10.01.2015 Views

inglisuri enis

inglisuri enis

inglisuri enis

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

ÌÀÓßÀÅËÄÁÄËÉ<br />

Jurnali<br />

acxadebs konkurss!<br />

gagviziareT<br />

Tqveni gamocdileba!<br />

SearCieT<br />

Tema,<br />

CaerTeT<br />

konkursSi da mogvwereT!<br />

1. Cems klasSi rTuli bavSvia<br />

2. rogor gavxadoT gakveTili saintereso<br />

3. interneti _ sasargeblo resursi maswavleblisaTvis<br />

miiReT saCuqrad Cveni partniorebis mier<br />

dawesebuli prizebi<br />

bakur sulakauris axali gamocemebis kompleqti<br />

Tanamedrove qarTuli proza da wignebi<br />

seriidan moswavlis pirveli enciklopedia!<br />

saqarTvelos sazogadoebrivi mauwyebeli<br />

dokumenturi filemebis DVD versiebi seriidan<br />

`saukunis portretebi~<br />

konkursis daskvniT etapze sami saukeTeso werili gamovlindeba. gamarjvebuli maswavleblebi<br />

Jurnal `maswavleblisa~ da partniorebis, bakur sulakauris gamomcemlobisa da saqarTvelos sazogadoebrivi<br />

mauwyeblis mier dawesebuli prizebiT dajildovdebian!<br />

TiToeuli werilis moculoba ar unda aRematebodes 500 sityvas. saukeTeso werilebi Jurnal<br />

`maswavleblis~ momdevno nomrebSi gamoqveyndeba.<br />

werilebi gamogvigzavneT misamarTze:<br />

Jurnali `maswavlebeli~, maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis centri<br />

Tbilisi 0102, dimitri uznaZis 52, tel: (+995 32) 95 58 33 faqsi: (+995 32) 95 58 36<br />

el. fostiT: info@tpdc.ge<br />

www.tpdc.ge


marine ukleba, qarTuli <strong>enis</strong>a da<br />

literaturis maswavlebeli (quTaisi)<br />

`maswavleblis~ fotokonkursSi<br />

gamarjvebuli fotoebi<br />

elene pataSuri, Tbilisis me-14 sajaro<br />

skolis dawyebiTi safexuris maswavlebeli<br />

malaiziis mTavrobis mier<br />

SemoTavazebuli programis<br />

farglebSi,<br />

maswavlebelTa profesiuli<br />

ganviTarebis centri<br />

acxadebs konkurss<br />

<strong>inglisuri</strong> <strong>enis</strong><br />

maswavleblebisaTvis<br />

konkursSi gamarjvebuli<br />

maswavleblebi gaemgzavrebian<br />

malaiziaSi 5-30 oqtombers<br />

saswavlo kursis gasavlelad.<br />

dawvrilebiT informacias<br />

gaecnobiT resurscentrebSi<br />

an maswavlebelTa profesiuli<br />

ganviTarebis centrSi:<br />

Tbilisi, uznaZis 52, oTaxi 214.<br />

sakontaqto piri<br />

Tamar onofrienko<br />

tel: 951304.<br />

el. fosta: info@tpdc.ge;<br />

Tea elerdaSvili, skola `qoralis~ biologiis maswavlebeli<br />

www.tpdc.ge


edaqtorisgan<br />

Jurnali `maswavlebeli~ erTi wlisaa _ es arc didi<br />

droa da arc cota. CemTvis, rogorc mTavari redaqtorisTvis,<br />

es nomeri pirvelia. miRwevebze saubari<br />

naadrevad meCveneba. vfiqrob, rogor gemsaxuroT ukeT.<br />

`maswavlebeli~ axali formiTa da SinaarsiT, Cvens<br />

ganaxalebul xedvas asaxavs. saerTo miznis, ukeTesi<br />

saskolo ganaTlebis miRweva mxolod Tqveni aqtiuri<br />

monawileobiT SeiZleba. TiToeuli maswavleblis<br />

yuradReba CvenTvis Rirebuli da mniSvnelovania.<br />

sazogadoeba dRes urTules misias akisrebs skolas.<br />

samoqalaqo cnobierebis, politikuri kulturis, tolerantobis<br />

naklebobis, arasrulwlovanTa danaSaulisa da<br />

narkomaniis problemebze saubrisas, gvjera, rom maTi<br />

gadaWris gza maswavleblebze, skolaze gadis. Tqvengan<br />

ara mxolod ganaTlebuli, aramed am problemebisagan<br />

Tavisufali, warmatebuli Taobis aRzrdas veliT. dRevandel<br />

pirobebSi, Tqvens xelT arsebuli resursebiT es<br />

misia TiTqmis ganuxorcielebelia. miuxedavad amisa,<br />

zogierTi Tqvengani saklaso oTaxSi sasurvel Sedegs<br />

mainc aRwevs. vfiqrobT, maswavleblis statusi im miznebis<br />

adekvaturi unda iyos, romlis ganxorcielebasac sazogadoeba<br />

misgan iTxovs. informirebisa da profesiuli<br />

diskusiis gziT, gvsurs, am misiis warmatebiT ganxorcielebaSi<br />

dagexmaroT.<br />

`maswavlebeli~ Tqveni Jurnalia da mxolod Tqveni<br />

aqtiuri monawileobiT SevZlebT skolaSi xarisxiani<br />

ganaTlebis praqtikis damkvidrebas. Jurnali profesiuli<br />

gamocdilebis gaziarebis saSualebaa. CvenTvis TiToeuli<br />

maswavlebeli ara mxolod pasiuri mkiTxveli, aramed<br />

Tanaavtoria. amitom Tqvengan aqtiur gamoxmaurebas veliT.<br />

Cveni mizania maswavleblis<br />

profesuli zrdis xelSewyoba N1, 2009 1<br />

informirebis, diskusiis<br />

waxalisebisa da gamocdilebis<br />

gaziarebis gziT. Jurnali xels<br />

uwyobs maswavleblis<br />

profesiis popularizacias.<br />

ÌÀÓßÀÅËÄÁÄËÉ<br />

N1, 2009<br />

maswavlebelTa profesiuli<br />

ganviTarebis centris gamocema<br />

profesiuli Jurnali `maswavlebeli~<br />

gamodis or TveSi erTxel<br />

redkolegia:<br />

sofio gorgoZe<br />

paata sirbilaZe<br />

lela samniaSvili<br />

naTia nacvliSvili<br />

Tamar onofrienko<br />

mTavari redaqtori:<br />

xaTuna kveselava<br />

redaqtori: nato ingoroyva<br />

stilisti: irma taveliZe<br />

dizaini: besik danelia<br />

foto: malxaz maWavariani<br />

mxatvari: mamuka tyeSelaSvili<br />

Jurnalistebi:<br />

eka qevaniSvili<br />

Tea Tofuria<br />

irma kaxuraSvili<br />

Sorena burdilaZe<br />

JurnalSi gamoqveynebul publikaciebSi gamoTqmuli<br />

zogierTi mosazreba, SesaZloa, ar emTxveodes<br />

maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis centris<br />

da `maswavleblis~ redkolegiis Sexedulebebs.<br />

calkeul statiaSi dasaxelebuli faqtebis utyuarobaze<br />

pasuxismgebelia statiis avtori.<br />

SesaZloa, JurnalSi iseT mosazrebebs SexvdeT, romlebsac<br />

ar iziarebT. waikiTxavT im statiebsac, romelTa avtorebis<br />

Sexedulebebs redkolegia ar eTanxmeba. dialogis<br />

xelSewyoba da gansxvavebuli mosazrebebis warmoCena Cveni<br />

mTavari midgomaa _ Jurnali profesiuli diskusiebis Ria<br />

forumad unda iqces. Tu TvliT, rom saintereso gamocdileba<br />

dagigrovdaT, an poziciis gamoxatva gsurT, mogvwereT<br />

da kolegebs mniSvnelovan sakiTxebze sakuTari<br />

xedva gaacaniT.<br />

gvjera, rom mxolod am gziT _ TiToeuli Cvenganis aqtiuri<br />

monawileobiT _ SeiZleba dasaxuli miznis miRweva.<br />

xaTuna kveselava<br />

mTavari redaqtori<br />

sakontaqto informacia:<br />

maswavlebelTa profesiuli<br />

ganviTarebis centri<br />

misamarTi: Tbilisi, 0102<br />

dimitri uznaZis 52<br />

tel: (+995 32) 95 58 33<br />

faqsi: (+995 32) 95 58 36<br />

el. fosta: info@tpdc.ge<br />

www.tpdc.ge<br />

ISSN 1987-6149 UDC 371.1<br />

m-374<br />

gamoiwereT profesiuli Jurnali<br />

ÌÀÓßÀÅËÄÁÄËÉ<br />

darekeT:<br />

Sps `wignis samyaro~: 45 33 79<br />

ss. `macne~: 37 47 49, 22 64 58


2<br />

Sinaarsi<br />

statiebi<br />

5<br />

paata papava<br />

gakveTili<br />

politkoreqtulobis zRvarze<br />

aris Tu ara politikuri diskusiebis<br />

adgili saklaso oTaxSi _ samoqalaqo<br />

ganaTleba Tu politikuri propagandis<br />

safrTxe<br />

21<br />

problema<br />

wigniereba saqarTveloSi<br />

qarTveli mozardebi wignierebis doniT<br />

ucxoel Tanatolebs CamorCebian _<br />

rogor vaswavloT bavSvebs kiTxva<br />

Tea Tofuria<br />

30<br />

siko janaSia<br />

ras kiTxuloben maswavleblebi<br />

rogor SevayvaroT bavSvebs kiTxva _<br />

maswavleblis piradi magaliTi<br />

mozardebSi kiTxis unaris ganviTarebis<br />

erT-erTi mTavari faqtoria<br />

48<br />

warmatebis formula<br />

- gardabnis gamocdileba<br />

skolas swavlebis xarisxis<br />

gasaumjobeseblad damatebiTi resursebis<br />

garedan mozidva SeuZlia<br />

Sorena burdilaZe<br />

31<br />

18<br />

paata sirbilaZe<br />

samoqalaqo ganaTlebisaTvis<br />

skolisa da maswavleblis roli<br />

samoqalaqo sazogadoebis CamoyalibebaSi<br />

_ mosazrebebi skolaSi samoqalaqo<br />

ganaTlebis swavlebis Sesaxeb<br />

interviu<br />

giga zedanias imedgacrueba<br />

da Tavisufleba<br />

amzadebs Tu ara skola moswavles<br />

damoukidebeli cxovrebisaTvis _<br />

46<br />

39<br />

erTi skola da mTeli samyaro<br />

moswavleebis, maswavleblebis da skolis<br />

administraciis warmatebuli<br />

TanamSromlobis istoria quTaisidan<br />

maka CinijiSvili<br />

mixeil mindaZe<br />

10 rCeva damwyebi maswavleblisaTvis<br />

ratom virCevT pedagogis profesias da<br />

rogori unda iyos maswavlebeli _<br />

profesiuli rCevebi damwyebi<br />

maswavleblisaTvis<br />

giga zedania ganaTlebis qarTul da<br />

dasavlur sistemebs adarebs<br />

eka qevaniSvili<br />

44<br />

fotoreportaJi<br />

erTi dRe SaumianSi<br />

sofel Saumianis devnilTa dasaxleba _<br />

Saumianis me-2 sajaro skolaSi omis<br />

Sedegad dazaralebuli bavSvebisaTvis<br />

qarTuli seqtori gaixsna _<br />

skola malxaz maWavarianis obieqtivSi<br />

41<br />

roca klasSi rTuli bavSvia<br />

celqi moswavle Tu hiperaqtivobis<br />

sindromi _ eqspertebi maswavleblebs<br />

rTuli bavSvebisadmi midgomis Secvlas<br />

urCeven<br />

irma kaxuraSvili


N1, 2009 3<br />

rubrikebi<br />

8<br />

novatorebi<br />

obieqturad SeafaseT... maswavlebeli<br />

Tbilisis ramdenime sajaro skolaSi<br />

maswavleblebis Sefasebis sistema<br />

amoqmedda. am skolebis gamocdilebas<br />

Tea Tofuria gaecno<br />

RKFCB<br />

praqtikuli danarTi maswavleblebisaTvis<br />

11<br />

15<br />

34<br />

50<br />

mrgvali magida<br />

maswavleblis Sefasebis sistemebis<br />

danergva skolebSi<br />

saWiroa Tu ara maswavleblis Sefaseba<br />

skolaSi da rogor SevafasoT maswavlebeli<br />

obieqturad _ mrgvali magidis monawileebi<br />

Sefasebis sistemis danergvis<br />

perspeqtivebze msjeloben<br />

globaluri skola<br />

maswavleblis Sefaseba skolaSi<br />

- gza profesiuli zrdisken<br />

skolaSi maswavleblis Sefasebis<br />

dasavleTSi moqmedi modelebi<br />

rusudan Wanturiam mimoixila<br />

roca gakveTilze damswrea<br />

praqtikuli rCevebi maswavleblebisaTvis _<br />

rogor moviqceT, roca Tqvens gakevTils<br />

damkvirvebeli eswreba da... roca Tqven<br />

giwevT Semfaseblis rolSi yofna<br />

klasi<br />

gakveTili mwvane xaliCaze<br />

arcerTi dakarguli wuTi saklaso oTaxSi<br />

_ rigiTi gakveTili germaniis erT-erTi<br />

skolis dawyebiT safexurze _<br />

nino elbaqiZis da Teona lodias<br />

reportaJi maisenidan<br />

52<br />

54<br />

55<br />

1. integrirebuli gakveTili:<br />

sakvirveli ambebi `ariadnes Zafi~<br />

2. 136-e sajaro skolis resursi _<br />

maswavleblis Sefasebis indikatorebi<br />

3. saxaliso davaleba _ krosvordi<br />

moswavleebisaTvis<br />

werili `maswavlebels~<br />

Cemi istoria - mxareTmcodneobis<br />

muzeumi skolaSi<br />

mixeil gogataSvili, 77 wlis<br />

damsaxurebuli maswavlebeli qoreTis<br />

skolaSi mxareTmcodneobis muzeumis<br />

Seqmnis istorias mogviTxrobs<br />

recenzia<br />

me vswavlob kiTxvas<br />

nino beselia damwyebi mkiTxvelisaTvis<br />

gankuTvnil axal gamocemebs mimoixilavs<br />

resursebi<br />

demokratiis gakveTili<br />

25-30<br />

sakanonmdeblo da sasamarTlo<br />

xelisuflebis, mediis yoveldRiur<br />

saqmianobas bavSvebi adgilze gaecnobian,<br />

Tu... klasTan erTad eqskursiaze waxvalT.<br />

56<br />

bolo sityva<br />

Tu drois manaqanis marTva gvsurs<br />

lela samniaSvili


4 mokled<br />

gakveTilebis gamcden moswavleebs mkacri gamocdebi eliT<br />

23-e sajaro skolis direqtoris, nato gaboSvilis TqmiT,<br />

xSiria arasapatio gacd<strong>enis</strong> da dagvianebis SemTxvevebi: `Tu<br />

meoreklaseli bavSvi skolaSi agvianebs, es mSoblis upasuxismgeblobaa.<br />

mas hgonia, rom araferi daSavdeba, Tu misi Svili<br />

merxs ramdenime wuTis dagvianebiT miujdeba. roca saministro<br />

da skola gacdenebisa da dagvianebebis sakiTxs mkacrad gaakontrolebs<br />

da amas Sesabamisi reagireba mohyveba, mSobelic<br />

ecdeba, es garTulebebi Tavidan aicilos~.<br />

ganaTlebis ministris informaciiT, skolebSi moswavleTa<br />

daswrebis formaluri regulirebisaTvis SemoRebuli iqneba<br />

centraluri aRricxvianobis savaldebulo dokumenti _<br />

Jurnali.<br />

ganaTlebisa da mecnierebis ministri nika gvaramia<br />

erovnul saswavlo gegmaSi, ministris brZanebiT, Sedis cvlilebebi<br />

da damatebebi, romlebic moswavlis mier arasapatiod<br />

gacdenili saaTebis zRvrul odenobas gansazRvravs. Tu moswavle<br />

gacdenebis daSvebul raodenobas gadaaWarbebs, valdebuli<br />

iqneba sagangebo gamocda Caabaros.<br />

`daswreba xarisxiani ganaTlebis erT-erTi mTavari winapirobaa.<br />

disciplinis gareSe srulfasovani saswavlo procesi<br />

warmoudgenelia. sazogadoebisaTvis kargad aris cnobili, rom<br />

moswavleebi skolas xSirad acdenen. amas arc skolebi malaven.<br />

problema dgas da sazogadoebaSi misi mogvarebis moTxovnac<br />

arsebobs. moswavleTa aRricxvis sakiTxi mkacr kontrols<br />

daeqvemdebareba~, _ acxadebs ganaTlebisa da mecnierebis<br />

ministri nika gvaramia.<br />

`erovnuli saswavlo gegmiT dadgindeba gacdenili saaTebis<br />

zRvruli odenoba da misi gadaWarbebis SemTxvevaSi, moswavles<br />

eqsternatis gamocdis Cabareba mouwevs. Tu gamocda ver<br />

Caabara, klasSi darCeba”, _ ambobs ministri. eqsternis procedura<br />

damuSavebis stadiaSia da savaraudod, isic gamkacrdeba.<br />

gamocdis Cabareba martivi ar iqneba, Tumca nika gvaramias<br />

TqmiT, moswavlis codna adekvaturad da obieqturad<br />

Sefasdeba.<br />

axali wesebis amoqmedebis Semdeg maswavleblebi valdebulni<br />

iqnebian, sworad awarmoon daswrebis aRricxva. winaaRmdeg<br />

SemTxvevaSi, maTi pasuxismgeblobis sakiTxic dadgeba.<br />

gamkacrebuli wesebi axali saswavlo wlidan amoqmeddeba da<br />

is yvela klasis moswavles Seexeba. gacd<strong>enis</strong>a da dagvianebis<br />

zRvruli raodenoba da darRvevaze reagirebis sakiTxebi<br />

dRemde skolis SinaganawesiT regulirdeboda.<br />

profesiuli ganviTarebis programebis akreditacia grZeldeba<br />

ganaTlebis akreditaciis erovnul centrSi maswavleblis<br />

profesiuli ganviTarebis saganmanaTleblo programebis akreditacia<br />

mimdinareobs. ganaTlebis sferoSi momuSave nebismier<br />

organizacias an iuridiul pirs SeuZlia, centris mier<br />

gamocxadebul vadebSi, akreditaciisTvis sakuTari programebi<br />

warmoadginos.<br />

akreditaciis erovnuli centris direqtoris, nino CubiniZis<br />

gancxadebiT, mimdinare procesis mizani, pirvel rigSi, programebis<br />

xarisxis uzrunvelyofa da bazris regulirebaa: mocemul<br />

etapze maswavleblebs miecemaT saSualeba, saxelmwifos<br />

mier dafinansebuli proeqtis farglebSi, profesiuli<br />

ganviTarebis xarisxiani programebiT moemzadon sasertifikacio<br />

gamocdebisTvis”.<br />

laSa mkurnaliZe, asociaciis `skola_ojaxi_sazogadoeba”<br />

aRmasrulebeli direqtori aRniSnavs, rom `saqarTveloSi<br />

profesiuli ganviTarebis uamravi saganmanaTleblo programa<br />

arsebobs, Tumca maTi xarisxis kontroli dRemde ar xdeboda.<br />

swored amitom iyo aucilebeli akreditacia _ am gziT<br />

saxelmwifo xarisxis kontrols uzrunvelyofs~.<br />

ganaTlebis akreditaciis erovnuli centris mier konkursis<br />

safuZvelze SerCeulma eqspertebma saxelmwifo umaRlesi<br />

saswavleblebisa da arasamTavrobo organizaciebis mier<br />

momzadebuli 147 programa ukve Seamowmes. Sesabamisi daskvnebis<br />

safuZvelze, saboloo gadawyvetilebas programebisaTvis<br />

akreditaciis miniWebis Sesaxeb, akreditaciis sabWo<br />

miiRebs.<br />

ganaTlebisa da mecnierebis saministroSi aseve muSavdeba<br />

proeqti, romlis farglebSic saxelmwifo garkveuli raodenobis<br />

kreditebis programebs daafinansebs, raTa xeli Seuwyos<br />

maswavleblebis momzadebas sasertifikacio gamocdebisaTvis.<br />

maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis centris direqtoris,<br />

sofio gorgoZis ganmartebiT, `akreditebuli programebi<br />

gulisxmobs, rom saxelmwifo aRiarebs maT xarisxs. Tumca,<br />

programis akreditacia ar niSnavs, rom misi dafinanseba saxelmwifos<br />

mier avtomaturad da mudmivad moxdeba. Cvens mier<br />

SemuSavebuli proeqtis farglebSi, pirvel rigSi, upiratesoba<br />

mieniWeba im sagnebis dafinansebas, romlebSic 2010 wels<br />

daiwyeba sertificireba. savaraudod, es iqneba qarTuli ena<br />

da literatura, aseve maTematika da ucxo enebi~.<br />

ganaTlebis akreditaciis erovnuli centri akreditebuli<br />

programebis pirvel nusxas martSi gamoaqveynebs.


