inglisuri enis
inglisuri enis
inglisuri enis
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ÌÀÓßÀÅËÄÁÄËÉ<br />
Jurnali<br />
acxadebs konkurss!<br />
gagviziareT<br />
Tqveni gamocdileba!<br />
SearCieT<br />
Tema,<br />
CaerTeT<br />
konkursSi da mogvwereT!<br />
1. Cems klasSi rTuli bavSvia<br />
2. rogor gavxadoT gakveTili saintereso<br />
3. interneti _ sasargeblo resursi maswavleblisaTvis<br />
miiReT saCuqrad Cveni partniorebis mier<br />
dawesebuli prizebi<br />
bakur sulakauris axali gamocemebis kompleqti<br />
Tanamedrove qarTuli proza da wignebi<br />
seriidan moswavlis pirveli enciklopedia!<br />
saqarTvelos sazogadoebrivi mauwyebeli<br />
dokumenturi filemebis DVD versiebi seriidan<br />
`saukunis portretebi~<br />
konkursis daskvniT etapze sami saukeTeso werili gamovlindeba. gamarjvebuli maswavleblebi<br />
Jurnal `maswavleblisa~ da partniorebis, bakur sulakauris gamomcemlobisa da saqarTvelos sazogadoebrivi<br />
mauwyeblis mier dawesebuli prizebiT dajildovdebian!<br />
TiToeuli werilis moculoba ar unda aRematebodes 500 sityvas. saukeTeso werilebi Jurnal<br />
`maswavleblis~ momdevno nomrebSi gamoqveyndeba.<br />
werilebi gamogvigzavneT misamarTze:<br />
Jurnali `maswavlebeli~, maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis centri<br />
Tbilisi 0102, dimitri uznaZis 52, tel: (+995 32) 95 58 33 faqsi: (+995 32) 95 58 36<br />
el. fostiT: info@tpdc.ge<br />
www.tpdc.ge
marine ukleba, qarTuli <strong>enis</strong>a da<br />
literaturis maswavlebeli (quTaisi)<br />
`maswavleblis~ fotokonkursSi<br />
gamarjvebuli fotoebi<br />
elene pataSuri, Tbilisis me-14 sajaro<br />
skolis dawyebiTi safexuris maswavlebeli<br />
malaiziis mTavrobis mier<br />
SemoTavazebuli programis<br />
farglebSi,<br />
maswavlebelTa profesiuli<br />
ganviTarebis centri<br />
acxadebs konkurss<br />
<strong>inglisuri</strong> <strong>enis</strong><br />
maswavleblebisaTvis<br />
konkursSi gamarjvebuli<br />
maswavleblebi gaemgzavrebian<br />
malaiziaSi 5-30 oqtombers<br />
saswavlo kursis gasavlelad.<br />
dawvrilebiT informacias<br />
gaecnobiT resurscentrebSi<br />
an maswavlebelTa profesiuli<br />
ganviTarebis centrSi:<br />
Tbilisi, uznaZis 52, oTaxi 214.<br />
sakontaqto piri<br />
Tamar onofrienko<br />
tel: 951304.<br />
el. fosta: info@tpdc.ge;<br />
Tea elerdaSvili, skola `qoralis~ biologiis maswavlebeli<br />
www.tpdc.ge
edaqtorisgan<br />
Jurnali `maswavlebeli~ erTi wlisaa _ es arc didi<br />
droa da arc cota. CemTvis, rogorc mTavari redaqtorisTvis,<br />
es nomeri pirvelia. miRwevebze saubari<br />
naadrevad meCveneba. vfiqrob, rogor gemsaxuroT ukeT.<br />
`maswavlebeli~ axali formiTa da SinaarsiT, Cvens<br />
ganaxalebul xedvas asaxavs. saerTo miznis, ukeTesi<br />
saskolo ganaTlebis miRweva mxolod Tqveni aqtiuri<br />
monawileobiT SeiZleba. TiToeuli maswavleblis<br />
yuradReba CvenTvis Rirebuli da mniSvnelovania.<br />
sazogadoeba dRes urTules misias akisrebs skolas.<br />
samoqalaqo cnobierebis, politikuri kulturis, tolerantobis<br />
naklebobis, arasrulwlovanTa danaSaulisa da<br />
narkomaniis problemebze saubrisas, gvjera, rom maTi<br />
gadaWris gza maswavleblebze, skolaze gadis. Tqvengan<br />
ara mxolod ganaTlebuli, aramed am problemebisagan<br />
Tavisufali, warmatebuli Taobis aRzrdas veliT. dRevandel<br />
pirobebSi, Tqvens xelT arsebuli resursebiT es<br />
misia TiTqmis ganuxorcielebelia. miuxedavad amisa,<br />
zogierTi Tqvengani saklaso oTaxSi sasurvel Sedegs<br />
mainc aRwevs. vfiqrobT, maswavleblis statusi im miznebis<br />
adekvaturi unda iyos, romlis ganxorcielebasac sazogadoeba<br />
misgan iTxovs. informirebisa da profesiuli<br />
diskusiis gziT, gvsurs, am misiis warmatebiT ganxorcielebaSi<br />
dagexmaroT.<br />
`maswavlebeli~ Tqveni Jurnalia da mxolod Tqveni<br />
aqtiuri monawileobiT SevZlebT skolaSi xarisxiani<br />
ganaTlebis praqtikis damkvidrebas. Jurnali profesiuli<br />
gamocdilebis gaziarebis saSualebaa. CvenTvis TiToeuli<br />
maswavlebeli ara mxolod pasiuri mkiTxveli, aramed<br />
Tanaavtoria. amitom Tqvengan aqtiur gamoxmaurebas veliT.<br />
Cveni mizania maswavleblis<br />
profesuli zrdis xelSewyoba N1, 2009 1<br />
informirebis, diskusiis<br />
waxalisebisa da gamocdilebis<br />
gaziarebis gziT. Jurnali xels<br />
uwyobs maswavleblis<br />
profesiis popularizacias.<br />
ÌÀÓßÀÅËÄÁÄËÉ<br />
N1, 2009<br />
maswavlebelTa profesiuli<br />
ganviTarebis centris gamocema<br />
profesiuli Jurnali `maswavlebeli~<br />
gamodis or TveSi erTxel<br />
redkolegia:<br />
sofio gorgoZe<br />
paata sirbilaZe<br />
lela samniaSvili<br />
naTia nacvliSvili<br />
Tamar onofrienko<br />
mTavari redaqtori:<br />
xaTuna kveselava<br />
redaqtori: nato ingoroyva<br />
stilisti: irma taveliZe<br />
dizaini: besik danelia<br />
foto: malxaz maWavariani<br />
mxatvari: mamuka tyeSelaSvili<br />
Jurnalistebi:<br />
eka qevaniSvili<br />
Tea Tofuria<br />
irma kaxuraSvili<br />
Sorena burdilaZe<br />
JurnalSi gamoqveynebul publikaciebSi gamoTqmuli<br />
zogierTi mosazreba, SesaZloa, ar emTxveodes<br />
maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis centris<br />
da `maswavleblis~ redkolegiis Sexedulebebs.<br />
calkeul statiaSi dasaxelebuli faqtebis utyuarobaze<br />
pasuxismgebelia statiis avtori.<br />
SesaZloa, JurnalSi iseT mosazrebebs SexvdeT, romlebsac<br />
ar iziarebT. waikiTxavT im statiebsac, romelTa avtorebis<br />
Sexedulebebs redkolegia ar eTanxmeba. dialogis<br />
xelSewyoba da gansxvavebuli mosazrebebis warmoCena Cveni<br />
mTavari midgomaa _ Jurnali profesiuli diskusiebis Ria<br />
forumad unda iqces. Tu TvliT, rom saintereso gamocdileba<br />
dagigrovdaT, an poziciis gamoxatva gsurT, mogvwereT<br />
da kolegebs mniSvnelovan sakiTxebze sakuTari<br />
xedva gaacaniT.<br />
gvjera, rom mxolod am gziT _ TiToeuli Cvenganis aqtiuri<br />
monawileobiT _ SeiZleba dasaxuli miznis miRweva.<br />
xaTuna kveselava<br />
mTavari redaqtori<br />
sakontaqto informacia:<br />
maswavlebelTa profesiuli<br />
ganviTarebis centri<br />
misamarTi: Tbilisi, 0102<br />
dimitri uznaZis 52<br />
tel: (+995 32) 95 58 33<br />
faqsi: (+995 32) 95 58 36<br />
el. fosta: info@tpdc.ge<br />
www.tpdc.ge<br />
ISSN 1987-6149 UDC 371.1<br />
m-374<br />
gamoiwereT profesiuli Jurnali<br />
ÌÀÓßÀÅËÄÁÄËÉ<br />
darekeT:<br />
Sps `wignis samyaro~: 45 33 79<br />
ss. `macne~: 37 47 49, 22 64 58
2<br />
Sinaarsi<br />
statiebi<br />
5<br />
paata papava<br />
gakveTili<br />
politkoreqtulobis zRvarze<br />
aris Tu ara politikuri diskusiebis<br />
adgili saklaso oTaxSi _ samoqalaqo<br />
ganaTleba Tu politikuri propagandis<br />
safrTxe<br />
21<br />
problema<br />
wigniereba saqarTveloSi<br />
qarTveli mozardebi wignierebis doniT<br />
ucxoel Tanatolebs CamorCebian _<br />
rogor vaswavloT bavSvebs kiTxva<br />
Tea Tofuria<br />
30<br />
siko janaSia<br />
ras kiTxuloben maswavleblebi<br />
rogor SevayvaroT bavSvebs kiTxva _<br />
maswavleblis piradi magaliTi<br />
mozardebSi kiTxis unaris ganviTarebis<br />
erT-erTi mTavari faqtoria<br />
48<br />
warmatebis formula<br />
- gardabnis gamocdileba<br />
skolas swavlebis xarisxis<br />
gasaumjobeseblad damatebiTi resursebis<br />
garedan mozidva SeuZlia<br />
Sorena burdilaZe<br />
31<br />
18<br />
paata sirbilaZe<br />
samoqalaqo ganaTlebisaTvis<br />
skolisa da maswavleblis roli<br />
samoqalaqo sazogadoebis CamoyalibebaSi<br />
_ mosazrebebi skolaSi samoqalaqo<br />
ganaTlebis swavlebis Sesaxeb<br />
interviu<br />
giga zedanias imedgacrueba<br />
da Tavisufleba<br />
amzadebs Tu ara skola moswavles<br />
damoukidebeli cxovrebisaTvis _<br />
46<br />
39<br />
erTi skola da mTeli samyaro<br />
moswavleebis, maswavleblebis da skolis<br />
administraciis warmatebuli<br />
TanamSromlobis istoria quTaisidan<br />
maka CinijiSvili<br />
mixeil mindaZe<br />
10 rCeva damwyebi maswavleblisaTvis<br />
ratom virCevT pedagogis profesias da<br />
rogori unda iyos maswavlebeli _<br />
profesiuli rCevebi damwyebi<br />
maswavleblisaTvis<br />
giga zedania ganaTlebis qarTul da<br />
dasavlur sistemebs adarebs<br />
eka qevaniSvili<br />
44<br />
fotoreportaJi<br />
erTi dRe SaumianSi<br />
sofel Saumianis devnilTa dasaxleba _<br />
Saumianis me-2 sajaro skolaSi omis<br />
Sedegad dazaralebuli bavSvebisaTvis<br />
qarTuli seqtori gaixsna _<br />
skola malxaz maWavarianis obieqtivSi<br />
41<br />
roca klasSi rTuli bavSvia<br />
celqi moswavle Tu hiperaqtivobis<br />
sindromi _ eqspertebi maswavleblebs<br />
rTuli bavSvebisadmi midgomis Secvlas<br />
urCeven<br />
irma kaxuraSvili
N1, 2009 3<br />
rubrikebi<br />
8<br />
novatorebi<br />
obieqturad SeafaseT... maswavlebeli<br />
Tbilisis ramdenime sajaro skolaSi<br />
maswavleblebis Sefasebis sistema<br />
amoqmedda. am skolebis gamocdilebas<br />
Tea Tofuria gaecno<br />
RKFCB<br />
praqtikuli danarTi maswavleblebisaTvis<br />
11<br />
15<br />
34<br />
50<br />
mrgvali magida<br />
maswavleblis Sefasebis sistemebis<br />
danergva skolebSi<br />
saWiroa Tu ara maswavleblis Sefaseba<br />
skolaSi da rogor SevafasoT maswavlebeli<br />
obieqturad _ mrgvali magidis monawileebi<br />
Sefasebis sistemis danergvis<br />
perspeqtivebze msjeloben<br />
globaluri skola<br />
maswavleblis Sefaseba skolaSi<br />
- gza profesiuli zrdisken<br />
skolaSi maswavleblis Sefasebis<br />
dasavleTSi moqmedi modelebi<br />
rusudan Wanturiam mimoixila<br />
roca gakveTilze damswrea<br />
praqtikuli rCevebi maswavleblebisaTvis _<br />
rogor moviqceT, roca Tqvens gakevTils<br />
damkvirvebeli eswreba da... roca Tqven<br />
giwevT Semfaseblis rolSi yofna<br />
klasi<br />
gakveTili mwvane xaliCaze<br />
arcerTi dakarguli wuTi saklaso oTaxSi<br />
_ rigiTi gakveTili germaniis erT-erTi<br />
skolis dawyebiT safexurze _<br />
nino elbaqiZis da Teona lodias<br />
reportaJi maisenidan<br />
52<br />
54<br />
55<br />
1. integrirebuli gakveTili:<br />
sakvirveli ambebi `ariadnes Zafi~<br />
2. 136-e sajaro skolis resursi _<br />
maswavleblis Sefasebis indikatorebi<br />
3. saxaliso davaleba _ krosvordi<br />
moswavleebisaTvis<br />
werili `maswavlebels~<br />
Cemi istoria - mxareTmcodneobis<br />
muzeumi skolaSi<br />
mixeil gogataSvili, 77 wlis<br />
damsaxurebuli maswavlebeli qoreTis<br />
skolaSi mxareTmcodneobis muzeumis<br />
Seqmnis istorias mogviTxrobs<br />
recenzia<br />
me vswavlob kiTxvas<br />
nino beselia damwyebi mkiTxvelisaTvis<br />
gankuTvnil axal gamocemebs mimoixilavs<br />
resursebi<br />
demokratiis gakveTili<br />
25-30<br />
sakanonmdeblo da sasamarTlo<br />
xelisuflebis, mediis yoveldRiur<br />
saqmianobas bavSvebi adgilze gaecnobian,<br />
Tu... klasTan erTad eqskursiaze waxvalT.<br />
56<br />
bolo sityva<br />
Tu drois manaqanis marTva gvsurs<br />
lela samniaSvili
4 mokled<br />
gakveTilebis gamcden moswavleebs mkacri gamocdebi eliT<br />
23-e sajaro skolis direqtoris, nato gaboSvilis TqmiT,<br />
xSiria arasapatio gacd<strong>enis</strong> da dagvianebis SemTxvevebi: `Tu<br />
meoreklaseli bavSvi skolaSi agvianebs, es mSoblis upasuxismgeblobaa.<br />
mas hgonia, rom araferi daSavdeba, Tu misi Svili<br />
merxs ramdenime wuTis dagvianebiT miujdeba. roca saministro<br />
da skola gacdenebisa da dagvianebebis sakiTxs mkacrad gaakontrolebs<br />
da amas Sesabamisi reagireba mohyveba, mSobelic<br />
ecdeba, es garTulebebi Tavidan aicilos~.<br />
ganaTlebis ministris informaciiT, skolebSi moswavleTa<br />
daswrebis formaluri regulirebisaTvis SemoRebuli iqneba<br />
centraluri aRricxvianobis savaldebulo dokumenti _<br />
Jurnali.<br />
ganaTlebisa da mecnierebis ministri nika gvaramia<br />
erovnul saswavlo gegmaSi, ministris brZanebiT, Sedis cvlilebebi<br />
da damatebebi, romlebic moswavlis mier arasapatiod<br />
gacdenili saaTebis zRvrul odenobas gansazRvravs. Tu moswavle<br />
gacdenebis daSvebul raodenobas gadaaWarbebs, valdebuli<br />
iqneba sagangebo gamocda Caabaros.<br />
`daswreba xarisxiani ganaTlebis erT-erTi mTavari winapirobaa.<br />
disciplinis gareSe srulfasovani saswavlo procesi<br />
warmoudgenelia. sazogadoebisaTvis kargad aris cnobili, rom<br />
moswavleebi skolas xSirad acdenen. amas arc skolebi malaven.<br />
problema dgas da sazogadoebaSi misi mogvarebis moTxovnac<br />
arsebobs. moswavleTa aRricxvis sakiTxi mkacr kontrols<br />
daeqvemdebareba~, _ acxadebs ganaTlebisa da mecnierebis<br />
ministri nika gvaramia.<br />
`erovnuli saswavlo gegmiT dadgindeba gacdenili saaTebis<br />
zRvruli odenoba da misi gadaWarbebis SemTxvevaSi, moswavles<br />
eqsternatis gamocdis Cabareba mouwevs. Tu gamocda ver<br />
Caabara, klasSi darCeba”, _ ambobs ministri. eqsternis procedura<br />
damuSavebis stadiaSia da savaraudod, isic gamkacrdeba.<br />
gamocdis Cabareba martivi ar iqneba, Tumca nika gvaramias<br />
TqmiT, moswavlis codna adekvaturad da obieqturad<br />
Sefasdeba.<br />
axali wesebis amoqmedebis Semdeg maswavleblebi valdebulni<br />
iqnebian, sworad awarmoon daswrebis aRricxva. winaaRmdeg<br />
SemTxvevaSi, maTi pasuxismgeblobis sakiTxic dadgeba.<br />
gamkacrebuli wesebi axali saswavlo wlidan amoqmeddeba da<br />
is yvela klasis moswavles Seexeba. gacd<strong>enis</strong>a da dagvianebis<br />
zRvruli raodenoba da darRvevaze reagirebis sakiTxebi<br />
dRemde skolis SinaganawesiT regulirdeboda.<br />
profesiuli ganviTarebis programebis akreditacia grZeldeba<br />
ganaTlebis akreditaciis erovnul centrSi maswavleblis<br />
profesiuli ganviTarebis saganmanaTleblo programebis akreditacia<br />
mimdinareobs. ganaTlebis sferoSi momuSave nebismier<br />
organizacias an iuridiul pirs SeuZlia, centris mier<br />
gamocxadebul vadebSi, akreditaciisTvis sakuTari programebi<br />
warmoadginos.<br />
akreditaciis erovnuli centris direqtoris, nino CubiniZis<br />
gancxadebiT, mimdinare procesis mizani, pirvel rigSi, programebis<br />
xarisxis uzrunvelyofa da bazris regulirebaa: mocemul<br />
etapze maswavleblebs miecemaT saSualeba, saxelmwifos<br />
mier dafinansebuli proeqtis farglebSi, profesiuli<br />
ganviTarebis xarisxiani programebiT moemzadon sasertifikacio<br />
gamocdebisTvis”.<br />
laSa mkurnaliZe, asociaciis `skola_ojaxi_sazogadoeba”<br />
aRmasrulebeli direqtori aRniSnavs, rom `saqarTveloSi<br />
profesiuli ganviTarebis uamravi saganmanaTleblo programa<br />
arsebobs, Tumca maTi xarisxis kontroli dRemde ar xdeboda.<br />
swored amitom iyo aucilebeli akreditacia _ am gziT<br />
saxelmwifo xarisxis kontrols uzrunvelyofs~.<br />
ganaTlebis akreditaciis erovnuli centris mier konkursis<br />
safuZvelze SerCeulma eqspertebma saxelmwifo umaRlesi<br />
saswavleblebisa da arasamTavrobo organizaciebis mier<br />
momzadebuli 147 programa ukve Seamowmes. Sesabamisi daskvnebis<br />
safuZvelze, saboloo gadawyvetilebas programebisaTvis<br />
akreditaciis miniWebis Sesaxeb, akreditaciis sabWo<br />
miiRebs.<br />
ganaTlebisa da mecnierebis saministroSi aseve muSavdeba<br />
proeqti, romlis farglebSic saxelmwifo garkveuli raodenobis<br />
kreditebis programebs daafinansebs, raTa xeli Seuwyos<br />
maswavleblebis momzadebas sasertifikacio gamocdebisaTvis.<br />
maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis centris direqtoris,<br />
sofio gorgoZis ganmartebiT, `akreditebuli programebi<br />
gulisxmobs, rom saxelmwifo aRiarebs maT xarisxs. Tumca,<br />
programis akreditacia ar niSnavs, rom misi dafinanseba saxelmwifos<br />
mier avtomaturad da mudmivad moxdeba. Cvens mier<br />
SemuSavebuli proeqtis farglebSi, pirvel rigSi, upiratesoba<br />
mieniWeba im sagnebis dafinansebas, romlebSic 2010 wels<br />
daiwyeba sertificireba. savaraudod, es iqneba qarTuli ena<br />
da literatura, aseve maTematika da ucxo enebi~.<br />
ganaTlebis akreditaciis erovnuli centri akreditebuli<br />
programebis pirvel nusxas martSi gamoaqveynebs.
mosazreba<br />
N1, 2009 5<br />
gakveTili<br />
politkoreqtulobis<br />
zRvarze<br />
politika ufrosebis Temaa _ bavSvebs, rogorc wesi,<br />
naklebad unda ainteresebdeT vis aZleven xmas, an raze<br />
saubroben finjan yavasTan maTi mSoblebi. Tumca, xSirad,<br />
roca garemo politikurad imuxteba, saklaso oTaxSi<br />
SekiTxvebi Cndeba _ bavSvebi politikaze kamaToben.<br />
unda CaerTos Tu ara aseT msjelobaSi maswavlebeli da aris<br />
Tu ara politikis adgili saklaso oTaxSi<br />
paata papava<br />
qalbatoni Tamari biologiis maswavlebelia.<br />
misi gakveTilebi yovelTvis<br />
gamoirCeva saintereso informaciiTa<br />
da kvleviTi aqtivobebiT.<br />
moswavleebi xSirad ganixilaven<br />
bunebis dacvis, ekologiuri<br />
usafrTxoebis, biologiuri gamokvlevebis<br />
eTikur mxareebTan dakav-<br />
Sirebul problemebs, ayalibeben<br />
alternatiul ideebs maT gadasaWrelad<br />
da periodulad msjeloben<br />
saxelmwifo Tu saerTaSoriso politikis<br />
sakiTxebze, kanonmdeblobis<br />
rolze, calkeul sazogadoebriv<br />
liderTa Sexedulebebze.<br />
erT-erTi gakveTilis dawyebis<br />
win Tamari amCnevs, rom moswavleebi<br />
aRelvebulni arian, wrialeben<br />
da gakveTilisaTvis mzaobas ar<br />
gamoxataven. maswavlebeli xvdeba:<br />
bavSvebi guSindel politikur<br />
movlenebze saubroben. erT-erTi<br />
moswavle xels iwevs da SekiTxvas<br />
usvams: `masw, guSin usmineT<br />
debatebs Tqven vis emxrobiT~<br />
maswavleblisaTvis naTeli xdeba,<br />
rom es SekiTxva SemTxveviT ar<br />
gaCenila. is realur, cxovrebiseul<br />
problemebs eyrdnoba. Sesabamisad,<br />
misi gamoyeneba pedagogiuri<br />
TvalsazrisiTac sasargeblo<br />
iqneboda. Tamari imasac xedavs,<br />
Tu rogor SeiZleba am debatebis<br />
Tematurad dakavSireba bavSvebis<br />
mier momzadebul prezentacieb-<br />
Tan, magram misTvis arc ise advilia<br />
gadawyvetilebis miReba.<br />
aseT dros maswavleblebi mniSvnelovani<br />
gamowvevis winaSe dgebian:<br />
dauSvan Tu ara klasSi politikuri<br />
sakiTxebis ganxilva,<br />
CaerTon Tu ara aseT msjelobaSi<br />
Tu problemas ganvazogadebT da<br />
gadaWris gzebze davfiqrdebiT,<br />
ramdenime SekiTxvas unda gavceT<br />
pasuxi: rogor unda Sexvdes politikuri<br />
sakiTxebisadmi moswavle-<br />
Ta gamZafrebul interess skola<br />
da maswavlebeli ramdenad dasaSvebia<br />
politikuri diskusiebis<br />
gamarTva saklaso oTaxSi ra saxis<br />
safrTxeebs SeiZleba wavawydeT<br />
amgvari mcdelobisas da rogor<br />
aviciloT isini es sakiTxebi<br />
gansakuTrebul aqtualobas iZens<br />
saskolo reformis ori mniSvne-<br />
,,moswavleebis<br />
aqtiur<br />
moqalaqeebad<br />
Camoyalibeba,<br />
rogorc<br />
Tanamedrove<br />
ganaTlebis<br />
mTavari<br />
orientiri,<br />
warmoudgenelia<br />
mkafio<br />
pirovnuli<br />
poziciis<br />
formirebis,<br />
gamoxatvisa da<br />
dacvis unarebis<br />
gamomuSavebis<br />
gareSe.<br />
,,
6<br />
erTma bavSvma ar icodes maswavleblis<br />
politikuri prioritetebi<br />
da miTumetes, politikuri<br />
kuTvnileba.<br />
lovani aspeqtis fonze: erTi<br />
mxriv, zogadi ganaTlebis erovnul<br />
miznebsa da erovnuli saswavlo<br />
gegmis mixedviT, moswavle-<br />
Ta samoqalaqo aRzrda-ganaTleba<br />
umniSvnelovanes prioritetad<br />
aris gamocxadebuli, rac politikuri<br />
Tematikis gacnobierebasac<br />
gulisxmobs. meore mxriv ki,<br />
kanonis ZaliT ikrZaleba skolis<br />
politizeba. zogadi ganaTlebis<br />
Sesaxeb kanonis mixedviT, saxelmwifo<br />
valdebulia, uzrunvelyos<br />
sajaro skolis damoukidebloba<br />
religiuri da politikuri gaer-<br />
Tianebebisagan (xolo kerZo skolis<br />
damoukidebloba _ politikuri<br />
gaerTianebebisagan).<br />
1<br />
maikl streiCi. politikuri debatebi da<br />
komentarebi saklaso oTaxSi. Suite101.com<br />
2009 wlis 4 ianvari.<br />
problema, romelic SedarebiT<br />
axalia saqarTvelosa da sxva<br />
post-sabWoTa sivrcis skolebisaTvis,<br />
demokratiuli qveynebis<br />
saganmanaTleblo sistemisTvis<br />
tradiciulia. erT-erT onlain<br />
JurnalSi 1 saintereso informacias<br />
wavawydi: <strong>inglisuri</strong> <strong>enis</strong><br />
maswavlebeli, elizabet ito skolidan<br />
daiTxoves imis gamo, rom<br />
gakveTilze eraySi mimdinare omis<br />
winaaRmdeg mimarTuli aTwuTiani<br />
leqcia gamarTa. es erTaderTi<br />
SemTxveva ar gaxlavT. pedagogebs<br />
periodulad sWirdebaT imis Sexseneba,<br />
rom saklaso oTaxi Ria<br />
forumi ar aris sakuTari politikuri<br />
mosazrebebis gasavrceleblad.<br />
amerikis SeerTebuli<br />
Statebis skolebSi, partnioruli<br />
programis farglebSi, im maswavleblebs<br />
Sevxvdi, romlebic didi<br />
pasuxismgeblobiT ekidebian politikuri<br />
diskusiebis dagegmvas<br />
da gamarTvas, yovelmxriv cdiloben,<br />
obieqturni darCnen da<br />
gawonasworebulad SesTavazon<br />
moswavleebs sakiTxis mraval<br />
WrilSi ganxilva. isini xelidan<br />
ar uSveben SesaZleblobas, swored<br />
dRes, swored am qalaqSi, am<br />
saxelmwifoSi, am sivrceSi ganvi-<br />
Tarebul movlenaTa socialur<br />
Tu politikur ganzomilebebze<br />
daafiqron moswavleebi, magram<br />
imavdroulad axerxeben, rom arc-<br />
rogorc aRvniSneT, saqarTveloSi<br />
mimdinare ganaTlebis reformam<br />
moswavleTa moqalaqeobrivi cnobierebis<br />
ganviTarebis mizani mkafiod<br />
gamokveTa. erTi mxriv, maT<br />
marTlac sWirdebaT Cveni qveynis<br />
demokratiuli ganviTarebis mravalganzomilebiani<br />
procesis<br />
aqtualuri aspeqtebis gaazreba,<br />
sakuTari da sxvaTa damokidebulebebis<br />
gacnobiereba. administraciam<br />
Tu pedagogTa gundma kidec<br />
rom moindomos, Zalian gauWirdeba<br />
skolis sruli izolireba<br />
mimdinare politikuri procesebisagan.<br />
meore mxriv, maswavleblebi<br />
ar arian mzad Tanmimdevruli,<br />
miukerZoebeli politikuri<br />
diskusiis warmarTvisaTvis<br />
da rogorc wesi, gaurbian politikuri<br />
sakiTxebis integrirebas<br />
saswavlo procesSi.<br />
moswavleebis aqtiur moqalaqeebad<br />
Camoyalibeba, rogorc Tanamedrove<br />
ganaTlebis mTavari<br />
orientiri, warmoudgenelia mkafio<br />
pirovnuli poziciis formirebis,<br />
gamoxatvisa da dacvis unarebis<br />
gamomuSavebis gareSe. gansakuTrebuli<br />
mniSvneloba eniWeba<br />
kritikuli azrovnebisa da kritikuli<br />
kiTxvis unaris ganviTarebas,<br />
romlebic gamWol kompetenciebad<br />
unda iqces sxvadasxva sagnobrivi<br />
jgufis saganmanaTleblo<br />
standartebSi.<br />
mimaCnia, rom maswavlebeli gulisxmierad<br />
unda miudges moswavleTa<br />
interess politikuri problemebis<br />
mimarT. man unda gaarkvios<br />
am interesis realuri safuZvlebi<br />
da garkveuli dro gamoyos<br />
maTi ganxilvisaTvis. Tanamedro-
N1, 2009 7<br />
ve meTodebs Soris moiZebneba<br />
mravali efeqturi strategia<br />
saintereso, interaqtiuri aqtivobebisa<br />
da diskusiebis organizebisaTvis,<br />
mag: `mozaika~, `kuTxeebi~,<br />
`Rirebulebis xazi~, `jvaredini<br />
diskusia~ da sxv. arsebobs<br />
debatebis masStaburi saerTaSoriso<br />
saganmanaTleblo programa,<br />
romelic saqarTveloSic didi<br />
popularobiT sargeblobs.<br />
pirvel rigSi, es aris maswavleblis<br />
mier sakuTari politikuri<br />
Sexedulebebis moswavleebisaTvis<br />
Tavsmoxveva. yvelaze uares SemTxvevaSi,<br />
pedagogis aseTi midgoma<br />
SeiZleba pirdapir propagandaSi<br />
gadaizardos, romelic erTi<br />
konkretuli politikuri Teoriis,<br />
moZraobis an lideris upiratesobaTa<br />
gazviadebas isaxavs miznad.<br />
aseT dros gasarkvevia, ra<br />
saxis simpaTiebisa da antipaTiebis<br />
SesaZlebelia politikur Temebze<br />
gamarTuli diskusiebis ramdenime<br />
dadebiT Sedegze saubari:<br />
Camoyalibebas cdilobs mas-<br />
wavlebeli, ratom akeTebs gansakuTrebul<br />
aqcentebs erTi saxis<br />
1. moswavleebi cnebiT aparats<br />
ifarToeben. isini axal konceptebs<br />
ecnobian, rac myar<br />
saZirkvels uyris sazogadoebrivad<br />
aqtualur sakiTxebze<br />
Tanmimdevruli msjelobis<br />
kompetencias.<br />
movlenebze da ar axsenebs paralelurad<br />
mimdinare movlenebs,<br />
rogor manipulirebs ama Tu im<br />
cnebiT, gamonaTqvamiT, nawarmoebiT,<br />
biografiuli monacemiT,<br />
TeoriiT, simboloebiT da sxv.<br />
2. moswavleebi iTviseben diskusiis<br />
warmarTvisa da akademiur,,<strong>inglisuri</strong> <strong>enis</strong><br />
kamaTSi monawileobis sabaziso<br />
da specialur unarebs;<br />
maswavlebeli,<br />
elizabet ito<br />
eCvevian politikuri teqstis<br />
skolidan<br />
kritikul analizs; mniSvnelovan<br />
politikur movlenasa da<br />
daiTxoves imis<br />
gamo, rom<br />
mosazrebas Soris gansxvavebis<br />
gakveTilze<br />
danaxvas; sakuTari poziciis<br />
mwyobrad Camoyalibebas da<br />
argumentebis moSveliebas.<br />
eraySi mimdinare<br />
omis winaaRmdeg<br />
mimarTuli<br />
3. moswavleebs uyalibdebaT damokidebulebebi<br />
mniSvnelovani<br />
sazogadoebrivi movlenebis, ma-<br />
Ti gamomwvevi mizezebisa da Sedegebis<br />
mimarT. isini eCvevian<br />
azris Tavisuflad gamoxatvaze<br />
pasuxismgeblobis aRebas.<br />
aTwuTiani<br />
leqcia gamarTa.<br />
gasuli saukunis 90-ian wlebSi<br />
gamovida metad saintereso germanuli<br />
kinofilmi `talRa~, romelic<br />
mTeli sigrZe-siganiT warmoaCens<br />
miuxedavad imisa, rom mimdinare<br />
politikuri movlenebis analizs<br />
mniSvnelovani rolis Sesruleba<br />
SeuZlia moswavleTa akademiur<br />
warmatebasa da moqalaqeobrivi<br />
cnobierebis ganviTarebaSi,<br />
ramdenime SesaZlo safrTxezec<br />
unda SevaCeroT yuradReba.<br />
axalgazrdebis politi-<br />
kuri indoqtrinaciis process da<br />
mosalodnel saSiSroebas. moswavleebis<br />
SekiTxvaze, Tu rogor moaxerxa<br />
hitlerma mcire raodenobis<br />
mimdevrebisgan uzarmazari<br />
Zalis mqone moZraobis agoreba,<br />
istoriis maswavlebeli ucnauri<br />
,,<br />
da imavdroulad saxifaTo eqsperimentiT<br />
pasuxobs. igi lideris<br />
rolSi Sedis da saskolo Temisagan<br />
erTgvar ideologiur moZraobas<br />
ayalibebs. sabolood, iqmneba<br />
socialuri garemo, romel-<br />
Sic movlenebi kontrols aRar<br />
eqvemdebareba...<br />
aris meore safrTxec, romelic<br />
politikuri msjelobis miznobriobas,<br />
ufro sworad ki, mis bundovanebas<br />
exeba. aseT dros mkafiod<br />
ar aris gansazRvruli pedagogiuri<br />
amocana. sakiTxebis dasma,<br />
informaciis Ziebis procesi, saswavlo<br />
konteqsti moklebulia<br />
logikur urTierTkavSirs. Sesabamisad,<br />
moswavleebs zerele damokidebuleba<br />
uCndebaT pedagogis<br />
mier warmarTuli aqtivobebisadmi.<br />
amgvari problemis Tavidan<br />
asacileblad sasurvelia, maswavlebelma<br />
winaswar Camoayalibos<br />
gansaxilveli politikuri sakiTxis<br />
mniSvneloba, moswavleTa interesebTan<br />
kavSiri, arsebiTi<br />
qvesakiTxebi da Tanmimdevrulad<br />
warmarTos procesi.<br />
dasasruls, minda visurvo, rom<br />
pedagogebma (gansakuTrebiT,<br />
sazogadoebrivi mecnierebebis<br />
sagnobrivi jgufis maswavleblebma)<br />
gaacnobieron mimdinare politikuri<br />
sakiTxebis obieqturad<br />
ganxilvis mniSvneloba da scadon<br />
diskusiebisa Tu kvleviTi proeqtebis<br />
organizeba efeqturi meTodebisa<br />
da resursebis gamoyenebiT.<br />
aqve davZen, rom siamovnebiT gavecnobi<br />
im kolegebis Sexedulebebs,<br />
romlebsac sapirispiro azri<br />
aqvT da politikuri sakiTxebis<br />
klasSi ganxilvas uaryofiTad<br />
afaseben.
