08.01.2015 Views

rkfcb

rkfcb

rkfcb

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

ÌÀÓßÀÅËÄÁÄËÉ<br />

Jurnali<br />

acxadebs konkurss!<br />

CaerTeT<br />

konkursSi!<br />

gagviziareT<br />

Tqveni gamocdileba!<br />

saukeTeso gakveTili<br />

samoqalaqo ganaTlebaSi!<br />

gamogvigzavneT gakveTilis gegma,<br />

TvalsaCinoebebi da savarjiSoebi!<br />

saukeTeso gakveTilebis avtorebi saCuqrad miiReben<br />

Jurnal `maswavleblis~ erTwlian xelmoweras da<br />

maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis centris<br />

gamocemebis srul kompleqts!<br />

konkursis daskvniT etapze sami saukeTeso gakveTili<br />

gamovlindeba.<br />

gakveTilebis gegmebi Jurnal `maswavleblis~<br />

momdevno nomrebSi daibeWdeba!<br />

sakonkurso masala mogvawodeT qvemoT miTiTebul misamarTze<br />

an gamoagzavneT el.fostis saSualebiT:<br />

maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis centri<br />

Tbilisi 0102, dimitri uznaZis 52, tel: (+995 32) 95 13 95 faqsi: (+995 32) 95 58 36 el. fostiT: info@tpdc.ge<br />

www.tpdc.ge


SeiZineT<br />

Jurnali<br />

ÌÀÓßÀÅËÄÁÄËÉ<br />

moikiTxeT<br />

gamoiwereT<br />

Tqveni Jurnali TbilisSi, `macne~-s da `planeta forte~-s sacalo vaWrobis<br />

jixurebSi! saqarTvelos regionebSi ki ss `saqpresas~ jixurebSi!<br />

Jurnali `maswavalebeli~ saqarTvelos regionebSi!<br />

Tbilissa da saqarTvelos regionebSi<br />

Jurnal `maswavlebelze~ xelmoweris gasaformeblad mimarTeT `saqpresas~ da miiReT Tqveni<br />

`maswavlebeli~ Tqvens mier miTiTebul misamarTze yovel or TveSi erTxel!<br />

angariSsworeba SesaZlebelia rogorc naRdi, aseve unaRdo angarisSwrebiT.<br />

xelmowera eqvsi TviT _ 6 lari.<br />

saqarTvelos regionebSi Jurnal `maswavleblis~<br />

gamowera SegiZliaT ss `saqpresas~ filialebSi Semdeg misamarTebze:<br />

baTumi<br />

memed abaSiZis #33 (fostis Senoba)<br />

aWarpresa, 7 22 42;<br />

axalgori Tavisuflebis moedani #8, 4 26 78;<br />

adigeni Tamar mefis q. #12, 51 59 05; 877 97 90 20;<br />

abaSa Tavisuflebis moedani #56, 9 12 26; 877 97 90 13;<br />

ambrolauri m. kostavas q. #2, 2 15 16; 877 97 90 37;<br />

aspinZa rusTavelis q. #10, 9 10 26;<br />

axalqalaqi miqoianis q. #15, 51 59 05; 877 97 90 20;<br />

axalcixe dedaenis q. #3, 2 03 13; 877 97 90 16;<br />

axmeta leseliZis q. #3, 2 14 65; 877 97 90 17;<br />

bolnisi sulxan-saba orbelianis q. #50, 2 21 50;<br />

877 97 90 19;<br />

borjomi rusTavelis q. #103, 2 21 15; 877 97 90 28;<br />

baRdaTi vaJa fSavelas q. #2, 21 01; 877 97 90 18;<br />

gori stalinis gamziri #15, 2 21 41; 877 97 90 22;<br />

gardabani daviT aRmaSeneblis q. #74, 877 97 90 21;<br />

gurjaani Tavisuflebis q. #7, 2 08 57; 877 97 90 64;<br />

dmanisi wminda ninos q. #46, 2 10 61;<br />

dedofliswyaro rusTavelis q. #53, 2 29 76; 877 97 90 23;<br />

duSeTi stalinis q. #21, 2 16 02; 877 97 90 25;<br />

vani WavWavaZis q. #43, 2 15 72; 877 97 90 26;<br />

zestafoni daviT aRmaSeneblis q. #21, 5 28 53; 877 97 90 27;<br />

zugdidi rusTavelis q. #92, 2 29 11; 2 35 95; 877 97 90 03;<br />

Telavi m. kostavas q. #10, 3 12 31; 877 97 90 02;<br />

Terjola rusTavelis q. #63, 2 11 12; 877 97 90 71;<br />

TeTriwyaro Tamar dedoflis q. #20, 2 29 98; 877 97 90 32;<br />

TianeTi laSaris q. #5, 9 18 46; 877 97 90 33;<br />

kaspi saakaZis q. #1, 2 27 28; 877 97 90 34;<br />

lagodexi 26 maisis q. #6, 2 23 20<br />

lanCxuTi zaal mdinaraZis q. #1, 877 97 90 36;<br />

lentexi daba lentexi, 51 59 05; 877 97 90 20;<br />

martvili Tavisuflebis q. #12, 2 12 26; 877 97 90 38;<br />

marneuli rusTavelis q. #43, 877 97 90 62;<br />

mestia rusTavelis q. #1, 877 97 90 68;<br />

mcxeTa daviT aRmaSeneblis q. #64, 2 09; 877 97 90 39;<br />

ninowminda k. marqsis q. #22<br />

oni daviT aRmaSeneblis moedani #1, 877 97 90 41;<br />

ozurgeTi gogebaSvilis q. #2, 6 59 44; 877 97 90 42;<br />

rusTavi megobrobis gamziri #9, 12 01 55; 877 97 90 08;<br />

sagarejo daviT aRmaSeneblis q. #15, 4 36 92; 877 97 90 43;<br />

samtredia Tamar mefis q. #2, 2 20 52; 877 97 90 44.<br />

saCxere Tavisuflebis q. #5, 2 19 65; 877 97 90 69;<br />

siRnaRi cotne dadianis q. #2, 899 23 19 28;<br />

senaki rusTavelis q. # 253, 877 97 90 46;<br />

tyibuli k. gamsaxurdias q. #53, 2 35 30; 877 97 90 47;<br />

foTi wminda giorgis q. #16, 2 28 48; 877 97 90 48;<br />

quTaisi daviT aRmaSeneblis gamzxiri #24, 7 71 79;<br />

877 97 90 06;<br />

qareli mgalobliSvilis q. #5, 3 13 45; 899 76 69 81;<br />

yazbegi daba yazbegi, 5 20 12; 877 97 90 59;<br />

yvareli ilia WavWavaZis q. #150, 877 97 90 51;<br />

Coxatauri mSvidobis q. #5, 877 97 90 52;<br />

Cxorowyu kostavas q. #5, 2 15 10; 877 97 90 66;<br />

cageri rusTavelis q. #12, 25 12; 877 97 90 53;<br />

wyaltubo rusTavelis q. #6, 2 23 45; 877 97 90 55;<br />

walka leninis q. 68<br />

walenjixa Tbilisis q. #2, 20 62; 877 97 90 54;<br />

xoni gamarjvebis q. #2, 2 14 29; 877 97 90 58;<br />

xobi cotne dadianis q. #86, 22 24; 877 97 90 11;<br />

xaSuri rusTavelis q. #2, 4 20 98; 877 97 90 57;<br />

xaragauli solomon mefis q. #58, 2 12 88<br />

WiaTura ilia WavWavaZis q. #4 5 30 41; 877 97 90 56<br />

xelmoweris pirobebze da TqvenTvis saintereso sxva sakiTxebze detaluri informaciis miReba<br />

SegiZliaT zemoaRniSnul misamarTebze, miTiTebuli telefonebis saSualebiT.<br />

damatebiTi informaciisTvis mogvmarTeT:<br />

ss `saqpresa~<br />

q. Tbilisi, didgoris q. #2 a , xelmoweris samsaxuri: 51-59-05 an 51-60-04;<br />

maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis centri<br />

Tbilisi 0102, dimitri uznaZis 52, tel: (+995 32) 95 13 95 faqsi: (+995 32) 95 58 36 el. fosta: info@tpdc.ge<br />

www.tpdc.ge


edaqtorisgan<br />

Cveni mizania maswavleblis<br />

profesuli zrdis xelSewyoba N3, 2009 1<br />

informirebis, diskusiis<br />

waxalisebisa da gamocdilebis<br />

gaziarebis gziT. Jurnali xels<br />

uwyobs maswavleblis<br />

profesiis popularizacias.<br />

ÌÀÓßÀÅËÄÁÄËÉ<br />

N3, 2009<br />

maswavlebelTa profesiuli<br />

ganviTarebis centris gamocema<br />

profesiuli Jurnali `maswavlebeli~<br />

gamodis or TveSi erTxel<br />

redkolegia:<br />

sofo gorgoZe<br />

paata sirbilaZe<br />

lela samniaSvili<br />

naTia nacvliSvili<br />

Tamar onofrienko<br />

mTavari redaqtori:<br />

xaTuna kveselava<br />

redaqtori: nato ingoroyva<br />

stilisti: irma taveliZe<br />

dizaini: besik danelia<br />

foto: gela bedianaSvili, naili veqili<br />

mxatvari: mamuka tyeSelaSvili<br />

Jurnalistebi:<br />

manana xidaSeli, Tamar kacitaZe,<br />

irma kaxuraSvili, bela CekuriSvili,<br />

eka qevaniSvili, Tea Tofuria,<br />

Sorena burdilaZe, nino koSaZe<br />

foto garekanze: malxaz maWavarianis<br />

JurnalSi gamoqveynebul publikaciebSi gamoTqmuli<br />

zogierTi mosazreba, SesaZloa, ar emTxveodes<br />

maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis centris<br />

da `maswavleblis~ redkolegiis Sexedulebebs. calkeul<br />

statiaSi dasaxelebuli faqtebis utyuarobaze<br />

pasuxismgebelia statiis avtori.<br />

sakontaqto informacia:<br />

maswavlebelTa profesiuli<br />

ganviTarebis centri<br />

misamarTi: Tbilisi, 0102<br />

dimitri uznaZis 52<br />

tel: (+995 32) 95 13 95<br />

faqsi: (+995 32) 95 58 36<br />

el. fosta: info@tpdc.ge<br />

www.tpdc.ge<br />

ISSN 1987-6149 UDC 371.1<br />

m-374<br />

xaTuna kveselava<br />

mTavari redaqtori<br />

gamoiwereT profesiuli Jurnali<br />

ÌÀÓßÀÅËÄÁÄËÉ<br />

darekeT:<br />

Sps `wignis samyaro~: 45 33 79<br />

ss. `macne~: 37 47 49, 22 64 58


2<br />

Sinaarsi<br />

statiebi<br />

skola da Tanamedroveoba<br />

7<br />

zaqro giunaSvili<br />

Tanamedrove teqnologiebi skolaSi<br />

ra mizniT da rogor gamoviyenoT<br />

Tanamedrove teqnologiebi swavlebis<br />

procesSi<br />

praqtika<br />

10<br />

14<br />

giorgi gaxelaZe<br />

socialuri unar-Cvevebis<br />

ganviTareba skolaSi<br />

xuTi nabiji eqpertTan erTad:<br />

rogor SevuwyoT xeli mozardebSi<br />

socialuri unarebis ganviTarebas<br />

mosazreba<br />

siko janaSia<br />

skola Tu repetitori<br />

ratom ar dadian ufrosklaselebi<br />

skolaSi _ moswavleTa daswrebis<br />

problemis analizisTvis<br />

39<br />

36<br />

interviu<br />

nato ingoroyva<br />

naira gelaSvili:<br />

Tu skola ar Seicvala<br />

skolisa da ojaxebis fiasko _ mwerlis<br />

saTqmeli maswavleblebisTvis<br />

novatorebi<br />

manana xidaSeli<br />

erTi gakveTili or enaze<br />

marneulis me-2 sajaro skolaSi<br />

bilingvuri swavlebis danergva daiwyes<br />

problema<br />

33<br />

Tamar kacitaZe, eka qevaniSvili<br />

danaSauli da sasjeli skolaSi<br />

unda daisajos Tu ara moswavle skolaSi<br />

ra SemTxvevaSi da ra formiT _<br />

fsiqologebis gamocdileba<br />

50<br />

pasuxebi Tqvens SekiTxvebze<br />

ucxouri enis maswavleblebis SekiTxvebs<br />

maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis<br />

centris eqspertebi pasuxoben


N3, 2009 3<br />

rubrikebi<br />

17<br />

21<br />

23<br />

45<br />

42<br />

46<br />

mrgvali magida<br />

ufrosklaselebis arCevani -<br />

repetitori Tu sajaro skola<br />

skolaSi daswrebis problemis mizezebsa<br />

da gadaWris gzebze diskusiis<br />

monawileebi msjeloben<br />

fotoreportaJi<br />

eqsperti<br />

judit elioti:<br />

mTavari problema - izolacia<br />

inglisuri enis maswavleblebi<br />

sasertifikacio gamocdisTvis emzadebian<br />

_ eqspertis Sefaseba<br />

konkursi<br />

gamarjvebulebi<br />

Jurnali `maswavlebeli~ werilebis<br />

konkursSi gamarjvebul pedagogebs<br />

ajildoebs<br />

problema<br />

irma kaxuraSvili<br />

eqimis mosvlamde<br />

ubeduri SemTxveva skolaSi _<br />

maswavlebels pirveladi samedicino<br />

daxmarebis aRmoCena unda SeeZlos<br />

reportaJi<br />

Tea Tofuria<br />

cxra mTas iqiT da aqve -<br />

rogor davgegmoT eqskursia<br />

`maswavlebeli~ eqskursiaze<br />

meaTeklaselebTan erTad midis _ eqspertebi<br />

eqskursiis ukeT dagegmvas gvirCeven<br />

gakveTili<br />

bela CekuriSvili<br />

iswavle siamovnebiT<br />

bumbuliani niRabi, abaJuri da saaTiwruwuna<br />

_ gamoyenebiTi xelovnebis<br />

gakveTilebi skolaSi<br />

48<br />

53<br />

55<br />

RKFCB<br />

praqtikuli danarTi maswavleblebisaTvis<br />

1. gakveTilis Tema: qimiuri elementebi<br />

_ epoqa da lavuazie<br />

2. praqtikuli savarjiSoebi socialuri<br />

unar-Cvevebis gasaviTareblad<br />

3. sasertifikacio gamocda ucxouri<br />

enis maswavleblebisTvis<br />

sagamocdo davalebebis nimuSebi<br />

25-32<br />

regioni<br />

nino koSaZewerili<br />

Telavi-biberaxi-Telavi<br />

Telaveli moswavleebi `Spraxdiplomis~<br />

gamocdisTvis emzadebian<br />

ganaTlebis istoria<br />

Tea Tofuria<br />

dRes, anu oTxi aTasi wlis win...<br />

unikalur Sumerulze firfitebze<br />

asaxuli istoriuli sinamdvilis<br />

Tanamedrove Strixebi<br />

resursebi<br />

bela CekuriSvili<br />

daiTvaleT varskvlavebi gakveTilze<br />

maswavleblebs gakveTilis Catareba<br />

namdvil planetariumSi SeuZliaT


4 mokled<br />

maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis<br />

vauCeruli dafinansebis programa<br />

sasertifikacio gamocdebamde maswavlebelTa profesiuli<br />

ganviTarebis centri pedagogebis profesiuli ganvi-<br />

Tarebis programebis vauCerul dafinansebas iwyebs. pirvel<br />

etapze trening-programebi im sagnebSi dafinansdeba,<br />

romlebSic sertificirebis procesi 2010 wels iwyeba. es<br />

programebia sabazo-saSualo safexuris qarTulis, maTematikisa<br />

da ucxouri enis maswavleblebisTvis.<br />

vauCeri pedagogs SesaZleblobas miscems, SearCios erTi<br />

an ramdenime akreditebuli saganmanaTleblo programa<br />

da etapobrivad, ufasod gaiaros mosamzadebeli kursi, sul<br />

4 kreditis odenobiT. mocemuli 4 kreditidan 2 gansaz-<br />

Rvrulia sagnobrivi da 2 _ profesiuli unar-Cvevebis<br />

programebis dasafinanseblad. maswavlebels SesaZlebloba<br />

eqneba, orive tipis programa gaiaros (jamSi 4 kreditis<br />

odenobiT).<br />

erTi vauCeri moicavs 2 kredits, anu maswavleblis saxelze<br />

gacemuli vauCeri iTvaliswinebs mis mier SerCeuli<br />

erTi sruli programis gavlas.<br />

programis ganxorcieleba 2009 wlis agvistodan daiwyeba.<br />

mpgc yvela sajaro skolas miawvdis akreditebuli trening-programebis<br />

anotaciebis pakets da instruqciebs,<br />

romlebic pedagogebs daexmareba Sesabamisi programebis<br />

SerCevasa da vauCeris miRebaSi. maswavleblTa profesiuli<br />

ganviTarebis programebis dafinansebis vauCeri gaicema<br />

adgilobriv saganmanaTleblo resurs-centrebSi.<br />

damatebiTi informaciisTvis mimarTeT<br />

maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis vauCeruli<br />

dafinansebis programis koordinators, eka Jvanias<br />

tel: 95 99 81 el-fosta: ezhvania@tpdc.ge<br />

maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis vauCeruli dafinansebis<br />

programis farglebSi gansazRvrulia pedagogebisTvis farTo SesaZleblobebis<br />

uzrunvelyofa: isini akreditirebuli profesiuli<br />

ganviTarebis programebs gaivlian, rac maT saSualebas miscems, aimaRlon<br />

profesiuli codnis done da ukeT moemzadon sasertifikacio<br />

gamocdebisaTvis~.<br />

eka Jvania<br />

maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis centris vauCeruli<br />

