perinataluri asfiqsia / hipoqsiur-iSemiuri encefalopaTia
perinataluri asfiqsia / hipoqsiur-iSemiuri encefalopaTia
perinataluri asfiqsia / hipoqsiur-iSemiuri encefalopaTia
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>perinataluri</strong> <strong>asfiqsia</strong> /<br />
<strong>hipoqsiur</strong>-<strong>iSemiuri</strong><br />
<strong>encefalopaTia</strong><br />
klinikuri praqtikis erovnuli rekomendacia<br />
(gaidlaini)<br />
1
klinikuri praqtikis erovnuli rekomendacia (gaidlaini)<br />
`<strong>perinataluri</strong> <strong>asfiqsia</strong> / <strong>hipoqsiur</strong>-<strong>iSemiuri</strong> <strong>encefalopaTia</strong>~<br />
miRebulia klinikuri praqtikis erovnuli rekomendaciebis<br />
(gaidlainebi) da daavadebaTa marTvis saxelmwifo standartebis<br />
(protokolebi) SemuSavebis, Sefasebis da danergvis erovnuli<br />
sabWos 2008 wlis 5 noembris #1 sxdomaze da damtkicebulia<br />
saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis<br />
ministris 2009 wlis 14 aprilis # 142/o brZanebiT.<br />
2
<strong>perinataluri</strong> <strong>asfiqsia</strong> / <strong>hipoqsiur</strong>-<strong>iSemiuri</strong><br />
<strong>encefalopaTia</strong><br />
1. definicia, sinonimebi, terminologia 1-9 :<br />
definicia<br />
<strong>perinataluri</strong> <strong>asfiqsia</strong> mdgomareobaa, romelic viTardeba ante, intra an<br />
postnatalur periodSi Jangbadis miwodebis darRvevis gamo da xasiaTdeba<br />
bradikardiiT, airTa cvlis darRveviT da organoebis araadekvaturi<br />
perfuziiT.<br />
<strong>hipoqsiur</strong>–<strong>iSemiuri</strong> <strong>encefalopaTia</strong> (hie) Jangbadis araadekvaturi miwodebis<br />
gamo cns (Tavis da zurgis tvini) ujredebis dazianebaa, romelic vlindeba<br />
sunTqvis problemebiT, tonusisa da refleqsebis daqveiTebiT, cnobierebis<br />
darRveviT, gulyriT. hie-m SeiZleba gamoiwvios sikvdili neonatalur<br />
periodSi, mogvianebiT ki – ganviTarebis globaluri Seferxeba, mentaluri<br />
retardacia, cerebruli dambla 10,11 . hie-s diagnostikisaTvis saWiroa sami<br />
komponentis arseboba: darRvevebi orsulobis da mSobiarobis periodSi,<br />
adreul postnatalur periodSi klinikurad gamovlenili nevrologiuri<br />
darRvevebi da sicocxlis pirvelive dReebSi arsebuli sistemuri<br />
cvlilebebi.<br />
neonataluri depresia mdgomareobaa, romelic vlindeba mxolod sicocxlis<br />
pirveli saaTis ganmavlobaSi axalSobilis daTrgunviT da ar aris<br />
dakavSirebuli prenatalur paTologiasTan. igi ar moiTxovs laboratoriul<br />
da instrumentul kvlevebs.<br />
sinonimebi - <strong>perinataluri</strong> hipoqsia, iSemia, <strong>asfiqsia</strong>, axalSobilTa <strong>asfiqsia</strong>,<br />
dabadebis <strong>asfiqsia</strong>.<br />
gamoyenebuli Semoklebebi<br />
hie – <strong>hipoqsiur</strong> <strong>iSemiuri</strong> <strong>encefalopaTia</strong><br />
gaidlaini gankuTvnilia<br />
⇒ samedicino personalisaTvis, romelic muSaobs axalSobilTan, rogorc<br />
samSobiaro saxlSi, ise stacionarSi – neonatologi, mean-ginekologi,<br />
ojaxis eqimi, pediatri.<br />
gaidlainis samizne jgufi:<br />
⇒ axalSobilebi, romlebsac aReniSnebaT <strong>perinataluri</strong> <strong>asfiqsia</strong> an misi<br />
ganviTarebis riski.<br />
3
2. epidemiologia<br />
<strong>perinataluri</strong> <strong>asfiqsia</strong>/<strong>hipoqsiur</strong>-<strong>iSemiuri</strong> <strong>encefalopaTia</strong> (hie) axalSobilTa<br />
sikvdilobisa da avadobis erT-erT seriozul mizezad rCeba.<br />
<strong>perinataluri</strong> asfiqsiis sixSire gestaciis 28 kviraze daaxloebiT 30%,<br />
droul axalSobilebSi 20% Seadgens 13 . aSS-s janmrTelobis statistikis<br />
nacionaluri centris monacemebiT axalSobilTa asfiqsiiT gamowveuli<br />
sikvdiloba 14,4-ia yovel 100 000 cocxladSobilze. janmos monacemebiT<br />
msoflioSi asfiqsiiT 1 mln bavSvi iRupeba 14 .<br />
sxvadasxva qveynis monacemebiT mZime <strong>hipoqsiur</strong> <strong>iSemiuri</strong> encefalopaTiis<br />
sixSire Seadgens 2-9 SemTxvevas yovel 1000 cocxladSobilze 15,16 .<br />
mZime hie-s dros sikvdiloba 50-75%-ia, maT Soris yvelaze maRalia<br />
neonataluri sikvdiloba, romelic gamowveulia multiorganuli dazianebiT.<br />
hie-s iwvevs mentaluri retardaciis, epilefsiis, sxvadasxva xarisxis<br />
cerebruli damblis ganviTarebas. mZime hie-s dros zemoT aRniSnuli<br />
paTologia gvxvdeba SemTxvevaTa 90-100%, saSualo simZimis hie-s dros ki - 30-<br />
50% 17 , msubuqi hie-s dros seriozuli nevrologiuri garTulebebi SeiZleba<br />
ar ganviTardes. im SemTxvevebSic ki Tu ar aRiniSneba Tavis tvinis aSkara<br />
dazianeba 15-20%-Si SeiZleba aRiniSnos saskolo asakis bavSvebSi swavlis<br />
siZneleebi.<br />
3. etiopaTogenezi 1-9,18,19<br />
asfiqsiis/hie-s risk-faqtorebia:<br />
antenataluri:<br />
• saSvilosnosSiga zrdis Seferxeba;<br />
• mZime preeklamfsia;<br />
• vadagadacileba;<br />
• placentis paTologia;<br />
• dedis virusuli da baqteriuli infeqciebi;<br />
• sisxldena orsulobisas;<br />
• dedis farisebri jirkvlis da gul-sisxlZarRvTa paTologia.<br />
risk-faqtorebs miekuTvneba aseve: socialur_ekonomikuri statusi, gulyris<br />
an nevrologiuri daavadebis ojaxuri anamnezi, dafexmZimeba uSvilobis gamo<br />
mkurnalobis Semdeg.<br />
intranataluri:<br />
• persistuli oqcipitoposteriuli pozicia;<br />
• maRali temperatura mSobiarobis dros;<br />
• saswrafo sakeisro kveTa;<br />
• placentis gagleja;<br />
• swrafi vaginaluri mSobiaroba;<br />