8<br />
novatorebi<br />
Tea Tofuria<br />
obieqturad SeafaseT...<br />
maswavlebeli<br />
skolaSi maswavleblis Sefaseba saqarTvelosaTvis siaxlea.<br />
saubrebi am Temaze cota xnis win daiwyo da skolebis<br />
administraciebic sifrTxiliT ekidebian sakiTxs. Tumca<br />
TbilisSi direqtorebis nawilma maswavleblebis Sefasebis<br />
sistemis danergva ukve daiwyo. 82-e da 136-e sajaro skolebSi<br />
specialurad Seqmnili administraciuli jgufebi pedagogebs<br />
regularulad, weliwadSi erTxel afaseben.<br />
Tbilisis 82-e sajaro skolaSi<br />
maswavleblis Sefasebis danergvis<br />
idea direqtors, eka kvirikaSvils<br />
ekuTvnis. man es sistema damoukideblad<br />
SeimuSava, Tumca<br />
kolegebis praqtika, kerZod,<br />
136-e skolis direqtoris, elza<br />
badaSvilis gamocdileba da treningebze<br />
dagrovili codna gamoiyena.<br />
eka kvirikaSvilis TqmiT,<br />
maswavlebelTa Sefasebis sistemis<br />
gareSe skolis efeqturi marTva<br />
SeuZlebelia: `Sefasebis sistema<br />
maZlevs SesaZleblobas, gavigo,<br />
vis sWirdeba kvalifikaciis amaRleba,<br />
vin unda gavuSva treningze,<br />
vin wavaxaliso da sxva~.<br />
82-e skolaSi ician, rom Sefasebis<br />
sistemis danergva SesaZloa,
N1, 2009 9<br />
maswavlebelTa SeSfoTebis mizezic<br />
gaxdes, gansakuTrebiT im<br />
SemTxvevaSi, Tu siaxlis miznebi<br />
pedagogebs administraciam saTanadod<br />
ar ganumarta. rusuli <strong>enis</strong>a<br />
da literaturis maswavlebeli<br />
Tamar pogosiani ixsenebs, rom<br />
pedagogebis nawilma saerTod ver<br />
gaigo cvlilebis arsi: `direqtorma<br />
ramdenime TanamSromels<br />
ki auxsna, ra xdeboda, magram amiT<br />
araferi gamovida. Semdeg eqsperimenti<br />
CavatareT da Sefasebis<br />
sistema maswavleblebze gamovcadeT.<br />
mas Semdeg, rac minimaluri<br />
qula yvelam daagrova, panika<br />
Cacxra. pedagogebma dainaxes, rom<br />
`testis gavla~ arc ise rTulia~.<br />
eka kvirikaSvili,<br />
82-e sajaro skolis direqtori:<br />
`maswavleblebs Tavidan SeeSindaT,<br />
Tumca Semdeg Camoweres,<br />
ramden saqmes akeTeben da mixvdnen,<br />
rom es yvelaferi Sesrulebadia.<br />
Sefasebis sistemis gamoyenebis<br />
Sedegad kargad Cans, vin<br />
imsaxurebs premias an sxva tipis<br />
waxalisebas. rodesac prezidentis<br />
stipendiaze warsadgenad pedagogebs<br />
arCevdnen, yvela skolaSi<br />
didi debatebi iyo, CvenTan<br />
ki es sakiTxi martivad gadawyda<br />
_ me mqonda dokumenti, romliTac<br />
naTeli gaxda, vin iyo kargi pedagogi.<br />
amitom pretenziac aravis<br />
gasCenia~.<br />
dokumentaciis paketi, romlis<br />
mizanic sabWosaTvis maswavleblis<br />
saqmianobaze amomwuravi informaciis<br />
miwodebaa, sakmaod vrcelia<br />
da detalurad gansazRvravs<br />
im kriteriumebs, romelze dayrdnobiTac<br />
administraciulma sab-<br />
Wom pedagogi yovelwliurad<br />
unda Seafasos. sabWoSi Sedian<br />
rogorc Tavad maswavleblebi,<br />
aseve sameurveo sabWos wevrebi.<br />
Sefasebisas sabWo 10 ZiriTad<br />
indikators eyrdnoba. gansazRvrulia<br />
TiToeuli maxasiaTebelic,<br />
romlis mixedviTac damkvirvebeli<br />
maswavlebels 1-dan 15 qulamde<br />
afasebs.<br />
magaliTad, maswavleblis Sefasebis<br />
erT-erTi indikatori saskolo<br />
menejmentis warmarTvaa. amitom<br />
sabWom TiToeuli pedagogi<br />
Semdegi maxasiaTeblebiT unda Seafasos:<br />
1. maswavlebeli yoveldRiurad<br />
SeimuSavebs gakveTilis<br />
gegmas, raTa uzrunvelyos saswavlo<br />
miznebis miRweva. 2. maswavlebeli<br />
efeqturad anawilebs gakveTilis<br />
dros. 3. maswavlebeli<br />
regularulad afasebs moswavleebs.<br />
4. maswavlebeli xels uwyobs<br />
moswavleebs warmatebis miRwevaSi<br />
da mzadaa maT dasaxmareblad.<br />
sxva indikatorebi pedagogis<br />
profesionalizmsa da pirovnul<br />
Tvisebebs exeba. gamoiyeneba aseve<br />
gakveTilebze daswrebis maCvenebeli<br />
da moswavleTa komentarebi.<br />
sabWo aseve iTvaliswinebs saskolo<br />
dokumentacias, romelic pedagogma,<br />
rogorc wesi, pirveli<br />
trimestris dasrulebamde administraciaSi<br />
unda waradginos.<br />
maT Sorisaa:<br />
1. Sesrulebuli proeqtebis (Tu<br />
maswavlebeli CarTulia romelime<br />
proeqtSi) CamonaTvali<br />
TandarTuli TvalsaCino<br />
masalebiT;<br />
2. maswavleblis mier ganxorcielebuli<br />
prezentaciebi, Tandar-<br />
Tuli TvalsaCino masalebiT;<br />
3. sakonferencio Temebis nusxa,<br />
romlebzec moswavleebi misi<br />
xelmZRvanelobiT muSaoben,<br />
maTi gvarebis miTiTebiT;<br />
4. moswavleebis olimpiadaSi<br />
monawileobis SemTxvevaSi<br />
arsebuli masala;<br />
5. masala konkursebSi monawileobis<br />
Sesaxeb;<br />
6. maswavleblis mier Catarebuli<br />
saCvenebeli gakveTilebis<br />
Tematika da gegma.<br />
garda amisa, sabWo Semdeg<br />
dokumentaciasac Seiswavlis:<br />
saskolo dokumentaciis<br />
Sesrulebis xarisxi da vadebi;<br />
maswavleblis gacdenebi da<br />
dagvianebebi;<br />
skolis Sinaganawesis<br />
darRvevis SemTxvevebi;<br />
pedagogis mier gamoyenebuli<br />
moswavleTa Sefasebis sistema;<br />
moswavlis akademiuri<br />
moswrebis angariSi;<br />
maswavleblis Tematurkalendaruli<br />
angariSi;<br />
kaTedris muSaobis wliuri<br />
gegma da yovelTviuri gegma;<br />
damrigeblis SemTxvevaSi, ka-<br />
Tedris trimestruli angariSi;<br />
sadamrigeblo programa;<br />
trimestris angariSi.<br />
maswavleblebs qulebi warmodgenili<br />
dokumentaciis Sesabamisad,<br />
TiToeuli indikatoris mixedviT<br />
ewerebaT. Semdeg saboloo<br />
cifri gamoiTvleba da dgeba sia,<br />
romelSic pedagogebi miRebuli<br />
qulebis sididis mixedviT gadanawildebian.<br />
82-e sajaro skolis direqtori,<br />
eka kvirikaSvili ambobs, rom aseve<br />
aucilebelia skolis administraciisa<br />
da sxva TanamSromlebis<br />
Sefaseba. ukve ramdenime Tvea,<br />
SenobaSi specialuri yuTebi dgas.<br />
maTi saSualebiT, maswavleblebi,
10<br />
moswavleebi da mSoblebi administracias<br />
sakuTar mosazrebebs,<br />
winadadebebs da pretenziebs ugzavnian.<br />
direqtoris TqmiT, werilebs<br />
sxdomebze ganixilaven. aris<br />
meore, gamartivebuli gza moswavleebisaTvis<br />
_ Tu mozardebs<br />
direqtorisTvis raime aqvT saTqmeli,<br />
SeuZliaT yviTel, webovan<br />
furclebze daweron da misi<br />
kabinetis karze miakran.<br />
sxva (arapedagogi) TanamSromlebisa<br />
da direqtoris Sesafaseblad<br />
82-e skolaSi Semdegi gza airCies:<br />
maswavleblebs urigdebaT Sefasebis<br />
formebi TanamSromlebis<br />
saxelebiTa da gvarebiT. isini maT<br />
uweren qulebs 1-dan 10-mde. gamokiTxva<br />
anonimuria. eka kvirikaSvili<br />
ambobs, rom direqtoris<br />
Sefasebis ufro moqnili sistema<br />
sameurveo sabWom unda Seqmnas.<br />
Tamar pogosiani,<br />
82-e skolis rusuli <strong>enis</strong>a da<br />
literaturis maswavlebeli:<br />
`skolaSi Zalian bevri axalgazrda<br />
maswavlebelia, romelic pedagogis<br />
profesias jer kidev<br />
swavlobs da es sistema maT, am<br />
mxriv, Zalian daexmareba~.<br />
Sefasebis sistemebis danergvis<br />
aucileblobaze saqarTveloSi<br />
eqspertebic saubroben.<br />
Tamar mosiaSvili,<br />
eqsperti ganaTlebis sakiTxebSi:<br />
`unda dadges dro, roca skolebi<br />
damoukideblad daiwyeben amgvari<br />
Sida dokumentebis Seqmnas da<br />
novaciebis danergvas. TanamSromelTa<br />
Sefasebis sistema TiToeulma<br />
skolam damoukideblad unda<br />
Seqmnas. koleqtivis wevrebi,<br />
mSoblebi unda dasxdnen da Camoayalibon,<br />
rogori skola undaT<br />
da ras niSnavs maTTvis kargi<br />
maswavlebeli. aseTi saxis dokumentis<br />
SemuSavebis procedurebi<br />
gansxvavebulia. SesaZloa, dokumenti<br />
specialistma SeimuSavos _<br />
direqtorma, misma moadgilem, maswavlebelma<br />
Tu gare eqspertma,<br />
magram naSromi aucileblad unda<br />
SeTanxmdes maswavleblebTan. winaaRmdeg<br />
SemTxvevaSi, konfliqti<br />
gardauvali iqneba~.<br />
Sefasebis sistema saqarTveloSi<br />
jerjerobiT mxolod ramdenime<br />
skolaSi moqmedebs. eqspertis<br />
TqmiT, umjobesia, es sistema metad<br />
konkretuli iyos, radgan,<br />
pirvel etapze, skolas bevri indikatoris<br />
Semcveli sistemiT<br />
muSaoba gauWirdeba. amasTan, misi<br />
Seqmnis mizani aucileblad pozitiuri<br />
unda iyos da es maswavleblebs<br />
saTanadod unda auxsnan.
mrgvali magida<br />
N1, 2009 11<br />
maswavleblis<br />
Sefasebis sistemebis<br />
danergva skolebSi<br />
skolebis, arasamTavrobo organizaciebisa da ganaTlebis<br />
saministros warmomadgenlebi Tanxmdebian, rom maswavleblis<br />
Sidasaskolo Sefaseba aucilebeli da skolis ganviTarebis<br />
xelSemwyobi erT-erTi mTavari faqtoria. rodis, vin da rac<br />
mTavaria, rogor unda Seafasos maswavlebeli _ am Temaze<br />
maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis centrSi gamarTuli<br />
mrgvali magidis monawileebma imsjeles.<br />
Sorena burdilaZe<br />
maswavleblis Sefasebis<br />
sistema Tbilisis ramdenime<br />
sajaro skolaSi ukve moqmedebs.<br />
ori aseTi skolis direqtori<br />
Cvens SexvedraSi monawileobs.<br />
pirvel rigSi, maT mivmarTav.<br />
ratom gadawyviteT am sistemis<br />
danergva da ramdenad<br />
rTuli iyo es procesi<br />
eka kvirikaSvili: skolis direqtorad<br />
arCevisTanave CemTvis, rogorc<br />
menejerisTvis, maswavleblis<br />
Sefasebis sistema erT-erTi yvelaze<br />
aqtualuri Tema iyo. Camovayalibe<br />
sakuTari xedva da sxva<br />
skolebis gamocdilebasac gavecani.<br />
mimaCnia, rom Sefaseba calxmrivi<br />
procesi ar unda iyos. me<br />
pedagogebs vafaseb, isini me mafaseben,<br />
bavSvebi _ maswavleblebs,<br />
maswavleblebi _ moswavleebs. es<br />
aris wre da sityva `Sefasebac~,<br />
Cemi azriT, Seuferebelia. am<br />
process davarqmevdi erTmaneTis<br />
saqmianobis monitorings, romelic<br />
Cveni muSaobis susti da Zlieri<br />
mxareebis gamosavlenad tardeba.<br />
unda vicodeT, ra gviWirs<br />
da ra xarvezi gvaqvs, romeli<br />
midgomaa ufro efeqturi. skola-<br />
Si unda arsebobdes dawinaurebis,<br />
waxalisebis perspeqtiva. maswavlebelma<br />
Tavi dafasebulad unda<br />
igrZnos. dawinaureba _ damrigeblis,<br />
kaTedris gamgis, direqtoris<br />
Tu misi moadgileebis Tanamdebobebi<br />
seriozuli motivaciaa<br />
maswavleblisaTvis.<br />
elza badaSvili: 11 welia direqtori<br />
var da ukve 10 welia, maswavleblis<br />
Sefasebis sistemas<br />
viyeneb. pirvel rigSi, Sefasebis<br />
indikatorebi SevimuSaveT. saWiro<br />
masala treningebidan wamovi-<br />
Re da Cemi skolis moTxovnebs<br />
movarge. sistema, mogvianebiT,<br />
pedagogebis monawileobiT daixvewa<br />
kaTedrebze. 10 welia, Sefasebis<br />
indikatorebs yovelwliurad<br />
vcvliT da vaviTarebT. vaanalizebT,<br />
romelma indikatorma<br />
gaamarTla, romeli punqti movakloT<br />
da ra SevmatoT. yoveli<br />
wlis bolos ikribeba komisia,<br />
romlis wevric, sxvaTaSoris, me<br />
ar var. maswavleblebi oTxquliani<br />
sistemiT Tavad afaseben<br />
erTmaneTs.<br />
SexvedraSi monawileobdnen:<br />
ekaterine kvirikaSvili<br />
#82 sajaro skolis direqtori<br />
elza badaSvili<br />
#136 sajaro skolis direqtori<br />
naTia janaSia<br />
britanul-qarTuli akademiis<br />
direqtori<br />
gia nozaZe<br />
saqarTvelos pedagogTa da<br />
mecnierTa Tavisufali profkavSiri<br />
qeTi CaCxiani<br />
saqarTvelos pedagogTa da<br />
mecnierTa Tavisufali profkavSiri<br />
nino mumlaZe<br />
maswavlebeli, #82 sajaro skola<br />
manana boWoriSvili<br />
asociacia `zekari~<br />
Sorena saZagliSvili<br />
erovnuli saswavlo gegmebisa da<br />
Sefasebis centri<br />
nika cimakuriZe<br />
maswavlebelTa profesiuli<br />
ganviTarebis centri<br />
sofio gorgoZe<br />
maswavlebelTa profesiuli<br />
ganviTarebis centris direqtori<br />
Sexvedras uZRveboda<br />
`maswavleblis~ mTavari redaqtori<br />
xaTuna kveselava
12<br />
naTia janaSia<br />
rogor Sexvdnen<br />
maswavleblebi am siaxles<br />
ekaterine kvirikaSvili: yvela maswavlebels<br />
gavacani proeqti, raTa<br />
scodnodaT, ris gakeTebas vapirebdi.<br />
aman didi vnebaTaRelva gamoiwvia<br />
_ undoblobiT Sexvdnen, CaTvales,<br />
rom amis ukan raRac imaleboda.<br />
gamoTqves pretenzia, ratom<br />
unda iyos Cveni skola avangardSi,<br />
Tu sxva skolebSi es ar keTdebao.<br />
vifiqre, rom saTanadod ver ganvumarte<br />
Cemi Canafiqri da programis<br />
prezentacia gadavwyvite.<br />
skolaSi praqtikuli TamaSi CavatareT.<br />
ori moxalise maswavlebeli<br />
SevarCie da vTxove, erTmaneTi<br />
proeqtSi warmodgenili kriteriumebis<br />
mixedviT SeefasebinaT.<br />
erTmaneTi mokrZalebulad da obieqturad<br />
Seafases. kriteriumebis<br />
mixedviT, bevr maTgans, Turme,<br />
premiac ekuTvnoda, ramac didi<br />
xalisi gamoiwvia. avuxseni, rom<br />
unda vicode, vin ras akeTebs _<br />
Tu vinme zedmetad ixarjeba da<br />
TviTganviTarebaze aqtiurad mu-<br />
Saobs, unda davufasoT da skolis<br />
biujetSi gaviTvaliswinoT.<br />
naTia janaSia: Tqven yuradReba<br />
gaamaxvileT maswavleblis garegan<br />
motivaciaze, xelfasze, dawinaurebaze,<br />
magram ra keTdeba<br />
maswavleblis Sinagani motivaciis,<br />
enTuziazmis asamaRleblad<br />
maswavlebeli mowodebuli unda<br />
iyos, rom kargad aswavlos. Sefasebis<br />
sistemis mizanic isaa, rom<br />
swavlebis xarisxi gaumjobesdes.<br />
mTavaria Sedegi, risTvisac dawinaurebis<br />
interesi sakmarisi ar<br />
aris. pedagogi unda iyos im donis<br />
profesionali da kiTilsindisieri,<br />
rom maSinac, roca mas gakveTilze<br />
Semowmebis mizniT ar<br />
eswrebian, moswavles xarisxiani<br />
gakveTili Cautaros.<br />
elza badaSvili: maswavlebeli<br />
yoveldRe SeimuSavebs sagakveTilo<br />
gegmas, raTa saswavlo miznebis<br />
miRweva uzrunvelyos da efeqturad<br />
anawilebs sagakveTilo<br />
dros. wlis ganmavlobaSi saswavlo<br />
nawili, sxvadasxva mizniT,<br />
sistematurad eswreba gakveTilebs.<br />
zogjer Semodis mSoblis<br />
gancxadeba, rom maswavlebeli araefeqturad<br />
iyenebs sagakveTilo<br />
dros. gakveTilze daswrebac swored<br />
amis Sesamowmeblad xdeba.<br />
mTavari mizani moswavleTa swavlis<br />
Sedegis gaumjobesebaa.<br />
gia nozaZe: am etapze, roca skolis<br />
ganviTarebis elementaruli etapebic<br />
ki ar aris gavlili, SeuZlebelia<br />
maswavleblebs maRal kategoriebze<br />
velaparakoT. maSin,<br />
roca maTi 90 procenti SimSilis<br />
zRvarzea da absoluturad aramotivirebulia<br />
muSaobis xarisxis<br />
asamaRleblad, Sefasebis sistemebis<br />
danergva skolaSi Zalian mtkivneuli<br />
iqneba. ar vsaubrob maswavlebelTa<br />
im 10 procentze, romelic<br />
mowodebiT pedagogia da am saqmis<br />
gareSe cxovreba ar SeuZlia. jer<br />
SevqmnaT muSaobis pirobebi da<br />
mere vesaubroT maswavleblebs<br />
maRal kategoriebze.<br />
neba momeciT, ar dageTanxmoT.<br />
rogorc Cans, ukeTesi warmodgena<br />
maqvs Cvens maswavleblebze.<br />
Zneli dasajerebelia,<br />
rom pedagogTa 90% aramotivirebuli<br />
iyos, kargad aswavlos.<br />
Tanac, Sefasebis sistemis<br />
erT-erTi aucilebeli piroba<br />
konteqstis da maswavleblisaTvis<br />
xelmisawvdomi<br />
resursis, samuSao pirobebis<br />
gaTvaliswinebaa.<br />
nika cimakuriZe: motivaciis sakiTxs<br />
rom davubrundeT, cudi<br />
araferia imaSi, Tu maswavleblebs<br />
materialurad wavaxalisebT,<br />
magram Sinagani motivaciisTvis<br />
isic sakmarisia, rom maswavlebeli,<br />
ubralod, Sefasdes. moswavles<br />
xom arafers aZleven, roca<br />
is xuTians iRebs, Tumca maRali<br />
niSani misTvis waxalisebaa.<br />
asevea, albaT, maswavlebelic. roca<br />
misi Sromis xarisxiT interesdebian,<br />
es ukve waxalisebaa.<br />
Tu yvela Cvengani iziarebs mosazrebas,<br />
rom maswavleblis Sefaseba<br />
skolis doneze pozitiuri<br />
siaxlea, Semdeg aspeqtze<br />
gadavideT da vimsjeloT Sefasebis<br />
sistemis danergvis konkretul<br />
gzebsa da modelebze.<br />
naTia janaSia: Cven viyenebT harvardis<br />
profesoris, fin marSalis<br />
rubrikebs, romlebic adaptaciis<br />
elza badaSvili
N1, 2009 13<br />
Semdeg skolaSi davnergeT da Cvens<br />
realobas movargeT. am rubrikebidan<br />
aq warmodgenil indikatorebs<br />
bevri emTxveva. maT Sorisaa:<br />
dagegmva da swavlebisTvis momzadeba,<br />
saklaso oTaxis marTva, disciplina,<br />
meTodikis gamoyeneba,<br />
moswavleTa Sefaseba da monitoringi,<br />
mSoblebTan urTierToba,<br />
profesiuli pasuxismgebloba da<br />
kolegialoba. TiToeul am kriteriumSi<br />
ramdenime komponenti Sedis.<br />
vafasebT 4-quliani sistemiT.<br />
paralelurad, maswavlebeli TviT-<br />
Sefasebasac axorcielebs. xazgasmiT<br />
aRvniSnav, rom maswavleblis<br />
Sefasebis procesSi moswavle-<br />
Ta Sedegebs ar viyenebT. procesze<br />
varT fokusirebuli da ara moswavlis<br />
Sedegebze _ pirvel rigSi,<br />
imitom, rom niSnebis gayalbeba<br />
ar moxdes. maswvlebelma unda<br />
icodes, rom mis mier dawerili<br />
niSani ar imoqmedebs muSaobis<br />
Sefasebaze. moswavlis Sedegebs<br />
viyeneb mxolod imisTvis, rom davinteresde,<br />
ra xdeba gakveTilze.<br />
gia nozaZe: N26-e skolaSi konsultantad<br />
viyavi miwveuli. maswavleblis<br />
Sefasebis sistemis<br />
SemoRebaze TiTqmis erTi weli<br />
vimuSaveT. pirvel rigSi, gaCnda<br />
ndoba direqciasa da koleqtivs<br />
Soris. praqtikuli muSaobisas<br />
maswavleblebma dainaxes maTi<br />
Sromis Sefasebis realuri kriteriumebi<br />
da tendencia. Sefasebis<br />
sistema aucilebelia, magram<br />
misi danergvisas maswavleblebma<br />
Tavi daculad unda igrZnon.<br />
sistemis mizani zrunva unda<br />
iyos da ara sasjeli. amgvari<br />
mzrunvelobis Semdeg Tu<br />
pedagogi ver ganviTardeba, mis<br />
mimarT sanqciebis gamoyenebis gamo<br />
pretenzia ukve aRaravis eqneba.<br />
manana boWoriSvili: sainteresoa<br />
pirveli Sedegebis gacnoba im<br />
skolebis magaliTze, romlebSic<br />
es sistema ukve muSaobs. ra iyo<br />
pirveli Sedegi, rac Sefasebis<br />
sistemis amoqmedebis Semdeg dainaxeT<br />
da ra dro daWirda amas<br />
elza badaSvili: myisieri efeqti<br />
ar gvqonia. pirvelma statistikam<br />
saSineli suraTi mogvca.<br />
Turme Cvens skolaSi muSaoba nulis<br />
toli iyo. maswavleblebs<br />
gakveTilze Sesvlis win saerTod<br />
ar hqondaT gegma, ar icodnen,<br />
rogor gaenawilebinaT sagakveTilo<br />
dro. maswavlebeli, romelic<br />
gakveTilis msvlelobisas eZebs,<br />
romeli savarjiSo misces moswavles,<br />
bavSvs veRarafers mosTxovs.<br />
moumzadebel gakveTilze arc<br />
disciplinaa. Sefasebis sistemis<br />
danergvis Semdeg, ra Tqma unda,<br />
progresi gvaqvs.<br />
nino mumlaZe: me, rogorc damwyeb<br />
maswavlebels, Sefasebis kriteriumebi<br />
Zalian mexmareba. roca<br />
qulebi jamdeba, vxedav Cems Sedegebs,<br />
advilad vamCnev, ra Secdoma<br />
maqvs da rogori midgomaa uke-<br />
Tesi. aseTi muSaoba Cemi, rogorc<br />
profesionalis, ganviTarebisTvis,<br />
Zalian sasargebloa da<br />
profesiul zrdaSic mexmareba.<br />
maswavleblis Sefasebas,<br />
rogorc wesi, skolis<br />
administracia axorcielebs.<br />
gakveTilze daswrebis<br />