mosazreba<br />

N1, 2009 5<br />

gakveTili<br />

politkoreqtulobis<br />

zRvarze<br />

politika ufrosebis Temaa _ bavSvebs, rogorc wesi,<br />

naklebad unda ainteresebdeT vis aZleven xmas, an raze<br />

saubroben finjan yavasTan maTi mSoblebi. Tumca, xSirad,<br />

roca garemo politikurad imuxteba, saklaso oTaxSi<br />

SekiTxvebi Cndeba _ bavSvebi politikaze kamaToben.<br />

unda CaerTos Tu ara aseT msjelobaSi maswavlebeli da aris<br />

Tu ara politikis adgili saklaso oTaxSi<br />

paata papava<br />

qalbatoni Tamari biologiis maswavlebelia.<br />

misi gakveTilebi yovelTvis<br />

gamoirCeva saintereso informaciiTa<br />

da kvleviTi aqtivobebiT.<br />

moswavleebi xSirad ganixilaven<br />

bunebis dacvis, ekologiuri<br />

usafrTxoebis, biologiuri gamokvlevebis<br />

eTikur mxareebTan dakav-<br />

Sirebul problemebs, ayalibeben<br />

alternatiul ideebs maT gadasaWrelad<br />

da periodulad msjeloben<br />

saxelmwifo Tu saerTaSoriso politikis<br />

sakiTxebze, kanonmdeblobis<br />

rolze, calkeul sazogadoebriv<br />

liderTa Sexedulebebze.<br />

erT-erTi gakveTilis dawyebis<br />

win Tamari amCnevs, rom moswavleebi<br />

aRelvebulni arian, wrialeben<br />

da gakveTilisaTvis mzaobas ar<br />

gamoxataven. maswavlebeli xvdeba:<br />

bavSvebi guSindel politikur<br />

movlenebze saubroben. erT-erTi<br />

moswavle xels iwevs da SekiTxvas<br />

usvams: `masw, guSin usmineT<br />

debatebs Tqven vis emxrobiT~<br />

maswavleblisaTvis naTeli xdeba,<br />

rom es SekiTxva SemTxveviT ar<br />

gaCenila. is realur, cxovrebiseul<br />

problemebs eyrdnoba. Sesabamisad,<br />

misi gamoyeneba pedagogiuri<br />

TvalsazrisiTac sasargeblo<br />

iqneboda. Tamari imasac xedavs,<br />

Tu rogor SeiZleba am debatebis<br />

Tematurad dakavSireba bavSvebis<br />

mier momzadebul prezentacieb-<br />

Tan, magram misTvis arc ise advilia<br />

gadawyvetilebis miReba.<br />

aseT dros maswavleblebi mniSvnelovani<br />

gamowvevis winaSe dgebian:<br />

dauSvan Tu ara klasSi politikuri<br />

sakiTxebis ganxilva,<br />

CaerTon Tu ara aseT msjelobaSi<br />

Tu problemas ganvazogadebT da<br />

gadaWris gzebze davfiqrdebiT,<br />

ramdenime SekiTxvas unda gavceT<br />

pasuxi: rogor unda Sexvdes politikuri<br />

sakiTxebisadmi moswavle-<br />

Ta gamZafrebul interess skola<br />

da maswavlebeli ramdenad dasaSvebia<br />

politikuri diskusiebis<br />

gamarTva saklaso oTaxSi ra saxis<br />

safrTxeebs SeiZleba wavawydeT<br />

amgvari mcdelobisas da rogor<br />

aviciloT isini es sakiTxebi<br />

gansakuTrebul aqtualobas iZens<br />

saskolo reformis ori mniSvne-<br />

,,moswavleebis<br />

aqtiur<br />

moqalaqeebad<br />

Camoyalibeba,<br />

rogorc<br />

Tanamedrove<br />

ganaTlebis<br />

mTavari<br />

orientiri,<br />

warmoudgenelia<br />

mkafio<br />

pirovnuli<br />

poziciis<br />

formirebis,<br />

gamoxatvisa da<br />

dacvis unarebis<br />

gamomuSavebis<br />

gareSe.<br />

,,


6<br />

erTma bavSvma ar icodes maswavleblis<br />

politikuri prioritetebi<br />

da miTumetes, politikuri<br />

kuTvnileba.<br />

lovani aspeqtis fonze: erTi<br />

mxriv, zogadi ganaTlebis erovnul<br />

miznebsa da erovnuli saswavlo<br />

gegmis mixedviT, moswavle-<br />

Ta samoqalaqo aRzrda-ganaTleba<br />

umniSvnelovanes prioritetad<br />

aris gamocxadebuli, rac politikuri<br />

Tematikis gacnobierebasac<br />

gulisxmobs. meore mxriv ki,<br />

kanonis ZaliT ikrZaleba skolis<br />

politizeba. zogadi ganaTlebis<br />

Sesaxeb kanonis mixedviT, saxelmwifo<br />

valdebulia, uzrunvelyos<br />

sajaro skolis damoukidebloba<br />

religiuri da politikuri gaer-<br />

Tianebebisagan (xolo kerZo skolis<br />

damoukidebloba _ politikuri<br />

gaerTianebebisagan).<br />

1<br />

maikl streiCi. politikuri debatebi da<br />

komentarebi saklaso oTaxSi. Suite101.com<br />

2009 wlis 4 ianvari.<br />

problema, romelic SedarebiT<br />

axalia saqarTvelosa da sxva<br />

post-sabWoTa sivrcis skolebisaTvis,<br />

demokratiuli qveynebis<br />

saganmanaTleblo sistemisTvis<br />

tradiciulia. erT-erT onlain<br />

JurnalSi 1 saintereso informacias<br />

wavawydi: <strong>inglisuri</strong> <strong>enis</strong><br />

maswavlebeli, elizabet ito skolidan<br />

daiTxoves imis gamo, rom<br />

gakveTilze eraySi mimdinare omis<br />

winaaRmdeg mimarTuli aTwuTiani<br />

leqcia gamarTa. es erTaderTi<br />

SemTxveva ar gaxlavT. pedagogebs<br />

periodulad sWirdebaT imis Sexseneba,<br />

rom saklaso oTaxi Ria<br />

forumi ar aris sakuTari politikuri<br />

mosazrebebis gasavrceleblad.<br />

amerikis SeerTebuli<br />

Statebis skolebSi, partnioruli<br />

programis farglebSi, im maswavleblebs<br />

Sevxvdi, romlebic didi<br />

pasuxismgeblobiT ekidebian politikuri<br />

diskusiebis dagegmvas<br />

da gamarTvas, yovelmxriv cdiloben,<br />

obieqturni darCnen da<br />

gawonasworebulad SesTavazon<br />

moswavleebs sakiTxis mraval<br />

WrilSi ganxilva. isini xelidan<br />

ar uSveben SesaZleblobas, swored<br />

dRes, swored am qalaqSi, am<br />

saxelmwifoSi, am sivrceSi ganvi-<br />

Tarebul movlenaTa socialur<br />

Tu politikur ganzomilebebze<br />

daafiqron moswavleebi, magram<br />

imavdroulad axerxeben, rom arc-<br />

rogorc aRvniSneT, saqarTveloSi<br />

mimdinare ganaTlebis reformam<br />

moswavleTa moqalaqeobrivi cnobierebis<br />

ganviTarebis mizani mkafiod<br />

gamokveTa. erTi mxriv, maT<br />

marTlac sWirdebaT Cveni qveynis<br />

demokratiuli ganviTarebis mravalganzomilebiani<br />

procesis<br />

aqtualuri aspeqtebis gaazreba,<br />

sakuTari da sxvaTa damokidebulebebis<br />

gacnobiereba. administraciam<br />

Tu pedagogTa gundma kidec<br />

rom moindomos, Zalian gauWirdeba<br />

skolis sruli izolireba<br />

mimdinare politikuri procesebisagan.<br />

meore mxriv, maswavleblebi<br />

ar arian mzad Tanmimdevruli,<br />

miukerZoebeli politikuri<br />

diskusiis warmarTvisaTvis<br />

da rogorc wesi, gaurbian politikuri<br />

sakiTxebis integrirebas<br />

saswavlo procesSi.<br />

moswavleebis aqtiur moqalaqeebad<br />

Camoyalibeba, rogorc Tanamedrove<br />

ganaTlebis mTavari<br />

orientiri, warmoudgenelia mkafio<br />

pirovnuli poziciis formirebis,<br />

gamoxatvisa da dacvis unarebis<br />

gamomuSavebis gareSe. gansakuTrebuli<br />

mniSvneloba eniWeba<br />

kritikuli azrovnebisa da kritikuli<br />

kiTxvis unaris ganviTarebas,<br />

romlebic gamWol kompetenciebad<br />

unda iqces sxvadasxva sagnobrivi<br />

jgufis saganmanaTleblo<br />

standartebSi.<br />

mimaCnia, rom maswavlebeli gulisxmierad<br />

unda miudges moswavleTa<br />

interess politikuri problemebis<br />

mimarT. man unda gaarkvios<br />

am interesis realuri safuZvlebi<br />

da garkveuli dro gamoyos<br />

maTi ganxilvisaTvis. Tanamedro-


N1, 2009 7<br />

ve meTodebs Soris moiZebneba<br />

mravali efeqturi strategia<br />

saintereso, interaqtiuri aqtivobebisa<br />

da diskusiebis organizebisaTvis,<br />

mag: `mozaika~, `kuTxeebi~,<br />

`Rirebulebis xazi~, `jvaredini<br />

diskusia~ da sxv. arsebobs<br />

debatebis masStaburi saerTaSoriso<br />

saganmanaTleblo programa,<br />

romelic saqarTveloSic didi<br />

popularobiT sargeblobs.<br />

pirvel rigSi, es aris maswavleblis<br />

mier sakuTari politikuri<br />

Sexedulebebis moswavleebisaTvis<br />

Tavsmoxveva. yvelaze uares SemTxvevaSi,<br />

pedagogis aseTi midgoma<br />

SeiZleba pirdapir propagandaSi<br />

gadaizardos, romelic erTi<br />

konkretuli politikuri Teoriis,<br />

moZraobis an lideris upiratesobaTa<br />

gazviadebas isaxavs miznad.<br />

aseT dros gasarkvevia, ra<br />

saxis simpaTiebisa da antipaTiebis<br />

SesaZlebelia politikur Temebze<br />

gamarTuli diskusiebis ramdenime<br />

dadebiT Sedegze saubari:<br />

Camoyalibebas cdilobs mas-<br />

wavlebeli, ratom akeTebs gansakuTrebul<br />

aqcentebs erTi saxis<br />

1. moswavleebi cnebiT aparats<br />

ifarToeben. isini axal konceptebs<br />

ecnobian, rac myar<br />

saZirkvels uyris sazogadoebrivad<br />

aqtualur sakiTxebze<br />

Tanmimdevruli msjelobis<br />

kompetencias.<br />

movlenebze da ar axsenebs paralelurad<br />

mimdinare movlenebs,<br />

rogor manipulirebs ama Tu im<br />

cnebiT, gamonaTqvamiT, nawarmoebiT,<br />

biografiuli monacemiT,<br />

TeoriiT, simboloebiT da sxv.<br />

2. moswavleebi iTviseben diskusiis<br />

warmarTvisa da akademiur,,<strong>inglisuri</strong> <strong>enis</strong><br />

kamaTSi monawileobis sabaziso<br />

da specialur unarebs;<br />

maswavlebeli,<br />

elizabet ito<br />

eCvevian politikuri teqstis<br />

skolidan<br />

kritikul analizs; mniSvnelovan<br />

politikur movlenasa da<br />

daiTxoves imis<br />

gamo, rom<br />

mosazrebas Soris gansxvavebis<br />

gakveTilze<br />

danaxvas; sakuTari poziciis<br />

mwyobrad Camoyalibebas da<br />

argumentebis moSveliebas.<br />

eraySi mimdinare<br />

omis winaaRmdeg<br />

mimarTuli<br />

3. moswavleebs uyalibdebaT damokidebulebebi<br />

mniSvnelovani<br />

sazogadoebrivi movlenebis, ma-<br />

Ti gamomwvevi mizezebisa da Sedegebis<br />

mimarT. isini eCvevian<br />

azris Tavisuflad gamoxatvaze<br />

pasuxismgeblobis aRebas.<br />

aTwuTiani<br />

leqcia gamarTa.<br />

gasuli saukunis 90-ian wlebSi<br />

gamovida metad saintereso germanuli<br />

kinofilmi `talRa~, romelic<br />

mTeli sigrZe-siganiT warmoaCens<br />

miuxedavad imisa, rom mimdinare<br />

politikuri movlenebis analizs<br />

mniSvnelovani rolis Sesruleba<br />

SeuZlia moswavleTa akademiur<br />

warmatebasa da moqalaqeobrivi<br />

cnobierebis ganviTarebaSi,<br />

ramdenime SesaZlo safrTxezec<br />

unda SevaCeroT yuradReba.<br />

axalgazrdebis politi-<br />

kuri indoqtrinaciis process da<br />

mosalodnel saSiSroebas. moswavleebis<br />

SekiTxvaze, Tu rogor moaxerxa<br />

hitlerma mcire raodenobis<br />

mimdevrebisgan uzarmazari<br />

Zalis mqone moZraobis agoreba,<br />

istoriis maswavlebeli ucnauri<br />

,,<br />

da imavdroulad saxifaTo eqsperimentiT<br />

pasuxobs. igi lideris<br />

rolSi Sedis da saskolo Temisagan<br />

erTgvar ideologiur moZraobas<br />

ayalibebs. sabolood, iqmneba<br />

socialuri garemo, romel-<br />

Sic movlenebi kontrols aRar<br />

eqvemdebareba...<br />

aris meore safrTxec, romelic<br />

politikuri msjelobis miznobriobas,<br />

ufro sworad ki, mis bundovanebas<br />

exeba. aseT dros mkafiod<br />

ar aris gansazRvruli pedagogiuri<br />

amocana. sakiTxebis dasma,<br />

informaciis Ziebis procesi, saswavlo<br />

konteqsti moklebulia<br />

logikur urTierTkavSirs. Sesabamisad,<br />

moswavleebs zerele damokidebuleba<br />

uCndebaT pedagogis<br />

mier warmarTuli aqtivobebisadmi.<br />

amgvari problemis Tavidan<br />

asacileblad sasurvelia, maswavlebelma<br />

winaswar Camoayalibos<br />

gansaxilveli politikuri sakiTxis<br />

mniSvneloba, moswavleTa interesebTan<br />

kavSiri, arsebiTi<br />

qvesakiTxebi da Tanmimdevrulad<br />

warmarTos procesi.<br />

dasasruls, minda visurvo, rom<br />

pedagogebma (gansakuTrebiT,<br />

sazogadoebrivi mecnierebebis<br />

sagnobrivi jgufis maswavleblebma)<br />

gaacnobieron mimdinare politikuri<br />

sakiTxebis obieqturad<br />

ganxilvis mniSvneloba da scadon<br />

diskusiebisa Tu kvleviTi proeqtebis<br />

organizeba efeqturi meTodebisa<br />

da resursebis gamoyenebiT.<br />

aqve davZen, rom siamovnebiT gavecnobi<br />

im kolegebis Sexedulebebs,<br />

romlebsac sapirispiro azri<br />

aqvT da politikuri sakiTxebis<br />

klasSi ganxilvas uaryofiTad<br />

afaseben.


8<br />

novatorebi<br />

Tea Tofuria<br />

obieqturad SeafaseT...<br />

maswavlebeli<br />

skolaSi maswavleblis Sefaseba saqarTvelosaTvis siaxlea.<br />

saubrebi am Temaze cota xnis win daiwyo da skolebis<br />

administraciebic sifrTxiliT ekidebian sakiTxs. Tumca<br />

TbilisSi direqtorebis nawilma maswavleblebis Sefasebis<br />

sistemis danergva ukve daiwyo. 82-e da 136-e sajaro skolebSi<br />

specialurad Seqmnili administraciuli jgufebi pedagogebs<br />

regularulad, weliwadSi erTxel afaseben.<br />

Tbilisis 82-e sajaro skolaSi<br />

maswavleblis Sefasebis danergvis<br />

idea direqtors, eka kvirikaSvils<br />

ekuTvnis. man es sistema damoukideblad<br />

SeimuSava, Tumca<br />

kolegebis praqtika, kerZod,<br />

136-e skolis direqtoris, elza<br />

badaSvilis gamocdileba da treningebze<br />

dagrovili codna gamoiyena.<br />

eka kvirikaSvilis TqmiT,<br />

maswavlebelTa Sefasebis sistemis<br />

gareSe skolis efeqturi marTva<br />

SeuZlebelia: `Sefasebis sistema<br />

maZlevs SesaZleblobas, gavigo,<br />

vis sWirdeba kvalifikaciis amaRleba,<br />

vin unda gavuSva treningze,<br />

vin wavaxaliso da sxva~.<br />

82-e skolaSi ician, rom Sefasebis<br />

sistemis danergva SesaZloa,


N1, 2009 9<br />

maswavlebelTa SeSfoTebis mizezic<br />

gaxdes, gansakuTrebiT im<br />

SemTxvevaSi, Tu siaxlis miznebi<br />

pedagogebs administraciam saTanadod<br />

ar ganumarta. rusuli <strong>enis</strong>a<br />

da literaturis maswavlebeli<br />

Tamar pogosiani ixsenebs, rom<br />

pedagogebis nawilma saerTod ver<br />

gaigo cvlilebis arsi: `direqtorma<br />

ramdenime TanamSromels<br />

ki auxsna, ra xdeboda, magram amiT<br />

araferi gamovida. Semdeg eqsperimenti<br />

CavatareT da Sefasebis<br />

sistema maswavleblebze gamovcadeT.<br />

mas Semdeg, rac minimaluri<br />

qula yvelam daagrova, panika<br />

Cacxra. pedagogebma dainaxes, rom<br />

`testis gavla~ arc ise rTulia~.<br />

eka kvirikaSvili,<br />

82-e sajaro skolis direqtori:<br />

`maswavleblebs Tavidan SeeSindaT,<br />

Tumca Semdeg Camoweres,<br />

ramden saqmes akeTeben da mixvdnen,<br />

rom es yvelaferi Sesrulebadia.<br />

Sefasebis sistemis gamoyenebis<br />

Sedegad kargad Cans, vin<br />

imsaxurebs premias an sxva tipis<br />

waxalisebas. rodesac prezidentis<br />

stipendiaze warsadgenad pedagogebs<br />

arCevdnen, yvela skolaSi<br />

didi debatebi iyo, CvenTan<br />

ki es sakiTxi martivad gadawyda<br />

_ me mqonda dokumenti, romliTac<br />

naTeli gaxda, vin iyo kargi pedagogi.<br />

amitom pretenziac aravis<br />

gasCenia~.<br />

dokumentaciis paketi, romlis<br />

mizanic sabWosaTvis maswavleblis<br />

saqmianobaze amomwuravi informaciis<br />

miwodebaa, sakmaod vrcelia<br />

da detalurad gansazRvravs<br />

im kriteriumebs, romelze dayrdnobiTac<br />

administraciulma sab-<br />

Wom pedagogi yovelwliurad<br />

unda Seafasos. sabWoSi Sedian<br />

rogorc Tavad maswavleblebi,<br />

aseve sameurveo sabWos wevrebi.<br />

Sefasebisas sabWo 10 ZiriTad<br />

indikators eyrdnoba. gansazRvrulia<br />

TiToeuli maxasiaTebelic,<br />

romlis mixedviTac damkvirvebeli<br />

maswavlebels 1-dan 15 qulamde<br />

afasebs.<br />

magaliTad, maswavleblis Sefasebis<br />

erT-erTi indikatori saskolo<br />

menejmentis warmarTvaa. amitom<br />

sabWom TiToeuli pedagogi<br />

Semdegi maxasiaTeblebiT unda Seafasos:<br />

1. maswavlebeli yoveldRiurad<br />

SeimuSavebs gakveTilis<br />

gegmas, raTa uzrunvelyos saswavlo<br />

miznebis miRweva. 2. maswavlebeli<br />

efeqturad anawilebs gakveTilis<br />

dros. 3. maswavlebeli<br />

regularulad afasebs moswavleebs.<br />

4. maswavlebeli xels uwyobs<br />

moswavleebs warmatebis miRwevaSi<br />

da mzadaa maT dasaxmareblad.<br />

sxva indikatorebi pedagogis<br />

profesionalizmsa da pirovnul<br />

Tvisebebs exeba. gamoiyeneba aseve<br />

gakveTilebze daswrebis maCvenebeli<br />

da moswavleTa komentarebi.<br />

sabWo aseve iTvaliswinebs saskolo<br />

dokumentacias, romelic pedagogma,<br />

rogorc wesi, pirveli<br />

trimestris dasrulebamde administraciaSi<br />

unda waradginos.<br />

maT Sorisaa:<br />

1. Sesrulebuli proeqtebis (Tu<br />

maswavlebeli CarTulia romelime<br />

proeqtSi) CamonaTvali<br />

TandarTuli TvalsaCino<br />

masalebiT;<br />

2. maswavleblis mier ganxorcielebuli<br />

prezentaciebi, Tandar-<br />

Tuli TvalsaCino masalebiT;<br />

3. sakonferencio Temebis nusxa,<br />

romlebzec moswavleebi misi<br />

xelmZRvanelobiT muSaoben,<br />

maTi gvarebis miTiTebiT;<br />

4. moswavleebis olimpiadaSi<br />

monawileobis SemTxvevaSi<br />

arsebuli masala;<br />

5. masala konkursebSi monawileobis<br />

Sesaxeb;<br />

6. maswavleblis mier Catarebuli<br />

saCvenebeli gakveTilebis<br />

Tematika da gegma.<br />

garda amisa, sabWo Semdeg<br />

dokumentaciasac Seiswavlis:<br />

saskolo dokumentaciis<br />

Sesrulebis xarisxi da vadebi;<br />

maswavleblis gacdenebi da<br />

dagvianebebi;<br />

skolis Sinaganawesis<br />

darRvevis SemTxvevebi;<br />

pedagogis mier gamoyenebuli<br />

moswavleTa Sefasebis sistema;<br />

moswavlis akademiuri<br />

moswrebis angariSi;<br />

maswavleblis Tematurkalendaruli<br />

angariSi;<br />

kaTedris muSaobis wliuri<br />

gegma da yovelTviuri gegma;<br />

damrigeblis SemTxvevaSi, ka-<br />

Tedris trimestruli angariSi;<br />

sadamrigeblo programa;<br />

trimestris angariSi.<br />

maswavleblebs qulebi warmodgenili<br />

dokumentaciis Sesabamisad,<br />

TiToeuli indikatoris mixedviT<br />

ewerebaT. Semdeg saboloo<br />

cifri gamoiTvleba da dgeba sia,<br />

romelSic pedagogebi miRebuli<br />

qulebis sididis mixedviT gadanawildebian.<br />

82-e sajaro skolis direqtori,<br />

eka kvirikaSvili ambobs, rom aseve<br />

aucilebelia skolis administraciisa<br />

da sxva TanamSromlebis<br />

Sefaseba. ukve ramdenime Tvea,<br />

SenobaSi specialuri yuTebi dgas.<br />

maTi saSualebiT, maswavleblebi,


10<br />

moswavleebi da mSoblebi administracias<br />

sakuTar mosazrebebs,<br />

winadadebebs da pretenziebs ugzavnian.<br />

direqtoris TqmiT, werilebs<br />

sxdomebze ganixilaven. aris<br />

meore, gamartivebuli gza moswavleebisaTvis<br />

_ Tu mozardebs<br />

direqtorisTvis raime aqvT saTqmeli,<br />

SeuZliaT yviTel, webovan<br />

furclebze daweron da misi<br />

kabinetis karze miakran.<br />

sxva (arapedagogi) TanamSromlebisa<br />

da direqtoris Sesafaseblad<br />

82-e skolaSi Semdegi gza airCies:<br />

maswavleblebs urigdebaT Sefasebis<br />

formebi TanamSromlebis<br />

saxelebiTa da gvarebiT. isini maT<br />

uweren qulebs 1-dan 10-mde. gamokiTxva<br />

anonimuria. eka kvirikaSvili<br />

ambobs, rom direqtoris<br />

Sefasebis ufro moqnili sistema<br />

sameurveo sabWom unda Seqmnas.<br />

Tamar pogosiani,<br />

82-e skolis rusuli <strong>enis</strong>a da<br />

literaturis maswavlebeli:<br />

`skolaSi Zalian bevri axalgazrda<br />

maswavlebelia, romelic pedagogis<br />

profesias jer kidev<br />

swavlobs da es sistema maT, am<br />

mxriv, Zalian daexmareba~.<br />

Sefasebis sistemebis danergvis<br />

aucileblobaze saqarTveloSi<br />

eqspertebic saubroben.<br />

Tamar mosiaSvili,<br />

eqsperti ganaTlebis sakiTxebSi:<br />

`unda dadges dro, roca skolebi<br />

damoukideblad daiwyeben amgvari<br />

Sida dokumentebis Seqmnas da<br />

novaciebis danergvas. TanamSromelTa<br />

Sefasebis sistema TiToeulma<br />

skolam damoukideblad unda<br />

Seqmnas. koleqtivis wevrebi,<br />

mSoblebi unda dasxdnen da Camoayalibon,<br />

rogori skola undaT<br />

da ras niSnavs maTTvis kargi<br />

maswavlebeli. aseTi saxis dokumentis<br />

SemuSavebis procedurebi<br />

gansxvavebulia. SesaZloa, dokumenti<br />

specialistma SeimuSavos _<br />

direqtorma, misma moadgilem, maswavlebelma<br />

Tu gare eqspertma,<br />

magram naSromi aucileblad unda<br />

SeTanxmdes maswavleblebTan. winaaRmdeg<br />

SemTxvevaSi, konfliqti<br />

gardauvali iqneba~.<br />

Sefasebis sistema saqarTveloSi<br />

jerjerobiT mxolod ramdenime<br />

skolaSi moqmedebs. eqspertis<br />

TqmiT, umjobesia, es sistema metad<br />

konkretuli iyos, radgan,<br />

pirvel etapze, skolas bevri indikatoris<br />

Semcveli sistemiT<br />

muSaoba gauWirdeba. amasTan, misi<br />

Seqmnis mizani aucileblad pozitiuri<br />

unda iyos da es maswavleblebs<br />

saTanadod unda auxsnan.


mrgvali magida<br />

N1, 2009 11<br />

maswavleblis<br />

Sefasebis sistemebis<br />

danergva skolebSi<br />

skolebis, arasamTavrobo organizaciebisa da ganaTlebis<br />

saministros warmomadgenlebi Tanxmdebian, rom maswavleblis<br />

Sidasaskolo Sefaseba aucilebeli da skolis ganviTarebis<br />

xelSemwyobi erT-erTi mTavari faqtoria. rodis, vin da rac<br />

mTavaria, rogor unda Seafasos maswavlebeli _ am Temaze<br />

maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis centrSi gamarTuli<br />