dafinansebis programis<br />

,,<br />

koordinatori<br />

`pestaloci~ _ evropul seminarebSi monawileobis SesaZlebloba<br />

programa `pestaloci~ ganaTlebis sferos profesionalebis<br />

treningebis programaa, romelsac evrosabWo evropis<br />

kulturis konvenciis farglebSi 1961 wlidan<br />

axorcielebs. maswavleblebi da ganaTlebis sferos warmomadgenlebi<br />

am programis farglebSi saerTaSoriso<br />

seminarebSi monawileoben. maT saganmanaTleblo iniciativebSi<br />

evrosabWos gamocdilebis gacnobis, aseve kolegebTan<br />

informaciis, masalebisa da inovaciuri praqtikis<br />

gaziarebis SesaZlebloba eqnebaT.<br />

evropis sabWos wevr qveynebSi organizebuli seminarebi<br />

msoflios masStabiT aqtualuri Tematikis ganxilvas<br />

eTmoba: ganaTlebis roli samoqalaqo sazogadoebis formirebaSi<br />

da adamianis uflebebi; interkulturuli dialogi<br />

da konfliqtebis gadawyveta; genderuli Tanasworoba<br />

demokratiuli saxelmwifos pirobebSi; sapasuxo<br />

nabijebi yoveldRiuri Zaladobis winaaRmdeg demokratiul<br />

sazogadoebaSi.<br />

yovelwliurad evropis sxvadasxva qveynaSi Catarebul<br />

seminarebSi 2000-mde maswavlebeli monawileobs. seminar-<br />

Si monawileobisa da mgzavrobis xarjebi anazRaurdeba<br />

programis farglebSi.<br />

2009 wlis bolomde dagemili seminarebia:<br />

slovakeTi _ From crimes against humanity in European history towards<br />

European idea;<br />

rumineTi _ Créer un climat scolaire pour une citoyenneté démocratique<br />

active;<br />

fineTi _ Right to Quality Education in Vocational Education and<br />

Training;<br />

rumineTi _ Inclusive classrooms: a whole school and classroom approach;<br />

kviprosi _ Promoting gender equality in schools: the role of school<br />

headteachers.<br />

dagegmili seminarebisa da ganacxadis formebis Sesaxeb<br />

informaciis misaRebad estumreT `pestalocis~<br />

veb-gverds: http://www.coe.int/Training an daukavSirdiT<br />

maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis centrs:<br />

tel: 95 99 81; el-fosta: ezhvania@tpdc.ge,<br />

sakontaqto piri: eka Jvania


N3, 2009 5<br />

wignis megobrebi<br />

dRes, informaciuli teqnologiebis epoqaSi, mniSvnelovania, rom bavSvebi<br />

wignTan davaaxlovoT da davamegobroT. am proeqtis saSualebiT safuZveli eyreba<br />

axalgazrdebSi kiTxvisadmi siyvarulis gaRvivebas. wignebis kiTxva bavSvebs<br />

uviTarebs warmosaxvisa da azrovnebis unars, rasac naklebad sTavazobs maT<br />

multimediuri sainformacio saSualebebi. XXI saukunis adamians yoveldRiur<br />

saqmianobaSi uamravi informaciis miReba da analizi uxdeba. misi warmatebisTvis<br />

ki aucilebelia am informaciis swrafad aRqmisa da gaanalizebis unari~.<br />

sofo kvernaZe<br />

maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis centri,<br />

proeqt `wignis megobrebis~ koordinatori<br />

,,<br />

maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis centrma, mozardebSi<br />

wignierebis donis amaRlebis mizniT, proeqt<br />

`wignis megobrebis~ ganxorcieleba daiwyo.<br />

proeqtis farglebSi, moxalise studentebi da ufrosklaselebi<br />

dawyebiTi klasis moswavleebs erTi saaTis<br />

ganmavlobaSi mpgc-is mier SerCeul qarTul da ucxour<br />

sabavSvo literaturas ukiTxaven, Semdeg ki bavSvebTan<br />

erTad msjeloben wakiTxul nawarmoebze. moxaliseebi<br />

saintereso da saxaliso garemos uqmnian patarebs, raTa<br />

yvela monawile maqsimalurad CaerTos ganxilvis procesSi.<br />

bavSvebi eCvevian diskusias, xataven sayvareli<br />

nawarmoebis gmirebs, asuraTeben epizodebs, rac warmosaxvis<br />

unaris ganviTarebas uwyobs xels.<br />

moxalise studentebisa da ufrosklaselebis SerCeva<br />

konkursis gziT moxda. sapilote proeqtSi, pirvel etapze,<br />

Tbilisis oTxi<br />

sajaro skola<br />

monawileobs: 165-e,<br />

56-e, 54-e da 49-e.<br />

proeqtis dasrulebis<br />

Semdeg mpgc<br />

moxaliseebs sertifikatebs<br />

gadascems,<br />

momavali<br />

saswavlo wlidan<br />

ki ufro masStaburi<br />

proeqtis ganxorcielebas<br />

gegmavs<br />

sxva skolebSi,<br />

romlebic proeqt<br />

`wignis megobreb-<br />

Si~ monawileobis survils gamoTqvamen.<br />

metyvelebis unaris ganviTareba ucxouri enis swavlebisas _<br />

maswavleblebisTvis seminarebi tardeba<br />

inglisuri da germanuli enebis maswavleblebisTvis konfliqtis<br />

zonebidan maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis<br />

centris iniciativiT da goeTes institutis mxardaWeriT<br />

Catarda seminari Temaze: `metyvelebis unar-Cvevebis<br />

ganviTareba ucxouri enis gakveTilze~.<br />

saqarTveloSi, sajaro skolebSi ucxouri enis swavlebisas,<br />

rogorc wesi, metyvelebas, sxva enobriv unarebTan<br />

SedarebiT naklebi<br />

yuradReba eTmoba.<br />

tradiciuli meTodebiT<br />

swavlebisas<br />

moswavleebi axerxeben<br />

weris, kiTxvisa<br />

da, nawilobriv, mosmenis<br />

unarebSi uke-<br />

Tesi Sedegis miRwevas,<br />

Tumca rTuldeba<br />

sasaubro unar-<br />

Cvevebis ganviTareba,<br />

rac ko-munikaciis<br />

erT-erTi umniSvnelovanesi aspeqtia. eqspertebi amboben,<br />

rom ucxo enis Seswavlis procesSi metyvelebis<br />

unaris ganviTarebis xelSesawyobad aucilebelia meTodur-aRmzrdelobiTi<br />

koncefcia, romlis mixedviTac maswavlebelma<br />

swavlis procesi unda warmarTos.<br />

enis swavlebis am Tanamedrove meTodebis gacnobas isaxavda<br />

miznad seminari, romelsac ganaTlebisa da mecnierebis<br />

saministros inglisuri enis jgufis eqsperti judit<br />

elioti da goeTes institutis warmomadgenlebi Sorena<br />

kvanWiani da zurab bolqvaZe uZRvebodnen.<br />

darejan faniaSvili, goris me-5 sajaro skolis maswavlebeli: `siamovnebiT<br />

miviRebdi am tipis semianrebSi monawileobas. sasargeblo<br />

rCevebi miviReT da gavecaniT savarjiSoebis formebs<br />

da maTi gamoyenebis meTodikas, rac moswavleebSi ucxo enaze<br />

metyvelebis unaris ganviTarebaSi dagvexmareba~.<br />

maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis centris direqtorma<br />

sofo gorgoZem seminaris monawileebTan Sexvedraze<br />

ganacxada, rom msgavsi RonisZiebebi ucxouri enis<br />

maswavleblebisTvis momavalSic Catardeba.


