strong>avadebul mozrdil <strong>da</strong> mozard pirebSi<br />

oportunistuli infeqciebis profilaqtika <strong>da</strong> <strong>mkurnaloba</strong>”, aseve<br />

protokoli Sejerebulia DHHS, USA-AIS <strong>da</strong> EACS 2005 wlis oportunistuli<br />

infeqciebis mkurnalobis gaidlainebTan.<br />

165


<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis fonze ganviTarebuli martivi herpesiT<br />

gamowveuli infeqciebis marTvis saxelmwifo stan<strong>da</strong>rti<br />

(protokoli)<br />

1.<strong>da</strong>avadebis /nozologiis / sindromis mokle ganmarteba _ <strong>aiv</strong><br />

<strong>infeqcia</strong>/Sidsi ewodeba a<strong>da</strong>mianis imunodeficitis virusiT gamowveul<br />

infeqciur <strong>da</strong>avadebas. <strong>SidsiT</strong> avadmyofebSi martivi herpesis virusi<br />

HSV I <strong>da</strong> II tipis iwvevs vrcel, persistul an diseminirebul<br />

<strong>infeqcia</strong>s, meningitsa <strong>da</strong> meningoencefalits.<br />

2.kriteriumebi _<br />

a)<strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli<br />

kriteriumebia: <strong>aiv</strong> antisxeulebis arseboba sisxlis SratSi<br />

imunoblotingis meTodiT, <strong>aiv</strong> rnm-is raodenobrivad <strong>da</strong>/an <strong>aiv</strong><br />

provirus dnm-is Tvisobrivad aRmoCena sisxlSi polimerizaciis<br />

jaWvuri reaqciis meTodiT. lokaluri martivi herpesis disgnozi<br />

ismeba klinikurad, xolo diseminirebuli martivi herpesiT<br />

gamowveuli infeqciis diagnostikisTvis aucilebelia virusis<br />

kulturis gamoyofa, radio-imunoblotingis meTodi,<br />

imunofluoroescencia <strong>da</strong> monoklonuri antisxeulebiT testireba.<br />

herpesul encefalits mivyavarT Tavis tvinSi <strong>da</strong>zianebis mravlobiTi<br />

kerebis ganviTarebamde, romelic TvalsaCinoa CAT skanirebiT; aseve<br />

martivi herpesiT gamowveuli cns-is diagnostikisTvis gamoiyeneba Tavzurg-tvinis<br />

siTxeSi dnm-is aRmoCena pjr meodiT.<br />

b)gamomricxavi _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis gamomricxavi kriteriumebia: <strong>aiv</strong><br />

antisxeulebis ar arseboba sisxlis SratSi imunofermentuli<br />

meTodiT, raodenobrivad <strong>aiv</strong> rnm-is <strong>da</strong>/an Tvisobrivad <strong>aiv</strong> provirus<br />

dnm-is ar arseboba sisxlSi polimerizaciis jaWvuri reaqciis<br />

meTodiT. martivi herpesiT gamowveuli diseminirebuli infeqciis<br />

gamomricxavi kriteriumebia martivi herpesis virusis kulturis,<br />

radio-imunoblotingis meTodis, imunofluoroescenciis <strong>da</strong><br />

monoklonuri antisxeulebiT, Tav-zurg-tvinis siTxeSi martivi<br />

herpesis virusis dnm-ze pjr testirebis negatiuri Sedegi.<br />

3.simptomebi <strong>da</strong> niSnebi<br />

a)<strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidss paTognomuri <strong>klinikuri</strong><br />

niSnebi ar gaaCnia. igi miekuTvneba laboratoriulad sadiagnozo<br />

<strong>da</strong>avadebebs. simptomebi<strong>da</strong>n SeiZleba gamovyoT: gaxangrZlivebuli<br />

cxeleba, gaxangrZlivebuli faRaraTi, limfadenopaTia,<br />

aramotivirebuli profuzuli oflianoba, Zlieri saerTo sisuste,<br />

aramotivirebuli wonaSi kleba (erTi Tvis ganmavlobaSi sxeulis<br />

wonis 10% <strong>da</strong> meti), sxva<strong>da</strong>sxva gamonayari kansa <strong>da</strong> lorwovanze,<br />

kandidozuri ezofagiti, cns-is atipiuri <strong>da</strong>zianebebi <strong>da</strong> sxva.<br />

herpesuli gamonayari Cveulebriv warmodgenilia vezikulebiTa <strong>da</strong><br />

mtkvneuli eroziebiT, romlebic ganlagebulia piris irgvliv, cxviris<br />

nestoebze, tuCebsa <strong>da</strong> sasqeso organoebze. diseminirebuli martivi<br />

herpesiT gamowveuli infeqciis diagnozis <strong>da</strong>sma xSirad Znelia.<br />

saxezea meningitisa an/<strong>da</strong> meningoencefalitis suraTi, Sesabamisi<br />

cvlilebebiT CAT skanirebisas.<br />

b)gamomricxavi _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis gamomricxavi simptomebi ar<br />

arsebobs, <strong>aiv</strong> inficirebuli wlebis ganmavlobaSi SeiZleba Civilebs<br />

ar warmoadgendes. lokaluri <strong>da</strong> diseminirebuli martivi herpesiT<br />

166


gamowveuli infeqciis gamomricxavi faqtoria Sesabamisi Civilebisa <strong>da</strong><br />

simptomebis ar arseboba.<br />

4.diagnostikur _ laboratoriuli testebi <strong>da</strong> specialistTa<br />

konsultaciebi<br />

o CD3, CD4, CD8 limfocitebis absoluturi ricxvis gansazRvra, <strong>aiv</strong><br />

virusuli <strong>da</strong>tvirTvis gansazRvra polimerizaciis jaWvuri<br />

reaqciis meTodiT, sisxlis saerTo analizi, RviZlis funqciuri<br />

sinjebi, Tirkmlis funqciuri sinjebi, martivi herpesis virusis<br />

kulturis gamoyofa, martivi herpesis deteqcia radioimunoblotingis<br />

meTodi, imunofluoroescenciis an/<strong>da</strong><br />

monoklonuri antisxeulebiT testirebis meTodebiT, herpesul<br />

encefalitze eWvis SemTxvevebSi - Tavis tvinis MAC an MRI<br />

skanireba <strong>da</strong> Tav-zurg-tvinis siTxeSi martivi herpesis dnm-is<br />

aRmoCena pjr meTodiT.<br />

5. martivi herpesvirusuli infeqciis msubuqi formis<br />

<strong>mkurnaloba</strong><br />

antivirusuli<br />

agenti<br />

doza MmiRebis<br />

sixSire<br />

M miRebi<br />

gza<br />

mkurnalobis<br />

xangrZlivoba<br />

pirveli rigis sqemebi<br />

acikloviri 400 mg 3-jer dReSi PO 7-10 dRe<br />

an<br />

famcikloviri 250 mg 3-jer dReSi PO 7-10 dRe<br />

an<br />

valacikloviri 1 g 2-jer dReSi PO 7-10 dRe<br />

martivi herpesvirusuli infeqciis recidivis<br />

<strong>mkurnaloba</strong><br />

antivirusuli<br />

agenti<br />

doza MmiRebis<br />

sixSire<br />

M miRebi<br />

gza<br />

mkurnalobis<br />

xangrZlivoba<br />

pirveli rigis sqemebi<br />

acikloviri 800 mg 5-jer dReSi PO 7-10 dRe<br />

an<br />

famcikloviri 500 mg 3-jer dReSi PO 7-10 dRe<br />

an<br />

valacikloviri 1 g 2-jer dReSi per os 7-10 dRe<br />

martivi herpesvirusuli infeqciis mZime formis<br />

<strong>mkurnaloba</strong><br />

antivirusuli<br />

agenti<br />

doza MmiRebis<br />

sixSire<br />

M miRebis<br />

gza<br />

mkurnalobis<br />

xangrZlivoba<br />

pirveli rigis sqemebi<br />

acikloviri 10 mg/kg 3-jer dReSi IV 7-10 dRe<br />

an<br />

valacikloviri 1 g 2-jer dReSi PO 7-10 dRe<br />

167


martivi herpesvirusuli infeqciis mZime visceraluri formebis<br />

<strong>mkurnaloba</strong><br />

antivirusuli<br />

agenti<br />

doza MmiRebis<br />

sixSire<br />

M miRebi<br />

gza<br />

mkurnalobis<br />

xangrZlivoba<br />

pirveli rigis sqemebi<br />

acikloviri 10 mg/kg 3-jer dReSi IV 14-21 dRe<br />

meore rigis sqema<br />

foskarneti<br />

(aciklovirze<br />

rezistentobis<br />

SemTxvevebSi)<br />

40-60 mg/kg 3-jer dReSi IV 14 dRe<br />

7.gaidlaini, romelsac eyrdnoba aRniSnuli protokoli<br />

aRniSnuli protokoli eyrdnoba jan<strong>da</strong>cvis msoflio organizaciis 2006<br />

wlis gaidlains: “<strong>aiv</strong>/<strong>SidsiT</strong> <strong>da</strong>avadebul mozrdil <strong>da</strong> mozard pirebSi<br />

oportunistuli infeqciebis profilaqtika <strong>da</strong> <strong>mkurnaloba</strong>”, aseve<br />

protokoli Sejerebulia DHHS, USA-AIS <strong>da</strong> EACS 2005 wlis oportunistuli<br />

infeqciebis mkurnalobis gaidlainebTan.<br />

168


<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis fonze ganviTarebuli<br />

marTvis saxelmwifo stan<strong>da</strong>rti (protokoli)<br />

sartyliseburi liqenis<br />

1.<strong>da</strong>avadebis /nozologiis / sindromis mokle ganmarteba _ <strong>aiv</strong><br />

<strong>infeqcia</strong>/Sidsi ewodeba a<strong>da</strong>mianis imunodeficitis virusiT gamowveul<br />

infeqciur <strong>da</strong>avadebas. <strong>da</strong>avadeba sartyliseburi liqenis gamomwvevia<br />

herpesis jgufis mesame tipis virusi Variccela zoster virus (VZV) . <strong>SidsiT</strong><br />

avadmyofebSi sartyliseburi liqeni multidermatomulia, persistirebs,<br />

axasiaTebs Zlieri tkivili <strong>da</strong> sisuste; SesaZloa moxdes infeqciis<br />

diseminacia kanis, nervuli sistemis, filtvebis, lorwovani garsebis<br />

CarTviT paTologiur procesSi.<br />

2.kriteriumebi _<br />

a)<strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli kriteriumebia:<br />

<strong>aiv</strong> antisxeulebis arseboba sisxlis SratSi imunoblotingis meTodiT,<br />

<strong>aiv</strong> rnm-is raodenobrivad <strong>da</strong>/an <strong>aiv</strong> provirus dnm-is Tvisobrivad aRmoCena<br />

sisxlSi polimerizaciis jaWvuri reaqciis (pjr) meTodiT.<br />

sartylisebuli liqenis <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli kriteriumia <strong>da</strong>maxasiaTebeli<br />

vezikuluri gamonayaris arseboba dermatomis gaswvriv; cns-is<br />

<strong>da</strong>zianebisas Tav-zurg-tvinis siTxeSi VZV dnm-is aRmoCena pjr<br />

meTodiT.<br />

b)gamomricxavi _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis gamomricxavi kriteriumebia: <strong>aiv</strong><br />

antisxeulebis ar arseboba sisxlis SratSi imunofermentuli meTodiT,<br />

raodenobrivad <strong>aiv</strong> rnm-is <strong>da</strong>/an Tvisobrivad <strong>aiv</strong> provirus dnm-is ar<br />

arseboba sisxlSi polimerizaciis jaWvuri reaqciis meTodiT.<br />

sartyliseburi liqenis gamomricxavi kriteriumebia <strong>da</strong>maxasiaTebeli<br />

vezikuluri gamonayaris ar arseboba kanze.<br />

3.simptomebi <strong>da</strong> niSnebi<br />

a)<strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidss paTognomuri <strong>klinikuri</strong> niSnebi<br />

ar gaaCnia. igi miekuTvneba laboratoriulad sadiagnozo <strong>da</strong>avadebebs.<br />

simptomebi<strong>da</strong>n SeiZleba gamovyoT: gaxangrZlivebuli cxeleba,<br />

gaxangrZlivebuli faRaraTi, limfadenopaTia, aramotivirebuli<br />

profuzuli oflianoba, Zlieri saerTo sisuste, aramotivirebuli wonaSi<br />

kleba (erTi Tvis ganmavlobaSi sxeulis wonis 10% <strong>da</strong> meti), sxva<strong>da</strong>sxva<br />

gamonayari kansa <strong>da</strong> lorwovanze, kandidozuri ezofagiti, cns-is<br />

atipiuri <strong>da</strong>zianebebi <strong>da</strong> sxva. sartyliseburi liqenis dros saxezea<br />

vezikuluri gamonayari dermatomis gaswvriv, romelsac Tan axlavs<br />

Zlieri mtkivneuloba, zogjer cxeleba, regionuli limfadenopaTia,<br />

Zlieri sisuste; SesaZloa moxdes infeqciis diseminacia<br />

multidermatomuli formis ganviTarebiT, nervuli sistemis, filtvebis<br />

<strong>da</strong> lorwovani garsebis CarTviT paTologiur procesSi.<br />

b)gamomricxavi _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis gamomricxavi simptomebi ar<br />

arsebobs, <strong>aiv</strong> inficirebuli wlebis ganmavlobaSi SeiZleba Civilebs ar<br />

warmoadgendes. sartyliseburi liqenis gamomricxavi faqtoria Sesabamisi<br />

Civilebisa <strong>da</strong> simptomebis ar arseboba.<br />

4.diagnostikur _ laboratoriuli testebi <strong>da</strong> specialistTa<br />

konsultaciebi<br />

CD3, CD4, CD8 limfocitebis absoluturi ricxvis gansazRvra, <strong>aiv</strong><br />

virusuli <strong>da</strong>tvirTvis gansazRvra polimerizaciis jaWvuri reaqciis<br />