mrgvali magidis monawileebma imsjeles.<br />

Sorena burdilaZe<br />

maswavleblis Sefasebis<br />

sistema Tbilisis ramdenime<br />

sajaro skolaSi ukve moqmedebs.<br />

ori aseTi skolis direqtori<br />

Cvens SexvedraSi monawileobs.<br />

pirvel rigSi, maT mivmarTav.<br />

ratom gadawyviteT am sistemis<br />

danergva da ramdenad<br />

rTuli iyo es procesi<br />

eka kvirikaSvili: skolis direqtorad<br />

arCevisTanave CemTvis, rogorc<br />

menejerisTvis, maswavleblis<br />

Sefasebis sistema erT-erTi yvelaze<br />

aqtualuri Tema iyo. Camovayalibe<br />

sakuTari xedva da sxva<br />

skolebis gamocdilebasac gavecani.<br />

mimaCnia, rom Sefaseba calxmrivi<br />

procesi ar unda iyos. me<br />

pedagogebs vafaseb, isini me mafaseben,<br />

bavSvebi _ maswavleblebs,<br />

maswavleblebi _ moswavleebs. es<br />

aris wre da sityva `Sefasebac~,<br />

Cemi azriT, Seuferebelia. am<br />

process davarqmevdi erTmaneTis<br />

saqmianobis monitorings, romelic<br />

Cveni muSaobis susti da Zlieri<br />

mxareebis gamosavlenad tardeba.<br />

unda vicodeT, ra gviWirs<br />

da ra xarvezi gvaqvs, romeli<br />

midgomaa ufro efeqturi. skola-<br />

Si unda arsebobdes dawinaurebis,<br />

waxalisebis perspeqtiva. maswavlebelma<br />

Tavi dafasebulad unda<br />

igrZnos. dawinaureba _ damrigeblis,<br />

kaTedris gamgis, direqtoris<br />

Tu misi moadgileebis Tanamdebobebi<br />

seriozuli motivaciaa<br />

maswavleblisaTvis.<br />

elza badaSvili: 11 welia direqtori<br />

var da ukve 10 welia, maswavleblis<br />

Sefasebis sistemas<br />

viyeneb. pirvel rigSi, Sefasebis<br />

indikatorebi SevimuSaveT. saWiro<br />

masala treningebidan wamovi-<br />

Re da Cemi skolis moTxovnebs<br />

movarge. sistema, mogvianebiT,<br />

pedagogebis monawileobiT daixvewa<br />

kaTedrebze. 10 welia, Sefasebis<br />

indikatorebs yovelwliurad<br />

vcvliT da vaviTarebT. vaanalizebT,<br />

romelma indikatorma<br />

gaamarTla, romeli punqti movakloT<br />

da ra SevmatoT. yoveli<br />

wlis bolos ikribeba komisia,<br />

romlis wevric, sxvaTaSoris, me<br />

ar var. maswavleblebi oTxquliani<br />

sistemiT Tavad afaseben<br />

erTmaneTs.<br />

SexvedraSi monawileobdnen:<br />

ekaterine kvirikaSvili<br />

#82 sajaro skolis direqtori<br />

elza badaSvili<br />

#136 sajaro skolis direqtori<br />

naTia janaSia<br />

britanul-qarTuli akademiis<br />

direqtori<br />

gia nozaZe<br />

saqarTvelos pedagogTa da<br />

mecnierTa Tavisufali profkavSiri<br />

qeTi CaCxiani<br />

saqarTvelos pedagogTa da<br />

mecnierTa Tavisufali profkavSiri<br />

nino mumlaZe<br />

maswavlebeli, #82 sajaro skola<br />

manana boWoriSvili<br />

asociacia `zekari~<br />

Sorena saZagliSvili<br />

erovnuli saswavlo gegmebisa da<br />

Sefasebis centri<br />

nika cimakuriZe<br />

maswavlebelTa profesiuli<br />

ganviTarebis centri<br />

sofio gorgoZe<br />

maswavlebelTa profesiuli<br />

ganviTarebis centris direqtori<br />

Sexvedras uZRveboda<br />

`maswavleblis~ mTavari redaqtori<br />

xaTuna kveselava


12<br />

naTia janaSia<br />

rogor Sexvdnen<br />

maswavleblebi am siaxles<br />

ekaterine kvirikaSvili: yvela maswavlebels<br />

gavacani proeqti, raTa<br />

scodnodaT, ris gakeTebas vapirebdi.<br />

aman didi vnebaTaRelva gamoiwvia<br />

_ undoblobiT Sexvdnen, CaTvales,<br />

rom amis ukan raRac imaleboda.<br />

gamoTqves pretenzia, ratom<br />

unda iyos Cveni skola avangardSi,<br />

Tu sxva skolebSi es ar keTdebao.<br />

vifiqre, rom saTanadod ver ganvumarte<br />

Cemi Canafiqri da programis<br />

prezentacia gadavwyvite.<br />

skolaSi praqtikuli TamaSi CavatareT.<br />

ori moxalise maswavlebeli<br />

SevarCie da vTxove, erTmaneTi<br />

proeqtSi warmodgenili kriteriumebis<br />

mixedviT SeefasebinaT.<br />

erTmaneTi mokrZalebulad da obieqturad<br />

Seafases. kriteriumebis<br />

mixedviT, bevr maTgans, Turme,<br />

premiac ekuTvnoda, ramac didi<br />

xalisi gamoiwvia. avuxseni, rom<br />

unda vicode, vin ras akeTebs _<br />

Tu vinme zedmetad ixarjeba da<br />

TviTganviTarebaze aqtiurad mu-<br />

Saobs, unda davufasoT da skolis<br />

biujetSi gaviTvaliswinoT.<br />

naTia janaSia: Tqven yuradReba<br />

gaamaxvileT maswavleblis garegan<br />

motivaciaze, xelfasze, dawinaurebaze,<br />

magram ra keTdeba<br />

maswavleblis Sinagani motivaciis,<br />

enTuziazmis asamaRleblad<br />

maswavlebeli mowodebuli unda<br />

iyos, rom kargad aswavlos. Sefasebis<br />

sistemis mizanic isaa, rom<br />

swavlebis xarisxi gaumjobesdes.<br />

mTavaria Sedegi, risTvisac dawinaurebis<br />

interesi sakmarisi ar<br />

aris. pedagogi unda iyos im donis<br />

profesionali da kiTilsindisieri,<br />

rom maSinac, roca mas gakveTilze<br />

Semowmebis mizniT ar<br />

eswrebian, moswavles xarisxiani<br />

gakveTili Cautaros.<br />

elza badaSvili: maswavlebeli<br />

yoveldRe SeimuSavebs sagakveTilo<br />

gegmas, raTa saswavlo miznebis<br />

miRweva uzrunvelyos da efeqturad<br />

anawilebs sagakveTilo<br />

dros. wlis ganmavlobaSi saswavlo<br />

nawili, sxvadasxva mizniT,<br />

sistematurad eswreba gakveTilebs.<br />

zogjer Semodis mSoblis<br />

gancxadeba, rom maswavlebeli araefeqturad<br />

iyenebs sagakveTilo<br />

dros. gakveTilze daswrebac swored<br />

amis Sesamowmeblad xdeba.<br />

mTavari mizani moswavleTa swavlis<br />

Sedegis gaumjobesebaa.<br />

gia nozaZe: am etapze, roca skolis<br />

ganviTarebis elementaruli etapebic<br />

ki ar aris gavlili, SeuZlebelia<br />

maswavleblebs maRal kategoriebze<br />

velaparakoT. maSin,<br />

roca maTi 90 procenti SimSilis<br />

zRvarzea da absoluturad aramotivirebulia<br />

muSaobis xarisxis<br />

asamaRleblad, Sefasebis sistemebis<br />

danergva skolaSi Zalian mtkivneuli<br />

iqneba. ar vsaubrob maswavlebelTa<br />

im 10 procentze, romelic<br />

mowodebiT pedagogia da am saqmis<br />

gareSe cxovreba ar SeuZlia. jer<br />

SevqmnaT muSaobis pirobebi da<br />

mere vesaubroT maswavleblebs<br />

maRal kategoriebze.<br />

neba momeciT, ar dageTanxmoT.<br />

rogorc Cans, ukeTesi warmodgena<br />

maqvs Cvens maswavleblebze.<br />

Zneli dasajerebelia,<br />

rom pedagogTa 90% aramotivirebuli<br />

iyos, kargad aswavlos.<br />

Tanac, Sefasebis sistemis<br />

erT-erTi aucilebeli piroba<br />

konteqstis da maswavleblisaTvis<br />

xelmisawvdomi<br />

resursis, samuSao pirobebis<br />

gaTvaliswinebaa.<br />

nika cimakuriZe: motivaciis sakiTxs<br />

rom davubrundeT, cudi<br />

araferia imaSi, Tu maswavleblebs<br />

materialurad wavaxalisebT,<br />

magram Sinagani motivaciisTvis<br />

isic sakmarisia, rom maswavlebeli,<br />

ubralod, Sefasdes. moswavles<br />

xom arafers aZleven, roca<br />

is xuTians iRebs, Tumca maRali<br />

niSani misTvis waxalisebaa.<br />

asevea, albaT, maswavlebelic. roca<br />

misi Sromis xarisxiT interesdebian,<br />

es ukve waxalisebaa.<br />

Tu yvela Cvengani iziarebs mosazrebas,<br />

rom maswavleblis Sefaseba<br />

skolis doneze pozitiuri<br />

siaxlea, Semdeg aspeqtze<br />

gadavideT da vimsjeloT Sefasebis<br />

sistemis danergvis konkretul<br />

gzebsa da modelebze.<br />

naTia janaSia: Cven viyenebT harvardis<br />

profesoris, fin marSalis<br />

rubrikebs, romlebic adaptaciis<br />

elza badaSvili


N1, 2009 13<br />

Semdeg skolaSi davnergeT da Cvens<br />

realobas movargeT. am rubrikebidan<br />

aq warmodgenil indikatorebs<br />

bevri emTxveva. maT Sorisaa:<br />

dagegmva da swavlebisTvis momzadeba,<br />

saklaso oTaxis marTva, disciplina,<br />

meTodikis gamoyeneba,<br />

moswavleTa Sefaseba da monitoringi,<br />

mSoblebTan urTierToba,<br />

profesiuli pasuxismgebloba da<br />

kolegialoba. TiToeul am kriteriumSi<br />

ramdenime komponenti Sedis.<br />

vafasebT 4-quliani sistemiT.<br />

paralelurad, maswavlebeli TviT-<br />

Sefasebasac axorcielebs. xazgasmiT<br />

aRvniSnav, rom maswavleblis<br />

Sefasebis procesSi moswavle-<br />

Ta Sedegebs ar viyenebT. procesze<br />

varT fokusirebuli da ara moswavlis<br />

Sedegebze _ pirvel rigSi,<br />

imitom, rom niSnebis gayalbeba<br />

ar moxdes. maswvlebelma unda<br />

icodes, rom mis mier dawerili<br />

niSani ar imoqmedebs muSaobis<br />

Sefasebaze. moswavlis Sedegebs<br />

viyeneb mxolod imisTvis, rom davinteresde,<br />

ra xdeba gakveTilze.<br />

gia nozaZe: N26-e skolaSi konsultantad<br />

viyavi miwveuli. maswavleblis<br />

Sefasebis sistemis<br />

SemoRebaze TiTqmis erTi weli<br />

vimuSaveT. pirvel rigSi, gaCnda<br />

ndoba direqciasa da koleqtivs<br />

Soris. praqtikuli muSaobisas<br />

maswavleblebma dainaxes maTi<br />

Sromis Sefasebis realuri kriteriumebi<br />

da tendencia. Sefasebis<br />

sistema aucilebelia, magram<br />

misi danergvisas maswavleblebma<br />

Tavi daculad unda igrZnon.<br />

sistemis mizani zrunva unda<br />

iyos da ara sasjeli. amgvari<br />

mzrunvelobis Semdeg Tu<br />

pedagogi ver ganviTardeba, mis<br />

mimarT sanqciebis gamoyenebis gamo<br />

pretenzia ukve aRaravis eqneba.<br />

manana boWoriSvili: sainteresoa<br />

pirveli Sedegebis gacnoba im<br />

skolebis magaliTze, romlebSic<br />

es sistema ukve muSaobs. ra iyo<br />

pirveli Sedegi, rac Sefasebis<br />

sistemis amoqmedebis Semdeg dainaxeT<br />

da ra dro daWirda amas<br />

elza badaSvili: myisieri efeqti<br />

ar gvqonia. pirvelma statistikam<br />

saSineli suraTi mogvca.<br />

Turme Cvens skolaSi muSaoba nulis<br />

toli iyo. maswavleblebs<br />

gakveTilze Sesvlis win saerTod<br />

ar hqondaT gegma, ar icodnen,<br />

rogor gaenawilebinaT sagakveTilo<br />

dro. maswavlebeli, romelic<br />

gakveTilis msvlelobisas eZebs,<br />

romeli savarjiSo misces moswavles,<br />

bavSvs veRarafers mosTxovs.<br />

moumzadebel gakveTilze arc<br />

disciplinaa. Sefasebis sistemis<br />

danergvis Semdeg, ra Tqma unda,<br />

progresi gvaqvs.<br />

nino mumlaZe: me, rogorc damwyeb<br />

maswavlebels, Sefasebis kriteriumebi<br />

Zalian mexmareba. roca<br />

qulebi jamdeba, vxedav Cems Sedegebs,<br />

advilad vamCnev, ra Secdoma<br />

maqvs da rogori midgomaa uke-<br />

Tesi. aseTi muSaoba Cemi, rogorc<br />

profesionalis, ganviTarebisTvis,<br />

Zalian sasargebloa da<br />

profesiul zrdaSic mexmareba.<br />

maswavleblis Sefasebas,<br />

rogorc wesi, skolis<br />

administracia axorcielebs.<br />

gakveTilze daswrebis<br />

meTodi xSirad gamoiyeneba.<br />

rogor fiqrobT, unda iyvnen<br />

Tu ara maswavleblebi winaswar<br />

informirebuli daswrebis<br />

Sesaxeb<br />

naTia janaSia: vfiqrob, rom<br />

isini winaswar ar unda gavafrTxiloT.<br />

Tumca unda icodnen, rom<br />

direqtori an misi moadgile gakveTilis<br />

msvlelobiT nebismier<br />

dros SeiZleba dainteresdes.<br />

Tu winaswar gavafrTxilebT,<br />

xelSi dadgmuli Sou SegvrCeba,<br />

romelic realur suraTs ver<br />

dagvanaxebs. roca winaswar afr-<br />

Txileb, maswavlebelic sxvanairad<br />

iqceva da moswavlec. didi<br />

mniSvneloba aqvs imasac, weliwadSi<br />

ramdenjer SevalT gakve-<br />

Tilze _ xSiri daswrebiT warmatebul<br />

gakveTilsac vnaxavT da<br />

Cavardnasac.<br />

elza badaSvili: gakveTilze maswavleblis<br />

gaufrTxileblad Sesvla<br />

Tavdasxmis tolfasia. aseT<br />

eka kvirikaSvili: gare eqspertis<br />

daswrebas maswavlebelebi Casafrebad<br />

aRiqvamen. aravis unda, rom<br />

mis gakveTils ucxo piri eswrebodes.<br />

roca gakveTilze Sesvla<br />

minda, vcdilob kaTedris gamgesqeTi<br />

CaCxiani<br />

SemTxvevaSi, erTma warumatebelma<br />

gakveTilmac SeiZleba Secvalos<br />

obieqturi suraTi. gaufr-<br />

Txileblad mxolod maSin Sevdivar,<br />

roca arc swavlebis meTods<br />

vafaseb da arc process. mxolod<br />

mainteresebs, aris Tu ara klasSi<br />

samuSao situacia da amisTvis 2-3<br />

wuTic myofnis.<br />

ramdenad misaRebia skolebisTvis<br />

Sefasebis procesSi<br />

gare eqspertebis CarTva


14<br />

Tan erTad Sevide. Cemi funqcia<br />

menejmentis warmarTvaa, profesiuli<br />

detalebis ganxilvas ka-<br />

Tedris gamgeebs vavaleb.<br />

Cans, aucilebelia maswavleblis<br />

kompleqsuri Sefaseba<br />

da mravalmxrivi indikatorebis<br />

gamoyeneba. araerT qveyanaSi<br />

maswavleblis Sefasebisas<br />

skolebi ara moswavlis<br />

Sidasaskolo Sefasebas, aramed<br />

saxelmwifos mier administrirebuli<br />

gamocdebis<br />

Sedegad gamovlenil swavlis<br />

Sedegebs iyeneben. ramdenad<br />

gamarTlebulia aseTi midgoma<br />

qarTul realobaSi<br />

sofio gorgoZe<br />

Sorena saZagliSvili: erovnuli<br />

sawavlo gegmebisa da Sefasebis<br />

centrma SeimuSava Sefasebis<br />

sistema, romelic moswavleebis<br />

Sefasebas, maTi progresisa da<br />

unar-Cvevebis gazomvas gulisxmobs.<br />

amowmebs, ramdenad aRweven<br />

isini im Sedegebs, rac erovnuli<br />

saswavlo gegmiTaa gaTvaliswinebuli.<br />

Tumca moswavlis Sedegis<br />

garda mowmdeba is faqtorebic,<br />

rac swavlis Sedegebze axdens<br />

gavlenas, Sesabamisad, maswavleblis<br />

muSaobac. es aris kvleva, romlis<br />

Sedegebi skolas TviTSefasebis<br />

damkvidrebaSi daexmareba.<br />

kvleva yvelgan Catardeba da maswavleblebs<br />

eqnebaT saSualeba,<br />

moipovon es testebi da gazomon<br />

moswavleebis mier miRweuli<br />

progresi.<br />

qeTi CaCxiani: mimaCnia, rom<br />

msgavsi Sefaseba damoukidebelma<br />

saagentoebma unda ganaxorcielon,<br />

romlebsac saswavlo gegmebis<br />

danergva-ganxorcielebis<br />

procesTan Sexeba ara aqvT. maT<br />

ar unda hqondeT kavSiri im<br />

organosTan, vis interesebSic<br />

Sedis Tavisive Seqmnili masalis<br />

dadebiTi Sefaseba. Tu am kvlevas<br />

erovnuli saswavlo gegmebis da<br />

Sefasebis centri atarebs, saqme<br />

gveqneba interesTa konfliqtTan<br />

da amgvari kvlevis Sedegebze dayrdnoba<br />

arasaimedod mimaCnia. SeuZlebelia<br />

erTi da igive saagento<br />

werdes, nergavdes da Tavadve<br />

afasebdes sakuTar namuSevars.<br />

skolas SeuZlia damoukideblad<br />

gadawyvitos, gamoiyenos<br />

Tu ara es kvleva maswavleblebis<br />

SefasebisaTvis. centri<br />

mxolod damatebiT resurss<br />

qmnis am kuTxiT, Semdeg ki<br />

Tavad skolis gadasawyvetia<br />

misi gamoyenebis sakiTxi.<br />

Sorena saZagliSvili: centri, romelic<br />

erovnuli saswavlo gegmis<br />

avtoria, Sedegebis gaumjobesebiT<br />

aris dainteresebuli. swored<br />

am mizniT atarebs Sefasebas.<br />

es aris kvleva da ar gamoiyeneba<br />

arc direqtorebis da arc maswavleblebis<br />

Sesafaseblad, Sedegad<br />

mxolod tendenciebi dafiqsirdeba.<br />

qeTi CaCxiani: vaRiarebT, rom xarisxiani<br />

ganaTlebis uzrunvelsayofad<br />

skolaSi maswavleblebis<br />

Sefaseba aucilebelia, magram<br />

Tu es procesi arasworad wari-<br />

marTa, SesaZloa, negatiuri Sedegi<br />

gamoiRos. yvela ar aris en-<br />

Tuziazisti direqtori, visac am<br />

sistemis danergvis survili an<br />

SesaZlebloba aqvs. amitom organizeba<br />

pedagogTa profesiuli<br />

ganviTarebis centrma unda iTavos.<br />

yovel SemTxvevaSi, es sistema<br />

qveynis masStabiT unda amoqmeddes<br />

da calkeuli skolebis iniciativad<br />

ar unda darCes.<br />

sofo gorgoZe: maswavlebelTa<br />

Sefasebis sistemis arsebobas<br />

skolis ganviTarebisTvis aucilebel<br />

faqtorad vTvliT. Tumca<br />

ar gvinda, am etapze skolebi<br />

davavaldebuloT msgavsi sistemebi<br />

danergon. saxelmwifo Sefaseba,<br />

sertificirebis saxiT, ukve<br />

dagegmilia da mas Cven gavuwevT<br />

organizebas, xolo Sidasaskolo<br />

Sefasebis sistemebi Tavad skolebis<br />

iniciativa unda iyos. aq dRes<br />

saubari iyo pedagogebis mZime<br />

socialur pirobebzec, imaze.<br />

rom rTulia maswavlebels mravalgvari<br />

Sefaseba mouwyo, roca<br />

maTi anazRaureba araadekvaturia.<br />

Tumca, meore mxriv, Tuki<br />

Sefasebis sistema maswavleblis<br />

waxalisebis da motivaciis saSualeba<br />

iqneba, es mxolod waadgeba<br />

maswavlebelsac da skolasac.<br />

amitomac gadavwyviteT am sakiTxis<br />

Jurnalis mTavar Temad arCeva<br />

da skolebisTvis informaciis<br />

miwodeba. sasixaruloa is faqti,<br />

rom zogierTma skolam ukve<br />

danerga Sefasebis sistemebi da<br />

cdiloben maT gaumjobesebas.<br />

imedi gvaqvs Jurnalis saSualebiT<br />

SevZlebT sxva skolebis<br />

saTanadod informirebas da am<br />

Temaze dafiqrebas. vfiqrob, es<br />

ukve pozitiuri nabijia.


globaluri skola<br />

N1, 2009 15<br />

maswavleblis Sefaseba skolaSi<br />

- gza profesiuli zrdisken<br />

rusudan Wanturia<br />

vin, ras da ra meTodiT aswavlis mozardebs skolaSi _ zogadi<br />

ganaTlebis xarisxs, sxva faqtorebTan erTad, maswavleblis<br />

profesionalizmic ganapirobebs. swavlebis xarisxze<br />

mimdinare debatebis dros dasmul araerT SekiTxvas pasuxi<br />

saklaso oTaxebSi gaecema _ aq yvelaze kargad Cans, SeuZlia<br />

Tu ara maswavlebels Sedegis miRweva. zogadad, saxelmwifo<br />

sertificireba pedagogebs swavlebis uflebas aZlevs, Tumca<br />

amis Semdeg bevr qveyanaSi skola maT kvalifikacias mudmivad<br />

damoukidebladac afasebs. rogor SevafasoT maswavleblebi<br />

da saWiroa Tu ara aseTi sistemis danergva saqarTveloSi<br />

es sakiTxi Tavad skolebis gadasawyvetia _ am kuTxiT, kanoni<br />

maT srul avtonomias aniWebs. maswavleblis Sefasebis ra<br />

modelebs iyeneben skolebi dasavleTSi _ ucxouri<br />

gamocdileba rusudan Wanturiam mimoixila.<br />

ratom<br />

unda SevafasoT<br />

skolis doneze maswavleblis Sefaseba<br />

ramdenime mizans emsaxureba.<br />

pirvel rigSi, es skolaSi swavlebis<br />

xarisxis gaumjobesebisa<br />

da Sedegis miRwevis erT-erTi<br />

mTavari gzaa. skolaSi miukerZoebeli<br />

da samarTliani Sefasebis<br />

sistemis arsebobis SemTxvevaSi,<br />

maswavlebels eZleva saSualeba,<br />

gadaxedos swavlebis meTodebs,<br />

dainaxos da Seafasos sakuTari<br />

midgomis susti da Zlieri mxareebi<br />

da Sedegad, mniSvnelovnad<br />

gaaumjobesos swavlebis procesi.<br />

maswavleblis Sefasebaze dayrdnobiT,<br />

skolas SeuZlia, materialuri<br />

Tu aramaterialuri formebiT,<br />

fuladi premiebiTa da dawinaurebis<br />

gziT, samarTlianad<br />

waaxalisos saukeTeso maswavleblebi.


16<br />

rogor<br />

SevafasoT<br />

ra meTodiT xorcieldeba maswavleblis<br />

Sefaseba skolis doneze<br />

ra meqanizmebi arsebobs pedagogis<br />

efeqturad da miukerZoeblad<br />

Sesafaseblad sxvadasxva<br />

qveyanaSi skolebisa da mecnierebis<br />

mier SemuSavebuli Sefasebis<br />

araerTi modeli arsebobs. yvela<br />

midgomas Tavisi Zlieri da susti<br />

mxare aqvs, Tumca mizani erTia _<br />

maswavleblis obieqturi Sefaseba,<br />

efeqturi da moqnili sistemiT.<br />

arsebobs Sefasebis modelebi, romlebic,<br />

ZiriTadad, swavlebis<br />

gaumjobesebasa da moswavlis<br />

akademiuri moswrebis amaRlebazea<br />

orientirebuli. aseTi modelebi<br />

pedagogis Sefasebisas, ZiriTadad,<br />

mozardis codnis Sefasebas<br />

eyrdnoba. zogierTi midgoma<br />

iTvaliswinebs maswavleblis<br />

angariSvaldebulebis zrdasac,<br />

rogorc misi profesiuli ganvi-<br />

Tarebis komponents. maTi umravlesoba<br />

pedagogis movaleobaze<br />

amaxvilebs yuradRebas da afasebs,<br />

ramdenad arTmevs igi Tavs nakisr<br />

valdebulebebs. msgavsi modelebi<br />

xSirad gaZlierebul administraciul<br />

kontrolsac gulisxmobs.<br />

gasaTvaliswinebelia, rom maswavleblis<br />

Sefaseba ar Semoifargleba<br />

mxolod misi profesiuli unarebis,<br />

an moswavlis swavlis Sedegebis<br />

SefasebiT _ aucilebelia<br />

maswavleblisaTvis xelmisawvdomi<br />

resursebisa da misi samuSao garemos,<br />

pirobebis gaTvaliswinebac.<br />

klasze<br />

dakvirveba<br />

skolaSi maswavleblis Sefasebis<br />

erT-erTi yvelaze tradiciuli<br />

da farTod gamoyenebadi modeli<br />

klasze dakvirvebaa. am dros pedagogis<br />

Sefaseba gakveTilebze<br />

daswrebis gziT xdeba. dakvirvebas,<br />

rogorc wesi, direqtori, administraciuli<br />

xelmZRvanelebi<br />

an specialurad momzadebuli<br />

jgufi axorcielebs. mecnierebi<br />

miiCneven, rom es maswavleblis<br />

sistemuri Sefasebis erT-erTi<br />

yvelaze mniSvnelovani modeli<br />

da strategiis umTavresi komponentia<br />

(stodolski, 1990), romelic,<br />

ZiriTadad, Sida Sefasebis-<br />

Tvis gamoiyeneba da ara dawinaurebisa<br />

Tu dajidloebisTvis.<br />

swavlebis procesis<br />

Sefaseba<br />

swavlebis procesis Sefasebis modeli<br />

klasze dakvirvebis msgavsia<br />

da aseve gakveTilze daswrebas<br />

iTvaliswinebs. Tumca, am dros<br />

swavlis procesis Sefaseba xelmZ-<br />

Rvanelis mier, sareitingo sqemebis<br />

gamoyenebiT xdeba. es modeli<br />

direqtors skolaSi maswavleblis<br />

sareitingo sistemis danergvis<br />

saSualebas aZlevs, romlis safuZvelzec,<br />

wlis saukeTeso pedagogebis<br />

gamovlena, dajildoeba da<br />

dawinaureba xdeba. maswavleblis<br />

sareitingo sistema yovelwliurad<br />

icvleba, rac SesaZlebels xdis<br />

misi profesiuli zrdis tendenciebis<br />

Sefasebas (mag: romeli<br />

adgilidan romelze gadainacvla<br />

pedagogma). garda amisa, aRniSnuli<br />

modelis danergvis SemTxveva-<br />

Si, swavlebis bevr mniSvnelovan<br />

aspeqtze _ xarisxze, drois ganawilebaze,<br />

swavlebis meTodebsa da<br />

Sinaarsze maxvildeba yuradReba.<br />

moswavlis codnis<br />

Sefaseba<br />

did britaneTSi, aSS-s zogierT<br />

Statsa da kanadaSi xSirad gamoiyeneba<br />

modeli, romelic iTvaliswinebs<br />

maswavleblis Sefasebas<br />

moswavlis swavlis Sedegis<br />

gazomviT, anu codnis SefasebiT.<br />

am sistemis farglebSi, skola<br />

saxelmwifos mier centralizebulad<br />

administrirebuli SefasebiT<br />

miRebul Sedegebs, anu moswavlis<br />

mier dagrovebul qulebs<br />

maswavleblis Sesafaseblad iyenebs.<br />

amgvar Sefasebas uaryofiTi<br />

mxarec aqvs _ Tu pedagogma icis,<br />

rom mas moswavlis mier miRebuli<br />

qulebis mixedviT Seafaseben,<br />

igi yovelTvis ecdeba, swavlebisas<br />

ZiriTadad testebze iyos<br />

orientirebuli. Sesabamisad, mxolod<br />

moswavlis codnis Sefasebaze<br />

dayrdnobiT maswavleblis<br />

Sefaseba gaumarTlebelia.<br />

samsaxurebrivi<br />

Sefaseba<br />

tradiciuli modelebis garda,<br />

ramdenime qveyanaSi amoqmedda<br />

axali meqanizmebi, romlebsac<br />

maswavleblis Sesafaseblad skolebi<br />

sul ufro xSirad iyeneben.<br />

maT Sorisaa samsaxurebrivi<br />

Sefaseba. am modelis farglebSi,<br />

Semfaseblebi dakvirvebisaTvis<br />

konkretul standartebs an SekiTxvebs<br />

iyeneben. isini, rogorc<br />

wesi, maswavleblis zogad profesiul<br />

standartebze dayrdnobiTaa<br />

SemuSavebuli.<br />

pirvel or modelTan SedarebiT,<br />

samsaxurebrivi Sefaseba ufro<br />

kompleqsuri da mravlismomcvelia.<br />

am dros maswavleblis Sefaseba<br />

xdeba ara mxolod klasze<br />

dakvirvebis safuZvelze, aramed<br />

sxva mravali faqtoris gaTvaliswinebiTac.<br />

am modelis fargleb-<br />

Si, aucilebelia informaciis mopoveba<br />

pedagogis kolegebTan,<br />

moswavleebTan da mSoblebTan<br />

urTierTobaze da sxv.<br />

portfolios<br />

Sefaseba<br />

es modeli gulisxmobs portfolios<br />

Sefasebas, rac, faqtobrivad,<br />

maswavleblis mier gaweuli


N1, 2009 17<br />

samuSaos Sefasebas niSnavs. magaliTad,<br />

dawyebiTi klasis pedagogis<br />

portfolio SeiZleba moicavdes<br />

moswavleebisaTvis micemuli<br />

davalebebisa da miTiTebebis<br />

CamonaTvals, samidan xuT kviramde<br />

saswavlo procesis mimoxilvas,<br />

ori an sami gakveTilis detalur<br />

aRweras, gamoyenebul literaturas,<br />

moswavleTa namuSevrebs,<br />

videoCanawerebs da sxv. am<br />

modelis upiratesoba imaSi<br />

mdgomareobs, rom igi mdidar masalas<br />

iZleva maswavleblis codnis<br />

Sesafaseblad. Tumca zogier-<br />

Ti kritikosis azriT, is, rac<br />

portfolioSia Tavmoyrili, zogjer<br />

realobas ar Seesabameba. SesaZloa,<br />

maswavlebelma misi kolegis<br />

mier SemuSavebuli gakve-<br />

Tilis gegma, silabusi, testebi<br />

da davalebebi warudginos<br />

SemfasebelTa jgufs.<br />

interviu<br />

maswavleblis Sesafaseblad, dasavlur<br />

qveynebSi, skolebi xSirad<br />

intervius meTodsac iyeneben.<br />

kargad Catarebuli interviu bevr<br />

informacias iZleva pedagogis<br />

sagnobriv Tu profesiul codnasa<br />

da gegmebze. am dros Semfasebels<br />

damatebiTi SekiTxvebis dasmis<br />

SesaZleblobac aqvs. miuxedavad<br />

araerTi upiratesobisa, interviu<br />

sakmaod did finansur resurss<br />

moiTxovs. garda amisa, izrdeba<br />

aseve mikerZoebisa da subieqturi<br />

Sefasebis riski.<br />

maswavleblis mravalmxriv da<br />

obieqtur Sefasebas uzrunvelyofs.<br />

mniSvnelovania aseve pedagogis<br />

Sefaseba konteqstisa da<br />

xelmisawvdomi resursebis gaTvaliswinebiT.<br />

skolaSi<br />

maswavleblis Sefasebis<br />

miznebi<br />

swavlis procesis gaumjobeseba;<br />

maswavleblis profesiuli zrda<br />

da ganviTareba;<br />

im maswavleblebis gamovlena,<br />

romlebic damatebiT profesiul<br />

ganviTarebas saWiroeben;<br />

saukeTeso maswavleblebis Ser-<br />

Cevis procesis gaumjobeseba;<br />

maswavleblis saTanado da efeqturi<br />

SefasebiT skolis sistemasa<br />

da maswavleblebs Soris<br />

komunikaciis gaumjobeseba;<br />

samarTliani Sefasebis safuZvelze<br />

maswavleblisaTvis<br />

samuSao adgilis SenarCunebasa<br />

da dawinaurebaze, sxvadasxva<br />

formiT waxalisebaze<br />

gadawyvetilebebis miReba.<br />

rCevebi<br />

maswavleblis<br />

SefasebisaTvis<br />

xazi gausviT, rom Sefasebis<br />

ZiriTadi funqcia, maswavleb-<br />

lis saukeTeso Tvisebebis da<br />

Rvawlis aRiarebaa;<br />

CarTeT erTze meti adamiani<br />

maswavleblis Sefasebis procesSi;<br />

SezRudeT skolis administraciis<br />

warmomadgenlis<br />

erTpirovnuli Sefasebis<br />

praqtika;<br />

gamoiyeneT sxvadasxva monacemebi<br />

da wyaro maswavleblis<br />

Sesafaseblad;<br />

gaiTvaliswineT konteqsti da<br />

skolis resursebi maswavleblis<br />

Sefasebis dros;<br />

gamoiyeneT meqanizmi, romelic<br />

xels Seuwyobs maswavleblis<br />

TviTganviTarebas da<br />

amavdroulad gazrdis mis<br />

angariSvaldebulebas;<br />

SeafaseT maswavlebeli<br />

profesiul standartebze<br />

dayrdnobiT;<br />

gaecaniT kvlevebsa da<br />

resursebs maswavleblis<br />

Sefasebis aprobirebuli<br />

sistemebis Sesaxeb.<br />

ucxoeTSi skolis doneze maswavleblis<br />

Sefasebis araerTi misa-<br />

Rebi da praqtikaSi aprobirebuli<br />

modeli moqmedebs, Tumca maT<br />

Soris arcerTi aris srulyofili.<br />

amitom Sefasebisas aucilebelia<br />

iseTi midgomis SemuSaveba,<br />

romelic ramdenime meqanizms<br />

gaaerTianebs da Sesabamisad,


18<br />

interviu<br />

giga zedanias<br />

imedgacrueba da Tavisufleba<br />

eka qevaniSvili<br />

igi qarTuli da dasavluri ganaTlebis sistemebis<br />

`warmatebuli produqtia~ _ skola TbilisSi daamTavra, iyo<br />

ivane javaxiSvilis saxelmwifo universitetis filosofiisa<br />

da sociologiis fakultetis studenti. mesame kursze swavla<br />

aSS-Si, bard kolejSi ganagrZo, samagistro naSromi<br />

budapeStSi, centraluri evropis universitetSi daicva,<br />

xolo sadoqtoro disertacia _ germaniaSi, boxumis ruris<br />

universitetSi. axla ilia WavWavaZis saxelmwifo<br />

universitetis mecnierebaTa da xelovnebis fakultetis dekani<br />

da profesoria. giga zedania, sakuTar gamocdilebaze<br />

dayrdnobiT, qarTul da dasavlur ganaTlebis sistemebs<br />

adarebs, studentebis magaliTze ki saskolo ganaTlebasac<br />

afasebs _ aZlevs Tu ara dRes mozards skola im codnas,<br />

romelic mas zogadi ganaTlebis miRebis Semdeg warmatebis<br />

miRwevaSi daexmareba.<br />

,,aTi wlis win<br />

saqarTveloSi<br />

xumrobdnen, ra<br />

kargi iqneboda,<br />

universitetSi<br />

marto<br />

profesorebi da<br />

buRalteri rom<br />

iyvneno. yvela<br />

xumrobaSi aris<br />

xumrobis wili,<br />

magram danarCeni<br />

simarTlea.<br />

,,<br />

giga, Tqveni biografiidan<br />

Cans, rom skolis Semdeg<br />

mudmivad cdilobdiT,<br />

ganaTleba dasavleTSi<br />

gagegrZelebinaT. ratom<br />

57-e skola 1994 wels davamTavre.<br />

qveyanaSi samoqalaqo omi iyo,<br />

quCaSi isrodnen. bolo sami weli<br />

skolaSi vkiTxulobdi imas, rac<br />

mindoda. erTi weli misaRebi gamocdebisTvis<br />

vemzadebodi. swored<br />

am dros veziare maSindeli<br />

sistemis yvela simaxinjes, Cawyobasa<br />

da arasaWiro masalis zuTxvis<br />

aucileblobas. misaReb gamocdebze<br />

mivxvdi, rom am qveyanaSi<br />

warmateba codnaze ar iyo<br />

damokidebuli. filosofia-sociologiis<br />

fakultetze swavlisas<br />

iseTi gancda mqonda, rom es warumatebeli<br />

adamianebis fakulteti<br />

iyo. umaRlesi ganaTleba arsebul<br />

moTxovnebs absoluturad ar<br />

Seesabameboda. rodesac profesors<br />

plagiatis ar rcxvenia,<br />

verc studnets mosTxov keTilsindisierebas.<br />

studentebic davalebebs<br />

pirdapir wignebidan iwerdnen<br />

da niSans ase iRebdnen.<br />

leqciebis cxrili imis mixedviT<br />

iyo Sedgenili, romel profesors<br />

ramdeni saaTi sWirdeboda da<br />

amitom dReSi eqvsi an Svidi leqcia<br />

gvqonda, rac aranormaluria.<br />

pirvel kursze leqciebze aqtiurad<br />

davdiodi, Tumca mTeli<br />

weli depresiaSi gavatare. mesame<br />

kursze stipendia miviRe da amerikaSi<br />

wavedi, liberaluri xelovnebis<br />

kolejSi movxvdi, sadac<br />

Tavisufali da ase vTqvaT,<br />

`aristokratuli~ ganaTlebis<br />

tradiciaa. pirvel wels yvela<br />

studenti ara mxolod sakuTar<br />

viwro specialobas eufleba,<br />

aramed Zalian Rrma, zogad ganaTlebasac<br />

iRebs.