6 siaxle<br />

ganmartebebi sasertifikacio gamocdisTvis<br />

maTTvis, vinc ucxour enaSi gamocdis Casabareblad emzadeba<br />

2010 wels ucxouri enebis maswavleblebisTvis sasertifikacio<br />

gamocda Catardeba. rogor movemzadoT<br />

ra saxis davalebebis Sesruleba mouwevT maswavleblebs da ra<br />

moTxovnebs wauyenebs maT sagamocdo komisia _ `maswavlebelma~ am<br />

sakiTxebis ganmarteba gamocdebis erovnuli centris ucxouri enebis<br />

jgufis xelmZRvanels, iva mindaZes sTxova.<br />

iva mindaZe, gamocdebis erovnuli centris ucxouri enebis jgufis<br />

xelmZRvaneli: `ucxouri enis sagamocdo testi ori nawilisgan<br />

Sedgeba: pirveli nawili enobriv codnas amowmebs,<br />

meore ki meTodur sakiTxebs moicavs. maswavleblis<br />

enobrivi codnis Sesamowmebeli done Seesabameba<br />

ucxouri enebis swavla, swavlebisa da Sefasebis saer-<br />

To evropul sarekomendacio CarCos B2 dones.<br />

enobrivi codna im tipiuri davalebebiT Semowmdeba,<br />

romlebic enobriv testebSi xSirad gvxvdeba, magali-<br />

Tad kiTxvis unaris Sesamowmeblad. testSi Sesulia<br />

weriTi davalebac, pedagogs mouwevs mocemul Temaze<br />

argumentirebuli teqstis dawera. gamocda aseve moicavs<br />

smeniT davalebasac _ maswavleblebi moismenen<br />

teqsts, Semdeg ki mis irgvliv dasmul SekiTxvebs upasuxeben.<br />

enobriv nawilSi aseve SevitaneT davaleba,<br />

romelic teqstSi daSvebuli Secdomebis gasworebas<br />

gulisxmobs. siaxle isaa, rom swori versiis garda pedagogma<br />

Secdomis tipic unda miuTiTos _ mas unda SeeZlos<br />

Secdomis identifikacia, imis gansazRvrac, Tu<br />

raSi mdgomareobs moswavlis problema, romel sakiTxebze<br />

sWirdeba mas damatebiTi muSaoba. Secdomebis ZiriTadi<br />

tipebi, TandarTuli ganmartebebiT, testSive<br />

iqneba mocemuli.<br />

siaxlea smeniTi davalebac. teqstis mosmena da dasmul<br />

SekiTxvebze pasuxis gacema maswavleblebs uWirT. amis<br />

mizezi saqarTveloSi audio-teqstebze muSaobis praqtikis<br />

naklebobaa. adre saswavlo procesSi, rogorc<br />

wesi, saxelmZRvaneloebi diskebiTa da kasetebiT ar gamoiyeneboda.<br />

bevr maswavlebels dRemde ara aqvs enis<br />

matareblebTan kontaqtis saSualeba, xolo ucxo enaze<br />

radio da satelevizio gadacemebi bevrisTvis dRemde<br />

miuwvdomelia.<br />

gamocda aseve moicavs ramdenime saxis davalebas me-<br />

Todur nawilSi. maT Sorisaa: Sefasebis saxeebi da miznebi,<br />

gakveTilis marTva, maswavleblis davaleba da<br />

swavlebis mizani. davalebebi rTuli ar aris, pedagogiuri<br />

gamocdilebac xels Seuwyobs maswavlebels<br />

swori pasuxis moZebnaSi. vcdilobT, meTodur nawilSi<br />

Sesuli sakiTxebi maqsimalurad calsaxa iyos, Tumca<br />

SegxvdebaT iseTi davalebebic, sadac ramdenime swori<br />

pasuxia SesaZlebeli. maswavleblisgan ar viTxovT swavlebis<br />

ama Tu im meTodis safuZvlian codnas. viTvaliswinebT,<br />

rom uamravi meTodi da urTierTgamomricxvi<br />

midgoma arsebobs, codnis gasaRrmaveblad saWiro<br />

literatura da internet-resursebi ki maswavleblebisTvis<br />

xelmisawvdomi ar aris~.<br />

davalebebis raodenobasa da sagamocdo drois xangrZlivobaze<br />

gamocdebis erovnul centrSi jer kidev msjeloben.<br />

oqtomberSi maswavleblebi sainformacio bukletsac<br />

gaecnobian, romelSic warmodgenili iqneba testis<br />

formati da TiToeuli davalebis detaluri aRweriloba.<br />

sanimuSo tests Tan erTvis swori pasuxebi, Sefasebis<br />

sqemebi da ganmartebebi. jer ar dazustebula<br />

gamsvleli qula, Tumca centrSi amboben, rom sertifikatis<br />

misaRebad maswavleblebma, savaraudod, SekiTxvebis<br />

60%-s mainc unda upasuxon sworad. sasertifikacio<br />

gamocdaze pirvelive wels gasul pedagogebs upiratesoba<br />

eqnebaT _ 2010 wels metyvelebis unari ar Semowmdeba.<br />

iva mindaZis informaciiT ki, momvalSi sasertifikacio<br />

gamocdas metyvelebis nawilic daemateba.<br />

`dasamali araa, rom zog maswavlebels uWirs ucxo enaze<br />

metyveleba. ukansknel dros ki mniSvnelovnad Seicvala<br />

swavlebis miznebi, aqcentma komunikaciuri unarebis<br />

swavlebaze gadainacvla. bunebrivia, rom aseT vi-<br />

TarebaSi maswavlebels metyvelebis swavlebac moeTxoveba~,<br />

_ ganmartavs iva mindaZe.<br />

Secdomebis gasworebis da meToduri davalebebis<br />

nimuSebi ixileT praqtikul danarTSi `klasi~,<br />

gv. 27-29<br />

gamocdebis erovnul centrSi gamocdasTan<br />

dakavSirebiT maswavleblebisgan winadadebebs<br />

elian. gagviziareT Tqveni mosazreba da miiReT<br />

pasuxebi Tqvens SekiTxvebze.<br />

dagvikavSirdiT: gamocdebis erovnuli centri<br />

iv. javaxiSvilis q.#60 Tbilisi 0102, saqarTvelo<br />

el. fosta: pr@naec.ge, tel: 43 92 12


skola da Tanamedroveoba<br />

N3, 2009 7<br />

Tanamedrove teqnologiebi<br />

skolaSi<br />

Tanamedrove ganaTlebis sferoSi swavla-swavleba<br />

ganixileba rogorc procesi, romlis drosac ubralod<br />

codnis gadacema ki ar xdeba, aramed codna konstruirdeba<br />

Tavad moswavlis mier socialuri garemos xelSewyobiT.<br />

rogor gamoviyenoT Tanamedrove teqnologiebi swavlis<br />

Sedegis gasaumjobeseblad _ XXI saukunis skola, axali<br />

ideebi da resursebi maswavleblisTvis.<br />

zaqro giunaSvili<br />

swavla aris gaazrebuli kompetenciebis<br />

Camoyalibeba realistur<br />

konteqstSi. gansakuTrebiT<br />

mniSvnelovania, es gamocdileba<br />

moswavlis interesebs Tanxvdebodes<br />

da xels uwyobdes aqtiur<br />

swavlas. aqedan gamomdinare,<br />

saswavlo procesSi fokusi gadatanili<br />

unda iyos iseTi garemos<br />

Seqmnaze, romelic codnis konstruirebas<br />

daexmareba. amgvar<br />

garemoSi moswavles unda mieces<br />

stimuli, damoukideblad ipovos<br />

problemis gadaWris gzebi kvlevisa<br />

da eqperimentis saSualebiT.<br />

igi unda waxalisdes, raTa dasvas<br />

SekiTxvebi, Seiswavlos da erTmaneTTan<br />

daakavSiros sxvadasxva<br />

obieqti an erTi da imave obieqtis<br />

sxvadasxvagvari warmodgena,<br />

muSaobis procesSi Camoayalibos<br />

da warmoadginos argumentebi.<br />

codnis konstruirebisTvis xel-<br />

Semwyobi saswavlo garemos erTerTi<br />

mniSvnelovani komponentia<br />

informaciuli da sakomunikacio<br />

teqnologiebi (ist). garda imisa,<br />

rom ist-i xels uwyobs moswavlis<br />

motivaciis amaRlebas, igi saSualebas<br />

iZleva, saswavlo procesi<br />

droSic da sivrceSic gascdes<br />

saklaso oTaxis farglebs da<br />

gaxdes maqsimalurad Ria. sakomunikacio<br />

teqnologiebis daxmarebiT<br />

moswavles da maswavlebels<br />

SeuZliaT moipovon realuri<br />

monacemebi, romlebic saWiroa<br />

am Tu im problemis gadasaWrelad<br />

da saswavlo procesSi Car-<br />

Ton is pirovnebebi, romlebsac<br />

uSualo kavSiri ar aqvT mimdinare<br />

saswavlo aqtivobasTan (magaliTad,<br />

kolegebi sxva skolebidan,<br />

samecniero wreebis warmomadgenlebi<br />

da isini, vinc analogiur<br />

problemebze muSaoben).<br />

codnis konstruirebis dros mniSnelovania,<br />

rom axali cnebis,<br />

obieqtis Tu proceduris Semotana<br />

da aTviseba moxdes realistur<br />

konteqstSi. es ki arc ise<br />

martivia. realuri viTarebis<br />

gadmotana saklaso garemoSi<br />

yovelTvis ar aris SesaZlebeli.<br />

amis magaliTia TvalsaCinoebebis<br />

da laboratoriuli cdebis gamoyeneba<br />

saswavlo procesSi. garda<br />

imisa, rom es yovelive materia-<br />

ist-i xels uwyobs<br />

moswavlis motivaciis<br />

amaRlebas,<br />

igi saSualebas<br />

iZleva, saswavlo<br />

procesi droSic<br />

da sivrceSic<br />

gascdes saklaso<br />

oTaxis farglebs<br />

da gaxdes<br />

,,<br />

maqsimalurad<br />

Ria.<br />

,,


8<br />

lur resursebs moiTxovs, aseTi<br />

saSualebebis daxmarebiT SesaZlebelia<br />

mxolod Zalian SezRuduli<br />

raodenobis da mcire masStabis<br />

mqone movlenebis realizacia.<br />

swored am problemis<br />

gadaWras emsaxureba simulaciis<br />

tipis saganmanaTleblo kompiuteruli<br />

programebi. simulaciis<br />

tipis programuli uzrunvelyofa<br />

realuri movlenebis imitacias<br />

axdens. igi saSualebas aZlevs<br />

momxmarebels, Seiswavlos movlena<br />

masze realur viTarebaSi<br />

dakvirvebis gareSe. ufro metic,<br />

dakvirvebis procesi SesaZlebelia<br />

imdenjer ganmeordes, ramdenjerac<br />

aucilebeli iqneba. es gansakuTrebiT<br />

mniSvnelovania iseT<br />

sferoebSi, romlebSic realuri<br />

eqsperimentis Catareba da misi<br />

mravaljeradi gameoreba rTulia<br />

da zogjer SeuZlebelic ki (magaliTad,<br />

ekonomikaSi, socialur<br />

mecnierebebSi, biologiaSi). TviT<br />

fizikasa da qimiaSic amgvari<br />

programuli uzrunvelyofis<br />

gamoyeneba Tavidan agvacilebs<br />

ZviradRirebuli mowyobilobebisa<br />

da masalis SeZenas. vizualuri<br />

dakvirvebis gamartivebis<br />

garda, simulaciur programul<br />

uzrunvelyofas is upiretesobac<br />

aqvs, rom misi saSualebiT SesaZlebelia<br />

raodenobrivi parametrebis<br />

aRnusxva da maTi gamoyeneba<br />

movlenis ukeT Sesaswavlad.<br />

meti TvalsaCinoebisTvis SegviZlia<br />

CamovTvaloT is upiratesobebi,<br />

romlebic simulaciis tipis<br />

kompiuteruli programebis saswavlo<br />

procesSi gamoyenebas aqvs:<br />

movlenis Seswavla realur<br />

viTarebaSi dakvirvebis gareSe;<br />

gameorebadoba: SesaZlebelia<br />

movlenis simulacia/ gameoreba<br />

SeuzRudavad;<br />

parametrebis cvlilebis<br />

saSualeba: SesaZlebelia<br />

parametrebis iseTi cvlileba,<br />

rac realobaSi xSirad Zalian<br />

rTuli an SeuZlebelia, magaliTad:<br />

temperaturis Semcireba<br />

an gazrda qimiuri cdebis<br />

simulaciis dros; droSi<br />

mogzauroba istoriuli movlenebis<br />

simulaciis dros;<br />

sinaTlis siCqaresTan miaxloebuli<br />

siCqaris ganviTareba<br />

fizikuri movlenebis simulaciis<br />

dros;<br />

monacemebis aRnusxva: realuri<br />

movlenis an laboratoriuli<br />

cdis Catarebisas monacemebis<br />

aRnusxva moiTxovs specialur<br />

saSualebebs da sakmaod Sromatevadia.<br />

es ki Zalian gaadvilebulia<br />

kompiuteruli simulaciebis<br />

gamoyenebis<br />

dros;<br />

usafrTxoeba: laboratoriuli<br />

cdebi da realur movlenebze<br />

dakvirveba zogjer<br />

garkveul risks<br />

ukavSirdeba,<br />

magaliTad: qimiuri<br />

cdebis<br />

Catareba sxvadasxva<br />

mJavis<br />

gamoyenebiT,<br />

fizikuri<br />

cdebis Catareba<br />

eleqtruli<br />

wredebis<br />

gamoyenebiT.<br />

CamoTvlili<br />

upiratesobebis<br />

miuxedavad,<br />

SevniSnavT, rom<br />

amgvar programul<br />

uzrunvelyofas<br />

mxolod damxmare<br />

daniSnuleba aqvs<br />

da igi mTlianad<br />

ver Secvlis realur eqsperimentsa<br />

Tu realur movlenaze<br />

dakvirvebas. es ukanaskneli<br />

Zalian mniSvnelovania<br />

moswavlis kvleviTi unar-<br />

Cvevebis ganviTarebisTvis.<br />

is, Tu rogor iyenebs moswavle<br />

saswavlo procesSi ist-instrumentebs,<br />

iseve mniSvnelovania,<br />

rogorc TviT es instrumentebi.<br />

isini yvelaze efeqturia maSin,<br />

rodesac integrirebulia moswavlis<br />

mier sakuTari codnis<br />

konstruirebasTan dakavSirebul<br />

aqtivobasTan. amasTan, codnis<br />

konstruirebis procesi ar unda


N3, 2009 9<br />

Seferxdes moswavlis (iseve,<br />

rogorc maswavleblis) arasakmarisi<br />

kompetenciis gamo. mas unda<br />

SeeZlos ara mxolod pedagogis<br />

mier miTiTebuli ist-saSualebis<br />

gamoyeneba, aramed amocanis<br />

Sesaferisi instrumentis damoukideblad<br />

SerCevac. moswavlem<br />

unda gansazRvros, saWiroa istsaSualebis<br />

gamoyeneba Tu problemis<br />

gadaWra ufro advilia<br />

kompiuteris gareSe (magaliTad,<br />

ubralod furcliT da fanqriT).<br />

informaciuli da sakomunikacio<br />

teqnologiebis gamoyenebis kompetenciebi<br />

SeiZleba daiyos sam<br />

doned:<br />

1. samomxmareblo kompiuteruli<br />

programebis codna im doneze,<br />

rom moswavles SeeZlos miTi-<br />

Tebuli instrumentis gamoyeneba<br />

masalis dasamuSaveblad,<br />

magaliTad: teqstis Setana da<br />

Senaxva, suraTis Casma dokumentSi,<br />

ricxviTi monacemebis<br />

Setana da martivi gamoTvlebis<br />

Catareba winaswar<br />

miTiTebuli sqemis mixedviT;<br />

2. miTiTebuli instrumentis<br />

saSualebiT martivi modelis<br />

damoukideblad Seqmnis unari,<br />

magaliTad: grafikiT gamdidrebuli<br />

teqsturi masalis<br />

Seqmnisas dizainis damoukideblad<br />

mofiqreba da realizacia;<br />

monacemebis organizebis<br />

Sesaferisi formis mofiqreba<br />

da realizacia miTiTebuli<br />

instrumentebis gamoyenebiT<br />

(magaliTad: cxrilis,<br />

diagramis, grafikis Sedgena);<br />

3. problemis gadaWrisas Sesaferisi<br />

ist-saSualebis damoukideblad<br />

SerCeva da gamoyeneba,<br />

programuli uzrunvelyofis<br />

mocemuli amocanisadmi<br />

adekvaturobis gansazRvra,<br />

magaliTad: imis gansazRvra,<br />

Tu monacemebis Senaxvis da<br />

damuSavebis dros romeli<br />

ukeTesia _ ubralo eleqtronuli<br />

cxrili Tu monacemTa<br />

baza; grafikuli masalis damu-<br />

Savebis dros romeli grafikuli<br />

redaqtoris gamoyeneba<br />

sjobs, an saerTod saWiroa<br />

Tu ara mocemul SemTxvevaSi<br />

grafikuli masalis gamoyeneba;<br />

prezentaciis Seqmnisas ra<br />

doziTaa ukeTesi vizualuri<br />

efeqtebis gamoyeneba, ise, rom<br />

aman ar moaxdinos ZiriTadi sakiTxidan<br />

yuradRebis gadatana.<br />

instrumentis gamoyenebam moswavles<br />

dafiqrebisa da gaazrebisaken<br />

unda ubiZgos. aRniSnulma<br />

aqtivobam mas swavlis ganwyoba<br />

unda Seuqmnas: ra SeuZlia aRmoaCinos<br />

ra kavSirebs xedavs<br />

ra daskvnis gamotana SeiZleba<br />

rogor SeiZleba axali aRmoCenis<br />

axsna instrumentis gamoyeneba<br />

unda ukavSirdebodes da efuZnebodes<br />

moswavlis codnasa da<br />

unarebs: ist-saSualebebis gamoyenebis<br />

sawyis etapze moswavlem<br />

misi saSualebiT unda moaxdinos<br />

imis realizacia, rac ukve icis.<br />

instrumentis daxmarebiT unda<br />

moxdes realur viTarebasTan<br />

kavSiris warmoCena da gaazreba.<br />

is xels unda uwyobdes TanamSromlobiTi<br />

saxis aqtivobebis<br />

organizebas da rac metad<br />

mniSvnelovania, istsaSualebebis<br />

gamoyenebisas moswavles<br />

unda mieces, rac SeiZleba,<br />

cota miTiTeba: sasurvelia,<br />

igi aRmoCenis gziT daeuflos<br />

ist-saSualebis funqcionaluri<br />

elementebis gamoyenebas. es xels<br />

uwyobs aqtiur azrovnebas, aRmo-<br />

Cenis unaris Camoyalibebas da<br />

amasTanave, ist-kompetenciebis<br />

ganviTarebas.<br />

saswavlo procesis kidev erTi<br />

mniSvnelovani sfero, romelSic<br />

SesaZlebelia informaciuli da<br />

sakomunikacio teqnologiebis<br />

efeqturi gamoyeneba, aris Sefaseba.<br />

Sefasebis procesis avtomatizacia<br />

moicavs moswavlis Sefasebas<br />

standartuli testuri davalebebis<br />

gamoyenebiT. amgvari davalebebis<br />

Seqmna SesaZlebelia<br />

rogorc gavrcelebuli saofise<br />

programebis daxmarebiT, aseve<br />

specialuri testuri davalebebis<br />

Sesaqmneli kompiuteruli<br />

programebis gamoyenebiT. isini<br />

saSualebas iZleva, Seiqmnas monacemTa<br />

baza, romelSic testuri<br />

davalebebi struqturizebuli<br />

saxiT inaxeba. bevri programuli<br />

uzrunvelyofa aseve iZleva<br />

Sefasebis Sedegebis analizis<br />

saSualebas, rac Zalian mniSvnelovania<br />

ganmsazRvreli Sefasebis<br />

dros. analizis Sedegebis<br />

safuZvelze maswavlebels<br />

SeuZlia<br />

moaxdinos<br />

pedagogiuri<br />

strategiis<br />

koreqcia<br />

moswavlis<br />

Zlieri da<br />

susti<br />

mxareebis<br />

mixedviT.


10 praqtika<br />

socialuri unar-Cvevebis<br />

ganviTareba skolaSi<br />

xuTi nabiji giorgi gaxelaZesTan erTad<br />

_ rogor SevuwyoT xeli mozardebSi socialuri<br />

unarebis ganviTarebas<br />

gamarjoba, Zvirfaso kolega! Tu survili da cotaodeni<br />

dro gaqvT am werilis wasakiTxad, vecdebi, molodini<br />

gagimarTloT. imedi maqvs, sasargeblo codnagamocdilebas<br />

gagiziarebT. samwuxarod, Tqvens<br />

mosazrebebsa Tu daskvnebs axlave ver Sevityob,<br />

Jurnalis meSveobiT saubris Taviseburebis gamo. magram,<br />

Tu gamoxmaurebas gadawyvetT, `maswavleblis~<br />

redaqciamde mosul Tqvens nebismier SeniSvnas,<br />

winadadebasa Tu aRweril gamocdilebas didi<br />

sixaruliTa da yuradRebiT gavecnobi.<br />

giorgi gaxelaZe<br />

Tanamedrove pedagogiur<br />

mecniereba-<br />

Si gamoiyofa unar-<br />

CvevaTa nakrebi,<br />

romelic uzrunvelyofs<br />

adamianis mSvidobian<br />

Tanaarsebobas<br />

sxva adamianeb-<br />

Tan _ sazogadoebrivi<br />

(anu socialuri)<br />

,,<br />

unar-Cvevebi.<br />

,,<br />

bavSvis sazogadoebrivi unar-<br />

Cvevebis gansaviTarebeli pedagogiuri<br />

xerxebis ganxilvamde,<br />

gTavazobT SeTanxmebas maT<br />

safuZvlebze.<br />

adamianis buneba<br />

da sazogadoeba<br />

cocxal arsebaTa samyaroSi mravladaa<br />

Tanaarsebobis magaliTebi.<br />

cxovelebi, Tevzebi Tu mwerebi<br />

sxvadasxvagvar jgufebad, gundebad<br />

cxovroben. ra aris amis<br />

mizezi Tanaarseboba zrdis<br />

maTi gadarCenis Sanss. jgufurad<br />

bevrad ukeTesad nadiroben<br />

da ukeT arian daculni mtaceblebisgan.<br />

es sargebloba rom<br />

ara, isini albaT cal-calke<br />

iarsebebdnen.<br />

adamianebic gansakuTrebuli sa-<br />

Wiroebis gamo Tanaarseboben.<br />

amaSi igulisxmeba, erTi mxriv,<br />

iseTi ZiriTadi moTxovnilebebi,<br />

rogoricaa sakvebis, wylis, Tav-<br />

Sesafaris mopoveba da fizikuri<br />

saSiSroebisgan Tavdacva, meore<br />

mxriv _ rogorc moazrovne arsebebs<br />

SeeferebaT – isini saerTo<br />

Rirebulebebs iziareben da usafrTxo<br />

socialur garemos moiTxoven.<br />

Cven SegviZlia viyoT Tavisufali<br />

_ winaswar ganvsazRvroT sakuTari<br />

qmedebis Sedegi da ise miviRoT<br />

gadawyvetileba. es gangvasxvavebs<br />

cxovelebisgan, romlebic mxolod<br />

instinqts emorCilebian.<br />

Cveni qceva, WeSmaritisa da mcdaris<br />

garCeva, adamianebTan urTierTobis<br />

xasiaTi Zalian xSirad<br />

im sazogadoebrivi jgufiT ganisazRvreba,<br />

romelsac mivekuTvnebiT.<br />

amerikeli fsiqologis, abraham<br />

maslous adamianis motivaciis<br />

Teoria da mis mier Camoyalibebuli<br />

moTxovnilebaTa piramida<br />

yoveli TqvenganisTvis kargad<br />

aris cnobili:


N3, 2009 11<br />

TviTrealizaciis<br />

moTxovnileba<br />

pativiscemis<br />

moTxovnileba<br />

damoukidebeli cxovrebisTvis<br />

mizanmimarTulad da erToblivi<br />

ZalisxmeviT momzadebis adgili.<br />

Tu warmodgenil debulebebs<br />

iziarebT da jer ar<br />

daRlilxarT, modi, nabijnabij<br />

gavagrZeloT!<br />

socialuri<br />

moTxovnilebebi<br />

usafrTxoebis<br />

moTxovilebebi<br />

fiziologiuri<br />

moTxovnilebebi<br />

Tandayolili Tu SeZenili<br />

SesaZleblobebi<br />

adamianis bunebas misi moTxovnilebebi,<br />

miswrafebebi da SesaZleblobebi<br />

gansazRvravs. SesaZleblobebi<br />

mrvalnairia _ zogierTi<br />

Tavad adamianisgan momdinareobs,<br />

zogierTi ki _ bunebrivi Tu<br />

sazogadoebrivi garemosgan.<br />

motivacia adamianis moqmedebis,<br />

saqcielis gamomwvev mizezTa<br />

nakrebia. Tu SevTanxmdebiT, rom<br />

qcevis mravalferovan mizezebs<br />

Soris umTavresi da wamyvani adamianis<br />

moTxovnilebebia, maSin<br />

advilad avxsniT maslous piramidis<br />

arss. umravlesoba upiratesobas<br />

aniWebs piramidis fuZes-<br />

Tan axlomdebare moTxovnilebebis<br />

met-naklebad dakmayofilebas,<br />

magram rogorc ki romelime<br />

`sarTuli~ met-naklebad pasuxobs<br />

adamianis moTxovnebs, es ukanaskneli<br />

ufro maRali `sarTulis~<br />

aTvisebisken iswrafvis.<br />

nebismieri adamiani sicocxlis<br />

ganmavlobaSi ukavSirdeba rogorc<br />

xangrZlivi, ise mokle drois<br />

ganmavlobaSi Camoyalibebul<br />

adamianTa erTobebs _ sazogadoebebs.<br />

am erTobebs msgavsebisa<br />

Tu gansxvavebis mravalferovani<br />

niSnebi da erTmaneTTan sxvadasxvagvari<br />

kavSiri aqvs. magaliTad:<br />

vaJebi erTi ojaxidan da erTmaneTis<br />

megobari gogonebi am va-<br />

Jebis samezobloSi; an TanaklaselTa<br />

dedebi da amave Tanaklaselebis<br />

da-Zmebi; an erTi soflis<br />

yvela mkvidri da iq stumrad<br />

Casuli mogzauri ucxoeli<br />

axalgazrdebi da a.S. Tu gaviTvaliswinebT<br />

Tanamedrove samyaroSi<br />

urTierTobis mzard SesaZleblobebs,<br />

Cndeba am SesaZleblobebisa<br />

da xsenebuli moTxovnilebebis<br />

swrafad da nayofierad<br />

daaxloebis sakiTxi. kerZod,<br />

rogor unda moxerxdes adreuli<br />

asakidanve adamianis imgvarad<br />

ganviTareba, rom mas gauadvildes<br />

sakuTari miswrafebebis ganxorcieleba<br />

misTvis Zvirfas Tu<br />

saintereso sazogadoebaSi (ojax-<br />

Si, TanatolebSi, megobrebSi, skolaSi,<br />

mezoblebSi, dasaxlebaSi,<br />

samsaxurSi, qveyanaSi, kolegebSi<br />

da a.S)<br />

am Zalian aqtualur kiTxvaze pasuxis<br />

gasacemad skolas mivmar-<br />

ToT. swored skolaa adamianis<br />

unari aris adamianis is Tandayolili<br />

Sinagani (fizikuri da fsiqikuri)<br />

SesaZlebloba, potenciali,<br />

romelic adamians dabadebidan<br />

aqvs. is mxolod SesaZleblobis,<br />

potenciis saxiTaa mocemuli.<br />

unaris Semdgomi ganviTareba<br />

ki damokidebulia imaze,<br />

Tu ramdenad Seiqmneba misi<br />

ganviTarebisaTvis xelsayreli<br />

garemo (mag. Sesabamisi wvrTna,<br />

cxovrebis pirobebi da moTxovnebi,<br />

da sxva).<br />

Cvevas uwodeben varjiSis Sedegad<br />

SeZenil, met-naklebad avtomatizebul<br />

moqmedebas. misi SeZena<br />

garkveuli varjiSis, e.i. mizandasaxuli<br />

gameorebis Sedegad<br />

SeiZleba... Cvevas adamiani iZens.<br />

vswavlobT Tu gveZleva<br />

Tu adamiani saTanado moqmedebas<br />

asrulebs _ Tandayolili unaridan<br />

mas garkveuli unar-Cveva<br />

ganuviTardeba, xolo Tu Sesabamisi<br />

pirobebi ar eqneba, ar is-


12<br />

wavlis, ar imuSavebs saWiro<br />

mimarTulebiT, maSin mas es<br />

unar-Cveva aRar ganuviTardeba.<br />

dimitri uznaZe unar-Cvevas uwodebs<br />

niWs. ganasxvaveben Semdeg<br />

unar-Cvevebs: akademiuri (kiTxva,<br />

wera, kritikuli azrovneba,<br />

SemoqmedebiTi azrovneba da sxva),<br />

pirovnuli urTierTobis (mosmena,<br />

saubari, verbaluri da araverabluri<br />

komunikacia, TanamSromloba,<br />

qcevis misadageba da<br />

sxva), da motoruli (siaruli,<br />

Zerwva, xatva, Widaoba, mizanSi<br />

srola da sxva).<br />

Tanamedrove pedagogiur mecnierebaSi<br />

gamoiyofa unar-CvevaTa<br />

nakrebi, romelic uzrunvelyofs<br />

adamianis mSvidobian Tanaarsebobas<br />

sxva adamianebTan _ sazogadoebrivi<br />

(anu socialuri)<br />

unar-Cvevebi.<br />

sazogadoebrivi unar-Cvevebi<br />

sazogadoebriv unar-CvevebSi ganixilaven:<br />

pasuxismgeblobis sakuTar<br />

Tavze aRebas, sxvis pativiscemas,<br />

TanamSromlobas, konfliqtis<br />

gadaWras, jgufSi gadawyvetilebis<br />

miRebas, jgufSi rolebis<br />

mravalferovnebis miRebas.<br />

1. pasuxismgeblobis sakuTar<br />

Tavze aReba<br />

amocanis Sesabamisad Sesruleba;<br />

pasuxismgeblobis sxvasTan<br />

gaziarebis survili.<br />

2. sxvisi pativiscema<br />

sxvisi mosmena;<br />

TanagrZnoba (empaTia);<br />

gadawyvetilebis miReba<br />

samarTlianobisa da<br />

Tanasworobis safuZvelze<br />

(jgufur muSaobaSi);<br />

sakuTar da sxvis rwmenebs,<br />

Sexedulebebs da ideebs<br />

Soris gansxvavebis aRiareba;<br />

azris gamoxatva sxvisi<br />

Seuracxyofis gareSe.<br />

3. TanamSromloba<br />

TanamSromloba jgufSi;<br />

Tavazianoba;<br />

masalis gaziareba.<br />

4. konfliqtis mogvareba<br />

sxvebis yuradRebiT mosmena;<br />

kompromisis daSveba;<br />

viTarebis Sesatyvisi<br />

reaqcia;<br />

pasuxismgeblobis aReba;<br />

samarTlianoba.<br />

5. gadawyvetilebis miReba<br />

jgufSi<br />

sxvebis mosmena;<br />

kamaTi ideebis garSemo;<br />

kiTxvebis dasma;<br />

Zalisxmeva Tanxmobis<br />

misaRwevad.<br />

6. jgufSi rolebis<br />

mravalferovnebis miReba<br />

mocemuli viTarebis<br />

Sesatyvisi qcevis<br />

gacnobiereba da Sesabamisi<br />

moqmedeba;<br />

rolebis monacvleoba<br />

(magaliTad, erT garemoebaSi<br />

lideroba, meoreSi _<br />

Semsrulebloba da a.S.).<br />

sazogadoebrivi unar-Cvevebis ganviTarebisTvis<br />

gadamwyveti mniSvneloba<br />

aqvs TviTmarTvis swavlas.<br />

es aris adamianis unar-Cveva, gaacnobieros<br />

da marTos sakuTari<br />

qceva. TviTmarTvis unar-CvevebSi<br />

Sedis: msxvili da natifi motoruli<br />

Cvevebi (moZraobasTan, Zalis<br />

gamoyenebasTan, sizustesTan dakavSirebuli<br />

Cvevebi), sivrceSi<br />

orientacia, moqmedebebis dagegmva<br />

da Sesruleba, drois marTva<br />

(drois efeqtiani da Sesabamisi/<br />

adekvaturi gamoyeneba), usafr-<br />

Txoebis dacva, jansaRi cxovrebis<br />

wesis dacva, qcevis normebis gaTvaliswineba<br />

(adamianTa jgufebis<br />

Sesatyvisi wesebis codna da gamoyeneba)<br />

da gaazrebuli arCevanis<br />

gakeTeba (miznis da Sedegis<br />

gaTvaliswineba).<br />

Tu warmodgenil debulebebs<br />

eTanxmebiT da jer ar<br />

daRlilxarT, modi, kidev<br />

erTi nabiji gadavdgaT!<br />

rogor vaswavloT<br />

gavixsenoT, rom adamianis yvela<br />

moqmedebas, saqciels motivacia<br />

udevs safuZvlad. dimitri uznaZis<br />

mtkicebiT, saskolo asakis<br />

adamianebis qcevis ZiriTadi<br />

saxe swavlaa. sazogadoebrivi<br />

unar-Cvevebi ki, rogorc aRiniSna,<br />

swored swavliT viTardeba.<br />

Sesabamisad, maswavlebels uwevs<br />

zrunva swavlis motivaciis amaRlebaze,<br />

raTa moswavles ukeT ganuviTardes<br />

sxvadasxva unar-Cveva.<br />

moswavlisTvis saskolo aqtivobebi<br />

SeiZleba iyos Singanad an<br />

gareganad wamaxalisebeli _ sxva<br />

sityvebiT, ganpirobebuli iyos<br />

misi Sinagani an garegani motivaciiT.<br />

aqtivobebi, romelic gamowveulia<br />

Sinagani motivaciiT, moswavlisaTvis<br />

TavisTavad Zalian<br />

sainteresoa. garegani motivaciis<br />

dros ki misTvis saswavlo<br />

aqtivoba TavisTavad sasiamovno<br />

ar aris, magram mainc axorcielebs<br />

mas erTgvari jildos misaRebad<br />

(kargi niSani, Seqeba, da a.S).