• mwvave intranataluri mdgomareobebi: Wiplaris kompresia, prolapsi<br />
da a.S.<br />
4
neonataluri<br />
• araadekvaturi reanimacia;<br />
• pirveladi adaptaciis darRveva.<br />
paTfiziologia:<br />
<strong>hipoqsiur</strong>-<strong>iSemiuri</strong> <strong>encefalopaTia</strong> ganpirobebulia Tavis tvinis hipoqsiiTa da<br />
iSemiiT, rasac mosdevs neironebis dazianeba. hipoqsiis/asfiqsiis dasawyisSi<br />
viTardeba kompensatoruli reaqcia _ adrenalinis hiperproduqcia, sisxlis<br />
wnevis da cerebruli sisxlis nakadis gazrda (sisxlis mimoqcevis<br />
centralizacia), rac ganapirobebs Tavis tvinis perfuziis SenarCunebas.<br />
adreuli kompensaciuri meqanizmebis amowurvis Semdeg, qveiTdeba sisxlis<br />
wneva, mcirdeba cerebruli sisxlis nakadi, viTardeba hipoqsemia, rac iwvevs<br />
ujredSiga energetikul ukmarisobas. dazianebis adreul etapze Tavis tvinis<br />
temperatura qveiTdeba, gamoTavisufldeba neirogadamtani γ-aminoerbos mJava,<br />
rac amcirebs cerebruli oqsigenaciis moTxovnilebas da Sesabamisad<br />
tranzitorulad amcirebs asfiqsiis damzianebel efeqts.<br />
asfiqsiis sawyisi fazis Semdeg cerebruli metabolizmi SeiZleba aRdges,<br />
Tumca gauareseba viTardeba reperfuziis dros anu meorad fazaSi, romelic<br />
iwyeba sawyisi dazianebidan 6-24 sT-Si, xasiaTdeba tvinis SeSupebiT da<br />
apoptoziT (ujredebis programirebuli sikvdili). am fazas ewodeba –<br />
neironebis dazianebis mogvianebiTi faza. misi xangrZlivoba ar aris zustad<br />
cnobili, magram miCneulia rom is grZeldeba 24-48 sT, Semdeg ki iwyeba<br />
aRdgena.<br />
4. klinikuri simptomatika 1-9,19 :<br />
amerikis pediatriis akademiis (AAP) da amerikis meanobisa da ginekologiis<br />
kolejis (ACOG) gaidlainis Tanaxmad <strong>perinataluri</strong> asfiqsiis ZiriTadi<br />
kriteriumebia 13 :<br />
• Rrma metaboluri an Sereuli acidozi, Wiplaris arteriaSi pH < 7,00<br />
fuZeTaQdeficiti > 12 mmol/l<br />
• apgaris dabali qulebis (0-3) persistireba 5 wuTze met xans<br />
• klinikurad nevrologiuri darRvevebi (gulyra, hipotonia, koma)<br />
• adreul neonatalur periodSi poliorganuli sistemuri disfunqcia<br />
(Tirkmlis, RviZlis, sasunTqi, gul-sisxlZarRvTa da kuW-nawlvis<br />
traqtis dazianeba)<br />
Tu aRniSnuli maxasiaTeblebi ar aris gamoxatuli, SeuZlebelia asfiqsiis<br />
arsebobaze saubari. maRali apgaris qula > 6 gamoricxavs intranataluri<br />
asfiqsiis arsebobas 12 .<br />
asfiqsiis diagnostika mxolod apgaris qulebis mixedviT ar aris<br />
gamarTlebuli. sicocxlis me-5 wT-ze apgaris qula 3 an naklebi SeiZleba<br />
5
miuTiTebdes asfiqsiis arsebobaze mxolod sxva diagnostikur<br />
kriteriumebTan erTad.<br />
apgaris dabali qulebi hipoqsiis garda SesaZlebelia mTeli rigi<br />
faqtorebiT iyos ganpirobebuli. mocemuli faqtorebia 13 :<br />
• dRenakluloba da gestaciur asakTan SedarebiT mcire wona - am<br />
axalSobilebs axasiaTebT hipotonia, akrocianozi, nevrologiuri<br />
reaqciisa da refleqsebis daTrgunva. aqedan gamomdinare apgaris<br />
maqsimaluri qula SeiZleba iyos 6-7. gestaciis 30 kviramde dabadebul<br />
dRenaklulebSi apgaris qula SeiZleba 2-3 iyos asfiqsiis gareSec;<br />
• dedasTan gamoyenebuli medikamentebi - dedis anesTeziisa da analgeziis<br />
gamo ganviTarebuli depresia;<br />
• infeqcia;<br />
• nerv-kunTovani darRvevebi;<br />
• gul-sisxlZarRvTa Tandayolili mankebi.<br />
Tu apgaris qula 0-3-ia sicocxlis me-15 wuTze bavSvTa cerebruli damblis<br />
ganviTarebis sixSire 10%-s, xolo Tu me-20 wuTze - 60%_s Seadgens.<br />
klasifikacia:<br />
msubuqi Hhie:<br />
- sicocxlis pirvel dReebSi mcired momatebuli kunTTa tonusi da<br />
cocxali Rrma myesTa refleqsebi;<br />
- axalSobili agznebulia, moros da tacebis refleqsi gaZlierebulia.<br />
cnobierebis daTrgunva iSviaTia, SeiZleba gamovlindes Zilianoba.<br />
aRiniSneba gardamavali qceviTi anomaliebi, rogoricaa kvebasTan<br />
dakavSirebuli problemebi;<br />
- dabadebidan 3-4 dRisaTvis cns-is statusi SeiZleba iyos normaluri.<br />
sicocxlis pirvel saaTebSi simptomebis ararsebobas an msubuqi hies<br />
SeiZleba mohyves uecari gauareseba, romelic miuTiTebs Tavis tvinis<br />
ujredebis mimdinare disfunqciaze, dazianebasa da sikvdilze.<br />
saSualo simZimis hie:<br />
mZime hie:<br />
- vlindeba leTargia, mniSvnelovani hipotonia, daqveiTebuli Rrma<br />
myesTa refleqsebi;<br />
- tacebis, moros, wovis refleqsebi daTrgunulia an ar iwveva;<br />
- sicocxlis pirvel 24 sT-Si SeiZleba gamovlindes gulyra;<br />
- 1-2 kviraSi SesaZlebelia sruli gamojanmrTeleba, rac<br />
asocirebulia ukeTes gamosavalTan momavalSi.<br />
- vlindeba koma an stupori;<br />
- sunTqva SiZleba iyos araregularuli, axalSobils xSirad<br />
esaWiroeba damxmare ventilacia;<br />
6
- damaxasiaTebelia generalizebuli hipotonia da daTrgunuli Rrma<br />
myesTa refleqsebi;<br />
- wovis, ylapvis, tacebis, moros refleqsebi ar iwveva;<br />
- Tavis tvinis nervebis gamokvlevis dros SeiZleba gamovlindes<br />
Tvalebis asimetriuli deviacia, nistagmi, “Tojinis Tvalebi”;<br />
- Tvalis gugebi SeiZleba iyos gafarToebuli, Suqze reaqcia<br />
daqveiTebuli;<br />
- gulyra vlindeba adreul etapze da dasawyisSi SeiZleba<br />
rezistentuli iyos tradiciul mkurnalobaze. igi ZiriTadad<br />
generalizebuli xasiaTisaa. dazianebis progresirebasTan erTad<br />
gulyra praqtikulad ar vlindeba da eeg xdeba izoeleqtruli an<br />
gviCvenebs mkveTri supresiis niSnebs. am periodisaTvis progresirebs<br />