N1, 2009 19<br />

ra iyo amerikaSi swavlisas<br />

Tqveni mTavari aRmoCena _<br />

is, rac iq naxeT da mixvdiT,<br />

rom aq gakldaT<br />

pirveli _ es iyo gancda, Tu ras<br />

niSnavs kargi biblioTeka. yvela<br />

is wigni, romelzec 15 wlidan<br />

vocnebobdi, iq damxvda. meore _<br />

SegeZlo agerCia sasurveli kursi.<br />

es sistema gaZlevda ganaTlebas,<br />

romelic gexmareboda cxovrebis<br />

survilisamebr warmarTvaSi. ase-<br />

Ti arCevani, rogorc moqalaqes,<br />

did pasuxismgeblobas gakisrebs.<br />

swored am dros xvdebi, rom konkretuli<br />

sazogadoeba ver iarsebebs,<br />

Seni Zalian cnobieri da aqtiuri<br />

Zalisxmevis gareSe. es iyo<br />

Tavisuflebis fantastikuri gancda.<br />

Tumca unda aRiniSnos, rom<br />

gamimarTla, radgan karg kolejSi<br />

movxvdi. amerikis saganmanaTleblo<br />

sistema Zalian araTanabaria.<br />

aris brwyinvale universitetebi<br />

da aseve saswavleblebic, sadac<br />

ramdenime `kovboi~ zis da aravin<br />

icis, ras akeTebs iq.<br />

dRes studentebTan aqtiuri<br />

Sexeba gaqvT. maTi umetesoba<br />

universitetSi skolis dam-<br />

TavrebisTanave xvdeba. ramdenad<br />

arian isini mzad umaRles<br />

saswavlebelSi swavlis gasagrZeleblad<br />

samwuxarod, maTi mzaoba Zalze<br />

Sorsaa sasurveli donisagan. motivacia<br />

udavod gazrdilia imas-<br />

Tan SedarebiT, rac iyo, Tundac,<br />

aTi wlis win. magram gacnobierebuli<br />

gadawyvetilebis miRebis, an<br />

masalis kritikulad aTvisebis<br />

unari, argumentirebulad werisa<br />

da msjelobis unari _ yovelive<br />

amis nakleboba igrZnoba. amitomac<br />

CaiTvala, magaliTad, ilia WavWavaZis<br />

saxelmwifo universitetSi,<br />

rom liberaluri ganaTlebis modeli<br />

saukeTeso meTodi iqneboda<br />

studentTa winaSe arsebuli problemebis<br />

dasaZlevad. pirvel kursze<br />

studentebs saerTo programas<br />

vTavazobT, romelic gulisxmobs<br />

rogorc garkveuli unarebis<br />

ganviTarebas, ise dasavluri<br />

azrovnebis ganviTarebis istoriaze<br />

warmodg<strong>enis</strong> Seqmnas. vakiTxebT<br />

platonis, makiavelis, darvinis,<br />

ilia WavWavaZis, dimitri uznaZisa<br />

da sxva avtorebis klasikur<br />

naSromebs. Sedegad, studentebs<br />

aqvT SesaZlebloba, sakuTar specialobas<br />

bevrad ufro siRrmiseulad<br />

daeuflon.<br />

rogor fiqrobT, ra cvlilebebia<br />

saWiro imisaTvis, rom<br />

skolam mozardebi damoukidebeli<br />

cxovrebisaTvis moamzados<br />

giga zedania<br />

Zalian mniSvnelovania erovnuli<br />

saswavlo gegmis SemuSavebis faqti,<br />

iseve rogorc is operatiuloba,<br />

romliTac misi implementacia<br />

moxda. mniSvnelovania axali saswavlo<br />

masalebis momzadebac, romelTa<br />

daxvewa-gaumjobesebis procesi,<br />

rasakvirvelia, momavalSic<br />

gagrZeldeba. magram aseve aucilebelia,<br />

rom skola moswavleebs<br />

normaluri saswavlo garemoTi<br />

uzrunvelyofdes. martivi magaliTi:<br />

Tu maswavlebeli skolaSi<br />

samoqalaqo ganaTlebas aswavlis,<br />

magram amas akeTebs, ase vTqvaT,<br />

avtoritaruli meTodiT, anu moiTxovs<br />

moswavlisgan imis zust<br />

gameorebas, rasac TviTon miiCnevs<br />

sworad, ar aZlevs mas kritikuli<br />

gansjisa da daeWvebis<br />

saSualebas, pativs ar scems mis<br />

azrs _ maSin gamova, rom moswavle<br />

swavlis procesSi SeiTvisebs imisgan<br />

ganxvavebul Rirebulebebs,<br />

rasac samoqalaqo ganaTlebis saswavlo<br />

masala iTvaliswinebs. meore<br />

magaliTi: Tu moswavle dainaxavs,<br />

rom demokratia, romelzec<br />

imave samoaqalaqo ganaTlebis<br />

programaSia saubari, mis skolaSic<br />

aris damkvidrebuli, Tu


20<br />

darwmundeba, rom mis xmas yurad-<br />

Reba eqceva da skolaSi gadawyvetilebebis<br />

miReba racionaluri<br />

diskusiis Sedegad xdeba, is bevrad<br />

ufro advilad aiTvisebs demokratiuli<br />

moqalaqeobis kulturas,<br />

vidre gakveTilebis dazuTxviT.<br />

mozardebs Rirebulebebis<br />

sistema saskolo asakSi uyalibdebaT.<br />

fiqrobT Tu ara,<br />

rom skola ufro aqtiuri<br />

unda iyos am mxriv, an maswavleblebs<br />

ukeT unda hqondeT<br />

gacnobierebuli es funqcia<br />

zogadi ganaTlebis doneze mozards<br />

unda miewodos RirebulebaTa ori<br />

jgufis Sesabamisi warmodgenebi.<br />

erTia nacionalisturi _ ara negatiuri,<br />

eTnikuri nacionalizmi, romelic<br />

qarTvelebis upiratesobas<br />

qadagebs sxva erebsa da eTnosebze,<br />

aramed samoqalaqo nacionalizmi,<br />

romelic gulisxmobs patriotizms,<br />

sakuTari qveynis siyvaruls, sakuTari<br />

kulturuli memkvidreobiT<br />

siamayes _ memkvidreobiT,<br />

romelic qarTulia, Tumca masSi<br />

bevri sxva eTnosis warmomadgenelmac<br />

Seitana sakuTari wvlili.<br />

meorea liberaluri _ individis<br />

Tavisufleba, rogorc sazogadoebis<br />

mowyobis qvakuTxedi.<br />

nacionalizmisa<br />

da liberalizmis<br />

harmoniulad<br />

miwodeba<br />

moswavleebisaTvis<br />

_ swored es<br />

iqneba skolis<br />

yvelaze didi<br />

Senatani<br />

moqalaqeebis<br />

RirebulebaTa<br />

sistemis<br />

formirebis<br />

,,<br />

saqmeSi.<br />

,,<br />

ar unda gvegonos, TiTqos nacionalizmi<br />

da liberalizmi erTmaneTs<br />

ewinaaRmdegeba. piriqiT, Tanamedrove<br />

sazogadoebis Camoyalibeba<br />

SeuZlebeli iqneba, Tu RirebulebaTa<br />

es ori jgufi Cvens qveyanaSi<br />

erTmaneTTan Tanxmobasa da<br />

harmoniaSi ar mova. hoda, nacionalizmisa<br />

da liberalizmis harmoniulad<br />

miwodeba moswavleebisaTvis<br />

_ swored es iqneba skolis yvelaze<br />

didi wvlili moqalaqeebis RirebulebaTa<br />

sistemis formirebaSi.<br />

Seicvala bolo wlebSi ganaTlebis<br />

sistema saqarTveloSi<br />

xedavT progress<br />

Cemi azriT, sistema icvleba da<br />

icvleba sasikeTod. problema is<br />

aris, ramdenad yovlismomcvelia<br />

es cvlilebebi. SemiZlia vTqva,<br />

rom Secvlilia im studentebis<br />

mentaloba, romlebic axla abareben<br />

umaRles saswavleblebSi.<br />

maT meti pretenzia aqvT da xarisxian<br />

ganaTlebas moiTxoven.<br />

reformebma aamaRla universitetebis<br />

prestiJi, meti investicia<br />

Caido universitetebSi. Tu adre<br />

saukeTeso mecnieri iyo is, visac<br />

sxva samuSao hqonda, xolo warumateblebi<br />

iyvnen isini, vinc mxolod<br />

universitetis amara darCnen,<br />

dRes ase aRar aris. mxolod<br />

universitetebSi muSaoba prestiJulicaa<br />

da SesaZlebelic. Seicvala<br />

studentis mimarT damokidebulebac<br />

_ gasagebi gaxada,<br />

rom sistema masze unda iyos orientirebuli.<br />

umaRlesi ganaTlebis<br />

reformas mohyva saganmanaTleblo<br />

dawesebulebebis avtonomizaciac.<br />

universiteti wyvets,<br />

rogori iqneba misi midgoma. Tu<br />

reformamde is yvelgan erTnairi<br />

iyo, dRes arCevani arsebobs. zogierTma<br />

universitetma airCia cvlilebebis<br />

gza, zogma _ ara da Zvel<br />

wess daubrunda. grZelvadian<br />

perspeqtivaSi Tu SevxedavT, sauke-<br />

Teso studentebi nel-nela swored<br />

iseT universitetebSi gadainacvleben,<br />

xolo vinc transformaciis<br />

gzaze uari Tqva, isini am<br />

axal dinamikas fexs ver auwyoben.<br />

Tqveni azriT, ra etapebia gasavleli<br />

imisTvis, rom saqar-<br />

TveloSi miRebuli ganaTleba<br />

iyos xarisxiani da<br />

prestiJuli<br />

pirvel rigSi, unda gaizardos saxelmwifo<br />

dafinanseba. es aucilebeli<br />

pirobaa. unda SemuSavdes<br />

mecnierebis ganviTarebis politika.<br />

unda vicodeT, ras veliT ganaTlebis<br />

sistemisgan _ mxolod<br />

bakalavrebs, romlebsac SeeZlebaT<br />

dasaqmeba servisis sferoSi,<br />

Tu gveqneba disciplinebi, sadac<br />

mecnieruli muSaoba iwarmoebs.<br />

Tu es ukanaskneli gvinda, maSin<br />

mecnierebas ufro didi dafinanseba<br />

dasWirdeba. kargad unda movifiqroT,<br />

Tu rogor SeiZleba am<br />

sferoSi adamianuri resursebis<br />

simwiris problemis gadaWra. uaxloesi<br />

wlebis manZilze, SesaZloa,<br />

gakeTdes programebi, romelTa<br />

meSveobiT adamianebi SeZleben,<br />

ganaTleba ucxoeTis universitetebSi<br />

miiRon da Semdeg dabrundnen<br />

saqarTveloSi. arCevani bevria,<br />

mTavaria, daidos grZelvadiani<br />

strategia, rom gadadgmuli<br />

nabijebi iyos ara spontanuri,<br />

swraf gamowvevaze swrafi pasuxi,<br />

aramed im politikis nawili, romlis<br />

farglebSic sistemis transformacia<br />

moxdeba. es gegma unda emyarebodes<br />

farTo konsensuss ganaTlebis<br />

sistemaSi momuSave subieqtebs<br />

Soris. aTvlis wertili<br />

_ arsebuli situacia ar aris damakmayofilebeli.<br />

erTi mxriv, imis<br />

gancda, rom uamravi gasakeTebeli<br />

saqmea da meore mxriv, farTo sazogadoebrivi<br />

konsensusi, Cemi azriT,<br />

ganaTlebis sistemis transformaciis<br />

warmatebiT gagrZelebis<br />

SesaZleblobas mogvcems.


problema<br />

N1, 2009 21<br />

wigniereba<br />

saqarTveloSi<br />

qarTveli mozardebi ucxoel Tanatolebs<br />

wignierebis doniT CamorCebian<br />

Tea Tofuria<br />

rogor inarCunebs pingvini siTbos<br />

antarqtidaSi _ im sainformacio<br />

teqstis wakiTxvis Semdeg,<br />

romelSic pingvinebis mier siTbos<br />

SenarCunebis sam mizezzea<br />

saubari, oris dasaxelebas qarTveli<br />

moswavleebis mxolod 29%<br />

axerxebs. qveynebis pirvel xuTeulSi<br />

ki es maCvenebeli 90%-s<br />

aRwevs. saganmanaTleblo miRwevebis<br />

Sefasebis saerTaSoriso<br />

asociaciis (IEA) mier 10 wlis<br />

bavSvebSi Catarebuli gamokiTxviT<br />

dadginda, rom CvenTan wignierebis<br />

donis maCvenebeli saSualoze<br />

dabalia _ 45 qveyanasa da<br />

provincias Soris saqarTvelo<br />

37-e adgilze aRmoCnda.<br />

saganmanaTleblo miRwevebis Sefasebis<br />

saerTaSoriso asociaciis<br />

(IEA) wignierebis saerTaSoriso<br />

kvlevis (PIRLS) mizani 9-10 wlis<br />

bavSvebSi wignierebis donis<br />

Sefasebaa. igi yovel 5 weliwadSi<br />

erTxel tardeba. 2006 wels kvleva<br />

msoflios 41 qveyanaSi, maT Soris<br />

saqarTveloSic Catarda. moswavleebis<br />

kiTxvis unari germaniaSi,<br />

SvedeTSi, aSS-Si, hong-kongSi,<br />

moldovaSi, samxreT afrikaSi,<br />

indoneziaSi, ruseTsa da sxva<br />

mraval qveyanaSi Sefasda. kvlevam<br />

saqarTvelos yvela regioni<br />

moicva: masSi 4350 moswavle,<br />

4 341 mSobeli, 225 maswavlebeli<br />

da 149 skola monawileobda.<br />

PIRLS yvela qveyanaSi erTdroulad,<br />

erTi meTodologiiT, er-<br />

Ti kiTxvariT da unificirebuli<br />

testiT tardeba. wignierebis<br />

cnebas ramdenime faqtori gansazRvravs<br />

da kvleva swored am<br />

faqtorebis Sesabamisi unarebis<br />

ganviTarebis dones afasebs. igulisxmeba,<br />

rom aRniSnul asakSi<br />

bavSvs unda SeeZlos: a) sxvadasxva<br />

saxis, mxatvruli Tu sainformacio<br />

teqstis arsis gageba da<br />

Camoyalibeba; b) teqstidan informaciis<br />

amokrefa; g) mxatvruli<br />

teqstis kiTxvisas siamovnebis<br />

gancda.<br />

kvlevaSi monawile 9-10 wlis moswavleebs<br />

daurigdaT naTargmni<br />

samecniero-popularuli da mxatvruli<br />

teqstebi, aseve sagangebod<br />

Sedgenili testi, romlis mizanic<br />

aRqmis unaris Sefaseba iyo. mozardebs<br />

miRebuli informaciis<br />

sakuTar gamocdilebasTan Sedarebis<br />

unaric unda gamoevlinaT.<br />

Catarda aseve maswavleblebisa<br />

da mSoblebis gamokiTxva, im


22<br />

gare faqtorebis gamosavlenad,<br />

romlebic wignierebis doneze<br />

zemoqmedebs.<br />

wignierebaSi moswavleTa miRwevebis reitinguli sia<br />

qarTvel moswavleebs saSualoze<br />

dabali miRwevebi aqvT: wignierebis<br />

saerTo maCvenebeli (471)<br />

mniSvnelovnad CamorCeba saer-<br />

TaSoriso saSualo maCvenebels<br />

(500). qalaqebSi mcxovreb bavSvebs<br />

soflad mcxovreb moswavleebTan<br />

SedarebiT ukeTesi maCveneblebi<br />

aqvT, xolo gogonebis<br />

wignierebis koeficienti gacilebiT<br />

maRalia (saSualo maCvenebelze<br />

maRali), vidre vaJebisa. qarTveli<br />

moswavleebi sainformacioze<br />

ukeT mxatvrul teqsts aRiqvamen<br />

da warmatebiT arTmeen Tavs iseT<br />

davalebas, romelic teqstis interpretacias<br />

ar moiTxovs. wignierebis<br />

TvalsazrisiT, ufro<br />

maRali miRwevebi aqvT im bavSvebs,<br />

romelTa mSoblebic xSirad<br />

kiTxuloben da ojaxSic bevri<br />

wigni aqvT. aseve, gamoirCevian<br />

isini, vinc mcire asakidan Car-<br />

Tulni arian kiTxvis unaris ganmaviTarebel<br />

aqtivobebSi, magaliTad,<br />

asoebiT TamaSSi.<br />

gamocdebis erovnuli centris<br />

kvlevis departamentis xelmZRvaneli<br />

ia kutalaZe ambobs, rom<br />

`bavSvisTvis wignTan Sexeba da<br />

kiTxvis Seswavla gakveTilebiT<br />

arc iwyeba da arc amoiwureba. es<br />

aris procesi, romlisTvisac igi<br />

skolamdel asakSi unda movamzadoT~.<br />

sxva qveynebSi moswavleebs,<br />

romlebic sabavSvo baRSi dadiodnen,<br />

wignierebis ufro maRali<br />

maCvenebeli aReniSnebaT, vidre<br />

maT, romlebsac iq ar uvliaT. am<br />

mxriv, mxolod saqarTveloSi ar<br />

arsebobs gansxvaveba. ia kutala-<br />

Zis TqmiT, `es uTuod imis maniSnebelia,<br />

rom sabavSvo baRebSi<br />

patarebTan arasworad da arasakmarisad<br />

muSaoben~.<br />

eqspertebis TqmiT, moswavleeb-<br />

Si kiTxvis unaris ganviTarebis<br />

dones didwilad ganapirobebs:<br />

qveynis socialur-ekonomikuri<br />

ganviTarebis done, ganaTlebis<br />

sferosTvis saxelmwifos mier<br />

gamoyofili Tanxebis odenoba da<br />

kompiuteruli teqnologiebis<br />

xelmisawvdomoba.<br />

irina samsonia, erovnuli saswavlo<br />

gegmebisa da Sefasebis centri:<br />

`gasaTvalsiwinebelia, rom kvleva<br />

meoTxeklasel moswavleebSi<br />

im dros Catarda, roca ganaTlebis<br />

erovnuli saswavlo gegma me-4<br />

klasSi jer ar iyo Sesuli. swored<br />

axla viwyebT mis pilotirebas<br />

am safexurze. erovnuli gegma<br />

yvela klasSi, pirvelidan me-<br />

Tormetes CaTvliT, kiTxvaze<br />

muSaobasac iTvaliswinebs, rac<br />

wakiTxulis analizs, informaciis<br />

amokrefas, sakuTar gamocdilebasTan<br />

Sefardebas da diskusiebs<br />

gulisxmobs. es gegma Tanamedrove<br />

meTodologiiTaa Sedgenili<br />

da Zveli midgomebisagan<br />

mniSvnelovnad gansxvavdeba~.<br />

erT-erT umTavres problemad<br />

saxeldeba skolis maswavleble-


N1, 2009 23<br />

bis momzadebac. qarTvel moswavleTa<br />

99%-s universitetis diplomis<br />

mqone maswavleblebi aswavlian.<br />

miuxedavad maRali sagnobrivi<br />

kompetenciisa, maTi umetesoba<br />

kiTxvis swavlebis meTodebs<br />

saTanadod ar flobs. maT arc<br />

kiTxvis swavlebis specialuri<br />

programa aqvT gavlili.<br />

kvlevis Tanaxmad, saSualoze<br />

maRali maCvenebeli 32 qveyanas<br />

aqvs _ ZiriTadad, CrdiloeT<br />

amerikis kontinentisa da evropis<br />

saxelmwifoebs. pirvel xu-<br />

TeulSia: ruseTis federacia,<br />

hong-kongi, singapuri da kanadis<br />

ori provincia. aSS da inglisi<br />

me-14-15 adgilze arian. pirvel<br />

aTeulSi italia da SvedeTic<br />

Sedian. am ukanasknels germania<br />

mxolod 1 poziciiT CamorCeba.<br />

oceulSia post-sabWoTa litva da<br />

latvia, xolo safrangeTi 27-e<br />

adgilzea. wignierebis kvlevis<br />

yvelaze uaresi Sedegi (302) samxreT<br />

afrikas aqvs da is reitingis<br />

bolo adgilas imyofeba.<br />

qarTveli eqspertebis azriT,<br />

hong-kongis gamocdileba gansakuTrebiT<br />

sainteresoa. xuTi<br />

wlis win Catarebuli kvlevis<br />

monacemebiT, misi maCvenebeli<br />

sakmaod umniSvnelo iyo. miuxedavad<br />

amisa, 2006 wels is siis<br />

saTaveSi moeqca. ia kutalaZis<br />

TqmiT, hong-kongis mier mokle<br />

vadaSi miRweuli warmateba<br />

sworad gansazRvruli prioritetebisa<br />

da ganaTlebis reformis<br />

Sedegia: `iq zedmiwevniT<br />

gaiTvaliswines kvlevis Sedegad<br />

SemuSavebuli rekomendaciebi da<br />

Sedegmac ar daayovna~.<br />

ganaTlebis qarTveli da ucxoeli<br />

eqspertebis azriT, rusi moswavleebis<br />

warmatebas maTi asakic<br />

ganapirobebs. ruseTis federaciaSi<br />

testirebuli mozardebis<br />

saSualo asaki 10,8 wels Seadgens,<br />

kanadaSi ki gamokiTxuli moswavleebis<br />

saSualo asaki 9,9 welia,<br />

saqarTveloSi _ 10.0 weli.<br />

warmatebuli qveynebis gamocdilebis<br />

gaTvaliswinebiT konkretuli<br />

aqtivobebi saqarTveloSic<br />

ganxorcieldeba. SemuSavebulia<br />

rekomendaciebic.<br />

kiTxvis specialuri saswavlo<br />

gegmis SemuSaveba da dawyebi-<br />

Ti klasis momavali maswavleblebis<br />

mosamzadebeli<br />

programebis reformireba;<br />

treningebis da damxmare<br />

meToduri saxelmZRvaneloebis<br />

momzadeba;<br />

Tanamedrove saswavlo praqtikaSi<br />

aprobirebuli teqstis<br />

ganxilvisa da gaazrebis<br />

meTodebis danergva;<br />

skolamdeli aRzrdis sistemis<br />

reformireba;<br />

saskolo biblioTekebisa da<br />

sabavSvo Jurnal-gazeTebis<br />

gamocemis xelSewyoba;


24 skola da sazogadoeba<br />

ojaxis aqtiuri CarTva da<br />

skolisa da ojaxis komunikaciis<br />

xarisxis gaumjobeseba;<br />

specialuri proeqtebi<br />

soflis skolebisaTvis.<br />

erovnuli saswavlo gegmebisa da<br />

Sefasebis centris direqtoris,<br />

siko janaSias informaciiT, ganaTlebisa<br />

da mecnierebis saministro<br />

wignierebis donis asamaRleblad<br />

specialur RonisZiebebs<br />

gegmavs. Seqmnilia sakoordinacio<br />

sabWo, romelic am mimarTulebas<br />

kurirebas gauwevs.<br />

saministro ukve iwyebs miznobrivi<br />

programis ganxorcielebas,<br />

romlis farglebSic dawyebiTi<br />

safexuris maswavleblebs miznobrivi<br />

treningebisaTvis vauCerebi<br />

gadaecemaT da kiTxvis swavlebis<br />

meTodikis gacnobis saSualeba<br />

eqnebaT. seqtembridan sabavSvo<br />

baRebSi ganaTlebis saministros<br />

mier SemuSavebuli axali<br />

kurikulumic dainergeba. igegmeba<br />

aseve kiTxvis swavlebis meToduri<br />

saxelmZRvaneloebis momzadeba<br />

da maswavleblebisTvis<br />

treiningebis Catareba.<br />

Tamar taliaSvili, ilia<br />

WavWavaZis saxelmwifo universitetis<br />

ganaTlebis fakultetis dekani:<br />

`kvlevam aCvena, rom bavSvebs ar<br />

SeuZliaT wakiTxulis Sinaarsis<br />

gageba da daskvnebis gamotana.<br />

es meTodikis problemaa _ swavlebis<br />

meTodi unda Seicvalos.<br />

am mimarTulebiT muSaoba ukve<br />

dawyebulia, rogorc ganaTlebis<br />

saministroSi, aseve Cvens universitetSi.<br />

CvenTan studentebi<br />

specifikur codnas iZenen, rac<br />

bavSvebisaTvis wera-kiTxvis saswavleblad<br />

aris aucilebeli. ganviTarebul<br />

qveynebSi kiTxvas<br />

calke sagnad aswavlian. Cven<br />

amis saSualeba jerjerobiT ar<br />

gvaqvs. am etapze qarTulis<br />

maswavleblebs vamzadebT~.<br />

eqspertebi moswavleTa interesebisa<br />

da asakobrivi Taviseburebebis<br />

gaTvaliswinebiT momzadebuli,<br />

kargad ilustrirebuli<br />

sabavSvo Jurnal-gazeTebis gamocemis<br />

xelSewyobis aucileblobazec<br />

saubroben. wignierebis<br />

dabali maCvenebelis erT-erT mizezad<br />

biblioTekebis problemac<br />

saxeldeba _ skolebi xSirad<br />

bavSvebs axali wignebiT ver<br />

uzrunvelyofen. Tumca ganaTlebis<br />

saministroSi amboben, rom<br />

saskolo biblioTekebisTvis wignebis<br />

gadacemis procesi, romelic<br />

SarSan daiwyo, welsac gagrZeldeba.<br />

2009 wlis bolos ganaTlebisa da<br />

mecnierebis saministro kidev<br />

erTi kvlevis Catarebas gegmavs,<br />

romelic erovnuli gegmis mixedviT<br />

ganxorcielebuli swavlebis<br />

pirvel Sedegebs Seafasebs.<br />

damatebiTi informaciisaTvis<br />

wignierebis saerTaSoriso<br />

kvlevaze PIRLS (2006) ixileT<br />

gamocdebis erovnuli<br />

centris vebgverdi www.naec.ge<br />

saerTaSoriso skalirebuli saSualo skolebi<br />

80%<br />

60%<br />

40%<br />

20%<br />

500<br />

20%<br />

40%<br />

60%<br />

80%<br />

100%<br />

qvemo<br />

qarTli<br />

aWara<br />

afxazeTi<br />

guria<br />

imereTi<br />

kaxeTi<br />

mcxeTa-<br />

TianeTi<br />

Sida<br />

qarTli<br />

Tbilisi<br />

raWaleCxumi<br />

samcxejavaxeTi<br />

samegrelozemo<br />

svaneTi


RKFCB<br />

N1, 2009 25<br />

praqtikuli danarTi maswavleblebisaTvis<br />

sakvirveli ambebi -<br />

`ariadnes Zafi~<br />

integrirebuli sagnebi: qarTuli ena, miTologia,<br />

informaciul sakomunikacio teqnologiebi (ist).<br />

swavlebis safexuri da klasi: I safexuri, me-3 klasi<br />

maswavleblebi: olRa kalandaZe, nino sixaruliZe,<br />

irina koWlamazaSvili<br />

moswavleTa raodenoba: 21<br />

gakveTilis<br />

saswavlo miznebi<br />

(sagnebis mixedviT)<br />

qarTuli ena<br />

j. qarCxaZis moTxroba<br />

`ariadnes Zafis~ gacnoba;<br />

nawarmoebis personaJebis Sedareba,<br />

sakuTari damokidebulebis<br />

gamoxatva maTi saqcielis mimarT;<br />

urTierTTanamSromlobis<br />

ganmtkiceba; sxvisi azris mosm<strong>enis</strong>a<br />

da pativiscemis, sakuTari<br />

mosazrebis dasabuTebisa da<br />

argumentirebuli msjelobis<br />

unar-Cvevebis gamomuSaveba;<br />

paralelis gavleba Sinaarssa<br />

da pirad gamocdilebas Soris;<br />

mxatvruli gamoTqmis, `ariadnes<br />

Zafis~ mniSvnelobis gageba;<br />

gansxvavebis povna miTsa da literaturul<br />

nawarmoebs Soris.<br />

miTologia<br />

gaecnobian berZnul miTs<br />

ariadnesa da Tezevsis Sesaxeb;<br />

SeZleben miTologiuri<br />

siuJetebis danaxvasa da<br />

amocnobas xelovnebis<br />

nimuSebze (larnakebis<br />

moxatuloba, qandakeba).<br />

erovnuli saswavlo<br />

gegmiT gansazRvruli<br />

misaRwevi Sedegebi/<br />

indikatorebi:<br />

moswavle ismens literaturul<br />

teqstebs, igebs da gadmoscems<br />

maT Sinaarss; asaxelebs teqstSi<br />

asaxul faqtebs, personaJebs;<br />

avlebs paralels teqstSi<br />

asaxul ambavsa da pirad<br />

gamocdilebas Soris;<br />

martivi gamoTqmebiT (momwons/<br />

ar momwons, sainteresoa/uinteresoa,<br />

veTanxmebi/ar veTanxmebi,<br />

erTgulia/moRalatea, mamacia/mxdalia,<br />

da a.S) afasebs<br />

nawarmoebs, personaJebs, maT<br />

saqciels da cdilobs sakuTari<br />

mosazrebebis axsnas (ar veTanxmebi<br />

imitom, rom...sainteresoa<br />

imiT, rom... da a.S);<br />

moswavle damoukideblad<br />

(xmamaRla/Cumad) kiTxulobs da<br />

igebs sxvadasxva saxis teqsts<br />

misTvis nacnob Temebze;<br />

amoicnobs da asaxelebs<br />

wakiTxuli teqstis Temas;<br />

moswavle damoukideblad qmnis<br />

mcire zomis teqsts da gasagebad<br />

ayalibebs azrs;<br />

aRwers konkretul faqts an<br />

movlenas sakuTari cxovrebidan.