169


meTodiT, sisxlis saerTo analizi, RviZlis funqciuri sinjebi,<br />

Tirkmlis funqciuri sinjebi, VZV sawinaaRmdego antisxeulebis<br />

gansazRvra sisxlSi (IgM <strong>da</strong> IgG klasis), cns-is <strong>da</strong>zianebisas VZV dnm-is<br />

aRmoCena Tav-zurg-tvinis siTxeSi pjr meTodiT.<br />

5.sartyliseburi liqenis sxva<strong>da</strong>sxva formebis <strong>mkurnaloba</strong><br />

sartyliseburi liqenis (kanis formis) <strong>mkurnaloba</strong><br />

antivirusuli<br />

agenti<br />

doza MmiRebis<br />

sixSire<br />

M miRebi<br />

gza<br />

mkurnalobis<br />

xangrZlivoba<br />

pirveli rigis sqemebi<br />

acikloviri 800 mg 5-jer dReSi PO 7-10 dRe an<br />

vezikulis<br />

gaSrobamdeE<br />

an<br />

famcikloviri 500 mg 3-jer dReSi PO 7-10 dRe<br />

an<br />

valacikloviri 1 g 3-jer dReSi PO 7-10 dRe<br />

Tvalis sartyliseburi liqenis, infeqciis diseminirebuli <strong>da</strong> visceruli<br />

formebis <strong>mkurnaloba</strong><br />

antivirusuli<br />

agenti<br />

doza MmiRebis<br />

sixSire<br />

M miRebi<br />

gza<br />

mkurnalobis<br />

xangrZlivoba<br />

pirveli rigis sqemebi<br />

acikloviri 10 mg/kg 3-jer dReSi IV 7-10 dRe<br />

an<br />

valacikloviri 1 gr 3-jer dReSi PO 7-10 dRe<br />

an<br />

famcikloviri 500 mg 3-jer dReSi PO 7-10 dRe<br />

meore rigis sqema<br />

foskarneti<br />

60 mg/kg<br />

an<br />

40 mg/kg<br />

2-jer dReSi<br />

an<br />

3-jer dReSi<br />

170<br />

IV<br />

7-10 dRe<br />

6.reabilitacia <strong>da</strong> <strong>da</strong>kvirveba<br />

post-herpesuli nevralgia xSiri <strong>da</strong> seriozuli problemaa. <strong>da</strong>zianebul<br />

dermatomebSi viTardeba Zlieri tkivili.<br />

tkivilis kontroli mniSvnelovania <strong>da</strong> tkivilis kupirebis mizniT<br />

iniSneba arasteroidul anTebis sawinaaRmdego preparatebi.<br />

Tu tkivili gaxangrZliv<strong>da</strong> iniSneba amitriptilini, karbamazepini an<br />

fenitoini.<br />

7.gaidlaini, romelsac eyrdnoba aRniSnuli protokoli<br />

aRniSnuli protokoli eyrdnoba jan<strong>da</strong>cvis msoflio organizaciis 2006<br />

wlis gaidlains: “<strong>aiv</strong>/<strong>SidsiT</strong> <strong>da</strong>avadebul mozrdil <strong>da</strong> mozard pirebSi<br />

oportunistuli infeqciebis profilaqtika <strong>da</strong> <strong>mkurnaloba</strong>”, aseve<br />

protokoli Sejerebulia DHHS, USA-AIS <strong>da</strong> EACS 2005 wlis oportunistuli<br />

infeqciebis mkurnalobis gaidlainebTan.


<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis fonze ganviTarebuli citomegalovirusuli<br />

infeqciis marTvis saxelmwifo stan<strong>da</strong>rti (protokoli)<br />

1.<strong>da</strong>avadebis /nozologiis / sindromis mokle ganmarteba _ <strong>aiv</strong><br />

<strong>infeqcia</strong>/Sidsi ewodeba a<strong>da</strong>mianis imunodeficitis virusiT gamowveul<br />

infeqciur <strong>da</strong>avadebas. citomegalovirusuli <strong>da</strong>avadebis gamomwvevia<br />

herpesis jgufis me-4 tipis virusi CMV. <strong>SidsiT</strong> avadmyofebSi<br />

citomegalovirusma Sieleba <strong>da</strong>azaianos sxva<strong>da</strong>sxa organoebi <strong>da</strong><br />

sistemebi.<br />

2.kriteriumebi _<br />

a)<strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli kriteriumebia:<br />

<strong>aiv</strong> antisxeulebis arseboba sisxlis SratSi imunoblotingis meTodiT,<br />

<strong>aiv</strong> rnm-is raodenobrivad <strong>da</strong>/an <strong>aiv</strong> provirus dnm-is Tvisobrivad aRmoCena<br />

sisxlSi polimerizaciis jaWvuri reaqciis meTodiT. citomegalovirusis<br />

deteqciisTvis gamoiyeneba misi adreuli antigenis pp65 aRmoCena sisxlSi;<br />

pacientebs, romelTa CD4


)gamomricxavi _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis gamomricxavi simptomebi ar<br />

arsebobs, <strong>aiv</strong> inficirebuli wlebis ganmavlobaSi SeiZleba Civilebs ar<br />

warmoadgendes. citomegalovirusuli infeqciis gamomricxavi faqtoria<br />

Sesabamisi Civilebisa <strong>da</strong> simptomebis ar arseboba.<br />

4.diagnostikur _ laboratoriuli testebi <strong>da</strong> specialistTa<br />

konsultaciebi<br />

CD3, CD4, CD8 limfocitebis absoluturi ricxvis gansazRvra, <strong>aiv</strong><br />

virusuli <strong>da</strong>tvirTvis gansazRvra polimerizaciis jaWvuri reaqciis<br />

meTodiT, sisxlis saerTo analizi, RviZlis funqciuri sinjebi,<br />

Tirkmlis funqciuri sinjebi, CMV pp65 adreuli antigenis aRmoCena<br />

sisxlSi, <strong>da</strong>zianebuli organoebis bioptatis gamokvleva, CMV dnm-is<br />

aRmoCena pjr meTodiT, ofTalmologis konsultacia,<br />

gastroenterologis konsultacia, nevropaTologis konsultacia.<br />

5.citomegalovirusuli infeqciebis sxva<strong>da</strong>sxva formebis <strong>mkurnaloba</strong><br />

citomegalovirusuli infeqciiT gamowveuli kuW-nawlavis traqtisa <strong>da</strong><br />

cns-is <strong>da</strong>zianebebis <strong>da</strong> retinitis <strong>mkurnaloba</strong><br />

antivirusuli<br />

agenti<br />

doza MmiRebis<br />

sixSire<br />

M miRebi<br />

gza<br />

mkurnalobis<br />

xangrZlivoba<br />

pirveli rigis sqema<br />

gancikloviri 5 mg/kg 2-jer dReSi IV 2-3 kvira<br />

meoradi profilaqtikisTvis aucilebelia gancikloviriT 5 mg/kg IV<br />

dReSi <strong>mkurnaloba</strong>.<br />

citomegalovirusuli infeqciiT gamowveuli kuW-nawlavis traqtisa <strong>da</strong><br />

cns-is <strong>da</strong>zianebebis <strong>mkurnaloba</strong><br />

antivirusuli<br />

agenti<br />

doza MmiRebis<br />

sixSire<br />

M miRebi<br />

gza<br />

mkurnalobis<br />

xangrZlivoba<br />

meore rigis sqemebi<br />

foskarneti 90 mg/kg 2-jer dReSi IV 3 kvira<br />

meoradi profialqtikisTvis aucilebelia foskarnetiT mkurnalobis<br />

xangrZlivi kursi doziT 90mg/kg IV erTxel dReSi.<br />

172


6.reabilitacia <strong>da</strong> <strong>da</strong>kvirveba<br />

citomegalovirusuli retinitis meoradi profilaqtika<br />

antivirusuli<br />

agenti<br />

doza MmiRebis<br />

sixSire<br />

M miRebi<br />

gza<br />

meore rigis sqemebi<br />

Tvalis implantanti, romelic gamoyofs ganciklovirs<br />

+<br />

valgancikloviri 900 mg<br />

erTxel<br />

dReSi<br />

mkurnalobis<br />

xangrZlivoba<br />

PO manamde sanam CD4<br />

ujredebi ricxvi ar<br />

moimatebs 100-150 mm3<br />

minimum 3 Tvis<br />

ganmavlobaSi<br />

meoradi profilaqtikis Sewyveta SesaZlebelia 6 Tvis Semdeg <strong>da</strong><br />

imunorekonstituciisas - CD4 100-150 mm3.<br />

7.gaidlaini, romelsac eyrdnoba aRniSnuli protokoli<br />

aRniSnuli protokoli eyrdnoba jan<strong>da</strong>cvis msoflio organizaciis 2006<br />

wlis gaidlains: “<strong>aiv</strong>/<strong>SidsiT</strong> <strong>da</strong>avadebul mozrdil <strong>da</strong> mozard pirebSi<br />

oportunistuli infeqciebis profilaqtika <strong>da</strong> <strong>mkurnaloba</strong>”, aseve<br />

protokoli Sejerebulia DHHS, USA-AIS <strong>da</strong> EACS 2005 wlis oportunistuli<br />

infeqciebis mkurnalobis gaidlainebTan.<br />

\<br />

173


<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis fonze ganviTarebuli dermatomikozebis marTvis<br />

saxelmwifo stan<strong>da</strong>rti (protokoli)<br />

1.<strong>da</strong>avadebis /nozologiis / sindromis mokle ganmarteba _ <strong>aiv</strong><br />

<strong>infeqcia</strong>/Sidsi ewodeba a<strong>da</strong>mianis imunodeficitis virusiT gamowveul<br />

infeqciur <strong>da</strong>avadebas. dermatomikozebi ewodeba kanis sokovan <strong>da</strong>zianebas,<br />

romelic SeiZleba gaCndes sxeulis nebismier adgilze, gamonayari<br />

mSralia, aqercvladi, Tan axlavs qavili.<br />

2.kriteriumebi _<br />

a)<strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli kriteriumebia:<br />

<strong>aiv</strong> antisxeulebis arseboba sisxlis ratSi imunoblotingis meTodiT, <strong>aiv</strong><br />

rnm-is raodenobrivad <strong>da</strong>/an <strong>aiv</strong> provirus dnm-is Tvisobrivad aRmoCena<br />

sisxlSi polimerizaciis jaWvuri reaqciis meTodiT. dermatomikozebis<br />

<strong>da</strong><strong>da</strong>sturebisTvis aucilebelia <strong>da</strong>zianebuli kanis anafxekis<br />

mikroskopuli gamokvleva.<br />

b)gamomricxavi _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis gamomricxavi kriteriumebia: <strong>aiv</strong><br />

antisxeulebis ar arseboba sisxlis SratSi imunofermentuli meTodiT,<br />

raodenobrivad <strong>aiv</strong> rnm-is <strong>da</strong>/an Tvisobrivad <strong>aiv</strong> provirus dnm-is ar<br />

arseboba sisxlSi polimerizaciis jaWvuri reaqciis meTodiT.<br />

dermatomikozis gamomricxavi kriteriumia <strong>da</strong>zianebuli kanis anafxekis<br />

mikroskopiiT gamomnvevis ar arseboba.<br />

3.simptomebi <strong>da</strong> niSnebi<br />

a)<strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidss paTognomuri <strong>klinikuri</strong> niSnebi<br />

ar gaaCnia. igi miekuTvneba laboratoriulad sadiagnozo <strong>da</strong>avadebebs.<br />

simptomebi<strong>da</strong>n SeiZleba gamovyoT: gaxangrZlivebuli cxeleba,<br />

gaxangrZlivebuli faRaraTi, limfadenopaTia, aramotivirebuli<br />

profuzuli oflianoba, Zlieri saerTo sisuste, aramotivirebuli wonaSi<br />

kleba (erTi Tvis ganmavlobaSi sxeulis wonis 10% <strong>da</strong> meti), sxva<strong>da</strong>sxva<br />

gamonayari kansa <strong>da</strong> lorwovanze, kandidozuri ezofagiti, cns-is<br />

atipiuri <strong>da</strong>zianebebi <strong>da</strong> sxva. dermatomikozebis dros saxezea sxeulis<br />

nebismier adgilze ganviTarebuli mSrali <strong>da</strong> aqercvladi ubani,<br />

romelsac Tan axlavs qavili.<br />

b)gamomricxavi _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis gamomricxavi simptomebi ar<br />

arsebobs, <strong>aiv</strong> inficirebuli wlebis ganmavlobaSi SeiZleba Civilebs ar<br />