meTodi xSirad gamoiyeneba.<br />
rogor fiqrobT, unda iyvnen<br />
Tu ara maswavleblebi winaswar<br />
informirebuli daswrebis<br />
Sesaxeb<br />
naTia janaSia: vfiqrob, rom<br />
isini winaswar ar unda gavafrTxiloT.<br />
Tumca unda icodnen, rom<br />
direqtori an misi moadgile gakveTilis<br />
msvlelobiT nebismier<br />
dros SeiZleba dainteresdes.<br />
Tu winaswar gavafrTxilebT,<br />
xelSi dadgmuli Sou SegvrCeba,<br />
romelic realur suraTs ver<br />
dagvanaxebs. roca winaswar afr-<br />
Txileb, maswavlebelic sxvanairad<br />
iqceva da moswavlec. didi<br />
mniSvneloba aqvs imasac, weliwadSi<br />
ramdenjer SevalT gakve-<br />
Tilze _ xSiri daswrebiT warmatebul<br />
gakveTilsac vnaxavT da<br />
Cavardnasac.<br />
elza badaSvili: gakveTilze maswavleblis<br />
gaufrTxileblad Sesvla<br />
Tavdasxmis tolfasia. aseT<br />
eka kvirikaSvili: gare eqspertis<br />
daswrebas maswavlebelebi Casafrebad<br />
aRiqvamen. aravis unda, rom<br />
mis gakveTils ucxo piri eswrebodes.<br />
roca gakveTilze Sesvla<br />
minda, vcdilob kaTedris gamgesqeTi<br />
CaCxiani<br />
SemTxvevaSi, erTma warumatebelma<br />
gakveTilmac SeiZleba Secvalos<br />
obieqturi suraTi. gaufr-<br />
Txileblad mxolod maSin Sevdivar,<br />
roca arc swavlebis meTods<br />
vafaseb da arc process. mxolod<br />
mainteresebs, aris Tu ara klasSi<br />
samuSao situacia da amisTvis 2-3<br />
wuTic myofnis.<br />
ramdenad misaRebia skolebisTvis<br />
Sefasebis procesSi<br />
gare eqspertebis CarTva
14<br />
Tan erTad Sevide. Cemi funqcia<br />
menejmentis warmarTvaa, profesiuli<br />
detalebis ganxilvas ka-<br />
Tedris gamgeebs vavaleb.<br />
Cans, aucilebelia maswavleblis<br />
kompleqsuri Sefaseba<br />
da mravalmxrivi indikatorebis<br />
gamoyeneba. araerT qveyanaSi<br />
maswavleblis Sefasebisas<br />
skolebi ara moswavlis<br />
Sidasaskolo Sefasebas, aramed<br />
saxelmwifos mier administrirebuli<br />
gamocdebis<br />
Sedegad gamovlenil swavlis<br />
Sedegebs iyeneben. ramdenad<br />
gamarTlebulia aseTi midgoma<br />
qarTul realobaSi<br />
sofio gorgoZe<br />
Sorena saZagliSvili: erovnuli<br />
sawavlo gegmebisa da Sefasebis<br />
centrma SeimuSava Sefasebis<br />
sistema, romelic moswavleebis<br />
Sefasebas, maTi progresisa da<br />
unar-Cvevebis gazomvas gulisxmobs.<br />
amowmebs, ramdenad aRweven<br />
isini im Sedegebs, rac erovnuli<br />
saswavlo gegmiTaa gaTvaliswinebuli.<br />
Tumca moswavlis Sedegis<br />
garda mowmdeba is faqtorebic,<br />
rac swavlis Sedegebze axdens<br />
gavlenas, Sesabamisad, maswavleblis<br />
muSaobac. es aris kvleva, romlis<br />
Sedegebi skolas TviTSefasebis<br />
damkvidrebaSi daexmareba.<br />
kvleva yvelgan Catardeba da maswavleblebs<br />
eqnebaT saSualeba,<br />
moipovon es testebi da gazomon<br />
moswavleebis mier miRweuli<br />
progresi.<br />
qeTi CaCxiani: mimaCnia, rom<br />
msgavsi Sefaseba damoukidebelma<br />
saagentoebma unda ganaxorcielon,<br />
romlebsac saswavlo gegmebis<br />
danergva-ganxorcielebis<br />
procesTan Sexeba ara aqvT. maT<br />
ar unda hqondeT kavSiri im<br />
organosTan, vis interesebSic<br />
Sedis Tavisive Seqmnili masalis<br />
dadebiTi Sefaseba. Tu am kvlevas<br />
erovnuli saswavlo gegmebis da<br />
Sefasebis centri atarebs, saqme<br />
gveqneba interesTa konfliqtTan<br />
da amgvari kvlevis Sedegebze dayrdnoba<br />
arasaimedod mimaCnia. SeuZlebelia<br />
erTi da igive saagento<br />
werdes, nergavdes da Tavadve<br />
afasebdes sakuTar namuSevars.<br />
skolas SeuZlia damoukideblad<br />
gadawyvitos, gamoiyenos<br />
Tu ara es kvleva maswavleblebis<br />
SefasebisaTvis. centri<br />
mxolod damatebiT resurss<br />
qmnis am kuTxiT, Semdeg ki<br />
Tavad skolis gadasawyvetia<br />
misi gamoyenebis sakiTxi.<br />
Sorena saZagliSvili: centri, romelic<br />
erovnuli saswavlo gegmis<br />
avtoria, Sedegebis gaumjobesebiT<br />
aris dainteresebuli. swored<br />
am mizniT atarebs Sefasebas.<br />
es aris kvleva da ar gamoiyeneba<br />
arc direqtorebis da arc maswavleblebis<br />
Sesafaseblad, Sedegad<br />
mxolod tendenciebi dafiqsirdeba.<br />
qeTi CaCxiani: vaRiarebT, rom xarisxiani<br />
ganaTlebis uzrunvelsayofad<br />
skolaSi maswavleblebis<br />
Sefaseba aucilebelia, magram<br />
Tu es procesi arasworad wari-<br />
marTa, SesaZloa, negatiuri Sedegi<br />
gamoiRos. yvela ar aris en-<br />
Tuziazisti direqtori, visac am<br />
sistemis danergvis survili an<br />
SesaZlebloba aqvs. amitom organizeba<br />
pedagogTa profesiuli<br />
ganviTarebis centrma unda iTavos.<br />
yovel SemTxvevaSi, es sistema<br />
qveynis masStabiT unda amoqmeddes<br />
da calkeuli skolebis iniciativad<br />
ar unda darCes.<br />
sofo gorgoZe: maswavlebelTa<br />
Sefasebis sistemis arsebobas<br />
skolis ganviTarebisTvis aucilebel<br />
faqtorad vTvliT. Tumca<br />
ar gvinda, am etapze skolebi<br />
davavaldebuloT msgavsi sistemebi<br />
danergon. saxelmwifo Sefaseba,<br />
sertificirebis saxiT, ukve<br />
dagegmilia da mas Cven gavuwevT<br />
organizebas, xolo Sidasaskolo<br />
Sefasebis sistemebi Tavad skolebis<br />
iniciativa unda iyos. aq dRes<br />
saubari iyo pedagogebis mZime<br />
socialur pirobebzec, imaze.<br />
rom rTulia maswavlebels mravalgvari<br />
Sefaseba mouwyo, roca<br />
maTi anazRaureba araadekvaturia.<br />
Tumca, meore mxriv, Tuki<br />
Sefasebis sistema maswavleblis<br />
waxalisebis da motivaciis saSualeba<br />
iqneba, es mxolod waadgeba<br />
maswavlebelsac da skolasac.<br />
amitomac gadavwyviteT am sakiTxis<br />
Jurnalis mTavar Temad arCeva<br />
da skolebisTvis informaciis<br />
miwodeba. sasixaruloa is faqti,<br />
rom zogierTma skolam ukve<br />
danerga Sefasebis sistemebi da<br />
cdiloben maT gaumjobesebas.<br />
imedi gvaqvs Jurnalis saSualebiT<br />
SevZlebT sxva skolebis<br />
saTanadod informirebas da am<br />
Temaze dafiqrebas. vfiqrob, es<br />
ukve pozitiuri nabijia.
globaluri skola<br />
N1, 2009 15<br />
maswavleblis Sefaseba skolaSi<br />
- gza profesiuli zrdisken<br />
rusudan Wanturia<br />
vin, ras da ra meTodiT aswavlis mozardebs skolaSi _ zogadi<br />
ganaTlebis xarisxs, sxva faqtorebTan erTad, maswavleblis<br />
profesionalizmic ganapirobebs. swavlebis xarisxze<br />
mimdinare debatebis dros dasmul araerT SekiTxvas pasuxi<br />
saklaso oTaxebSi gaecema _ aq yvelaze kargad Cans, SeuZlia<br />
Tu ara maswavlebels Sedegis miRweva. zogadad, saxelmwifo<br />
sertificireba pedagogebs swavlebis uflebas aZlevs, Tumca<br />
amis Semdeg bevr qveyanaSi skola maT kvalifikacias mudmivad<br />
damoukidebladac afasebs. rogor SevafasoT maswavleblebi<br />
da saWiroa Tu ara aseTi sistemis danergva saqarTveloSi<br />
es sakiTxi Tavad skolebis gadasawyvetia _ am kuTxiT, kanoni<br />
maT srul avtonomias aniWebs. maswavleblis Sefasebis ra<br />
modelebs iyeneben skolebi dasavleTSi _ ucxouri<br />
gamocdileba rusudan Wanturiam mimoixila.<br />
ratom<br />
unda SevafasoT<br />
skolis doneze maswavleblis Sefaseba<br />
ramdenime mizans emsaxureba.<br />
pirvel rigSi, es skolaSi swavlebis<br />
xarisxis gaumjobesebisa<br />
da Sedegis miRwevis erT-erTi<br />
mTavari gzaa. skolaSi miukerZoebeli<br />
da samarTliani Sefasebis<br />
sistemis arsebobis SemTxvevaSi,<br />
maswavlebels eZleva saSualeba,<br />
gadaxedos swavlebis meTodebs,<br />
dainaxos da Seafasos sakuTari<br />
midgomis susti da Zlieri mxareebi<br />
da Sedegad, mniSvnelovnad<br />
gaaumjobesos swavlebis procesi.<br />
maswavleblis Sefasebaze dayrdnobiT,<br />
skolas SeuZlia, materialuri<br />
Tu aramaterialuri formebiT,<br />
fuladi premiebiTa da dawinaurebis<br />
gziT, samarTlianad<br />
waaxalisos saukeTeso maswavleblebi.
16<br />
rogor<br />
SevafasoT<br />
ra meTodiT xorcieldeba maswavleblis<br />
Sefaseba skolis doneze<br />
ra meqanizmebi arsebobs pedagogis<br />
efeqturad da miukerZoeblad<br />
Sesafaseblad sxvadasxva<br />
qveyanaSi skolebisa da mecnierebis<br />
mier SemuSavebuli Sefasebis<br />
araerTi modeli arsebobs. yvela<br />
midgomas Tavisi Zlieri da susti<br />
mxare aqvs, Tumca mizani erTia _<br />
maswavleblis obieqturi Sefaseba,<br />
efeqturi da moqnili sistemiT.<br />
arsebobs Sefasebis modelebi, romlebic,<br />
ZiriTadad, swavlebis<br />
gaumjobesebasa da moswavlis<br />
akademiuri moswrebis amaRlebazea<br />
orientirebuli. aseTi modelebi<br />
pedagogis Sefasebisas, ZiriTadad,<br />
mozardis codnis Sefasebas<br />
eyrdnoba. zogierTi midgoma<br />
iTvaliswinebs maswavleblis<br />
angariSvaldebulebis zrdasac,<br />
rogorc misi profesiuli ganvi-<br />
Tarebis komponents. maTi umravlesoba<br />
pedagogis movaleobaze<br />
amaxvilebs yuradRebas da afasebs,<br />
ramdenad arTmevs igi Tavs nakisr<br />
valdebulebebs. msgavsi modelebi<br />
xSirad gaZlierebul administraciul<br />
kontrolsac gulisxmobs.<br />
gasaTvaliswinebelia, rom maswavleblis<br />
Sefaseba ar Semoifargleba<br />
mxolod misi profesiuli unarebis,<br />
an moswavlis swavlis Sedegebis<br />
SefasebiT _ aucilebelia<br />
maswavleblisaTvis xelmisawvdomi<br />
resursebisa da misi samuSao garemos,<br />
pirobebis gaTvaliswinebac.<br />
klasze<br />
dakvirveba<br />
skolaSi maswavleblis Sefasebis<br />
erT-erTi yvelaze tradiciuli<br />
da farTod gamoyenebadi modeli<br />
klasze dakvirvebaa. am dros pedagogis<br />
Sefaseba gakveTilebze<br />
daswrebis gziT xdeba. dakvirvebas,<br />
rogorc wesi, direqtori, administraciuli<br />
xelmZRvanelebi<br />
an specialurad momzadebuli<br />
jgufi axorcielebs. mecnierebi<br />
miiCneven, rom es maswavleblis<br />
sistemuri Sefasebis erT-erTi<br />
yvelaze mniSvnelovani modeli<br />
da strategiis umTavresi komponentia<br />
(stodolski, 1990), romelic,<br />
ZiriTadad, Sida Sefasebis-<br />
Tvis gamoiyeneba da ara dawinaurebisa<br />
Tu dajidloebisTvis.<br />
swavlebis procesis<br />
Sefaseba<br />
swavlebis procesis Sefasebis modeli<br />
klasze dakvirvebis msgavsia<br />
da aseve gakveTilze daswrebas<br />
iTvaliswinebs. Tumca, am dros<br />
swavlis procesis Sefaseba xelmZ-<br />
Rvanelis mier, sareitingo sqemebis<br />
gamoyenebiT xdeba. es modeli<br />
direqtors skolaSi maswavleblis<br />
sareitingo sistemis danergvis<br />
saSualebas aZlevs, romlis safuZvelzec,<br />
wlis saukeTeso pedagogebis<br />
gamovlena, dajildoeba da<br />
dawinaureba xdeba. maswavleblis<br />
sareitingo sistema yovelwliurad<br />
icvleba, rac SesaZlebels xdis<br />
misi profesiuli zrdis tendenciebis<br />
Sefasebas (mag: romeli<br />
adgilidan romelze gadainacvla<br />
pedagogma). garda amisa, aRniSnuli<br />
modelis danergvis SemTxveva-<br />
Si, swavlebis bevr mniSvnelovan<br />
aspeqtze _ xarisxze, drois ganawilebaze,<br />
swavlebis meTodebsa da<br />
Sinaarsze maxvildeba yuradReba.<br />
moswavlis codnis<br />
Sefaseba<br />
did britaneTSi, aSS-s zogierT<br />
Statsa da kanadaSi xSirad gamoiyeneba<br />
modeli, romelic iTvaliswinebs<br />
maswavleblis Sefasebas<br />
moswavlis swavlis Sedegis<br />
gazomviT, anu codnis SefasebiT.<br />
am sistemis farglebSi, skola<br />
saxelmwifos mier centralizebulad<br />
administrirebuli SefasebiT<br />
miRebul Sedegebs, anu moswavlis<br />
mier dagrovebul qulebs<br />
maswavleblis Sesafaseblad iyenebs.<br />
amgvar Sefasebas uaryofiTi<br />
mxarec aqvs _ Tu pedagogma icis,<br />
rom mas moswavlis mier miRebuli<br />
qulebis mixedviT Seafaseben,<br />
igi yovelTvis ecdeba, swavlebisas<br />
ZiriTadad testebze iyos<br />
orientirebuli. Sesabamisad, mxolod<br />
moswavlis codnis Sefasebaze<br />
dayrdnobiT maswavleblis<br />
Sefaseba gaumarTlebelia.<br />
samsaxurebrivi<br />
Sefaseba<br />
tradiciuli modelebis garda,<br />
ramdenime qveyanaSi amoqmedda<br />
axali meqanizmebi, romlebsac<br />
maswavleblis Sesafaseblad skolebi<br />
sul ufro xSirad iyeneben.<br />
maT Sorisaa samsaxurebrivi<br />
Sefaseba. am modelis farglebSi,<br />
Semfaseblebi dakvirvebisaTvis<br />
konkretul standartebs an SekiTxvebs<br />
iyeneben. isini, rogorc<br />
wesi, maswavleblis zogad profesiul<br />
standartebze dayrdnobiTaa<br />
SemuSavebuli.<br />
pirvel or modelTan SedarebiT,<br />
samsaxurebrivi Sefaseba ufro<br />
kompleqsuri da mravlismomcvelia.<br />
am dros maswavleblis Sefaseba<br />
xdeba ara mxolod klasze<br />
dakvirvebis safuZvelze, aramed<br />
sxva mravali faqtoris gaTvaliswinebiTac.<br />
am modelis fargleb-<br />
Si, aucilebelia informaciis mopoveba<br />
pedagogis kolegebTan,<br />
moswavleebTan da mSoblebTan<br />
urTierTobaze da sxv.<br />
portfolios<br />
Sefaseba<br />
es modeli gulisxmobs portfolios<br />
Sefasebas, rac, faqtobrivad,<br />
maswavleblis mier gaweuli
N1, 2009 17<br />
samuSaos Sefasebas niSnavs. magaliTad,<br />
dawyebiTi klasis pedagogis<br />
portfolio SeiZleba moicavdes<br />
moswavleebisaTvis micemuli<br />
davalebebisa da miTiTebebis<br />
CamonaTvals, samidan xuT kviramde<br />
saswavlo procesis mimoxilvas,<br />
ori an sami gakveTilis detalur<br />
aRweras, gamoyenebul literaturas,<br />
moswavleTa namuSevrebs,<br />
videoCanawerebs da sxv. am<br />
modelis upiratesoba imaSi<br />
mdgomareobs, rom igi mdidar masalas<br />
iZleva maswavleblis codnis<br />
Sesafaseblad. Tumca zogier-<br />
Ti kritikosis azriT, is, rac<br />
portfolioSia Tavmoyrili, zogjer<br />
realobas ar Seesabameba. SesaZloa,<br />
maswavlebelma misi kolegis<br />
mier SemuSavebuli gakve-<br />
Tilis gegma, silabusi, testebi<br />
da davalebebi warudginos<br />
SemfasebelTa jgufs.<br />
interviu<br />
maswavleblis Sesafaseblad, dasavlur<br />
qveynebSi, skolebi xSirad<br />
intervius meTodsac iyeneben.<br />
kargad Catarebuli interviu bevr<br />
informacias iZleva pedagogis<br />
sagnobriv Tu profesiul codnasa<br />
da gegmebze. am dros Semfasebels<br />
damatebiTi SekiTxvebis dasmis<br />
SesaZleblobac aqvs. miuxedavad<br />
araerTi upiratesobisa, interviu<br />
sakmaod did finansur resurss<br />
moiTxovs. garda amisa, izrdeba<br />
aseve mikerZoebisa da subieqturi<br />
Sefasebis riski.<br />
maswavleblis mravalmxriv da<br />
obieqtur Sefasebas uzrunvelyofs.<br />
mniSvnelovania aseve pedagogis<br />
Sefaseba konteqstisa da<br />
xelmisawvdomi resursebis gaTvaliswinebiT.<br />
skolaSi<br />
maswavleblis Sefasebis<br />
miznebi<br />
swavlis procesis gaumjobeseba;<br />
maswavleblis profesiuli zrda<br />
da ganviTareba;<br />
im maswavleblebis gamovlena,<br />
romlebic damatebiT profesiul<br />
ganviTarebas saWiroeben;<br />
saukeTeso maswavleblebis Ser-<br />
Cevis procesis gaumjobeseba;<br />
maswavleblis saTanado da efeqturi<br />
SefasebiT skolis sistemasa<br />
da maswavleblebs Soris<br />
komunikaciis gaumjobeseba;<br />
samarTliani Sefasebis safuZvelze<br />
maswavleblisaTvis<br />
samuSao adgilis SenarCunebasa<br />
da dawinaurebaze, sxvadasxva<br />
formiT waxalisebaze<br />
gadawyvetilebebis miReba.<br />
rCevebi<br />
maswavleblis<br />
SefasebisaTvis<br />
xazi gausviT, rom Sefasebis<br />
ZiriTadi funqcia, maswavleb-<br />
lis saukeTeso Tvisebebis da<br />
Rvawlis aRiarebaa;<br />
CarTeT erTze meti adamiani<br />
maswavleblis Sefasebis procesSi;<br />
SezRudeT skolis administraciis<br />
warmomadgenlis<br />
erTpirovnuli Sefasebis<br />
praqtika;<br />
gamoiyeneT sxvadasxva monacemebi<br />
da wyaro maswavleblis<br />
Sesafaseblad;<br />
gaiTvaliswineT konteqsti da<br />
skolis resursebi maswavleblis<br />
Sefasebis dros;<br />
gamoiyeneT meqanizmi, romelic<br />
xels Seuwyobs maswavleblis<br />
TviTganviTarebas da<br />
amavdroulad gazrdis mis<br />
angariSvaldebulebas;<br />
SeafaseT maswavlebeli<br />
profesiul standartebze<br />
dayrdnobiT;<br />
gaecaniT kvlevebsa da<br />
resursebs maswavleblis<br />
Sefasebis aprobirebuli<br />
sistemebis Sesaxeb.<br />
ucxoeTSi skolis doneze maswavleblis<br />
Sefasebis araerTi misa-<br />
Rebi da praqtikaSi aprobirebuli<br />
modeli moqmedebs, Tumca maT<br />
Soris arcerTi aris srulyofili.<br />
amitom Sefasebisas aucilebelia<br />
iseTi midgomis SemuSaveba,<br />
romelic ramdenime meqanizms<br />
gaaerTianebs da Sesabamisad,
18<br />
interviu<br />
giga zedanias<br />
imedgacrueba da Tavisufleba<br />
eka qevaniSvili<br />
igi qarTuli da dasavluri ganaTlebis sistemebis<br />
`warmatebuli produqtia~ _ skola TbilisSi daamTavra, iyo<br />
ivane javaxiSvilis saxelmwifo universitetis filosofiisa<br />
da sociologiis fakultetis studenti. mesame kursze swavla<br />
aSS-Si, bard kolejSi ganagrZo, samagistro naSromi<br />
budapeStSi, centraluri evropis universitetSi daicva,<br />
xolo sadoqtoro disertacia _ germaniaSi, boxumis ruris<br />
universitetSi. axla ilia WavWavaZis saxelmwifo<br />
universitetis mecnierebaTa da xelovnebis fakultetis dekani<br />
da profesoria. giga zedania, sakuTar gamocdilebaze<br />
dayrdnobiT, qarTul da dasavlur ganaTlebis sistemebs<br />
adarebs, studentebis magaliTze ki saskolo ganaTlebasac<br />
afasebs _ aZlevs Tu ara dRes mozards skola im codnas,<br />
romelic mas zogadi ganaTlebis miRebis Semdeg warmatebis<br />
miRwevaSi daexmareba.<br />
,,aTi wlis win<br />
saqarTveloSi<br />
xumrobdnen, ra<br />
kargi iqneboda,<br />
universitetSi<br />
marto<br />
profesorebi da<br />
buRalteri rom<br />
iyvneno. yvela<br />
xumrobaSi aris<br />
xumrobis wili,<br />
magram danarCeni<br />
simarTlea.<br />
,,<br />
giga, Tqveni biografiidan<br />
Cans, rom skolis Semdeg<br />
mudmivad cdilobdiT,<br />
ganaTleba dasavleTSi<br />
gagegrZelebinaT. ratom<br />
57-e skola 1994 wels davamTavre.<br />
qveyanaSi samoqalaqo omi iyo,<br />
quCaSi isrodnen. bolo sami weli<br />
skolaSi vkiTxulobdi imas, rac<br />
mindoda. erTi weli misaRebi gamocdebisTvis<br />
vemzadebodi. swored<br />
am dros veziare maSindeli<br />
sistemis yvela simaxinjes, Cawyobasa<br />
da arasaWiro masalis zuTxvis<br />
aucileblobas. misaReb gamocdebze<br />
mivxvdi, rom am qveyanaSi<br />
warmateba codnaze ar iyo<br />
damokidebuli. filosofia-sociologiis<br />
fakultetze swavlisas<br />
iseTi gancda mqonda, rom es warumatebeli<br />
adamianebis fakulteti<br />
iyo. umaRlesi ganaTleba arsebul<br />
moTxovnebs absoluturad ar<br />
Seesabameboda. rodesac profesors<br />
plagiatis ar rcxvenia,<br />
verc studnets mosTxov keTilsindisierebas.<br />
studentebic davalebebs<br />
pirdapir wignebidan iwerdnen<br />
da niSans ase iRebdnen.<br />
leqciebis cxrili imis mixedviT<br />
iyo Sedgenili, romel profesors<br />
ramdeni saaTi sWirdeboda da<br />
amitom dReSi eqvsi an Svidi leqcia<br />
gvqonda, rac aranormaluria.<br />
pirvel kursze leqciebze aqtiurad<br />
davdiodi, Tumca mTeli<br />
weli depresiaSi gavatare. mesame<br />
kursze stipendia miviRe da amerikaSi<br />
wavedi, liberaluri xelovnebis<br />
kolejSi movxvdi, sadac<br />
Tavisufali da ase vTqvaT,<br />
`aristokratuli~ ganaTlebis<br />
tradiciaa. pirvel wels yvela<br />
studenti ara mxolod sakuTar<br />
viwro specialobas eufleba,<br />
aramed Zalian Rrma, zogad ganaTlebasac<br />
iRebs.