26<br />

RKFCB<br />

praqtikuli danarTi maswavleblebisaTvis<br />

Tanmimdevroba<br />

(aqtivoba da dro)<br />

I gakveTili<br />

I etapi: provocireba (10 wT)<br />

bavSvebi dgebian wreSi. erTi moswavle<br />

dgas SuaSi. mas xelSi uWiravs<br />

Zafis gorgalis erTi bolo. bav-<br />

Svebi iReben miTiTebas, daasaxelon<br />

miTebisa da zRaprebis<br />

personaJebi da maswavleblis<br />

daxmarebiT gorgals erTmaneTs<br />

gadascemen. SuaSi mdgomi moswavle<br />

aRmoCndeba ablabudaSi.<br />

maswavlebeli moswavleebs aZlevs<br />

davalebas: `moifiqreT, rogor gamovides<br />

ablabudaSi gaxveuli bav-<br />

Svi ise, rom ar gawyvitos Zafi~.<br />

bavSvebi gamoTqvamen varaudebs.<br />

II etapi: asociaciuri ruka<br />

(5 wT)<br />

miTologiis maswavlebeli magnitur<br />

dafaze xatavs asociaciur rukas<br />

da sTxovs moswavleebs, gaixsenon<br />

miTologiuri gmirebi, kopala,<br />

amirani, persevsi, herakle;<br />

miTologiis maswavlebeli<br />

moswavleebs acnobs kidev erT<br />

miTiur gmirs, Tezevss.<br />

III etapi: gonebrivi ieriSi<br />

(5 wT)<br />

qarTuli <strong>enis</strong> maswavlebeli svams<br />

kiTxvebs: 1. romeli miTidan gaxsovT<br />

mefe minosi 2. ra aaSena dedalosma<br />

da sad 3. berZnuli miTologiis<br />

mixedviT, vin iTvleba pirvel<br />

arqiteqtorad<br />

IV etapi: kiTxva da<br />

varaudebis gamoTqma (30 wT)<br />

teqsti winaswar dayofilia nawilebad.<br />

moswavleebs urigdebaT<br />

teqstis pirveli nawili. qarTuli<br />

<strong>enis</strong> maswavlebeli mimarTavs bav-<br />

Svebs:<br />

`Tqven dagirigdaT jemal qarCxaZis<br />

moTxrobis, `ariadnes Zafis~<br />

pirveli nawili. am moTxrobas<br />

safuZvlad daedo berZnuli miTi~.<br />

maswavlebeli iwyebs kiTxvas,<br />

moswavleebi ayoleben Tvals.<br />

pirveli nawilis wakiTxvis Semdeg,<br />

romelic mTavrdeba sityvebiT:<br />

`...Tezevss uyvarda urCxulebTan<br />

brZola~, qarTuli <strong>enis</strong> maswavlebeli<br />

svams kiTxvebs: 1. ratom iyo<br />

mefe minosis sasaxle ucnauri 2.<br />

riT iyo gamorCeuli mefe minosis<br />

labirinTi 3. aRwereT minotavri.<br />

4. saidan mohyavda adamianebi mefe<br />

minoss 5. ra SeuTvala minosma<br />

mefe egeoss 6. daaxasiaTeT Tezevsi.<br />

7. rogor fiqrobT, ra moxdeba<br />

Semdeg 8. ratom fiqrobT ase<br />

Sesveneba (5wT)<br />

II gakveTili<br />

miTologiis maswavlebeli uambobs<br />

bavSvebs `egeosis darigebas~. bav-<br />

Svebs urigdebaT teqstis meore<br />

nawili, romelic mTavrdeba sityvebiT:<br />

`ara, aseT vaJkacs minotavrs<br />

sworedac rom ver davanebebo~.<br />

qarTuli <strong>enis</strong> maswavlebeli svams<br />

kiTxvebs: 1. gamarTlda Tu ara<br />

Tqveni varaudi 2. ras SiSobda<br />

Tevzevsi 3. vin iyo minosis qaliSvili<br />

4. ra grZnoba daeufla ariadnes<br />

Tezevsis mimarT 5. ra gadawyvita<br />

ariadnem 6. rogor fiqrobT,<br />

ra moxdeba Semdeg 7. ratom fiqrobT<br />

ase<br />

bavSvebs urigdebaT teqstis mesame<br />

nawili: teqstis wakiTxvis Semdeg<br />

qarTulis maswavlebeli sxvams<br />

kiTxvebs: 1. gamarTlda Tu ara<br />

Tqveni varaudi 2. ra sizmari naxa<br />

ariadnem 3. moZebneT teqstSi da<br />

amoikiTxeT, ra darigeba misca<br />

ariadnem Tezevss vin gaimarjva<br />

orTabrZolaSi 4. moZebneT da<br />

amomikiTxeT teqstidan Tezevsisa<br />

da minotavris brZolis epizodi.<br />

5. rogor daaRwia Tavi Tezevsma<br />

labirinTs 6. saiT gaemgzavrnen<br />

Tezevsi da ariadne miTologiis<br />

maswavlebeli uambobs bavSvebs,<br />

ratom ver Seasrula Tezevsma<br />

mamis Txovna.


N1, 2009 27<br />

V etapi: refleqsia (10wT)<br />

qarTulis maswavlebeli svams<br />

kiTxvebs: 1. ra hqvia rubrikas, sadac<br />

moTavsebulia Tqvens mier Sesaswavli<br />

teqsti 2. Tqveni azriT,<br />

ra aris am moTxrobaSi sakvirveli<br />

da daujerebeli 3. risi simboloa<br />

minotavri 4. ra aris borotebis<br />

simbolo qarTul miTebSi miTologiis<br />

maswavlebeli awvdis informacias<br />

dRemde SemorCenili minosis<br />

sasaxlis nangrevebis Sesaxeb<br />

da aCvenebs Sesabamis suraTs.<br />

miTologiis maswavlebeli aCvenebs<br />

Tanamedrove labirinTs, romelsac<br />

dResdReobiT gasarTobi daniSnuleba<br />

aqvs. qarTuli <strong>enis</strong> maswavlebeli<br />

teqstidan kiTxulobs bolo<br />

abzacs da svams kiTxvas: `ra mniSvneloba<br />

SeiZina gamoTqmam `ariadnes<br />

Zafi~<br />

VI etapi: jgufebSi muSaoba<br />

(12 wT)<br />

winaswar momzadebuli, danomrili<br />

furclebis darigebis Semdeg klasi<br />

iyofa jgufebad. bavSvebs urigdebaT<br />

furcelze dabeWdili saxaliso<br />

savarjiSo labirinTi da eZlevaT<br />

davaleba, feradi fanqris<br />

saSualebiT gamovidnen labirinTis<br />

centridan. savarjiSos Sesrulebis<br />

Semdeg ewyoba namuSevrebis prezentacia.<br />

qarTuli <strong>enis</strong> maswavlebeli svams<br />

kiTxvas: `ras gagonebT labirinT-<br />

Si Tqvens mier gavlebuli xazebi~<br />

VII etapi: wera (12wT)<br />

bavSvebs urigdebaT furclebi.<br />

qarTuli <strong>enis</strong> maswavlebeli aZlevs<br />

davalebas: `gaixseneT, gqoniaT Tu<br />

ara gamouvali situacia da rogor<br />

gipoviaT gamosavali~ weriTi<br />

samuSaos damTavrebis Semdeg<br />

ewyoba namuSevrebis prezentacia.<br />

VIII etapi: saSinao davaleba<br />

(3wT)<br />

miTologiis maswavlebeli svams<br />

kiTxvas: `gainteresebT, iqorwines<br />

Tu ara Tezevsma da ariadnem~ amis<br />

Sesaxeb informacia SegiZliaT<br />

moiZioT wignSi `miTologiuri<br />

leqsikoni~, romelic aris Cveni<br />

skolis biblioTekaSi~.<br />

IX. Sefaseba (3wT)<br />

fasdeba Semdegi unarebi: gakveTil-<br />

Si CarTuloba, jgufuri muSaoba,<br />

varaudebis gamoTqma, weriTi namu-<br />

Sevrebis prezentacia, arastandartuli<br />

pasuxebi, Sefasebis rubrika.<br />

SefasebisaTvis pirobiTi niSnebia:<br />

wiTeli wre _ sustia, saWiroebs<br />

daxmarebas; yviTeli wre _ damakmayofilebelia;<br />

mwvane wre _ kargia.<br />

saklaso menejmenti<br />

saganmanaTleblo resursebi: magnituri<br />

dafa, markeri, feradi<br />

fanqrebi, Zafis gorgali, proeqtori,<br />

kompiuteri.<br />

literatura: n. gordelaZe, T. kuxianiZe<br />

`qarTuli ena, me-3 klasi~<br />

(moswavlis wigni), gamomcemloba<br />

`bakur sulakauri~, 2008 w. da<br />

`berZnuli miTebi~, g. qarCxaZis<br />

gamomcemloba, 2004 w.<br />

gamoyenebuli veb-gverdebi:<br />

maiaragouveia.blogspot.com;<br />

phisalia.blogspot.com; pbase.com;<br />

panoramio.com; google.com<br />

(gakveTilis sruli eleqtronuli<br />

versia xelmisawvdomia<br />

misamarTze: www.net.lemill.edu.)


28<br />

RKFCB<br />

praqtikuli danarTi maswavleblebisaTvis<br />

skolis maswavleblebis<br />

Sefasebis indikatorebi<br />

Tbilisis 136-e sajaro skola<br />

(ibeWdeba 136-e sajaro skolis direqtoris, elza badaSvilis TanxmobiT)<br />

masawavleblis Sefasebis forma<br />

maswavlebeli<br />

swavlebis safexuri/sagani<br />

1 2 3 4<br />

aradamakmayofilebeli<br />

damakmayofilebeli<br />

kargi<br />

Zalian<br />

kargi<br />

I.<br />

marTva (pedagogi efeqturad marTavs saswavlo process),<br />

Sedegebi (pedagogi iTvaliswinebs miRebul Sedegs)<br />

II.<br />

swavlebis meTodebis gamoyeneba<br />

III.<br />

profesiuli pasuxismgebloba<br />

saboloo Sefaseba<br />

komentarebi:<br />

I.<br />

marTva, Sedegebi, saswavlo meTodebi<br />

I.1 _ maswavlebeli yoveldRiurad SeimuSavebs sagakveTilo gegmebs,<br />

saswavlo miznebis uzrunvelsayofad<br />

I.2 _ maswavlebeli efeqturad anawilebs sagakveTilo dros<br />

I.3 _ maswavlebeli sistematurad awarmoebs Sidasaskolo standartebis kvlevis rveuls<br />

I.4 _ moswavle maswavleblis mier informirebulia gakveTilis miznebze<br />

da codnis Sefasebis kriteriumze<br />

I.5 _ maswavlebeli iyenebs Sefasebis sistemas, romelic efuZneba winaswar SemuSavebul<br />

kriteriumebs<br />

I.6 _ maswavlebeli sistematurad awarmoebs moswavleTa Sefasebebs<br />

I.7 _ maswavlebeli uqmnis moswavles usafrTxo saswavlo garemos,<br />

akontrolebs maT aradamakmayofilebel yofaqcevas<br />

I.8 _ maswavlebeli gasagebad da gamarTulad gadmoscems masalas<br />

da gakveTilze muSaobis procesSi iyenebs saswavlo resursebs<br />

1 2 3 4


N1, 2009 29<br />

1 2 3 4<br />

I.9 _ moswavlebeli gegmavs da axorcielebs proeqtebs, monawileobs saskolo da skolis<br />

gareT gamarTul konferenciebsa da olimpiadebSi<br />

I.10 _moswavleebis CarTulobis mizniT, maswavlebeli saswavlo procesSi iyenebs sxvadasxva<br />

meTodebsa da aqtivobebs, romelic Seesabameba saswavlo miznebs da amocanebs<br />

I.11 _ maswavlebeli atarebs saCvenebel gakveTilebs da iyenebs Tanamedrove informaciul<br />

teqnologiebs<br />

I.12 _maswavlebeli gegmavs da atarebs sagnobriv-SemecnebiT da sxva RonisZiebebs<br />

I.13 _maswavlebeli qmnis saswavlo resursebs<br />

I.14 _maswavlebeli motivirebulia da xSirad gamodis iniciativebiT<br />

I.15 _maswavleebli Tanamedrove informaciuli teqnologiebis gamoyenebiT awyobs<br />

prezentaciebs<br />

I.16 _maswavlebeli yoveli trimestris bolos akeTebs moswavlis akademiuri moswrebis<br />

kvlevas (angariSi)<br />

I.17 _maswavlebels moswavleTa miRwevebis monitoringisa da Sefasebis safuZvelze<br />

cvlilebebi Seaqvs swavlebis meTodebSi da adgens individualur programebs<br />

I.18 _maswavlebeli xels uwyobs moswavles warmatebis miRwevaSi da mzadaa damatebiTi<br />

daxmarebis gasawevad<br />

II.<br />

III.<br />

IV.<br />

profesiuli pasuxismgebloba<br />

II.1 _ xarisxianad awarmoebs da droulad abarebs saskolo dokumentacias<br />

II.2 _ maswavlebeli aris komunikabeluri da konstruqciuli<br />

II.3 _ iswrafvis profesiuli zrdisa da ganviTarebisaken<br />

II.4 _ maswavlebeli pasuxismgeblobiT ekideba saqmes<br />

II.5 _ maswavlebeli mxolod sapatio mizezebiT acdens gakveTilebs<br />

II.6 _ maswavlebeli pasuxismgeblobiT ekideba skolis Senobas, qonebasa da aRWurvilobas<br />

II.7 _ maswavlebeli TanamSromlobs TiToeuli moswavlis mSobelTan komunikaciis sxvadasxva<br />

xerxebis gamoyenebiT, skolasa da ojaxs Soris warmatebuli kavSiris dasamyareblad<br />

II.8 _ maswavlebeli pativiscemiT epyroba TiTeul moswavles, ar ayenebs fizikur da<br />

sityvier Seuracxyofas, fsiqologiur travmas<br />

II.9 _ maswavlebeli inarCunebs simSvides konfliqtur situaciebSi, iRebs obieqtur da<br />

samarTlian gadawyvetilebebs yvela moswavlis mimarT, ar gamoaqvs naCqaravi daskvnebi,<br />

ismens da iTvaliswinebs moswavleTa da sxvaTa azrs.<br />

II.10 _ maswavlebeli klasis xelmZRvanels, Semdeg ki mSobels sistematurad awvdis<br />

informacias saswavlo procesis dros dafiqsirebul problemebsa da miRwevebze<br />

damatebiTi bonusi damrigebelTaTvis<br />

III.1 _damrigebels aqvs sadamrigeblo programa<br />

III.2 _damrigebels aqvs trimestris da wliuri angariSebi<br />

III.3 _saswavlo wlis bolos maswavlebeli individualurad awvdis mSoblebs informacias<br />

moswavleTa disciplinisa da akademiuri moswrebis Sesaxeb<br />

III.4 _damrigebeli TanamSromlobs sagnebis pedagogebTan<br />

III.5 _atarebs saaRmzrdelo RonisZiebebs<br />

damatebiTi bonusi kaTedris xelmZRvanelebisaTvis<br />

IV.1 _aqvs kaTedris muSaobis wliuri gegma<br />

IV.2 _SeimuSavebs yovelTviur gegmebs<br />

IV.3 _aqvs trimestruli da wliuri kaTedris angariSebi<br />

IV.4 _gegmavs da atarebs kaTedris RonisZiebebs<br />

IV.5 _kaTedris xelmZRvaneli motivirebulia da xSirad gamodis iniciativebiT<br />

qulebis maqsimaluri raodenoba sagnis maswavleblisaTvis: 112<br />

qulebis maqsimaluri raodenoba damrigebelTaTvis: 132<br />

qulebis maqsimaluri raodenoba kaTedris xelmZRvanelTaTvis: 132


30<br />

RKFCB<br />

praqtikuli danarTi maswavleblebisaTvis<br />

saxaliso davalebebi moswavleebisaTvis<br />

mogvawoda qarTuli <strong>enis</strong>a da literaturis maswavlebelma, marine uklebam (quTaisi)<br />

fervordi<br />

fervordi Seivseba `didostatis marjvenaSi~ gamoyenebuli ferebiT ise,<br />

rom muq svetSi miviRebT romanis saxelwodebas.<br />

1. ra feris cis qveS mReroda arsakiZe `kai ymas~ 2. Wiaberis dasaflavebaze rogori ToriT gamoirCeoda Sorenas ZuZumte<br />

3. glaxuna avSanisZis mier safurcleSi mokluli weros frTebis feri. 4. ra feris Tvalebs afafxulebda gamgeTuxucesi<br />

arsakiZesTan Sexvedrisas 5. `diliT... igi~ (sveticxoveli) 6. ra feris iyo ca, roca mamamzes CaeZina mcxeTaSi 7. rogori<br />

kululebi gadmoiRvara Wiaberis maRal Sublze 8. ra feris Tvalebi hqonda arsakiZis mier gawvrTnil miminos 9. mesawole<br />

beri ra feris TvalebiT Sescqeroda mamamze erisTavs 10. `dezi hkra Tavis ulays giorgim, arwivis frTebze gamarTuli qeiburebi<br />

gverdSi hkra... daTvs.~ 11. ra feris iyo nebiera 12. `modis, moarRvevs TavTuxebis zRvas, TovliviT TeTri acvia samosi...<br />

sawmerTuli zed.~ (arsakiZis sizmari) 13. nebieras Tvalis feri. 14. wlebis manZilze amboryofisagan ra feris gaxda<br />

Zeliscxoveli 15. ra feris miminoebi eWiraT giorgis da girSels bavlis dros 16. ra feris iyo sawmerTuli, romlis mcxe-<br />

TaSi Camotanasac Seewira girSeli da ori aTasi mona-spa 17. ovsTa Tavadis, Tuzarais ulayis feri. 18. romanSi pirvelad<br />

naxsenebi feri.<br />

fervordi 1. sadafisferi 2. Jangisferi 3. durajisferi 4. lopinarisferi<br />

5. xvlikisferi 6. mtredisferi 7. TavTuxisferi 8. fetvisferi 9. cercvisferi<br />

10. Calisferi 11. lomisferi 12. sosanisferi 13. giSrisferi 14. Tujisferi<br />

15. jaWvisferi 16. xoxbisyelisferi 17. yornisferi 18. qliavisferi


N1, 2009 31<br />

samoqalaqo<br />

ganaTlebisTvis<br />

`samoqalaqo sazogadoeba iqmneba kerZo pirTa<br />

avtonomiurobis safuZvelze~, _ am sityvebis avtori<br />

20 wlis win sazogadoebis did nawilSi gansakuTrebuli<br />

popularobiT ar sargeblobda. erovnuli moZraobis<br />

aRmasvlis da saerTo eiforiis fonze, is problemebsa da<br />

riskebze akeTebda aqcents, rac erovnuli suliskveTebiT<br />

gaerTianebuli adamianebisTvis gaugebari iyo.<br />

marTlac, TiTqos uadgiloa<br />

saubari pirovnebis avtonomiurobaze,<br />

rodesac eri acnobierebs,<br />

rom aucilebelia, aq da axla er-<br />

Tad dgoma. `samoqalaqo sazogadoebis~<br />

cneba TavisTavad arafers<br />

geubneba da arc imaze miganiSnebs,<br />

rac cnobili, gaTavisebuli<br />

da mniSvnelovania. is im gansakuTrebuli<br />

energetikisa da<br />

xiblis matarebel sityvaTSeTanxmebaTa<br />

ricxvsac ar ganekuTvneba,<br />

popularul sloganSi lamazad<br />

rom moTavsdeba xolme.<br />

amitom SeiZleba arc iyos gasakviri,<br />

rom qarTveli filosofosi,<br />

merab mamardaSvili, romelic<br />

erovnuli moZraobis aRmavlobis<br />

periodSi xSirad atarebda leqciebs,<br />

eweoda publicistur moRvaweobas<br />

(mas mkveTrad gamoxatuli<br />

moqalaqeobrivi pozicia hqonda<br />

da politikuri gancxadebebis gakeTebasac<br />

ar erideboda), ar iyo<br />

popularuli im dros, rodesac sazogadoeba<br />

acnobierebda, rom udidesi<br />

cvlilebebis winaSe, erTgvar<br />

gzagasayarTan imyofeboda.<br />

ra SeiZleba vTqvaT ocwliani gadmosaxedidan<br />

pirvel rigSi, is,<br />

rom, es gadmosaxedi arcTu did<br />

simaRlezea, xolo Cven arc imdenad<br />

davSordiT gzagasayars, movlenebis<br />

obieqturi analizi rom<br />

SevZloT. erTi ram ki danamdvilebiT<br />

SeiZleba iTqvas: qarTvelma<br />

xalxma mTavari arCevani gaake-<br />

Ta, moxerxda SeTanxmeba ZiriTad<br />

Rirebulebebsa da ganviTarebis<br />

veqtorze _ saqarTvelo unda iyos<br />

damoukidebeli, erTiani da Zlieri<br />

demokratiuli saxelmwifo,<br />

romelSic ganaTlebuli, patrioti,<br />

kanonmorCili, sakuTari ufleba-movaleobebis<br />

mcodne da sazogadoebrivi<br />

pasuxismgeblobis<br />

mqone adamianebi icxovreben.<br />

am miznis miRweva SeuZlebeli<br />

iqneba samoqalaqo sazogadoebis<br />

gareSe, rac iTvaliswinebs moqalaqeebis,<br />

arasamTavrobo organizaciebisa<br />

da samTavrobo struqturebis<br />

gaerTianebas sazogadoebis<br />

ganviTarebisa da marTvis<br />

ukeTesi saSualebebis Sesaqmnelad.<br />

am SemTxvevaSi, erToba nebayofpaata<br />

sirbilaZe<br />

maswavlebelTa profesiuli<br />

ganviTarebis centri,<br />

proeqtebis koordinatori


32<br />

lobiTia, misi simtkice urTierTndobis<br />

faqtorzea damokidebuli<br />

da igulisxmeba, rom gaerTianebis<br />

motivi yvela mxares aqvs gaazrebuli.<br />

amasTan, samoqalaqo sazogadoeba<br />

adamianis Tavisuflebas<br />

da kerZo iniciativas emyareba, rac<br />

saSualebas aZlevs mas srulad gamoavlinos<br />

Tavisi SesaZleblobebi.<br />

samoqalaqo sazogadoeba, demokratiuli<br />

xelisuflebis pirobeb-<br />

Si, gadawyvetilebebis miRebisas<br />

xalxis uSualo monawileobis SesaZleblobas<br />

qmnis da mmarTvelobas<br />

aiolebs. erTi miznisTvis gaerTianeba<br />

xelisuflebisa da sazogadoebis<br />

mxridan urTierTregulirebasac<br />

gulisxmobs. rogor<br />

unda mivaRwioT, rom aseTi gaer-<br />

Tianeba Sedges misi monawileebi<br />

(xelisufleba, arasamTavrobo<br />

seqtori) xom yvelze ufro mravalricxovani<br />

dainteresebuli mxaris<br />

(moqalaqeebis, sazogadoebis)<br />

ganuyofel nawils Seadgenen swored<br />

amitom aris umniSvnelovanesi<br />

TiToeuli adamianis aqtiuri Car-<br />

Tva sazogadoebriv cxovrebaSi.<br />

samoqalaqo sazogadoebis mSenebloba<br />

rTuli da mravlismomcveli<br />

procesia. dRes amis survili<br />

namdvilad Cans, magram aseve mniSvnelovania,<br />

rom sazogadoeba<br />

icnobdes adamianis uflebebs,<br />

saxelmwifo institutebs da maT<br />

urTierTqmedebas. Tumca, mxolod<br />

codna ar aris sakmarisi _ moqalaqeebma<br />

unda SeiZinon saTanado<br />

unarebi, raTa qveynis politikur,<br />

ekonomikur, Tu socialur cxovrebaSi<br />

monawileoba SeZlon.<br />

erovnuli saswavlo gegmis Tanaxmad,<br />

2007-2008 wlebSi, sazogadoebriv<br />

mecnierebaTa jgufSi samoqalaqo<br />

ganaTleba calke sagnad<br />

iswavleba. me-9 da me-10 klaseb-<br />

Si es sagani aucilebel saganTa<br />

jgufs ganekuTvneba, xolo me-11<br />

da me-12 klasebSi arCeviTia. 2008<br />

wels damtkicebul maswavleblis<br />

profesiul standartSi Sedis sagnobrivi<br />

standarti samoqalaqo<br />

ganaTlebis maswavleblebisaTvis.<br />

sabazo an/da saSualo safexuris<br />

sazogadoebrivi mecnierebebis<br />

maswavleblis profesiuli unar-<br />

Cvevebis garda, standartiT<br />

gansazRvrulia kompetenciebi<br />

iseT sferoebSi, rogoricaa:<br />

sazogadoebrivi mecnierebebis<br />

safuZvlebi da ZiriTadi cnebebi,<br />

adamianis uflebebi da Tavisuflebebi,<br />

demokratiis arsi da misi<br />

ZiriTadi institutebi, moqalaqeoba<br />

da misi aspeqtebi, saxelmwifosa<br />

da samarTlis ganviTarebis<br />

ZiriTadi Teoriebi, ekonomikis<br />

ZiriTadi cnebebi, kategoriebi<br />

da Teoriebi. am arasruli<br />

CamonaTvalidanac cxadia, rom<br />

standartiT gaTvaliswinebuli<br />

moTxovnebis dakmayofileba ar<br />

aris martivi amocana im maswavleblebisaTvis,<br />

romlebsac Sesabamisi<br />

sauniversiteto ganaTleba<br />

ar miuRiaT. erovnul saswavlo<br />

gegmaSi samoqalaqo ganaTlebis<br />

calke sagnad CarTvas win uZRoda<br />

pilotirebis procesi, romlis<br />

drosac gamoikveTa, rom mxolod<br />

skolebis 13%-Si xorcieldeba<br />

sazogadoebrivi mecnierebebis<br />

erTiani programiT swavleba erTi<br />

maswavleblis mier. miuxedavad<br />

amisa, aRniSnul sferoSi moswavle-<br />

Ta codnis donis zrdaze samoqalaqo<br />

ganaTlebis calke sagnad<br />

swavlis gavlena TvalsaCinoa.<br />

dReisaTvis samoqalaqo ganaTlebis<br />

maswavleblebis didi nawili<br />

romelime sxva sagansac aswavlis.<br />

yvelaze xSirad samoqalaqo


N1, 2009 33<br />

ganaTlebis kurss istoriis maswavleblebi<br />

iTavseben. miuxedavad<br />

imisa, rom maT ukve aqvT damxmare<br />

saxelmZRvaneloebi, didi mniSvneloba<br />

eniWeba profesiuli ganvi-<br />

Tarebis praqtikis damkvidrebas,<br />

romelic 3000-ze met pedagogs<br />

saSualebas miscems, gaiRrmavos<br />

codna maswavleblis profesiuli<br />

standartis moTxovnebis Sesabamisad.<br />

2009 wlidan daiwyo maswavlebelTa<br />

profesiuli ganviTarebis<br />

finansuri mxardaWeris saxelmwifo<br />

programis ganxorcieleba,<br />

romlis farglebSic pedagogebs<br />

akreditebuli treningkursebis<br />

gavla daufinansdebaT.<br />

maT ganxorcielebas ZiriTadad<br />

arasamTavrobo organizaciebi<br />

uzrunvelyofen, romlebic wlebis<br />

manZilze amzadebdnen da<br />

xvewdnen maswavlebelTa profesiuli<br />

ganviTarebis programebs.<br />

akreditaciis gziT swored maTi<br />

xarisxi Semowmdeba da maswavleblebs<br />

sasurveli treningebis gavlis<br />

saSualeba miecemaT, rogorc<br />

zogadad profesiul unarebSi,<br />

aseve sagnis meTodikaSi. Tu es ar<br />

iqneba sakmarisi da am mimarTulebiT<br />

kvalifikaciis amaRlebis<br />

ufro meti msurveli aRmoCndeba,<br />

aucilebeli gaxdeba specialurad<br />

momzadebuli miznobrivi<br />

programebis ganxorcieleba.<br />

qeebis Camoyalibeba swored adreuli<br />

asakidan unda iwyebodes.<br />

skolaSi samoqalaqo ganaTlebis<br />

maswavleblebi, Sesabamisi sakiTxebisa<br />

da maTi swavlebis gzebis<br />

siRrmiseuli codnis garda, realurad<br />

unda acnobierebdnen<br />

moqalaqeobriv pasuxismgeblobas.<br />

swored maT unda miscen moswavleebs<br />

samoqalaqo sazogadoebis<br />

SeqmnaSi uSualod monawileobis<br />

magaliTi. isini unda icavdnen<br />

sakuTar da sxvis uflebebs, ar<br />

unda xuWavdnen Tvals sazogadoebriv<br />

problemebze, unda<br />

inarCunebdnen avtonomiurobas<br />

da saerTo sakiTxebis gadaWrisas<br />

mWidrod unda TanamSromlobdnen<br />

kolegebTan, moswavleebTan da<br />

sxva moqalaqeebTan. samoqalaqo<br />

sazogadoebis Camoyalibeba xom,<br />

erTi mxriv, TiToeuli moqalaqis<br />

individualobis SenarCunebisa<br />

da meore mxriv, maTi mWidro<br />

TanamSromlobis safuZvelzea<br />

SesaZlebeli.<br />

arc ise Soreul warsulSi qar-<br />

Tveli sazogado moRvaweebi da<br />

mecnierebi saxalxo universitetebs<br />

aarsebdnen, raTa sazogadoebis<br />

sxvadasxva f<strong>enis</strong>aTvis<br />

meti informacia miewodebinaT<br />

samecniero Tu sxva saxis miRwevebis<br />

Sesaxeb. dReisaTvis sazogadoebis<br />

informirebis ufro mas-<br />

Staburi da efeqturi saSualebebic<br />

arsebobs, Tumca ganuzomelia<br />

skolebis roli, radgan<br />

sakuTari da sxvisi uflebebis<br />

mcodne, pasuxismgebeli moqala-


34<br />

praqtika<br />

1<br />

Tqvens gakveTils<br />

damkvirvebeli eswreba<br />

1. CaicviT komfortulad _<br />

SearCieT mosaxerxebeli fexsacmeli<br />

da tansacmeli. zustad<br />

ise unda gamoiyurebodeT,<br />

rogoric xarT sinamdvileSi.<br />

Tqven xom swored amis Cveneba<br />

gsurT.<br />

2<br />

2. es gakveTili erT-erT morig<br />

gakveTilad CaTvaleT. damkvirveblis<br />

daswreba Tqveni<br />

profesionalizmis warmoC<strong>enis</strong><br />

kargi SesaZleblobaa, Tumca<br />

amis gamo gakveTilis Catarebis<br />

Cveul stils nu SecvliT.<br />

winaaRmdeg SemTxvevaSi, Tavs<br />

komfortulad verc Tqven igrZnobT<br />

da verc moswavleebi.<br />

3 4<br />

3. kidev erTxel, kargad gaiazreT<br />

gakveTilis gegma da gaacaniT<br />

kolegas an megobars,<br />

moismineT gansxvavebuli<br />

roca gakveTilze<br />

damswrea<br />

gakveTilze damswrea _ es ori sityva xSirad SiSismomgvrelad<br />

JRers. am gancdasTan gamklaveba yvela maswavlebels,<br />

profesiuli saqmianobisas, erTxel mainc uwevs. rogor<br />

gadavlaxoT SiSi _ am kiTxvas yvelaze ukeT Tavad maswavleblebi<br />

pasuxoben. maTTvis orive gancda nacnobia: ras grZnob,<br />

rodesac gakvirdebian da roca Tavad giwevs damkvirveblisa<br />

da Semfaseblis rolSi yofna. praqtikuli rCevebi maswavleblebisgan<br />

_ rogor moviqceT, roca…<br />

azri. gegmiT gaTvaliswinebuli<br />

meTodebi da strategia<br />

SegiZliaT sxva gakveTilze<br />

gamoscadoT.<br />

5<br />

4. gakveTilis miznebi moswavleebs<br />

naTlad, maTTvis gasageb<br />

enaze ganumarteT da bolos<br />

dainteresdiT, ra gaiges<br />

gakveTilis Sedegad.<br />

moaxdineT demonstrireba,<br />

rom moswavleebis azrsa da<br />

swavlebis saboloo Sedegs<br />

did mniSvnelobas aniWebT.<br />

5. winaswar gaecaniT gakveTilis<br />

Sefasebis standarts, romelsac<br />

skolaSi iyeneben. umjobesia,<br />

winaswar icodeT, ra sakiTxebze<br />

gaamaxvilebs yuradRebas<br />

damswre.