warmoadgendes. dermatomikozis gamomricxavi faqtoria Sesabamisi<br />

gamonayaris ar arseboba kanze.<br />

4.diagnostikur _ laboratoriuli testebi <strong>da</strong> specialistTa<br />

konsultaciebi<br />

CD3, CD4, CD8 limfocitebis absoluturi ricxvis gansazRvra, <strong>aiv</strong><br />

virusuli <strong>da</strong>tvirTvis gansazRvra polimerizaciis jaWvuri reaqciis<br />

meTodiT, sisxlis saerTo analizi, RviZlis funqciuri sinjebi,<br />

Tirkmlis funqciuri sinjebi, virusli hepatitebis diagnostika, kanis<br />

174


<strong>da</strong>zianebuli ubnis anafxekis mikroskopuli <strong>da</strong>Tvaliereba, dermatologis<br />

konsultacia.<br />

5. dermatomikozebis <strong>mkurnaloba</strong><br />

antifungaluri doza<br />

preparati<br />

pirveli rigis sqemebi<br />

Mmikonazoli<br />

(adgilobrivad<br />

gamoyenebisTvis)<br />

klotrimazoli<br />

(adgilobrivad<br />

gamoyenebisTvis)<br />

MmiRebis<br />

sixSire<br />

3-jer dReSi<br />

meore rigis sqemebi<br />

ketokonazoli 200 mg dReSi<br />

erTxel<br />

an<br />

itrakonazoli 100 mg dReSi<br />

erTxel<br />

M miRebi<br />

gza<br />

Aadgilobrivad 21 dRe<br />

an<br />

3-jer dReSi adgilobrivad 21 dRe<br />

PO<br />

PO<br />

mkurnalobis<br />

xangrZlivoba<br />

1-3 Tve<br />

1-3 Tve<br />

7.gaidlaini, romelsac eyrdnoba aRniSnuli protokoli<br />

aRniSnuli protokoli eyrdnoba jan<strong>da</strong>cvis msoflio organizaciis 2006<br />

wlis gaidlains: “<strong>aiv</strong>/<strong>SidsiT</strong> <strong>da</strong>avadebul mozrdil <strong>da</strong> mozard pirebSi<br />

oportunistuli infeqciebis profilaqtika <strong>da</strong> <strong>mkurnaloba</strong>”, aseve<br />

protokoli Sejerebulia DHHS, USA-AIS <strong>da</strong> EACS 2005 wlis oportunistuli<br />

infeqciebis mkurnalobis gaidlainebTan.<br />

175


<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis fonze ganviTarebuli oniqomikozebis marTvis<br />

saxelmwifo stan<strong>da</strong>rti (protokoli)<br />

1.<strong>da</strong>avadebis /nozologiis / sindromis mokle ganmarteba _ <strong>aiv</strong><br />

<strong>infeqcia</strong>/Sidsi ewodeba a<strong>da</strong>mianis imunodeficitis virusiT gamowveul<br />

infeqciur <strong>da</strong>avadebas. oniqomikozebi warmoadgens frCxilis sokovan<br />

<strong>da</strong>zianebebs, romlebic iwveven frCxilis firfitebis deformaciasa <strong>da</strong><br />

rRvevas.<br />

kriteriumebi _<br />

a)<strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli<br />

kriteriumebia: <strong>aiv</strong> antisxeulebis arseboba sisxlis SratSi<br />

imunoblotingis meTodiT, <strong>aiv</strong> rnm-is raodenobrivad <strong>da</strong>/an <strong>aiv</strong><br />

provirus dnm-is Tvisobrivad aRmoCena sisxlSi polimerizaciis<br />

jaWvuri reaqciis meTodiT. oniqomikozebis <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli<br />

kriteriumia gamomwvevis aRmoCena frCxilis firfitis qvevi<strong>da</strong>n<br />

aRebul <strong>da</strong> kaliumis hidroqsidiT <strong>da</strong>muSavebul masalaSi<br />

mikroskopuli gamokvleviT.<br />

b)gamomricxavi _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis gamomricxavi kriteriumebia: <strong>aiv</strong><br />

antisxeulebis ar arseboba sisxlis SratSi imunofermentuli<br />

meTodiT, raodenobrivad <strong>aiv</strong> rnm-is <strong>da</strong>/an Tvisobrivad <strong>aiv</strong> provirus<br />

dnm-is ar arseboba sisxlSi polimerizaciis jaWvuri reaqciis<br />

meTodiT. oniqomikozebis gamomricxavi kriteriumia <strong>da</strong>zianebuli<br />

frCxilis firfitis qvevi<strong>da</strong>n aRebul <strong>da</strong> kaliumis hidroqsidiT<br />

<strong>da</strong>muSavebul masalaSi gamomwvevis ar arseboba mikroskopuli<br />

<strong>da</strong>TvalierebiT.<br />

3.simptomebi <strong>da</strong> niSnebi<br />

a)<strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidss paTognomuri <strong>klinikuri</strong> niSnebi<br />

ar gaaCnia. igi miekuTvneba laboratoriulad sadiagnozo <strong>da</strong>avadebebs.<br />

simptomebi<strong>da</strong>n SeiZleba gamovyoT: gaxangrZlivebuli cxeleba,<br />

gaxangrZlivebuli faRaraTi, limfadenopaTia, aramotivirebuli<br />

profuzuli oflianoba, Zlieri saerTo sisuste, aramotivirebuli wonaSi<br />

kleba (erTi Tvis ganmavlobaSi sxeulis wonis 10% <strong>da</strong> meti), sxva<strong>da</strong>sxva<br />

gamonayari kansa <strong>da</strong> lorwovanze, kandidozuri ezofagiti, cns-is<br />

atipiuri <strong>da</strong>zianebebi <strong>da</strong> sxva. oniqomikozebi iwveven frCxilis<br />

firfitebis deformaciasa <strong>da</strong> rRvevas.<br />

b)gamomricxavi _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis gamomricxavi simptomebi ar<br />

arsebobs, <strong>aiv</strong> inficirebuli wlebis ganmavlobaSi SeiZleba Civilebs ar<br />

warmoadgendes. oniqomikozebis gamomricxavi faqtoria Sesabamisi<br />

Civilebisa <strong>da</strong> simptomebis ar arseboba.<br />

4.diagnostikur _ laboratoriuli testebi <strong>da</strong> specialistTa<br />

konsultaciebi<br />

CD3, CD4, CD8 limfocitebis absoluturi ricxvis gansazRvra, <strong>aiv</strong><br />

virusuli <strong>da</strong>tvirTvis gansazRvra polimerizaciis jaWvuri reaqciis<br />

176


meTodiT, sisxlis saerTo analizi, RviZlis funqciuri sinjebi,<br />

Tirkmlis funqciuri sinjebi, virusuli hepatitis markerebi, masalis<br />

aReba <strong>da</strong>zianebuli frCxilis firfitis qvevi<strong>da</strong>n, kaliumis hidroqsidiT<br />

<strong>da</strong>muSaveba <strong>da</strong> mikroskopuli <strong>da</strong>Tvaliereba, dermatologis konultacia.<br />

5. oniqomikozebis <strong>mkurnaloba</strong><br />

pirveli rigis sqemebi<br />

antifungaluri<br />

preparati<br />

doza MmiRebis<br />

sixSire<br />

MmiRebi<br />

gza<br />

terbinafini 250 mg dReSi PO<br />

erTxel<br />

mkurnalobis<br />

xangrZlivoba<br />

6 kvira xelis<br />

TiTebis<br />

<strong>da</strong>zianebisas an<br />

12 kvira fexis<br />

TiTebis<br />

<strong>da</strong>zianebisas<br />

an<br />

itrakonazoli 200 mg 2-jer dReSi PO yoveli Tvis I<br />

kviris<br />

ganmavlobaSi 2<br />

Tvis manZilze<br />

(xelis TiTebis<br />

<strong>da</strong>zianebisas),<br />

3-4 Tve (fexis<br />

TiTebi<br />

<strong>da</strong>zianebisas)<br />

7.gaidlaini, romelsac eyrdnoba aRniSnuli protokoli<br />

aRniSnuli protokoli eyrdnoba jan<strong>da</strong>cvis msoflio organizaciis 2006<br />

wlis gaidlains: “<strong>aiv</strong>/<strong>SidsiT</strong> <strong>da</strong>avadebul mozrdil <strong>da</strong> mozard pirebSi<br />

oportunistuli infeqciebis profilaqtika <strong>da</strong> <strong>mkurnaloba</strong>”, aseve<br />

protokoli Sejerebulia DHHS, USA-AIS <strong>da</strong> EACS 2005 wlis oportunistuli<br />

infeqciebis mkurnalobis gaidlainebTan.<br />

177


<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis fonze ganviTarebuli<br />

marTvis saxelmwifo stan<strong>da</strong>rti (protokoli)<br />

seboreuli dermatitis<br />

1.<strong>da</strong>avadebis /nozologiis / sindromis mokle ganmarteba _ <strong>aiv</strong><br />

<strong>infeqcia</strong>/Sidsi ewodeba a<strong>da</strong>mianis imunodeficitis virusiT gamowveul<br />

infeqciur <strong>da</strong>avadebas. varaudoben, rom seboreuli dermatitis<br />

gamomwvevia soko Pitysporu ovale (aseve cnobilia rogorc Malassezia furfur).<br />

elementi warmoadgens wiTeli feris laqas, romelic iqercleba.<br />

2.kriteriumebi _<br />

a)<strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli kriteriumebia:<br />

<strong>aiv</strong> antisxeulebis arseboba sisxlis SratSi imunoblotingis meTodiT,<br />

<strong>aiv</strong> rnm-is raodenobrivad <strong>da</strong>/an <strong>aiv</strong> provirus dnm-is Tvisobrivad aRmoCena<br />

sisxlSi polimerizaciis jaWvuri reaqciis meTodiT. seboreuli<br />

dermatitis diagnozi <strong>da</strong>sturdeba sokos aRmoCeniT kanis <strong>da</strong>zianebuli<br />

ubni<strong>da</strong>n anafxeki masalis mikroskopuli gamokvlevisas.<br />

b)gamomricxavi _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis gamomricxavi kriteriumebia: <strong>aiv</strong><br />

antisxeulebis ar arseboba sisxlis SratSi imunofermentuli meTodiT,<br />

raodenobrivad <strong>aiv</strong> rnm-is <strong>da</strong>/an Tvisobrivad <strong>aiv</strong> provirus dnm-is ar<br />

arseboba sisxlSi polimerizaciis jaWvuri reaqciis meTodiT. seboreuli<br />

dermatitis diagnozi gamoiricxeba, Tu kanis <strong>da</strong>zianebuli ubni<strong>da</strong>n<br />

anafxeki masalis mikroskopuli gamokvlevisas gamomwvevi ar aRmoCndeba.<br />

3.simptomebi <strong>da</strong> niSnebi<br />

a)<strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidss paTognomuri <strong>klinikuri</strong> niSnebi<br />

ar gaaCnia. igi miekuTvneba laboratoriulad sadiagnozo <strong>da</strong>avadebebs.<br />

simptomebi<strong>da</strong>n SeiZleba gamovyoT: gaxangrZlivebuli cxeleba,<br />

gaxangrZlivebuli faRaraTi, limfadenopaTia, aramotivirebuli<br />

profuzuli oflianoba, Zlieri saerTo sisuste, aramotivirebuli wonaSi<br />

kleba (erTi Tvis ganmavlobaSi sxeulis wonis 10% <strong>da</strong> meti), sxva<strong>da</strong>sxva<br />

gamonayari kansa <strong>da</strong> lorwovanze, kandidozuri ezofagiti, cns-is<br />

atipiuri <strong>da</strong>zianebebi <strong>da</strong> sxva. seboreuli dermatitis dros saxezea<br />

aqerclili wiTeli feris laqa saxeze, cxviris nestoebis irgvliv,<br />

cxvir-tuCis naoWze, warbebze, Tavis Tmian nawilze, gul-mkerdis areSi<br />

iRliebSi, tanis ze<strong>da</strong> nawilsa <strong>da</strong> sazardulis areSi.<br />

b)gamomricxavi _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis gamomricxavi simptomebi ar<br />

arsebobs, <strong>aiv</strong> inficirebuli wlebis ganmavlobaSi SeiZleba Civilebs ar<br />

warmoadgendes. seboreuli dermatitis gamomricxavi faqtoria Sesabamisi<br />

Civilebisa <strong>da</strong> simptomebis ar arseboba.<br />

4.diagnostikur _ laboratoriuli testebi <strong>da</strong> specialistTa<br />

konsultaciebi<br />

CD3, CD4, CD8 limfocitebis absoluturi ricxvis gansazRvra, <strong>aiv</strong><br />

virusuli <strong>da</strong>tvirTvis gansazRvra polimerizaciis jaWvuri reaqciis<br />

meTodiT, sisxlis saerTo analizi, RviZlis funqciuri sinjebi,<br />

178


Tirkmlis funqciuri sinjebi, virusuli hepatitis markerebi, <strong>da</strong>zianebuli<br />

kanis anafxekis mikroskopuli gamokvleva, dermatologis konsultacia.<br />

5.seboreuli dermatitis <strong>mkurnaloba</strong><br />

rekomendebulia <strong>da</strong>zianebuli ubnebis xSirad <strong>da</strong>bana qerclis<br />

mosaSoreblad,<br />

karg Sedegs iZleva selenis sulfidis Semcveli samkurnalo Sampunebis<br />

gamoyeneba.<br />

SesaZloa yvelaze efeqturi aRmoCndes hidrokortizonis 1%-ani mazis<br />

aplikaciebi. aseve karg Sedegs iZleva ketokonazolis 2%-ani kremi.<br />

7.gaidlaini, romelsac eyrdnoba aRniSnuli protokoli<br />

aRniSnuli protokoli eyrdnoba jan<strong>da</strong>cvis msoflio organizaciis 2006<br />

wlis gaidlains: “<strong>aiv</strong>/<strong>SidsiT</strong> <strong>da</strong>avadebul mozrdil <strong>da</strong> mozard pirebSi<br />

oportunistuli infeqciebis profilaqtika <strong>da</strong> <strong>mkurnaloba</strong>”, aseve<br />

protokoli Sejerebulia DHHS, USA-AIS <strong>da</strong> EACS 2005 wlis oportunistuli<br />

infeqciebis mkurnalobis gaidlainebTan.<br />

179


<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis fonze ganviTarebuli munis marTvis<br />

saxelmwifo stan<strong>da</strong>rti (protokoli)<br />

1.<strong>da</strong>avadebis /nozologiis / sindromis mokle ganmarteba _ <strong>aiv</strong><br />