N1, 2009 19<br />
ra iyo amerikaSi swavlisas<br />
Tqveni mTavari aRmoCena _<br />
is, rac iq naxeT da mixvdiT,<br />
rom aq gakldaT<br />
pirveli _ es iyo gancda, Tu ras<br />
niSnavs kargi biblioTeka. yvela<br />
is wigni, romelzec 15 wlidan<br />
vocnebobdi, iq damxvda. meore _<br />
SegeZlo agerCia sasurveli kursi.<br />
es sistema gaZlevda ganaTlebas,<br />
romelic gexmareboda cxovrebis<br />
survilisamebr warmarTvaSi. ase-<br />
Ti arCevani, rogorc moqalaqes,<br />
did pasuxismgeblobas gakisrebs.<br />
swored am dros xvdebi, rom konkretuli<br />
sazogadoeba ver iarsebebs,<br />
Seni Zalian cnobieri da aqtiuri<br />
Zalisxmevis gareSe. es iyo<br />
Tavisuflebis fantastikuri gancda.<br />
Tumca unda aRiniSnos, rom<br />
gamimarTla, radgan karg kolejSi<br />
movxvdi. amerikis saganmanaTleblo<br />
sistema Zalian araTanabaria.<br />
aris brwyinvale universitetebi<br />
da aseve saswavleblebic, sadac<br />
ramdenime `kovboi~ zis da aravin<br />
icis, ras akeTebs iq.<br />
dRes studentebTan aqtiuri<br />
Sexeba gaqvT. maTi umetesoba<br />
universitetSi skolis dam-<br />
TavrebisTanave xvdeba. ramdenad<br />
arian isini mzad umaRles<br />
saswavlebelSi swavlis gasagrZeleblad<br />
samwuxarod, maTi mzaoba Zalze<br />
Sorsaa sasurveli donisagan. motivacia<br />
udavod gazrdilia imas-<br />
Tan SedarebiT, rac iyo, Tundac,<br />
aTi wlis win. magram gacnobierebuli<br />
gadawyvetilebis miRebis, an<br />
masalis kritikulad aTvisebis<br />
unari, argumentirebulad werisa<br />
da msjelobis unari _ yovelive<br />
amis nakleboba igrZnoba. amitomac<br />
CaiTvala, magaliTad, ilia WavWavaZis<br />
saxelmwifo universitetSi,<br />
rom liberaluri ganaTlebis modeli<br />
saukeTeso meTodi iqneboda<br />
studentTa winaSe arsebuli problemebis<br />
dasaZlevad. pirvel kursze<br />
studentebs saerTo programas<br />
vTavazobT, romelic gulisxmobs<br />
rogorc garkveuli unarebis<br />
ganviTarebas, ise dasavluri<br />
azrovnebis ganviTarebis istoriaze<br />
warmodg<strong>enis</strong> Seqmnas. vakiTxebT<br />
platonis, makiavelis, darvinis,<br />
ilia WavWavaZis, dimitri uznaZisa<br />
da sxva avtorebis klasikur<br />
naSromebs. Sedegad, studentebs<br />
aqvT SesaZlebloba, sakuTar specialobas<br />
bevrad ufro siRrmiseulad<br />
daeuflon.<br />
rogor fiqrobT, ra cvlilebebia<br />
saWiro imisaTvis, rom<br />
skolam mozardebi damoukidebeli<br />
cxovrebisaTvis moamzados<br />
giga zedania<br />
Zalian mniSvnelovania erovnuli<br />
saswavlo gegmis SemuSavebis faqti,<br />
iseve rogorc is operatiuloba,<br />
romliTac misi implementacia<br />
moxda. mniSvnelovania axali saswavlo<br />
masalebis momzadebac, romelTa<br />
daxvewa-gaumjobesebis procesi,<br />
rasakvirvelia, momavalSic<br />
gagrZeldeba. magram aseve aucilebelia,<br />
rom skola moswavleebs<br />
normaluri saswavlo garemoTi<br />
uzrunvelyofdes. martivi magaliTi:<br />
Tu maswavlebeli skolaSi<br />
samoqalaqo ganaTlebas aswavlis,<br />
magram amas akeTebs, ase vTqvaT,<br />
avtoritaruli meTodiT, anu moiTxovs<br />
moswavlisgan imis zust<br />
gameorebas, rasac TviTon miiCnevs<br />
sworad, ar aZlevs mas kritikuli<br />
gansjisa da daeWvebis<br />
saSualebas, pativs ar scems mis<br />
azrs _ maSin gamova, rom moswavle<br />
swavlis procesSi SeiTvisebs imisgan<br />
ganxvavebul Rirebulebebs,<br />
rasac samoqalaqo ganaTlebis saswavlo<br />
masala iTvaliswinebs. meore<br />
magaliTi: Tu moswavle dainaxavs,<br />
rom demokratia, romelzec<br />
imave samoaqalaqo ganaTlebis<br />
programaSia saubari, mis skolaSic<br />
aris damkvidrebuli, Tu
20<br />
darwmundeba, rom mis xmas yurad-<br />
Reba eqceva da skolaSi gadawyvetilebebis<br />
miReba racionaluri<br />
diskusiis Sedegad xdeba, is bevrad<br />
ufro advilad aiTvisebs demokratiuli<br />
moqalaqeobis kulturas,<br />
vidre gakveTilebis dazuTxviT.<br />
mozardebs Rirebulebebis<br />
sistema saskolo asakSi uyalibdebaT.<br />
fiqrobT Tu ara,<br />
rom skola ufro aqtiuri<br />
unda iyos am mxriv, an maswavleblebs<br />
ukeT unda hqondeT<br />
gacnobierebuli es funqcia<br />
zogadi ganaTlebis doneze mozards<br />
unda miewodos RirebulebaTa ori<br />
jgufis Sesabamisi warmodgenebi.<br />
erTia nacionalisturi _ ara negatiuri,<br />
eTnikuri nacionalizmi, romelic<br />
qarTvelebis upiratesobas<br />
qadagebs sxva erebsa da eTnosebze,<br />
aramed samoqalaqo nacionalizmi,<br />
romelic gulisxmobs patriotizms,<br />
sakuTari qveynis siyvaruls, sakuTari<br />
kulturuli memkvidreobiT<br />
siamayes _ memkvidreobiT,<br />
romelic qarTulia, Tumca masSi<br />
bevri sxva eTnosis warmomadgenelmac<br />
Seitana sakuTari wvlili.<br />
meorea liberaluri _ individis<br />
Tavisufleba, rogorc sazogadoebis<br />
mowyobis qvakuTxedi.<br />
nacionalizmisa<br />
da liberalizmis<br />
harmoniulad<br />
miwodeba<br />
moswavleebisaTvis<br />
_ swored es<br />
iqneba skolis<br />
yvelaze didi<br />
Senatani<br />
moqalaqeebis<br />
RirebulebaTa<br />
sistemis<br />
formirebis<br />
,,<br />
saqmeSi.<br />
,,<br />
ar unda gvegonos, TiTqos nacionalizmi<br />
da liberalizmi erTmaneTs<br />
ewinaaRmdegeba. piriqiT, Tanamedrove<br />
sazogadoebis Camoyalibeba<br />
SeuZlebeli iqneba, Tu RirebulebaTa<br />
es ori jgufi Cvens qveyanaSi<br />
erTmaneTTan Tanxmobasa da<br />
harmoniaSi ar mova. hoda, nacionalizmisa<br />
da liberalizmis harmoniulad<br />
miwodeba moswavleebisaTvis<br />
_ swored es iqneba skolis yvelaze<br />
didi wvlili moqalaqeebis RirebulebaTa<br />
sistemis formirebaSi.<br />
Seicvala bolo wlebSi ganaTlebis<br />
sistema saqarTveloSi<br />
xedavT progress<br />
Cemi azriT, sistema icvleba da<br />
icvleba sasikeTod. problema is<br />
aris, ramdenad yovlismomcvelia<br />
es cvlilebebi. SemiZlia vTqva,<br />
rom Secvlilia im studentebis<br />
mentaloba, romlebic axla abareben<br />
umaRles saswavleblebSi.<br />
maT meti pretenzia aqvT da xarisxian<br />
ganaTlebas moiTxoven.<br />
reformebma aamaRla universitetebis<br />
prestiJi, meti investicia<br />
Caido universitetebSi. Tu adre<br />
saukeTeso mecnieri iyo is, visac<br />
sxva samuSao hqonda, xolo warumateblebi<br />
iyvnen isini, vinc mxolod<br />
universitetis amara darCnen,<br />
dRes ase aRar aris. mxolod<br />
universitetebSi muSaoba prestiJulicaa<br />
da SesaZlebelic. Seicvala<br />
studentis mimarT damokidebulebac<br />
_ gasagebi gaxada,<br />
rom sistema masze unda iyos orientirebuli.<br />
umaRlesi ganaTlebis<br />
reformas mohyva saganmanaTleblo<br />
dawesebulebebis avtonomizaciac.<br />
universiteti wyvets,<br />
rogori iqneba misi midgoma. Tu<br />
reformamde is yvelgan erTnairi<br />
iyo, dRes arCevani arsebobs. zogierTma<br />
universitetma airCia cvlilebebis<br />
gza, zogma _ ara da Zvel<br />
wess daubrunda. grZelvadian<br />
perspeqtivaSi Tu SevxedavT, sauke-<br />
Teso studentebi nel-nela swored<br />
iseT universitetebSi gadainacvleben,<br />
xolo vinc transformaciis<br />
gzaze uari Tqva, isini am<br />
axal dinamikas fexs ver auwyoben.<br />
Tqveni azriT, ra etapebia gasavleli<br />
imisTvis, rom saqar-<br />
TveloSi miRebuli ganaTleba<br />
iyos xarisxiani da<br />
prestiJuli<br />
pirvel rigSi, unda gaizardos saxelmwifo<br />
dafinanseba. es aucilebeli<br />
pirobaa. unda SemuSavdes<br />
mecnierebis ganviTarebis politika.<br />
unda vicodeT, ras veliT ganaTlebis<br />
sistemisgan _ mxolod<br />
bakalavrebs, romlebsac SeeZlebaT<br />
dasaqmeba servisis sferoSi,<br />
Tu gveqneba disciplinebi, sadac<br />
mecnieruli muSaoba iwarmoebs.<br />
Tu es ukanaskneli gvinda, maSin<br />
mecnierebas ufro didi dafinanseba<br />
dasWirdeba. kargad unda movifiqroT,<br />
Tu rogor SeiZleba am<br />
sferoSi adamianuri resursebis<br />
simwiris problemis gadaWra. uaxloesi<br />
wlebis manZilze, SesaZloa,<br />
gakeTdes programebi, romelTa<br />
meSveobiT adamianebi SeZleben,<br />
ganaTleba ucxoeTis universitetebSi<br />
miiRon da Semdeg dabrundnen<br />
saqarTveloSi. arCevani bevria,<br />
mTavaria, daidos grZelvadiani<br />
strategia, rom gadadgmuli<br />
nabijebi iyos ara spontanuri,<br />
swraf gamowvevaze swrafi pasuxi,<br />
aramed im politikis nawili, romlis<br />
farglebSic sistemis transformacia<br />
moxdeba. es gegma unda emyarebodes<br />
farTo konsensuss ganaTlebis<br />
sistemaSi momuSave subieqtebs<br />
Soris. aTvlis wertili<br />
_ arsebuli situacia ar aris damakmayofilebeli.<br />
erTi mxriv, imis<br />
gancda, rom uamravi gasakeTebeli<br />
saqmea da meore mxriv, farTo sazogadoebrivi<br />
konsensusi, Cemi azriT,<br />
ganaTlebis sistemis transformaciis<br />
warmatebiT gagrZelebis<br />
SesaZleblobas mogvcems.
problema<br />
N1, 2009 21<br />
wigniereba<br />
saqarTveloSi<br />
qarTveli mozardebi ucxoel Tanatolebs<br />
wignierebis doniT CamorCebian<br />
Tea Tofuria<br />
rogor inarCunebs pingvini siTbos<br />
antarqtidaSi _ im sainformacio<br />
teqstis wakiTxvis Semdeg,<br />
romelSic pingvinebis mier siTbos<br />
SenarCunebis sam mizezzea<br />
saubari, oris dasaxelebas qarTveli<br />
moswavleebis mxolod 29%<br />
axerxebs. qveynebis pirvel xuTeulSi<br />
ki es maCvenebeli 90%-s<br />
aRwevs. saganmanaTleblo miRwevebis<br />
Sefasebis saerTaSoriso<br />
asociaciis (IEA) mier 10 wlis<br />
bavSvebSi Catarebuli gamokiTxviT<br />
dadginda, rom CvenTan wignierebis<br />
donis maCvenebeli saSualoze<br />
dabalia _ 45 qveyanasa da<br />
provincias Soris saqarTvelo<br />
37-e adgilze aRmoCnda.<br />
saganmanaTleblo miRwevebis Sefasebis<br />
saerTaSoriso asociaciis<br />
(IEA) wignierebis saerTaSoriso<br />
kvlevis (PIRLS) mizani 9-10 wlis<br />
bavSvebSi wignierebis donis<br />
Sefasebaa. igi yovel 5 weliwadSi<br />
erTxel tardeba. 2006 wels kvleva<br />
msoflios 41 qveyanaSi, maT Soris<br />
saqarTveloSic Catarda. moswavleebis<br />
kiTxvis unari germaniaSi,<br />
SvedeTSi, aSS-Si, hong-kongSi,<br />
moldovaSi, samxreT afrikaSi,<br />
indoneziaSi, ruseTsa da sxva<br />
mraval qveyanaSi Sefasda. kvlevam<br />
saqarTvelos yvela regioni<br />
moicva: masSi 4350 moswavle,<br />
4 341 mSobeli, 225 maswavlebeli<br />
da 149 skola monawileobda.<br />
PIRLS yvela qveyanaSi erTdroulad,<br />
erTi meTodologiiT, er-<br />
Ti kiTxvariT da unificirebuli<br />
testiT tardeba. wignierebis<br />
cnebas ramdenime faqtori gansazRvravs<br />
da kvleva swored am<br />
faqtorebis Sesabamisi unarebis<br />
ganviTarebis dones afasebs. igulisxmeba,<br />
rom aRniSnul asakSi<br />
bavSvs unda SeeZlos: a) sxvadasxva<br />
saxis, mxatvruli Tu sainformacio<br />
teqstis arsis gageba da<br />
Camoyalibeba; b) teqstidan informaciis<br />
amokrefa; g) mxatvruli<br />
teqstis kiTxvisas siamovnebis<br />
gancda.<br />
kvlevaSi monawile 9-10 wlis moswavleebs<br />
daurigdaT naTargmni<br />
samecniero-popularuli da mxatvruli<br />
teqstebi, aseve sagangebod<br />
Sedgenili testi, romlis mizanic<br />
aRqmis unaris Sefaseba iyo. mozardebs<br />
miRebuli informaciis<br />
sakuTar gamocdilebasTan Sedarebis<br />
unaric unda gamoevlinaT.<br />
Catarda aseve maswavleblebisa<br />
da mSoblebis gamokiTxva, im
22<br />
gare faqtorebis gamosavlenad,<br />
romlebic wignierebis doneze<br />
zemoqmedebs.<br />
wignierebaSi moswavleTa miRwevebis reitinguli sia<br />
qarTvel moswavleebs saSualoze<br />
dabali miRwevebi aqvT: wignierebis<br />
saerTo maCvenebeli (471)<br />
mniSvnelovnad CamorCeba saer-<br />
TaSoriso saSualo maCvenebels<br />
(500). qalaqebSi mcxovreb bavSvebs<br />
soflad mcxovreb moswavleebTan<br />
SedarebiT ukeTesi maCveneblebi<br />
aqvT, xolo gogonebis<br />
wignierebis koeficienti gacilebiT<br />
maRalia (saSualo maCvenebelze<br />
maRali), vidre vaJebisa. qarTveli<br />
moswavleebi sainformacioze<br />
ukeT mxatvrul teqsts aRiqvamen<br />
da warmatebiT arTmeen Tavs iseT<br />
davalebas, romelic teqstis interpretacias<br />
ar moiTxovs. wignierebis<br />
TvalsazrisiT, ufro<br />
maRali miRwevebi aqvT im bavSvebs,<br />
romelTa mSoblebic xSirad<br />
kiTxuloben da ojaxSic bevri<br />
wigni aqvT. aseve, gamoirCevian<br />
isini, vinc mcire asakidan Car-<br />
Tulni arian kiTxvis unaris ganmaviTarebel<br />
aqtivobebSi, magaliTad,<br />
asoebiT TamaSSi.<br />
gamocdebis erovnuli centris<br />
kvlevis departamentis xelmZRvaneli<br />
ia kutalaZe ambobs, rom<br />
`bavSvisTvis wignTan Sexeba da<br />
kiTxvis Seswavla gakveTilebiT<br />
arc iwyeba da arc amoiwureba. es<br />
aris procesi, romlisTvisac igi<br />
skolamdel asakSi unda movamzadoT~.<br />
sxva qveynebSi moswavleebs,<br />
romlebic sabavSvo baRSi dadiodnen,<br />
wignierebis ufro maRali<br />
maCvenebeli aReniSnebaT, vidre<br />
maT, romlebsac iq ar uvliaT. am<br />
mxriv, mxolod saqarTveloSi ar<br />
arsebobs gansxvaveba. ia kutala-<br />
Zis TqmiT, `es uTuod imis maniSnebelia,<br />
rom sabavSvo baRebSi<br />
patarebTan arasworad da arasakmarisad<br />
muSaoben~.<br />
eqspertebis TqmiT, moswavleeb-<br />
Si kiTxvis unaris ganviTarebis<br />
dones didwilad ganapirobebs:<br />
qveynis socialur-ekonomikuri<br />
ganviTarebis done, ganaTlebis<br />
sferosTvis saxelmwifos mier<br />
gamoyofili Tanxebis odenoba da<br />
kompiuteruli teqnologiebis<br />
xelmisawvdomoba.<br />
irina samsonia, erovnuli saswavlo<br />
gegmebisa da Sefasebis centri:<br />
`gasaTvalsiwinebelia, rom kvleva<br />
meoTxeklasel moswavleebSi<br />
im dros Catarda, roca ganaTlebis<br />
erovnuli saswavlo gegma me-4<br />
klasSi jer ar iyo Sesuli. swored<br />
axla viwyebT mis pilotirebas<br />
am safexurze. erovnuli gegma<br />
yvela klasSi, pirvelidan me-<br />
Tormetes CaTvliT, kiTxvaze<br />
muSaobasac iTvaliswinebs, rac<br />
wakiTxulis analizs, informaciis<br />
amokrefas, sakuTar gamocdilebasTan<br />
Sefardebas da diskusiebs<br />
gulisxmobs. es gegma Tanamedrove<br />
meTodologiiTaa Sedgenili<br />
da Zveli midgomebisagan<br />
mniSvnelovnad gansxvavdeba~.<br />
erT-erT umTavres problemad<br />
saxeldeba skolis maswavleble-
N1, 2009 23<br />
bis momzadebac. qarTvel moswavleTa<br />
99%-s universitetis diplomis<br />
mqone maswavleblebi aswavlian.<br />
miuxedavad maRali sagnobrivi<br />
kompetenciisa, maTi umetesoba<br />
kiTxvis swavlebis meTodebs<br />
saTanadod ar flobs. maT arc<br />
kiTxvis swavlebis specialuri<br />
programa aqvT gavlili.<br />
kvlevis Tanaxmad, saSualoze<br />
maRali maCvenebeli 32 qveyanas<br />
aqvs _ ZiriTadad, CrdiloeT<br />
amerikis kontinentisa da evropis<br />
saxelmwifoebs. pirvel xu-<br />
TeulSia: ruseTis federacia,<br />
hong-kongi, singapuri da kanadis<br />
ori provincia. aSS da inglisi<br />
me-14-15 adgilze arian. pirvel<br />
aTeulSi italia da SvedeTic<br />
Sedian. am ukanasknels germania<br />
mxolod 1 poziciiT CamorCeba.<br />
oceulSia post-sabWoTa litva da<br />
latvia, xolo safrangeTi 27-e<br />
adgilzea. wignierebis kvlevis<br />
yvelaze uaresi Sedegi (302) samxreT<br />
afrikas aqvs da is reitingis<br />
bolo adgilas imyofeba.<br />
qarTveli eqspertebis azriT,<br />
hong-kongis gamocdileba gansakuTrebiT<br />
sainteresoa. xuTi<br />
wlis win Catarebuli kvlevis<br />
monacemebiT, misi maCvenebeli<br />
sakmaod umniSvnelo iyo. miuxedavad<br />
amisa, 2006 wels is siis<br />
saTaveSi moeqca. ia kutalaZis<br />
TqmiT, hong-kongis mier mokle<br />
vadaSi miRweuli warmateba<br />
sworad gansazRvruli prioritetebisa<br />
da ganaTlebis reformis<br />
Sedegia: `iq zedmiwevniT<br />
gaiTvaliswines kvlevis Sedegad<br />
SemuSavebuli rekomendaciebi da<br />
Sedegmac ar daayovna~.<br />
ganaTlebis qarTveli da ucxoeli<br />
eqspertebis azriT, rusi moswavleebis<br />
warmatebas maTi asakic<br />
ganapirobebs. ruseTis federaciaSi<br />
testirebuli mozardebis<br />
saSualo asaki 10,8 wels Seadgens,<br />
kanadaSi ki gamokiTxuli moswavleebis<br />
saSualo asaki 9,9 welia,<br />
saqarTveloSi _ 10.0 weli.<br />
warmatebuli qveynebis gamocdilebis<br />
gaTvaliswinebiT konkretuli<br />
aqtivobebi saqarTveloSic<br />
ganxorcieldeba. SemuSavebulia<br />
rekomendaciebic.<br />
kiTxvis specialuri saswavlo<br />
gegmis SemuSaveba da dawyebi-<br />
Ti klasis momavali maswavleblebis<br />
mosamzadebeli<br />
programebis reformireba;<br />
treningebis da damxmare<br />
meToduri saxelmZRvaneloebis<br />
momzadeba;<br />
Tanamedrove saswavlo praqtikaSi<br />
aprobirebuli teqstis<br />
ganxilvisa da gaazrebis<br />
meTodebis danergva;<br />
skolamdeli aRzrdis sistemis<br />
reformireba;<br />
saskolo biblioTekebisa da<br />
sabavSvo Jurnal-gazeTebis<br />
gamocemis xelSewyoba;
24 skola da sazogadoeba<br />
ojaxis aqtiuri CarTva da<br />
skolisa da ojaxis komunikaciis<br />
xarisxis gaumjobeseba;<br />
specialuri proeqtebi<br />
soflis skolebisaTvis.<br />
erovnuli saswavlo gegmebisa da<br />
Sefasebis centris direqtoris,<br />
siko janaSias informaciiT, ganaTlebisa<br />
da mecnierebis saministro<br />
wignierebis donis asamaRleblad<br />
specialur RonisZiebebs<br />
gegmavs. Seqmnilia sakoordinacio<br />
sabWo, romelic am mimarTulebas<br />
kurirebas gauwevs.<br />
saministro ukve iwyebs miznobrivi<br />
programis ganxorcielebas,<br />
romlis farglebSic dawyebiTi<br />
safexuris maswavleblebs miznobrivi<br />
treningebisaTvis vauCerebi<br />
gadaecemaT da kiTxvis swavlebis<br />
meTodikis gacnobis saSualeba<br />
eqnebaT. seqtembridan sabavSvo<br />
baRebSi ganaTlebis saministros<br />
mier SemuSavebuli axali<br />
kurikulumic dainergeba. igegmeba<br />
aseve kiTxvis swavlebis meToduri<br />
saxelmZRvaneloebis momzadeba<br />
da maswavleblebisTvis<br />
treiningebis Catareba.<br />
Tamar taliaSvili, ilia<br />
WavWavaZis saxelmwifo universitetis<br />
ganaTlebis fakultetis dekani:<br />
`kvlevam aCvena, rom bavSvebs ar<br />
SeuZliaT wakiTxulis Sinaarsis<br />
gageba da daskvnebis gamotana.<br />
es meTodikis problemaa _ swavlebis<br />
meTodi unda Seicvalos.<br />
am mimarTulebiT muSaoba ukve<br />
dawyebulia, rogorc ganaTlebis<br />
saministroSi, aseve Cvens universitetSi.<br />
CvenTan studentebi<br />
specifikur codnas iZenen, rac<br />
bavSvebisaTvis wera-kiTxvis saswavleblad<br />
aris aucilebeli. ganviTarebul<br />
qveynebSi kiTxvas<br />
calke sagnad aswavlian. Cven<br />
amis saSualeba jerjerobiT ar<br />
gvaqvs. am etapze qarTulis<br />
maswavleblebs vamzadebT~.<br />
eqspertebi moswavleTa interesebisa<br />
da asakobrivi Taviseburebebis<br />
gaTvaliswinebiT momzadebuli,<br />
kargad ilustrirebuli<br />
sabavSvo Jurnal-gazeTebis gamocemis<br />
xelSewyobis aucileblobazec<br />
saubroben. wignierebis<br />
dabali maCvenebelis erT-erT mizezad<br />
biblioTekebis problemac<br />
saxeldeba _ skolebi xSirad<br />
bavSvebs axali wignebiT ver<br />
uzrunvelyofen. Tumca ganaTlebis<br />
saministroSi amboben, rom<br />
saskolo biblioTekebisTvis wignebis<br />
gadacemis procesi, romelic<br />
SarSan daiwyo, welsac gagrZeldeba.<br />
2009 wlis bolos ganaTlebisa da<br />
mecnierebis saministro kidev<br />
erTi kvlevis Catarebas gegmavs,<br />
romelic erovnuli gegmis mixedviT<br />
ganxorcielebuli swavlebis<br />
pirvel Sedegebs Seafasebs.<br />
damatebiTi informaciisaTvis<br />
wignierebis saerTaSoriso<br />
kvlevaze PIRLS (2006) ixileT<br />
gamocdebis erovnuli<br />
centris vebgverdi www.naec.ge<br />
saerTaSoriso skalirebuli saSualo skolebi<br />
80%<br />
60%<br />
40%<br />
20%<br />
500<br />
20%<br />
40%<br />
60%<br />
80%<br />
100%<br />
qvemo<br />
qarTli<br />
aWara<br />
afxazeTi<br />
guria<br />
imereTi<br />
kaxeTi<br />
mcxeTa-<br />
TianeTi<br />
Sida<br />
qarTli<br />
Tbilisi<br />
raWaleCxumi<br />
samcxejavaxeTi<br />
samegrelozemo<br />
svaneTi
RKFCB<br />
N1, 2009 25<br />
praqtikuli danarTi maswavleblebisaTvis<br />
sakvirveli ambebi -<br />
`ariadnes Zafi~<br />
integrirebuli sagnebi: qarTuli ena, miTologia,<br />
informaciul sakomunikacio teqnologiebi (ist).<br />
swavlebis safexuri da klasi: I safexuri, me-3 klasi<br />
maswavleblebi: olRa kalandaZe, nino sixaruliZe,<br />
irina koWlamazaSvili<br />
moswavleTa raodenoba: 21<br />
gakveTilis<br />
saswavlo miznebi<br />
(sagnebis mixedviT)<br />
qarTuli ena<br />
j. qarCxaZis moTxroba<br />
`ariadnes Zafis~ gacnoba;<br />
nawarmoebis personaJebis Sedareba,<br />
sakuTari damokidebulebis<br />
gamoxatva maTi saqcielis mimarT;<br />
urTierTTanamSromlobis<br />
ganmtkiceba; sxvisi azris mosm<strong>enis</strong>a<br />
da pativiscemis, sakuTari<br />
mosazrebis dasabuTebisa da<br />
argumentirebuli msjelobis<br />
unar-Cvevebis gamomuSaveba;<br />
paralelis gavleba Sinaarssa<br />
da pirad gamocdilebas Soris;<br />
mxatvruli gamoTqmis, `ariadnes<br />
Zafis~ mniSvnelobis gageba;<br />
gansxvavebis povna miTsa da literaturul<br />
nawarmoebs Soris.<br />
miTologia<br />
gaecnobian berZnul miTs<br />
ariadnesa da Tezevsis Sesaxeb;<br />
SeZleben miTologiuri<br />
siuJetebis danaxvasa da<br />
amocnobas xelovnebis<br />
nimuSebze (larnakebis<br />
moxatuloba, qandakeba).<br />
erovnuli saswavlo<br />
gegmiT gansazRvruli<br />
misaRwevi Sedegebi/<br />
indikatorebi:<br />
moswavle ismens literaturul<br />
teqstebs, igebs da gadmoscems<br />
maT Sinaarss; asaxelebs teqstSi<br />
asaxul faqtebs, personaJebs;<br />
avlebs paralels teqstSi<br />
asaxul ambavsa da pirad<br />
gamocdilebas Soris;<br />
martivi gamoTqmebiT (momwons/<br />
ar momwons, sainteresoa/uinteresoa,<br />
veTanxmebi/ar veTanxmebi,<br />
erTgulia/moRalatea, mamacia/mxdalia,<br />
da a.S) afasebs<br />
nawarmoebs, personaJebs, maT<br />
saqciels da cdilobs sakuTari<br />
mosazrebebis axsnas (ar veTanxmebi<br />
imitom, rom...sainteresoa<br />
imiT, rom... da a.S);<br />
moswavle damoukideblad<br />
(xmamaRla/Cumad) kiTxulobs da<br />
igebs sxvadasxva saxis teqsts<br />
misTvis nacnob Temebze;<br />
amoicnobs da asaxelebs<br />
wakiTxuli teqstis Temas;<br />
moswavle damoukideblad qmnis<br />
mcire zomis teqsts da gasagebad<br />
ayalibebs azrs;<br />
aRwers konkretul faqts an<br />
movlenas sakuTari cxovrebidan.