tvinis SeSupeba da gamoixateba yiflibandis daWimva;<br />
- damaxasiaTebelia araregularuli guliscemis sixSire da arteriuli<br />
wnevis maCveneblebis cvalebadoba.<br />
mZime hie-s dros maRalia adreuli neonataluri sikvdilobis maCvenebeli.<br />
axalSobilebSi, romlebic gadarCebian:<br />
- cnobierebis done umjobesdeba me-4-5 dRisaTvis;<br />
- hipotonia da kvebiTi problemebi persistirebs, zondiT kveba SeiZleba<br />
gaxangrZlivdes ramdenime Tve.<br />
hies Tan axlavs Semdegi multiorganuli dazianebebi<br />
⇒ sasunTqi sistema: pulmonuri hipertenzia, surfaqtantis meoradi deficiti,<br />
mekoniumis aspiracia, filtvidan sisxldena, filtvis SeSupeba.<br />
⇒ saSarde sistema: mwvave tubuluri da kortikaluri nekrozi, oliguria,<br />
renuli ukmarisoba.<br />
⇒ kardiovaskuluri sistema: Ria arteriuli sadinari, miokardiumis<br />
dazianeba, hipotenzia, Soki, gulis SegubebiTi ukmarisoba, samkariani<br />
sarqvlis ukmarisoba.<br />
⇒ metaboluri: acidozi, hipoglikemia, hipokalciemia, hiponatriemia,<br />
hiperamonemia, hiperkalemia.<br />
⇒ gastrointestinuri sistema: nekrozuli enterokoliti, stresuli wyluli.<br />
ZiriTadad damaxasiaTebelia peristaltikis daqveiTeba da kuWis evakuaciis<br />
Seferxeba.<br />
⇒ RviZlis disfunqcia: iSemia azianebs RviZlis sinTezur, eqskretorul da<br />
detoqsikaciur funqciebs. vlindeba transaminazebis donis mateba, sisxlis<br />
Semadedebeli faqtorebis sinTezis Semcireba, proTrombinis da<br />
aqtivirebuli parcialuri Tromboplastinis drois gaxangrZliveba, rac<br />
klinikurad asocirebulia sisxldenebTan.<br />
⇒ hematologiuri: Trombocitopenia, hemolizi, Zvlis tvinis depresia,<br />
sisxlZarRvTaSida Sededebis sindromi.<br />
7
5. daavadebis diagnozi<br />
hie-s diagozi damyarebulia anamnezze, obieqtur da nevrologiur<br />
gamokvlevebze. ar arsebobs specifiuri testi romelic yovelTvis<br />
daadasturebs an uaryofs hie-s.<br />
<strong>perinataluri</strong> asfiqsiis damadasturebeli maxasiaTeblebia 9,13 :<br />
• Rrma metaboluri an Sereuli acidozi;<br />
• Wiplaris arteriaSi pH < 7,00 fuZeTaQdeficiti > 12 mmol/l;<br />
• apgaris dabali qulebis (0-3) persistireba 5 wuTze met xans;<br />
• klinikurad arakeTilsaimedo nevrologiuri darRvevebi, rogoricaa<br />
gulyra, hipotonia, koma an hie;<br />
• adreul neonatalur periodSi poliorganuli sistemuri<br />
disfunqcia.<br />
Tu aRniSnuli maxasiaTeblebi ar aris gamoxatuli, SeuZlebelia asfiqsiis<br />
arsebobaze saubari.<br />
h. sarnatisa da m. sarnatis mier 1976 wels mowodebulia hie-s<br />
xarisxobrivi klasifikacia. es sqema saukeTesoa hie-is gamosavlis<br />
I<br />
prognozirebisaTvis (mtkicebulebis done I) 20 .<br />
neonataluri <strong>hipoqsiur</strong>-<strong>iSemiuri</strong> encefalopaTiis klasifikacia<br />
niSnebi msubuqi (I x.) saSualo (II x.) mZime (III x.)<br />
cnobierebis agznebadoba leTargia stupori, koma<br />
done<br />
nerv-kunTovani<br />
kontroli<br />
• kunTTa norma<br />
msubuqi<br />
daqveiTeba<br />
tonusi<br />
hipotonia<br />
• poza norma fleqsia aramyari<br />
decerebracia<br />
• Rrma<br />
gacxovelebuli gacxovelebuli ar iwveva<br />
refleqsebi<br />
• miokloniebi aris aris ar aris<br />
rTuli<br />
refleqsebi<br />
• wova susti susti an ar<br />
aris<br />
ar aris<br />
• moro cocxali susti ar aris<br />
• okulovestibuluri<br />
• kisris<br />
tonur<br />
• autonomiuri<br />
funqciebi<br />
norma gacxovelebuli susti an ar aris<br />
susti cocxali ar aris<br />
simpatikotonia<br />
parasimpatikoto<br />
nia<br />
orive<br />
daTrgunulia<br />
8
• gugebi midriazi miozi araTanabari,<br />
susti reaqciiT<br />
sinaTleze<br />
• guliscema taqikardia bradikardia cvalebadi<br />
• bronquli mwiri Warbi cvalebadi<br />
sekreti<br />
• nawlavTa norma an momatebuli, cvalebadi<br />
peristaltika daqveiTebuli diarea<br />
• gulyrebi ar aris xSiria decerebracia<br />
• eeg normaluri dabali voltaJi,<br />
romelsac<br />
erTveba<br />
iqtaluri<br />
aqtivoba<br />
CaqrobaaRmocenebis<br />
paterni<br />
izoxazamde<br />
vardniT<br />
xangrZlivoba
• metabolizmis Tnadayolili darRvevebi;<br />
• samSobiaro travmebi;<br />
• nerv-kunTovani daavadebebi;<br />
• dedis mier medikamentebis gamoyeneba;<br />
• neonataluri depresia.<br />
6. gamokvlevis sqema 5,6,8,9,19<br />
neirogamosaxviTi kvlevebi<br />
rutinuli neorogamosaxviTi kvlevebi yovelTvis ar miuTiTebs dazianebaze,<br />
kvlevis normaluri Sedegi ar gamoricxavs hie-s arsebobas.<br />
• kraniuli ultrasonografiuli gamokvleva: SeiZleba gamovlindes<br />
intracerebruli da intraventrikuluri hemoragia. tvinis SeSupebis<br />
dros aRiniSneba parkuWebis zomis Semcireba. hie-s dros mxolod<br />
ultrasonografiuli kvleva arainformatiulia. diagnostikurad<br />
mniSvnelovania dopleruli ultrasonografia, kerZod – arteriebis<br />
rezistentobis indeqsis gansazRvra. gamosavali arakeTilsaimedoa, Tu<br />
maCvenebeli < 0,5-0,6_ze.<br />
gestaciis 30 kviramde dabadebul axalSobilebs yvela SemTxvevaSi<br />
unda CautardeT ultrasonografiuli kvleva (rekomendacia B) 31 . B<br />
kvlevis Catarebis saukeTeso periods miekuTvneba sicocxlis me-7-<br />
14 dRe.<br />
• kompiuteruli tomografia gansakuTrebiT mniSvnelovania tvinis<br />
SeSupebis da hemoragiis diagnostirebisaTvis. SeiZleba iyos gverdiTi<br />
parkuWebis daviwroeba, Rarebis da xveulebis gasadaveba. Semcirebuli<br />
simkvrivis areebi miuTiTebs infarqtis zonebis arsebobaze.<br />
intraventrikuluri hemoragia iSviaTia droul axalSobilebSi.<br />