<strong>infeqcia</strong>/Sidsi ewodeba a<strong>da</strong>mianis imunodeficitis virusiT gamowveul<br />

infeqciur <strong>da</strong>avadebas. <strong>da</strong>avadeba munis gamomwvevia tkipa Sarkoptes scabiei.<br />

mdedr tkipas kanSi gahyavs gasasvleli, romelsac aqvs ramodenime sm<br />

sigrZis ze<strong>da</strong>piri<strong>da</strong>n wamoweuli wiTeli nawiburis Sesaxe<strong>da</strong>oba. mdedri<br />

tkipa gayvanil gasasvlelSi debs kvercxebs <strong>da</strong> Semdeg ga<strong>da</strong>adgildeba<br />

sxeulis sxva nawilSi. kvercxebi<strong>da</strong>n gamodis tkipebis axali Taoba,<br />

romlebic izrdebian, jvardebian, gahyavT axali gasasvlelebi <strong>da</strong> deben<br />

axal kvercxebs.<br />

2.kriteriumebi _<br />

a)<strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli<br />

kriteriumebia: <strong>aiv</strong> antisxeulebis arseboba sisxlis SratSi<br />

imunoblotingis meTodiT, <strong>aiv</strong> rnm-is raodenobrivad <strong>da</strong>/an <strong>aiv</strong><br />

provirus dnm-is Tvisobrivad aRmoCena sisxlSi polimerizaciis<br />

jaWvuri reaqciis meTodiT. munis diagnozi diagnozi ismeba<br />

<strong>klinikuri</strong> gamovlinebebisa <strong>da</strong> <strong>da</strong>zianebuli keris anafxekis<br />

mikroskopuli gamokvlevis safuZvelze. mikroskopiisas aRmoCndeba<br />

tkipebi an/<strong>da</strong> maTi kvercxebi.<br />

b)gamomricxavi _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong> /Sidsis gamomricxavi kriteriumebia: <strong>aiv</strong><br />

antisxeulebis ar arseboba sisxlis SratSi imunofermentuli<br />

meTodiT, raodenobrivad <strong>aiv</strong> rnm-is <strong>da</strong>/an Tvisobrivad <strong>aiv</strong> provirus<br />

dnm-is ar arseboba sisxlSi polimerizaciis jaWvuri reaqciis<br />

meTodiT. munis gamomricxavi kriteriumebia anafxekis mikroskopisas<br />

tkipebis an/<strong>da</strong> maTi kvercxebis ar arseboba.<br />

3.simptomebi <strong>da</strong> niSnebi<br />

a)<strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidss paTognomuri <strong>klinikuri</strong><br />

niSnebi ar gaaCnia. igi miekuTvneba laboratoriulad sadiagnozo<br />

<strong>da</strong>avadebebs. simptomebi<strong>da</strong>n SeiZleba gamovyoT: gaxangrZlivebuli<br />

cxeleba, gaxangrZlivebuli faRaraTi, limfadenopaTia,<br />

aramotivirebuli profuzuli oflianoba, Zlieri saerTo sisuste,<br />

aramotivirebuli wonaSi kleba (erTi Tvis ganmavlobaSi sxeulis<br />

wonis 10% <strong>da</strong> meti), sxva<strong>da</strong>sxva gamonayari kansa <strong>da</strong> lorwovanze,<br />

kandidozuri ezofagiti, cns-is atipiuri <strong>da</strong>zianebebi <strong>da</strong> sxva. munis<br />

dros kanqveSa gasasvlelis adgilze viTardeba gamonayari, romelic<br />

xSirad gvxvdeba:<br />

o xelebze - mtevnebze (gansakuTrebiT TiTebs Soris),<br />

o majis, i<strong>da</strong>yvis, muxlismomxrel ze<strong>da</strong>pirebze,<br />

o winamxris i<strong>da</strong>yviskena ze<strong>da</strong>pirze,<br />

o sasqeso asoze,<br />

o sarZeve jirkvlebsa <strong>da</strong><br />

o beWebze.<br />

o avadmyofs ZiriTa<strong>da</strong>d awuxebs tanis Zlieri qavili, gansakuTrebiT<br />

RamiT.<br />

180


o imunodeficitis mqone pacientebs xSirad uviTardebaT munis mZime<br />

forma, romelsac uwodeben norvegiuls. misTvis <strong>da</strong>maxasiaTebelia<br />

vezikuluri gamonayari <strong>da</strong> sqeli fufxebis warmoqmna mTel<br />

sxeulze. munis am formis dros qavili ar aris gamoxatuli.<br />

o qavilis gamo muni xSirad rTuldeba meoradi infeqciebiT.<br />

b)gamomricxavi _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis gamomricxavi simptomebi ar<br />

arsebobs, <strong>aiv</strong> inficirebuli wlebis ganmavlobaSi SeiZleba Civilebs ar<br />

warmoadgendes. munis gamomricxavi faqtoria Sesabamisi Civilebisa <strong>da</strong><br />

simptomebis ar arseboba.<br />

4.diagnostikur _ laboratoriuli testebi <strong>da</strong> specialistTa<br />

konsultaciebi<br />

CD3, CD4, CD8 limfocitebis absoluturi ricxvis gansazRvra, <strong>aiv</strong><br />

virusuli <strong>da</strong>tvirTvis gansazRvra polimerizaciis jaWvuri reaqciis<br />

meTodiT, sisxlis saerTo analizi, RviZlis funqciuri sinjebi,<br />

Tirkmlis funqciuri sinjebi, virusuli hepatitis markerebi, <strong>da</strong>zianebuli<br />

keris anafxekis mikroskopuli Seswavla, dermatologis konsultacia.<br />

A5.munis <strong>mkurnaloba</strong>A<br />

AAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA<br />

SerCevis preparats warmoadgens adgilobrivad gamosayenebeli 1%-ani<br />

gamabenzen heqsaqloridi, romelic ismeba mTels tanze, Tavis gar<strong>da</strong>,<br />

mozrdilebSi Camoibaneba 24 sT-Si , xolo bavSvebSi_8sT-Si. sakmarisia<br />

erTjeradi <strong>da</strong>muSaveba.<br />

aseve SesaZlebelia kanis <strong>da</strong>muSaveba 1%-ani permetriniT an 1%-ani<br />

lin<strong>da</strong>niT; es preparatebic ismeba mTels tanze <strong>da</strong> Camoibaneba 8 sT-Si.<br />

permetrinisa <strong>da</strong> lin<strong>da</strong>nis gamoyeneba ar SeiZleba orsulebisaTvis,<br />

meZuZuri dedebisa <strong>da</strong> bavSvebisaTvis.<br />

norvegiuli munis samkurnalod, imunodeficitis mqone pacientebSi,<br />

efeqturia ivermeqtini, 200 mg/kg PO erTjera<strong>da</strong>d.<br />

tansacmeli, TeTreuli <strong>da</strong> pirsaxocebi un<strong>da</strong> gamoixarSos <strong>da</strong> <strong>da</strong>uTovdes<br />

gaSrobis Semdeg.<br />

munis <strong>mkurnaloba</strong> un<strong>da</strong> Cautardes sqesobriv partniors <strong>da</strong> yvelas vinc<br />

sayofacxovrebo kontaqtSi iyo <strong>avadmyofTa</strong>n.<br />

7.gaidlaini, romelsac eyrdnoba aRniSnuli protokoli<br />

aRniSnuli protokoli eyrdnoba jan<strong>da</strong>cvis msoflio organizaciis 2006<br />

wlis gaidlains: “<strong>aiv</strong>/<strong>SidsiT</strong> <strong>da</strong>avadebul mozrdil <strong>da</strong> mozard pirebSi<br />

oportunistuli infeqciebis profilaqtika <strong>da</strong> <strong>mkurnaloba</strong>”, aseve<br />

protokoli Sejerebulia DHHS, USA-AIS <strong>da</strong> EACS 2005 wlis oportunistuli<br />

infeqciebis mkurnalobis gaidlainebTan.<br />

181


<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis fonze ganviTarebuli stafilokokuri<br />

folikulitis marTvis saxelmwifo stan<strong>da</strong>rti (protokoli)<br />

1.<strong>da</strong>avadebis /nozologiis / sindromis mokle ganmarteba _ <strong>aiv</strong><br />

<strong>infeqcia</strong>/Sidsi ewodeba a<strong>da</strong>mianis imunodeficitis virusiT gamowveul<br />

infeqciur <strong>da</strong>avadebas. folikuliti _ kanis <strong>infeqcia</strong>a, romlis drosac<br />

procesi Tmis folikulSia lokalizebuli. <strong>aiv</strong> inficirebulebs<br />

xSirad uviTardebaT pustularuli perifolikuliti. folikulits,<br />

rogorc wesi, iwvevs Staphylococcus aureus, magram sxva<br />

mikroorganizmebsac SeuZlia misi gamowveva.<br />

2.kriteriumebi _<br />

a)<strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli<br />

kriteriumebia: <strong>aiv</strong> antisxeulebis arseboba sisxlis SratSi<br />

imunoblotingis meTodiT, <strong>aiv</strong> rnm-is raodenobrivad <strong>da</strong>/an <strong>aiv</strong><br />

provirus dnm-is Tvisobrivad aRmoCena sisxlSi polimerizaciis<br />

jaWvuri reaqciis meTodiT. stafilokokuri folikulitis diagnozi<br />

ismeba <strong>klinikuri</strong> gamovlinebebis safuZvelze. gamonayari<br />

warmodgenilia mravlobiTi wvrili (5 mm diametris), hiperemiuli<br />

folikulebiT, romlebic centrSi <strong>da</strong>Cirqebulia. xSirad elementebs<br />

aqvT midrekileba gaerTianebisaken. kanis <strong>da</strong>zianebas Tan axlavs<br />

qavili.<br />

b)gamomricxavi _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis gamomricxavi kriteriumebia: <strong>aiv</strong><br />

antisxeulebis ar arseboba sisxlis SratSi imunofermentuli<br />

meTodiT, raodenobrivad <strong>aiv</strong> rnm-is <strong>da</strong>/an Tvisobrivad <strong>aiv</strong> provirus<br />

dnm-is ar arseboba sisxlSi polimerizaciis jaWvuri reaqciis<br />

meTodiT. stafilokokuri folikulitis gamomricxavi kriteriumia<br />

Sesabamisi <strong>klinikuri</strong> suraTis ar arseboba.<br />

3.simptomebi <strong>da</strong> niSnebi<br />

a)<strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidss paTognomuri <strong>klinikuri</strong> niSnebi<br />

ar gaaCnia. igi miekuTvneba laboratoriulad sadiagnozo <strong>da</strong>avadebebs.<br />

simptomebi<strong>da</strong>n SeiZleba gamovyoT: gaxangrZlivebuli cxeleba,<br />

gaxangrZlivebuli faRaraTi, limfadenopaTia, aramotivirebuli<br />

profuzuli oflianoba, Zlieri saerTo sisuste, aramotivirebuli wonaSi<br />

kleba (erTi Tvis ganmavlobaSi sxeulis wonis 10% <strong>da</strong> meti), sxva<strong>da</strong>sxva<br />

gamonayari kansa <strong>da</strong> lorwovanze, kandidozuri ezofagiti, cns-is<br />

atipiuri <strong>da</strong>zianebebi <strong>da</strong> sxva. stafilokokuri folikulitis dros<br />

gamonayari warmodgenilia mravlobiTi wvrili (5 mm diametris),<br />

hiperemiuli folikulebiT, romlebic centrSi <strong>da</strong>Cirqebulia. xSirad<br />

elementebs aqvT midrekileba gaerTianebisaken. kanis <strong>da</strong>zianebas Tan<br />

axlavs qavili.<br />

b)gamomricxavi _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis gamomricxavi simptomebi ar<br />

arsebobs, <strong>aiv</strong> inficirebuli wlebis ganmavlobaSi SeiZleba Civilebs ar<br />

warmoadgendes. stafilokokuri folikulitis gamomricxavi faqtoria<br />

Sesabamisi gamonayaris ar arseboba.<br />

182


4.diagnostikur _ laboratoriuli testebi <strong>da</strong> specialistTa<br />

konsultaciebi<br />

CD3, CD4, CD8 limfocitebis absoluturi ricxvis gansazRvra, <strong>aiv</strong><br />

virusuli <strong>da</strong>tvirTvis gansazRvra polimerizaciis jaWvuri reaqciis<br />

meTodiT, sisxlis saerTo analizi, RviZlis funqciuri sinjebi,<br />

Tirkmlis funqciuri sinjebi, virusuli hepatitis markerebi, pustulis<br />

SigTavsis baqteriologiuri gamokvleva, dermatologis konsultacia.<br />

5. stafilokokuri folikulitis <strong>mkurnaloba</strong><br />

I rigis preparati<br />

cefaleqsini 500 mg PO 4-jer dReSi 7-21 dRe.<br />

alternatiuli preparati<br />

kloksacilini 500 mg PO 4-jer dReSi 7-21 dRe.<br />

7.gaidlaini, romelsac eyrdnoba aRniSnuli protokoli<br />

aRniSnuli protokoli eyrdnoba jan<strong>da</strong>cvis msoflio organizaciis 2006<br />

wlis gaidlains: “<strong>aiv</strong>/<strong>SidsiT</strong> <strong>da</strong>avadebul mozrdil <strong>da</strong> mozard pirebSi<br />

oportunistuli infeqciebis profilaqtika <strong>da</strong> <strong>mkurnaloba</strong>”, aseve<br />

protokoli Sejerebulia DHHS, USA-AIS <strong>da</strong> EACS 2005 wlis oportunistuli<br />

infeqciebis mkurnalobis gaidlainebTan.<br />

183


<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis fonze ganviTarebuli kontagiozuri moluskis<br />

marTvis saxelmwifo stan<strong>da</strong>rti (protokoli)<br />

1.<strong>da</strong>avadebis /nozologiis / sindromis mokle ganmarteba _ <strong>aiv</strong><br />