26<br />
RKFCB<br />
praqtikuli danarTi maswavleblebisaTvis<br />
Tanmimdevroba<br />
(aqtivoba da dro)<br />
I gakveTili<br />
I etapi: provocireba (10 wT)<br />
bavSvebi dgebian wreSi. erTi moswavle<br />
dgas SuaSi. mas xelSi uWiravs<br />
Zafis gorgalis erTi bolo. bav-<br />
Svebi iReben miTiTebas, daasaxelon<br />
miTebisa da zRaprebis<br />
personaJebi da maswavleblis<br />
daxmarebiT gorgals erTmaneTs<br />
gadascemen. SuaSi mdgomi moswavle<br />
aRmoCndeba ablabudaSi.<br />
maswavlebeli moswavleebs aZlevs<br />
davalebas: `moifiqreT, rogor gamovides<br />
ablabudaSi gaxveuli bav-<br />
Svi ise, rom ar gawyvitos Zafi~.<br />
bavSvebi gamoTqvamen varaudebs.<br />
II etapi: asociaciuri ruka<br />
(5 wT)<br />
miTologiis maswavlebeli magnitur<br />
dafaze xatavs asociaciur rukas<br />
da sTxovs moswavleebs, gaixsenon<br />
miTologiuri gmirebi, kopala,<br />
amirani, persevsi, herakle;<br />
miTologiis maswavlebeli<br />
moswavleebs acnobs kidev erT<br />
miTiur gmirs, Tezevss.<br />
III etapi: gonebrivi ieriSi<br />
(5 wT)<br />
qarTuli <strong>enis</strong> maswavlebeli svams<br />
kiTxvebs: 1. romeli miTidan gaxsovT<br />
mefe minosi 2. ra aaSena dedalosma<br />
da sad 3. berZnuli miTologiis<br />
mixedviT, vin iTvleba pirvel<br />
arqiteqtorad<br />
IV etapi: kiTxva da<br />
varaudebis gamoTqma (30 wT)<br />
teqsti winaswar dayofilia nawilebad.<br />
moswavleebs urigdebaT<br />
teqstis pirveli nawili. qarTuli<br />
<strong>enis</strong> maswavlebeli mimarTavs bav-<br />
Svebs:<br />
`Tqven dagirigdaT jemal qarCxaZis<br />
moTxrobis, `ariadnes Zafis~<br />
pirveli nawili. am moTxrobas<br />
safuZvlad daedo berZnuli miTi~.<br />
maswavlebeli iwyebs kiTxvas,<br />
moswavleebi ayoleben Tvals.<br />
pirveli nawilis wakiTxvis Semdeg,<br />
romelic mTavrdeba sityvebiT:<br />
`...Tezevss uyvarda urCxulebTan<br />
brZola~, qarTuli <strong>enis</strong> maswavlebeli<br />
svams kiTxvebs: 1. ratom iyo<br />
mefe minosis sasaxle ucnauri 2.<br />
riT iyo gamorCeuli mefe minosis<br />
labirinTi 3. aRwereT minotavri.<br />
4. saidan mohyavda adamianebi mefe<br />
minoss 5. ra SeuTvala minosma<br />
mefe egeoss 6. daaxasiaTeT Tezevsi.<br />
7. rogor fiqrobT, ra moxdeba<br />
Semdeg 8. ratom fiqrobT ase<br />
Sesveneba (5wT)<br />
II gakveTili<br />
miTologiis maswavlebeli uambobs<br />
bavSvebs `egeosis darigebas~. bav-<br />
Svebs urigdebaT teqstis meore<br />
nawili, romelic mTavrdeba sityvebiT:<br />
`ara, aseT vaJkacs minotavrs<br />
sworedac rom ver davanebebo~.<br />
qarTuli <strong>enis</strong> maswavlebeli svams<br />
kiTxvebs: 1. gamarTlda Tu ara<br />
Tqveni varaudi 2. ras SiSobda<br />
Tevzevsi 3. vin iyo minosis qaliSvili<br />
4. ra grZnoba daeufla ariadnes<br />
Tezevsis mimarT 5. ra gadawyvita<br />
ariadnem 6. rogor fiqrobT,<br />
ra moxdeba Semdeg 7. ratom fiqrobT<br />
ase<br />
bavSvebs urigdebaT teqstis mesame<br />
nawili: teqstis wakiTxvis Semdeg<br />
qarTulis maswavlebeli sxvams<br />
kiTxvebs: 1. gamarTlda Tu ara<br />
Tqveni varaudi 2. ra sizmari naxa<br />
ariadnem 3. moZebneT teqstSi da<br />
amoikiTxeT, ra darigeba misca<br />
ariadnem Tezevss vin gaimarjva<br />
orTabrZolaSi 4. moZebneT da<br />
amomikiTxeT teqstidan Tezevsisa<br />
da minotavris brZolis epizodi.<br />
5. rogor daaRwia Tavi Tezevsma<br />
labirinTs 6. saiT gaemgzavrnen<br />
Tezevsi da ariadne miTologiis<br />
maswavlebeli uambobs bavSvebs,<br />
ratom ver Seasrula Tezevsma<br />
mamis Txovna.
N1, 2009 27<br />
V etapi: refleqsia (10wT)<br />
qarTulis maswavlebeli svams<br />
kiTxvebs: 1. ra hqvia rubrikas, sadac<br />
moTavsebulia Tqvens mier Sesaswavli<br />
teqsti 2. Tqveni azriT,<br />
ra aris am moTxrobaSi sakvirveli<br />
da daujerebeli 3. risi simboloa<br />
minotavri 4. ra aris borotebis<br />
simbolo qarTul miTebSi miTologiis<br />
maswavlebeli awvdis informacias<br />
dRemde SemorCenili minosis<br />
sasaxlis nangrevebis Sesaxeb<br />
da aCvenebs Sesabamis suraTs.<br />
miTologiis maswavlebeli aCvenebs<br />
Tanamedrove labirinTs, romelsac<br />
dResdReobiT gasarTobi daniSnuleba<br />
aqvs. qarTuli <strong>enis</strong> maswavlebeli<br />
teqstidan kiTxulobs bolo<br />
abzacs da svams kiTxvas: `ra mniSvneloba<br />
SeiZina gamoTqmam `ariadnes<br />
Zafi~<br />
VI etapi: jgufebSi muSaoba<br />
(12 wT)<br />
winaswar momzadebuli, danomrili<br />
furclebis darigebis Semdeg klasi<br />
iyofa jgufebad. bavSvebs urigdebaT<br />
furcelze dabeWdili saxaliso<br />
savarjiSo labirinTi da eZlevaT<br />
davaleba, feradi fanqris<br />
saSualebiT gamovidnen labirinTis<br />
centridan. savarjiSos Sesrulebis<br />
Semdeg ewyoba namuSevrebis prezentacia.<br />
qarTuli <strong>enis</strong> maswavlebeli svams<br />
kiTxvas: `ras gagonebT labirinT-<br />
Si Tqvens mier gavlebuli xazebi~<br />
VII etapi: wera (12wT)<br />
bavSvebs urigdebaT furclebi.<br />
qarTuli <strong>enis</strong> maswavlebeli aZlevs<br />
davalebas: `gaixseneT, gqoniaT Tu<br />
ara gamouvali situacia da rogor<br />
gipoviaT gamosavali~ weriTi<br />
samuSaos damTavrebis Semdeg<br />
ewyoba namuSevrebis prezentacia.<br />
VIII etapi: saSinao davaleba<br />
(3wT)<br />
miTologiis maswavlebeli svams<br />
kiTxvas: `gainteresebT, iqorwines<br />
Tu ara Tezevsma da ariadnem~ amis<br />
Sesaxeb informacia SegiZliaT<br />
moiZioT wignSi `miTologiuri<br />
leqsikoni~, romelic aris Cveni<br />
skolis biblioTekaSi~.<br />
IX. Sefaseba (3wT)<br />
fasdeba Semdegi unarebi: gakveTil-<br />
Si CarTuloba, jgufuri muSaoba,<br />
varaudebis gamoTqma, weriTi namu-<br />
Sevrebis prezentacia, arastandartuli<br />
pasuxebi, Sefasebis rubrika.<br />
SefasebisaTvis pirobiTi niSnebia:<br />
wiTeli wre _ sustia, saWiroebs<br />
daxmarebas; yviTeli wre _ damakmayofilebelia;<br />
mwvane wre _ kargia.<br />
saklaso menejmenti<br />
saganmanaTleblo resursebi: magnituri<br />
dafa, markeri, feradi<br />
fanqrebi, Zafis gorgali, proeqtori,<br />
kompiuteri.<br />
literatura: n. gordelaZe, T. kuxianiZe<br />
`qarTuli ena, me-3 klasi~<br />
(moswavlis wigni), gamomcemloba<br />
`bakur sulakauri~, 2008 w. da<br />
`berZnuli miTebi~, g. qarCxaZis<br />
gamomcemloba, 2004 w.<br />
gamoyenebuli veb-gverdebi:<br />
maiaragouveia.blogspot.com;<br />
phisalia.blogspot.com; pbase.com;<br />
panoramio.com; google.com<br />
(gakveTilis sruli eleqtronuli<br />
versia xelmisawvdomia<br />
misamarTze: www.net.lemill.edu.)
28<br />
RKFCB<br />
praqtikuli danarTi maswavleblebisaTvis<br />
skolis maswavleblebis<br />
Sefasebis indikatorebi<br />
Tbilisis 136-e sajaro skola<br />
(ibeWdeba 136-e sajaro skolis direqtoris, elza badaSvilis TanxmobiT)<br />
masawavleblis Sefasebis forma<br />
maswavlebeli<br />
swavlebis safexuri/sagani<br />
1 2 3 4<br />
aradamakmayofilebeli<br />
damakmayofilebeli<br />
kargi<br />
Zalian<br />
kargi<br />
I.<br />
marTva (pedagogi efeqturad marTavs saswavlo process),<br />
Sedegebi (pedagogi iTvaliswinebs miRebul Sedegs)<br />
II.<br />
swavlebis meTodebis gamoyeneba<br />
III.<br />
profesiuli pasuxismgebloba<br />
saboloo Sefaseba<br />
komentarebi:<br />
I.<br />
marTva, Sedegebi, saswavlo meTodebi<br />
I.1 _ maswavlebeli yoveldRiurad SeimuSavebs sagakveTilo gegmebs,<br />
saswavlo miznebis uzrunvelsayofad<br />
I.2 _ maswavlebeli efeqturad anawilebs sagakveTilo dros<br />
I.3 _ maswavlebeli sistematurad awarmoebs Sidasaskolo standartebis kvlevis rveuls<br />
I.4 _ moswavle maswavleblis mier informirebulia gakveTilis miznebze<br />
da codnis Sefasebis kriteriumze<br />
I.5 _ maswavlebeli iyenebs Sefasebis sistemas, romelic efuZneba winaswar SemuSavebul<br />
kriteriumebs<br />
I.6 _ maswavlebeli sistematurad awarmoebs moswavleTa Sefasebebs<br />
I.7 _ maswavlebeli uqmnis moswavles usafrTxo saswavlo garemos,<br />
akontrolebs maT aradamakmayofilebel yofaqcevas<br />
I.8 _ maswavlebeli gasagebad da gamarTulad gadmoscems masalas<br />
da gakveTilze muSaobis procesSi iyenebs saswavlo resursebs<br />
1 2 3 4
N1, 2009 29<br />
1 2 3 4<br />
I.9 _ moswavlebeli gegmavs da axorcielebs proeqtebs, monawileobs saskolo da skolis<br />
gareT gamarTul konferenciebsa da olimpiadebSi<br />
I.10 _moswavleebis CarTulobis mizniT, maswavlebeli saswavlo procesSi iyenebs sxvadasxva<br />
meTodebsa da aqtivobebs, romelic Seesabameba saswavlo miznebs da amocanebs<br />
I.11 _ maswavlebeli atarebs saCvenebel gakveTilebs da iyenebs Tanamedrove informaciul<br />
teqnologiebs<br />
I.12 _maswavlebeli gegmavs da atarebs sagnobriv-SemecnebiT da sxva RonisZiebebs<br />
I.13 _maswavlebeli qmnis saswavlo resursebs<br />
I.14 _maswavlebeli motivirebulia da xSirad gamodis iniciativebiT<br />
I.15 _maswavleebli Tanamedrove informaciuli teqnologiebis gamoyenebiT awyobs<br />
prezentaciebs<br />
I.16 _maswavlebeli yoveli trimestris bolos akeTebs moswavlis akademiuri moswrebis<br />
kvlevas (angariSi)<br />
I.17 _maswavlebels moswavleTa miRwevebis monitoringisa da Sefasebis safuZvelze<br />
cvlilebebi Seaqvs swavlebis meTodebSi da adgens individualur programebs<br />
I.18 _maswavlebeli xels uwyobs moswavles warmatebis miRwevaSi da mzadaa damatebiTi<br />
daxmarebis gasawevad<br />
II.<br />
III.<br />
IV.<br />
profesiuli pasuxismgebloba<br />
II.1 _ xarisxianad awarmoebs da droulad abarebs saskolo dokumentacias<br />
II.2 _ maswavlebeli aris komunikabeluri da konstruqciuli<br />
II.3 _ iswrafvis profesiuli zrdisa da ganviTarebisaken<br />
II.4 _ maswavlebeli pasuxismgeblobiT ekideba saqmes<br />
II.5 _ maswavlebeli mxolod sapatio mizezebiT acdens gakveTilebs<br />
II.6 _ maswavlebeli pasuxismgeblobiT ekideba skolis Senobas, qonebasa da aRWurvilobas<br />
II.7 _ maswavlebeli TanamSromlobs TiToeuli moswavlis mSobelTan komunikaciis sxvadasxva<br />
xerxebis gamoyenebiT, skolasa da ojaxs Soris warmatebuli kavSiris dasamyareblad<br />
II.8 _ maswavlebeli pativiscemiT epyroba TiTeul moswavles, ar ayenebs fizikur da<br />
sityvier Seuracxyofas, fsiqologiur travmas<br />
II.9 _ maswavlebeli inarCunebs simSvides konfliqtur situaciebSi, iRebs obieqtur da<br />
samarTlian gadawyvetilebebs yvela moswavlis mimarT, ar gamoaqvs naCqaravi daskvnebi,<br />
ismens da iTvaliswinebs moswavleTa da sxvaTa azrs.<br />
II.10 _ maswavlebeli klasis xelmZRvanels, Semdeg ki mSobels sistematurad awvdis<br />
informacias saswavlo procesis dros dafiqsirebul problemebsa da miRwevebze<br />
damatebiTi bonusi damrigebelTaTvis<br />
III.1 _damrigebels aqvs sadamrigeblo programa<br />
III.2 _damrigebels aqvs trimestris da wliuri angariSebi<br />
III.3 _saswavlo wlis bolos maswavlebeli individualurad awvdis mSoblebs informacias<br />
moswavleTa disciplinisa da akademiuri moswrebis Sesaxeb<br />
III.4 _damrigebeli TanamSromlobs sagnebis pedagogebTan<br />
III.5 _atarebs saaRmzrdelo RonisZiebebs<br />
damatebiTi bonusi kaTedris xelmZRvanelebisaTvis<br />
IV.1 _aqvs kaTedris muSaobis wliuri gegma<br />
IV.2 _SeimuSavebs yovelTviur gegmebs<br />
IV.3 _aqvs trimestruli da wliuri kaTedris angariSebi<br />
IV.4 _gegmavs da atarebs kaTedris RonisZiebebs<br />
IV.5 _kaTedris xelmZRvaneli motivirebulia da xSirad gamodis iniciativebiT<br />
qulebis maqsimaluri raodenoba sagnis maswavleblisaTvis: 112<br />
qulebis maqsimaluri raodenoba damrigebelTaTvis: 132<br />
qulebis maqsimaluri raodenoba kaTedris xelmZRvanelTaTvis: 132
30<br />
RKFCB<br />
praqtikuli danarTi maswavleblebisaTvis<br />
saxaliso davalebebi moswavleebisaTvis<br />
mogvawoda qarTuli <strong>enis</strong>a da literaturis maswavlebelma, marine uklebam (quTaisi)<br />
fervordi<br />
fervordi Seivseba `didostatis marjvenaSi~ gamoyenebuli ferebiT ise,<br />
rom muq svetSi miviRebT romanis saxelwodebas.<br />
1. ra feris cis qveS mReroda arsakiZe `kai ymas~ 2. Wiaberis dasaflavebaze rogori ToriT gamoirCeoda Sorenas ZuZumte<br />
3. glaxuna avSanisZis mier safurcleSi mokluli weros frTebis feri. 4. ra feris Tvalebs afafxulebda gamgeTuxucesi<br />
arsakiZesTan Sexvedrisas 5. `diliT... igi~ (sveticxoveli) 6. ra feris iyo ca, roca mamamzes CaeZina mcxeTaSi 7. rogori<br />
kululebi gadmoiRvara Wiaberis maRal Sublze 8. ra feris Tvalebi hqonda arsakiZis mier gawvrTnil miminos 9. mesawole<br />
beri ra feris TvalebiT Sescqeroda mamamze erisTavs 10. `dezi hkra Tavis ulays giorgim, arwivis frTebze gamarTuli qeiburebi<br />
gverdSi hkra... daTvs.~ 11. ra feris iyo nebiera 12. `modis, moarRvevs TavTuxebis zRvas, TovliviT TeTri acvia samosi...<br />
sawmerTuli zed.~ (arsakiZis sizmari) 13. nebieras Tvalis feri. 14. wlebis manZilze amboryofisagan ra feris gaxda<br />
Zeliscxoveli 15. ra feris miminoebi eWiraT giorgis da girSels bavlis dros 16. ra feris iyo sawmerTuli, romlis mcxe-<br />
TaSi Camotanasac Seewira girSeli da ori aTasi mona-spa 17. ovsTa Tavadis, Tuzarais ulayis feri. 18. romanSi pirvelad<br />
naxsenebi feri.<br />
fervordi 1. sadafisferi 2. Jangisferi 3. durajisferi 4. lopinarisferi<br />
5. xvlikisferi 6. mtredisferi 7. TavTuxisferi 8. fetvisferi 9. cercvisferi<br />
10. Calisferi 11. lomisferi 12. sosanisferi 13. giSrisferi 14. Tujisferi<br />
15. jaWvisferi 16. xoxbisyelisferi 17. yornisferi 18. qliavisferi
N1, 2009 31<br />
samoqalaqo<br />
ganaTlebisTvis<br />
`samoqalaqo sazogadoeba iqmneba kerZo pirTa<br />
avtonomiurobis safuZvelze~, _ am sityvebis avtori<br />
20 wlis win sazogadoebis did nawilSi gansakuTrebuli<br />
popularobiT ar sargeblobda. erovnuli moZraobis<br />
aRmasvlis da saerTo eiforiis fonze, is problemebsa da<br />
riskebze akeTebda aqcents, rac erovnuli suliskveTebiT<br />
gaerTianebuli adamianebisTvis gaugebari iyo.<br />
marTlac, TiTqos uadgiloa<br />
saubari pirovnebis avtonomiurobaze,<br />
rodesac eri acnobierebs,<br />
rom aucilebelia, aq da axla er-<br />
Tad dgoma. `samoqalaqo sazogadoebis~<br />
cneba TavisTavad arafers<br />
geubneba da arc imaze miganiSnebs,<br />
rac cnobili, gaTavisebuli<br />
da mniSvnelovania. is im gansakuTrebuli<br />
energetikisa da<br />
xiblis matarebel sityvaTSeTanxmebaTa<br />
ricxvsac ar ganekuTvneba,<br />
popularul sloganSi lamazad<br />
rom moTavsdeba xolme.<br />
amitom SeiZleba arc iyos gasakviri,<br />
rom qarTveli filosofosi,<br />
merab mamardaSvili, romelic<br />
erovnuli moZraobis aRmavlobis<br />
periodSi xSirad atarebda leqciebs,<br />
eweoda publicistur moRvaweobas<br />
(mas mkveTrad gamoxatuli<br />
moqalaqeobrivi pozicia hqonda<br />
da politikuri gancxadebebis gakeTebasac<br />
ar erideboda), ar iyo<br />
popularuli im dros, rodesac sazogadoeba<br />
acnobierebda, rom udidesi<br />
cvlilebebis winaSe, erTgvar<br />
gzagasayarTan imyofeboda.<br />
ra SeiZleba vTqvaT ocwliani gadmosaxedidan<br />
pirvel rigSi, is,<br />
rom, es gadmosaxedi arcTu did<br />
simaRlezea, xolo Cven arc imdenad<br />
davSordiT gzagasayars, movlenebis<br />
obieqturi analizi rom<br />
SevZloT. erTi ram ki danamdvilebiT<br />
SeiZleba iTqvas: qarTvelma<br />
xalxma mTavari arCevani gaake-<br />
Ta, moxerxda SeTanxmeba ZiriTad<br />
Rirebulebebsa da ganviTarebis<br />
veqtorze _ saqarTvelo unda iyos<br />
damoukidebeli, erTiani da Zlieri<br />
demokratiuli saxelmwifo,<br />
romelSic ganaTlebuli, patrioti,<br />
kanonmorCili, sakuTari ufleba-movaleobebis<br />
mcodne da sazogadoebrivi<br />
pasuxismgeblobis<br />
mqone adamianebi icxovreben.<br />
am miznis miRweva SeuZlebeli<br />
iqneba samoqalaqo sazogadoebis<br />
gareSe, rac iTvaliswinebs moqalaqeebis,<br />
arasamTavrobo organizaciebisa<br />
da samTavrobo struqturebis<br />
gaerTianebas sazogadoebis<br />
ganviTarebisa da marTvis<br />
ukeTesi saSualebebis Sesaqmnelad.<br />
am SemTxvevaSi, erToba nebayofpaata<br />
sirbilaZe<br />
maswavlebelTa profesiuli<br />
ganviTarebis centri,<br />
proeqtebis koordinatori
32<br />
lobiTia, misi simtkice urTierTndobis<br />
faqtorzea damokidebuli<br />
da igulisxmeba, rom gaerTianebis<br />
motivi yvela mxares aqvs gaazrebuli.<br />
amasTan, samoqalaqo sazogadoeba<br />
adamianis Tavisuflebas<br />
da kerZo iniciativas emyareba, rac<br />
saSualebas aZlevs mas srulad gamoavlinos<br />
Tavisi SesaZleblobebi.<br />
samoqalaqo sazogadoeba, demokratiuli<br />
xelisuflebis pirobeb-<br />
Si, gadawyvetilebebis miRebisas<br />
xalxis uSualo monawileobis SesaZleblobas<br />
qmnis da mmarTvelobas<br />
aiolebs. erTi miznisTvis gaerTianeba<br />
xelisuflebisa da sazogadoebis<br />
mxridan urTierTregulirebasac<br />
gulisxmobs. rogor<br />
unda mivaRwioT, rom aseTi gaer-<br />
Tianeba Sedges misi monawileebi<br />
(xelisufleba, arasamTavrobo<br />
seqtori) xom yvelze ufro mravalricxovani<br />
dainteresebuli mxaris<br />
(moqalaqeebis, sazogadoebis)<br />
ganuyofel nawils Seadgenen swored<br />
amitom aris umniSvnelovanesi<br />
TiToeuli adamianis aqtiuri Car-<br />
Tva sazogadoebriv cxovrebaSi.<br />
samoqalaqo sazogadoebis mSenebloba<br />
rTuli da mravlismomcveli<br />
procesia. dRes amis survili<br />
namdvilad Cans, magram aseve mniSvnelovania,<br />
rom sazogadoeba<br />
icnobdes adamianis uflebebs,<br />
saxelmwifo institutebs da maT<br />
urTierTqmedebas. Tumca, mxolod<br />
codna ar aris sakmarisi _ moqalaqeebma<br />
unda SeiZinon saTanado<br />
unarebi, raTa qveynis politikur,<br />
ekonomikur, Tu socialur cxovrebaSi<br />
monawileoba SeZlon.<br />
erovnuli saswavlo gegmis Tanaxmad,<br />
2007-2008 wlebSi, sazogadoebriv<br />
mecnierebaTa jgufSi samoqalaqo<br />
ganaTleba calke sagnad<br />
iswavleba. me-9 da me-10 klaseb-<br />
Si es sagani aucilebel saganTa<br />
jgufs ganekuTvneba, xolo me-11<br />
da me-12 klasebSi arCeviTia. 2008<br />
wels damtkicebul maswavleblis<br />
profesiul standartSi Sedis sagnobrivi<br />
standarti samoqalaqo<br />
ganaTlebis maswavleblebisaTvis.<br />
sabazo an/da saSualo safexuris<br />
sazogadoebrivi mecnierebebis<br />
maswavleblis profesiuli unar-<br />
Cvevebis garda, standartiT<br />
gansazRvrulia kompetenciebi<br />
iseT sferoebSi, rogoricaa:<br />
sazogadoebrivi mecnierebebis<br />
safuZvlebi da ZiriTadi cnebebi,<br />
adamianis uflebebi da Tavisuflebebi,<br />
demokratiis arsi da misi<br />
ZiriTadi institutebi, moqalaqeoba<br />
da misi aspeqtebi, saxelmwifosa<br />
da samarTlis ganviTarebis<br />
ZiriTadi Teoriebi, ekonomikis<br />
ZiriTadi cnebebi, kategoriebi<br />
da Teoriebi. am arasruli<br />
CamonaTvalidanac cxadia, rom<br />
standartiT gaTvaliswinebuli<br />
moTxovnebis dakmayofileba ar<br />
aris martivi amocana im maswavleblebisaTvis,<br />
romlebsac Sesabamisi<br />
sauniversiteto ganaTleba<br />
ar miuRiaT. erovnul saswavlo<br />
gegmaSi samoqalaqo ganaTlebis<br />
calke sagnad CarTvas win uZRoda<br />
pilotirebis procesi, romlis<br />
drosac gamoikveTa, rom mxolod<br />
skolebis 13%-Si xorcieldeba<br />
sazogadoebrivi mecnierebebis<br />
erTiani programiT swavleba erTi<br />
maswavleblis mier. miuxedavad<br />
amisa, aRniSnul sferoSi moswavle-<br />
Ta codnis donis zrdaze samoqalaqo<br />
ganaTlebis calke sagnad<br />
swavlis gavlena TvalsaCinoa.<br />
dReisaTvis samoqalaqo ganaTlebis<br />
maswavleblebis didi nawili<br />
romelime sxva sagansac aswavlis.<br />
yvelaze xSirad samoqalaqo
N1, 2009 33<br />
ganaTlebis kurss istoriis maswavleblebi<br />
iTavseben. miuxedavad<br />
imisa, rom maT ukve aqvT damxmare<br />
saxelmZRvaneloebi, didi mniSvneloba<br />
eniWeba profesiuli ganvi-<br />
Tarebis praqtikis damkvidrebas,<br />
romelic 3000-ze met pedagogs<br />
saSualebas miscems, gaiRrmavos<br />
codna maswavleblis profesiuli<br />
standartis moTxovnebis Sesabamisad.<br />
2009 wlidan daiwyo maswavlebelTa<br />
profesiuli ganviTarebis<br />
finansuri mxardaWeris saxelmwifo<br />
programis ganxorcieleba,<br />
romlis farglebSic pedagogebs<br />
akreditebuli treningkursebis<br />
gavla daufinansdebaT.<br />
maT ganxorcielebas ZiriTadad<br />
arasamTavrobo organizaciebi<br />
uzrunvelyofen, romlebic wlebis<br />
manZilze amzadebdnen da<br />
xvewdnen maswavlebelTa profesiuli<br />
ganviTarebis programebs.<br />
akreditaciis gziT swored maTi<br />
xarisxi Semowmdeba da maswavleblebs<br />
sasurveli treningebis gavlis<br />
saSualeba miecemaT, rogorc<br />
zogadad profesiul unarebSi,<br />
aseve sagnis meTodikaSi. Tu es ar<br />
iqneba sakmarisi da am mimarTulebiT<br />
kvalifikaciis amaRlebis<br />
ufro meti msurveli aRmoCndeba,<br />
aucilebeli gaxdeba specialurad<br />
momzadebuli miznobrivi<br />
programebis ganxorcieleba.<br />
qeebis Camoyalibeba swored adreuli<br />
asakidan unda iwyebodes.<br />
skolaSi samoqalaqo ganaTlebis<br />
maswavleblebi, Sesabamisi sakiTxebisa<br />
da maTi swavlebis gzebis<br />
siRrmiseuli codnis garda, realurad<br />
unda acnobierebdnen<br />
moqalaqeobriv pasuxismgeblobas.<br />
swored maT unda miscen moswavleebs<br />
samoqalaqo sazogadoebis<br />
SeqmnaSi uSualod monawileobis<br />
magaliTi. isini unda icavdnen<br />
sakuTar da sxvis uflebebs, ar<br />
unda xuWavdnen Tvals sazogadoebriv<br />
problemebze, unda<br />
inarCunebdnen avtonomiurobas<br />
da saerTo sakiTxebis gadaWrisas<br />
mWidrod unda TanamSromlobdnen<br />
kolegebTan, moswavleebTan da<br />
sxva moqalaqeebTan. samoqalaqo<br />
sazogadoebis Camoyalibeba xom,<br />
erTi mxriv, TiToeuli moqalaqis<br />
individualobis SenarCunebisa<br />
da meore mxriv, maTi mWidro<br />
TanamSromlobis safuZvelzea<br />
SesaZlebeli.<br />
arc ise Soreul warsulSi qar-<br />
Tveli sazogado moRvaweebi da<br />
mecnierebi saxalxo universitetebs<br />
aarsebdnen, raTa sazogadoebis<br />
sxvadasxva f<strong>enis</strong>aTvis<br />
meti informacia miewodebinaT<br />
samecniero Tu sxva saxis miRwevebis<br />
Sesaxeb. dReisaTvis sazogadoebis<br />
informirebis ufro mas-<br />
Staburi da efeqturi saSualebebic<br />
arsebobs, Tumca ganuzomelia<br />
skolebis roli, radgan<br />
sakuTari da sxvisi uflebebis<br />
mcodne, pasuxismgebeli moqala-
34<br />
praqtika<br />
1<br />
Tqvens gakveTils<br />
damkvirvebeli eswreba<br />
1. CaicviT komfortulad _<br />
SearCieT mosaxerxebeli fexsacmeli<br />
da tansacmeli. zustad<br />
ise unda gamoiyurebodeT,<br />
rogoric xarT sinamdvileSi.<br />
Tqven xom swored amis Cveneba<br />
gsurT.<br />
2<br />
2. es gakveTili erT-erT morig<br />
gakveTilad CaTvaleT. damkvirveblis<br />
daswreba Tqveni<br />
profesionalizmis warmoC<strong>enis</strong><br />
kargi SesaZleblobaa, Tumca<br />
amis gamo gakveTilis Catarebis<br />
Cveul stils nu SecvliT.<br />
winaaRmdeg SemTxvevaSi, Tavs<br />
komfortulad verc Tqven igrZnobT<br />
da verc moswavleebi.<br />
3 4<br />
3. kidev erTxel, kargad gaiazreT<br />
gakveTilis gegma da gaacaniT<br />
kolegas an megobars,<br />
moismineT gansxvavebuli<br />
roca gakveTilze<br />
damswrea<br />
gakveTilze damswrea _ es ori sityva xSirad SiSismomgvrelad<br />
JRers. am gancdasTan gamklaveba yvela maswavlebels,<br />
profesiuli saqmianobisas, erTxel mainc uwevs. rogor<br />
gadavlaxoT SiSi _ am kiTxvas yvelaze ukeT Tavad maswavleblebi<br />
pasuxoben. maTTvis orive gancda nacnobia: ras grZnob,<br />
rodesac gakvirdebian da roca Tavad giwevs damkvirveblisa<br />
da Semfaseblis rolSi yofna. praqtikuli rCevebi maswavleblebisgan<br />
_ rogor moviqceT, roca…<br />
azri. gegmiT gaTvaliswinebuli<br />
meTodebi da strategia<br />
SegiZliaT sxva gakveTilze<br />
gamoscadoT.<br />
5<br />
4. gakveTilis miznebi moswavleebs<br />
naTlad, maTTvis gasageb<br />
enaze ganumarteT da bolos<br />
dainteresdiT, ra gaiges<br />
gakveTilis Sedegad.<br />
moaxdineT demonstrireba,<br />
rom moswavleebis azrsa da<br />
swavlebis saboloo Sedegs<br />
did mniSvnelobas aniWebT.<br />
5. winaswar gaecaniT gakveTilis<br />
Sefasebis standarts, romelsac<br />
skolaSi iyeneben. umjobesia,<br />
winaswar icodeT, ra sakiTxebze<br />
gaamaxvilebs yuradRebas<br />
damswre.