N1, 2009 35<br />

66. kargad gaiazreT, ra Sedegis<br />

miRweva gsurT gakveTiliT _<br />

ras iswavlian Tqveni moswavleebi<br />

da ra amocanebis gadaWras<br />

SeZleben gakveTilis dasasruls.<br />

winaswar gansazRvreT,<br />

rogor SeityobT, iswavles Tu<br />

ara raime moswavleebma Tqveni<br />

gakveTilis Sedegad.<br />

7<br />

7. gaxsovdeT, kargia rom Tqvens<br />

gakveTils eswrebian, radgan<br />

arcTu xSirad gaqvT SesaZlebloba,<br />

moisminoT gansxvavebuli<br />

azri swavlebis Tqveneuli<br />

meTodebis Sesaxeb.<br />

8<br />

8. gaxsovdeT, rom miuxedavad gansxvavebuli<br />

gonebrivi SesaZleblobebisa,<br />

gakveTilis dasasruls<br />

uklebliv yvela moswavlem<br />

raime axali unda icodes.<br />

Tqven xarT<br />

damkvirvebeli<br />

11. nu daagvianebT. Zalian gagi-<br />

WirdebaT gakveTilis srulyofilad<br />

aRqma Tu mis dasawyiss<br />

gamotovebT. ar gaxvideT<br />

saklaso oTaxidan droze adre,<br />

darCiT gakveTilis dasasrulamde.<br />

2<br />

2. gakveTilis dawyebamde zustad<br />

gansazRvreT, ra aris gakveTilze<br />

daswrebis mTavari<br />

mizani: maswavleblis Sefaseba,<br />

misi daxmareba, Tu profesiuli<br />

zrdis xelSewyoba.<br />

3<br />

3. ecadeT, rom maswavlebelma,<br />

romlis gakveTilsac eswrebiT,<br />

Tavi mSvidad igrZnos. amaSi<br />

mas Tqveni Rimili daexmareba.<br />

is Tavs ukeT gaarTmevs saqmes,<br />

Tu Tqvens keTilganwyobaSi<br />

darwmunebuli iqneba.<br />

4<br />

4. SearCieT Sesaferisi momenti<br />

da gaesaubreT moswavleebs.<br />

daazusteT, ician Tu ara maT,<br />

raze muSaoben da rogor miaRwion<br />

progress, moswonT Tu<br />

ara gakveTilebi. gadaxedeT<br />

Sesrulebul davalebebs da<br />

daakvirdiT, ramdenad xSirad<br />

afasebs maswavlebeli maT<br />

naSromebs.<br />

5<br />

5. rodesac marTlac karg pedagogs<br />

akvirdebiT, nu ecdebiT aucileblad<br />

ipovoT raime xarvezi<br />

mis profesiul saqmianobaSi.<br />

gakveTilebis Semdeg maswavlebels<br />

gaesaubreT da<br />

sakuTari azris gamoTqmis<br />

saSualeba mieciT.<br />

6<br />

6. arasodes CaerioT gakveTilis<br />

msvlelobaSi. nu CaigdebT<br />

iniciativas xelSi, ar SeusworoT<br />

maswavlebels Secdomebi<br />

_ es SeiZleba mogvianebiT,<br />

ufro taqtianadac gaakeToT.<br />

7<br />

7. gakveTilis Semdeg aucileblad<br />

gaesaubreT maswavlebels. gakveTilis<br />

dawyebamde masTan<br />

SeaTanxmeT, rodis gauziarebT<br />

Tqvens mosazrebebsa da Sefasebas.<br />

umjobesia, winaswar<br />

icodes, ramdeni dro aqvs _<br />

naxevari saaTi Tu erTi dRe _<br />

Catarebuli gakveTilis gasaanalizeblad<br />

da adekvaturi<br />

komentarebis mosamzadeblad.<br />

8<br />

8. Tqveni Sefaseba daiwyeT pozitiviT,<br />

Tumca ar moeridoT<br />

kritikas. sakuTari SeniSvnebi<br />

maswavlebels taqtianad da<br />

gulaxdilad gaacaniT. moswavleebi<br />

maRali standartebis<br />

Sesabamis ganaTlebas imsaxureben.


36<br />

mosazreba<br />

ras kiTxuloben<br />

maswavleblebi<br />

siko janaSia<br />

kiTxvis Cveva, iseve, rogorc am procesiT siamovnebis miRebis<br />

unari, erT-erTi umTavresi faqtoria moswavlisa da<br />

skoladamTavrebulis warmatebisTvis. saerTaSoriso kvlevam<br />

(PIRLS 2006), romelic CvenTanac Catarda, aCvena, rom qarTveli<br />

moswavleebi mravali qveynis Tanatolebs CamorCebian kiTxvis<br />

unariT. mozardebSi am kompetenciebis ganviTarebisaTvis ki<br />

mniSvnelovania, rom maswavleblebs Tavad uyvardeT kiTxva da<br />

bevrs kiTxulobdnen.<br />

erovnuli saswavlo gegmebisa da<br />

Seafasebis centris direqtori<br />

,,Tu moswavle<br />

dadebiT<br />

magaliTs xedavs<br />

skolasa da<br />

saxlSi, mas ufro<br />

xSirad uCndeba<br />

wignebis kiTxvis<br />

survili. Tu<br />

mSoblebs kiTxva<br />

uyvarT, maTi<br />

Svilebic bevrs<br />

kiTxuloben.<br />

,,<br />

is, Tu ramdenad nayofierad aswavlis<br />

maswavlebeli mozardebs kiTxvas,<br />

ganpirobebulia ramdenime<br />

faqtoriT: ramdenad icis man<br />

kargad kiTxva, rogor aswavlos<br />

amas moswavles, ras da ramdenad<br />

kiTxulobs sakuTari profesiuli<br />

zrdisTvis, an piradi siamovnebisTvis.<br />

am kvlevis Tanaxmad, wignebis<br />

kiTxvis mxriv, saqarTvelo me-40<br />

adgilzea, amerikis SeerTebuli<br />

Statebi ki me-14-ze. SedegebiT<br />

aSS iseT qveynebs uswrebs, rogoricaa:<br />

germania, SvedeTi, holandia,<br />

safrangeTi, espaneTi da<br />

sxv. amerikis erT-erT StatSi,<br />

texasSi, qalaq hiustonSi aTi<br />

wlis win Catarebuli testirebisas<br />

aRmoCnda, rom maswavlebelTa<br />

50%-ze metma kiTxvis nawils Tavi<br />

ver gaarTva. aseTi testireba<br />

qarTulenovan zogadsaganmanaTleblo<br />

skolebSi ar Catarebula.<br />

Tumca ramdenime wlis win gairkva,<br />

rom araqarTulenovan skolebSi<br />

qarTulis maswavleblebis<br />

naxevarze meti ver pasuxobda<br />

qarTulad kiTxvis im moTxovnebs,<br />

rac moswavleebs moeTxovebodaT.<br />

maswavleblebi kiTxvis strategiebs<br />

unda flobdnen, praqtikulad<br />

iyenebdnen da sakuTar moswavleebs<br />

acnobdnen. Tu pedagogma<br />

swrafi kiTxvis strategia ar<br />

icis, an ar iyenebs mas, naklebad<br />

savaraudoa, rom moswavleebi am<br />

teqnikas daeuflebian.<br />

saqarTveloSi xSirad moismen,<br />

rom kiTxvis swavleba qarTuli<br />

<strong>enis</strong>a da literaturis maswavleblis<br />

saqmea. kiTxvis kompetenciebis<br />

ganmaviTarebeli davalebebic,<br />

ZiriTadad, am sagnis farglebSi<br />

gvxvdeba. Tumca, axali<br />

erovnuli saswavlo gegmis mixedviT,<br />

moswavleebs sxva sagneb-<br />

Sic mravlad aqvT davalebebi,<br />

romlebic kiTxvis sxvadasxva<br />

strategiisa Tu teqnikis dauflebas<br />

moiTxovs. aq mxolod humanitaruli<br />

sagnebi ar igulisxmeba.<br />

kiTxvasa da teqstis analizTan<br />

dakavSirebuli davalebebi, istoriisa<br />

da geografiis saxelmZRvaneloebis<br />

garda, sxva saskolo<br />

wignebSic gvxvdeba. aseve mniSvnelovania,<br />

rom isini mxolod mxat-


N1, 2009 37<br />

vruli nawarmoebebis Sinaarsis<br />

gagebas ar ukavSirdeba. aseTi<br />

teqstebi kiTxvis specifikur<br />

unarebs moiTxovs, rasac maTi<br />

swavlebis Sesabamisi meTodikac<br />

sWirdeba, romelic qarTuli <strong>enis</strong>a<br />

da literaturis maswavleblebma<br />

ufro ician, vidre istoriisa Tu<br />

bunebismetyvelebis pedagogebma.<br />

rac Seexeba qarTulis maswavleblebs,<br />

maTac sWirdebaT axali<br />

meTodebisa da teqnologiebis<br />

aTviseba, raTa kiTxvis swavleba<br />

uaxles midgomebs efuZnebodes.<br />

warmovidginoT ori maswavlebeli.<br />

erTi xSirad esaubreba moswavleebs<br />

kiTxvis mniSvnelobaze, aseve,<br />

gamudmebiT wuxs, rom axali Taoba<br />

ufro metad garTobazea orientirebuli,<br />

televiziisa da internetis<br />

miRma verafers xedavs. is<br />

cdilobs, moswavleebs sakiTxavi<br />

masalis Sesaxeb SekiTxvebi dausvas,<br />

sxvadasxva tipis davalebebiT<br />

maT teqstis analizis unari ganuviTaros.<br />

maswavlebeli dakvirvebiT<br />

kiTxulobs saxelmZRvaneloebs,<br />

maTSi moTavsebul teqstebs<br />

zedmiwevniT swavlobs da<br />

profesiul literaturasac ecnoba.<br />

mas naklebi dro rCeba imis-<br />

Tvis, rom sakuTari siamovnebis-<br />

Tvis ikiTxos. arc sakmarisi finansebi<br />

aqvs axali gamocemebis<br />

SesaZenad. amitom ZiriTadad im<br />

profesiul literaturas kiTxulobs,<br />

romelic mis skolaSia.<br />

meore maswavlebeli aseve orientirebulia<br />

moswavleebSi kiTxvis<br />

unarebis ganviTarebaze. isic<br />

acnobierebs, rom mozardebi<br />

bevr dros atareben televizor-<br />

Tan da internetSi. is maT xSirad<br />

aZlevs davalebas, romelic teqstebis<br />

analizs gulisxmobs, agreTve<br />

Sinaarsis codnasac yurad-<br />

Rebas aqcevs. es maswavlebeli im<br />

profesiul literaturas ecnoba,<br />

romelic skolaSia, magram<br />

xSirad dadis biblioTekaSi da<br />

uaxles mxatvrul literaturasac<br />

siamovnebiT kiTxulobs.<br />

garda amisa, im sabavSvo literaturiTac<br />

interesdeba, romelic<br />

saqarTveloSi iwereba an iTargmneba.<br />

maswavleblis iniciativiT,<br />

klasma sakuTari biblioTekac<br />

gaakeTa, romlisTvisac yvela<br />

moswavlem TiTo wigni moitana.<br />

klasSi ukve 25 wignia. paraskevobiT<br />

isini TiTo wigns irCeven da<br />

SabaT-kviras kiTxuloben, orSabaTobiT<br />

ki sakuTar STabeWdilebebs<br />

erTmaneTs uziareben.<br />

pedagogi xSirad atyobinebs<br />

moswavleebs axali gamocemebis<br />

Sesaxeb. moswavleebis didi<br />

nawili siamovnebiT kiTxulobs.<br />

mravali kvleviT dadasturebulia,<br />

rom Tu moswavle dadebiT magaliTs<br />

xedavs skolasa da saxlSi,<br />

mas ufro xSirad uCndeba<br />

wignebis kiTxvis survili.<br />

Tu mSoblebs kiTxva<br />

uyvarT, maTi Svilebic<br />

bevrs kiTxuloben.<br />

maswavlebeli, romelic<br />

moswavles kiTxvas<br />

aswavlis da misgan<br />

miRebuli siamovnebis<br />

Sesaxeb esaubreba,<br />

SesaZloa TviTon gaxdes<br />

misabaZi magaliTi. rac ar unda<br />

kargad flobdes pedagogi<br />

kiTxvis swavlebis meTodikas,<br />

mozardi mainc mas daujerebs,<br />

vinc piradi magaliTiT<br />

aCvenebs, Tu ramdenad<br />

saintereso da sasiamovnoa<br />

kiTxva. Znelia moswavles<br />

auxsna, ratom miiRebs is<br />

siamovnebas wignis kiTxviT, Tu<br />

ver dainaxavs, rom sxvebi amas<br />

axerxeben. swored amitom unda<br />

kiTxulobdes xSirad<br />

maswavlebeli da es cnobili iyos<br />

moswavleebisTvis.<br />

aseve mniSvnelovania, rom maswavlebeli<br />

iseT sakiTxavs sTavazobdes<br />

moswavles, rac misi asakisTvis<br />

iqneba Sesaferisi. Taobebs<br />

Soris gansxvaveba sul ufro izrdeba<br />

da pedagogebs uWirT imis<br />

garkveva, Tu ra ainteresebT<br />

moswavleebs. maTTvis mniSvnelovania<br />

Tanamedrove popularuli<br />

kultura, kompiuteruli TamaSebi,<br />

is samyaro, romelsac internetTan<br />

urTierTobisas ecnobian.<br />

moswavleebisTvis Cveuli<br />

terminologiac ki, SesaZloa, maswavleblebisaTvis<br />

sruliad ucxo<br />

iyos. adreul asakSi bavSvebi<br />

xSirad saubroben im multfilmebze,<br />

romlebic ufrosebs arasodes<br />

unaxavT. isini kinofilmebidan<br />

icnoben elfebisa da goliaTebis<br />

samyaros, maSin rodesac<br />

pedagogebisTvis es samyaro<br />

ucnobia. aseT viTarebaSi gansakuTrebiT<br />

rTulia moswavleebis-<br />

Tvis saintereso literaturis


38<br />

ZRvaneloebi gamoCnda saqarTvelos<br />

bazarze. qarTulis saxelmZ-<br />

Rvaneloebis didi nawili maswavleblebisTvis<br />

ucnob teqstebs<br />

,,Znelia moswavles<br />

auxsna, ratom Seicavs. erT-erT Sexvedraze qarmiiRebs<br />

is<br />

Tulis maswavlebeli aRniSnavda,<br />

siamovnebas<br />

rom mas iseTi nawarmoebis swavleba<br />

uwevda, romelic TviTon<br />

wignis kiTxviT,<br />

Tu ver dainaxavs, ar hqonda naswavli da rac kidev<br />

rom sxvebi amas ufro savalaloa _ wakiTxulic<br />

axerxeben.<br />

ki. is gulwrfelad aRiarebda,<br />

swored amitom rom sakuTar moswavleebTan erunda<br />

kiTxulobdes<br />

xSirad<br />

Tad muSaobda am nawarmoebze. Tumca<br />

rogorc misi saubridan Canda,<br />

maswavlebeli da<br />

kiTxvisgan did siamovnebas<br />

es cnobili iyos<br />

iRebda, rac pozitiuri niSania.<br />

moswavleebismoswavleebi<br />

aucileblad igrZnoben<br />

pedagogis amgvar damokidebu-<br />

Tvis.<br />

lebas, rac am nawarmoebs maTTvisac<br />

sainteresos gaxdis.<br />

SerCeva. swored amitom aris swori<br />

meore maswavleblis strategia.<br />

is mxolod TavisTvis saintetis<br />

monacemebiT, 2005 wels<br />

iuneskos statistikis institureso<br />

nawarmoebebs ki ar ecnoba, 1,004,725 dasaxelebis wigni gamoica<br />

mTels msoflioSi, aqedan<br />

aramed imasac kiTxulobs, rac<br />

qarTul sagamomcemlo bazarze 206,000 didi britaneTis, xolo<br />

arsebobs. swored amitom SeuZlia 172,000 aSS-s gamomcemlobebis<br />

mas, daainteresos bavSvi, raTa mier. ar SegeSaloT, aq tiraJebze<br />

man meti ikiTxos.<br />

ar vsaubrobT _ cifrebi unikalur<br />

dasaxelebebs asaxavs. wels,<br />

am statiisaTvis qarTulis maswavleblebis<br />

satelefono gamo-<br />

TebervalSi ukve gamocemulia<br />

kiTxva CavatareT, imis gasarkvevad,<br />

Tu ras kiTxuloben isini. maTi<br />

umetesoba ambobs, rom mxatvrul<br />

literaturas xSirad kiTxulobs.<br />

,,dRes maswavleblebisa<br />

da maTi<br />

isic sainteresoa, rom maswavleblebis<br />

umravlesobas imis kiTxva<br />

moswavleebis<br />

uyvars, rac skolaSi an universitetSi<br />

aqvs naswavli. zogierTi<br />

winaSe sxva amocanebi<br />

dgas. zogadi<br />

maTgani ambobs, rom sakuTari<br />

ganaTlebis erovnuli<br />

miznebis<br />

siamovnebisTvis xelaxla gadaikiTxa<br />

sayvareli nawarmoebebi da<br />

mixedviT, yovel<br />

mwerlebi. mxolod mcire nawili<br />

skoladamTavrebuls<br />

unda<br />

Tu kiTxulobs Tanamedrove qar-<br />

Tvel da ucxoel avtorebs. problemam,<br />

romelic maswavleblebis<br />

informaciis<br />

SeeZlos<br />

nakiTxobas exeba, maSinac iCina<br />

mopoveba,<br />

Tavi, rodesac axali saswavlo<br />

damuSaveba da<br />

gegmis Sesabamisad, axali saxelm-<br />

analizi.<br />

,,<br />

,,<br />

144,901 dasaxelebis axali wigni.<br />

amas emateba aranaklebi raodenobis<br />

internet-gverdebi. mag.<br />

mxolod dRes 560,000-ze meti<br />

personaluri internet-gverdi<br />

ganaxlda axali informaciiT (ix.<br />

saiti http://www.worldometers.info/).<br />

2000 wels saqarTveloSi internetis<br />

20,000 momxmarebeli iyo,<br />

2006 wels ki _ 332,000. is literatura,<br />

romelic Cveni TanamoqalaqeebisTvis<br />

aris xelmisawvdomi,<br />

gacilebiT ufro moculobiTia,<br />

vidre odesme yofila. saxlidan<br />

gausvlelad, moswavleebsa<br />

da maswavleblebs mxatvruli da<br />

SemecnebiTi literaturis zRva masalaze<br />

miuwvdebaT xeli. qarTuli<br />

literaturis internet sacavs,<br />

www.lib.ge-s dReSi saSualod 1800<br />

adamiani stumrobs, www.literatura.ge-s<br />

ki _ dReSi 800 adamiani. irmis naxtomis<br />

proeqtis farglebSi Seqmnili<br />

literaturis sacavi http:/<br />

/www.vakhtang-vi.ge asobiT qarTveli<br />

da ucxoeli avtoris nawarmoebsa<br />

da biografias itevs.<br />

xelmisawvdomi informaciis<br />

aseTi nakadis pirobebSi, dRes<br />

maswavleblebisa da maTi moswavleebis<br />

winaSe sxva amocanebi dgas.<br />

zogadi ganaTlebis erovnuli<br />

miznebis mixedviT, yovel skoladamTavrebuls<br />

unda SeeZlos<br />

informaciis mopoveba, damuSaveba<br />

da analizi. qarTvelma moswavleebma<br />

ise unda icodnen ucxo<br />

enebi, rom Tavisuflad SeZlon<br />

saqarTvelos farglebs gareT gamocemuli<br />

literaturis wakiTxva.<br />

teqnikuri amocanebis garda,<br />

mniSvnelovania isic, Tu ramdenad<br />

SeZleben Cveni moqalaqeebi<br />

sakuTari siamovnebisTvis kiTxvas.<br />

swored amitom aris aucilebeli,<br />

rom maswavlebeli Tavad<br />

iyos kiTxvis moyvaruli da moswavleebisTvis<br />

magaliTis<br />

micema SeeZlos.


piradi gamocdileba<br />

N1, 2009 39<br />

10 rCeva<br />

damwyebi maswavleblisTvis<br />

mixeil mindaZe<br />

Tbilisis 161-e sajaro skolis<br />

direqtori<br />

ratom<br />

avirCie es profesia<br />

gaazrebuli arCevani _ ratom<br />

avirCie maswavleblis profesia _<br />

es SekiTxva sakuTar Tavs xSirad<br />

dausviT. maswavlebloba Zalian<br />

seriozuli, saWiro da sasiamovno<br />

saqmea. erTi mxriv, rTulia, radgan<br />

qveynis xvalindel dRes qmni<br />

da meore mxriv, sasiamovnoa, radgan<br />

Sen mier gakeTebuli saqmis Sedegs<br />

xedav. profesiis arCevisas<br />

naCqarevi gadawyvetileba ar miiRoT,<br />

kargad dafiqrdiT da awondawoneT,<br />

raTa Semdeg mTeli cxovreba<br />

sakuTari profesiiT iamayoT.<br />

damoukidebeli azrovneba _<br />

maswavlebloba xeloba ar aris,<br />

ufro xelovnebaa da niWic iseve<br />

aucilebelia, rogorc mxatvrisa<br />

Tu musikosisaTvis. mas, visac<br />

pirovnebis ganviTarebaze gavl<strong>enis</strong><br />

moxdena surs, mxolod erTi<br />

ram SeuZlia _ ganuviTaros am<br />

adamians gansjis unari, aswavlos<br />

mas sakuTari gonebiT faqtebze<br />

dakvirveba da daskvnebis damoukideblad<br />

gakeTeba. swored am<br />

azrma momca biZgi, axleburad<br />

damewyo fiqri swavlebis proces-<br />

Si bavSvis adgilis gansazRvrasa<br />

da skolaSi axleburad muSaobaze.<br />

vis<br />

vaswavliT<br />

maswavlebels unda uyvardes<br />

bavSvi _ es fraza ganaTlebis mTavari<br />

slogania. magram gana mWedels,<br />

eqims, mZRolsa Tu diasaxliss<br />

naklebad unda uyvardes bavSvi<br />

albaT mTavari es ar aris _ bav-<br />

Svi yvelas uyvars da profesiebis<br />

mixedviT am grZnobis daxarisxeba<br />

SeuZlebelia. mniSvnelovania<br />

imis gacnobiereba, rom bavSvebi<br />

zustad iseTive adamianebi arian,<br />

rogoric Cven. maTac iseve uxariaT<br />

da swyinT, stkivaT. Cvens Soris<br />

gansxvaveba mxolod asaksa<br />

da gamocdilebaSia. Cven, ubralod,<br />

cota meti dro gvqonda,<br />

raTa meti gvenaxa, gveswavla,<br />

gagvekeTebina da axla es yvelaferi<br />

maT unda gavuziaroT.<br />

,,bevri vifiqre,<br />

rogor damewyo<br />

es statia da ra<br />

rCevis micema<br />

SemeZlo damwyebi<br />

kolegebisTvis,<br />

an ra formiTa da<br />

toniT. bolos<br />

gadavwyvite,<br />

gadamexeda<br />

ganvlili<br />

wlebisaTvis da<br />

gameziarebina<br />

Cemi dakvirvebani<br />

da naazrevi.<br />

,,


40<br />

yvela mozardi gansxvavebulia<br />

_ klasi erTi mTlianoba ar aris.<br />

es gansxvavebuli da amave dros<br />

Tanaswori adamianebis erTobaa.<br />

aq arian bavSvebi sxvadasxva socialuri<br />

warmomavlobiTa da emociuri<br />

TaviseburebebiT. yoveli<br />

maTgani individia, Tavisi xasiaTiTa<br />

da zniT. maT Tanabrad<br />

sWirdebaT yuradReba, siTbo da<br />

azrisa Tu emociis gamoxatvis<br />

Tavisufleba.<br />

rogori<br />

unda iyos<br />

maswavlebeli<br />

bevri ram sWirdeba adamians diplomSi<br />

profesiis aRmniSvneli Canaweridan<br />

maswavleblobamde. daviwye<br />

maswavleblisaTvis aucilebeli<br />

Tvisebebis CamoTvla da mniSvnelobis<br />

mixedviT daxarisxeba,<br />

Tumca mivxvdi, rom amas azri ar<br />

hqonda _ yvela es Tviseba mTavaria<br />

da Tanabrad mniSvnelovani.<br />

skolis maswavleblebis mizani<br />

mxolod sagnis kargad swavleba<br />

ar aris. Cven, ojaxTan erTad, vayalibebT<br />

pirovnebas da vzrdiT<br />

moqalaqes, patriots. am SemTxvevaSi,<br />

ara aqvs mniSvneloba, romel<br />

sagans vaswavliT. es misia<br />

yvelas Tanabrad gvakisria, radgan<br />

saganmanaTleblos garda,<br />

aRmzrdelobiTi funqciac gvaqvs<br />

da moswavleebSi eTikuri Rirebulebebis<br />

Camoyalibebas vuwyobT<br />

xels. Cven xom gvsurs, iseTi<br />

sazogadoebis Seqmna, `romelSic<br />

wesad iqceva is, rac dRes gamonakliss<br />

warmoadgens~ (bertold<br />

brehti).<br />

maswavlebeli pirovnuli RirsebebiT<br />

misabaZi magaliTia moswavlisTvis.<br />

igi Tavisi moqmedebiT<br />

demokratiuli azrovnebisa da<br />

urTierTpativiscemis magaliTs<br />

unda aZlevdes mas.<br />

uwyveti profesiuli zrda _ am<br />

sakiTxze saubari cota uxerxulia,<br />

magram saWiroa. sagani, romelsac<br />

aswavlis, pedagogma zedmiwevniT<br />

kargad unda icodes. is mudmivad<br />

unda iRrmavebdes codnas da mxolod<br />

saskolo programiT ar unda<br />

Semoifarglos. irgvliv yvelaferi<br />

viTardeba, icvleba xedva, aris<br />

axali miRwevebi da aRmoCenebi.<br />

yovelive amis Sesaxeb icis bavSvma,<br />

svams uamrav kiTxvas da am kiTxvebs<br />

pasuxebi sWirdeba. maswavlebeli<br />

ar unda CamorCes cxovrebas.<br />

igi valdebulia, eZebos<br />

konkretuli da efeqturi saSualebebi,<br />

raTa moswavles interesi<br />

gauRvivos, gamoacocxlos da<br />

gaaaqtiuros igi. amitom masalis<br />

monotonuri gameorebis nacvlad,<br />

ecadeT, bavSvs miawodoT axali,<br />

saintereso, konkretuli informacia<br />

sakiTxTan dakavSirebiT.<br />

gaakeTeT yvelaferi, raTa moswavle<br />

sagakveTilo procesSi<br />

CaerTos da man diskusiaSic<br />

miiRos monawileoba.<br />

ndoba da gulwrfeloba _ maswavleblisaTvis<br />

yvelaze mniSvnelovani,<br />

Tumca Znelad mosapovebeli<br />

da advilad dasakargi,<br />

ndobaa. misi mopovebis erT-erTi<br />

mTavari gza ki gulwrfelobaa.<br />

bavSvs unda sjerodes maswavleblis,<br />

unda endobodes mas. bavSvebTan<br />

tyuili dauSvebelia. Tu<br />

raime ar iciT, sjobs pirdapir<br />

TqvaT. Tu karg (an cud) gunebaze<br />

xarT, Tu gabrazdiT, gewyinaT,<br />

gagixardaT, bavSvma es unda dainaxos<br />

da igrZnos. uemocio, civ<br />

arsebad, informaciis usaxur<br />

wyarod nu gadaiqceviT. Tumca<br />

ar daiviwyoT, rom ufrosebi<br />

xarT da TavSekavebac gmarTebT.<br />

samarTlianoba _ samarTliani<br />

unda iyoT yvelasTan da yvelafer-<br />

Si _ moswavleebTan, maT mSobleb-<br />

Tan da kolegebTan. samarTliani<br />

unda iyoT moswavlis codnis Sefasebisas.<br />

waxalisebis an dasjis<br />

SemTxvevaSi, Tqveni samarTlianoba<br />

eWvs ar unda iwvevdes. ar gamoarCioT<br />

bavSvebi raime niSniT.<br />

urTierTobebi _ unda iyoT Ria,<br />

komunikabeluri da advilad amyarebdeT<br />

adamianebTan kontaqts.<br />

SeecadeT, gaxdeT bavSvisTvis<br />

saintereso. gaxsovdeT, rom codnis<br />

gadacemis garda, sxva aranakleb<br />

mniSvnelovani misia gakisriaT<br />

_ harmoniulad ganviTarebuli<br />

pirovnebis da moqalaqis<br />

Camoyalibeba. amisaTvis ki piradi<br />

magaliTi aucilebelia.<br />

ganaTleba _ Tqveni zogadi ganaTleba<br />

Zalian mniSvnelovania.<br />

icodeT, rom bavSvisaTvis saintereso<br />

Temebze unda SegeZloT<br />

saubari, miuxedavad imisa, ra<br />

aris Tqveni ZiriTadi sagani.<br />

erideT Jargons, ilaparakeT<br />

gamarTuli literaturuli eniT.<br />

iyaviT mudam koreqtuli,<br />

moiqeciT bavSvebTan ise, rogor<br />

moqcevasac maTgan iTxovT.<br />

maswavleblis iersaxe _ yovel-<br />

Tvis miaqcieT yuradReba Tqvens<br />

iersaxes, Cacmulobas, gemovnebasa<br />

da leqsikas.<br />

da bolos, arasodes dagaviwydeT,<br />

rom odesRac Tqvenc iyaviT bav-<br />

Svi da SeecadeT, sakuTar TavSi<br />

bavSvoba gaaRviZoT. ar misceT<br />

Tqvens Tavs naadrevad gadaRlis,<br />

xolo skolas _ daberebis<br />

saSualeba. ecadeT, Cvenma bavSvebma<br />

iswavlon TavianTi Taobis<br />

Sesaferis da ara Tqveni bavSvobis<br />

skolaSi. yovelive es mxolod<br />

udidesi moTminebis fasad<br />

SeiZleba ganxorcieldes.