<strong>infeqcia</strong>/Sidsi ewodeba a<strong>da</strong>mianis imunodeficitis virusiT gamowveul<br />

infeqciur <strong>da</strong>avadebas. kontagiozuri moluski _ kanis ze<strong>da</strong>piruli<br />

<strong>infeqcia</strong>a, romelsac iwvevs kontagiozuri moluskis virusi. <strong>aiv</strong><br />

inficirebulebSi <strong>aiv</strong> negatiurebisgan gansxvavebiT: elementebi<br />

raodenobrivad bevria, xangrZlivad persistirebs, ufro msxvilia <strong>da</strong><br />

Znelad eqvemdebareba <strong>mkurnaloba</strong>s.<br />

2.kriteriumebi _<br />

a)<strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli<br />

kriteriumebia: <strong>aiv</strong> antisxeulebis arseboba sisxlis SratSi<br />

imunoblotingis meTodiT, <strong>aiv</strong> rnm-is raodenobrivad <strong>da</strong>/an <strong>aiv</strong><br />

provirus dnm-is Tvisobrivad aRmoCena sisxlSi polimerizaciis<br />

jaWvuri reaqciis meTodiT. kontagiozuri moluskis diagnozi ismeba<br />

<strong>da</strong>maxasiaTebeli elementis aRmoCenisas. specifikuri diagnostikuri<br />

testi virusis aRmosaCenad ar arsebobs.<br />

b)gamomricxavi _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis gamomricxavi kriteriumebia: <strong>aiv</strong><br />

antisxeulebis ar arseboba sisxlis SratSi imunofermentuli<br />

meTodiT, raodenobrivad <strong>aiv</strong> rnm-is <strong>da</strong>/an Tvisobrivad <strong>aiv</strong> provirus<br />

dnm-is ar arseboba sisxlSi polimerizaciis jaWvuri reaqciis<br />

meTodiT. kontagiozuri moluski gamomricxavi kriteriumia Sesabamisi<br />

gamonayaris ar arseboba.<br />

3.simptomebi <strong>da</strong> niSnebi<br />

a)<strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidss paTognomuri <strong>klinikuri</strong><br />

niSnebi ar gaaCnia. igi miekuTvneba laboratoriulad sadiagnozo<br />

<strong>da</strong>avadebebs. simptomebi<strong>da</strong>n SeiZleba gamovyoT: gaxangrZlivebuli<br />

cxeleba, gaxangrZlivebuli faRaraTi, limfadenopaTia,<br />

aramotivirebuli profuzuli oflianoba, Zlieri saerTo sisuste,<br />

aramotivirebuli wonaSi kleba (erTi Tvis ganmavlobaSi sxeulis<br />

wonis 10% <strong>da</strong> meti), sxva<strong>da</strong>sxva gamonayari kansa <strong>da</strong> lorwovanze,<br />

kandidozuri ezofagiti, cns-is atipiuri <strong>da</strong>zianebebi <strong>da</strong> sxva.<br />

kontagiozuri moluskis gamomwvevi kanSi SeRwevisas iwvevs 2-5 mm<br />

diametris kanisferi mkvrivi papulebis ganviTarebas. papulebi Seicavs<br />

TeTr cximovan sekrets. gamonayaris elementebi SeiZleba ganviTardes<br />

sxeulis nebismier adgilas, xSirad iyos ucvlelad mravali Tvis<br />

manZilze <strong>da</strong>/an gaqres <strong>da</strong> Semdeg kvlav gaCndes.<br />

b)gamomricxavi _ <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis gamomricxavi simptomebi ar<br />

arsebobs, <strong>aiv</strong> inficirebuli wlebis ganmavlobaSi SeiZleba Civilebs ar<br />

warmoadgendes. kontagiozuri moluskis gamomricxavi faqtoria<br />

Sesabamisi gamonayaris ar arseboba.<br />

184


4.diagnostikur _ laboratoriuli testebi <strong>da</strong> specialistTa<br />

konsultaciebi<br />

CD3, CD4, CD8 limfocitebis absoluturi ricxvis gansazRvra, <strong>aiv</strong><br />

virusuli <strong>da</strong>tvirTvis gansazRvra polimerizaciis jaWvuri reaqciis<br />

meTodiT, sisxlis saerTo analizi, RviZlis funqciuri sinjebi,<br />

Tirkmlis funqciuri sinjebi, virusuli hepatitis markerebi, eqim<br />

dermatologis konultacia.<br />

5.kontagiozuri moluskis <strong>mkurnaloba</strong><br />

kontagiozuri moluski <strong>mkurnaloba</strong> mdgomareobs papulis rbili<br />

SigTavsis mocilebaSi, romlis Semdeg papula qreba. mkurnalobis taqtika<br />

yvela SemTxvevaSi individualuria. arsebobs kanis <strong>da</strong>zianebuli ubnis<br />

<strong>da</strong>muSavebis sxva<strong>da</strong>sxva meTodi. elementebs <strong>da</strong>muSaveba SesaZlebelia<br />

Semdegi meTodebis gamoyenebiT:<br />

_ kiuretaJi<br />

_ qimiuri destruqcia fenolis koncentrirebuli xsnariT<br />

_ krioTerapia<br />

_ eleqtrokoagulacia<br />

cnobilia, rom <strong>aiv</strong> inficirebulebSi arT-s <strong>da</strong>wyeba xels uwyobs<br />

kontagiozuri moluskis eliminacias. naCvenebi iyo, rom antivirusuli<br />

preparati – cidofoviri, romelsac aqvs Zlieri antiretrovirusuli<br />

moqmedeba, aseve efeqturia kontagiozuri moluskis samkurnalod<br />

7.gaidlaini, romelsac eyrdnoba aRniSnuli protokoli<br />

aRniSnuli protokoli eyrdnoba jan<strong>da</strong>cvis msoflio organizaciis 2006<br />

wlis gaidlains: “<strong>aiv</strong>/<strong>SidsiT</strong> <strong>da</strong>avadebul mozrdil <strong>da</strong> mozard pirebSi<br />

oportunistuli infeqciebis profilaqtika <strong>da</strong> <strong>mkurnaloba</strong>”, aseve<br />

protokoli Sejerebulia DHHS, USA-AIS <strong>da</strong> EACS 2005 wlis oportunistuli<br />

infeqciebis mkurnalobis gaidlainebTan.<br />

185


<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/<strong>SidsiT</strong> avadmyofebSi B hepatitis virusiT ko-infeqciis<br />

marTvis saxelmwifo stan<strong>da</strong>rti (protokoli)<br />

1. <strong>da</strong>avadebis /nozologiis/sindromis mokle ganmarteba – B hepatiti<br />

a<strong>da</strong>mianis B hepatitis virusiT gamowveuli infeqciuri <strong>da</strong>avadebaa. <strong>aiv</strong><br />

<strong>infeqcia</strong>/Sidsi ewodeba a<strong>da</strong>mianis imunodeficitis virusiT gamowveul<br />

infeqciur <strong>da</strong>avadebas. orive paTogeniT erTdroulad <strong>da</strong>avadebisas<br />

saubaria <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis <strong>da</strong> B hepatitis virusiT ko<strong>infeqcia</strong>ze.<br />

2.kriteriumebi –<br />

a) <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli – <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli<br />

kriteriumebia: <strong>aiv</strong> antisxeulebis arseboba sisxlis SratSi<br />

imunoblotingis meTodiT, <strong>aiv</strong> rnm-is <strong>da</strong>/an <strong>aiv</strong> provirusis<br />

dnm-is aRmoCena sisxlSi polimerizaciis jaWvuri reaqciis<br />

meTodiT; BB hepatitis virusiT <strong>da</strong>avadebis <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli<br />

kriteriumia HBsAg-is arseboba sisxlis SratSi.<br />

imunofermentuli analizis meTodiT. HBsAg-is arseboba > 6<br />

Tveze meti xangrZlivobiT qronikuli HBV infeqciis<br />

maCvenebelia. qronikuli HBV infeqciis sxva<strong>da</strong>sxva variantis<br />

sadiagnostiko markerebia: HBeAg, Anti-HBe <strong>da</strong> HBV DNA.<br />

b) gamomricxavi – <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis gamomricxavi<br />

kriteriumebia: A<strong>aiv</strong> antisxeulebis ararseboba sisxlis<br />

SratSi imunofermentuli analizis meTodiT, <strong>aiv</strong> rnm-is<br />

<strong>da</strong>/an <strong>aiv</strong> provirus dnm-is ararseboba sisxlSi<br />

polimerizaciis jaWvuri reaqciis meTodiT. B hepatitis<br />

virusiT infeqciis gamomricxavi kriteriumebia: H HBsAg-is <strong>da</strong><br />

Anti-HBc antisxeulebis ararseboba sisxlis SratSi.<br />

3.simptomebi <strong>da</strong> niSnebi<br />

a)<strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli - <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidss paTognomuri <strong>klinikuri</strong><br />

niSnebi ar gaaCnia, igi miekuTvneba laboratoriulad sadiagnozo<br />

<strong>da</strong>avadebebs. simptomebi<strong>da</strong>n SesaZloa gamovyoT: gaxangrZlivebuli<br />

cxeleba, gaxangrZlivebuli faRaraTi, limfadenopaTia,<br />

aramotivirebuli profuzuli oflianoba, Zlieri saerTo<br />

sisuste, aramotivirebuli wonaSi kleba (1 Tvis ganmavlobaSi<br />

sxeulis wonis 10% an meti), sxva<strong>da</strong>sxva gamonayari kansa <strong>da</strong><br />

lorwovanze, kandidozuri ezofagiti, cns-is atipiuri<br />

<strong>da</strong>zianebebi. B hepatiti mwvave stadiaze SesaZloa usimptomod<br />

mimdinareobs, umetes SemTxvevaSi mwvave B hepatitis dros<br />

avadmyofs aReniSneba zoga<strong>da</strong>d hepatitis niSnebi, rogoricaa:<br />

siyviTle, saerTo sisuste, Sardis gamuqeba, ganavlis gaRiaveba,<br />

zogjer sxeulis temperatutis momateba, diskomforti muclis<br />

RruSi, gulisrevis SegrZneba, Rebineba <strong>da</strong> sxva intoqsikaciis<br />

movlenebi. <strong>da</strong>avadebam 1.4%-Si SesaZloa miiRos fulminanturi<br />

mimdinareoba. <strong>avadmyofTa</strong> 10-15%-Si <strong>da</strong>avadeba qronikul<br />

mimdinareobas Rebulobs <strong>da</strong> qronikuli B hepatiti praqtikulad<br />

xasiaTdeba usimptomo mimdinareobiT, SesaZlebelia gamoxatuli<br />

iyos mxolod zogadi saerTo sisuste.<br />

b) gamomricxavi - qronikul B hepatitis iseve rogorc <strong>aiv</strong><br />

<strong>infeqcia</strong>/Sidsis gamomricxavi simptomebi ar arsebobs, qronikul B<br />

186


hepatitiTa <strong>da</strong> <strong>aiv</strong>-iT koinficirebuli pacienti wlebis ganmavlobaSi<br />

SeiZleba Civilebs ar warmoadgendes.<br />

4.diagnostikur-laboratoriuli testebi<br />

yvela HIV <strong>da</strong>debiT avadmyofs un<strong>da</strong> Cautardes gamokvleva HBsAg-ze <strong>da</strong><br />

anti-HBc antisxeulebze(AII). im SemTxvevaSi, Tu HBsAg uaryofiTia <strong>da</strong> anti-<br />