kompiuteruli tomografiiT SesaZlebelia ukana fosos hemoragiis<br />
gamovlena, rac ar vlindeba sonografiiT.<br />
• magnitur rezonansuli gamokvleva - mniSvnelovania saSualo da mZime<br />
hie-s diagnostikaSi. GgansakuTrebiT mielinizaciis statusis, ruxi-<br />
TeTri nivTierebis dazianebis xarisxis, Tavis tvinis ganviTarebis<br />
defeqtebis da Semdgomi nevrologiuri gamosavlis dasadgenad.<br />
misi Catareba mizanSewonilia sicocxlis me-2-8 dRes droul<br />
axalSobilebSi (rekomendacia A). kvleva mniSvnelovania<br />
dinamikaSi monitoringisaTvis.<br />
sxva testebi:<br />
• amplitude_integrirebadi eleqtroencefalograma (aEEG) –kvlevebiT<br />
dadginda, rom dabadebidan ramdenime saaTSi warmoebuli erT arxiani<br />
aEEG Tavis tvinis dazianebis da hie-s Sefasebis efeqturi saSualebaa.<br />
normaluri aEEG ar gamoricxavs Tavis tvinis dazianebis arsebobis<br />
SesaZleblobas, maSin roca aEEG-ze mZime an saSualo dazianebis<br />
maCvenebeli miuTiTebs Tavis tvinis dazianebasaE da arakeTilsaimedo<br />
gamosavalze. paTologiad miCneulia amplitudis farTo meryeoba<br />
A<br />
10
azisuri voltaJiT nulis axlos da pikuri amplitudiT 5-is qvemoT.<br />
aEEG -Ti SeiZleba aseveKkrunCxvebis diagnostikac.<br />
• standartuli eeg: gamoiyeneba rekomendebulia axalSobilis zogadi<br />
mdgomareobis stabilizaciis Semdeg. mravalarxiani eeg kvleva<br />
utardeba yvela axlSobils saeWvo krunCxvebiT da hie-iT. is<br />
mniSvnelovania krunCxvis dros dazianebis lokalizaciisa da<br />
simZimis Sesafaseblad. ase rom, aSkara klinikuri krunCxvebis ar<br />
arsebobis drosac ki tradiciuli eeg unda Catardes daavadebis<br />
adreul stadiaze gansakuTrebiT saSualo da mZime SemTxvevebSi.<br />
subklinikuri krunCxva, romlebic vlindeba mxolod eeg-ze, iwvevs<br />
Tavis tvinis dazianebas. axalSobilebSi, romlebic imyofebian<br />
damxmare ventilaciaze, miorelaqsantebis da sedatiuri saSualebebis<br />
gamoyenebam SeiZleba SeniRbos adreuli krunCxvebis simptomebi.<br />
antikonvulsiuri Terapiis didi dozebic cvlis eeg-s monacemebs.<br />
ganmeorebiTi eeg aucilebelia cvlilebebis dinamikis Sesafaseblad.<br />
misi Catareba mizanSewonilia gaweris win. pirvel kviraSi klinikur<br />
mdgomareobasTan erTad eeg-ze gaumjobeseba, dadebiTi prognozuli<br />
maCvenebelia.<br />
• specialuri sensoruli gamokvleva: smenis skriningi.<br />
• retinuli da ofTalmologiuri gamokvleva.<br />
laboratoriuli gamokvlevebi:<br />
Tavis tvinis dazianebis simZimis Sesafaseblad da organoTa<br />
statusis monitorirebisaTvis mravali testia mowodebuli.<br />
funqciuri<br />
• mJava tutovani wonasworobis gansazRvra;<br />
• Sratis eleqtrolitebi: mZime hie-s dros mniSvnelovania Sratis<br />
eleqtrolitebis yoveldRiuri Sefaseba mdgomareobis gaumjobesebamde.<br />
mniSvnelovnad daqveiTebulia natriumis, kaliumis, qloridebis done.<br />
diurezis Semcireba da wonis Warbi namati SeiZleba miuTiTebdes mwvave<br />
tubulur dazianebasa an antidiurezuli hormonis araadekvatur<br />
sekreciaze;<br />
• renuli funqciis Seswavla: Sratis kreatinini, kreatininis klirensi da<br />
Sardovana;<br />
• kardiuli da RviZlis enzimebis done Seesabameba hie-s simZimis xarisxs.<br />
sxva mniSvnelovani gamokvlevebi:<br />
• sisxlis airebi<br />
• sisxlis saerTo analizi TrombocitebiT<br />
• proTrombinis dro, parcialuri Tromboplastinis dro<br />
• sisxlis bioqimiuri kveleva (glukoza, kalciumi, magniumi,<br />
osmolaroba)<br />
• Sardis osmolaroba, saerTo analizi<br />
• RviZlis funqciebi, pirdapiri da saerTo bilirubini<br />
• liqvoris gamokvleva<br />
• ekg, eqokardioskopia<br />
11
7. mkurnalobis sqema 5,6,8,9,19<br />
dabadebisTanave aucilebelia adekvaturi reanimaciis Catareba (ix. gaidlaini<br />
- axalSobilTa reanimacia samSobiaro blokSi).<br />
krunCxvis SemTxvevaSi SesaZlebelia mniSvnelovnad daziandes organizmis<br />
sxvadasxva funqcia, ris gamoc xSir SemTxvevaSi axalSobili saWiroebs<br />
ventilacias, oqsigenacias, sisxlis wnevis stabilizacias. gulyra SeiZleba<br />
moixsnas fenobarbitaliT an lorazepamiT. mocemuli preparatebi warmodgens<br />
I rigis antikonvulsantebs. fenitoini gamoiyeneba, Tu aRniSnuli<br />
medikamentebi uefeqtoa.<br />
medikamenturi Terapia<br />
• fenobarbitali<br />
Cveneba _ klinikuri an subklinikuri gulyra, romelic vlindeba eeg-ze;<br />
mkurnalobis kursis xangrZlivoba damokidebulia klinikur statusze<br />
da eeg-s monacemebze,Uumetes SemTxvevaSi SeiZleba Sewydes sicocxlis<br />
pirvel Tveze. Tu nevrologiuri darRvevebi an eeg-ze cvlilebebi<br />
persistirebs, mkurnaloba grZeldeba ramdenime Tvidan erT wlamde. eeg<br />
da klinikuri statusi aris mkurnalobis kursis da xangrZlivobis<br />
ganmsazRvreli.<br />
doza _ sawyisi doza 20 mg/kg, preparati SeyavT venaSi 10-15 wT-is<br />
ganmavlobaSi (infuzomatiT), refraqterul SemTxevebSi SeiZleba<br />
damatebiTi dozis Seyvana - 5-10 mg/kg-ze. SemanarCunebeli dozaa 3-5<br />
mg/kg/dReSi, SemanarCunebeli dozis Seyvana xdeba sawyisi dozis<br />
Seyvanidan 12-24 sT-is Semdeg, dReSi 2-jer 12 saaTis intervaliT, Seyvanis<br />
gzaa peroraluri, intravenuri, intramuskuluri an reqtaluri.<br />
sifrTxilis zomebi:<br />
- saWiroa wnevisa da respiraciis kontroli, SeiZleba ganviTardes<br />
respiraciuli distresi da saWiro gaxdes damxmare ventilacia.<br />
- axlSobilSi pirveli 1-2 kviris ganmavlobaSi gaxangrZlivebulia prepartis<br />
naxevrad daSlis periodi, rasac SeiZleba moyves wamlis akumulacia,<br />
amitom mizanSewonilia SratSi preparatis koncentraciis (N-15-30 mkg/ml)<br />