N3, 2009 13<br />

amrigad, moswavlis swavliT dainteresebas<br />

ganapirobebs misi<br />

rogorc garegani, ise Sinagani<br />

motivacia. es aucileblad unda<br />

gaiTvaliswinos maswavlebelma,<br />

imisaTvis rom mozardi iyos<br />

warmatebuli.<br />

zogierTi moswavle didi enTuziazmiT<br />

ekideba swavlas, magram<br />

arian iseTebic, romlebic maswavleblis<br />

mxardaWeris gareSe swavlisadmi<br />

did interess ar iCenen.<br />

maT mudmivad sWirdebaT Seqeba,<br />

stimuli da Tanadgoma. rac ufro<br />

metad motivirebuli arian moswavleebi,<br />

miT metia swavlis xarisxi.<br />

sazogadoebrivi unar-Cvevebis<br />

mizanmimarTuli ganviTarebis-<br />

Tvis erT-erTi saukeTeso gzaa<br />

socialuri meTodi _ TanamSromlobiTi<br />

swavleba. socialuri<br />

meTodis gamoyenebis dros xdeba<br />

moswavleTa dajgufeba. igi miznad<br />

isaxavs maT CarTvas TanamSromlobaSi,<br />

erTobliv Zalisxmevas<br />

davalebebis Sesasruleblad.<br />

socialuri meTodi<br />

SeiZleba iyos ori saxis:<br />

jgufisTvis micemuli<br />

amocana jgufis SigniT qveamocanebad<br />

iSleba. jgufis<br />

wevrs aqvs Tavisi funqcia da<br />

amocana. saerTo Sedegi<br />

damokidebulia TiToeuli<br />

monawilis Sedegze.<br />

moswavleebi muSaoben da<br />

fiqroben erTi da imave amocanaze<br />

erTdroulad, maT erTi<br />

da igive funqcia aqvT. aseTi<br />

forma ufro efeqturia axal<br />

amocanebze muSaobis dros.<br />

cxadia, rom am meTodis gamoyenebas<br />

Sedegi aqvs Sesabamisi<br />

saswavlo miznebis arsebobisas.<br />

Tu sazogadoebrivi unar-<br />

Cvevebis ganviTarebis warmodgenil<br />

safuZvlebSi dame-<br />

TanxmeT, maSin gagiadvildebaT<br />

am rCevebis gaziareba da<br />

warmatebulad gamoyeneba:<br />

yovelTvis yvelasTan urTierToba<br />

daiwyeT Tavaziani,<br />

gulTbili misalmebiT.<br />

yovelTvis yvelas mimarT<br />

gamoiCineT gulisxmiereba.<br />

ufrosi bavSvisTvis usafrTxo<br />

garemos saukeTeso mSenebelia.<br />

mzrunvelobis sauke-<br />

Teso gamoxatuleba dauzareli<br />

gulisxmierebaa. gulisxmiereba<br />

ndobisa da gulwrfelobis<br />

sawindaria. amis gareSe<br />

TanamSromloba ver Sedgeba.<br />

sakuTari yoveldRiuri moqmedebiT<br />

daamkvidreT wesebis winaswari<br />

SeTanxmebis kultura.<br />

yovelTvis yvelasTan daicaviT<br />

urTierTpativiscemis wesebi.<br />

xeli SeuwyeT mozardebs, ilaparakon<br />

sakuTar gancdebsa<br />

da emociebze. daexmareT, iswavlon<br />

grZnobebze laparaki,<br />

iswavlon problemis gadaWra<br />

sityvierad.<br />

mozardebisadmi pativiscemiT<br />

izruneT maTi TviTSefasebis<br />

gazrdaze.<br />

iyaviT keTilganwyobili,<br />

gulwrfeli da Semwynarebeli.<br />

nu iqnebiT metismetad seriozuli,<br />

gaexumreT xolme bav-<br />

Svebs, raTa maT Tqvengan siTbo<br />

igrZnon.<br />

savarjiSos pirobis axsnisas<br />

nu aCqardebiT, dawvrilebiT<br />

ganumarteT moswavleebs, ra<br />

evalebaT.<br />

sanam romelime savarjiSos<br />

Sesrulebas daiwyebdeT, darwmundiT,<br />

rom yvela monawiles<br />

kargad esmis, Tu ra moeTxoveba.<br />

saSualeba mieciT moswavleebs,<br />

warmoadginon maT mier<br />

Sesrulebuli samuSao da<br />

upasuxon kiTxvebs.<br />

kargad daakvirdiT jgufis<br />

muSaobas, darwmundiT, rom<br />

yvelas kargad esmis Sesasrulebeli<br />

davaleba. Tu saWiroa,<br />

kidev erTxel auxseniT, ra<br />

moeTxovebaT.<br />

nu miawvdiT moswavleebs iseT<br />

azrebs, romlebic ukve ician<br />

an SeuZliaT Tavad mixvdnen.<br />

saSualeba mieciT, sakuTari<br />

daskvnebi gamoitanon.<br />

mosTxoveT maT, imuSaon, radgan<br />

imis Segneba, rom dakisrebuli<br />

samuSaos Sesruleba SeZles,<br />

siamayesa da sakuTari<br />

Tavis pativiscemas gaaRviZebs<br />

maTSi.<br />

daimaxsovreT, rom rac ufro<br />

mkafio miTiTebebs miscemT<br />

bavSvebs, miT ukeT Seasruleben<br />

davalebebs.<br />

jgufuri muSaobis dros<br />

xmauri, Cveulebriv, enTuziazmis<br />

niSania. enTuziazmi ki<br />

davalebis Sesrulebas unda<br />

emsaxurebodes.<br />

zogierTi xmauriani aqtivobis<br />

dasrulebis Semdeg jgufis<br />

dawynareba scadeT da<br />

mxolod Semdeg gaagrZeleT<br />

gakveTili; SegiZliaT es araverbalurad<br />

aniSnoT bavSvebs,<br />

an xmadabla ganumartoT.<br />

scadeT, sagakveTilo procesSi<br />

CarToT ara mxolod<br />

aqtiuri bavSvebi, romlebic<br />

yovel SekiTxvas upasuxeben,<br />

aramed _ pasiurebic.<br />

praqtikuli savarjiSoebi<br />

gakveTilebze gamoyenebisTvis<br />

ixileT praqtikul danarTSi<br />

`klasi~, gv. 30-32


14 mosazreba<br />

skola<br />

Tu repetitori<br />

anu ratom ar dadian<br />

ufrosklaseli moswavleebi skolaSi<br />

siko janaSia<br />

Cveulebrivi, saSualostatistikuri<br />

skola<br />

gacilebiT ukeTesi<br />

ganaTlebis miRebis<br />

saSualebas iZleva,<br />

vidre Cveulebrivi,<br />

saSualostatisti-<br />

,,<br />

kuri repetitori.<br />

,,<br />

sazogadoebaSi gavrcelebulia<br />

mosazreba, rom damamTavrebeli<br />

klasis moswavleebis didi nawili<br />

skolaSi ar dadis, radgan umaRlesSi<br />

misaRebi gamocdebisTvis<br />

emzadeba. isini repetitorebTan<br />

mecadineoben, rac imis maniSnebelia,<br />

rom moswavleebs da maT<br />

mSoblebs ar akmayofilebT is<br />

codna, rasac skola aZlevs da<br />

ganaTlebis miRebis alternatiul<br />

gzebze fiqroben. aseve gvsmenia,<br />

TiTqos skola bavSvs maRali<br />

xarisxis ganaTlebas ar aZlevs<br />

da repetitorTan am naklis<br />

Sevseba xdeba. Sevecdebi ganvmarto,<br />

ra aris am mosazrebaSi swori<br />

da ra _ zedapiruli analizis<br />

Sedegi.<br />

arsebobs repetitorebis ori jgufi:<br />

isini, vinc dabali klasebidanve<br />

muSaoben bavSvebTan da isini,<br />

romlebic mxolod bolo safexurze<br />

erTvebian aqtiurad abiturientebis<br />

momzadebaSi. es statia<br />

mxolod meore jgufs exeba.<br />

pirveli, razec SeiZleba davfiqrdeT,<br />

warmodgenili Sexedulebebidan<br />

gamomdinare, aris is, Tu<br />

ramdenad dadis, an ar dadis<br />

maRali klasebis moswavleebis<br />

umetesoba skolaSi am kiTxvaze<br />

pasuxis gacemisas unda gvaxsovdes,<br />

rom saqarTveloSi me-11 da<br />

me-12 klasebSi, TiToeulSi<br />

60 000-mde moswavle swavlobs.<br />

Tu davuSvebT, rom maTi umravlesoba<br />

gakveTilebs acdens,<br />

radgan misaRebi gamocdebisTvis<br />

emzadeba, es niSnavs: am 60 000<br />

moswavlis didi nawili abiturientia.<br />

Tu statistikas gadavxedavT,<br />

SevniSnavT, rom:<br />

1. damamTavrebeli klasis moswavleebis<br />

umravlesoba abiturienti<br />

ar aris. skolis dam-<br />

TavrebisTanave umaRles saswavlebelSi<br />

moxvedras, bolo<br />

wlebSi erTiani erovnuli gamocdebiT<br />

(da es wlebi, albaT,<br />

yvelaze reprezentatulia),<br />

moswavleebis daaxloebiT<br />

naxevari cdilobs.<br />

2. damamTavrebeli klasebis<br />

moswavleTa mxolod 20-25%


N3, 2009 15<br />

xvdeba umaRlesSi pirvelive<br />

wels. anu yoveli 60 moswavlidan<br />

30-mde abiturientia<br />

da maTgan mxolod 15 agrZelebs<br />

swavlas. aqedan gamomdinare,<br />

SegviZlia davaskvnaT:<br />

Tu moswavleTa didi nawili<br />

damamTavrebel klasSi skolaSi<br />

ar dadis, es imis gamo<br />

ar xdeba, rom umravlesoba<br />

abiturientia. SesaZloa,<br />

skolas iseTebic acdendnen,<br />

romlebic umaRlesisTvis ar<br />

emzadebian. es moswavleebi,<br />

SesaZloa internet-kafeebSi<br />

dadian, rogorc amaswinaT<br />

duSeTis skolis moswavleebma<br />

miTxres, an ojaxebs exmarebian,<br />

ubralod, ar dadian<br />

skolaSi, radgan maTTvis es<br />

uinteresoa, an finansur problemebis<br />

gamo acdenen skolas.<br />

am sakiTxze saqarTveloSi<br />

seriozuli kvleva jer ar<br />

Catarebula da pasuxic ucnobia.<br />

Cemi azriT, Cveulebrivi, saSualostatistikuri<br />

skola gacilebiT<br />

ukeTesi ganaTlebis miRebis<br />

saSualebas iZleva, vidre<br />

Cveulebrivi, saSualostatistikuri<br />

repetitori. amis dasabu-<br />

Teba iolia, rasac ramdenime<br />

martivi faqtori ganapirobebs:<br />

repetitoris funqcia, rac<br />

saxelwodebidanac Cans, aris<br />

ara codnis micema, aramed<br />

naswavlis gameoreba, anu am<br />

SemTxvevaSi, gamocdebisTvis<br />

momzadeba. gamocda ki Cvens<br />

qveyanaSi qaRaldiTa da kalmiT<br />

tardeba. am instrumentebiT<br />

praqtikulad SeuZlebelia<br />

iseTi sabaziso unarebis<br />

Semowmeba, rogoricaa magali-<br />

Tad, metyveleba, lideroba,<br />

interpersonaluri komunikacia<br />

da sxv.<br />

repetitorebis umravlesoba,<br />

maTi saqmianobis specifikidan<br />

gamomdinare, ver iyenebs ganaTlebis<br />

im meTodebs, romlebic<br />

swavlebis procesSi ukeTes<br />

Sedegs iZleva _ magaliTad,<br />

socialur daswavlas,<br />

keTebiT swavlebas da sxv.<br />

repetitorebTan momzadebis<br />

mizani ar aris damokidebulebebis<br />

gamomuSaveba da<br />

socializacia;<br />

repetitorebs ar aqvT pasuxismgebloba<br />

raime instituciis<br />

winaSe da arc maTi saqmianobis<br />

Sefaseba xdeba. erTi<br />

SexedviT, bazari aregulirebs<br />

xarisxs, magram sinamdvileSi<br />

qveynis maStabiT mxolod ramdenime<br />

cnobili repetitoria,<br />

absoluturi umravlesoba ki<br />

e.w. `mrevlis~ kontraqtiT<br />

sargeblobs, miuxedavad<br />

imisa, ramdenad warmatebulia<br />

igi. magaliTad, mSoblebma<br />

arasdros ician, zustad ramdenma<br />

abiturientma Caabara<br />

umaRlesSi wina wels konkretul<br />

repetitorTan momzadebis<br />

Sedegad.<br />

dRes skola, rogorc institucia,<br />

zemoTCamoTvlil problemebs<br />

ukeT agvarebs, vidre repetitori.<br />

Cndeba kiTxva: ratom garbis<br />

moswavleebis nawili repetitorebTan<br />

amaze pasuxis gacema<br />

erTi winadadebiTaa SesaZlebeli:<br />

Zalian maRalia riski, rom skolis<br />

damTavrebis Semdeg abiturienti,<br />

romelsac umaRlesSi unda<br />

moxvedra, am adgils ver moipovebs,<br />

an sasurvel fakultetze<br />

ver moxvdeba, rasac Semdegi<br />

faqtorebi ganapirobebs:<br />

1. umaRles saswavleblebSi adgilebis<br />

raodenobis simcire.<br />

maTi saerTo raodenoba<br />

mkveTrad CamorCeba msurvelebis,<br />

an potenciuri msurvelebis<br />

jamur raodenobas. Tu<br />

imasac gaviTvaliswinebT, rom<br />

arsebuli adgilebis naxevarze<br />

naklebia iseTi, sadac ma-<br />

Rali konkursia (magaliTad,<br />

samze meti abiturienti TiTo<br />

adgilze), aRmoCndeba, rom<br />

adgilebis raodenoba, romelzec<br />

abiturientebis umravlesobas<br />

surs moxvedra, sinamdvileSi<br />

kidev ufro SezRudulia;<br />

2. gamocdebis sistemis Tavisebureba.<br />

am SemTxvevaSi, ramdenime<br />

mTavari faqtoria<br />

gasaTvaliswinebeli:<br />

gamocdebis programa,<br />

erTi mxriv, saskolo<br />

programas ar emTxveva da<br />

meore mxriv, meTormete<br />

klasis bolos moiTxovs<br />

me-7, me-8 da Semdegi klasebis<br />

programis codnas,<br />

rac aiZulebs abiturients,<br />

meTormete klasSi<br />

daiwyos wina klasebSi<br />

naswavlis gadameoreba.<br />

gamocdebSi warmatebis<br />

kriteriumia ara raRacis<br />

codna, aramed raRacis<br />

codna sxvaze ukeTesad.<br />

abiturientebi erTmaneTs<br />

ejibrebian, rac niSnavs:<br />

rogori kargi maswavlebelic<br />

ar unda myavdes, ar<br />

arsebobs garantia, rom<br />

Cems konkurents ukeTesi<br />

maswavlebeli ar hyavs.<br />

sxva sityvebiT rom vTqvaT,<br />

abiturienti ver akontrolebs<br />

sakuTar Sedegs, radgan<br />

sxvis Sedegebzea damokidebuli.<br />

Sesabamisad,<br />

SeuZlebelia imis sakmarisi<br />

sizustiT ganWvreta,<br />

Tu ramdenad warmatebuli


16<br />

iqneba igi misaReb gamocdebze.<br />

amasTanave, mis warmatebas<br />

uamravi sxva mniSvnelovani<br />

faqtori gansaz-<br />

Rvravs: magaliTad, fakultetebis<br />

arCevis taqtika,<br />

testis dros koncentrirebis<br />

unari, kulturuli<br />

faqtorebi da sxv.<br />

Casabarebeli gamocdebis<br />

simravle _ rac ufro metia<br />

gamocda, miT metia imis<br />

albaToba, rom socialurad<br />

daucveli axalgazrda<br />

mis Cabarebas ver SeZlebs.<br />

umaRlesSi swavlis gagr-<br />

Zeleba bevrisTvis Zalian<br />

Zviria, momzadebis siZviris<br />

gamo ki skoladamTavrebulebis<br />

naxevari arc cdilobs<br />

Cabarebas. erTi SexedviT,<br />

gamocdebis simravle<br />

imis winapirobaa, rom umaRlesSi<br />

ufro ganaTlebuli<br />

adamianebi agrZelebden<br />

swavlas, magram es _ mxolod<br />

erTi SexedviT. am sakiTxze<br />

damatebiTi informaciis<br />

misaRebad ixileT<br />

saintereso kvleva Temaze,<br />

uwyobs Tu ara xels testireba<br />

codnis amaRlebas<br />

_ misamarTze: http://<br />

epaa.asu.edu/epaa/v10n18/,<br />

High-Stakes Testing, Uncertainty,<br />

and Student Learning<br />

gamocdebis intensivoba:<br />

tardeba weliwadSi mxolod<br />

erTxel, rac Secdomebis<br />

gamosworebis SesaZleblobas<br />

amcirebs.<br />

maTTan momzadebaze iyos<br />

damokidebuli. repetitorebis<br />

umravlesoba skolis maswavlebelia,<br />

romelic dabali<br />

anazRaurebis gamo gakveTilebis<br />

Semdeg sakuTar an sxva<br />

skolis moswavleebs amzadebs.<br />

Sesabamisad, maT pirdapiri<br />

interesi aqvT, rom mSobelma<br />

ifiqros, TiTqos sxvagvarad<br />

SeuZlebelia umaRlesSi Cabareba.<br />

zemoaRniSnuli riskebis minimalizaciis<br />

gareSe SeuZlebeli<br />

iqneba saswavlo procesze repetitorobis<br />

gavlenis Semcireba<br />

da skolis rolis gaZliereba.<br />

Tumca mxolod maswavleblis<br />

xelfasis momateba, umaRles<br />

saswavleblebSi adgilebis<br />

gazrda da gamocdebis sistemis<br />

imgvarad Secvla, rom erTmaneT-<br />

Tan SejibrTan erTad moswavleebi<br />

dawesebul standarts Seejibron,<br />

ar iqneba sakmarisi. skolis<br />

miRwevebi misi damTavrebis<br />

Semdegac unda gaviTvaliswinoT.<br />

es gulisxmobs ara mxolod skolis<br />

niSnebis, aramed sxvadasxva<br />

socialur Tu akademiur sfero-<br />

Si moswavlis aqtiurobis gaTvaliswinebasac<br />

(klubebis wevroba,<br />

konkursebsa da TviTmmarTvelobaSi<br />

monawileoba da sxv.) Tumca<br />

amis misaRwevad saWiroa, zogadsaganmanaTleblo<br />

sistemis xarisxis<br />

uzrunvelyofis meqanizmebi<br />

amuSavdes, romelTa Soris yvelaze<br />

mniSvnelovani<br />

skolebis akreditaciaa.<br />

3. warmatebis warmosaxviTi<br />

kriteriumebi: repetitorebi,<br />

visac SesaZloa mSobelma rCevisTvis<br />

mimarTos, dainteresebulni<br />

arian, rom am ukanasknelTa<br />

warmodgenebSi gamocdebze<br />

misaRwevi warmateba


mrgvali magida<br />

N3, 2009 17<br />

ufrosklaselebis arCevani -<br />

repetitori Tu sajaro skola<br />

saskolo ganaTlebis bolo safexurze moswavleebis didi nawili<br />

skolaSi ar dadis. daswrebis problemaze daufaravad saubroben<br />

skolebis administraciebi da maswavleblebi. ganaTlebisa da<br />

mecnierebis ministris brZanebiT, im moswavleebs, romlebic<br />

gakveTilebs gaacdenen, mkacri sanqciebi daekisrebaT _ maT<br />

eqsternatis gamocdebis Cabareba an klasSi darCena mouwevT.<br />

ratom ar surT ufrosklaselebs gakveTilebze daswreba da<br />

rogor unda mogvardes es problema _ am Temaze `maswavleblis~<br />

mrgvali magidis monawileebma imsjeles.<br />

Sorena burdilaZe<br />

pirvel rigSi, skolis<br />

warmomadgenlebs mivmarTav.<br />

marTlac ase mwvaved dgas<br />

dRes gakveTilebze<br />

daswrebis problema<br />

lela wiqariSvili: daswrebis<br />

TvalsazrisiT, viTareba ukeTesia,<br />

vidre ramdenime wlis win<br />

iyo, magram damakmayofilebeli<br />

namdvilad ar aris. moswavleTa<br />

Sefasebis sistema, romliTac dRes<br />

vxelmZRvanelobT, daswrebis<br />

gacilebiT maRal dones moiTxovs.<br />

mravalkomponentiani Sefaseba<br />

ver Sedgeba, Tu adekvaturi daswreba<br />

ar iqneba. problema imdenad<br />

seriozulia, rom saswavlo<br />

wlis dasawyisSi kaTedrebis doneze<br />

sakiTxic ki davsviT: xom ar<br />

mivaniWoT daswrebas garkveuli<br />

procenti Sefasebisas da is erTgvar<br />

motivaciad vaqcioT. aseTi<br />

SemoTavazeba mSoblebisganac<br />

gvqonda. roca umaRlesi saswavleblebis<br />

pedagogebis silabusebs,<br />

kurikulumebsa da saavtoro masalebs<br />

vecnobi, vxedav, rom TiToeul<br />

maTganSi gawerilia calkeuli<br />

aqtivobis procentuli Semcveloba<br />

da daswrebas, saSualod,<br />

10% eniWeba. vaRiaroT, rom wlis<br />

dasawyisSi XI I klaselebis mSoblebi<br />

modian da daswrebis mxriv Se-<br />

RavaTebs iTxoven. anu mSobeli Tavad<br />

aris ganwyobili, rom misma<br />

Svilma skola unda gaacdinos. mizezi<br />

repetitorebTan siarulia.<br />

wels am tendencias xeli Seuwyo<br />

erovnuli saswavlo gegmebis safuZvelze<br />

Seqmnil saxelmZRvaneloebsa<br />

da misaRebi gamocdebis<br />

programebs Soris cdomilebebmac.<br />

lia WankvetaZe: Cveni skola daswrebas<br />

sruli simkacriT iTxovs.<br />

am mizeziT sasawavlo wlis dasawyisSi<br />

58 meTormeteklaseli skolidan<br />

wavida, darCenili nawili<br />

ki umkacresad kontroldeba.<br />

bavSvebi axerxebnen gakveTilebze<br />

siarulsac da repetitorTan mecadineobasac.<br />

Tu yvela skola<br />

mkacrad dasvams daswrebis sakiTxs,<br />

viTareba Seicvleba. simkacre yvelas<br />

Tanabrad unda movTxovoT,<br />

raTa erTi skolidan wasulma bav-<br />

Svma sxva, ufro `rbili~ politikis<br />

mqone skolas ar Seafaros Tavi.<br />

magaliTad, rogorc Cveni 58 yofili<br />

moswavle moiqca _ problemas<br />

xom amiT araferi eSvela.<br />

nino asaniZe: simkacres rac Seexeba,<br />

am midgomas seriozulad<br />

uSlis xels vauCeruli dafinanseba.<br />

SeiZleba maswavlebeli Zalian<br />

obieqturad wyvetdes, romeli<br />

moswavle darCes skolaSi<br />

da romeli ara, magram am dros<br />

direqtoris problema dgas. mas<br />

ar unda ukmayofilo mSobeli da<br />

moswavlis dakargva, romelic<br />

misTvis vauCeruli dafinansebis<br />

wyaroa. ver daveTanxmebi daswrebis<br />

faqtoris niSanze asaxvas.<br />

vfiqrob, es nabiji moswavleebSi<br />

usamarTlobis gancdas gaaCens da<br />

diskusiaSi monawileobdnen:<br />

lela wiqariSvili<br />

Tbilisis 1-li sajaro skolis<br />

direqtori<br />

lia WankvetaZe<br />

Tbilisis 51-e sajaro skolis<br />

maswavlebeli<br />

nino asaniZe<br />

Tbilisis 95-e sajaro skolis<br />

maswavlebeli<br />

gvanca CxeiZe<br />

mSobeli<br />

giorgi maCabeli<br />

ganaTlebis politikis dagegmvisa da<br />

marTvis saerTaSoriso instituti<br />