HBc <strong>da</strong>debiTi, maSin avadmyofs un<strong>da</strong> Cautardes gamokvleva anti-HBs-ze(AII)<br />

<strong>da</strong> ga<strong>da</strong>wydes esaWiroeba Tu ara avadmyofs HBV vaqcinacia.<br />

yvela avadmyofs, romelsac aqvs <strong>da</strong>debiTi HBsAg un<strong>da</strong> Cautardes<br />

gamokvleva anti-HDV-ze(AII).<br />

yvela avadmyofs, romelsac aqvs <strong>da</strong>debiTi HBsAg un<strong>da</strong><br />

un<strong>da</strong> Cautardes Semdegi gamokvlevebi:<br />

HBeAg <strong>da</strong> anti-HBe, HBV dnm-is gansazRvra, RviZlis ultrabgeriTi<br />

gamokvleva, RviZlis biofsia an fibrozis arainvaziuri markerebis<br />

gansazRvra RviZlis <strong>da</strong>avadebis simZimis Sesafaseblad, ALT-is gansazRvra<br />

(seriuli), CD3, CD4, CD8 limfocitebis absoluturi ricxvis gansazRvra,<br />

<strong>aiv</strong> virusuli <strong>da</strong>tvirTvis gansazRvra, sisxlis saerTo analizi.<br />

5.<strong>mkurnaloba</strong><br />

HBV infeqciis mkurnalobis SemTxvevaSi HIV koinfeqciT avadmyofebSi<br />

gaTvaliswinebul un<strong>da</strong> iqnas 2 ZiriTadi varianti:<br />

1. HBV mkurnalobis algoriTmi HIV koinfeqciiT avadmyofebisTvis,<br />

romelTac ar esaWiroebaT arv <strong>mkurnaloba</strong>. H<br />

HBV/HIV koinfeqciiT<br />

avadmyofebi HAART-is<br />

Cvenebis gareSeE.<br />

HBV DNA, ALT,<br />

HBeAg<br />

ALT-is normaluri<br />

done, HBV DNA-is<br />

<strong>da</strong>bali done<br />

HBVaqtiuri<br />

<strong>da</strong>avadeba, maRali<br />

HBV DNA.*<br />

dinamikaSi<br />

<strong>da</strong>kvirveba<br />

RviZlis <strong>da</strong>avadebis<br />

statusi<br />

RviZlis araaqtiuri<br />

an msubuqi <strong>da</strong>avadeba**<br />

aqtiuri <strong>da</strong>/an<br />

progresirebadi <strong>da</strong>avadeba***<br />

187


dinamikaSi<br />

<strong>da</strong>kvirveba<br />

CD4≥500/mm 3 CD420000IU/ml HBeAg(+) pozitiurisTvis, HBV DNA>2000IU/ml HBeAg(-) negatiurisTvis.<br />

** Metavir _F2<br />

HBV/HIV koinfeqciiT avadmyofebisTvis, romelTac ar esaWiroebaT arv<br />

<strong>mkurnaloba</strong> HBV infeqciis samkurnalod SerCevis preparati aris<br />

interferoni.<br />

mkurnalobis reJimebi aris Semdegi:<br />

1. HBeAg (+) pozitiuri avadmyofebisTvis.<br />

stan<strong>da</strong>rtuli INF 5-6 MU/dReSi an 10 MU 3-jer kviraSi 4-6 Tve.<br />

2. HBeAg (-) negatiuri avadmyofebisTvis.<br />

stan<strong>da</strong>rtuli INF 3-6 MU 3-jer kviraSi 12 Tve.<br />

an<br />

3. PEG-INF 2a 180mkg 1- jer kviraSi 12 Tve. HBeAg/ anti-HBe statusisgan<br />

<strong>da</strong>moukideblad.<br />

4. im SemTxvevaSi Tu interferoni ukunaCvenebia gamoyenebul un<strong>da</strong> iqnas<br />

adefoviri 10mg dReSi.<br />

2. HBV mkurnalobis algoriTmi HIV koinfeqciiT avadmyofebisTvis,<br />

romelTac WirdebaT arv <strong>mkurnaloba</strong>. H<br />

HBV/HIV koinfeqciiT<br />

avadmyofebi romelTac<br />

WirdebaT HAART .<br />

maRali HBV DNA<br />

<strong>da</strong>bali HBV DNA<br />

avadmyofebi<br />

ciroziT<br />

lamivudin rezistentuli<br />

avadmyofebi<br />

HAART SerCevis reJimi<br />

188<br />

HAART romelSic<br />

Sedis tenofoviri +<br />

lamivudini an<br />

emtricitabini


avadmyofebi<br />

lamivudinis mimarT<br />

rezistentobis<br />

gareSi<br />

HAART romelSic<br />

Sedis tenofoviri<br />

+ lamivudini an<br />

emtricitabini<br />

un<strong>da</strong> Canacvldes erTi<br />

NRTI tenofoviriT an<br />

<strong>da</strong>ematos tenofoviri<br />

HBV/HIV koinfeqciiT avadmyofebisTvis, romelTac esaWiroebaT arv<br />

<strong>mkurnaloba</strong> <strong>da</strong> HBV <strong>mkurnaloba</strong> gaTvaliswinebul un<strong>da</strong> iqnas Semdegi:<br />

a) Tu HBV DNA aris maRali koncentraciiT, maSin HAART aucileblad<br />

un<strong>da</strong> Seicavdes or medikaments romelsac gaaCnia ormagi aqtivoba<br />

rogorc HBV aseve HIV mimarT.<br />

b) lamivudinis mimarT rezistentobis SemTxvevaSi, roca HIV <strong>infeqcia</strong><br />

kontrolirebadia, erT-erTi NRTI un<strong>da</strong> Seicvalos tenofoviriT.<br />

g) lamivudinis mimarT rezistentobis SemTxvevaSi, roca HIV <strong>infeqcia</strong><br />

kargad ar kontrolirdeba, pirvel rigSi yuradreba un<strong>da</strong> mieqces<br />

HHAART-s, romelic kargad gaakontrolebs <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>s <strong>da</strong> <strong>da</strong>ematos<br />

tenofoviri.<br />

d) avadmyofebSi romelTac aqvT cirozi HBV mkurnalobis sakiTxi un<strong>da</strong><br />

ga<strong>da</strong>wydes HBV DNA-s <strong>da</strong>bali maCveneblis dros. (HBV DNA>200IU/ml). aseT<br />

avadmyofebSi interferoni ukunaCvenebia.<br />

D<br />

fulminanturi mwvave B hepatitis <strong>mkurnaloba</strong> HIV koinfeqciiT<br />

avadmyofebSi<br />

Cveulebriv mwvave B hepatiti SemTxvevaTa maRal procentSi mTavrdeba<br />

gamojanmrTelebiT <strong>da</strong> amitom <strong>mkurnaloba</strong>s ar saWiroebs.<br />

fulminanturi mwvave B hepatitis SemTxvevaSi lamivudiniT <strong>mkurnaloba</strong><br />

un<strong>da</strong> iqnas ganxiluli, miuxe<strong>da</strong>vad <strong>aiv</strong>-is mimarT rezistentobis<br />

ganviTarebis riskisa.<br />

tenofoviris <strong>da</strong> adefoviris <strong>da</strong>niSvnisgan Tavi un<strong>da</strong> iqnas Sekavebuli am<br />

medikamentebis gamoxatuli nefrotoqsiurobis gamo.<br />

6.reabilitacia <strong>da</strong> <strong>da</strong>kvirveba<br />

189


HBV mkurnalobis efeqturoba HBeAg (+) pozitiur avadmyofebSi fasdeba<br />

anti-HBe-is myari serokonversiiT, xolo HBeAg (-) negatiur avadmyofebSi<br />

ALT-s myari normalizebiT <strong>da</strong> HBV dnm-is myari supresiiT(


<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/<strong>SidsiT</strong> avadmyofebSi C hepatitis virusiT ko-infeqciis<br />

marTvis saxelmwifo stan<strong>da</strong>rti (protokoli)<br />

1.ganmarteba – C hepatiti a<strong>da</strong>mianis C hepatitis virusiT gamowveuli<br />

infeqciuri <strong>da</strong>avadebaa. <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsi ewodeba a<strong>da</strong>mianis<br />

imunodeficitis virusiT gamowveul infeqciur <strong>da</strong>avadebas. orive<br />

paTogeniT erTdroulad <strong>da</strong>avadebisas saubaria <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis <strong>da</strong><br />

C hepatitis virusiT ko<strong>infeqcia</strong>ze.<br />

2. kriteriumebi –<br />

a) <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli – <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli<br />

kriteriumebia: <strong>aiv</strong> antisxeulebis arseboba sisxlis SratSi<br />

imunoblotingis meTodiT, <strong>aiv</strong> rnm-is <strong>da</strong>/an <strong>aiv</strong> provirusis<br />

dnm-is aRmoCena sisxlSi polimerizaciis jaWvuri reaqciis<br />

meTodiT; C hepatitis virusiT <strong>da</strong>avadebis <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli<br />

kriteriumebia: C hepatitis virusis sawinaaRmdego<br />

antisxeulebis arseboba sisxlis SratSi imunofermentuli<br />

analizis meTodiT <strong>da</strong>/an C hepatitis virusis rnm-is aRmoCena<br />

sisxlSi polimerizaciis jaWvuri reaqciis meTodiT.<br />

b) gamomricxavi – <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis gamomricxavi<br />

kriteriumebia: A<strong>aiv</strong> antisxeulebis ararseboba sisxlis<br />

SratSi imunofermentuli analizis meTodiT, <strong>aiv</strong> rnm-is<br />

<strong>da</strong>/an <strong>aiv</strong> provirus dnm-is ararseboba sisxlSi<br />

polimerizaciis jaWvuri reaqciis meTodiT. C hepatitis<br />

virusiT infeqciis gamomricxavi kriteriumebia: C hepatitis<br />

virusis sawinaaRmdego antisxeulebis ararseboba, <strong>da</strong>/an C<br />

hepatitis virusis rnm-is ararseboba sisxlSi<br />

polimerizaciis jaWvuri reaqciis meTodiT.<br />

3. simptomebi <strong>da</strong> niSnebi<br />

a) <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli - <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidss paTognomuri<br />

<strong>klinikuri</strong> niSnebi ar gaaCnia, igi miekuTvneba<br />

laboratoriulad sadiagnozo <strong>da</strong>avadebebs. simptomebi<strong>da</strong>n<br />

SesaZloa gamovyoT: gaxangrZlivebuli cxeleba,<br />

gaxangrZlivebuli faRaraTi, limfadenopaTia,<br />

aramotivirebuli profuzuli oflianoba, Zlieri saerTo<br />

sisuste, aramotivirebuli wonaSi kleba (1 Tvis<br />

ganmavlobaSi sxeulis wonis 10% an meti), sxva<strong>da</strong>sxva<br />

gamonayari kansa <strong>da</strong> lorwovanze, kandidozuri ezofagiti,<br />

cns-is atipiuri <strong>da</strong>zianebebi; C hepatiti mwvave stadiaze<br />

ZiriTa<strong>da</strong>d usimptomod mimdinareobs, mxolod SemTxvevaTa<br />

25%-Si SeasaZloa gamovlindes simptomebi: siyviTle, saerTo<br />

sisuste, Sardis gamuqeba, ganavlis gaRiaveba, zogjer<br />

sxeulis temperatutis momateba, diskomforti muclis<br />

RruSi, gulisrevis SegrZneba, Rebineba <strong>da</strong> sxva intoqsikaciis<br />

movlenebi. <strong>da</strong>avadeba SemTxvevaTa 80%-Si qronikul<br />

mimdinareobas Rebulobs <strong>da</strong> qronikuli C hepatiti<br />

praqtikulad xasiaTdeba usimptomo mimdinareobiT,<br />

SesaZlebelia gamoxatuli iyos mxolod zogadi saerTo<br />

sisuste. aqe<strong>da</strong>n gamomdinare C hepatitic miekuTvneba<br />

laboratiriulad <strong>da</strong>siagnostiko <strong>da</strong>avadebebs.<br />

191


) gamomricxavi - <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis gamomricxavi simptomebi<br />