N1, 2009 35<br />
66. kargad gaiazreT, ra Sedegis<br />
miRweva gsurT gakveTiliT _<br />
ras iswavlian Tqveni moswavleebi<br />
da ra amocanebis gadaWras<br />
SeZleben gakveTilis dasasruls.<br />
winaswar gansazRvreT,<br />
rogor SeityobT, iswavles Tu<br />
ara raime moswavleebma Tqveni<br />
gakveTilis Sedegad.<br />
7<br />
7. gaxsovdeT, kargia rom Tqvens<br />
gakveTils eswrebian, radgan<br />
arcTu xSirad gaqvT SesaZlebloba,<br />
moisminoT gansxvavebuli<br />
azri swavlebis Tqveneuli<br />
meTodebis Sesaxeb.<br />
8<br />
8. gaxsovdeT, rom miuxedavad gansxvavebuli<br />
gonebrivi SesaZleblobebisa,<br />
gakveTilis dasasruls<br />
uklebliv yvela moswavlem<br />
raime axali unda icodes.<br />
Tqven xarT<br />
damkvirvebeli<br />
11. nu daagvianebT. Zalian gagi-<br />
WirdebaT gakveTilis srulyofilad<br />
aRqma Tu mis dasawyiss<br />
gamotovebT. ar gaxvideT<br />
saklaso oTaxidan droze adre,<br />
darCiT gakveTilis dasasrulamde.<br />
2<br />
2. gakveTilis dawyebamde zustad<br />
gansazRvreT, ra aris gakveTilze<br />
daswrebis mTavari<br />
mizani: maswavleblis Sefaseba,<br />
misi daxmareba, Tu profesiuli<br />
zrdis xelSewyoba.<br />
3<br />
3. ecadeT, rom maswavlebelma,<br />
romlis gakveTilsac eswrebiT,<br />
Tavi mSvidad igrZnos. amaSi<br />
mas Tqveni Rimili daexmareba.<br />
is Tavs ukeT gaarTmevs saqmes,<br />
Tu Tqvens keTilganwyobaSi<br />
darwmunebuli iqneba.<br />
4<br />
4. SearCieT Sesaferisi momenti<br />
da gaesaubreT moswavleebs.<br />
daazusteT, ician Tu ara maT,<br />
raze muSaoben da rogor miaRwion<br />
progress, moswonT Tu<br />
ara gakveTilebi. gadaxedeT<br />
Sesrulebul davalebebs da<br />
daakvirdiT, ramdenad xSirad<br />
afasebs maswavlebeli maT<br />
naSromebs.<br />
5<br />
5. rodesac marTlac karg pedagogs<br />
akvirdebiT, nu ecdebiT aucileblad<br />
ipovoT raime xarvezi<br />
mis profesiul saqmianobaSi.<br />
gakveTilebis Semdeg maswavlebels<br />
gaesaubreT da<br />
sakuTari azris gamoTqmis<br />
saSualeba mieciT.<br />
6<br />
6. arasodes CaerioT gakveTilis<br />
msvlelobaSi. nu CaigdebT<br />
iniciativas xelSi, ar SeusworoT<br />
maswavlebels Secdomebi<br />
_ es SeiZleba mogvianebiT,<br />
ufro taqtianadac gaakeToT.<br />
7<br />
7. gakveTilis Semdeg aucileblad<br />
gaesaubreT maswavlebels. gakveTilis<br />
dawyebamde masTan<br />
SeaTanxmeT, rodis gauziarebT<br />
Tqvens mosazrebebsa da Sefasebas.<br />
umjobesia, winaswar<br />
icodes, ramdeni dro aqvs _<br />
naxevari saaTi Tu erTi dRe _<br />
Catarebuli gakveTilis gasaanalizeblad<br />
da adekvaturi<br />
komentarebis mosamzadeblad.<br />
8<br />
8. Tqveni Sefaseba daiwyeT pozitiviT,<br />
Tumca ar moeridoT<br />
kritikas. sakuTari SeniSvnebi<br />
maswavlebels taqtianad da<br />
gulaxdilad gaacaniT. moswavleebi<br />
maRali standartebis<br />
Sesabamis ganaTlebas imsaxureben.
36<br />
mosazreba<br />
ras kiTxuloben<br />
maswavleblebi<br />
siko janaSia<br />
kiTxvis Cveva, iseve, rogorc am procesiT siamovnebis miRebis<br />
unari, erT-erTi umTavresi faqtoria moswavlisa da<br />
skoladamTavrebulis warmatebisTvis. saerTaSoriso kvlevam<br />
(PIRLS 2006), romelic CvenTanac Catarda, aCvena, rom qarTveli<br />
moswavleebi mravali qveynis Tanatolebs CamorCebian kiTxvis<br />
unariT. mozardebSi am kompetenciebis ganviTarebisaTvis ki<br />
mniSvnelovania, rom maswavleblebs Tavad uyvardeT kiTxva da<br />
bevrs kiTxulobdnen.<br />
erovnuli saswavlo gegmebisa da<br />
Seafasebis centris direqtori<br />
,,Tu moswavle<br />
dadebiT<br />
magaliTs xedavs<br />
skolasa da<br />
saxlSi, mas ufro<br />
xSirad uCndeba<br />
wignebis kiTxvis<br />
survili. Tu<br />
mSoblebs kiTxva<br />
uyvarT, maTi<br />
Svilebic bevrs<br />
kiTxuloben.<br />
,,<br />
is, Tu ramdenad nayofierad aswavlis<br />
maswavlebeli mozardebs kiTxvas,<br />
ganpirobebulia ramdenime<br />
faqtoriT: ramdenad icis man<br />
kargad kiTxva, rogor aswavlos<br />
amas moswavles, ras da ramdenad<br />
kiTxulobs sakuTari profesiuli<br />
zrdisTvis, an piradi siamovnebisTvis.<br />
am kvlevis Tanaxmad, wignebis<br />
kiTxvis mxriv, saqarTvelo me-40<br />
adgilzea, amerikis SeerTebuli<br />
Statebi ki me-14-ze. SedegebiT<br />
aSS iseT qveynebs uswrebs, rogoricaa:<br />
germania, SvedeTi, holandia,<br />
safrangeTi, espaneTi da<br />
sxv. amerikis erT-erT StatSi,<br />
texasSi, qalaq hiustonSi aTi<br />
wlis win Catarebuli testirebisas<br />
aRmoCnda, rom maswavlebelTa<br />
50%-ze metma kiTxvis nawils Tavi<br />
ver gaarTva. aseTi testireba<br />
qarTulenovan zogadsaganmanaTleblo<br />
skolebSi ar Catarebula.<br />
Tumca ramdenime wlis win gairkva,<br />
rom araqarTulenovan skolebSi<br />
qarTulis maswavleblebis<br />
naxevarze meti ver pasuxobda<br />
qarTulad kiTxvis im moTxovnebs,<br />
rac moswavleebs moeTxovebodaT.<br />
maswavleblebi kiTxvis strategiebs<br />
unda flobdnen, praqtikulad<br />
iyenebdnen da sakuTar moswavleebs<br />
acnobdnen. Tu pedagogma<br />
swrafi kiTxvis strategia ar<br />
icis, an ar iyenebs mas, naklebad<br />
savaraudoa, rom moswavleebi am<br />
teqnikas daeuflebian.<br />
saqarTveloSi xSirad moismen,<br />
rom kiTxvis swavleba qarTuli<br />
<strong>enis</strong>a da literaturis maswavleblis<br />
saqmea. kiTxvis kompetenciebis<br />
ganmaviTarebeli davalebebic,<br />
ZiriTadad, am sagnis farglebSi<br />
gvxvdeba. Tumca, axali<br />
erovnuli saswavlo gegmis mixedviT,<br />
moswavleebs sxva sagneb-<br />
Sic mravlad aqvT davalebebi,<br />
romlebic kiTxvis sxvadasxva<br />
strategiisa Tu teqnikis dauflebas<br />
moiTxovs. aq mxolod humanitaruli<br />
sagnebi ar igulisxmeba.<br />
kiTxvasa da teqstis analizTan<br />
dakavSirebuli davalebebi, istoriisa<br />
da geografiis saxelmZRvaneloebis<br />
garda, sxva saskolo<br />
wignebSic gvxvdeba. aseve mniSvnelovania,<br />
rom isini mxolod mxat-
N1, 2009 37<br />
vruli nawarmoebebis Sinaarsis<br />
gagebas ar ukavSirdeba. aseTi<br />
teqstebi kiTxvis specifikur<br />
unarebs moiTxovs, rasac maTi<br />
swavlebis Sesabamisi meTodikac<br />
sWirdeba, romelic qarTuli <strong>enis</strong>a<br />
da literaturis maswavleblebma<br />
ufro ician, vidre istoriisa Tu<br />
bunebismetyvelebis pedagogebma.<br />
rac Seexeba qarTulis maswavleblebs,<br />
maTac sWirdebaT axali<br />
meTodebisa da teqnologiebis<br />
aTviseba, raTa kiTxvis swavleba<br />
uaxles midgomebs efuZnebodes.<br />
warmovidginoT ori maswavlebeli.<br />
erTi xSirad esaubreba moswavleebs<br />
kiTxvis mniSvnelobaze, aseve,<br />
gamudmebiT wuxs, rom axali Taoba<br />
ufro metad garTobazea orientirebuli,<br />
televiziisa da internetis<br />
miRma verafers xedavs. is<br />
cdilobs, moswavleebs sakiTxavi<br />
masalis Sesaxeb SekiTxvebi dausvas,<br />
sxvadasxva tipis davalebebiT<br />
maT teqstis analizis unari ganuviTaros.<br />
maswavlebeli dakvirvebiT<br />
kiTxulobs saxelmZRvaneloebs,<br />
maTSi moTavsebul teqstebs<br />
zedmiwevniT swavlobs da<br />
profesiul literaturasac ecnoba.<br />
mas naklebi dro rCeba imis-<br />
Tvis, rom sakuTari siamovnebis-<br />
Tvis ikiTxos. arc sakmarisi finansebi<br />
aqvs axali gamocemebis<br />
SesaZenad. amitom ZiriTadad im<br />
profesiul literaturas kiTxulobs,<br />
romelic mis skolaSia.<br />
meore maswavlebeli aseve orientirebulia<br />
moswavleebSi kiTxvis<br />
unarebis ganviTarebaze. isic<br />
acnobierebs, rom mozardebi<br />
bevr dros atareben televizor-<br />
Tan da internetSi. is maT xSirad<br />
aZlevs davalebas, romelic teqstebis<br />
analizs gulisxmobs, agreTve<br />
Sinaarsis codnasac yurad-<br />
Rebas aqcevs. es maswavlebeli im<br />
profesiul literaturas ecnoba,<br />
romelic skolaSia, magram<br />
xSirad dadis biblioTekaSi da<br />
uaxles mxatvrul literaturasac<br />
siamovnebiT kiTxulobs.<br />
garda amisa, im sabavSvo literaturiTac<br />
interesdeba, romelic<br />
saqarTveloSi iwereba an iTargmneba.<br />
maswavleblis iniciativiT,<br />
klasma sakuTari biblioTekac<br />
gaakeTa, romlisTvisac yvela<br />
moswavlem TiTo wigni moitana.<br />
klasSi ukve 25 wignia. paraskevobiT<br />
isini TiTo wigns irCeven da<br />
SabaT-kviras kiTxuloben, orSabaTobiT<br />
ki sakuTar STabeWdilebebs<br />
erTmaneTs uziareben.<br />
pedagogi xSirad atyobinebs<br />
moswavleebs axali gamocemebis<br />
Sesaxeb. moswavleebis didi<br />
nawili siamovnebiT kiTxulobs.<br />
mravali kvleviT dadasturebulia,<br />
rom Tu moswavle dadebiT magaliTs<br />
xedavs skolasa da saxlSi,<br />
mas ufro xSirad uCndeba<br />
wignebis kiTxvis survili.<br />
Tu mSoblebs kiTxva<br />
uyvarT, maTi Svilebic<br />
bevrs kiTxuloben.<br />
maswavlebeli, romelic<br />
moswavles kiTxvas<br />
aswavlis da misgan<br />
miRebuli siamovnebis<br />
Sesaxeb esaubreba,<br />
SesaZloa TviTon gaxdes<br />
misabaZi magaliTi. rac ar unda<br />
kargad flobdes pedagogi<br />
kiTxvis swavlebis meTodikas,<br />
mozardi mainc mas daujerebs,<br />
vinc piradi magaliTiT<br />
aCvenebs, Tu ramdenad<br />
saintereso da sasiamovnoa<br />
kiTxva. Znelia moswavles<br />
auxsna, ratom miiRebs is<br />
siamovnebas wignis kiTxviT, Tu<br />
ver dainaxavs, rom sxvebi amas<br />
axerxeben. swored amitom unda<br />
kiTxulobdes xSirad<br />
maswavlebeli da es cnobili iyos<br />
moswavleebisTvis.<br />
aseve mniSvnelovania, rom maswavlebeli<br />
iseT sakiTxavs sTavazobdes<br />
moswavles, rac misi asakisTvis<br />
iqneba Sesaferisi. Taobebs<br />
Soris gansxvaveba sul ufro izrdeba<br />
da pedagogebs uWirT imis<br />
garkveva, Tu ra ainteresebT<br />
moswavleebs. maTTvis mniSvnelovania<br />
Tanamedrove popularuli<br />
kultura, kompiuteruli TamaSebi,<br />
is samyaro, romelsac internetTan<br />
urTierTobisas ecnobian.<br />
moswavleebisTvis Cveuli<br />
terminologiac ki, SesaZloa, maswavleblebisaTvis<br />
sruliad ucxo<br />
iyos. adreul asakSi bavSvebi<br />
xSirad saubroben im multfilmebze,<br />
romlebic ufrosebs arasodes<br />
unaxavT. isini kinofilmebidan<br />
icnoben elfebisa da goliaTebis<br />
samyaros, maSin rodesac<br />
pedagogebisTvis es samyaro<br />
ucnobia. aseT viTarebaSi gansakuTrebiT<br />
rTulia moswavleebis-<br />
Tvis saintereso literaturis
38<br />
ZRvaneloebi gamoCnda saqarTvelos<br />
bazarze. qarTulis saxelmZ-<br />
Rvaneloebis didi nawili maswavleblebisTvis<br />
ucnob teqstebs<br />
,,Znelia moswavles<br />
auxsna, ratom Seicavs. erT-erT Sexvedraze qarmiiRebs<br />
is<br />
Tulis maswavlebeli aRniSnavda,<br />
siamovnebas<br />
rom mas iseTi nawarmoebis swavleba<br />
uwevda, romelic TviTon<br />
wignis kiTxviT,<br />
Tu ver dainaxavs, ar hqonda naswavli da rac kidev<br />
rom sxvebi amas ufro savalaloa _ wakiTxulic<br />
axerxeben.<br />
ki. is gulwrfelad aRiarebda,<br />
swored amitom rom sakuTar moswavleebTan erunda<br />
kiTxulobdes<br />
xSirad<br />
Tad muSaobda am nawarmoebze. Tumca<br />
rogorc misi saubridan Canda,<br />
maswavlebeli da<br />
kiTxvisgan did siamovnebas<br />
es cnobili iyos<br />
iRebda, rac pozitiuri niSania.<br />
moswavleebismoswavleebi<br />
aucileblad igrZnoben<br />
pedagogis amgvar damokidebu-<br />
Tvis.<br />
lebas, rac am nawarmoebs maTTvisac<br />
sainteresos gaxdis.<br />
SerCeva. swored amitom aris swori<br />
meore maswavleblis strategia.<br />
is mxolod TavisTvis saintetis<br />
monacemebiT, 2005 wels<br />
iuneskos statistikis institureso<br />
nawarmoebebs ki ar ecnoba, 1,004,725 dasaxelebis wigni gamoica<br />
mTels msoflioSi, aqedan<br />
aramed imasac kiTxulobs, rac<br />
qarTul sagamomcemlo bazarze 206,000 didi britaneTis, xolo<br />
arsebobs. swored amitom SeuZlia 172,000 aSS-s gamomcemlobebis<br />
mas, daainteresos bavSvi, raTa mier. ar SegeSaloT, aq tiraJebze<br />
man meti ikiTxos.<br />
ar vsaubrobT _ cifrebi unikalur<br />
dasaxelebebs asaxavs. wels,<br />
am statiisaTvis qarTulis maswavleblebis<br />
satelefono gamo-<br />
TebervalSi ukve gamocemulia<br />
kiTxva CavatareT, imis gasarkvevad,<br />
Tu ras kiTxuloben isini. maTi<br />
umetesoba ambobs, rom mxatvrul<br />
literaturas xSirad kiTxulobs.<br />
,,dRes maswavleblebisa<br />
da maTi<br />
isic sainteresoa, rom maswavleblebis<br />
umravlesobas imis kiTxva<br />
moswavleebis<br />
uyvars, rac skolaSi an universitetSi<br />
aqvs naswavli. zogierTi<br />
winaSe sxva amocanebi<br />
dgas. zogadi<br />
maTgani ambobs, rom sakuTari<br />
ganaTlebis erovnuli<br />
miznebis<br />
siamovnebisTvis xelaxla gadaikiTxa<br />
sayvareli nawarmoebebi da<br />
mixedviT, yovel<br />
mwerlebi. mxolod mcire nawili<br />
skoladamTavrebuls<br />
unda<br />
Tu kiTxulobs Tanamedrove qar-<br />
Tvel da ucxoel avtorebs. problemam,<br />
romelic maswavleblebis<br />
informaciis<br />
SeeZlos<br />
nakiTxobas exeba, maSinac iCina<br />
mopoveba,<br />
Tavi, rodesac axali saswavlo<br />
damuSaveba da<br />
gegmis Sesabamisad, axali saxelm-<br />
analizi.<br />
,,<br />
,,<br />
144,901 dasaxelebis axali wigni.<br />
amas emateba aranaklebi raodenobis<br />
internet-gverdebi. mag.<br />
mxolod dRes 560,000-ze meti<br />
personaluri internet-gverdi<br />
ganaxlda axali informaciiT (ix.<br />
saiti http://www.worldometers.info/).<br />
2000 wels saqarTveloSi internetis<br />
20,000 momxmarebeli iyo,<br />
2006 wels ki _ 332,000. is literatura,<br />
romelic Cveni TanamoqalaqeebisTvis<br />
aris xelmisawvdomi,<br />
gacilebiT ufro moculobiTia,<br />
vidre odesme yofila. saxlidan<br />
gausvlelad, moswavleebsa<br />
da maswavleblebs mxatvruli da<br />
SemecnebiTi literaturis zRva masalaze<br />
miuwvdebaT xeli. qarTuli<br />
literaturis internet sacavs,<br />
www.lib.ge-s dReSi saSualod 1800<br />
adamiani stumrobs, www.literatura.ge-s<br />
ki _ dReSi 800 adamiani. irmis naxtomis<br />
proeqtis farglebSi Seqmnili<br />
literaturis sacavi http:/<br />
/www.vakhtang-vi.ge asobiT qarTveli<br />
da ucxoeli avtoris nawarmoebsa<br />
da biografias itevs.<br />
xelmisawvdomi informaciis<br />
aseTi nakadis pirobebSi, dRes<br />
maswavleblebisa da maTi moswavleebis<br />
winaSe sxva amocanebi dgas.<br />
zogadi ganaTlebis erovnuli<br />
miznebis mixedviT, yovel skoladamTavrebuls<br />
unda SeeZlos<br />
informaciis mopoveba, damuSaveba<br />
da analizi. qarTvelma moswavleebma<br />
ise unda icodnen ucxo<br />
enebi, rom Tavisuflad SeZlon<br />
saqarTvelos farglebs gareT gamocemuli<br />
literaturis wakiTxva.<br />
teqnikuri amocanebis garda,<br />
mniSvnelovania isic, Tu ramdenad<br />
SeZleben Cveni moqalaqeebi<br />
sakuTari siamovnebisTvis kiTxvas.<br />
swored amitom aris aucilebeli,<br />
rom maswavlebeli Tavad<br />
iyos kiTxvis moyvaruli da moswavleebisTvis<br />
magaliTis<br />
micema SeeZlos.
piradi gamocdileba<br />
N1, 2009 39<br />
10 rCeva<br />
damwyebi maswavleblisTvis<br />
mixeil mindaZe<br />
Tbilisis 161-e sajaro skolis<br />
direqtori<br />
ratom<br />
avirCie es profesia<br />
gaazrebuli arCevani _ ratom<br />
avirCie maswavleblis profesia _<br />
es SekiTxva sakuTar Tavs xSirad<br />
dausviT. maswavlebloba Zalian<br />
seriozuli, saWiro da sasiamovno<br />
saqmea. erTi mxriv, rTulia, radgan<br />
qveynis xvalindel dRes qmni<br />
da meore mxriv, sasiamovnoa, radgan<br />
Sen mier gakeTebuli saqmis Sedegs<br />
xedav. profesiis arCevisas<br />
naCqarevi gadawyvetileba ar miiRoT,<br />
kargad dafiqrdiT da awondawoneT,<br />
raTa Semdeg mTeli cxovreba<br />
sakuTari profesiiT iamayoT.<br />
damoukidebeli azrovneba _<br />
maswavlebloba xeloba ar aris,<br />
ufro xelovnebaa da niWic iseve<br />
aucilebelia, rogorc mxatvrisa<br />
Tu musikosisaTvis. mas, visac<br />
pirovnebis ganviTarebaze gavl<strong>enis</strong><br />
moxdena surs, mxolod erTi<br />
ram SeuZlia _ ganuviTaros am<br />
adamians gansjis unari, aswavlos<br />
mas sakuTari gonebiT faqtebze<br />
dakvirveba da daskvnebis damoukideblad<br />
gakeTeba. swored am<br />
azrma momca biZgi, axleburad<br />
damewyo fiqri swavlebis proces-<br />
Si bavSvis adgilis gansazRvrasa<br />
da skolaSi axleburad muSaobaze.<br />
vis<br />
vaswavliT<br />
maswavlebels unda uyvardes<br />
bavSvi _ es fraza ganaTlebis mTavari<br />
slogania. magram gana mWedels,<br />
eqims, mZRolsa Tu diasaxliss<br />
naklebad unda uyvardes bavSvi<br />
albaT mTavari es ar aris _ bav-<br />
Svi yvelas uyvars da profesiebis<br />
mixedviT am grZnobis daxarisxeba<br />
SeuZlebelia. mniSvnelovania<br />
imis gacnobiereba, rom bavSvebi<br />
zustad iseTive adamianebi arian,<br />
rogoric Cven. maTac iseve uxariaT<br />
da swyinT, stkivaT. Cvens Soris<br />
gansxvaveba mxolod asaksa<br />
da gamocdilebaSia. Cven, ubralod,<br />
cota meti dro gvqonda,<br />
raTa meti gvenaxa, gveswavla,<br />
gagvekeTebina da axla es yvelaferi<br />
maT unda gavuziaroT.<br />
,,bevri vifiqre,<br />
rogor damewyo<br />
es statia da ra<br />
rCevis micema<br />
SemeZlo damwyebi<br />
kolegebisTvis,<br />
an ra formiTa da<br />
toniT. bolos<br />
gadavwyvite,<br />
gadamexeda<br />
ganvlili<br />
wlebisaTvis da<br />
gameziarebina<br />
Cemi dakvirvebani<br />
da naazrevi.<br />
,,
40<br />
yvela mozardi gansxvavebulia<br />
_ klasi erTi mTlianoba ar aris.<br />
es gansxvavebuli da amave dros<br />
Tanaswori adamianebis erTobaa.<br />
aq arian bavSvebi sxvadasxva socialuri<br />
warmomavlobiTa da emociuri<br />
TaviseburebebiT. yoveli<br />
maTgani individia, Tavisi xasiaTiTa<br />
da zniT. maT Tanabrad<br />
sWirdebaT yuradReba, siTbo da<br />
azrisa Tu emociis gamoxatvis<br />
Tavisufleba.<br />
rogori<br />
unda iyos<br />
maswavlebeli<br />
bevri ram sWirdeba adamians diplomSi<br />
profesiis aRmniSvneli Canaweridan<br />
maswavleblobamde. daviwye<br />
maswavleblisaTvis aucilebeli<br />
Tvisebebis CamoTvla da mniSvnelobis<br />
mixedviT daxarisxeba,<br />
Tumca mivxvdi, rom amas azri ar<br />
hqonda _ yvela es Tviseba mTavaria<br />
da Tanabrad mniSvnelovani.<br />
skolis maswavleblebis mizani<br />
mxolod sagnis kargad swavleba<br />
ar aris. Cven, ojaxTan erTad, vayalibebT<br />
pirovnebas da vzrdiT<br />
moqalaqes, patriots. am SemTxvevaSi,<br />
ara aqvs mniSvneloba, romel<br />
sagans vaswavliT. es misia<br />
yvelas Tanabrad gvakisria, radgan<br />
saganmanaTleblos garda,<br />
aRmzrdelobiTi funqciac gvaqvs<br />
da moswavleebSi eTikuri Rirebulebebis<br />
Camoyalibebas vuwyobT<br />
xels. Cven xom gvsurs, iseTi<br />
sazogadoebis Seqmna, `romelSic<br />
wesad iqceva is, rac dRes gamonakliss<br />
warmoadgens~ (bertold<br />
brehti).<br />
maswavlebeli pirovnuli RirsebebiT<br />
misabaZi magaliTia moswavlisTvis.<br />
igi Tavisi moqmedebiT<br />
demokratiuli azrovnebisa da<br />
urTierTpativiscemis magaliTs<br />
unda aZlevdes mas.<br />
uwyveti profesiuli zrda _ am<br />
sakiTxze saubari cota uxerxulia,<br />
magram saWiroa. sagani, romelsac<br />
aswavlis, pedagogma zedmiwevniT<br />
kargad unda icodes. is mudmivad<br />
unda iRrmavebdes codnas da mxolod<br />
saskolo programiT ar unda<br />
Semoifarglos. irgvliv yvelaferi<br />
viTardeba, icvleba xedva, aris<br />
axali miRwevebi da aRmoCenebi.<br />
yovelive amis Sesaxeb icis bavSvma,<br />
svams uamrav kiTxvas da am kiTxvebs<br />
pasuxebi sWirdeba. maswavlebeli<br />
ar unda CamorCes cxovrebas.<br />
igi valdebulia, eZebos<br />
konkretuli da efeqturi saSualebebi,<br />
raTa moswavles interesi<br />
gauRvivos, gamoacocxlos da<br />
gaaaqtiuros igi. amitom masalis<br />
monotonuri gameorebis nacvlad,<br />
ecadeT, bavSvs miawodoT axali,<br />
saintereso, konkretuli informacia<br />
sakiTxTan dakavSirebiT.<br />
gaakeTeT yvelaferi, raTa moswavle<br />
sagakveTilo procesSi<br />
CaerTos da man diskusiaSic<br />
miiRos monawileoba.<br />
ndoba da gulwrfeloba _ maswavleblisaTvis<br />
yvelaze mniSvnelovani,<br />
Tumca Znelad mosapovebeli<br />
da advilad dasakargi,<br />
ndobaa. misi mopovebis erT-erTi<br />
mTavari gza ki gulwrfelobaa.<br />
bavSvs unda sjerodes maswavleblis,<br />
unda endobodes mas. bavSvebTan<br />
tyuili dauSvebelia. Tu<br />
raime ar iciT, sjobs pirdapir<br />
TqvaT. Tu karg (an cud) gunebaze<br />
xarT, Tu gabrazdiT, gewyinaT,<br />
gagixardaT, bavSvma es unda dainaxos<br />
da igrZnos. uemocio, civ<br />
arsebad, informaciis usaxur<br />
wyarod nu gadaiqceviT. Tumca<br />
ar daiviwyoT, rom ufrosebi<br />
xarT da TavSekavebac gmarTebT.<br />
samarTlianoba _ samarTliani<br />
unda iyoT yvelasTan da yvelafer-<br />
Si _ moswavleebTan, maT mSobleb-<br />
Tan da kolegebTan. samarTliani<br />
unda iyoT moswavlis codnis Sefasebisas.<br />
waxalisebis an dasjis<br />
SemTxvevaSi, Tqveni samarTlianoba<br />
eWvs ar unda iwvevdes. ar gamoarCioT<br />
bavSvebi raime niSniT.<br />
urTierTobebi _ unda iyoT Ria,<br />
komunikabeluri da advilad amyarebdeT<br />
adamianebTan kontaqts.<br />
SeecadeT, gaxdeT bavSvisTvis<br />
saintereso. gaxsovdeT, rom codnis<br />
gadacemis garda, sxva aranakleb<br />
mniSvnelovani misia gakisriaT<br />
_ harmoniulad ganviTarebuli<br />
pirovnebis da moqalaqis<br />
Camoyalibeba. amisaTvis ki piradi<br />
magaliTi aucilebelia.<br />
ganaTleba _ Tqveni zogadi ganaTleba<br />
Zalian mniSvnelovania.<br />
icodeT, rom bavSvisaTvis saintereso<br />
Temebze unda SegeZloT<br />
saubari, miuxedavad imisa, ra<br />
aris Tqveni ZiriTadi sagani.<br />
erideT Jargons, ilaparakeT<br />
gamarTuli literaturuli eniT.<br />
iyaviT mudam koreqtuli,<br />
moiqeciT bavSvebTan ise, rogor<br />
moqcevasac maTgan iTxovT.<br />
maswavleblis iersaxe _ yovel-<br />
Tvis miaqcieT yuradReba Tqvens<br />
iersaxes, Cacmulobas, gemovnebasa<br />
da leqsikas.<br />
da bolos, arasodes dagaviwydeT,<br />
rom odesRac Tqvenc iyaviT bav-<br />
Svi da SeecadeT, sakuTar TavSi<br />
bavSvoba gaaRviZoT. ar misceT<br />
Tqvens Tavs naadrevad gadaRlis,<br />
xolo skolas _ daberebis<br />
saSualeba. ecadeT, Cvenma bavSvebma<br />
iswavlon TavianTi Taobis<br />
Sesaferis da ara Tqveni bavSvobis<br />
skolaSi. yovelive es mxolod<br />
udidesi moTminebis fasad<br />
SeiZleba ganxorcieldes.