eka darbaiZe<br />

ganaTlebisa da mecnierebis<br />

saministros regionuli marTvis<br />

departamenti<br />

sofo gorgoZe<br />

maswavlebelTa profesiuli<br />

ganviTarebis centris direqtori<br />

Tamar mosiaSvili<br />

maswavlebelTa profesiuli<br />

ganviTarebis centris<br />

sertificirebis koordinatori<br />

nato ingoroyva<br />

redaqtori, Jurnali `maswavlebeli~<br />

diskusias uZRveboda<br />

Jurnal `maswavleblis~<br />

mTavari redaqtori<br />

xaTuna kveselava


18<br />

lela wiqariSvili<br />

SesaZloa, garkveuli agresiac<br />

gamoiwvios. problemis arsebobis<br />

da misi gadaWris perspeqtivaSic<br />

mTavar figurad maswavlebeli<br />

mimaCnia. Tu pedagogi profesionalia,<br />

kompetenturia da pirovnuli<br />

Tvisebebic xels uwyobs, rom<br />

klasSi mimzidveli garemo Seqmnas,<br />

motivacia aamaRlos, bavSvebi<br />

aqtiurad CarTos procesSi da<br />

saintereso gaxados sagani, moswavleebs<br />

misi gakveTilis gacdenis<br />

survili aRar gauCndebaT.<br />

ganaTlebis politikis mar-<br />

Tvisa da dagegmvis saerTa-<br />

Soriso institutma, ramdenime<br />

wlis win, repetitorobis<br />

Taobaze kvleva Caatara. rogori<br />

iyo Tqveni daskvnebi da<br />

Secvlilia Tu ara viTareba<br />

giorgi maCabeli: es problema<br />

bevr faqtors ukavSirdeba da<br />

skolis cxovrebis yvela etapze<br />

axdens zegavlenas. metic, mimaCnia,<br />

rom daswrebis sakiTxi skolis<br />

marTvis yvelaze seriozuli<br />

problemaa. iq, sadac marTva SedarebiT<br />

efeqturad xorcieldeba,<br />

es sakiTxi naklebad aqtualuria,<br />

Tumca ver vityviT, rom problema<br />

saerTod ar arsebobs. zogierT<br />

skolaSi ufro rTulad aris<br />

saqme. samwuxarod, mSobels da<br />

moswavles dRemde ver gaucnobierebiaT,<br />

rom skola maTia da ma-<br />

Tac unda Seitanon wvlili mis<br />

gaumjobesebaSi.<br />

mSoblebis survilia, rom<br />

skola karg ganaTlebas iZleodes.<br />

moswavleebis nawils,<br />

romelzec axla vsaubrobT,<br />

konkretuli interesi aqvs _<br />

skolis Semdeg umaRles saswavlebelSi<br />

Cabareba. aris<br />

ki moswavle darwmunebuli,<br />

rom skolaSi miRebuli codniT<br />

warmatebiT gaarTmevs<br />

Tavs erovnul gamocdebs<br />

giorgi maCabeli: ar aris darwmunebuli<br />

da amitomac mimarTavs<br />

sxva gzebs. midgoma gaukuRmarTebulia.<br />

imis nacvlad, rom skola<br />

gavaumjobesoT, iol gzebs veZebT<br />

da am ZiebaSi swavlis process<br />

kidev ufro vazaralebT. mSoblebic<br />

martiv gamosavals pouloben:<br />

urCevniaT, Tanxa gaiRon da repetitorebTan<br />

ataron Svili, vidre<br />

skolis mSeneblobaSi aqtiuri<br />

monawileoba miiRon.<br />

Tamar mosiaSvili: gacdenebis<br />

tendencia X klasSi iwyeba, geometriuli<br />

progresiiT izrdeba<br />

XI-Si da XII -Si moswavleebi saer-<br />

Tod aRar dadian skolaSi. idealur<br />

SemTxvevaSi, swavlebis mesame<br />

safexurze maT garkveuli<br />

garegani motivacia aqvT _ umaRles<br />

saswavleblebSi swavlis gagrZeleba<br />

surT. codnis misaRebad<br />

gakveTilebi organizebuli<br />

unda iyos: maswavlebeli droulad<br />

unda Sediodes gakveTilze,<br />

aswavlides, Semdeg iTxovdes da<br />

ibarebdes moswavlisgan gakve-<br />

Tils. Tu es procesi Sedga, bavSvi<br />

naklebad gaacdens skolas,<br />

magram Cvens skolebSi aRniSnuli<br />

procesi darRveulia. erT-erT<br />

mizezad iTqva, rom erovnuli<br />

saswavlo gegma da misaRebi gamocdebis<br />

programuli sakiTxebi erTmaneTs<br />

ar Seesabameba. sainteresoa,<br />

ra doziT aris acdena _ cdomileba<br />

abiturientisTvis im riskis<br />

matarebelia, rom gamocdaze<br />

CaiWreba Tu imis, rom SeiZleba<br />

100 qula ver miiRos<br />

lela wiqariSvili: Tu saorientaciod<br />

umaRlesis programas<br />

aiRebT, erovnuli saswavlo gegmis<br />

mocemulobebis Sesrulebas<br />

ver SeZlebT. rac Seexeba cdomilebas,<br />

es mSoblebisTvis Zalian<br />

seriozuli mizezia. isini, SesaZloa,<br />

kargad ver erkveodnen sakiTxSi,<br />

magram saxelmZRvanelosa<br />

da sagamocdo programis sarCevebsa<br />

da nusxebs rom Caxedaven,<br />

Semdeg maTi damSvideba Zalian<br />

rTulia.<br />

gvanca CxeiZe: Svilebs skolis<br />

gacdenis mizezs vekiTxebi _ gakveTilebi<br />

mzad aqvT, arc avad arian,<br />

magram mpasuxoben, rom gakveTilebze<br />

Zili erevaT. albaT, umjobesia,<br />

moswavlis motivaciaze<br />

vizrunoT. mTavari roli am<br />

dros maswavlebels eniWeba.<br />

eka darbaiZe: mSobeli udides<br />

rols asrulebs Svilis motivirebaSi,<br />

magram roca bavSvi skolaSia,<br />

amaze maswavlebelma unda<br />

izrunos. gamosavali zeda rgolidan,<br />

direqtorisgan unda wamovides.<br />

is Tavad unda iyos motivirebuli<br />

da es motivacia maswavlebels<br />

unda gadasces. myavs<br />

mezobeli gogona, romelic X<br />

klasSia da skolaSi ar dadis, arc<br />

repetitorebi yavs, ubralod<br />

saxlSia. roca mizezs vekiTxebi,<br />

mpasuxobs, rom aravin dadis da<br />

daswrebas aravin sTxovT.<br />

Tamar mosiaSvili: sarepetitoro<br />

skolis gaZlierebis erT-erTi safuZveli<br />

swored misaRebi gamocdebi<br />

gaxlavT. es iyo am institutis<br />

sabWoTa epoqaSi gaCenis mizezic<br />

_ saswavlo sivrceSi bavSvi<br />

giorgi maCabeli


N3, 2009 19<br />

nino asaniZe<br />

umaRles saswavlebelSi Casabareblad<br />

saWiro ganaTlebis miRebas<br />

ver axerxebda. samwuxarod, es mizezi<br />

ar aris erTaderTi, sarepetitoro<br />

skola ki erT-erTi seriozuli<br />

barieria daswrebis kuTxiT.<br />

sabWoTa periodSi amis<br />

mizezi nawilobriv<br />

misaRebis gamocdebis<br />

korufciuli sistemac iyo.<br />

dRes sakiTxi ase ar dgas.<br />

ratom aris sarepetitoro<br />

skola isev aseTi Zlieri<br />

lela wiqariSvili: mizezebi ar<br />

icvleba. mSobels ar akmayofilebs<br />

skolaSi miRebuli codna, rac SeiZleba<br />

maswavleblis brali sulac<br />

ar iyos. Cems skolaSi aswavlis<br />

Zalian kvalificiuri maTematikis<br />

maswavlebeli, romelic amave dros<br />

warmatebuli repetitoria. is<br />

klasSi xom ver daiklebs kvalifikacias<br />

da kerZo gakveTilebis<br />

dros xom ver aimaRlebs mSobeli<br />

ambobs, rom urCevnia, meti Tanxa<br />

gadaixados da individualuri an<br />

3-4 wevrian jgufSi Catarebuli<br />

gakveTili moiTxovos. am dros<br />

maswavlebeli SeiZleba igive<br />

iyos, vinc bavSvs skolaSi hyavs.<br />

sofo gorgoZe: ar aris dadasturebuli,<br />

rom mcirekontingentian<br />

klasSi maswavlebeli ufro efeqturad<br />

axerxebs moswavleTa codnis<br />

amaRlebas. SesaZlebelia, rom<br />

saTanado strategiebis gamoyenebiT,<br />

man mravalricxovan klasSic<br />

karg Sedegs miaRwios. magaliTis-<br />

Tvis singapuris skolebs dagisaxelebT,<br />

sadac zogierT klasSi<br />

daaxloebiT 60 bavSvi zis. aRiarebuli<br />

faqtia, rom singapureli<br />

bavSvebi yvela saerTaSoriso SefasebaSi<br />

pirvel adgils ikaveben,<br />

gansakuTrebiT teqnikur sagneb-<br />

Si. mSoblebs arasworad aqvT Camoyalibebuli<br />

Sexeduleba, rom<br />

mravalmoswavlian klasSi pedagogs<br />

srulfasovnad muSaoba ar<br />

SeuZlia.<br />

darwmunebuli xarT, rom<br />

yvela ufrosklaseli, romelic<br />

skolas acdens, am dros<br />

repetitorTan mecadineobs<br />

nino asaniZe: Cemi skola qalaqis<br />

erT-erT gareubanSi mdebareobs.<br />

aq ufro xelmokle ojaxebis<br />

Svilebi swavloben. mSoblebi<br />

cdiloben, limoniviT gamogvwuron<br />

da maqsimumi miiRon pedagogebisgan.<br />

maT Svilebis repetitorebTan<br />

tarebis saSualeba ara<br />

aqvT. kursdamTavrebulTa nawili<br />

skolaSi miRebuli codniTac<br />

warmatebiT abarebs erovnul<br />

gamocdebs. bavSvebi sixaruliT<br />

modian, skolas ar acdenen, ubralod<br />

yvela gakveTilze ar Sedian.<br />

damakmayofilebelia XI I klaselebis<br />

daswrebac. Tavis droze Cvenma<br />

skolam Zalian mkacrad moiTxova<br />

samedicino cnobebi. mSobels<br />

aseTi cnobis aReba 15 lari ujdeba,<br />

winaaRmdeg SemTxvevaSi,<br />

icis, rom misma Svilma gacdenili<br />

saaTebi unda aanazRauros. aRricxva<br />

xdeba I da VI gakveTilze.<br />

damrigebeli, bavSvis aryofnis<br />

SemTxvevaSi, mSobels momentalurad<br />

ayenebs saqmis kursSi.<br />

lia WankvetaZe: 4-5 wlis win Cven-<br />

Tan diferencirebuli swavleba<br />

iyo. moqmedebda humanitaruli,<br />

teqnikuri, sabunebismetyvelo<br />

da ekonomikuri klasebi. ganaTlebis<br />

saministrom IX klasis bolos<br />

yvela saganSi Zalian seriozuli<br />

gamocdebi Caatara da bav-<br />

Svebi, romlebmac minimumi ver<br />

gadalaxes, swavlebis mesame safexurze<br />

ver gadavidnen. mniSvnelovania<br />

saxelobo ganaTlebis xel-<br />

Sewyobac, raTa mas, visac mesame<br />

safexurze swavla ar SeuZlia,<br />

skolidan wasasvleli hqondes.<br />

ministris 7 maisis brZanebulebiT,<br />

sagakveTilo drois<br />

gacdenis gamo mkacri sanqciebi<br />

Semodis. damrigebeli<br />

pasuxismgebelia Jurnalis<br />

warmoebaze, xolo sagnisTvis<br />

gankuTvnili saaTebis 1/5-is<br />

gacdenis SemTxvevaSi, moswavle<br />

eqsternatis gamocdebs<br />

abarebs. rogor fiqrobT,<br />

ramdenad efeqturi iqneba<br />

es regulireba<br />

lela wiqariSvili: am brZaneba-<br />

Si moxseniebuli wesebi ama Tu im<br />

formiT ukve moqmedebs skoleb-<br />

Si, Tumca mxolod im skolebSi,<br />

romlebic Tavisi kontingentis<br />

mimarT pasuxismgeblobas grZnoben.<br />

trimestrSi sagnisTvis gankuTvnili<br />

saaTebis 1/3-is gacdenis<br />

SemTxvevaSi, sagnis maswavlebeli<br />

moswavles gamokiTxvas uwyobs<br />

sxva pedagogis TandaswrebiT.<br />

brZanebulebaSi axali araferia,<br />

rac Cveni saskolo praqtikidan<br />

ar momdinareobs. misasalmebelia,<br />

rom Jurnali savaldebulo dokumentad<br />

CaiTvleba da mkacri<br />

aRricxva savaldebulo gaxdeba.<br />

xom ar gamoiwvevs wesebis<br />

gamkacreba problemebs<br />

mSoblebTan mkacri midgomis<br />

SemTxvevaSi, vauCeruli<br />

dafinansebis sakiTxic<br />

daisva saubris dasawyisSi...<br />

sofo gorgoZe


20<br />

Tamar mosiaSvili<br />

nino asaniZe: bavSvebis umravlesoba<br />

saSualo skolas amTavrebs<br />

da mizani gansazRvruli ara aqvs.<br />

marTalia, mesame safexuri savaldebulo<br />

ar aris, magram ufros<br />

klasebSi is moswavleebic gadmodian,<br />

romlebsac umaRlesSi<br />

gagrZelebis perspeqtiva ara<br />

aqvT. es kontingenti dadis<br />

skolaSi da TviTonac ar icis,<br />

ratom. mSobelic Seguebulia,<br />

rom bavSvi arafers iswavlis,<br />

samagierod, urCevnia, quCaSi ar<br />

idges da skolam mwyemsos is.<br />

nato ingoroyva: Tu yvela skolam<br />

Tanabari pirobebi ar wamoayena,<br />

aRmoCndeba, rom zogierT<br />

skolas ufro msubuqi wesebi<br />

aqvs da mSobelic misken aiRebs<br />

gezs. faqtia, rom im 58-ma moswavlem,<br />

romelic 51-e skolidan<br />

gacdenis gamo wavida, sxva skolebs<br />

Seafara Tavi. marTalia, yvela<br />

skolas individualuri midgoma<br />

aqvs mSoblebsa da moswavleebTan,<br />

magram es wesebi saerTo<br />

problemis mosagvareblad unda<br />

daareguliros vinmem da raimem.<br />

giorgi maCabeli: saboloo jamSi,<br />

yvelaferi TiToeuli skolis warmatebaze<br />

aisaxeba. is, vinc am bav-<br />

Svebs miiRebs da disciplinaze<br />

Tvals daxuWavs, SeiZleba finansurad<br />

mogebuli darCes, magram<br />

sabolood mainc warumatebeli skolis<br />

imijs SeiZens. aqac marTvis<br />

sakiTxia gadamwyveti. mSoblebTanac<br />

seriozuli samuSaoa Casatarebeli,<br />

radgan gaukuRmarTebuli<br />

dakveTa yvelaze didi saSiSroebaa<br />

skolis ganviTarebisTvis.<br />

lela wiqariSvili: vinaidan saqme<br />

ZiriTadad sajaro skolebs<br />

exeba, sasurvelia, moTxovna da<br />

valdebulebebi yvela skolis administraciisadmi<br />

Tanabari iyos<br />

_ rac ar unda liberaluri xedva<br />

da politika gvqondes, garkveuli<br />

valdebulebebi yvelasTvis<br />

saerToa. aman SeiZleba nihilisturi<br />

damokidebuleba gamoiwvios<br />

vauCeruli dafinansebis sistemis<br />

mimarT, romelic, saboloo jamSi,<br />

Zalian pozitiuria. ar Rirs yvelaferSi<br />

safrTxis Zieba: ra safrTxe<br />

devs am dokumentSi, an ra<br />

safrTxe emuqreba maswavlebels...<br />

es erTgvari fobiebia, romlebic<br />

bolo dros Camoyalibda.<br />

Tamar mosiaSvili: vTqvaT, sancqiebma<br />

Sedegi gamoiRo da bavSvebma<br />

skolaSi siaruli daiwyes.<br />

es swavlebis procesSi fundamentur<br />

cvlilebebs gamoiwvevs gadavinacvloT<br />

ramdenime wliT<br />

ukan, roca daswrebis problema<br />

skolebSi ar arsebobda. damam-<br />

Tavrebel klasebSi bavSvebi ar<br />

acdendnen, magram skolis dam-<br />

Tavrebis Semdeg 1 wlis ganmavlobaSi<br />

yvela gadioda sarepetitoro<br />

skolas. Tu saswavlo proces-<br />

Si araferi Seicvala, realuradac<br />

araferi Seicvleba. bavSvi, marTvis<br />

liberaluri politikis damsaxurebiT,<br />

XI I klasSi ivlis repetitorTan<br />

Tu XI I klasis Semdeg, amiT<br />

skolis TviTRirebulebas raime<br />

Seemateba fundamentur cvlilebebze<br />

gavdivarT Tu mxolod<br />

im reJimSi vbrundebiT, rom<br />

bavSvi mowesrigebuli iyos<br />

sofo gorgoZe: gaumjobesdeba<br />

disciplina, rac xels Seuwyobs<br />

swavlebas da aqedan gamomdinare,<br />

mis gaumjobesebasac unda velodoT,<br />

Tumca ganaTlebis xarisxis<br />

asamaRleblad es sakmarisi namdvilad<br />

ver iqneba.<br />

Cveni diskusia rom SevajamoT:<br />

gamoikveTa wesebis<br />

gamkacrebis, maswavlebelTa<br />

kvalifikaciis amaRlebis,<br />

skolis mniSvnelobis gazrdis<br />

aucileblobis sakiTxebi.<br />

rogoria Tqveni saboloo<br />

rekomendaciebi<br />

lela wiqariSvili: ar SeiZleba<br />

valdebulebebi movxsnaT imitom,<br />

rom mosaxleobis raRac kategoria<br />

ganawyendeba. midgomebi Tanabari<br />

unda iyos. Tu bavSvi skolaSi<br />

ar aris, ver viqnebiT darwmunebuli,<br />

rom is saxlSia. winadadeba<br />

mqonda, kanoniT daregulirebuliyo<br />

internet-kafeebis<br />

muSaobis reJimi. iqneb maT ar<br />

imuSaon dRis pirvel naxevarSi,<br />

pirvel cvlaSi mainc.<br />

giorgi maCabeli: Zalian kargi<br />

iqneboda, am mxriv warmatebuli<br />

skolebis magaliTebis gacnoba: rogor<br />

axerxeben am problemis mogvarebas.<br />

es sakiTxi skolebs Soris<br />

msjelobis sagani unda gaxdes.<br />

nino asaniZe: wesebis gamkacreba<br />

mniSvnelovani faqtoria da mas<br />

albaT dadebiTi Sedegic mohyveba.<br />

Tumca amiT mSoblebis guliswyromas<br />

gamoviwvevT, radgan skolebi<br />

jerjerobiT ver uzrunvelyofen<br />

maTi SvilebisTvis xarisxiani<br />

ganaTlebis miRebas. sjobs,<br />

yuradReba maswavleblebis kvalifikaciis<br />

amaRlebas daeTmos.<br />

roca maswavleblis done aiwevs da<br />

is saTanado xarisxis ganaTlebas<br />

miscems, moswavle repetitoris<br />

gareSec SeZlebs umaRles saswavlebelSi<br />

Cabarebas. amiT repetitoris<br />

institutsac gamoecleba<br />

safuZveli.


eqsperti<br />

N3, 2009 21<br />

mTavari problema -<br />

izolacia<br />

judit elioti inglisuri enis maswavleblebs<br />

sasertifikacio gamocdisTvis amzadebs<br />

xaTuna kveselava<br />

bolo cxra Tvis manZilze<br />

saqarTvelos 10-mde region-<br />

Si imogzaureT _ inglisuri<br />

enis maswavleblebs gamocdisTvis<br />

amzadebT. ramdenad<br />

rTulia es misia rogor<br />

muSaobT<br />

mivxvdi, rom inglisuri enis yvela<br />

maswavlebels piradad ver Sevxvdebi<br />

da saTanadod ver davexmarebi.<br />

amitom regionebSi mogzaurobisas<br />

im adamianebs veZeb, romlebic<br />

momavalSi maswavleblebisTvis<br />

treningebis Catarebas SeZleben.<br />

ianvarSi me da sofo gorgo-<br />

Zem (maswavlebelTa profesiuli<br />

ganviTarebis centris direqtori,<br />

red.) msoflio banks winadadebiT<br />

mivmarTeT da qarTveli trenerebis<br />

momzadebaSi mxardaWera<br />

vTxoveT. ukve 15 adamiani Sevar-<br />

CieT da baTumSi treningi CavutareT.<br />

isini amJamad dasavleT<br />

saqarTvelosa da axalcixeSi mu-<br />

Saoben. minda, msgavsi jgufi Tbilissa<br />

da aRmosavleT saqarTveloSic<br />

Sevqmna. es Zalian mniSvnelovania,<br />

radgan uamrav pedagogs<br />

unda `mivwvdeT~. aucilebelia ma-<br />

Ti identificireba, visac daxmareba<br />

sWirdeba, Semdeg ki darwmuneba,<br />

rom movidnen da treningebSi<br />

monawileoba miiRon.<br />

anu dgas maswavleblebis<br />

pasiurobisa da dabali<br />

motivaciis problema<br />

Zalian seriozulad... aTasobiT<br />

hipoTeza mqonda am sakiTxTan dakavSirebiT.<br />

Tavad gansajeT: dekemberSi<br />

baTumSi sami seminari Cavatare.<br />

am qalaqSi inglisuri enis<br />

177 maswavlebelia. TiTo treningze<br />

sul 10-10 adamiani movida,<br />

maSin roca 30-30-s velodebodi.<br />

vici, rom treningis Sesaxeb informacia<br />

droulad hqondaT. meubnebian,<br />

rom maswavleblebs ojaxebi<br />

hyavT misaxedi, isic miTxres, rom<br />

zogierTi maTgani sakuTar TavSi<br />

darwmunebuli ar aris da amitom<br />

ar modis. Cemi mizania maswavleblebis<br />

darwmuneba, movidnen treningebze<br />

da isargeblon kvalifikaciis<br />

amaRlebis am SesaZleblobiT.<br />

rogor fiqrobT, ra aris<br />

saqarTveloSi inglisuri<br />

enis maswavleblebis<br />

mTavari problema<br />

vfiqrob, rom mTavari problema<br />

izolaciaa. inglisuri enis maswavleblebisTvis<br />

profesiuli kontaqtebis<br />

damyareba rTulia, kav-<br />

Sirebi da resursebi ki _ SezRuduli.<br />

xSirad isini Tbilisidan<br />

moSorebul soflebSi cxovroben<br />

da sul mcire, ori saaTi da saSineli<br />

gzis gavla sWirdebaT, raTa<br />

dedaqalaqSi Camovidnen, profesiuli<br />

organizaciebis saqmianoba-<br />

Si CaerTon. profesiuli gamocemebi<br />

maTTvis xelmisawvdomi ar aris.<br />

mTavari mizani am izolaciis daZsaqarTvelos<br />

bevr qarTvelze<br />

ukeT icnobs _ ruka misi<br />

`saukeTeso megobaria~,<br />

regionebSi mogzauroba ki _<br />

samsaxureobrivi movaleoba.<br />

aRmoaCina, rom SeiZleba<br />

`marSrutkas~ yuTiT wignebi<br />

gaatano regionSi. aqvs qseroqsi,<br />

interneti da mobiluri<br />

telefoni, e.i. muSaoba SeuZlia.<br />

jorjTaunis universitetisa<br />

da aSS saxelmwifo<br />

departamentis mxardaWeriT<br />

saqarTvelos ganaTlebisa da<br />

mecnierebis saministrosTan<br />

TanamSromlobs _ judit<br />

eliotis mizani inglisuri enis<br />

maswavleblebis 2010 wels<br />

dagegmili sasertifikacio<br />

gamocdisTvis momzadebaa.