monitoringi da SemanarCunebeli dozis Sesworeba.<br />
• lorazepami<br />
Cveneba - gamoiyeneba fenobarbitalze refraqteruli krunCxvis dros.<br />
doza _ erTjeradi dozaa 0.05-0.1 mg/kg venaSi neli nakadiT, doza meordeba<br />
klinikuri mdgomareobis mixedviT.<br />
sifrTxilis zomebi: dRenakl axalSoblebSi, romlebic iReben lorazepams<br />
sedaciisaTvis, SeiZleba gamoiwvios respiratoruli depresia da<br />
riTmuli miokloniebi.<br />
12
• fenitoini<br />
Cveneba- gamoyeneba fenobarbitalze da lorazepamze refraqteruli krunCxvis<br />
SemTxevaSi. sococxlis pirveli Tveebis ganmavlobaSi Ppreparatis<br />
oraluri gamoyenebisas Sewova umniSvneloa.<br />
doza _ sawyisi doza 15-20 mg/kg. Seyvana xdeba infuzomatiT minimum 30 wT-is<br />
ganmavlobaSi, SemanarCunebeli dozaa 4-8 mg/kg 24 sT_Si erTxel venaSi<br />
neli nakadiT, infuzis siCqare ar unda aRematebodes 0.5 mg/kg/wT;<br />
preparatis ganzaveba xdeba fiziologiur xsnarSi. fenitoinis<br />
intravenuri Seyvanis win da Semdeg mizanSewonilia kaTeteris Carecxva<br />
0.9% NaCL-iT.<br />
sifrTxilis zomebi: sasurvelia SratSi fenitoinis koncentraciis (N- 6-15<br />
mcg/ml) monitoringi, aucilebelia aseve bradikardiis, ariTmiis da<br />
hipotenziis monitoringi infuziis ganmavlobaSi; medikamenti aramdgradia<br />
IV xnarebSi, ar aris mizanSewonili misi Seyvana centraluri venaSi,<br />
daleqvis riskis gamo. SeuTavsebelia glukozis, deqstrozis da<br />
aminomJavebis, lipidebis xsnarebTan, bevr antibiotikTan, heparinTan,<br />
insulinTan. medikamentis sisxlZarRvidan gaJonvam SeiZleba gamoiwvios<br />
mZime lokaluri nekrozi.<br />
L<br />
• diazepami<br />
Cveneba – gamoiyeneba mxolod im SemTxvevaSi, Tu fenobarbitali da fenitoini<br />
ar aris xelmisawvdomi.<br />
doza – erTjeradi dozaa 0,1-0,3 mg/kg venaSi nela, efeqtis ar arsebobisas<br />
ganmeorebiTi Seyvana xdeba 15-30 wuTSi an iwyeba mudmivi infuzia 0,3<br />
mg/kg/sT.<br />
sifrTxilis zomebi: ar aris rekomendebuli diazepamis fenobarbitalTan<br />
gamoyeneba erTad, radgan maRalia cirkulaciuri kolafsisa da sunTqvis<br />
gaCerebis ganviTarebis riski.<br />
damxmare Terapiis sxva aspeqtebi<br />
saWiroa:<br />
• adekvaturi ventilaciis, perfuziis da metaboluri statusis<br />
SenarCuneba;<br />
• hipoqsiis, hiperkapniis, hipokapniis prevencia;<br />
• sisxlis gazebis da mJava–tutovani wonasworobis SenarCuneba<br />
fiziologiur sazRvrebSi;<br />
• sisxlis wnevis monitoringi da stabilizacia. vazopresorebis da<br />
inotropuli agentebis, mocirkulire sisxlis moculobis<br />
Semavseblebis gamoyenebiT;<br />
• centraluri Ht – 40-45% maCveneblis SenarCuneba;<br />
• siTxis da glukozis homeostazis SenarCuneba;<br />
13
• pirveli ori dRis ganmavlobaSi intravenuri siTxis infuziis<br />
SezRudva gestaciuri asakis mixedviT sadReRamiso siTxis<br />
moTxovnilebis 2/3-mde;<br />
• siTxiT da eleqtrolitebiT Terapia individualurad klinikuri<br />
statusis, wonis cvlilebis, Sardis gamoyofis, Sratis<br />
eleqtrolitebis da renaluri funqciis gaTvaliswinebiT.<br />
axalSobilis mdgomareobis gaumjobesebisas (Sardis gamoyofa<br />
izrdeba) saWiroa siTxis miwodebis koreqcia.<br />
• hipoTermia mkurnalobis axali meTodia. is gamoiyeneba msubuqi da<br />
saSualo simZimis hie-s SemTxvevebSi. cxovelis modelze Catarebul<br />
ramdenime eqspetrimentsa da erTeul limitirebul klinikur cdebSi,<br />
miRebulia dadebiTi efeqti, magram gamosavali Sefasebulia mxolod<br />
18-22 Tvis asakamde. sxeulis temperaturis daqveiTeba 2-3 0 C (zomieri<br />
hipoTermia) tvinis hipoqsia-iSemiis Semdeg amcirebs tvinis dazianebas<br />
da aumjobesebs gamosavals eqsperimentul kvlevaSi<br />
(mtkicebulebis done IV) 21-23 . axalSobilebze Catarebuli<br />
kvlevebi mwiria da urTierTgamomricxavi Sedegebi aqvs<br />
(mtkicebulebis done II) 24-27 . mZime hipoTermiam SeiZleba<br />
gamoiwvios ariTmia, sisxldena, Trombozi da sefsisi, Tumca<br />
es garTulebebi ar gamovlenila zomieri hipoTermiis dros<br />
(mtkicebulebis done II) 25,26,28 .<br />
ar arsebobs sakmarisi mtkicebuleba imisTvis, rom rutinulad<br />
gamoyenebuli iyos sistemuri an cerebruli hipoTermia im<br />
axalSobilebSi, romlebsac aReniSnebaT <strong>asfiqsia</strong> da hie. saWiroa<br />
kvlevebis gagrZeleba am mimarTulebiT.<br />
cxovelebze Catarebuli kvlevebi gviCvenebs, rom iSemiis<br />
dros da mis mere ganviTarebuli hiperTermia, iwvevs tvinis<br />
dazianebas (mtkicebulebis done IV) 29 .<br />
gamomdinare zemoaRniSnulidan, im axalSobilebs, romlebsac<br />
CautardaT reanimacia esaWiroebaT temperaturis mkacri<br />
kontroli, raTa ar ganviTardes iatrogenuli hiperTermia.<br />
radgan hiperTermiam SeiZleba gamoiwvios tvinis dazianeba<br />
(rekomendacia B) 14 .<br />
kveba:<br />
umetes SemTxvevebSi (saSualo da mZime hie-s dros) pirveli sami dRis<br />
ganmavlobaSi an sanam cnobierebis done ar gaumjobesdeba mizanSewonilia<br />
parenteruli kveba. Semdeg iwyeba minimaluri kveba dedis gamowvelili rZiT<br />
an formuliT daaxloebiT 5 ml yovel 3-4 sT-Si. paralelurad unda<br />
warmoebdes muclis garSemowerilobis, nawlavTa xmianobis, nawlavTa<br />
moqmedebis da kuWSi narCeni masebis monitoringi. nebismieri aRniSnul<br />
simptomTagani SeiZleba miuTiTebdes nekrozul enterokolitis arsebobaze.<br />
axalSobilebi <strong>perinataluri</strong> asfiqsiiT miekuTvnebian nekrozuli<br />
enterokolitis ganviTarebis riskis jgufs.<br />
IV<br />
II<br />
II<br />
IV<br />
B<br />
14
konsultaciebi:<br />