<strong>da</strong> niSnebi ar arsebobs, <strong>aiv</strong> inficirebuls wlebis<br />

ganmavlobaSi SesaZloa simptomebi ar aReniSnebodes; C<br />

hepatitis virusiT infeqciis simptomebi <strong>da</strong> niSnebi aseve ar<br />

arsebobs <strong>da</strong> avadmyofs wlebis ganmavlobaSi SesaZloa ar<br />

aReniSnebodes araviTari simptomi.<br />

4. diagnostikur-laboratoriuli testebi.<br />

yvela HIV <strong>da</strong>debiT avadmyofs udna Cautardes gamokvleva<br />

anti-HCV antisxeulebze(AII). Anti-HCV (+) pozitiuri Sedegis<br />

SemTxvevaSi un<strong>da</strong> Catardes HCV RNA-s gansazRvra.<br />

yvela avadmyofs, romelsac aqvs HCV RNA (+) pozitiuri un<strong>da</strong><br />

Catardes Semdegi gamokvlevebi:<br />

1. ΗCV genotipis gansazRvra .<br />

2. HCV virusuli <strong>da</strong>tvirTvis gansazRvra.<br />

3. sisxlis saerTo analizi, ALT, AST, G-GT, kreatinini.<br />

4. RviZlis ultrabgeriTi gamokvleva.<br />

5. RviZlis biofsia an fibrozis arainvaziuri markerebis<br />

gansazRvra RviZlis <strong>da</strong>avadebis simZimis Sesafaseblad<br />

6 CD3, CD4, CD8 limfocitebis absoluturi ricxvis gansazRvra,<br />

<strong>aiv</strong> virusuli <strong>da</strong>tvirTvis gansazRvra.<br />

5. <strong>mkurnaloba</strong><br />

HCV infeqciis samkurnalod HCV/HIV ko-infeqciiT avadmyofbSi gamoiyeneba<br />

kombinirebuli antivirusuli <strong>mkurnaloba</strong> pegilirebuli alfa<br />

interferoniT <strong>da</strong> ribaviriniT.<br />

mwvave C hepatitis mkurnalobis sakiTxi ko_infeqciiT avadmyofebSi jerjerobiT<br />

sabolood ga<strong>da</strong>Wrili ar aris.<br />

qronikuli C hepatitis <strong>mkurnaloba</strong>: Tu qronikuli C hepatitis diagnozi<br />

ganisazRvra <strong>aiv</strong> infeqciis adreul stadiaze (manamde, sanam avadmyofs ar<br />

Wirdeba HAART <strong>mkurnaloba</strong>) HCV infeqciis <strong>mkurnaloba</strong> <strong>da</strong>wyebul un<strong>da</strong><br />

iqnas. (AIII).<br />

Tu ko-infeqciT avadmyofebs aqvT Rrma imunodeficiti, jer <strong>da</strong>wyebul<br />

un<strong>da</strong> iqnas HAART <strong>da</strong> HCV mkurnalobis sakiTxi ganxilul un<strong>da</strong> iqnas<br />

mxolod CD4 ujredebis raodenobis momatebis Semdeg.(AII).<br />

HCV infeqciis mkurnalobis rejimi HIV koinfeqciiT avadmyofebSi<br />

interferoni:<br />

- PEG-IFN alpha 2α- 180 mkg 1 Xjer kviraSi an PEG-IFN alpha 2b 1.5 mkg/kg<br />

kviraSi erTxel.<br />

ribavirini<br />

- HCV 1 <strong>da</strong> HCV 4 genotipiT avadmyofebisTvis maRali virusuli<br />

<strong>da</strong>tvirTviT ribavirini 1000-1200 mg dReSi 1-jer (mkurnalobis<br />

<strong>da</strong>wyeba)(BIII)<br />

192


- yvela sxva SemTxvevaSi (maT Soris HCV 1 <strong>da</strong> HCV 4 genotipiT<br />

avadmyofebisTvis <strong>da</strong>bali virusuli <strong>da</strong>tvirTviT) ribavirini 800 mg<br />

dReSi 1-jer (AII).<br />

HIV/HCV ko-infeqciiT avadmyofebSi, genotipisgan <strong>da</strong>moukideblad<br />

mkurnalobis xangrZlivoba Seadgens 48 kviras (BI).<br />

HCV infeqciis mkurnalobis algoriTmi HCV/HIV koinfeqciiT<br />

avadmyofebSi<br />

HCV/HIV ko<strong>infeqcia</strong><br />

HCV RNA (+) <strong>da</strong>debiTi<br />

CD4+ >200/mm 3<br />

( 200-350 mm 3 )<br />

CD4+ 800, 000 IU/ml)<br />

HCV 1 genotipi<br />

virsuli <strong>da</strong>tvirTva<br />

(


pegilirebuli interferonis <strong>da</strong> ribavirinis dozis cvlilebebi<br />

mkurnalobis dros ganviTarebuli hematologiuri cvlilebebis dros<br />

ribavirinis Semcireba<br />

600 mg -mde<br />

medikamentebis dozis cvlilebebi<br />

ribavirin<br />

is<br />

Sewyveta<br />

PEG-IFN-is<br />

Semcireba<br />

70%,50%, 25%-iT<br />

PEG-IFN<br />

Sewyveta<br />

neitrofilebi


menejmenti<br />

gverdiTi movlenebi<br />

antidepresantebi<br />

(seleqtiuri serotoninis<br />

ukumitacebis inhibitori)<br />

Tireoiduli hormoni<br />

klinikurad gamoxatuli depresiis SemTxvevaSi(ΑΙΙ)<br />

hipoTireozis dros (AII).<br />

β-blokatorebi<br />

hiperTireozis dros (CIII).<br />

• Tanmxlebi antiretrovirusuli medikamentebis<br />

gamoyeneba.<br />

PEG- intrferoniT <strong>da</strong> ribaviriniT kombinirebuli mkurnalobis dros<br />

cirozian avadmyofebSi di<strong>da</strong>nozini (ddI) ukunaCvenebia(EI) <strong>da</strong> aseve<br />

sasurvelia ar iqnas gamoyenebuli RviZlis naklebad mZime <strong>da</strong>zianebis<br />

dros.(EII).<br />

PEG- intrferoniT <strong>da</strong> ribaviriniT kombinirebuli mkurnalobis dros<br />

stavudini (d4T) gansakuTrebiT di<strong>da</strong>nozinTan(ddI) kombinaciaSi ar un<strong>da</strong><br />

iqnas gamoyenebuli, radgan am dros izrdeba laqtat acidozis<br />

ganviTarebis riski.(EII).<br />

aseve HCV –s kombinirebuli antivirusuli mkurnalobis dros HIV koinfeqciiT<br />

avadmyofebSi zidovudinis gamoyenebisgan Tavi un<strong>da</strong> iqnas<br />

Sekavebuli, radgan zidovudini zrdis anemiis <strong>da</strong> neitropeniis<br />

ganviTarebis risks(DII).<br />

PI –s gamoyeneba amcirebs myari virusuli pasuxis(SVR) ganviTarebis<br />

albaTobas HIV/HCV ko-infeqciiT avadmyofebSi, Tumca jer-jerobiT<br />

kategoriuli uaryofiTi rekomen<strong>da</strong>ciebi PI –s gamoyenebis mimarT ar aris.<br />

NVP (nevirapini) sifrTxiliT un<strong>da</strong> iqnas gamoyenebuli(AII).<br />

6. reabilitacia <strong>da</strong> <strong>da</strong>kvirveba<br />

HCV antivirusul <strong>mkurnaloba</strong>ze myofi avadmyofebis<br />

monitoringi, mkurnalobis tolerantobis <strong>da</strong> mkurnalobis<br />

efeqturobis Sefasebis mizniT<br />

maCveneblebi<br />

1,2 4 8 12 16 20 24 28 32 34 36 48 72<br />

mkurnalobis<br />

tolerantoba<br />

sisxlis<br />

saerTo<br />

Trombocite X X<br />

X X X X X X X X X X X<br />

195


i<br />

CD4 X X X X X X X X X<br />

TSH X X X<br />

HCV RNA<br />

raodenobri<br />

vi (VL)<br />

X<br />

mkurnalobis<br />

efeqturoba<br />

HCV RNA<br />

Tvisobrivi X X X<br />

‣ antivirusuli mkurnalobis <strong>da</strong>wyebi<strong>da</strong>n 12 kviraze Tu HCV virusuli<br />

<strong>da</strong>tvirTva gax<strong>da</strong> aragansazRvradi an Semcir<strong>da</strong> sul cota 2 log 10 -iT, es<br />

niSnavs, rom <strong>mkurnaloba</strong>ze adreuli virusuli pasuxi(EVR) miRebulia<br />

<strong>da</strong> <strong>mkurnaloba</strong> un<strong>da</strong> gagrZeldes.<br />

‣ Tu HCV virusuli <strong>da</strong>tvirTva ar Semcir<strong>da</strong> sul cota 2 log 10 -iT,<br />

<strong>mkurnaloba</strong> un<strong>da</strong> Sewydes, radgan aseT SemTxvevaSi myari virusuli<br />

pasuxis(SVR) ar miReba mosalodnelia <strong>da</strong>axloebiT 99-100%-Si.(AII).<br />

‣ zemoT aRniSnuli vrceldeba HCV nebismieri genotipiT avadmyofze.<br />

‣ amis Semdeg mkurnalobis <strong>da</strong>wyebi<strong>da</strong>n 24 kviraze rekomendebulia HCV<br />

RNA –is (Tvisobrivi) gansazRvra <strong>da</strong> im avadmyofebSi, romlebic am<br />

etapze rCebian HCV RNA (+) pozitiuri, <strong>mkurnaloba</strong> un<strong>da</strong> Sewydes.<br />

(radgan aseT SemTxvevaSi myari virusuli pasuxis(SVR) ar miiReba<br />

mosalodnelia <strong>da</strong>axloebiT 99-100%-Si.)<br />

‣ mkurnalobis <strong>da</strong>wyebi<strong>da</strong>n 48 kviraze un<strong>da</strong> ganisazRvros HCV RNA<br />

(Tvisobrivi) <strong>da</strong> miRebuli Sedegi <strong>da</strong>afiqsirebs mkurnalobis bolo<br />

pasuxs. (EOT)<br />

‣ mkurnalobis <strong>da</strong>mTavrebi<strong>da</strong>n 6 Tvis Semdeg kvlav un<strong>da</strong> ganisazRvros<br />

HCV RNA (Tvisobrivi). negatiuri HCV RNA mianiSnebs myari virusuli<br />

pasuxis (SVR) miRebaze, ris Semdegac <strong>da</strong>avadebis recidivis ganviTareba<br />

Zalian iSviaTia.<br />

‣ Semdgomi gamokvleva SesaZloa Catardes 12-24 Tvis Semdeg mkurnalobis<br />

<strong>da</strong>mTavrebi<strong>da</strong>n.<br />

7. gaidlaini romelsac eyrdnoba aRniSnuli protokoli<br />

aRniSnuli protokoli eyrdnoba 2006 wels janmo-s mier evropis<br />

regionisTvis gamocemul gaidlains <strong>da</strong> klinikur protokolebs<br />

“ C hepatitis <strong>da</strong> <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis koinfeqciis marTva” <strong>da</strong> evropis I<br />

konsensus konferenciis: “HBV <strong>da</strong> HCV infeqciebis marTva HIV koinfeqciiT<br />

avadmyofebSi.” (1-2, marti, 2005. parizi, safrangeTi) konsensus<br />

<strong>da</strong>dgenilebas.<br />

196


<strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis <strong>da</strong> tuberkulozis koinfeqciis marTvis<br />

saxelmwifo stan<strong>da</strong>rti (protokoli)<br />

1.ganmarteba – <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsi ewodeba a<strong>da</strong>mianis imunodeficitis<br />

virusiT gamowveul infeqciur <strong>da</strong>avadebas. tuberkulozis gamomwvevia<br />

tuberkulozis mikobaqteria. orive paTogeniT erTdroulad<br />

<strong>da</strong>avadebisas saubaria <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis <strong>da</strong> tuberkuloziT<br />

ko<strong>infeqcia</strong>ze.<br />

2.kriteriumebi –<br />

a) <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli – <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli<br />

kriteriumebia: <strong>aiv</strong> antisxeulebis arseboba sisxlis SratSi<br />

imunoblotingis meTodiT, <strong>aiv</strong> rnm-is raodenobrivad <strong>da</strong>/an<br />

<strong>aiv</strong> provirusis dnm-is Tvisobrivad aRmoCena sisxlSi<br />

polimerizaciis jaWvuri reaqciis meTodiT; tuberkuloziT<br />

<strong>da</strong>avadebis <strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli kriteriumia: avadmyofis<br />

biologiur masalaSi (maT Soris naxvelis nacxSi)<br />

mJavagamZle baqteriebis (mgb) arseboba, biologiur masalaSi<br />

kulturaluri meTodiT tuberkulozis mikobaqteriis<br />

aRmoCena.<br />

b) gamomricxavi – <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis gamomricxavi<br />

kriteriumebia: A<strong>aiv</strong> antisxeulebis ararseboba sisxlis<br />

SratSi imunofermentuli meTodiT, raodenobrivad <strong>aiv</strong> rnm-is<br />

<strong>da</strong>/an Tvisobrivad <strong>aiv</strong> provirus dnm-is ararseboba sisxlSi<br />

polimerizaciis jaWvuri reaqciis meTodiT; tuberkulozis<br />

gamomricxavi kriteriumebia: tuberkulozis <strong>da</strong>maxasiaTebeli<br />

<strong>klinikuri</strong> niSnebisa <strong>da</strong> simptomebis ar arseboba, biologiur<br />

masalaSi (maT Soris naxvelis nacxSi) baqterioskopiiT mgbsa<br />

<strong>da</strong> kulturaluri gamokvleviT tub.mikobaqteriis ar<br />

arseboba.<br />

3.simptomebi <strong>da</strong> niSnebi<br />

a)<strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebeli - <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidss paTognomuri <strong>klinikuri</strong><br />

niSnebi ar gaaCnia, igi miekuTvneba laboratoriulad sadiagnozo<br />

<strong>da</strong>avadebebs. simptomebi<strong>da</strong>n SesaZloa gamovyoT: gaxangrZlivebuli<br />

cxeleba, gaxangrZlivebuli faRaraTi, limfadenopaTia,<br />

aramotivirebuli profuzuli oflianoba, Zlieri saerTo sisuste,<br />

aramotivirebuli wonaSi kleba (1 Tvis ganmavlobaSi sxeulis wonis<br />

10% an meti), sxva<strong>da</strong>sxva gamonayari kansa <strong>da</strong> lorwovanze, kandidozuri<br />

ezofagiti, cns-is atipiuri <strong>da</strong>zianebebi; tuberkulozis<br />

<strong>da</strong>ma<strong>da</strong>sturebel simptomebs miekuTvneba: zogadi niSnebi:<br />

subfebriliteti, Ramis oflianoba, advilad <strong>da</strong>Rla, saerTo sisuste,<br />