22<br />

levaa. minda, yvela regionSi erTi<br />

`lideri~ treneri davtovo, romelic<br />

maswavleblebis treningebs<br />

da saTanado resursebiT momaragebas<br />

ganagrZobs, maT TviTorganizebasa<br />

da profesiul zrdaSi<br />

daexmareba.<br />

sagamocdo tests kargad icnobT.<br />

romelia yvelaze rTulad<br />

dasaZlevi davaleba qar-<br />

Tveli maswavleblebisTvis<br />

inglisurenovan qveynebSi Zalian<br />

mniSvnelovania wera. argumentirebuli<br />

eses weras aSS-Si adreuli<br />

asakidan, 11-12 wlidan vaswavliT.<br />

aq mTavari struqturaa. qarTveli<br />

maswavleblebisTvis aseTi eses<br />

wera ar uswavlebiaT. sxvaTaSoris,<br />

amave problemas wavawydi ruseT-<br />

Sic. es aris Cemi mTavari gamowveva<br />

_ adamians sxvanairad weras<br />

ver aswavli erT dReSi, erTi treningze.<br />

sacdelma testebma<br />

aCvena, rom maswavleblebs werisa<br />

da smeniTi aRqmis unarebis ganviTarebis<br />

TvalsazrisiT yvelaze<br />

metad sWirdebaT daxmareba.<br />

inglisuri enis Seswavlis<br />

msurvelebis raodenoba saqarTveloSi<br />

sakmaod didia.<br />

mSoblebis didi nawili ki<br />

upiratesobas kerZo gakve-<br />

Tilebs aniWebs. aqvT Tu ara<br />

inglisuri enis maswavleblebs<br />

sakmarisi mxardaWera<br />

skolebis administraciebis<br />

mxridan<br />

skolebSi ar vyofilvar, Tumca<br />

maswavleblebs Sevxvdi da kiTxvarebis<br />

Sevsebac vTxove. bevrma<br />

mipasuxa, rom skolaSi ar aqvT<br />

audio-magnitofonebi, rac seriozuli<br />

problemaa.<br />

Tumca arc ise rTulad<br />

gadasaWreli problema...<br />

gorSi Sevxvdi maswavleblebs, romlebsac<br />

smeniTi unarebi Zalian kargad<br />

hqondaT ganviTarebuli. rodesac<br />

vkiTxe, rogor moaxerxes<br />

maT Sedegis miRweva, mipasuxes, audio-magnitofonis<br />

gamoyenebiTo.<br />

moswavleebisgan akrifes 50-50<br />

TeTri, Tavadac daumates Tanxa<br />

da ase SeiZines. audio-teqnikis<br />

gamoyeneba Tavad pedagogebisTvisac<br />

Zalian mniSvnelovania. dgas<br />

kidev erTi problema: Tanamedrove<br />

saxelmZRvaneloebi iyideba, magram<br />

Tan ar axlavs CD, romelic, rogorc<br />

wesi, wigns mohyveba. magnitofonisa<br />

da audio-savarjiSoebis<br />

gamoyenebis gareSe rTulia smeniTi<br />

aRqmisa da metyvelebis unaris<br />

ganviTareba. im Sedegis gamosworeba<br />

ki, rac maT gamouyeneblobas<br />

mohyveba, did dros moiTxovs.<br />

regionebSi mogzaurobisas SevniSne:<br />

iq, sadac erTi an ori wlis<br />

manZilze mSvidobis korpusis<br />

inglisurenovan TanamSromleb-<br />

Tan hqondaT kontaqti, enis codnis<br />

done gacilebiT maRalia.<br />

mSvidobis korpusis moxaliseebi,<br />

rogorc wesi, regionebSi muSaoben.<br />

enobriv garemosTan Sexeba<br />

adamianebis enTuziazms zrdis,<br />

metyvelebis unars aviTarebs.<br />

sxva qveynebSi muSaobis<br />

gamocdilebac gaqvT.<br />

SegiZliaT SeadaroT<br />

saqarTvelos da Tundac<br />

serbeTis specifika<br />

yvela qveyanas ganviTarebis sakuTari<br />

gza da gansxvavebuli etapebi<br />

aqvs. saqarTveloSi Camosvlamde<br />

vladivostokSi vmuSaobdi<br />

sami weli, iqamde ki _ tajikeTsa<br />

da serbeTSi. am evropul qveyana-<br />

Si uamravi inglisurenovani skolaa<br />

da yvelas unda inglisuris<br />

swavla. ganaTlebis seqtorSi evropuli<br />

standartis dasakmayofileblad<br />

aq didi xnis win daiwyes<br />

muSaoba. saxelmwifo sertificireba<br />

saqarTveloSi swored amitom<br />

aris mniSvnelovani _ am gziT<br />

qveyana evropis standartebs unda<br />

dauaxlovdes. axla saqarTvelo im<br />

etapzea, romelic serbeTSi ukve<br />

gaiares. sertificireba xarisxis<br />

gaumjobesebis winapirobaa.<br />

rogor fiqrobT, unda aisaxos<br />

Tu ara sertificireba<br />

maswavleblebis xelfasze<br />

vfiqrob, rom maswavleblebs unda<br />

hqondeT motivacia _ ar vici, ram<br />

SeiZleba Seqmnas aseTi stimuli,<br />

es saministros gadasawyvetia. Tu<br />

gvinda, rom isini evropul standarts<br />

akmayofilebdnen, saWiroa<br />

stimulirebis programis amoqmedeba.<br />

Tqveni SefasebiT, rogoria<br />

prognozi: maswavleblebis<br />

ra nawili SeZlebs<br />

sasertifikacio gamocdis<br />

warmatebiT Cabarebas<br />

prognozireba rTulia, radgan es<br />

damokidebuli iqneba gamsvlel<br />

qulaze, romelic me jer ar vici.<br />

pasuxismgebelma pirebma unda gadawyviton,<br />

ra iqneba gamsvleli<br />

qula _ 100-dan 75, 65 Tu 50.<br />

gaiCineT megoberebi<br />

mogzaurobisas<br />

saqarTveloSi pirvelad 1992<br />

wels Camovedi, rogorc moxalise<br />

arqeologi da amis Semdeg aTi<br />

wlis manZilze yovel zafxuls<br />

aq vatarebdi. aqamde saqarTvelo<br />

weliwadis sxva dros ar menaxa.<br />

axla SemiZlia vTqva, rom<br />

aRfrTovanebuli var am qveynis<br />

silamaziT da mravalferovnebiT.<br />

seqtemberSi aucileblad Caval<br />

svaneTSi kidev erTxel. iq maswavleblebs<br />

davalebebi miveci:<br />

inglisur enaze dRiuri unda<br />

awarmoon. davpirdi, rom Tu<br />

davalebas Seasruleben, seqtemberSi<br />

saCuqrad inglisurqarTul<br />

leqsikons Cavutan.


konkursi<br />

N3, 2009 23<br />

gamarjvebulebi<br />

Jurnali `maswavlebeli~ werilebis konkursSi<br />

gamarjvebul maswavleblebs ajildoebs<br />

Jurnal `maswavleblis~ konkursSi gamarjvebulebs<br />

maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis centris direqtorma<br />

sofo gorgoZem bakur sulakauris gamomcemlobisa da<br />

sazogadebrivi mauwyeblis mier dawesebuli saCuqrebi 12 ivniss<br />

gadasca. Tbilisis 74-e sajaro skolis maswavlebels,<br />

Tea daTunaSvilsa da sofel kormaRalis sajaro skolis<br />

maswavlebels, nunu sarjvelaZes maswavlebelTa profesiuli<br />

ganviTarebis centris gamocemebic gadaecaT. konkursi<br />

`maswavleblis~ 2009 wlis pirvel nomerSi gamocxadda da mas<br />

Semdeg redaqciam uamravi werili miiRo. madlobas vuxdiT yvela<br />

maswavlebels, vinc sakuTari gamocdileba gagviziara. TqvenTan<br />

TanamSromlobis imedi momavalSic gvaqvs.<br />

`maswavlebeli~ Tqveni Jurnalia!<br />

Tea daTunaSvili<br />

Tbilisis 74-e sajaro skolis<br />

inglisuri enis maswavlebeli:<br />

konkursisTvis warvadgine<br />

namuSevari `Cems klasSi<br />

rTuli bavSvia~. mec myavda<br />

aseTi moswavle. SemiZlia<br />

dabejiTebiT vTqva, rom<br />

intensiuri muSaobis Sedegad<br />

bavSvi sociumSi davabrune da<br />

amiT Zalian<br />

,,<br />

vamayob~.<br />

Cems klasSi rTuli bavSvia<br />

`saswavlo wlis dasawyisSi direqciam<br />

gamomicxada, rom me-5 klasis<br />

damrigeblad apirebdnen Cems daniSvnas.<br />

damwyebi pedagogi var, magram<br />

mainc sixaruliT davTanxmdi.<br />

swavlis dawyebidan erTi kvirac<br />

ar iyo gasuli, rom klasSi Tavi<br />

iCina axal-axalma konfliqtebma.<br />

erTi moswavle mudmivad ekamaTeboda<br />

megobrebsa da maswavleblebs.<br />

biWunas ded-mama erTmaneTs<br />

dascilda da is agresiiT gamoxatavda<br />

arsebuli realobisadmi<br />

sakuTar protests.<br />

vgrZnobdi, rom biWuna damoukideblad<br />

ver SeZlebda sazogado-


24<br />

ebaSi adgilis damkvidrebas _ rac<br />

SeiZleba, swrafad unda meRona<br />

rame.<br />

Cemi sadamrigeblo programis farglebSi,<br />

speqtaklebis dadgma davgegme.<br />

biWunas roli SevTavaze da<br />

man uaryofiTi personaJi airCia.<br />

yoveli speqtaklis Semdeg mSoblebTan<br />

erTad vmsjelobdiT personaJebze.<br />

vadgendiT uaryofiTi<br />

gmiris dadebiT gmirad gardaqmnis<br />

saSualebebs, xmas vaZlevdiT<br />

speqtaklis personaJebs _ moswavleTa<br />

absolutur umravlesobas<br />

dadebiTi gmirebi moswonda.<br />

pirvel speqtaklSi biWunam mglis<br />

roli Seasrula: mas cxra patara<br />

Tikani unda moetaca. speqtaklis<br />

Semdeg gamimxila, rom Tavisi<br />

personaJi Zalian moswonda da<br />

kvlav uaryofiTi personaJis<br />

gansaxiereba surda. erT TveSi<br />

cvlilebebi SevniSne: mas aRar<br />

moswonda uaryofiTi gmirebi.<br />

cdilobda, klaselebTan naklebad<br />

agresiuli yofiliyo, aRar<br />

Cxubobda, TiTqmis yvelas<br />

daumegobrda, kiTxvebs mSvidi<br />

intonaciiT pasuxobda da<br />

saSinao davalebebsac ukeT<br />

asrulebda~.<br />

rogor gavxadoT<br />

gakveTili saintereso<br />

(amonaridi)<br />

`radgan mravalferovneba saswavlo<br />

garemos `amdidrebs~, moswavlis<br />

miRwevas, rogori mciredic<br />

ar unda iyos is, mainc vafaseb.<br />

ardadegebis Semdeg maT sxvadasxva<br />

davalebas vaZlev, axali saswavlo<br />

wlis dawyebisas ki gakve-<br />

Tili im interviuebiT iwyeba, romlebic<br />

klasis gazeTisTvis<br />

gvWirdeba. moswavleebis muSaobis<br />

amsaxvel momentebs fotoaparatiT<br />

vafiqsireb. klasgareSe RonisZieba<br />

xels uwyobs klasis Sekrulobas,<br />

amitomac xSirad vgegmav<br />

mas. aseve dadebiTad moqmedebs<br />

moswavleebze SromiT saqmianobaze<br />

aqcentis gadatana, mSoblebTan<br />

kontaqti, romlebic saskolo<br />

da arasaskolo RonisZiebebis<br />

CatarebaSi mexmarebian.<br />

moswavleebs vaZlev sxvadasxvagvar<br />

davalebebs, vTxov xedebis an<br />

sayvareli adgilebis warmosaxviT<br />

aRweras. am dros mTavari improvizaciaa.<br />

isini xataven geografiul<br />

rukas, qmnian warmosaxviT<br />

kunZuls, qveyanas, pirobiT<br />

nunu sarjvelaZe<br />

sofel kormaRalis sajaro<br />

skolis dawyebiTi klasebis<br />

maswavlebeli<br />

,,<br />

16 welia, skolaSi<br />

vmuSaob. wardgenili<br />

namuSevriT mravalwliani<br />

gamocdileba gavuziare<br />

kolegebs. aRvwere is, rasac<br />

Cems praqtikaSi aqtiurad<br />

viyeneb~.<br />

niSnebs. jgufTan erTad mini-koncertebsac<br />

vgegmav. saklaso oTax-<br />

Si vqmni azrovnebis kults, viyeneb<br />

Sesabamis terminologias,<br />

cnebebs (hipoTeza, mtkicebuleba,<br />

argumenti da a.S) _ es patarebs<br />

moazrovneebis imijs uyalibebs.<br />

Temis an sulac gakveTilis bolos<br />

erToblivad vakeTebT plakats an<br />

TvalsaCinoebas. viyeneb teqnikur<br />

saSualebebs, yvela saswavlo resurss.<br />

sistematurad vmuSaob<br />

sakuTar Tavze.<br />

gakveTilis bolos moswavleebi<br />

furclebze komentarebs weren:<br />

rogori iyo es gakveTili, ras<br />

urCevdnen maswavlebels... es yvelaferi<br />

gakveTilis dagegmvisas<br />

maTi interesebis gaTvaliswinebaSi<br />

mexmareba. cota xnis win er-<br />

Tad gavakeTeT plakati „matarebliT<br />

kiTxvareTSi~, sadac<br />

sadgurebze gzadagza gvxvdeba<br />

kiTxvebi, gzis gagrZelebis<br />

saSualeba ki mxolod pasuxis<br />

gacemisas gveZleva da ase<br />

mivdivarT finiSamde. aq yvelas<br />

Tanabari uflebebi gvaqvs~.