- krunCxvebis marTvis, eeg-s interpretaciisaTvis aucilebelia bavSvTa<br />
nevrologis konsultacia.<br />
referali 9<br />
hie-s saSualo simZimis da mZime formebis SemTxvevaSi saWiroa axalSobilis<br />
transportireba maRali donis klinikaSi saTanado nevrologiuri kvlevisa<br />
da nevrologis konsultaciis Casatareblad.<br />
8. meTvalyureoba 9 :<br />
saSualo da mZime xarisxis hies SemTxvevaSi pacients esaWiroeba sxvadasxva<br />
specialistis meTvalyureoba (pediatri, nevropaTologi, ganviTarebis<br />
pediatri da sxv.).<br />
mkurnaloba gaweris Semdeg<br />
krunCxvis sawinaaRmdego mkurnalobis xangrZlivoba damokidebulia cns-s<br />
dazianebis xarisxsa da eeg-s monacemebze:<br />
- axalSobilTa umravlesobasTan, romlebic viTardebian normalurad<br />
da hospitalidan gaweramde aqvT normaluri eeg, fenobarbitaliT<br />
mkurnaloba wydeba dabadebidan 3-4 kviris Semdeg.<br />
- cns-is mniSvnelovani paTologiis mqone CvilebSi fenobarbitalis<br />
mkurnalobis xangrZlivobis Sesaxeb gadawyvetilebas iRebs nevrologi<br />
bavSvis mdgomareobis mixedviT.<br />
prognozi:<br />
gulyrebi cudi prognozis maCvenebelia: gulyrebis arseboba 2-5-jer zrdis<br />
nevrologiuri garTulebis risks; antikonvulsantebisadmi rezistentul<br />
gulyrebs calsaxad axlavs letaloba an myari nevrologiuri darRvevebi;<br />
arakeTilsaimedo gamosavalis riski miT ufro maRalia, rac ufro adre<br />
(gansakuTrebiT dabadebidan pirvel 4 saaTSi) iwyeba gulyrebi.<br />
nevrologiuri statusis darRveva, romelic xangrZlivdeba pirveli 7-10 dRis<br />
Semdeg, Cveulebriv, cudi prognozis maCvenebelia. M<br />
persistirebadi kvebiTi problemebi miuTiTebs cns-is mniSvnelovan<br />
dazianebaze.<br />
hie-s mqone pacientebSi Tavis garSemowerilobis arasakmarisi zrda<br />
sicocxlis pirvel wlis ganmavlobaSi momavalSi nevrologiuri problemebis<br />
ganviTarebis erT-erTi markeria.<br />
9. gaidlainis gadasinjvisa da ganaxlebis vada – 4 weli<br />
15
10. gaidlainis miRebis xerxi/wyaro<br />
gaidlainis SemuSavebis meTodologia<br />
• axalSobilTa asfiqsiis/<strong>hipoqsiur</strong> <strong>iSemiuri</strong> encefalopaTiis<br />
prevenciis da marTvis principebis Sesaxeb arsebobs samecniero<br />
mtkicebulebis safuZvelze Seqmnil rekomendaciaTa mcire<br />
raodenoba. mocemuli gaidlainis Seqmnis procesSi samuSao<br />
jgufis gadawyvetilebiT moZiebuli da Sefasebuli iqna ukve<br />
arsebuli praqtikuli rekomendaciebi. moxda arsebuli<br />
rekomendaciebis adaptirebuli variantis SemuSaveba, romelic<br />
erTis mxriv pasuxebs saerTaSoriso moTxovnebs, xolo meore<br />
mxriv iTvaliswineba saqarTvelos samedicino dawesebulebaTa<br />
rogorc adamianur, ise teqnikur resursebs.<br />
• rekomendaciaTa moZieba xorcieldeboda eleqtronuli monacemTa<br />
bazis gamoyenebiT.<br />
qveyana da resursis<br />
dasaxeleba<br />
internet-misamarTi<br />
aSS<br />
US National Guideline<br />
Clearinghouse (NGC)<br />
Centers for Disease Control and<br />
Prevention (CDC)<br />
Agency for Healthcare Research<br />
and Quality (AHRQ)<br />
Health Services Technology<br />
Assessment Text (HSTAT) and<br />
National Library of Medicine<br />
(NLM)<br />
Institute of Clinical Systems<br />
Improvement (ICSI)<br />
American Medical Association<br />
Canadian Medical Association<br />
(CMA)<br />
Health Canada – Population and<br />
Public Health Branch (PPHB)<br />
didi britaneTi<br />
National Institute for Clinical<br />
Excellence (NICE)<br />
Sheffield Evidence for<br />
Effectiveness and Knowledge<br />
http://www.guideline.gov<br />
http://www.phppo.cdc.gov/CDCRecommends/Adv<br />
SearchV.asp<br />
http://www.ahrq.gov/clinic/cpgsix.htm<br />
http://hstat.nlm.nih.gov<br />
http://www.icsi.org<br />
http://www.ama-assn.org<br />
http://mdm.ca/cpgsnew/cpgs/index.asp<br />
http://www.hc-sc.gc.ca/pphb-dgspsp/dpg_e.html<br />
http://www.nice.org.uk<br />
http://www.shef.ac.uk/seek/guidelines.htm<br />
16
(SEEK)<br />
National electronic Library for<br />
Health (NeLH)<br />
PRODIGY Clinical Guidance<br />
Scottish Intercollegiate Guidelines<br />
Network (SIGN)<br />
German Guideline Information<br />
Service (GERGIS)<br />
avstralia<br />
Australian National Health and<br />
Medical Research Council (NHMRC)<br />
axali zelandia<br />
New Zealand Guidelines Group<br />
(NZGG)<br />
mtkicebiTi<br />
specialistTa<br />
regionTaSorisi<br />
sazogadoeba<br />
medicinis<br />
http://www.nelh.nhs.uk/guidelinesfinder<br />
http://www.prodigy.nhs.uk/ClinicalGuidance<br />
http://www.sign.ac.uk<br />
http://www.leitlinien.de/english/english/view;<br />
http://www.health.gov.au/hfs/nhmrc/publicat/cphome.htm<br />
http://www.nzgg.org.nz/library.cfm<br />
http://www.osdm.org<br />
klinikuri rekomendaciebis da mtkicebulebebis moZiebis damatebiTi wyaroebi<br />
da meTodebi<br />
• koxreinis biblioTeka - The Cochrane Library 2006, Issue 2;<br />
• amerikis samedicino biblioTekis mier Seqmnil eleqtronul<br />
bibliografiul monacemTa baza - medlaini – MEDLINE;<br />
• jandacvis msoflio organizaciis reproduqciuli janmrTelobis<br />
biblioTeka.<br />
publikaciebis CarTvis/gamoricxvis kriteriumebi<br />
• arCeul iqna kvlevebi Semdegi dizainiT: randomizebuli<br />
kontrolirebadi kvlevebi, sistemuri mimoxilvebi da meta-analizi,<br />
erTmomentiani, kohortuli kvlevebi;<br />
• rekomendaciis momzadebisas ZiriTadad dadgenili iyo drois 12<br />
wliani SezRudva. Tumca zogjer gamoyenebuli iyo ufro adreuli<br />