problema<br />
N1, 2009 41<br />
roca klasSi<br />
rTuli bavSvia<br />
mesameklasel sandros yuradRebis deficitisa da<br />
hiperaqtivobis sindromis diagnozi mas Semdeg dausves,<br />
rac skolis maswavlebelma SeamCnia, rom bavSvis celqoba<br />
yvela zRvars scildeboda. pedagogis rCeviT, sandros<br />
mSoblebma skolis fsiqologs, Semdeg ki specialur<br />
multidisciplinur jgufs mimarTes. mozardis ojaxuri<br />
da saskolo garemos kvelevis Sedegad dadginda, rom mas<br />
swavla uWirda, hqonda socialuri da emociuri adaptaciis<br />
problemebi, iyo Zalze mgrZnobiare warumateblobis<br />
mimarT, zedmetad mousvenari, uyuradRebo da aqtiuri _<br />
iq, sadac misgan amas aravin iTxovda.<br />
irma kaxuraSvili<br />
gamokvlevebis Tanaxmad, es sindromi<br />
saskolo asakis bavSvebis 3<br />
_ 7%-s aReniSneba, umeteswilad<br />
biWebs. rogorc wesi, maswavleblebma<br />
da mSoblebma ar ician, ra<br />
mouxerxon umarTav moswavles,<br />
romelic saswavlo procesSi verafriT<br />
erTveba. specialistebi<br />
amboben, rom problema mogvarebadia,<br />
Tu mas kompleqsurad mivudgebiT.<br />
celqi bavSvi Tu<br />
yuradRebisa da<br />
hiperaqtivobis sindromi<br />
umeteswilad, arc Tavad swavloben<br />
da arc sxvas aZleven swavlis<br />
saSualebas. isini xSirad iReben<br />
dabal Sefasebas, SeniSvnebs da<br />
Tanatolebis dacinvis sagnadac<br />
iqcevian.<br />
am Temas XX saukuneSi araerTi<br />
naSromi mieZRvna. dRes ukve<br />
aRiarebulia, rom yuradRebis<br />
deficitisa da hiperaqtivobis<br />
sindromi (ADHD)<br />
fiziologiuri da<br />
yvela pedagogisTvis nacnobia situacia,<br />
rodesac moswavle gakveTilze<br />
ver Cerdeba, gamudmebiT<br />
wrialebs, xmaurobs, dgeba da<br />
nebarTvis gareSe gadis<br />
klasidan. aseTi mozardebi,
42<br />
fsiqologiuri xasiaTis problemaTa<br />
kompleqsia. eqspertebis nawilis<br />
azriT, amis mizezs Tavis<br />
tvinSi nervuli impulsis araswori<br />
qmedeba warmoadgens. martivad<br />
rom vTqvaT, esaa qcevis<br />
darRveva, romlis gamomwvevi<br />
zusti mizezebi dadgenili ar<br />
aris.<br />
saqarTveloSi, aSS-sgan gansxvavebiT,<br />
yuradRebis deficitisa<br />
da hiperaqtivobis sindromi medikamentozuri<br />
gziT ar ikurneba.<br />
amitom qarTveli specialistebi<br />
aseT bavSvebTan qcevis marTvis<br />
sqemebiT muSaoben.<br />
sindromis niSnebi yvelaze xSirad<br />
skolamdel asakSi an pirvel<br />
klasSi vlindeba. mSoblebi skolamdeli<br />
bavSvebis qcevas celqobad<br />
miiCneven da fiqroben,<br />
rom zrdasTan erTad `esec gaivlis~.<br />
Tumca xSirad is zrdasrulobaSic<br />
gadadis. diagnozis dasma<br />
yvelaze xSirad saskolo garemo-<br />
Si xdeba, sadac bavSvebi garkveul<br />
wesebs unda daemorCilon, es ki<br />
maT SesaZleblobebs aRemateba.<br />
rogor gaarCion maswavlebelma<br />
da mSobelma, bavSvi ubralod<br />
mousvenaria Tu saqme yuradRebis<br />
deficitisa da hiperaqtivobis<br />
sindromTan aqvT<br />
neirofsiqolog TinaTin WinWaraulis<br />
ganmartebiT, amis gansaz-<br />
Rvra mxolod specialists SeuZlia.<br />
`diagnostikis pirveli etapi<br />
mSobelTan interviua. maT rom<br />
CaveZiebiT, aRmoCndeba xolme,<br />
rom bavSvs CvilobaSive hqonda<br />
Zilis problemebi, cvalebadi<br />
moTxovnilebebi, advilad Riziandeboda,<br />
ar SeeZlo didxans erTi<br />
da imave aqtivobis ganxorcieleba.<br />
bavSvis fsiqikur ganviTarebas<br />
asakobrivi normebis mixedviT<br />
vafasebT, vswavlobT mis mexsierebas,<br />
aRqmis unars, metyvelebas,<br />
azrovnebas.... Cveni daniSnuleba<br />
swori diagnozis dasmaa _ yurad-<br />
Rebis deficitis garda, romelic<br />
isedac TvalSi sacemia, vigebT,<br />
ra unarebi aqvs bavSvs da ramdenad<br />
ganviTarebuli. problemis<br />
gamovl<strong>enis</strong>Tanave veZebT Zlier<br />
mxares, raTa unarebis Sesabamisi<br />
savarjiSoebi SevadginoT. savarjiSoebs<br />
vaZlevT aseve mSoblebs,<br />
maswavleblebs da skolis fsiqologebs~.<br />
xSirad am sindromisTvis damaxasiaTebeli<br />
simptomebis gaqroba<br />
maTi marTvis unar-Cvevis gamomuSavebis<br />
xarjze xdeba. is bavSvebi,<br />
romlebic daxmarebas iReben<br />
maswavleblebis, mSoblebisa<br />
da eqimebisgan, gacilebiT advilad<br />
sZleven problemebs da kargad<br />
eguebian saskolo garemos.<br />
dadebiTi Sedegis misaRwevad yuradRebis<br />
deficitisa da hiperaqtivobis<br />
sindromis mqone bavSvebTan<br />
ara mxolod neirofsiqologi,<br />
aramed multidisciplinuri<br />
gundis sxva wevrebic unda mu-<br />
Saobdnen _ pediatri, fsiqiatri,<br />
fsiqologi. rogorc wesi, isini<br />
yvela im piris gamokiTxvas atareben,<br />
romelsac mWidro kavSiri<br />
aqvs bavSvTan, adareben mozardis<br />
qcevas saxlsa da skolaSi.<br />
`sindromi aerTianebs bavSvebis<br />
or jgufs: yuradRebis deficitiT,<br />
hiperaqtivobis gareSe da<br />
meores _ yuradRebis deficitiT,<br />
hiperaqtivobiT da impulsurobiT.<br />
pirveli jgufis bavSvebi<br />
arian apaTiurebi, modunebulebi,<br />
morcxvebi da aravis awuxeben.<br />
meoresi ki mousvenrobiT, agresiuli<br />
qceviT, zedmeti aqtiurobiT<br />
gamoirCevian. orive kategoriis<br />
bavSvebs gansxvavebuli midgoma<br />
sWirdebaT. axal, saintereso<br />
situaciaSi, vTqvaT, testirebis<br />
dros simptomebi TiTqmis SeumCneveli<br />
xdeba an saerTod qreba.<br />
amitom aris mniSvnelovani mSoblebisa<br />
da maswavleblebis informacia<br />
bavSvis qcevis Sesaxeb~,<br />
_ ambobs TinaTin WinWarauli.<br />
rogor vmarToT<br />
ADHD sindromis mqone<br />
bavSvis qceva<br />
mesameklaseli sandro, romelsac<br />
yuradRebis deficitisa da<br />
hiperaqtivobis sindromi aRmoaCnda,<br />
fsiqolog ana laRiZis yuradRebis<br />
centrSi moeqca.<br />
`Zalian uWirda garkveuli davalebebis<br />
Sesruleba da cudad<br />
kiTxulobda. dafasTan misi gamoyvana<br />
namdvili klounada iyo<br />
da rogorc wesi, mSoblebis skolaSi<br />
gamoZaxebiT mTavrdeboda.<br />
maswavlebeli sandros Tavxedad<br />
miiCnevda da bavSvsac mudmivad
N1, 2009 43<br />
uwevda sayvedurebis mosmena. is<br />
kargad ganviTarebuli gonebrivi<br />
SesaZleblobebis mqone da cxovelebis<br />
didi moyvaruli aRmoCnda,<br />
magram marTlac mousvenari iyo.<br />
Zalian cudia, rodesac mSobeli<br />
ufro iolad ijerebs imas, rom<br />
misi Svili zarmaci da upasuxismgebloa,<br />
vidre specialistebis<br />
diagnozs. Tumca Cven SegviZlia<br />
vaswavloT mSobelsa da masawavlebels<br />
bavSvis qcevis pozitiuri<br />
marTvis strategia,~ _<br />
ambobs ana laRiZe.<br />
bavSvis qcevis marTva, upirvelesad,<br />
saswavlo procesis efeqturad<br />
dagegmvaSi gamoixateba. fsiqologebi<br />
sqemasa da rekomendaciebs<br />
iZlevian, strategiebs ki<br />
mSoblebi da maswavleblebi axorcieleben.<br />
maTive saqmea am sqemis<br />
fantaziiTa da SinaarsiT gamdidreba,<br />
raTa bavSvisTvis es yvelaferi<br />
saxaliso iyos.<br />
`mesmis, rom pedagogisTvis es<br />
damatebiTi Sromaa. aseTi sindromis<br />
mqone bavSvTan maswavlebeli<br />
momTmeni, SemoqmedebiTi<br />
da Tanmimdevruli unda iyos,<br />
magram amisTvis mas specialuri<br />
momzadeba sWirdeba. bavSvma<br />
zustad unda icodes, rogori<br />
iqneba maswavleblis reaqcia wesis<br />
darRvevasa Tu mis dacvaze,~ _<br />
ambobs ana laRiZe.<br />
`bavSvs, romelsac yvelagan<br />
emdurian _ skolaSic da saxl-<br />
Sic _ dabali TviTSefaseba uvi-<br />
Tardeba. asakis matebasTan<br />
erTad es problemebi mwvavdeba<br />
da mozardebis 70%-Si agresiul,<br />
asocialur qcevas iwvevs~, _<br />
ganmartavs TinaTin WinWarauli.<br />
misive TqmiT, `maswavlebelma<br />
gakveTilebis agebis principi da<br />
moswavlisadmi damokidebuleba<br />
unda Secvalos. dRes pedagogebis<br />
umetesoba kvlav warCinebul<br />
moswavleebzea orientirebuli,<br />
problemebis mqone bavSvebs ki<br />
yuradReba akldebaT. xSirad<br />
maT skolidan garicxvac emuqrebaT.<br />
bevr skolas fsiqologic<br />
ar hyavs.~<br />
eqspertebis azriT, aseTi bav-<br />
Svebis moTxovnilebebis gaTvaliswinebiT,<br />
maswavlebelma yurad-<br />
Rebis koncentraciaze mimarTuli<br />
strategia unda gamoiyenos, romelic<br />
xSirad ara mxolod am bav-<br />
SvisTvis, aramed mTeli klasis-<br />
Tvis aris momgebiani, gansakuTrebiT,<br />
dawyebiT klasebSi.<br />
sandros SemTxvevaSi, maswavleblisa<br />
da mSoblis TanamSromloba<br />
Sedga da bavSvis qcevis Secvlam<br />
Sedegi gamoiRo. is Tanaklaselebs<br />
swavlaSi daewia. samwuxarod,<br />
mSoblebi da maswavleblebi<br />
xSirad amas ver axerxeben da<br />
cdiloben, pasuxismgebloba ki<br />
ar gadainawilon, aramed erTmaneTs<br />
gadaabaron.<br />
multidisciplinuri jgufis mier<br />
SeTavazebuli sqemebis dacviT<br />
maswavlebeli gakveTilis msvlelobaSi<br />
bavSvis CarTvas moaxerxebs,<br />
mozardi ki saSinao davalebis<br />
Sesrulebasa da saerTo saskolo<br />
qcevis wesebis dacvas SeZlebs.<br />
garemos sworad mowyobiT maswavlebels<br />
bavSvis hiperaqtiurobis<br />
minimumamde dayvana SeuZlia.
44 fotoreportaJi<br />
erTi dRe<br />
Saumianis skolaSi<br />
sofel Saumianis me-2 sajaro skolaSi<br />
konfliqtis zonidan devnili moswavleebisaTvis<br />
gakveTilebs iZulebiT gadaadgilebuli<br />
maswavleblebi atareben. rusulenovan skolaSi<br />
agvistos omis Sedegad dazaralebuli regionis<br />
bavSvebisaTvis qarTuli seqtori gaixsna. 200-mde<br />
devnil ojaxs SaumianSi, yofili samxedro<br />
nawilis teritoriaze, Svidi<br />
sacxovrebeli korpusi<br />
adgilobrivma xelisuflebam<br />
dauTmo. aq, ZiriTadad,<br />
arcevidan, vanaTidan, eredvsa<br />
da kexvidan iZulebiT
N1, 2009 45<br />
gadaadgilebuli mosaxleoba<br />
cxovrobs. Saumianis skolaSi<br />
sul 140 moswavle _ 90<br />
adgilobrivi da 60 devnili<br />
mozardia. skolis<br />
administraciam axladgaxsnil<br />
qarTul seqtorze<br />
maswavleblebad Saumianis,<br />
kodis da werovanis<br />
dasaxlebebSi mcxovrebi<br />
pedagogebi miiwvia.<br />
`maswavleblis~ Jurnalistebma, malxaz maWavarianma da<br />
Sorena burdilaZem Saumianis skolasa da WuluxiZeebis<br />
ojaxSi, devnilTa dasaxlebaSi, erTi dRe gaatares.<br />
skolis uxucesi maswavlebeli<br />
goderZi bliaZe sofel kexvis skolaSi<br />
38 weli muSaobda<br />
WuluxiZeebis ojaxi agvistos<br />
omis Semdeg SaumianSi dasaxlda
46<br />
regioni<br />
erTi skola<br />
da mTeli samyaro<br />
velosipedi, nato, Tovlis babua da leptopi bunebaSi _<br />
ras SeiZleba miaRwios skolam moswavleebis,<br />
administraciisa da maswavleblebis TanamSromlobiT _<br />
quTaisis me-17 sajaro skolis gamocdileba.<br />
maka CinijiSvili<br />
gazeT P.S.-is korespondenti,<br />
quTaisidan, specialurad<br />
`maswavleblisaTvis~<br />
am skolaSi gasuli wlis dasasruls<br />
qalbatoni da batoni proeqtis<br />
sapatio wodebebi maswavlebelma<br />
da moswavlem gainawiles.<br />
qalbatoni proeqti maswavlebeli<br />
eka murusiZe gaxda, xolo batoni<br />
proeqti _ me-12 klasis moswavle<br />
beqa gabadaZe. es Sidasaskolo<br />
titulebia, Tumca quTaisis<br />
me-17 sajaro skola arc `sagareo~<br />
miRwevebis simcires ganicdis<br />
_ konkursebSi araerTxel<br />
gamarjvebuli saganmanaTleblo<br />
dawesebuleba ganaTlebis saministros<br />
mier aRiarebul 60 sauke-<br />
Teso skolas Soris erT-erTia.<br />
quTaisis me-17 sajaro skola<br />
2005 wels ganaTlebis saministros<br />
100 sapilote skolis nusxa-<br />
Si moxvda. `irmis naxtomis~ farglebSi,<br />
kompiuterebic miiRes.<br />
amboben, rom amis Semdeg aq axali<br />
cxovreba daiwyo.
N1, 2009 47<br />
irine jgerenaia, me-17 skolis<br />
direqtori: `Tavidanve Semovi-<br />
ReT informatikis kursi, rom<br />
moswavleebs kompiuterTan<br />
muSaobis unar-Cvevebi SeeZinaT.<br />
dRes 48 kompiuteri gvaqvs da am<br />
kuTxiT, evropul standartsac<br />
vakmayofilebT~.<br />
kompiuterulma bazam da ufaso<br />
internetma skola mTel samyarosTan<br />
daakavSira. is informaciac<br />
xelmisawvdomi gaxda, romelic<br />
maT sxvadasxva saxis konkursSi<br />
monawileobis SesaZleblobas<br />
aZlevda. gaCnda axali ideebic.<br />
`TiTqmis yvela konkursSi vmonawileobT,<br />
ar aqvs, mniSvneloba,<br />
vimarjvebT Tu ara. mTavaria, rom<br />
maswavleblebTan erTad bavSvebs<br />
uamravi originaluri idea<br />
aqvT~, _ ambobs qalbatoni irine.<br />
ideebis generatori skolis moswavleTa<br />
TviTmmarTvelobis gundia.<br />
beqa gabadaZe, giorgi guliaSvili,<br />
xatia nalCevaniZe da ramin<br />
jinWaraZe. TiToeuli maTgani<br />
skolaSi klubs xelmZRvanelobs:<br />
ramini ekonomistTa klubs<br />
xelmZRvanelobs, giorgi _ inteleqtualebs,<br />
xatia _ mxiarulebsa<br />
da sazrianebs, beqa ki presklubisa<br />
da TviTmmarTvelobis<br />
xelmZRvanelia.<br />
me-17 skolaSi moswavleebisa da<br />
maswavleblebis TanamSromlobiT<br />
ukve araerTi proeqti ganxorcielda.<br />
Seiqmna qarTvel da ucxoel<br />
xelovanTa da mweralTa vebgverdebic.<br />
moswavleebi amboben,<br />
rom proeqtebze didi interesiT<br />
muSaoben, Tumca yvelaze metad<br />
quTaiselTa leqsikonSi barbarizmebis<br />
Zieba da 1918-1921 wlebis<br />
mwerlobisa da epoqis kvleva<br />
moewonaT. bolo wlebSi skolam<br />
partniorebi da megobrebic Sei-<br />
Zina. natos sainformacio centrTan<br />
da Tbilisis universitetis<br />
studentebTan ukve didi xnis<br />
urTierToba akavSirebT. saerTa-<br />
Soriso proeqtis, Global Gateway<br />
farglebSi ki skola stretfordis<br />
da niukaslis (didi britane-<br />
Ti) skolebTan TanamSromlobs.<br />
2008 wels ganaTlebisa da mecnierebis<br />
saministros mier gamocxadebul<br />
gundur-integrirebuli<br />
proeqtebis olimpiadaSi me-17<br />
skola xuTi proeqtiT monawileobda.<br />
maT Soris orma _ `nato da<br />
Cveni skola~ da `didebuli saubrebi~<br />
_ meore adgili moipova<br />
da saprizo Tanxa, 1066 lari<br />
miiRo. gaimarjves ekonomikaSi<br />
gamocxadebul konkurSic:<br />
`erTad vaSenoT qveyana~. ideisaTvis<br />
_ gazeTebis realizeba<br />
velosipedebiT _ 1500 dolariT<br />
dajildovdnen. saaxalwlod ki<br />
qalaqs Tovlis babuas momsaxurebis<br />
servisi SesTavazes, 150<br />
larad formebi SeiZines da skolis<br />
mezoblebic gaamxiarules.<br />
beqa gabadaZe, me-17 skolis moswavle:<br />
`yvelafers vakeTebT,<br />
rom Temis aqtiuri wevrebi viyoT.<br />
vatarebT gamokiTxvebs da vcdilobT,<br />
moqalaqeebs informacia<br />
mivawodoT. maTTvis Ria karis<br />
dReebic gvaqvs dawesebuli. cota<br />
xnis win ganvaxorcieleT proeqti<br />
`leptopiT bunebaSi~. usadeno<br />
internetis saSualebiT skolidan<br />
300 metriT moSorebul Temis<br />
mcxovreblebs axla internetiT<br />
sargebloba SeuZliaT~.<br />
beqa wels skolas amTavrebs, magram<br />
aqaurobasTan urTierTobis<br />
gawyvetas ar apirebs. Tavad ambobs,<br />
rom skolaSi karg gunds<br />
tovebs.<br />
irine jgerenaia, me-17 skolis<br />
direqtori: `Cems irgvliv imdeni<br />
kargi bavSvia, rom sxvanairad<br />
warmoudgenelicaa. vcdilobT,<br />
rom mec, skolamac da maswavleblebmac<br />
am bavSvebis irgvliv vitrialoT.<br />
ar SeiZleba, gaCerde an<br />
Seisveno, arc kmayofileba unda<br />
dageuflos. Tu fiqrob, rom<br />
yvelaferi kargadaa, es iluziaa<br />
da Tu fiqrob, rom momavalSi<br />
iqneba ukeT, es imedia.~
48 regioni<br />
warmatebis formula<br />
gardabnis gamocdileba<br />
Sorena burdilaZe<br />
mSoblebi Senobis kedlebs lesaven da Rebaven, moswavleebi<br />
ezos amwvaneben, skola sakonkurso proeqtebze muSaobs _<br />
swavlis xarisxis gaumjobeseba skolas damatebiTi Tanxebis<br />
garedan mozidviTac SeuZlia. gardabnis me-4 sajaro<br />
rusulenovan skolaSi ukve ician, rogor gansazRvron<br />
prioritetebi da mSoblebis, sameurveo sabWosa da<br />
administraciis TanamSromlobiT mizans miaRwion.<br />
skola rusulenovania. 715 moswavlidan<br />
600 eTnikuri azerbaijanelia.<br />
qalaqSi azerbaijanuli<br />
da qarTuli skolebic aris, Tumca<br />
am saganmanaTleblo dawesebulebaSi<br />
swavlis msurveli ara<br />
mxolod gardabanSi, aramed mis<br />
mimdebare soflebSic bevria.<br />
qarTuli <strong>enis</strong> kabinetis garda,<br />
skolaSi <strong>inglisuri</strong> <strong>enis</strong>a da geskolis<br />
marTvis<br />
Tanamedrove<br />
midgomebis<br />
gamoyenebiT<br />
provinciuli<br />
skola, SesaZloa,<br />
regionSi samodelo<br />
skolad iqces.<br />
nizami aslamovi da Saxana rosmanova<br />
gardabnis me-4 sajaro skolis<br />
me-11 klasSi swavloben. maTTvis<br />
mSobliuri ena azerbaijanulia,<br />
iseve, rogorc maTi Tanatolebis<br />
didi nawilisaTvis. am raionis mosaxleobis<br />
42%-s eTnikuri azerbaijanelebi<br />
Sedgenen. orive mozardi<br />
swavlis gagrZelebas saqarTveloSi,<br />
umaRles saswavlebelSi<br />
gegmavs. TanaskolelebTan<br />
erTad qarTuls, rogorc ucxo<br />
enas, ise swavloben _ kviraSi samjer<br />
utardebaT gakveTili. mozardebi<br />
amboben, rom <strong>enis</strong> Seswavla<br />
skolaSi qarTuli <strong>enis</strong> kabinetis<br />
gaxsnis Semdeg gauadvildaT.
N1, 2009 49<br />
ografiis kabinetebic moqmedebs.<br />
Tanamedrove teqnikiT aRWurvili<br />
oTaxebisa da biblioTekis<br />
mowyoba damatebiTi Tanxebis<br />
mozidviTa da sameurveo sabWosa<br />
da administraciis erToblivi<br />
proeqtebiT gaxda SesaZlebeli.<br />
`maswavleblis~ Jurnalistebs megzuroba<br />
direqtorma, flora iusubovam<br />
da istoriis maswavlebelma,<br />
nodar qavTaraZem gagviwies.<br />
isini amboben, rom skolaSi<br />
fasiani wreebi ar aris da arc<br />
Semowirulobas iReben regularulad.<br />
pirveli saCuqari, romelic<br />
am saganmanaTleblo dawesebulebam<br />
miRo, is 15 kompiuteri<br />
iyo, `irmis naxtomis~ farglebSi<br />
rom gadaecaT.<br />
`Cven mdidari skola ar varT da<br />
arc didi biujeti gvaqvs, amitom<br />
skolis keTilmowyobas saskolo<br />
konkursebSi monawileobiT vcdilobT~,<br />
_ ambobs direqtori. misi<br />
azriT, swori menejmentiTa da prioritetebis<br />
zustad gansazRvriT<br />
SesaZlebelia sasurveli Sedegis<br />
miRweva da swavlis xarisxis gaumjobeseba.<br />
gardabnis me-4 sajaro skolis<br />
erT-erTi donori organizaciaa<br />
‘‘CARE”, romelic sazogadoebrivi<br />
investirebis programas qarTlis<br />
regionSi kompania BP-is dafinansebiT<br />
axorcielebs. misma warmomadgenlebma<br />
regionis skolebi<br />
Seiswavles, dafinanseba ki im<br />
saganmanaTleblo dawesebulebebs<br />
gamouyves, romlebmac mkafiod<br />
Camoyalibebuli prioritetebi<br />
warudgines da proeqtis ganxorcielebaSi<br />
sakuTari wvlilic<br />
Seitanes. gardabnis rusuli<br />
skola maT ricxvSi aRmoCnda.<br />
`gadawyvetilebis miRebisas Cven-<br />
Tvis mTavaria, rom, rac SeiZleba,<br />
metma bavSvma isargeblos dafinansebiT.<br />
proeqtis farglebSi<br />
SeZenili teqnika da literatura<br />
mTeli skolis sakuTreba unda<br />
gaxdes. warmodgenili proeqtebi<br />
Cveni organizaciis miznebs unda<br />
Seesabamebodes. es skola ki metad<br />
gaxsnili aRmoCnda TanamSromlobisTvis~,<br />
_ ambobs saerTaSoriso<br />
organizaciis warmomadgeneli<br />
megi tabataZe.<br />
`gadavwviteT, pirvel etapze skolis<br />
biblioTeka gagveaxlebina.<br />
biblioTeka gavaremonteT da mas<br />
samkiTxvelo darbazi davumateT.<br />
2 aTasi laris Rirebulebis sabavSvo<br />
literaturac SeviZineT.<br />
samkiTxvelos amoqmedebis Semdeg<br />
donori organizaciis warmomadgenelebi<br />
yovelTviurad amowmeben,<br />
ramdenad sargebloben bav-<br />
Svebi am wignebiT~, _ ambobs flora<br />
iusubova da qarTuli <strong>enis</strong> kabinetisaken<br />
mivyavarT. `raionis<br />
mosaxleoba swavlis gasagrZeleblad<br />
Svilebis saqarTveloSi datovebas<br />
cdilobs. erTi mxriv,<br />
studentebis finansuri uzrunvelyofa<br />
aq ufro advilia, vidre<br />
maT eTnikur samSobloSi. meore<br />
mxriv ki, saqarTveloSi miRebuli<br />
umaRlesi ganaTleba metad perspeqtiulia<br />
da samsaxuris Sovnac<br />
ufro advilia. qarTuli <strong>enis</strong>admi<br />
gazrdili interesis gamo vecadeT,<br />
es kabineti maqsimalurad<br />
komfortuli yofiliyo moswavleebisTvis~.<br />
kabinetSi satelituri antenaa damontaJebuli<br />
da bavSvebi qarTul<br />
telearxebs uyureben. qarTuli<br />
<strong>enis</strong> maswavlebeli, ema liparteliani<br />
yveba: `xSirad vusmenT msaxiob<br />
gogi xarabaZes, romelic qar-<br />
Tul literaturul nawarmoebebs<br />
kiTxulobs. gvaqvs mxatvruli<br />
literatura da leqsikonebic~.<br />
rusulenovan skolaSi qarTuli<br />
seqtoric gaixsna.<br />
qarTuli <strong>enis</strong> kabinetis garda, skolaSi<br />
<strong>inglisuri</strong> <strong>enis</strong> kabinetic<br />
moqmedebs. wels axali prioritetebic<br />
ganisazRvra, maT Soris,<br />
sazogadoebrivi mecnierebebis<br />
swavlebis xelSewyoba. amjerad<br />
istoriis maswavlebeli migviZRvis<br />
morigi proeqtis farglebSi garemontebuli<br />
klasisken, romelic<br />
axali TvalsaCinoebebiT da saWiro<br />
literaturiT aris gamdidrebuli.<br />
asevea mowyobili geografiis<br />
kabinetic.<br />
skolaSi sakuTari ekoklubic aqvT.<br />
maswavleblebis daxmarebiT, bavSvebi<br />
Tavad muSaoben garemosdacviT<br />
proeqtebze. ekoklubis wevrebma<br />
ukve araerTi aqcia Caatares<br />
_ xeebi darges da SeaTeTres,<br />
martyofis monastris ezo daasufTaves.<br />
axali ideebis ganxorcielebazec<br />
fiqroben.<br />
rogorc wesi, skola sakuTar Tavze<br />
proeqtis 25%-iani Tanadafinansebis<br />
valdebulebas iRebs. `bunebrivia,<br />
imdeni Tanxa, romelic<br />
aTasobiT laris Rirebulebis<br />
proeqtis 25%-s Seadgens, skolas<br />
ar aqvs. amitom SevecadeT, es Tanxa<br />
sakuTari SromiT agvenazRaurebina.<br />
fuli, romelic, proeqtis<br />
mixedviT, fizikur samuSaoze unda<br />
daxarjuliyo, Cveni moswavleebis<br />
mSoblebma dazoges _ saqme<br />
ufasod Seasrules. Rebavdnen, lesavdnen<br />
da masalebis transportirebasac<br />
eweodnen _ am yvelafers<br />
xom anazRaureba sWirdeba.<br />
ase davakmayofileT damfinanseblebis<br />
pirobebi~, _ ganmartavs<br />
flora iusubova.<br />
`ar vtovebT arcerT konkurss,<br />
romelic skolebisaTvis cxaddeba<br />
_ Tu ver gavimarjvebT, monawileobas<br />
mainc miviRebT da Zalebs<br />
movsinjavT. arcerT SesaZleblobaze<br />
uars ar vityviT~, _<br />
es skolis sameurveo sabWos<br />
ganwyobaa.