Sromis unaris <strong>da</strong>qveiTeba, taqikardia. tuberkulozis filtvis formis<br />

dros zogad simptomatikas emateba: 2 kviris an meti xangrZlivobis<br />

xveleba (produqtiuli, mSrali an sisxliani), haeris ukmarisoba,<br />

usiamovno SegrZneba an tkivili gulmkerdSi; tuberkulozis<br />

filtvgareSe formebis dros ki zogado intoqsikaciis niSnebs emateba<br />

ama Tu im organos <strong>da</strong>zianebisaTvis <strong>da</strong>maxasiaTebeli lokaluri<br />

simptomatika.<br />

197


)gamomricxavi - <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/Sidsis gamomricxavi simptomebi <strong>da</strong> niSnebi<br />

ar arsebobs, <strong>aiv</strong> inficirebuls wlebis ganmavlobaSi SesaZloa simptomebi<br />

ar aReniSnebodes; tuberkulozis gamomricxavi niSnebi <strong>da</strong> simptobebia<br />

Civilebis ararseboba, kontaqtis ar arseboba aqtiuri tuberkuloziT<br />

<strong>da</strong>avadebulTan;<br />

mdgomareobebi <strong>da</strong>kavSirebuli aqtiur tuberkulozTan bavSvebSi<br />

tuberkulozi saeWvoa, rodesac adgili aqvs<br />

• anamnezSi kontaqts filtvis tuberkulozis <strong>da</strong><strong>da</strong>sturebul<br />

SemTxvevasTan<br />

• wiTelas ga<strong>da</strong>tanis Semdeg imunosupresiul mdgomareobas<br />

• wonaSi klebas, xvelas, paTologiur auskultaciur monacemebs<br />

filtvebSi, romelic ar <strong>da</strong>eqvemdebara farTo speqtris<br />

antibiortikoTerapias<br />

• ze<strong>da</strong>piruli limfuri kvanZebis umtkivneulo SeSupebas<br />

tuberkulozi savaraudoa, roca adgili aqvs saeWvo tuberkulozis<br />

SemTxevevas <strong>da</strong> erT-erT niSans qvemoT CamoTvlilTagan<br />

• tuberkulozis kanis testi 5 mm-ze meti induraciiT<br />

• Sesabamisi cvlilebebi gulmkerdis rentgenogramaze<br />

• Sesabamisi histologiuri cvlilebebi biofsiur masalaSi<br />

• <strong>da</strong>debiTi Sedegi antituberkulozur <strong>mkurnaloba</strong>ze<br />

tuberkulozi <strong>da</strong><strong>da</strong>sturebulia, roca<br />

• tuberkulozis mikobaqteria identificirebulia biologiur<br />

sekretebSi an qsovilebSi<br />

• naxvelis nacxis samjeradi pir<strong>da</strong>piri mikroskopiiT minimum or<br />

preparatSi aRmoCenilia mJavagamZle mikobaqteria<br />

4.diagnostikur-laboratoriuli testebi <strong>da</strong> specialistTa konsultaciebi<br />

CD3, CD4, CD8 limfocitebis absoluturi ricxvis gansazRvra, <strong>aiv</strong><br />

virusuli <strong>da</strong>tvirTvis gansazRvra, sisxlis saerTo analizi, RviZlis<br />

funqciuri sinjebi, Tirkmlis funqciuri sinjebi, virusuli hepatitis<br />

markerebis gansazRvra, naxvelis nacxis gamokvleva mgb-ze, gul-mkerdis<br />

rentgenologiuri gamokvleva, muclis Rrus eqoskopia; eqininfeqcionistis<br />

konsultacia, eqim-fTiziatris konsultacia;<br />

198


5.<strong>mkurnaloba</strong><br />

tuberkulozis <strong>mkurnaloba</strong> <strong>aiv</strong> inficirebul pacientebSi un<strong>da</strong> <strong>da</strong>iwyos<br />

aqtiuri tuberkulozis diagnozis <strong>da</strong><strong>da</strong>sturebi<strong>da</strong>n rac SeiZleba male.<br />

aqtiuri tuberkulozis mkurnalobisTvis rekomendirebuli reJimebi <strong>aiv</strong><br />

inficirebul pacientebSi<br />

tuberkulozis SemTxvevis tipi<br />

axali tbB pacienti<br />

adre tb-namkurnalebi pacienti, maT<br />

Soris<br />

• relafsi<br />

• <strong>mkurnaloba</strong> misi Sewyvetis<br />

Semdeg<br />

• sxva SemTxveva<br />

• uSedego <strong>mkurnaloba</strong> 4<br />

qronikuli (ze<strong>da</strong>mxedvelobis qveS<br />

Catarebuli ganmeorebiTi mkurnalobis<br />

Semdeg naxveli isev mgb pozitiuria)<br />

mrtb (aRiniSneba rezistentoba minimum H <strong>da</strong> R)<br />

tuberkulozis mkurnalobis<br />

reJimebi 1<br />

intensiuri faza 2 gagrZelebis<br />

faza<br />

HRZE 2 Tvis HR 4 Tvis<br />

ganmavlobaSi 3 ganmavlobaSi<br />

HRZES 2 Tvis HRE 5 Tvis<br />

ganmavlobaSi ganmavlobaSi<br />

an<br />

HRZE 1 Tvis<br />

ganmavlobaSi<br />

specialuri reJimi<br />

H –izoniazidi, R – rifampicini, Z – pirazinamidi, E – etambutoli, S- streptomicini.<br />

1 – <strong>aiv</strong> inficirebuli pacientebisaTvis aqtiuri tuberkuloziT mkurnalobis<br />

yoveldRiuri reJimia rekomendirebuli;<br />

2 - rekomendebulia <strong>mkurnaloba</strong> uSualo ze<strong>da</strong>mxedvelobis qveS Catarebuli<br />

qimioTerapiis mTeli kursis ganmavlobaSi.<br />

3 – streptomicini SesaZloa gamoyenebul iqnes etambutolis nacvlad. tuberkulozuri<br />

meningitisas etambutoli un<strong>da</strong> Seicvalos streptomiciniT.<br />

4- yvela SemTxvevaSi un<strong>da</strong> Catardes wamlebis mimarT mikroorganizmis mgrZnobelobis<br />

Seswavla mkurnalobis reJimis individualuri wesiT SesarCevad.<br />

tuberkulozis mkurnalobisTvis <strong>aiv</strong> inficirebul bavSvebSi<br />

rekomendirebulia igive reJimebi, rac mozrdilebSi. preparatebis<br />

dozireba xdeba sxeulis masis Sesabamisad.<br />

199


pirveli rigis antituberkulozuri medikamentebis rekomendebuli dozebi<br />

medikamentebi dRiuri dozebi 1<br />

(Cveuli doza an<br />

zRvruli)<br />

izoniazidi<br />

rifampicini<br />

pirazinamidi<br />

etambutoli<br />

streptomicini<br />

5 mg/kg<br />

(Cveulebriv 300 mg)<br />

10 mg/kg<br />

(450 mg TuU 50 kg)<br />

25 mg/kg<br />

(20-30 mg/kg)<br />

15 mg/kg<br />

(15-20 mg/kg)<br />

15 mg/kg<br />

(12-18 mg/kg)<br />

kviraSi samjer<br />

miRebisTvis<br />

gaTvaliswinebuli<br />

dozebi<br />

(Cveuli doza an<br />

zRvruli)<br />

10 mg/kg<br />

(Cveulebriv 900 mg)<br />

10 mg/kg<br />

(450 mg TuU 50 kg)<br />

35 mg/kg<br />

(30-40 mg/kg)<br />

30 mg/kg<br />

(20-35 mg/kg)<br />

15 mg/kg<br />

(12-18 mg/kg)<br />

1. rodesac rifampicini gamoiyeneba antiretrovirusul<br />

medikamentebTan erTad, rekomendebulia yoveldRiuri reJimiT<br />

<strong>mkurnaloba</strong><br />

rekomendirebuli pirveli rigis maarT reJimi tb<br />

pacientebisaTvis, romlebsac eZlevaT rifampicini 1<br />

maarT<br />

arv preparatebis<br />

sasurvelia 2 nrti<br />

(nukleoziduri revers<br />

transkriftazas inhibitori)<br />

+<br />

1 antri (aranukleoziduri<br />

revers trankriftazas<br />

inhibitori)<br />

alternatiuli 3 nrti<br />

kombinacia<br />

ZDV (an TDF)+ 3TC (an<br />

FTC) + EFV 2<br />

ZDV+ 3TC + ABC(an TDF)<br />

1 – dozireba ix me-2 <strong>da</strong>matebaSi<br />

2 - rekomendirebulia efavirenzis dozireba 600 mg/dR gansakuTrebiT 60kg<br />

pacientebSi, Tumca es debuleba saWiroebs Semdgom kvlevas.<br />

nevirapini SesaZloa gamoyenebul iqnas (200 mg erTxel 2 kviris<br />

ganmavlobaSi, Semdeg 200 mg orjer), RviZlis funqciuri testebis <strong>da</strong><br />

wamlis toqsiurobis kontroliT.<br />

200


ekomendirebuli meore rigis maarT reJimi tb pacientebisaTvis<br />

maarT<br />

sasurvelia 2 nrti<br />

+<br />

2 pi (maT Soris erTi<br />

bustirebuli)<br />

alternatiuli 2 nrti<br />

+<br />

2 pi<br />

arv preparatebis<br />

kombinacia<br />

ABC+ ddI + LPV/r +RTV<br />

an<br />

TDF+ ddI + LPV/r +RTV<br />

ABC+ ddI + SQV +RTV<br />

an<br />

TDF+ ddI + SQV +RTV<br />

rekomendebuli tb reJimebi Tirkmlis <strong>da</strong>avadebis mqone pacientebisTvis 1<br />

intensiuri faza gagrZelebis faza<br />

SerCevis preparati HRZ 2 Tve HR 4 Tve<br />

alternatiuli HRZE 2 Tve HR 4 Tve<br />

1. zemoT aRniSnuli rekomen<strong>da</strong>ciebi un<strong>da</strong> iqnes gaTvaliswinebuli,<br />

rodesac kreatininis done miaRwevs 130-160 mkm/l.<br />

rekomendebuli tb reJimebi pacientebSi RviZlis <strong>da</strong>avadebebiT 1<br />

intensiuri faza gagrZelebis faza<br />

SerCevis preparati SHRE 2 Tve HR 6 Tve<br />

I alternativa SHE 2 Tve HE 10 Tve<br />

II alternativa<br />

RE 9 Tve<br />

1. RviZlis <strong>da</strong>avadebad iwodeba mdgomareoba, rodesac<br />

alaninaminotransferaza samjer aRemateba normis maCvenebels an Tu<br />

saxezea qronikuli hepatiti an cirozi.<br />

6.reabilitacia <strong>da</strong> <strong>da</strong>kvirveba<br />

arv <strong>da</strong> tb <strong>mkurnaloba</strong>ze myofi pacientebis monitoringi<br />

Sefaseba kvira Tve<br />

0 2 4 8 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12<br />

tb/ <strong>aiv</strong> <strong>da</strong>avadebebis istoria X X<br />

fizikaluri gamokvleva X X X X X X X<br />

komorbiduli <strong>da</strong>avadebebi X X X X<br />

ginekologiuri gamokvleva X X X X X<br />

rutinuli laboratoriuli X X X X<br />

201


testebi:<br />

• sisxlis saerTo analizi<br />

• RviZlis funqciuri sinjebi<br />

(alt, ast, bilirubinebi)<br />

• kreatinini<br />

• Sardovana<br />

CD4 ujredebi X X X X<br />

virusuli <strong>da</strong>tvirTva X X X X<br />

gul-mkerdis rentgenologiuri X X<br />

gamokvleva<br />

orsulobis testi X X<br />

naxvelis-nacxis gamokvleva 1 X X X X X X<br />

mkurnalobis reJimis <strong>da</strong>cvis X X X X X X X X X X X X X X<br />

Sefaseba (orive <strong>da</strong>avadebis: tb <strong>da</strong><br />

<strong>aiv</strong> infeqciis)<br />

7.gaidlaini, romelsac eyrdnoba aRniSnuli protokoli<br />

aRniSnuli protokoli eyrdnoba janmo-s mier evropis regionisTvis 2006<br />

wels gamocemul gaidlains ”tuberkulozisa <strong>da</strong> <strong>aiv</strong> <strong>infeqcia</strong>/DSidsis<br />

koinfeqciis marTva”, aseve, Sejerebulia DHHS, USA-IAS <strong>da</strong> EACS 2005 wlis<br />

”tb/<strong>aiv</strong> koinfeqciis” marTvis gaidlainebTan.<br />

202

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!