publikaciebi, romlebic dResac aqtualuria da safuZvlad udevs<br />
sxva Tanamedrove mtkicebulebebs;<br />
• dadgenili iyo enobrivi SezRudvebi, radganac samuSao jgufs<br />
SesaZlebloba hqonda literaturis wyaroebi Seeswavla mxolod<br />
inglisur da rusul enebze.<br />
17
moZiebuli klinikuri rekomendaciebisa da mtkicebulebebis analizi<br />
• samuSao jgufis mier tardeboda moZiebuli wyaroebis analizi.<br />
Catarebuli Ziebis Sedegad miRebuli iyo ramdenime klinikuri<br />
meToduri rekomendacia axalSobilTa asfiqsiis/hie-s marTvis<br />
sakiTxebze, romlebic Seicavda jgufis miznis Sesaferis saWiro<br />
informacias. am rekomendaciebis Sefasebisas gamoyenebuli iyo<br />
rekomendaciaTa atestaciisa da eqspertizis kiTxvari - AGREE (94,96-98).<br />
samuSao jgufi xelmZRvanelobda saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa<br />
da socialuri dacvis saministros mier SemuSavebuli nacionaluri<br />
gaidlainebis gzamkvleviT. Sefasebis Sedegad amorCeuli iyo qvemoT<br />
CamoTvlili organizaciebis gaidlainebi:<br />
⇒ amerikis pediatriis akademia<br />
⇒ axalSobilTa movla, manuali – j. kloherti<br />
⇒ pediatria – nelsoni<br />
⇒ janmrTelobis msoflio organizacia<br />
• rekomendaciebis mtkicebulebaTa doneebis gansazRvrisas gamoyenebuli<br />
iyo saqarTvelos Sromis janmrTelobisa da socialuri dacvis<br />
saministros mier mowodebuli mtkicebulebebis donisa da<br />
rekomendaciebis xarisxis sqema.<br />
mtkicebulebaTa doneebisa da rekomendaciebis gradaciebis sqema<br />
done mtkicebulebis siZlieris<br />
done (Muir Gray)<br />
I Zlieri mtkicebuleba,<br />
eyrdnoba minimum erT<br />
sistemur mimoxilvas,<br />
romelic efuZneba swori<br />
dizainis<br />
mqone<br />
randomizebul<br />
kontrolirebad kvleva<br />
II Zlieri mtkicebuleba,<br />
eyrdnoba minimum erTi<br />
swori dizainis mqone<br />
randomizebul<br />
kontrolirebad kvleva<br />
III klinikuri kvleva<br />
randomizaciis gareSe,<br />
kohortuli da SemTxvevakontrolis<br />
kvlevebi<br />
IV araeqsperimentuli<br />
multicentruli kvlevebi<br />
Va<br />
avtoritetul<br />
profesionalTa mosazreba<br />
xarisxi rekomendaciis xarisxi<br />
(Cook et al)<br />
A eyrdnoba I donis<br />
mtkicebulebas<br />
da<br />
Sesabamisad mtkiced<br />
rekomendebulia<br />
B eyrdnoba II donis<br />
mtkicebulebas<br />
da<br />
Sesabamisad mtkiced<br />
rekomendebulia<br />
C eyrdnoba III donis<br />
mtkicebulebas SeiZleba<br />
CaiTvalos Sesabamisad<br />
D eyrdnoba IV da V donis<br />
mtkicebulebas saWiroebs<br />
konsesuss<br />
18
Vb klinikuri gamocdileba,<br />
aRwerilobiTi kvlevebi an<br />
eqspertTa angariSi<br />
11. alternatiuli gaidlaini ar arsebobs<br />
12. gamoyenebuli literatura:<br />
1. Levene, M. Neonatal Neurology. Chp 8, pp 157-200;2000<br />
2. Volpe, J. Neurology of the Newborn, Chapter 6. Pp. 211-369. W. B. Sauders, 1995<br />
3. NGC STATUS: The information was veryfied by the guideline developer on April 10. 2003<br />
4. Shah, P, Riphagen, S, Beyene, J et al. Multiorgan dysfunction in infants with post-asphyxial<br />
hypoxic-ischemic encephalopathy. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed 2004; 89:F152.<br />
5. Manual of Neonatal care; J. Cloherty, E. Eichenwald, A. Strark fifth edition, 2004<br />
6. Clinical features, diagnosis, and treatment of neonatal encephalopathy;<br />
Yvonne Wu, MD, MPH UpToDate performs a continuous review of over 350 journals and<br />
other resources. Updates are added as important new information is published. The literature<br />
review for version 14.2 is current through April 2006; this topic was last changed on March 31,<br />
2006. www.uptodate.com<br />
7. Etiology and pathogenesis of neonatal encephalopathy; Yvonne Wu, MD, MPH;<br />
www.uptodate.com UpToDate performs a continuous review of over 350 journals and other<br />
resources. Updates are added as important new information is published. The literature review<br />
for version 14.2 is current through April 2006; this topic was last changed on April 19, 2005<br />
8. Systemic effects of perinatal asphyxia; Lisa M Adcock, MD; Ann R Stark, MD UpToDate<br />
performs a continuous review of over 350 journals and other resources. Updates are added as<br />
important new information is published. The literature review for version 14.2 is current<br />
through April 2006; this topic was last changed on April 28, 2006 www.uptodate.com<br />
9. Hypoxic-Ischemic Encephalopathy; American Academy of Pediatrics, American Association<br />
for the History of Medicine, American Osler Society, American Pediatric Society, College of<br />
Physicians of Philadelphia, Society for Pediatric Research; www.emedicine.com; Last<br />
Updated: June 30, 2006<br />
10. Hankins G.D.V, - et al - Neonatal Organ System Injury in Acute Birth Asphyxia Sufficient to<br />
Result in Neonatal Encephalopathy - VOL. 99, NO. 5, PART 1, 2002 The American College of<br />
Obstetricians and Gynecologists.<br />
11. Badawi N, Kurinczuk JJ, Keogh JM, Alessandri LM, O’Sullivan F, Burton PF, et al.<br />
Antepartum risk factors for newborn encephalopathy: The Western Australian casecontrol<br />
study. BMJ 1998;317:1549 –53.<br />
12. Casey BM, McIntire DD, Leveno KJ. The continuing value of the Apgar score for the<br />
assessment of newborn infants. N Engl J Med 2001; 344; 467-71<br />
13. Програма Реанимации новорожденных руководство по подготовке преподователей –<br />