problema<br />

N1, 2009 41<br />

roca klasSi<br />

rTuli bavSvia<br />

mesameklasel sandros yuradRebis deficitisa da<br />

hiperaqtivobis sindromis diagnozi mas Semdeg dausves,<br />

rac skolis maswavlebelma SeamCnia, rom bavSvis celqoba<br />

yvela zRvars scildeboda. pedagogis rCeviT, sandros<br />

mSoblebma skolis fsiqologs, Semdeg ki specialur<br />

multidisciplinur jgufs mimarTes. mozardis ojaxuri<br />

da saskolo garemos kvelevis Sedegad dadginda, rom mas<br />

swavla uWirda, hqonda socialuri da emociuri adaptaciis<br />

problemebi, iyo Zalze mgrZnobiare warumateblobis<br />

mimarT, zedmetad mousvenari, uyuradRebo da aqtiuri _<br />

iq, sadac misgan amas aravin iTxovda.<br />

irma kaxuraSvili<br />

gamokvlevebis Tanaxmad, es sindromi<br />

saskolo asakis bavSvebis 3<br />

_ 7%-s aReniSneba, umeteswilad<br />

biWebs. rogorc wesi, maswavleblebma<br />

da mSoblebma ar ician, ra<br />

mouxerxon umarTav moswavles,<br />

romelic saswavlo procesSi verafriT<br />

erTveba. specialistebi<br />

amboben, rom problema mogvarebadia,<br />

Tu mas kompleqsurad mivudgebiT.<br />

celqi bavSvi Tu<br />

yuradRebisa da<br />

hiperaqtivobis sindromi<br />

umeteswilad, arc Tavad swavloben<br />

da arc sxvas aZleven swavlis<br />

saSualebas. isini xSirad iReben<br />

dabal Sefasebas, SeniSvnebs da<br />

Tanatolebis dacinvis sagnadac<br />

iqcevian.<br />

am Temas XX saukuneSi araerTi<br />

naSromi mieZRvna. dRes ukve<br />

aRiarebulia, rom yuradRebis<br />

deficitisa da hiperaqtivobis<br />

sindromi (ADHD)<br />

fiziologiuri da<br />

yvela pedagogisTvis nacnobia situacia,<br />

rodesac moswavle gakveTilze<br />

ver Cerdeba, gamudmebiT<br />

wrialebs, xmaurobs, dgeba da<br />

nebarTvis gareSe gadis<br />

klasidan. aseTi mozardebi,


42<br />

fsiqologiuri xasiaTis problemaTa<br />

kompleqsia. eqspertebis nawilis<br />

azriT, amis mizezs Tavis<br />

tvinSi nervuli impulsis araswori<br />

qmedeba warmoadgens. martivad<br />

rom vTqvaT, esaa qcevis<br />

darRveva, romlis gamomwvevi<br />

zusti mizezebi dadgenili ar<br />

aris.<br />

saqarTveloSi, aSS-sgan gansxvavebiT,<br />

yuradRebis deficitisa<br />

da hiperaqtivobis sindromi medikamentozuri<br />

gziT ar ikurneba.<br />

amitom qarTveli specialistebi<br />

aseT bavSvebTan qcevis marTvis<br />

sqemebiT muSaoben.<br />

sindromis niSnebi yvelaze xSirad<br />

skolamdel asakSi an pirvel<br />

klasSi vlindeba. mSoblebi skolamdeli<br />

bavSvebis qcevas celqobad<br />

miiCneven da fiqroben,<br />

rom zrdasTan erTad `esec gaivlis~.<br />

Tumca xSirad is zrdasrulobaSic<br />

gadadis. diagnozis dasma<br />

yvelaze xSirad saskolo garemo-<br />

Si xdeba, sadac bavSvebi garkveul<br />

wesebs unda daemorCilon, es ki<br />

maT SesaZleblobebs aRemateba.<br />

rogor gaarCion maswavlebelma<br />

da mSobelma, bavSvi ubralod<br />

mousvenaria Tu saqme yuradRebis<br />

deficitisa da hiperaqtivobis<br />

sindromTan aqvT<br />

neirofsiqolog TinaTin WinWaraulis<br />

ganmartebiT, amis gansaz-<br />

Rvra mxolod specialists SeuZlia.<br />

`diagnostikis pirveli etapi<br />

mSobelTan interviua. maT rom<br />

CaveZiebiT, aRmoCndeba xolme,<br />

rom bavSvs CvilobaSive hqonda<br />

Zilis problemebi, cvalebadi<br />

moTxovnilebebi, advilad Riziandeboda,<br />

ar SeeZlo didxans erTi<br />

da imave aqtivobis ganxorcieleba.<br />

bavSvis fsiqikur ganviTarebas<br />

asakobrivi normebis mixedviT<br />

vafasebT, vswavlobT mis mexsierebas,<br />

aRqmis unars, metyvelebas,<br />

azrovnebas.... Cveni daniSnuleba<br />

swori diagnozis dasmaa _ yurad-<br />

Rebis deficitis garda, romelic<br />

isedac TvalSi sacemia, vigebT,<br />

ra unarebi aqvs bavSvs da ramdenad<br />

ganviTarebuli. problemis<br />

gamovl<strong>enis</strong>Tanave veZebT Zlier<br />

mxares, raTa unarebis Sesabamisi<br />

savarjiSoebi SevadginoT. savarjiSoebs<br />

vaZlevT aseve mSoblebs,<br />

maswavleblebs da skolis fsiqologebs~.<br />

xSirad am sindromisTvis damaxasiaTebeli<br />

simptomebis gaqroba<br />

maTi marTvis unar-Cvevis gamomuSavebis<br />

xarjze xdeba. is bavSvebi,<br />

romlebic daxmarebas iReben<br />

maswavleblebis, mSoblebisa<br />

da eqimebisgan, gacilebiT advilad<br />

sZleven problemebs da kargad<br />

eguebian saskolo garemos.<br />

dadebiTi Sedegis misaRwevad yuradRebis<br />

deficitisa da hiperaqtivobis<br />

sindromis mqone bavSvebTan<br />

ara mxolod neirofsiqologi,<br />

aramed multidisciplinuri<br />

gundis sxva wevrebic unda mu-<br />

Saobdnen _ pediatri, fsiqiatri,<br />

fsiqologi. rogorc wesi, isini<br />

yvela im piris gamokiTxvas atareben,<br />

romelsac mWidro kavSiri<br />

aqvs bavSvTan, adareben mozardis<br />

qcevas saxlsa da skolaSi.<br />

`sindromi aerTianebs bavSvebis<br />

or jgufs: yuradRebis deficitiT,<br />

hiperaqtivobis gareSe da<br />

meores _ yuradRebis deficitiT,<br />

hiperaqtivobiT da impulsurobiT.<br />

pirveli jgufis bavSvebi<br />

arian apaTiurebi, modunebulebi,<br />

morcxvebi da aravis awuxeben.<br />

meoresi ki mousvenrobiT, agresiuli<br />

qceviT, zedmeti aqtiurobiT<br />

gamoirCevian. orive kategoriis<br />

bavSvebs gansxvavebuli midgoma<br />

sWirdebaT. axal, saintereso<br />

situaciaSi, vTqvaT, testirebis<br />

dros simptomebi TiTqmis SeumCneveli<br />

xdeba an saerTod qreba.<br />

amitom aris mniSvnelovani mSoblebisa<br />

da maswavleblebis informacia<br />

bavSvis qcevis Sesaxeb~,<br />

_ ambobs TinaTin WinWarauli.<br />

rogor vmarToT<br />

ADHD sindromis mqone<br />

bavSvis qceva<br />

mesameklaseli sandro, romelsac<br />

yuradRebis deficitisa da<br />

hiperaqtivobis sindromi aRmoaCnda,<br />

fsiqolog ana laRiZis yuradRebis<br />

centrSi moeqca.<br />

`Zalian uWirda garkveuli davalebebis<br />

Sesruleba da cudad<br />

kiTxulobda. dafasTan misi gamoyvana<br />

namdvili klounada iyo<br />

da rogorc wesi, mSoblebis skolaSi<br />

gamoZaxebiT mTavrdeboda.<br />

maswavlebeli sandros Tavxedad<br />

miiCnevda da bavSvsac mudmivad


N1, 2009 43<br />

uwevda sayvedurebis mosmena. is<br />

kargad ganviTarebuli gonebrivi<br />

SesaZleblobebis mqone da cxovelebis<br />

didi moyvaruli aRmoCnda,<br />

magram marTlac mousvenari iyo.<br />

Zalian cudia, rodesac mSobeli<br />

ufro iolad ijerebs imas, rom<br />

misi Svili zarmaci da upasuxismgebloa,<br />

vidre specialistebis<br />

diagnozs. Tumca Cven SegviZlia<br />

vaswavloT mSobelsa da masawavlebels<br />

bavSvis qcevis pozitiuri<br />

marTvis strategia,~ _<br />

ambobs ana laRiZe.<br />

bavSvis qcevis marTva, upirvelesad,<br />

saswavlo procesis efeqturad<br />

dagegmvaSi gamoixateba. fsiqologebi<br />

sqemasa da rekomendaciebs<br />

iZlevian, strategiebs ki<br />

mSoblebi da maswavleblebi axorcieleben.<br />

maTive saqmea am sqemis<br />

fantaziiTa da SinaarsiT gamdidreba,<br />

raTa bavSvisTvis es yvelaferi<br />

saxaliso iyos.<br />

`mesmis, rom pedagogisTvis es<br />

damatebiTi Sromaa. aseTi sindromis<br />

mqone bavSvTan maswavlebeli<br />

momTmeni, SemoqmedebiTi<br />

da Tanmimdevruli unda iyos,<br />

magram amisTvis mas specialuri<br />

momzadeba sWirdeba. bavSvma<br />

zustad unda icodes, rogori<br />

iqneba maswavleblis reaqcia wesis<br />

darRvevasa Tu mis dacvaze,~ _<br />

ambobs ana laRiZe.<br />

`bavSvs, romelsac yvelagan<br />

emdurian _ skolaSic da saxl-<br />

Sic _ dabali TviTSefaseba uvi-<br />

Tardeba. asakis matebasTan<br />

erTad es problemebi mwvavdeba<br />

da mozardebis 70%-Si agresiul,<br />

asocialur qcevas iwvevs~, _<br />

ganmartavs TinaTin WinWarauli.<br />

misive TqmiT, `maswavlebelma<br />

gakveTilebis agebis principi da<br />

moswavlisadmi damokidebuleba<br />

unda Secvalos. dRes pedagogebis<br />

umetesoba kvlav warCinebul<br />

moswavleebzea orientirebuli,<br />

problemebis mqone bavSvebs ki<br />

yuradReba akldebaT. xSirad<br />

maT skolidan garicxvac emuqrebaT.<br />

bevr skolas fsiqologic<br />

ar hyavs.~<br />

eqspertebis azriT, aseTi bav-<br />

Svebis moTxovnilebebis gaTvaliswinebiT,<br />

maswavlebelma yurad-<br />

Rebis koncentraciaze mimarTuli<br />

strategia unda gamoiyenos, romelic<br />

xSirad ara mxolod am bav-<br />

SvisTvis, aramed mTeli klasis-<br />

Tvis aris momgebiani, gansakuTrebiT,<br />

dawyebiT klasebSi.<br />

sandros SemTxvevaSi, maswavleblisa<br />

da mSoblis TanamSromloba<br />

Sedga da bavSvis qcevis Secvlam<br />

Sedegi gamoiRo. is Tanaklaselebs<br />

swavlaSi daewia. samwuxarod,<br />

mSoblebi da maswavleblebi<br />

xSirad amas ver axerxeben da<br />

cdiloben, pasuxismgebloba ki<br />

ar gadainawilon, aramed erTmaneTs<br />

gadaabaron.<br />

multidisciplinuri jgufis mier<br />

SeTavazebuli sqemebis dacviT<br />

maswavlebeli gakveTilis msvlelobaSi<br />

bavSvis CarTvas moaxerxebs,<br />

mozardi ki saSinao davalebis<br />

Sesrulebasa da saerTo saskolo<br />

qcevis wesebis dacvas SeZlebs.<br />

garemos sworad mowyobiT maswavlebels<br />

bavSvis hiperaqtiurobis<br />

minimumamde dayvana SeuZlia.


44 fotoreportaJi<br />

erTi dRe<br />

Saumianis skolaSi<br />

sofel Saumianis me-2 sajaro skolaSi<br />

konfliqtis zonidan devnili moswavleebisaTvis<br />

gakveTilebs iZulebiT gadaadgilebuli<br />

maswavleblebi atareben. rusulenovan skolaSi<br />

agvistos omis Sedegad dazaralebuli regionis<br />

bavSvebisaTvis qarTuli seqtori gaixsna. 200-mde<br />

devnil ojaxs SaumianSi, yofili samxedro<br />

nawilis teritoriaze, Svidi<br />

sacxovrebeli korpusi<br />

adgilobrivma xelisuflebam<br />

dauTmo. aq, ZiriTadad,<br />

arcevidan, vanaTidan, eredvsa<br />

da kexvidan iZulebiT


N1, 2009 45<br />

gadaadgilebuli mosaxleoba<br />

cxovrobs. Saumianis skolaSi<br />

sul 140 moswavle _ 90<br />

adgilobrivi da 60 devnili<br />

mozardia. skolis<br />

administraciam axladgaxsnil<br />

qarTul seqtorze<br />

maswavleblebad Saumianis,<br />

kodis da werovanis<br />

dasaxlebebSi mcxovrebi<br />

pedagogebi miiwvia.<br />

`maswavleblis~ Jurnalistebma, malxaz maWavarianma da<br />

Sorena burdilaZem Saumianis skolasa da WuluxiZeebis<br />

ojaxSi, devnilTa dasaxlebaSi, erTi dRe gaatares.<br />

skolis uxucesi maswavlebeli<br />

goderZi bliaZe sofel kexvis skolaSi<br />

38 weli muSaobda<br />

WuluxiZeebis ojaxi agvistos<br />

omis Semdeg SaumianSi dasaxlda


46<br />

regioni<br />

erTi skola<br />

da mTeli samyaro<br />

velosipedi, nato, Tovlis babua da leptopi bunebaSi _<br />

ras SeiZleba miaRwios skolam moswavleebis,<br />

administraciisa da maswavleblebis TanamSromlobiT _<br />

quTaisis me-17 sajaro skolis gamocdileba.<br />

maka CinijiSvili<br />

gazeT P.S.-is korespondenti,<br />

quTaisidan, specialurad<br />

`maswavleblisaTvis~<br />

am skolaSi gasuli wlis dasasruls<br />

qalbatoni da batoni proeqtis<br />

sapatio wodebebi maswavlebelma<br />

da moswavlem gainawiles.<br />

qalbatoni proeqti maswavlebeli<br />

eka murusiZe gaxda, xolo batoni<br />

proeqti _ me-12 klasis moswavle<br />

beqa gabadaZe. es Sidasaskolo<br />

titulebia, Tumca quTaisis<br />

me-17 sajaro skola arc `sagareo~<br />

miRwevebis simcires ganicdis<br />

_ konkursebSi araerTxel<br />

gamarjvebuli saganmanaTleblo<br />

dawesebuleba ganaTlebis saministros<br />

mier aRiarebul 60 sauke-<br />

Teso skolas Soris erT-erTia.<br />

quTaisis me-17 sajaro skola<br />

2005 wels ganaTlebis saministros<br />

100 sapilote skolis nusxa-<br />

Si moxvda. `irmis naxtomis~ farglebSi,<br />

kompiuterebic miiRes.<br />

amboben, rom amis Semdeg aq axali<br />

cxovreba daiwyo.


N1, 2009 47<br />

irine jgerenaia, me-17 skolis<br />

direqtori: `Tavidanve Semovi-<br />

ReT informatikis kursi, rom<br />

moswavleebs kompiuterTan<br />

muSaobis unar-Cvevebi SeeZinaT.<br />

dRes 48 kompiuteri gvaqvs da am<br />

kuTxiT, evropul standartsac<br />

vakmayofilebT~.<br />

kompiuterulma bazam da ufaso<br />

internetma skola mTel samyarosTan<br />

daakavSira. is informaciac<br />

xelmisawvdomi gaxda, romelic<br />

maT sxvadasxva saxis konkursSi<br />

monawileobis SesaZleblobas<br />

aZlevda. gaCnda axali ideebic.<br />

`TiTqmis yvela konkursSi vmonawileobT,<br />

ar aqvs, mniSvneloba,<br />

vimarjvebT Tu ara. mTavaria, rom<br />

maswavleblebTan erTad bavSvebs<br />

uamravi originaluri idea<br />

aqvT~, _ ambobs qalbatoni irine.<br />

ideebis generatori skolis moswavleTa<br />

TviTmmarTvelobis gundia.<br />

beqa gabadaZe, giorgi guliaSvili,<br />

xatia nalCevaniZe da ramin<br />

jinWaraZe. TiToeuli maTgani<br />

skolaSi klubs xelmZRvanelobs:<br />

ramini ekonomistTa klubs<br />

xelmZRvanelobs, giorgi _ inteleqtualebs,<br />

xatia _ mxiarulebsa<br />

da sazrianebs, beqa ki presklubisa<br />

da TviTmmarTvelobis<br />

xelmZRvanelia.<br />

me-17 skolaSi moswavleebisa da<br />

maswavleblebis TanamSromlobiT<br />

ukve araerTi proeqti ganxorcielda.<br />

Seiqmna qarTvel da ucxoel<br />

xelovanTa da mweralTa vebgverdebic.<br />

moswavleebi amboben,<br />

rom proeqtebze didi interesiT<br />

muSaoben, Tumca yvelaze metad<br />

quTaiselTa leqsikonSi barbarizmebis<br />

Zieba da 1918-1921 wlebis<br />

mwerlobisa da epoqis kvleva<br />

moewonaT. bolo wlebSi skolam<br />

partniorebi da megobrebic Sei-<br />

Zina. natos sainformacio centrTan<br />

da Tbilisis universitetis<br />

studentebTan ukve didi xnis<br />

urTierToba akavSirebT. saerTa-<br />

Soriso proeqtis, Global Gateway<br />

farglebSi ki skola stretfordis<br />

da niukaslis (didi britane-<br />

Ti) skolebTan TanamSromlobs.<br />

2008 wels ganaTlebisa da mecnierebis<br />

saministros mier gamocxadebul<br />

gundur-integrirebuli<br />

proeqtebis olimpiadaSi me-17<br />

skola xuTi proeqtiT monawileobda.<br />

maT Soris orma _ `nato da<br />

Cveni skola~ da `didebuli saubrebi~<br />

_ meore adgili moipova<br />

da saprizo Tanxa, 1066 lari<br />

miiRo. gaimarjves ekonomikaSi<br />

gamocxadebul konkurSic:<br />

`erTad vaSenoT qveyana~. ideisaTvis<br />

_ gazeTebis realizeba<br />

velosipedebiT _ 1500 dolariT<br />

dajildovdnen. saaxalwlod ki<br />

qalaqs Tovlis babuas momsaxurebis<br />

servisi SesTavazes, 150<br />

larad formebi SeiZines da skolis<br />

mezoblebic gaamxiarules.<br />

beqa gabadaZe, me-17 skolis moswavle:<br />

`yvelafers vakeTebT,<br />

rom Temis aqtiuri wevrebi viyoT.<br />

vatarebT gamokiTxvebs da vcdilobT,<br />

moqalaqeebs informacia<br />

mivawodoT. maTTvis Ria karis<br />

dReebic gvaqvs dawesebuli. cota<br />

xnis win ganvaxorcieleT proeqti<br />

`leptopiT bunebaSi~. usadeno<br />

internetis saSualebiT skolidan<br />

300 metriT moSorebul Temis<br />

mcxovreblebs axla internetiT<br />

sargebloba SeuZliaT~.<br />

beqa wels skolas amTavrebs, magram<br />

aqaurobasTan urTierTobis<br />

gawyvetas ar apirebs. Tavad ambobs,<br />

rom skolaSi karg gunds<br />

tovebs.<br />

irine jgerenaia, me-17 skolis<br />

direqtori: `Cems irgvliv imdeni<br />

kargi bavSvia, rom sxvanairad<br />

warmoudgenelicaa. vcdilobT,<br />

rom mec, skolamac da maswavleblebmac<br />

am bavSvebis irgvliv vitrialoT.<br />

ar SeiZleba, gaCerde an<br />

Seisveno, arc kmayofileba unda<br />

dageuflos. Tu fiqrob, rom<br />

yvelaferi kargadaa, es iluziaa<br />

da Tu fiqrob, rom momavalSi<br />

iqneba ukeT, es imedia.~


48 regioni<br />

warmatebis formula<br />

gardabnis gamocdileba<br />

Sorena burdilaZe<br />

mSoblebi Senobis kedlebs lesaven da Rebaven, moswavleebi<br />

ezos amwvaneben, skola sakonkurso proeqtebze muSaobs _<br />

swavlis xarisxis gaumjobeseba skolas damatebiTi Tanxebis<br />

garedan mozidviTac SeuZlia. gardabnis me-4 sajaro<br />

rusulenovan skolaSi ukve ician, rogor gansazRvron<br />

prioritetebi da mSoblebis, sameurveo sabWosa da<br />

administraciis TanamSromlobiT mizans miaRwion.<br />

skola rusulenovania. 715 moswavlidan<br />

600 eTnikuri azerbaijanelia.<br />

qalaqSi azerbaijanuli<br />

da qarTuli skolebic aris, Tumca<br />

am saganmanaTleblo dawesebulebaSi<br />

swavlis msurveli ara<br />

mxolod gardabanSi, aramed mis<br />

mimdebare soflebSic bevria.<br />

qarTuli <strong>enis</strong> kabinetis garda,<br />

skolaSi <strong>inglisuri</strong> <strong>enis</strong>a da geskolis<br />

marTvis<br />

Tanamedrove<br />

midgomebis<br />

gamoyenebiT<br />

provinciuli<br />

skola, SesaZloa,<br />

regionSi samodelo<br />

skolad iqces.<br />

nizami aslamovi da Saxana rosmanova<br />

gardabnis me-4 sajaro skolis<br />

me-11 klasSi swavloben. maTTvis<br />

mSobliuri ena azerbaijanulia,<br />

iseve, rogorc maTi Tanatolebis<br />

didi nawilisaTvis. am raionis mosaxleobis<br />

42%-s eTnikuri azerbaijanelebi<br />

Sedgenen. orive mozardi<br />

swavlis gagrZelebas saqarTveloSi,<br />

umaRles saswavlebelSi<br />

gegmavs. TanaskolelebTan<br />

erTad qarTuls, rogorc ucxo<br />

enas, ise swavloben _ kviraSi samjer<br />

utardebaT gakveTili. mozardebi<br />

amboben, rom <strong>enis</strong> Seswavla<br />

skolaSi qarTuli <strong>enis</strong> kabinetis<br />

gaxsnis Semdeg gauadvildaT.


N1, 2009 49<br />

ografiis kabinetebic moqmedebs.<br />

Tanamedrove teqnikiT aRWurvili<br />

oTaxebisa da biblioTekis<br />

mowyoba damatebiTi Tanxebis<br />

mozidviTa da sameurveo sabWosa<br />

da administraciis erToblivi<br />

proeqtebiT gaxda SesaZlebeli.<br />

`maswavleblis~ Jurnalistebs megzuroba<br />

direqtorma, flora iusubovam<br />

da istoriis maswavlebelma,<br />

nodar qavTaraZem gagviwies.<br />

isini amboben, rom skolaSi<br />

fasiani wreebi ar aris da arc<br />

Semowirulobas iReben regularulad.<br />

pirveli saCuqari, romelic<br />

am saganmanaTleblo dawesebulebam<br />

miRo, is 15 kompiuteri<br />

iyo, `irmis naxtomis~ farglebSi<br />

rom gadaecaT.<br />

`Cven mdidari skola ar varT da<br />

arc didi biujeti gvaqvs, amitom<br />

skolis keTilmowyobas saskolo<br />

konkursebSi monawileobiT vcdilobT~,<br />

_ ambobs direqtori. misi<br />

azriT, swori menejmentiTa da prioritetebis<br />

zustad gansazRvriT<br />

SesaZlebelia sasurveli Sedegis<br />

miRweva da swavlis xarisxis gaumjobeseba.<br />

gardabnis me-4 sajaro skolis<br />

erT-erTi donori organizaciaa<br />

‘‘CARE”, romelic sazogadoebrivi<br />

investirebis programas qarTlis<br />

regionSi kompania BP-is dafinansebiT<br />

axorcielebs. misma warmomadgenlebma<br />

regionis skolebi<br />

Seiswavles, dafinanseba ki im<br />

saganmanaTleblo dawesebulebebs<br />

gamouyves, romlebmac mkafiod<br />

Camoyalibebuli prioritetebi<br />

warudgines da proeqtis ganxorcielebaSi<br />

sakuTari wvlilic<br />

Seitanes. gardabnis rusuli<br />

skola maT ricxvSi aRmoCnda.<br />

`gadawyvetilebis miRebisas Cven-<br />

Tvis mTavaria, rom, rac SeiZleba,<br />

metma bavSvma isargeblos dafinansebiT.<br />

proeqtis farglebSi<br />

SeZenili teqnika da literatura<br />

mTeli skolis sakuTreba unda<br />

gaxdes. warmodgenili proeqtebi<br />

Cveni organizaciis miznebs unda<br />

Seesabamebodes. es skola ki metad<br />

gaxsnili aRmoCnda TanamSromlobisTvis~,<br />

_ ambobs saerTaSoriso<br />

organizaciis warmomadgeneli<br />

megi tabataZe.<br />

`gadavwviteT, pirvel etapze skolis<br />

biblioTeka gagveaxlebina.<br />

biblioTeka gavaremonteT da mas<br />

samkiTxvelo darbazi davumateT.<br />

2 aTasi laris Rirebulebis sabavSvo<br />

literaturac SeviZineT.<br />

samkiTxvelos amoqmedebis Semdeg<br />

donori organizaciis warmomadgenelebi<br />

yovelTviurad amowmeben,<br />

ramdenad sargebloben bav-<br />

Svebi am wignebiT~, _ ambobs flora<br />

iusubova da qarTuli <strong>enis</strong> kabinetisaken<br />

mivyavarT. `raionis<br />

mosaxleoba swavlis gasagrZeleblad<br />

Svilebis saqarTveloSi datovebas<br />

cdilobs. erTi mxriv,<br />

studentebis finansuri uzrunvelyofa<br />

aq ufro advilia, vidre<br />

maT eTnikur samSobloSi. meore<br />

mxriv ki, saqarTveloSi miRebuli<br />

umaRlesi ganaTleba metad perspeqtiulia<br />

da samsaxuris Sovnac<br />

ufro advilia. qarTuli <strong>enis</strong>admi<br />

gazrdili interesis gamo vecadeT,<br />

es kabineti maqsimalurad<br />

komfortuli yofiliyo moswavleebisTvis~.<br />

kabinetSi satelituri antenaa damontaJebuli<br />

da bavSvebi qarTul<br />

telearxebs uyureben. qarTuli<br />

<strong>enis</strong> maswavlebeli, ema liparteliani<br />

yveba: `xSirad vusmenT msaxiob<br />

gogi xarabaZes, romelic qar-<br />

Tul literaturul nawarmoebebs<br />

kiTxulobs. gvaqvs mxatvruli<br />

literatura da leqsikonebic~.<br />

rusulenovan skolaSi qarTuli<br />

seqtoric gaixsna.<br />

qarTuli <strong>enis</strong> kabinetis garda, skolaSi<br />

<strong>inglisuri</strong> <strong>enis</strong> kabinetic<br />

moqmedebs. wels axali prioritetebic<br />

ganisazRvra, maT Soris,<br />

sazogadoebrivi mecnierebebis<br />

swavlebis xelSewyoba. amjerad<br />

istoriis maswavlebeli migviZRvis<br />

morigi proeqtis farglebSi garemontebuli<br />

klasisken, romelic<br />

axali TvalsaCinoebebiT da saWiro<br />

literaturiT aris gamdidrebuli.<br />

asevea mowyobili geografiis<br />

kabinetic.<br />

skolaSi sakuTari ekoklubic aqvT.<br />

maswavleblebis daxmarebiT, bavSvebi<br />

Tavad muSaoben garemosdacviT<br />

proeqtebze. ekoklubis wevrebma<br />

ukve araerTi aqcia Caatares<br />

_ xeebi darges da SeaTeTres,<br />

martyofis monastris ezo daasufTaves.<br />

axali ideebis ganxorcielebazec<br />

fiqroben.<br />

rogorc wesi, skola sakuTar Tavze<br />

proeqtis 25%-iani Tanadafinansebis<br />

valdebulebas iRebs. `bunebrivia,<br />

imdeni Tanxa, romelic<br />

aTasobiT laris Rirebulebis<br />

proeqtis 25%-s Seadgens, skolas<br />

ar aqvs. amitom SevecadeT, es Tanxa<br />

sakuTari SromiT agvenazRaurebina.<br />

fuli, romelic, proeqtis<br />

mixedviT, fizikur samuSaoze unda<br />

daxarjuliyo, Cveni moswavleebis<br />

mSoblebma dazoges _ saqme<br />

ufasod Seasrules. Rebavdnen, lesavdnen<br />

da masalebis transportirebasac<br />

eweodnen _ am yvelafers<br />

xom anazRaureba sWirdeba.<br />

ase davakmayofileT damfinanseblebis<br />

pirobebi~, _ ganmartavs<br />

flora iusubova.<br />

`ar vtovebT arcerT konkurss,<br />

romelic skolebisaTvis cxaddeba<br />

_ Tu ver gavimarjvebT, monawileobas<br />

mainc miviRebT da Zalebs<br />

movsinjavT. arcerT SesaZleblobaze<br />

uars ar vityviT~, _<br />

es skolis sameurveo sabWos<br />

ganwyobaa.