50 klasi<br />
gakveTili<br />
mwvane xaliCaze<br />
nino elbaqiZe,<br />
Teona lodia<br />
treningi Temaze `moswavleze orientirebuli swavleba _<br />
inkluziuri ganaTleba~, evrosabWos iniciativiT, germaniaSi,<br />
qalaq maisenSi Catarda. qarTveli eqspertebi _ nino elbaqiZe<br />
da Teona lodia, programis praqtikuli nawilis farglebSi,<br />
erT-erT germanul skolaSi dawyebiTi safexuris<br />
gakveTilebs daeswrnen. amboben, rom gakveTilma, romelic<br />
`maswavleblisTvis~ aRweres, maTze gansakuTrebuli<br />
STabeWdileba moaxdina.<br />
rigiTi skola, Cveulebrivi garemo<br />
_ aseTi saqarTveloSic xSirad<br />
SegxvdebaT. bavSvebis namuSevrebiT<br />
mofenili TeTri kedlebi da<br />
TvalsaCino adgilas gamokruli<br />
sagakveTilo wesebi. rigebad Camwkrivebuli<br />
merxebi, maswavleblis<br />
mSvidi, gawonasworebuli xma<br />
da aseTive mSvidi atmosfero.<br />
saklaso oTaxis erT kuTxeSi<br />
mwvane xaliCaa gaSlili.<br />
zari daireka da bavSvebi saklaso<br />
oTaxSi Semovidnen, yvelam Tavisi<br />
adgili daikava. maswavlebeli<br />
maT miesalma da gakveTilis gegma<br />
gaacno. `Tavidan xaliCaze<br />
vivarjiSebT~, _ Tqva man. bavSvebi<br />
wreSi mokalaTdnen da maswavlebelic<br />
maTTan erTad dajda xaliCaze.<br />
mokle, martivi da zusti<br />
instruqciis Semdeg maTTvis<br />
cxadi xdeba, ra unda gaakeTon.
N1, 2009 51<br />
winaswar momzadebul baraTebze<br />
martivi winadadebebia Camowerili,<br />
sxvadasxva pirsa da ricxvSi<br />
mocemuli gansxvavebulfuZiani<br />
zmnebiT. TiTo moswavles TiTo<br />
baraTi ergo. maswavlebeli bara-<br />
Tebze dawerili amocanebis kiTxvas<br />
Seudga. davaleba aseTia: ipoveT<br />
zmna, romelic mesame pirSi,<br />
mxolobiT ricxvSi, awmyo dro-<br />
Sia da mis fuZeSi ori aso m-ia.<br />
moswavle, romelsac am amocanis<br />
pasuxi aRmoaCndeba, uxmaurod<br />
debs baraTs wris SuagulSi. bolos,<br />
roca maswavlebels erTi<br />
amocana darCa, aRmoCnda, rom<br />
erTaderTi moswavlis xelSi Ser-<br />
Cenili baraTi amocanas ar Seesatyviseboda.<br />
Cans, viRac Secda.<br />
bavSvebi Tavadve pouloben Secdomas.<br />
Semdegi savarjiSo zmnebSi saer-<br />
To asoebis aRmoCenas exeba. moswavleebma<br />
daajgufes zmnebi, romelTa<br />
fuZeSi ori m, ori l da<br />
ori n ipoves (aseTia germanulSi:<br />
sammeln, nennen, rollen). bavSvebma<br />
Seqmnes e.w. ojaxebi, romlebSic<br />
erTnairi asoebis Semcveli sityvebi<br />
gaaerTianes. isini davalebas<br />
enTuziazmiT ekidebian da Cans,<br />
rom am samuSaos didi siamovnebiT<br />
asruleben. bolos bavSvebs urigdebaT<br />
igive amocanebi, romlebsac<br />
rigrigobiT kiTxuloben da<br />
wridan Sesabamis baraTs iReben.<br />
varjiSis dasasruls baraTebs<br />
uxmaurod aTavseben yuTSi.<br />
moswavleebma merxebTan gadainacvles<br />
da maswavlebelma maTi yuradReba<br />
dafaze, winaswar momzadebul<br />
cxrilze gadaitana. isini<br />
individualurad muSaoben rveulebSi<br />
_ Sesabamisi zmnebi cxril-<br />
Si unda moaTavson. amisTvis maT<br />
ramdenime wuTi aqvT. Semdeg ki<br />
Sesrulebuli samuSao dafaze<br />
rigrigobiT gadaaqvT. bolos<br />
TiToeul moswavles dro eZleva<br />
imisTvis, rom dafaze Sesrulebulis<br />
mixedviT Tavad gansazRvros,<br />
Tu ramdenad gaarTva Tavi<br />
davalebas.<br />
axla wyvilebis muSaobis dro dgeba.<br />
moswavleebma calkeuli sityvebisagan<br />
winadadebebi unda aawyon.<br />
maswavlebels aqac winaswar<br />
aqvs momzadebuli saWiro masala:<br />
did yuTSi moTavsebuli patara<br />
yuTebi, romlebsac saxuravze<br />
lurji da wiTeli wertilebi<br />
aqvs. am detals yuradRebas arc<br />
mivaqcevdiT, rom ara maswavleblis<br />
instruqcia: Turme lurji<br />
wertili martiv davalebas, xolo<br />
wiTeli SedarebiT rTuls niSnavs.<br />
wyvilebma TviTon unda gadawyviton,<br />
rTuls airCeven, Tu martivs.<br />
moswavleebma awyobili winadadebebi<br />
rveulSi unda Caweron. jgufuri<br />
muSaoba xmaurs iwvevs. bav-<br />
Svebi saubroben, bWoben, versiebs<br />
adareben. es saqmiani xmauria da<br />
maswavlebeli maT SeniSvnas ar<br />
aZlevs, magram roca jgufSi mu-<br />
Saobis dro sruldeba, is moswavleebs<br />
siCumisaken mouwodebs. misi<br />
xma ufro dabalia, vidre saerTo<br />
xmauri, magram igi JestikulaciiT<br />
aniSnebs jgufs, rom<br />
muSaoba dasrulebulia. bavSvebma<br />
winadadebebis sakuTari versiebi<br />
warmoadgines.<br />
da bolo davaleba: moswavleebma<br />
awyobili winadadebebi warsul<br />
droSi unda gadaiyvanon. isini<br />
warsul droSi gadayvanil winadadebebs<br />
jer rveulSi weren,<br />
Semdeg ki klasis winaSe warmoadgenen.<br />
maswavlebeli moswavleebs gakveTilis<br />
dasasrulis moaxloebas<br />
amcnobs. SekiTxvaze, Tu ra iyo<br />
dRes gansakuTrebiT mniSvnelovani<br />
da ras gaiTvaliswineben SemdegSi,<br />
is gansxvavebul pasuxebs<br />
iRebs bavSvebisgan.<br />
moswavleebs am gakveTilze damoukideblad<br />
da jgufurad muSaobis,<br />
TviTSefasebisa da arCevanis,<br />
sagakveTilo aqtivobaSi monawileobis<br />
SesaZlebloba aqvT.<br />
maswavleblis mxridan zusti da<br />
martivi instruqciebi yoveli savarjiSos<br />
dasawyisSi ismis. xSir<br />
SemTxvevaSi, miniSnebebisTvis<br />
gamoyenebulia Jestebic. umiznod<br />
gaflanguli arcerTi wuTi, arc-<br />
Tu didi resursi, mxolod maswavleblis<br />
mier gakveTilis mosamzadeblad<br />
daxarjuli dro.<br />
SesaZloa, am gakveTilSi araferia<br />
gansakuTrebuli. rigiTi mecadineoba<br />
Cveulebriv skolaSi. Tumca,<br />
45 wuTi ise gadis, rom verc<br />
grZnob.
52<br />
werili `maswavlebels~<br />
- mxareTmcodneobis muzeumi<br />
Cemi istoria<br />
skolaSi<br />
mixeil gogataSvili<br />
mixeil gogataSvili<br />
_ maswavlebeli da<br />
mxareTmcodnea.<br />
saqarTvelos pedagogiur<br />
mecnierebaTa akademiis<br />
mklevar pedagogTa<br />
centris wevri da<br />
damsaxurebuli<br />
maswavlebeli, saCxeris<br />
sapatio moqalaqe da<br />
Rirsebis medlis<br />
kavaleria. qoreTis<br />
saSualo skolis<br />
mxareTmcodneobis<br />
muzeumi, romlis<br />
eqsponatebs skolis<br />
moswavleebi da<br />
maswavlebelebi naxevar<br />
saukuneze met xans<br />
agrovebdnen,<br />
misi iniciativiT<br />
Seiqmna. batoni mixeili<br />
77 wlisaa, dResac<br />
qoreTSi cxovrobs<br />
da muzeumis Seqmnis<br />
istorias<br />
`maswavlebels~<br />
mouTxrobs.<br />
muzeumis istoria didi xnis win<br />
daiwyo _ brinjaos samajuriT,<br />
qinZisTaviT, ramodenime monetiT<br />
da kaJis isrispirebiT.<br />
1948 wels saCxeris raionis sofel<br />
qoreTis saSualo skolaSi<br />
istoriis maswavleblad daviwye<br />
muSaoba da gadavwyvite, moswavleebTan<br />
erTad mxareTmcodneobis<br />
muzeumi momewyo. Cemma SeTavazebam<br />
bavSvebSi didi interesi<br />
gamoiwvia da isinic eqsponatebis<br />
Segrovebas Seudgnen.<br />
Tavdapirvelad maT ojaxebSi<br />
moiZies arqeologiuri da eTnografiuli<br />
nivTebi, romelTa<br />
ricxvma male 200-s gadaaWarba.<br />
moswavleebma sakuTari xeliT<br />
daamzades sami minis yuTi TvalsaCinoebebis<br />
gamosafenad. eqsponatebi<br />
saTanado warwerebiT<br />
skolis SemosasvlelSi moTavsda.<br />
es patara gamofena mxareTmcodneobis<br />
muzeumis daarsebis safuZveli<br />
gaxda.<br />
Semdeg turistuli inventaric<br />
SeviZineT: karvebi, saZile tomrebi,<br />
zurgCanTebi, samTo joxebi<br />
da mSobliuri kuTxis Seswavlis<br />
mizniT, turistuli laSqrobebisa<br />
da eqskursiebis mowyoba daviwyeT.<br />
sagamofeno kuTxe dRi-<br />
TidRe axali eqsponatebiT mdidrdeboda.<br />
male mas erTi saklaso<br />
oTaxic davuTmeT da muzeumad<br />
vaqcieT. eqsponatebs gakveTilebze<br />
TvalsaCinoebad viyenebdiT.<br />
dRes Tanamedrove standartebiT<br />
mowyobili muzeumi erT did darbazsa<br />
da or saskolo oTaxSia gan-<br />
Tavsebuli. mis masStabebsa da Sinaarsze<br />
misive seqciebi SegiqmniT<br />
warmodgenas. 8 seqciaSi (geologiis,<br />
paleontologiis, qvis xanis,<br />
rkinis xanis, eTnografiis, numizmatikis,<br />
xelnawerebis da Zveli<br />
nabeWdi wignebis) 10 aTasi eqsponatia<br />
Tavmoyrili. cnobili arqeologi,<br />
amave skolis aRzrdili<br />
da antikuri qalaqis, sairixis<br />
aRmomCeni, profesori jurxa nadiraZe<br />
ase werda am muzeumis Sesaxeb:<br />
`qoreTeli bavSvebis da maswavleblebis<br />
naRvawma didi interesi<br />
gamoiwvia. mkvlevarebma maT<br />
Segrovebul masalebze wignebi gamoaqveynes<br />
da samecniero naSromebi<br />
Seqmnes. qoreTis skolaSi daculma<br />
araerTma nivTma, mkvlevarebs<br />
xeli Seuwyo axali arqeologiuri<br />
Zeglebis mokvlevasa<br />
da SeswavlaSi. mis fondebSi daculi<br />
zogierTi wigni nebismier<br />
muzeums daamSvenebda~.
N1, 2009 53<br />
skolis moswavleebi mxolod eqsponatebis<br />
Semgroveblebi ar arian.<br />
maswavleblebis xelmZRvanelobiT,<br />
isini swavloben da amuSaveben<br />
muzeumis eqsponatebs, akeTeben<br />
Canaxatebs, fotopirebs, awyoben<br />
da aformeben stendebs, ugzavnian<br />
cnobebs saTanado samecniero<br />
dawesebulebebs, weren referatebs<br />
da monawileoben respublikur<br />
konferenciebSi, SekrebebSi,<br />
gamofenebsa da konkursebSi. Cveni<br />
skolis moswavleebma eTnografTa<br />
da anTropologTa msoflio kongresSi<br />
orjer miiRes monawileoba<br />
_ moskovsa da tokioSi.<br />
qarTuli mecniereba maT aRmoCenebiT<br />
gaamdidres. ukve aRricxulia<br />
moswavleebis napovni 20-ze<br />
meti arqeologiuri Zegli, qvis<br />
xanis adamianTa sadgom-saxelosno,<br />
nasadgomari mRvime da sxvadasxva<br />
tipis samarovnebi. mecnierebma<br />
bevri maTgani ukve gaTxares<br />
da Seiswavles. am procesSi mozardebic<br />
monawileobdnen.<br />
roca moswavles maswavlebeli Tavidanve<br />
aRuZravs interess, gamoumuSavebs<br />
dakvirvebis, kvleva-Ziebis<br />
unarebs, isini cxra mTas iqiT<br />
ki aRar eZeben saswaulebs, aramed<br />
mSobliur sanaxebSi pouloben<br />
da sixaruls sxvebsac<br />
uziareben.
54<br />
recenzia<br />
me vswavlob kiTxvas<br />
nino beselia<br />
norvegiis ltolvilTa sabWos<br />
ganaTlebis programebis oficeri<br />
nino beselia damwyebi mkiTxvelisTvis gankuTvnil<br />
axal gamocemebs mimoixilavs<br />
civilizaciis istoriis yvela etapze da gansakuTrebiT,<br />
dRes _ informaciulad swrafad cvalebad<br />
garemoSi _ wignierebis mniSvneloba sul ufro izrdeba.<br />
msoflios mraval qveyanaSi, maT Soris saqarTveloSi,<br />
kiTxvis unaris ganviTareba ganaTlebis<br />
reformis mniSvnelovan komponentad iTvleba.<br />
kargi mkiTxvelis aRsazrdelad da kiTxvis motivaciis<br />
asamaRleblad sasurvelia mozardisTvis literaturis<br />
farTo arCevanis SeTavazeba. gemovnebiani<br />
mkiTxveli erT-or weliwadSi ver Camoyalibdeba,<br />
miT ufro mwiri sabavSvo literaturis fonze.<br />
kiTxvis unaris gasaviTareblad moswavlem mravali<br />
sxvadasxva tipis da Janris wigni unda ikiTxos da<br />
ara did krebulSi Tavmoyrili nawarmoebebi.<br />
damwyeb mkiTxvels patara, lamazad ilustrirebuli<br />
wigni ufro izidavs, romlis wakiTxvasac naxevar<br />
saaTze meti ar sWirdeba. amgvari wignebi kiTxvis<br />
motivacias zrdis da xels uwyobs mozardis karg<br />
mkiTxvelad Camoyalibebas.<br />
bolo wlebSi uamravi sabavSvo wigni gamoica saqar-<br />
TveloSi, magram maTi umravlesoba kiTxvis sakmaod<br />
ganviTarebul unars moiTxovs. samwuxarod, aqamde<br />
damwyeb mkiTxvelebze TiTqmis aravin zrunavda.<br />
mecnieruli gamokvlevebia gaTvaliswinebuli. seria<br />
4 safexurisagan Sedgeba. I da I I safexuri pirveli<br />
klasis moswavleebisTvis aris gankuTvnili, I I I da IV<br />
ki _ meoreklaselTaTvis. masSi Sesulia rogorc<br />
naTargmni, aseve originaluri nawarmoebebi. patara<br />
mkiTxveli anbanis SeswavlisTanave SeZlebs ara mxolod<br />
momcro teqstebis gacnobas, aramed `mTeli<br />
wignis~ wakiTxvas, romelSic saintereso ambavi<br />
martivi, sada eniT aris gadmocemuli da lamazad<br />
dasuraTebuli.<br />
es oTxsafexuriani programa isea Sedgenili, rom<br />
moswavle TandaTanobiT gadadis martivi teqstidan<br />
rTulze. yvela maTgans gansazRvruli moculoba<br />
aqvs. TandaTan rTuldeba leqsika da sintaqsic.<br />
sakiTxavi masalis garTulebasTan erTad bavSvi<br />
nel-nela eufleba kiTxvis teqnikas. oTxive safexuris<br />
wignebSi Temebisa da Janrebis mravalferovnebaa,<br />
rac saSualebas aZlevs bavSvs, misTvis saintereso<br />
nawarmoebi waikiTxos.<br />
yovel safexurze wignebs erTi feris yua aqvT, rac<br />
bevrad gauadvilebs maswavleblebs, biblioTekarebsa<br />
da mSoblebs maT dajgufebas, biblioTekaSi organizebulad<br />
moTavsebas da bavSvisTvis Sesabamisi<br />
sakiTxavis SerCevas.<br />
axlaxan bakur sulakauris gamomcemlobam wignebis<br />
seria moamzada damwyebi mkiTxvelisTvis _ „me<br />
vswavlob kiTxvas~, romelSic zemoT CamoTvlili<br />
yvela moTxovna da wera-kiTxvis swavlebis uaxlesi<br />
savarjiSoebi ki daexmareba mozardebs kiTxvisTvis<br />
saWiro unar-Cvevebis CamoyalibebaSi, yuradRebis<br />
koncentraciis, moTxrobili ambis gaazrebis,<br />
analizis da sxva unarebis ganviTarebaSi.
esursebi<br />
N1, 2009 55<br />
demokratiis gakveTili<br />
rogor funqcionirebs saxlmwifo da sazogadoebrivi<br />
institutebi saqarTveloSi _ sakanonmdeblo da sasamarTlo<br />
xelisuflebis, mediis yoveldRiur saqmianobas moswavleebi<br />
adgilze gaecnobian da sakuTar kiTxvebze pasuxebs pirveli<br />
pirebisagan moismenen. im SemTxvevaSi, Tu klasTan erTad...<br />
waxvalT eqskursiaze.<br />
saqarTvelos<br />
parlamenti<br />
parlamentis Senobis<br />
daTvaliereba, sakomiteto<br />
da plenarul sxdomebze<br />
daswreba da umaRlesi<br />
sakanonmdeblo<br />
organos ZiriTadi saqmianobisa da struqturis<br />
gacnoba skolis moswavleebs parlamentSi sainformacio<br />
turis farglebSi SuZliaT. skolis moswavleebis<br />
jgufs parlamentSi sazogadoebasTan ur-<br />
TierTobis ganyofilebis TanamSromlebi gauZRvebian.<br />
eqskursiis farglebSi mozardebi sakomiteto<br />
mosm<strong>enis</strong>, plenarul sxdomaTa, konstituciis da<br />
SoTa rusTasTavis darbazebs, aseve dRemde Semor-<br />
Cenil, Zvel senakebSi gaxsnil xarebis saxelobis<br />
samlocvelos moinaxuleben. `vizitorTa programas~<br />
saqarTvelos parlamentis sazogadoebasTan urTierTobis<br />
ganyofileba axorcielebs da masSi monawileoba,<br />
asakis miuxedavad, nebismier msurvels<br />
SeuZlia.<br />
Tu parlamentSi stumrobas gadawyvetT, damatebiTi<br />
informaciisaTvis daukavSirdiT parlaments sazogadoebasTan<br />
urTierTobis ganyofilebas misamarTze:<br />
saqarTvelos parlamenti, rusTavelis<br />
N8 tel: 28 17 30; el.fosta: pr@parliament.ge; sakontaqto<br />
pirebi: lela patarava 877 51 77 88 an lela<br />
papuaSvili 893 64 14 64. www.parliament.ge;<br />
www.teens.parliament.ge<br />
saqarTvelos<br />
uzenaesi<br />
sasamarTlo<br />
saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos<br />
Senobis istoriis<br />
gacnoba moswavleebs<br />
sasamarTloSi<br />
eqskursiis farglebSi SeuZliaT. uzenaesi sasamarTlos<br />
rolsa da funqciebs maT sasamarTlos<br />
TanamSromeli gaacnobs da gasageb enaze miawvdis<br />
im elementarul samarTlebriv codnas, rac moswavleebs<br />
qveynis samarTlebrivi mowyobisa da sasamarTlo<br />
sistemis muSaobis Sesaxeb unda hqondeT.<br />
45 wuTiani eqskursiis Semdeg moswavleebs uzenaesi<br />
sasamarTlos Tavmjdomare an misi erT-erTi moadgile<br />
Sexvdeba da pirdapiri dialogis reJimSi moswavleebis<br />
mier dasmul SekiTxvebs upasuxebs.<br />
sakontaqto telefonebi: 99 70 01, nana vasaZe an qe-<br />
Tevan tyeSelaSvili; 877 14 99 32 guliko orToiZe.<br />
telekompania<br />
`rusTavi 2~<br />
skolis moswavleebs samauwyeblo<br />
kompania `rus-<br />
Tavi 2~ centralur<br />
ofisSi turs sTavazobs,<br />
romlis farglebSic maT televiziis ganyofilebebis,<br />
saeTeroebis, studiebis daTvaliereba<br />
SeuZliaT; bavSvebi im adgilebsac moinaxuleben,<br />
sadac yvelasaTvis kargad nacnobi satelevizio<br />
programebi iqmneba, Sexvdebian kompaniis menejerebsa<br />
da satelevizio gadacemebis wamyvanebs. mozardebi<br />
daaTvaliereben sainformacio samsaxuris<br />
samontaJoebs da daeswrebian `kurieris~ muSaobas<br />
pirdapiri eTerSi. programis xangrZlivoba 1 saaTia<br />
da mas `rusTavi 2~-is turmenejeri uZRveba.<br />
turebi SabaTobiT ewyoba da aucilebelia registraciis<br />
gavla `rusTavi 2~-is oficialur vebgverdze<br />
http://tour.rustavi2.com. damatebiTi informaciisaTvis<br />
darekeT 20 11 11. `rusTavi 2~-is turi ufasoa da<br />
masSi monawileoba dainteresebul moswavleTa<br />
Tu studentTa nebismier jgufs SeuZlia.
56<br />
bolo sityva<br />
lela samniaSvili<br />
Tu drois manqanis<br />
marTva gvsurs<br />
maswavlebelTa profesiuli<br />
ganviTarebis centri<br />
sityvebs saukuneebis manZilze erTgvari `drois<br />
manqanis~ funqcia hqonda. wera-kiTxvis codna<br />
swored am manqanis marTvis SesaZleblobas iZleoda<br />
_ informaciis gagzavnis da miRebisa saukunidan<br />
saukuneSi da erTi geografiuli wertilidan meoreSi.<br />
wignieri adamiani iolad axerxebda `mogzaurobas~<br />
sakuTar drosa da warsulSi, sakuTar qveyanaSi,<br />
da msoflioSi. enebis gansxvavebulobisa da Targmanis<br />
sirTuleebis miuxedavad, am wignieri adamianebis<br />
mogzaurobis Sedegia, rom dRes informaciul saukuneSi<br />
vcxovrobT. Tanamedroveoba informaciis uTvalav<br />
wyarosa da uwyvet nakads moicavs. am nakadSi<br />
saWiro informaciis moZebna da gadamuSaveba wignieri<br />
adamianisaTvisac ki rTulia da gansakuTrebul<br />
unarebs iTxovs. rogor unda vaswavloT axal Taobebs<br />
am urTulesi konstruqciis `manqanis~ marTva rogori<br />
farToc ar unda iyos wignierebis Tanamedrove<br />
cneba, marTvis principi erTia _ bavSvebs pirvel<br />
rigSi wera da rac mTavaria, kiTxva unda vaswavloT.<br />
me-19 saukunis dasawyisis saqarTveloSi nebismieri,<br />
visac wera-kiTxva SeeZlo, wignierad CaiTvleboda.<br />
albaT iakob gogebaSvils wera-kiTxvis mcodne qarTvelTa<br />
Sesaxeb dRevandeli statistika Zalian gaaxarebda.<br />
Tumca wigniereba dRes codnis dinamiurad<br />
dagrovebasa da gamoyenebas gulisxmobs.<br />
saganmanaTleblo miRwevebis Sefasebis saerTaSoriso<br />
asociaciisa da gamocdebis erovnuli centris mier<br />
Catarebuli kvlevebis SedegebiT Tu vimsjelebT, saqarTvelos<br />
skolebSi, wignierebis kuTxiT, arcTu<br />
saxarbielo Sedegebia. 9-10 wlis mozardebis wignierebis<br />
donis Seswavlam (PIRLS) aCvena, rom qarTvel<br />
moswavleTa mxolod 1% aRwevs TanatolTa Soris wignierebaSi<br />
saerTaSorisod dadgenil umaRles safexurs.<br />
anders Cideniuss, me-18 saukunis finel ganmanaTlebels,<br />
Cvens droSi mogzauroba rom SesZleboda, misi<br />
imedebi metad gamarTldeboda, vidre iakob gogebaSvilisa.<br />
kvlevis SedegebiT, fineli bavSvebi msoflioSi<br />
pirvel adgilze arian wignierebis TvalsazrisiT.<br />
90-iani wlebidan moyolebuli, ganaTlebis reforma<br />
fineTSi, sxva aspeqtebTan erTad, mozardebSi kiTxvis<br />
unaris ganviTarebaze iyo orientirebuli, ris Sedegadac<br />
mozardebis zogadi wignierebis done amaRlda.<br />
`finur saocrebas~ TviTon finelebi kiTxvis maRal<br />
kulturas umadlian: didia gamomcemlobebisa da Jurnal-gazeTebis<br />
roli, arsebobs sajaro biblioTekebis<br />
qseli (isini mWidrod TanamSromloben skoleb-<br />
Tan, moswavleebs wignebis SerCevaSi exmarebian), bav-<br />
Svebi swavloben gamarTuli teqsturi gzavnilebis<br />
miRebas, Seqmnasa da gagzavnas internetis meSveobiT.<br />
erovnuli saswavlo gegma maswavlebelTa mier swavlebis<br />
meTodebisa da masalis Tavisufali SerCevis<br />
princips emyareba. maswavleblebi klasgareSe kiTxvis<br />
kampaniebs ewevian.<br />
wignierebis dabali done saqarTveloSi pirdapir kav-<br />
SirSia, erTi mxriv, maswavleblebis momzadebis sakiTxTan<br />
da meore mxriv, ufro farTo sazogadoebriv<br />
problemasTan _ wignierebis rolis arasaTanado SefasebasTan.<br />
saskolo da sajaro biblioTekebis mZime<br />
mdgomareoba imis erT-erT mizezad SeiZleba CaiTvalos,<br />
rom qarTuli <strong>enis</strong>a da literaturis maswavleblebs<br />
uWirT sakuTar profesiul ganviTarebaze<br />
zrunva. ar vgulisxmob maT mier specialuri treningebis<br />
gavlas an konferenciebSi monawileobas. isini,<br />
ubralod, naklebad ecnobian Tanamedrove literaturul<br />
procesebs, rogorc qarTuls, aseve ucxours.<br />
maSin, rodesac saqarTveloSi sagamomcemlo da mTargmnelobiTi<br />
saqme nela, magram mainc viTardeba, aucilebelia<br />
literaturis maswavleblebisaTvis, erTi<br />
mxriv, Sesabamisi pirobebis Seqmna (biblioTekebis<br />
xelSewyoba), raTa am procesebs mihyvnen; meore mxriv<br />
ki, maswavleblebis mier sakuTari profesiuli valdebulebis<br />
bolomde gacnobiereba. rogorc Cans, fineli<br />
maswavleblebi da mSoblebi axerxeben bavSvebis<br />
darwmunebas imaSi, rom wera-kiTxvis dauflebiT<br />
isini drois manqanis marTvasa da cxovrebaSi warmatebiT<br />
mogzaurobas SeZleben. Cveni bavSvebic<br />
rom davarwmunoT, amis jer Tavad unda<br />
gvjerodes.