AIHA - 2000<br />
14. American Heart Association in collaboration with International Liaison Committee on<br />
Resuscitation. Guidelines 2005 for Cardiopulmonary Resuscitation and Emergency<br />
Cardiovascular Care: International Concensus on Science, Part 11, 7: Neonatal Resuscitation.<br />
Circulation 2005;112:91-9<br />
15. Futrakul S et al - Risk Factors for Hypoxic-Ischemic Encephalopathy in Asphyxiated Newborn<br />
Infants J Med Assoc Thai Vol. 89 No. 3 2006 322-328;<br />
19
16. Badawi N. - Antepartum risk factors for newborn encephalopathy: the Western Australian<br />
case-control study BMJ 1998;317:1549-1553<br />
17. Volpe JJ. Hypoxic-ischemic encephalopathy: clinical aspects. In: Volpe JJ, editor. Neurology<br />
of the newborn. 3rd ed. Philadelphia: WB Saunders; 1995: 314-69.<br />
18. Badawi N. - Antepartum risk factors for newborn encephalopathy: the Western Australian<br />
case-control study BMJ 1998;317:1549-1553<br />
19. Nelson textbook of Pediatricas 2005<br />
20. Perlman JM, Risser R. Can asphyxiated infants at risk for neonatal seizures be rapidly<br />
identified by current high-risk markers Pediatrics. 1996 Apr; 97(4): 456-62<br />
21. Gunn A, Gunn T, de Haan H, Williams C, Gluckman P. Dramatic neuronal rescue with<br />
prolonged selective head cooling after ischemia in fetal lambs. J Clin Invest 1997;99:248-56.<br />
22. Laptook A, Corbett R, Sterett R, Burns DK, Tollefsbol G. Modest hypothermia provides partial<br />
neuroprotection when used for immediate resuscitation after brain ischemia. Pediatr Res<br />
1997;42:17-23.<br />
23. Thoresen M, Bagenholm R, Loberg E, Apricena F. Posthypoxic cooling of neonatal rats<br />
provides protection against brain injury. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed 1996;74:F3-F9.<br />
24. Bernard S, Gray T, Buist M, Jones B. Treatment of comatose survivors of out-of-hospital<br />
cardiac arrest with induced hypothermia. N Engl J Med 2002;346:557-63.<br />
25. Eicher D, Wagner C, Katikaneni L, Hulsey T. Moderate hypothermia in neonatal<br />
encephalopathy: efficacy outcomes. Pediatr Neurol. 2005;32:11-7.<br />
26. Gluckman P, Wyatt J, Azzopardi D, Ballard R. Selective head cooling with mild systemic<br />
hypothermia after neonatal encephalopathy: multicentre randomised trial. Lancet<br />
2005;365:663-70.<br />
27. Thoresen M,.Whitelaw A. Cardiovascular changes during mild therapeutic hypothermia and<br />
rewarming in infants with hypoxic-ischemic encephalopathy. Pediatrics 2000;106:92-9.<br />
28. Shankaran S, Laptook A, Wright L, Ehrenkranz R. Whole-body hypothermia for neonatal<br />
encephalopathy: animal observations as a basis for a randomized, controlled pilot study in term<br />
infants. Pediatrics 2002;110:377-85.<br />
29. Coimbra C, Boris-Moller F, Drake M, Wieloch T. Diminished neuronal damage in the rat brain<br />
by late treatment with the antipyretic drug dipyrone or cooling following cerebral ischemia.<br />
Acta Neuropathol. 1996;92:447-53.<br />
30. Основы ухода за новорожденнымми и грудное вскармливание - ВОЗб 2002<br />
31. WHO - Managing Newborn Problems – A Guide for doctors, nurses and midwives – 2003<br />
20
13. avtorTa jgufi<br />
pediatrTa da neontologTa kavSiri `alternativa~<br />
samuSao jgufi:<br />
⇒ dimitri abelaSvili - medicinis doqtori; Tbilisis saxelmwifo<br />
samedicino universitetis diplomis Semdgomi da uwyveti samedicino<br />
ganaTlebis instituti, m. iaSvilis saxelobis bavSvTa centraluri<br />
klinikuri saavadmyofos reanimaciisa da gadaudebeli daxmarebis<br />
samsaxuris ufrosi, axalSobilTa reanimaciis ganyofilebis gamge.<br />
pediatrTa da neontologTa kavSiri `alternativa~-s wevri;<br />
⇒ merab maWaraSvili _ neonatologi, m.SaraSiZis samedicino centri<br />
generaluri direqtoris moadgile neonatologiasa da pediatriaSi.<br />
pediatrTa da neontologTa kavSiri `alternativa~-s wevri;<br />
⇒ gela mecxvariSvili - medicinis doqtori, q. Tbilisis ss akademikos<br />
o. RuduSauris saxelobis erovnuli samedicno centris<br />
neonatologiis samsaxuris ufrosi;<br />
⇒ maka mSvildaZe _ neonatologi, CaCavas sax. mean ginekologiisa da<br />
perinatologiis instituti, saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da<br />
socialuri dacvis saministros eqsperti. pediatrTa da neontologTa<br />
kavSiri `alternativa~-s wevri;<br />
⇒ maia xerxeuliZe – medicinis doqtori, Tbilisis saxelmwifo<br />
samedicino universitetis pediatriis departamentis asistentprofesori.<br />
pediatrTa da neontologTa kavSiri `alternativa~-s<br />
wevri;<br />
⇒ nani yavlaSvili – medicinis doqtori, Tbilisis saxelmwifo<br />
samedicino universitetis pediatriis departamentis asistentprofesori.<br />
pediatrTa da neontologTa kavSiri `alternativa~-s<br />
wevri.<br />
eqspertebi:<br />
⇒ irakli favleniSvili – profesori, Tbilisis saxelmwifo<br />
samedicino universitetis diplomis Semdgomi da uwyveti samedicino<br />
ganaTlebis institutis direqtori;<br />
⇒ nana tatiSvili - medicinis doqtori; m. iaSvilis saxelobis bavSvTa<br />
centraluri klinikuri saavadmyofos nevrologiuri departamentis<br />
ufrosi;<br />
⇒ lela woworia _ saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da<br />
socialuri dacvis saministros jandacvis departamenti;<br />
⇒ Tea TavidaSvili _ saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da<br />
socialuri dacvis saministros jandacvis departamenti.<br />
21