50 klasi<br />

gakveTili<br />

mwvane xaliCaze<br />

nino elbaqiZe,<br />

Teona lodia<br />

treningi Temaze `moswavleze orientirebuli swavleba _<br />

inkluziuri ganaTleba~, evrosabWos iniciativiT, germaniaSi,<br />

qalaq maisenSi Catarda. qarTveli eqspertebi _ nino elbaqiZe<br />

da Teona lodia, programis praqtikuli nawilis farglebSi,<br />

erT-erT germanul skolaSi dawyebiTi safexuris<br />

gakveTilebs daeswrnen. amboben, rom gakveTilma, romelic<br />

`maswavleblisTvis~ aRweres, maTze gansakuTrebuli<br />

STabeWdileba moaxdina.<br />

rigiTi skola, Cveulebrivi garemo<br />

_ aseTi saqarTveloSic xSirad<br />

SegxvdebaT. bavSvebis namuSevrebiT<br />

mofenili TeTri kedlebi da<br />

TvalsaCino adgilas gamokruli<br />

sagakveTilo wesebi. rigebad Camwkrivebuli<br />

merxebi, maswavleblis<br />

mSvidi, gawonasworebuli xma<br />

da aseTive mSvidi atmosfero.<br />

saklaso oTaxis erT kuTxeSi<br />

mwvane xaliCaa gaSlili.<br />

zari daireka da bavSvebi saklaso<br />

oTaxSi Semovidnen, yvelam Tavisi<br />

adgili daikava. maswavlebeli<br />

maT miesalma da gakveTilis gegma<br />

gaacno. `Tavidan xaliCaze<br />

vivarjiSebT~, _ Tqva man. bavSvebi<br />

wreSi mokalaTdnen da maswavlebelic<br />

maTTan erTad dajda xaliCaze.<br />

mokle, martivi da zusti<br />

instruqciis Semdeg maTTvis<br />

cxadi xdeba, ra unda gaakeTon.


N1, 2009 51<br />

winaswar momzadebul baraTebze<br />

martivi winadadebebia Camowerili,<br />

sxvadasxva pirsa da ricxvSi<br />

mocemuli gansxvavebulfuZiani<br />

zmnebiT. TiTo moswavles TiTo<br />

baraTi ergo. maswavlebeli bara-<br />

Tebze dawerili amocanebis kiTxvas<br />

Seudga. davaleba aseTia: ipoveT<br />

zmna, romelic mesame pirSi,<br />

mxolobiT ricxvSi, awmyo dro-<br />

Sia da mis fuZeSi ori aso m-ia.<br />

moswavle, romelsac am amocanis<br />

pasuxi aRmoaCndeba, uxmaurod<br />

debs baraTs wris SuagulSi. bolos,<br />

roca maswavlebels erTi<br />

amocana darCa, aRmoCnda, rom<br />

erTaderTi moswavlis xelSi Ser-<br />

Cenili baraTi amocanas ar Seesatyviseboda.<br />

Cans, viRac Secda.<br />

bavSvebi Tavadve pouloben Secdomas.<br />

Semdegi savarjiSo zmnebSi saer-<br />

To asoebis aRmoCenas exeba. moswavleebma<br />

daajgufes zmnebi, romelTa<br />

fuZeSi ori m, ori l da<br />

ori n ipoves (aseTia germanulSi:<br />

sammeln, nennen, rollen). bavSvebma<br />

Seqmnes e.w. ojaxebi, romlebSic<br />

erTnairi asoebis Semcveli sityvebi<br />

gaaerTianes. isini davalebas<br />

enTuziazmiT ekidebian da Cans,<br />

rom am samuSaos didi siamovnebiT<br />

asruleben. bolos bavSvebs urigdebaT<br />

igive amocanebi, romlebsac<br />

rigrigobiT kiTxuloben da<br />

wridan Sesabamis baraTs iReben.<br />

varjiSis dasasruls baraTebs<br />

uxmaurod aTavseben yuTSi.<br />

moswavleebma merxebTan gadainacvles<br />

da maswavlebelma maTi yuradReba<br />

dafaze, winaswar momzadebul<br />

cxrilze gadaitana. isini<br />

individualurad muSaoben rveulebSi<br />

_ Sesabamisi zmnebi cxril-<br />

Si unda moaTavson. amisTvis maT<br />

ramdenime wuTi aqvT. Semdeg ki<br />

Sesrulebuli samuSao dafaze<br />

rigrigobiT gadaaqvT. bolos<br />

TiToeul moswavles dro eZleva<br />

imisTvis, rom dafaze Sesrulebulis<br />

mixedviT Tavad gansazRvros,<br />

Tu ramdenad gaarTva Tavi<br />

davalebas.<br />

axla wyvilebis muSaobis dro dgeba.<br />

moswavleebma calkeuli sityvebisagan<br />

winadadebebi unda aawyon.<br />

maswavlebels aqac winaswar<br />

aqvs momzadebuli saWiro masala:<br />

did yuTSi moTavsebuli patara<br />

yuTebi, romlebsac saxuravze<br />

lurji da wiTeli wertilebi<br />

aqvs. am detals yuradRebas arc<br />

mivaqcevdiT, rom ara maswavleblis<br />

instruqcia: Turme lurji<br />

wertili martiv davalebas, xolo<br />

wiTeli SedarebiT rTuls niSnavs.<br />

wyvilebma TviTon unda gadawyviton,<br />

rTuls airCeven, Tu martivs.<br />

moswavleebma awyobili winadadebebi<br />

rveulSi unda Caweron. jgufuri<br />

muSaoba xmaurs iwvevs. bav-<br />

Svebi saubroben, bWoben, versiebs<br />

adareben. es saqmiani xmauria da<br />

maswavlebeli maT SeniSvnas ar<br />

aZlevs, magram roca jgufSi mu-<br />

Saobis dro sruldeba, is moswavleebs<br />

siCumisaken mouwodebs. misi<br />

xma ufro dabalia, vidre saerTo<br />

xmauri, magram igi JestikulaciiT<br />

aniSnebs jgufs, rom<br />

muSaoba dasrulebulia. bavSvebma<br />

winadadebebis sakuTari versiebi<br />

warmoadgines.<br />

da bolo davaleba: moswavleebma<br />

awyobili winadadebebi warsul<br />

droSi unda gadaiyvanon. isini<br />

warsul droSi gadayvanil winadadebebs<br />

jer rveulSi weren,<br />

Semdeg ki klasis winaSe warmoadgenen.<br />

maswavlebeli moswavleebs gakveTilis<br />

dasasrulis moaxloebas<br />

amcnobs. SekiTxvaze, Tu ra iyo<br />

dRes gansakuTrebiT mniSvnelovani<br />

da ras gaiTvaliswineben SemdegSi,<br />

is gansxvavebul pasuxebs<br />

iRebs bavSvebisgan.<br />

moswavleebs am gakveTilze damoukideblad<br />

da jgufurad muSaobis,<br />

TviTSefasebisa da arCevanis,<br />

sagakveTilo aqtivobaSi monawileobis<br />

SesaZlebloba aqvT.<br />

maswavleblis mxridan zusti da<br />

martivi instruqciebi yoveli savarjiSos<br />

dasawyisSi ismis. xSir<br />

SemTxvevaSi, miniSnebebisTvis<br />

gamoyenebulia Jestebic. umiznod<br />

gaflanguli arcerTi wuTi, arc-<br />

Tu didi resursi, mxolod maswavleblis<br />

mier gakveTilis mosamzadeblad<br />

daxarjuli dro.<br />

SesaZloa, am gakveTilSi araferia<br />

gansakuTrebuli. rigiTi mecadineoba<br />

Cveulebriv skolaSi. Tumca,<br />

45 wuTi ise gadis, rom verc<br />

grZnob.


52<br />

werili `maswavlebels~<br />

- mxareTmcodneobis muzeumi<br />

Cemi istoria<br />

skolaSi<br />

mixeil gogataSvili<br />

mixeil gogataSvili<br />

_ maswavlebeli da<br />

mxareTmcodnea.<br />

saqarTvelos pedagogiur<br />

mecnierebaTa akademiis<br />

mklevar pedagogTa<br />

centris wevri da<br />

damsaxurebuli<br />

maswavlebeli, saCxeris<br />

sapatio moqalaqe da<br />

Rirsebis medlis<br />

kavaleria. qoreTis<br />

saSualo skolis<br />

mxareTmcodneobis<br />

muzeumi, romlis<br />

eqsponatebs skolis<br />

moswavleebi da<br />

maswavlebelebi naxevar<br />

saukuneze met xans<br />

agrovebdnen,<br />

misi iniciativiT<br />

Seiqmna. batoni mixeili<br />

77 wlisaa, dResac<br />

qoreTSi cxovrobs<br />

da muzeumis Seqmnis<br />

istorias<br />

`maswavlebels~<br />

mouTxrobs.<br />

muzeumis istoria didi xnis win<br />

daiwyo _ brinjaos samajuriT,<br />

qinZisTaviT, ramodenime monetiT<br />

da kaJis isrispirebiT.<br />

1948 wels saCxeris raionis sofel<br />

qoreTis saSualo skolaSi<br />

istoriis maswavleblad daviwye<br />

muSaoba da gadavwyvite, moswavleebTan<br />

erTad mxareTmcodneobis<br />

muzeumi momewyo. Cemma SeTavazebam<br />

bavSvebSi didi interesi<br />

gamoiwvia da isinic eqsponatebis<br />

Segrovebas Seudgnen.<br />

Tavdapirvelad maT ojaxebSi<br />

moiZies arqeologiuri da eTnografiuli<br />

nivTebi, romelTa<br />

ricxvma male 200-s gadaaWarba.<br />

moswavleebma sakuTari xeliT<br />

daamzades sami minis yuTi TvalsaCinoebebis<br />

gamosafenad. eqsponatebi<br />

saTanado warwerebiT<br />

skolis SemosasvlelSi moTavsda.<br />

es patara gamofena mxareTmcodneobis<br />

muzeumis daarsebis safuZveli<br />

gaxda.<br />

Semdeg turistuli inventaric<br />

SeviZineT: karvebi, saZile tomrebi,<br />

zurgCanTebi, samTo joxebi<br />

da mSobliuri kuTxis Seswavlis<br />

mizniT, turistuli laSqrobebisa<br />

da eqskursiebis mowyoba daviwyeT.<br />

sagamofeno kuTxe dRi-<br />

TidRe axali eqsponatebiT mdidrdeboda.<br />

male mas erTi saklaso<br />

oTaxic davuTmeT da muzeumad<br />

vaqcieT. eqsponatebs gakveTilebze<br />

TvalsaCinoebad viyenebdiT.<br />

dRes Tanamedrove standartebiT<br />

mowyobili muzeumi erT did darbazsa<br />

da or saskolo oTaxSia gan-<br />

Tavsebuli. mis masStabebsa da Sinaarsze<br />

misive seqciebi SegiqmniT<br />

warmodgenas. 8 seqciaSi (geologiis,<br />

paleontologiis, qvis xanis,<br />

rkinis xanis, eTnografiis, numizmatikis,<br />

xelnawerebis da Zveli<br />

nabeWdi wignebis) 10 aTasi eqsponatia<br />

Tavmoyrili. cnobili arqeologi,<br />

amave skolis aRzrdili<br />

da antikuri qalaqis, sairixis<br />

aRmomCeni, profesori jurxa nadiraZe<br />

ase werda am muzeumis Sesaxeb:<br />

`qoreTeli bavSvebis da maswavleblebis<br />

naRvawma didi interesi<br />

gamoiwvia. mkvlevarebma maT<br />

Segrovebul masalebze wignebi gamoaqveynes<br />

da samecniero naSromebi<br />

Seqmnes. qoreTis skolaSi daculma<br />

araerTma nivTma, mkvlevarebs<br />

xeli Seuwyo axali arqeologiuri<br />

Zeglebis mokvlevasa<br />

da SeswavlaSi. mis fondebSi daculi<br />

zogierTi wigni nebismier<br />

muzeums daamSvenebda~.


N1, 2009 53<br />

skolis moswavleebi mxolod eqsponatebis<br />

Semgroveblebi ar arian.<br />

maswavleblebis xelmZRvanelobiT,<br />

isini swavloben da amuSaveben<br />

muzeumis eqsponatebs, akeTeben<br />

Canaxatebs, fotopirebs, awyoben<br />

da aformeben stendebs, ugzavnian<br />

cnobebs saTanado samecniero<br />

dawesebulebebs, weren referatebs<br />

da monawileoben respublikur<br />

konferenciebSi, SekrebebSi,<br />

gamofenebsa da konkursebSi. Cveni<br />

skolis moswavleebma eTnografTa<br />

da anTropologTa msoflio kongresSi<br />

orjer miiRes monawileoba<br />

_ moskovsa da tokioSi.<br />

qarTuli mecniereba maT aRmoCenebiT<br />

gaamdidres. ukve aRricxulia<br />

moswavleebis napovni 20-ze<br />

meti arqeologiuri Zegli, qvis<br />

xanis adamianTa sadgom-saxelosno,<br />

nasadgomari mRvime da sxvadasxva<br />

tipis samarovnebi. mecnierebma<br />

bevri maTgani ukve gaTxares<br />

da Seiswavles. am procesSi mozardebic<br />

monawileobdnen.<br />

roca moswavles maswavlebeli Tavidanve<br />

aRuZravs interess, gamoumuSavebs<br />

dakvirvebis, kvleva-Ziebis<br />

unarebs, isini cxra mTas iqiT<br />

ki aRar eZeben saswaulebs, aramed<br />

mSobliur sanaxebSi pouloben<br />

da sixaruls sxvebsac<br />

uziareben.


54<br />

recenzia<br />

me vswavlob kiTxvas<br />

nino beselia<br />

norvegiis ltolvilTa sabWos<br />

ganaTlebis programebis oficeri<br />

nino beselia damwyebi mkiTxvelisTvis gankuTvnil<br />

axal gamocemebs mimoixilavs<br />

civilizaciis istoriis yvela etapze da gansakuTrebiT,<br />

dRes _ informaciulad swrafad cvalebad<br />

garemoSi _ wignierebis mniSvneloba sul ufro izrdeba.<br />

msoflios mraval qveyanaSi, maT Soris saqarTveloSi,<br />

kiTxvis unaris ganviTareba ganaTlebis<br />

reformis mniSvnelovan komponentad iTvleba.<br />

kargi mkiTxvelis aRsazrdelad da kiTxvis motivaciis<br />

asamaRleblad sasurvelia mozardisTvis literaturis<br />

farTo arCevanis SeTavazeba. gemovnebiani<br />

mkiTxveli erT-or weliwadSi ver Camoyalibdeba,<br />

miT ufro mwiri sabavSvo literaturis fonze.<br />

kiTxvis unaris gasaviTareblad moswavlem mravali<br />

sxvadasxva tipis da Janris wigni unda ikiTxos da<br />

ara did krebulSi Tavmoyrili nawarmoebebi.<br />

damwyeb mkiTxvels patara, lamazad ilustrirebuli<br />

wigni ufro izidavs, romlis wakiTxvasac naxevar<br />

saaTze meti ar sWirdeba. amgvari wignebi kiTxvis<br />

motivacias zrdis da xels uwyobs mozardis karg<br />

mkiTxvelad Camoyalibebas.<br />

bolo wlebSi uamravi sabavSvo wigni gamoica saqar-<br />

TveloSi, magram maTi umravlesoba kiTxvis sakmaod<br />

ganviTarebul unars moiTxovs. samwuxarod, aqamde<br />

damwyeb mkiTxvelebze TiTqmis aravin zrunavda.<br />

mecnieruli gamokvlevebia gaTvaliswinebuli. seria<br />

4 safexurisagan Sedgeba. I da I I safexuri pirveli<br />

klasis moswavleebisTvis aris gankuTvnili, I I I da IV<br />

ki _ meoreklaselTaTvis. masSi Sesulia rogorc<br />

naTargmni, aseve originaluri nawarmoebebi. patara<br />

mkiTxveli anbanis SeswavlisTanave SeZlebs ara mxolod<br />

momcro teqstebis gacnobas, aramed `mTeli<br />

wignis~ wakiTxvas, romelSic saintereso ambavi<br />

martivi, sada eniT aris gadmocemuli da lamazad<br />

dasuraTebuli.<br />

es oTxsafexuriani programa isea Sedgenili, rom<br />

moswavle TandaTanobiT gadadis martivi teqstidan<br />

rTulze. yvela maTgans gansazRvruli moculoba<br />

aqvs. TandaTan rTuldeba leqsika da sintaqsic.<br />

sakiTxavi masalis garTulebasTan erTad bavSvi<br />

nel-nela eufleba kiTxvis teqnikas. oTxive safexuris<br />

wignebSi Temebisa da Janrebis mravalferovnebaa,<br />

rac saSualebas aZlevs bavSvs, misTvis saintereso<br />

nawarmoebi waikiTxos.<br />

yovel safexurze wignebs erTi feris yua aqvT, rac<br />

bevrad gauadvilebs maswavleblebs, biblioTekarebsa<br />

da mSoblebs maT dajgufebas, biblioTekaSi organizebulad<br />

moTavsebas da bavSvisTvis Sesabamisi<br />

sakiTxavis SerCevas.<br />

axlaxan bakur sulakauris gamomcemlobam wignebis<br />

seria moamzada damwyebi mkiTxvelisTvis _ „me<br />

vswavlob kiTxvas~, romelSic zemoT CamoTvlili<br />

yvela moTxovna da wera-kiTxvis swavlebis uaxlesi<br />

savarjiSoebi ki daexmareba mozardebs kiTxvisTvis<br />

saWiro unar-Cvevebis CamoyalibebaSi, yuradRebis<br />

koncentraciis, moTxrobili ambis gaazrebis,<br />

analizis da sxva unarebis ganviTarebaSi.


esursebi<br />

N1, 2009 55<br />

demokratiis gakveTili<br />

rogor funqcionirebs saxlmwifo da sazogadoebrivi<br />

institutebi saqarTveloSi _ sakanonmdeblo da sasamarTlo<br />

xelisuflebis, mediis yoveldRiur saqmianobas moswavleebi<br />

adgilze gaecnobian da sakuTar kiTxvebze pasuxebs pirveli<br />

pirebisagan moismenen. im SemTxvevaSi, Tu klasTan erTad...<br />

waxvalT eqskursiaze.<br />

saqarTvelos<br />

parlamenti<br />

parlamentis Senobis<br />

daTvaliereba, sakomiteto<br />

da plenarul sxdomebze<br />

daswreba da umaRlesi<br />

sakanonmdeblo<br />

organos ZiriTadi saqmianobisa da struqturis<br />

gacnoba skolis moswavleebs parlamentSi sainformacio<br />

turis farglebSi SuZliaT. skolis moswavleebis<br />

jgufs parlamentSi sazogadoebasTan ur-<br />

TierTobis ganyofilebis TanamSromlebi gauZRvebian.<br />

eqskursiis farglebSi mozardebi sakomiteto<br />

mosm<strong>enis</strong>, plenarul sxdomaTa, konstituciis da<br />

SoTa rusTasTavis darbazebs, aseve dRemde Semor-<br />

Cenil, Zvel senakebSi gaxsnil xarebis saxelobis<br />

samlocvelos moinaxuleben. `vizitorTa programas~<br />

saqarTvelos parlamentis sazogadoebasTan urTierTobis<br />

ganyofileba axorcielebs da masSi monawileoba,<br />

asakis miuxedavad, nebismier msurvels<br />

SeuZlia.<br />

Tu parlamentSi stumrobas gadawyvetT, damatebiTi<br />

informaciisaTvis daukavSirdiT parlaments sazogadoebasTan<br />

urTierTobis ganyofilebas misamarTze:<br />

saqarTvelos parlamenti, rusTavelis<br />

N8 tel: 28 17 30; el.fosta: pr@parliament.ge; sakontaqto<br />

pirebi: lela patarava 877 51 77 88 an lela<br />

papuaSvili 893 64 14 64. www.parliament.ge;<br />

www.teens.parliament.ge<br />

saqarTvelos<br />

uzenaesi<br />

sasamarTlo<br />

saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos<br />

Senobis istoriis<br />

gacnoba moswavleebs<br />

sasamarTloSi<br />

eqskursiis farglebSi SeuZliaT. uzenaesi sasamarTlos<br />

rolsa da funqciebs maT sasamarTlos<br />

TanamSromeli gaacnobs da gasageb enaze miawvdis<br />

im elementarul samarTlebriv codnas, rac moswavleebs<br />

qveynis samarTlebrivi mowyobisa da sasamarTlo<br />

sistemis muSaobis Sesaxeb unda hqondeT.<br />

45 wuTiani eqskursiis Semdeg moswavleebs uzenaesi<br />

sasamarTlos Tavmjdomare an misi erT-erTi moadgile<br />

Sexvdeba da pirdapiri dialogis reJimSi moswavleebis<br />

mier dasmul SekiTxvebs upasuxebs.<br />

sakontaqto telefonebi: 99 70 01, nana vasaZe an qe-<br />

Tevan tyeSelaSvili; 877 14 99 32 guliko orToiZe.<br />

telekompania<br />

`rusTavi 2~<br />

skolis moswavleebs samauwyeblo<br />

kompania `rus-<br />

Tavi 2~ centralur<br />

ofisSi turs sTavazobs,<br />

romlis farglebSic maT televiziis ganyofilebebis,<br />

saeTeroebis, studiebis daTvaliereba<br />

SeuZliaT; bavSvebi im adgilebsac moinaxuleben,<br />

sadac yvelasaTvis kargad nacnobi satelevizio<br />

programebi iqmneba, Sexvdebian kompaniis menejerebsa<br />

da satelevizio gadacemebis wamyvanebs. mozardebi<br />

daaTvaliereben sainformacio samsaxuris<br />

samontaJoebs da daeswrebian `kurieris~ muSaobas<br />

pirdapiri eTerSi. programis xangrZlivoba 1 saaTia<br />

da mas `rusTavi 2~-is turmenejeri uZRveba.<br />

turebi SabaTobiT ewyoba da aucilebelia registraciis<br />

gavla `rusTavi 2~-is oficialur vebgverdze<br />

http://tour.rustavi2.com. damatebiTi informaciisaTvis<br />

darekeT 20 11 11. `rusTavi 2~-is turi ufasoa da<br />

masSi monawileoba dainteresebul moswavleTa<br />

Tu studentTa nebismier jgufs SeuZlia.


56<br />

bolo sityva<br />

lela samniaSvili<br />

Tu drois manqanis<br />

marTva gvsurs<br />

maswavlebelTa profesiuli<br />

ganviTarebis centri<br />

sityvebs saukuneebis manZilze erTgvari `drois<br />

manqanis~ funqcia hqonda. wera-kiTxvis codna<br />

swored am manqanis marTvis SesaZleblobas iZleoda<br />

_ informaciis gagzavnis da miRebisa saukunidan<br />

saukuneSi da erTi geografiuli wertilidan meoreSi.<br />

wignieri adamiani iolad axerxebda `mogzaurobas~<br />

sakuTar drosa da warsulSi, sakuTar qveyanaSi,<br />

da msoflioSi. enebis gansxvavebulobisa da Targmanis<br />

sirTuleebis miuxedavad, am wignieri adamianebis<br />

mogzaurobis Sedegia, rom dRes informaciul saukuneSi<br />

vcxovrobT. Tanamedroveoba informaciis uTvalav<br />

wyarosa da uwyvet nakads moicavs. am nakadSi<br />

saWiro informaciis moZebna da gadamuSaveba wignieri<br />

adamianisaTvisac ki rTulia da gansakuTrebul<br />

unarebs iTxovs. rogor unda vaswavloT axal Taobebs<br />

am urTulesi konstruqciis `manqanis~ marTva rogori<br />

farToc ar unda iyos wignierebis Tanamedrove<br />

cneba, marTvis principi erTia _ bavSvebs pirvel<br />

rigSi wera da rac mTavaria, kiTxva unda vaswavloT.<br />

me-19 saukunis dasawyisis saqarTveloSi nebismieri,<br />

visac wera-kiTxva SeeZlo, wignierad CaiTvleboda.<br />

albaT iakob gogebaSvils wera-kiTxvis mcodne qarTvelTa<br />

Sesaxeb dRevandeli statistika Zalian gaaxarebda.<br />

Tumca wigniereba dRes codnis dinamiurad<br />

dagrovebasa da gamoyenebas gulisxmobs.<br />

saganmanaTleblo miRwevebis Sefasebis saerTaSoriso<br />

asociaciisa da gamocdebis erovnuli centris mier<br />

Catarebuli kvlevebis SedegebiT Tu vimsjelebT, saqarTvelos<br />

skolebSi, wignierebis kuTxiT, arcTu<br />

saxarbielo Sedegebia. 9-10 wlis mozardebis wignierebis<br />

donis Seswavlam (PIRLS) aCvena, rom qarTvel<br />

moswavleTa mxolod 1% aRwevs TanatolTa Soris wignierebaSi<br />

saerTaSorisod dadgenil umaRles safexurs.<br />

anders Cideniuss, me-18 saukunis finel ganmanaTlebels,<br />

Cvens droSi mogzauroba rom SesZleboda, misi<br />

imedebi metad gamarTldeboda, vidre iakob gogebaSvilisa.<br />

kvlevis SedegebiT, fineli bavSvebi msoflioSi<br />

pirvel adgilze arian wignierebis TvalsazrisiT.<br />

90-iani wlebidan moyolebuli, ganaTlebis reforma<br />

fineTSi, sxva aspeqtebTan erTad, mozardebSi kiTxvis<br />

unaris ganviTarebaze iyo orientirebuli, ris Sedegadac<br />

mozardebis zogadi wignierebis done amaRlda.<br />

`finur saocrebas~ TviTon finelebi kiTxvis maRal<br />

kulturas umadlian: didia gamomcemlobebisa da Jurnal-gazeTebis<br />

roli, arsebobs sajaro biblioTekebis<br />

qseli (isini mWidrod TanamSromloben skoleb-<br />

Tan, moswavleebs wignebis SerCevaSi exmarebian), bav-<br />

Svebi swavloben gamarTuli teqsturi gzavnilebis<br />

miRebas, Seqmnasa da gagzavnas internetis meSveobiT.<br />

erovnuli saswavlo gegma maswavlebelTa mier swavlebis<br />

meTodebisa da masalis Tavisufali SerCevis<br />

princips emyareba. maswavleblebi klasgareSe kiTxvis<br />

kampaniebs ewevian.<br />

wignierebis dabali done saqarTveloSi pirdapir kav-<br />

SirSia, erTi mxriv, maswavleblebis momzadebis sakiTxTan<br />

da meore mxriv, ufro farTo sazogadoebriv<br />

problemasTan _ wignierebis rolis arasaTanado SefasebasTan.<br />

saskolo da sajaro biblioTekebis mZime<br />

mdgomareoba imis erT-erT mizezad SeiZleba CaiTvalos,<br />

rom qarTuli <strong>enis</strong>a da literaturis maswavleblebs<br />

uWirT sakuTar profesiul ganviTarebaze<br />

zrunva. ar vgulisxmob maT mier specialuri treningebis<br />

gavlas an konferenciebSi monawileobas. isini,<br />

ubralod, naklebad ecnobian Tanamedrove literaturul<br />

procesebs, rogorc qarTuls, aseve ucxours.<br />

maSin, rodesac saqarTveloSi sagamomcemlo da mTargmnelobiTi<br />

saqme nela, magram mainc viTardeba, aucilebelia<br />

literaturis maswavleblebisaTvis, erTi<br />

mxriv, Sesabamisi pirobebis Seqmna (biblioTekebis<br />

xelSewyoba), raTa am procesebs mihyvnen; meore mxriv<br />

ki, maswavleblebis mier sakuTari profesiuli valdebulebis<br />

bolomde gacnobiereba. rogorc Cans, fineli<br />

maswavleblebi da mSoblebi axerxeben bavSvebis<br />

darwmunebas imaSi, rom wera-kiTxvis dauflebiT<br />

isini drois manqanis marTvasa da cxovrebaSi warmatebiT<br />

mogzaurobas SeZleben. Cveni bavSvebic<br />

rom davarwmunoT, amis jer Tavad unda<br />

gvjerodes.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!