RKFCB<br />

N2, 2009 25<br />

praqtikuli danarTi maswavleblebisaTvis<br />

I aqtivoba (5 wT.)<br />

gonebrivi ieriSi _ rogor fiqrobT,<br />

SemoTavazebuli masalidan<br />

gamomdinare, romeli eqsperimenti<br />

unda CavataroT (kvlevisaTgakveTilis<br />

Tema:<br />

qimiuri elementebi - epoqa da lavuazie<br />

maswavleblebi: nino kupraSvili, maia TodaZe, irina koWlamazaSvili<br />

Tbilisis qarTuli saswavlo centri, GLC<br />

integrirebuli sagnebi: qimia, istoria, ist<br />

swavlebis safexuri da klasi: sabazo-saSualo, X klasi<br />

gakveTilis saswavlo miznebi:<br />

sabunebismetyvelo mecnierebebis<br />

popularizacia da moswavleebSi<br />

interesis gaRviveba, motivaciis<br />

amaRleba;<br />

mosmenis, msjelobis da diskusiis,<br />

sakomunikacio unar-Cvevebis ganviTareba;<br />

logikuri da kritikuli azrovnebis,<br />

sakuTari azris gamoTqmis<br />

unar-Cvevebis ganviTareba;<br />

istoriuli epoqis gancdisa da<br />

interpretaciis unari;<br />

erovnuli saswavlo gegmiT<br />

gansazRvruli misaRwevi Sedegi:<br />

sakuTar da literaturaSi arsebul<br />

monacemebs, akeTebs<br />

daskvnebs;<br />

X.13.moswavle aRwers kavSirs niv-<br />

TierebaTa agebulebasa da<br />

Tvisebebs Soris _ cdis (#2)<br />

Catarebis safuZvelze gansaz-<br />

Rvravs nivTierebaTa qimiur<br />

Tvisebebs da maT cvlilebebs;<br />

X.1 aanalizebs da afasebs erTi da<br />

imave istoriuli movlenis gansxvavebul<br />

interpretaciebs<br />

_ msjelobs im faqtebze, romlebmac<br />

ganapiroba konkretuli<br />

movlenis gansxvavebuli<br />

interpretaciebis arseboba;<br />

ayalibebs sakuTar Sexedulebas<br />

pirovnebis Sesaxeb;<br />

ganicdis istoriul epoqas;<br />

sworad iyenebs ist-is saSualebebTan<br />

urTierTqmedebis, Setanagamotanis<br />

mowyobilobebs, am sa-<br />

Sualebebis warmatebiT funqcionerebisTvis;<br />

afasebs da efeqturad<br />

iyenebs ist-is sferoSi arsebul<br />

siaxleebs (axali programuli<br />

uzrunvelyofa) da resursebs<br />

mis winaSe dasmuli amocanis Sesabamisad.<br />

Tanmimdevroba<br />

(aqtivoba da dro)<br />

X.2. moswavle obieqtis an movlenis<br />

Sesaswavlad moipovebs<br />

monacemebs cdis saSualebiT;<br />

X.3. moswavle obieqtis an movlenis<br />

Sesaswavlad moipovebs monacemebs<br />

uSualo dakvirvebiT<br />

da sainformacio wyaroebidan;<br />

X.5. moswavle iviTarebs Sefasebis,<br />

analizis da problemebis<br />

gadaWris unars _ adarebs


26<br />

RKFCB<br />

praqtikuli danarTi maswavleblebisaTvis<br />

vis aucilebeli masala da aRWurviloba<br />

momzadebulia)<br />

II aqtivoba (5 wT.)<br />

maswavlebeli svams SekiTxvas: rogor<br />

iwyeba xis burbuSelis wva<br />

ra kondensirdeba civ sagnebze ra<br />

rCeba wvis Sedegad sad midis gamoyofili<br />

kvamli moswavle dafaze<br />

gamosaxavs kiTxvebze pasuxs,<br />

miiRebs Zveli berZeni filosofosis<br />

mier aRweril oTx stiqias,<br />

elements: haeri, cecxli, wyali da<br />

miwa. daasabuTebs, Tu ratom aris<br />

literaturaSi empedokles cda<br />

(wva) aRwerili rogorc pirveli<br />

qimiuri analizi.<br />

III aqtivoba (7 wT.)<br />

kompiuteruli saswavlo programis<br />

`TvalsaCinoebis principis realizeba<br />

qimiis saswavlo proces-<br />

Si~ gamoyenebiT, Seadareben kvlevis<br />

Zvel Sedegebs da imsjeleben Tanamedrove<br />

kvlevebsa da Sedegebze;<br />

gaixseneben elementebis klasifikaciis<br />

sqemebs.<br />

IV aqtivoba(2 wT.)<br />

saSinao davalebis Cabareba: maswavlebeli<br />

sTxovs moswavleebs, gadascen<br />

baraTebi, sadac maTi interesebidan<br />

gamomdinare aRniSnulia<br />

literaturaSi maT mier mopovebuli<br />

axali qimiuri elementebis<br />

112-116, 118 savaraudo saxelwodebebi:<br />

ununbiumi _ 112,<br />

ununoqtiumi _ 118.<br />

V aqtivoba (10 wT.)<br />

mini leqcia _ `stiqiidan elementebamde;<br />

a. lavuazies axali qimiuri<br />

nomeklatura~. rogor fiqrobT,<br />

berZnuli anbanis romeli asoebiT<br />

Sedga sityva `elementi~ romeli<br />

elementebia: `cecxlovani haeri~,<br />

`mxuTavi haeri~, `wvadi haeri~,<br />

`wvadi miwa~ `eTanxmebiT Tu ara<br />

mosazrebas, rom samyaros sawyisi<br />

oTxi stiqiaa: miwa, wyali, haeri,<br />

cecxli; romelma mecnierma SeZlo<br />

daemtkicebina, rom elementi da<br />

qimiuri naerTi sxvadasxva cnebebia<br />

man Tavisi kvlevebiTa da eqsperimentebiT<br />

moaxdina `revolucia<br />

qimiaSi~ _ romelma mecnierma<br />

miiRo aseTi Sefaseba da ratom<br />

pararelurad dafaze iqmneba da<br />

nabij-nabij ivseba sqema a. lavuazies<br />

damsaxurebis Sesaxeb.<br />

VI aqtivoba (13 wT.)<br />

istoriis maswavlebeli mouTxrobs<br />

moswavleebs im epoqis Taviseburebebis<br />

Sesaxeb, romelSic cxovrobda<br />

lavuazie. man gaacno moswavleebs<br />

ist-is gamoyenebiT a. lavuazies<br />

biografia. aRniSna, rom<br />

igi iyo deputati, generaluri gadasaxadebis<br />

saaqcionero sazogadoebis<br />

wevri, konstituciuri monarqiis<br />

momxre. giliotinaze gayvanamde<br />

misi bolo sityva: `respublikas<br />

ar sWirdeba qimikosebi!~<br />

da a. lavuaziesaTvis wayenebuli<br />

braldebebi.<br />

sadiskusio kiTxvebi: unda gamxdariyo<br />

Tu ara a. lavuazie saqmiani<br />

adamiani Tqven rogor moiqceodiT<br />

ratom iyo a. lavuazie konstituciuri<br />

monarqiis momxre ramdenad<br />

marTebulad migaCniaT respublikuri<br />

mTavrobis mier lavuazies<br />

sikvdiliT dasja rogor axsniT<br />

lavuazies bolo sityvebs, `respublikas<br />

ar sWirdeba qimikosebi!~<br />

VII aqtivoba (3 wT.) _ `gamosamSvidobebeli<br />

cda~ (#2)<br />

qimiis kursis daskvniT gakveTilze<br />

moswavle romelic msvlelobisas<br />

nakleb aqtiuri iyo atarebs cdas<br />

(#2), KClO 3<br />

+P, romelic susti, magram<br />

moulodneli afeTqebiT mimdinareobs.<br />

cdis mizania wvis procesis<br />

demonstrireba, romlis Sedegadac<br />

moswavleebi miiReben informacias<br />

Jangbadis rolze wvis procesSi.<br />

Sefaseba (3 wT.)<br />

10 quliT Sefasda 5 moswavle: isini<br />

Catarebuli cdebis safuZvelze<br />

sworad xsnidnen da qimiuri<br />

formulebis saSualebiT gamosaxavdnen<br />

realur Sedegebs. amJRavnebdnen<br />

faqtebSi sworad garkvevisa<br />

da paralelebis gavlebis unars.<br />

8-9 quliT Sefasda 3 moswavle:<br />

isini msjeloben cdis Sedegebze,<br />

gamosaxaven qimiuri formuliT,<br />

magram hqondaT xarvezebi. 5 quliT<br />

Sefasda 2 moswavle: maT uWirT<br />

yuradRebis mobilizeba.<br />

saganmanaTleblo resursebi,<br />

teqnika da instrumentebi _ gakveTilze<br />

gamoyenebuli iyo 10 kompiuteri,<br />

dafa, feradi markerebi,<br />

Stativi, sinjara, faifuris jami,<br />

spirtqura da reaqtivebi.<br />

informaciis wyaroebi:<br />

dilis saymawvilo enciklopedia.<br />

wigni XIV, qimia m. gverdwiTeli,<br />

2006 w.<br />

Îñíîâíûå çàêîíû õèìèè. Ð. Äèêåðñîí,<br />

1982 ã.<br />

istoria X klasi. z. kiknaZe da sxv.<br />

2006 w.<br />

istoria X klasi. n. asaTiani da<br />

sxv. 2007 w.<br />

eleqtronuli (kompiuteruli)<br />

programebi da resursebi:<br />

1. `TvalsaCinoebis principebis<br />

realizeba qimiis saswavlo procesSi~<br />

(programis demo versia)<br />

2. www.wikipedia.org<br />

3. www.alhimik.ru


N2, 2009 27<br />

sasertifikacio gamocda<br />

ucxouri enis maswavleblebisTvis<br />

(davalebebis nimuSebi)<br />

gamocdebis erovnuli centris ucxo enebis jgufis xelmZRvanelis,<br />

iva mindaZis ganmartebebi ixileT gv. 6<br />

meTodikis nawili<br />

davaleba: miusadageT moswavleTa aqtivobebi (1-3) davalebis Sesabamis miznebs (A-E). yovel aqtivobas<br />

mxolod erTi mizani Seesabameba. ori mizani zedmetia.<br />

moswavleTa aqtivoba<br />

davalebis mizani<br />

1. moswavleebi msjeloben ucxour enaze maswavleblis<br />

mier mocemuli Temis irgvliv.<br />

2. moswavleebi weren Txzulebas, romelSic iyeneben<br />

maswavleblis mier winaswar mocemul<br />

oTx sityvas.<br />

3. maswavlebeli aZlevs moswavleebs sityvebis<br />

ganmartebebs (mxolod ganmartebebs, sityvebis<br />

gareSe). moswavleebi teqstSi pouloben<br />

sityvebs da usadageben maT Sesabamis ganmartebas.<br />

A. konteqstze dayrdnobiT sityvebis mniSvnelobis<br />

dadgena<br />

B. ucnobi leqsikis sworad gamoyeneba<br />

C. gacnobiTi kiTxvis unaris ganviTareba<br />

D. moswavleTa zepiri (Tavisufali) metyvelebis<br />

unaris ganviTareba<br />

E. enobrivi struqturebis swavleba<br />

@<br />

pasuxebi CawereT qvemoT mocemul cxrilSi:<br />

@<br />

swori pasuxebi:<br />

1 2 3<br />

1 2 3<br />

D B A<br />

Secdomebis gasworeba<br />

davalebis piroba<br />

mocemul teqstSi daSvebulia Secdomebi. yurad-<br />

RebiT waikiTxeT TiToeuli striqoni da masSi<br />

Secdomis povnis SemTxvevaSi, gasworebuli varianti<br />

dawereT amave striqonis bolos, sagangebod<br />

gamoyofil adgilas. iqve miuTiTeT Secdomis<br />

tipi. im SemTxvevaSi, Tu striqonSi Secdoma<br />

ar aris, striqonis bolos dasviT niSani þ.<br />

davalebis aRwera<br />

davalebaSi mocemulia saSualo sirTulis teqsti<br />

an werili, romelic 14 striqonzea moTavsebuli.<br />

pirvel or striqonSi mocemulia magaliTebi. dar-<br />

Cenili 12 striqonidan zog striqonSi Secdomaa<br />

daSvebuli, zogSic _ ara. TiToeul striqonSi erT<br />

Secdomaze meti ar aris daSvebuli.<br />

davalebis moTxovnaa: 1. ipovoT Secdoma da gasworebuli<br />

varianti daweroT striqonis bolos gamoyofil<br />

adgilas; 2. miuTiToT, Tu rogori tipis<br />

Secdomaa daSvebuli; 3. im SemTxvevaSi, Tu Secdomas<br />

ver aRmoaCenT, amave striqonis bolos dasvaT niSani<br />

þ. gaxsovdeT, rom qulas iRebT ara mxolod `aRmoCenil~<br />

SecdomaSi da Secdomis tipis dadgenaSi,<br />

aramed `aRmoCenil~ uSecdomo striqonSic. yurad-<br />

Reba miaqcieT imas, rom teqstSi daSvebulia mxolod<br />

gramatikuli (ara leqsikuri an orTogafiuli) Secdomebi.


28<br />

RKFCB<br />

praqtikuli danarTi maswavleblebisaTvis<br />

Secdomis tipis aRniSvnisas unda isargebloT specialuri<br />

pirobiTi aRmniSvnelebiT (SemoklebebiT).<br />

sxva aRmniSvnelebis gamoyeneba Secdomad iTvleba.<br />

pirobiTi aRmniSvnelebis dazepireba ar aris saWiro,<br />

radganac isini am tipis davalebas Tan axlavs.<br />

davaleba amowmebs maswavleblis unars aRmoaCinos<br />

da gaasworos moswavlis mier daSvebuli Secdoma<br />

da misces Secdomas swori interpretacia.<br />

qvemoT mocemulia am davalebis nimuSi (inglisuri<br />

ena).<br />

In the letter below some lines are correct, but some have a mistake in them. Read each line (15-29) carefully and if you find<br />

a mistake in it, write the correct form at the end of the same line and, next to it indicate the type of the mistake. If the line<br />

has no mistake, write (Ö) at the end of the line.<br />

Write the answers in the answer sheet. Two examples are given.<br />

correction / type of mistake<br />

Dear aunt Rosemary,<br />

Just a quick note to tell you what we have done so far these month. As you know<br />

David is going to buy a car next month and father has decided destroy our old garage<br />

and build a new larger one on its place. We are hiring two workers. They started<br />

to work about a week ago and by yesterday walls of the old garage had already been<br />

knocked down. This must have been done three days since ago but the weather has<br />

been so bad that the workers were not able to finish the work on time. And then,<br />

one of the workers got ill and had to recover. Father has new ideas as always. He is<br />

going to put in a new window in the garage of some fresh air he says. He was also<br />

going to build some shelves inside. He says the garage is going to have a big space<br />

and why not to use it for storing different things. We thinks that this is not a bad idea<br />

actually and David thinks the same. There are cases when we disagree about something<br />

and argue a lot. I am glad this is not the case. Hope to see you soon.<br />

With love, Jannette<br />

0 this<br />

00____ü____<br />

1___________<br />

2___________<br />

3___________<br />

4___________<br />

5___________<br />

6___________<br />

7___________<br />

8___________<br />

9___________<br />

10__________<br />

11__________<br />

12__________<br />

_Agr.__<br />

_______<br />

_______<br />

_______<br />

_______<br />

_______<br />

_______<br />

_______<br />

_______<br />

_______<br />

_______<br />

_______<br />

_______<br />

_______<br />

davalebis Sesrulebamde kargad gaecaniT Secdomis tipebis pirobiTi aRmniSvnelebis CamonaTvals standartuli<br />

ganmartebebiTa da magaliTebiT. gaecaniT aseve CamonaTvalis Semdeg mocemul am tipis davalebis<br />

teqnikurad sworad gasworebul nimuSs.<br />

Use the following abbreviations for indicating the type of a mistake<br />

Secdomis<br />

tipis<br />

pirobiTi<br />

aRmniSvnelebi<br />

ganmartebebi da magaliTebi<br />

Ord.<br />

W. miss<br />

Ex. w<br />

Tense<br />

Mood<br />

Voice<br />

Wrong sentence order: winadadebas aqvs araswori wyoba. I met him yesterday -is nacvlad mocemulia: Him I met yesterday.<br />

Word missing: sityvaa gamotovebuli. He decided to read the letter-is nacvlad mocemulia: He decided read the<br />

letter. an: This is an interesting story-is nacvlad mocemulia: This is interesting story.<br />

Exrta word: sitvaa zedmeti. If you are interested in this-is nacvlad mocemulia: If you are be interested in this....<br />

Wrong tense: arasworia gramatikuli dro. I have seen her twice this week-is nacvlad mocemulia: I saw her twice this week.<br />

Wrong mood: arasworia kilo. If he did this job he would be paid well-is nacvlad mocemulia: If he does this job, he<br />

would be paid well. an: I have seen her twice this week-is nacvlad mocemulia: I saw her twice this week.<br />

Wrong voice: arasworia gvari. The building was repaired last year-is nacvlad mocemulia: The building repaired last<br />

year.


N2, 2009 29<br />

Agr.<br />

Prep.<br />

Art.<br />

Adj.<br />

Degr.<br />

Pron.<br />

Mod.<br />

VF<br />

Wrong noun-verb agreement. OR: any other kind of agreement in person and number: arasworia SeTanxmeba<br />

saxelsa da zmnas Soris. Tennis and swimming are his favourite sports-is nacvlad mocemulia: Tennis and swimming<br />

is his favourite sport. an: These are our children-is nacvlad mocemulia: This are our children.<br />

Wrong preposition: arasworia windebuli. I look forward to seeing you-is nacvlad mocemulia: I look forward for seeing you.<br />

Wrong article: Secdomaa artiklis gamoyenebaSi. This is the house we want to buy-is nacvlad mocemulia:<br />

This is a house we want to buy.<br />

An adjective used instead of an adverb or an adverb used instead of an adjective: zedsarTavi gamoyenebulia<br />

zmnizedis magivrad an zmnizeda gamoyenebulia zedsarTavis magivrad. He is smart enough-is nacvlad<br />

mocemulia: He is smartly enough. an: He speaks English fluently-is nacvlad mocemulia: He speaks English fluent.<br />

Wrong degree of an adjective or an adverb: gamoyenebulia zmnizedis anzedsarTavis araswori xarisxi.<br />

He is the most talanted actor I’ve ever seen-is nacvlad mocemulia: He is the more talanted actor I’ve ever seen. an: He speaks<br />

English better than his brother-is nacvvlad mocemulia: He speaks English good than his brother.<br />

Wrong pronoun: arasworia nacvalsaxeli. I met Tina and Nick and wished them a happy marriage-is nacvlad<br />

mocemulia: I met Tina and Nick and wished him a happy marriage.<br />

Wrong modal verb: arasworia modaluri zmna.Yesterday was Sunday, so it must be Monday today-is nacvlad<br />

mocemulia Yesterday was Sunday, so it may be Monday today..<br />

Wrong verb form (incorrect use of infinitive, gerund and participle): arasworia zmnis forma (Secdomaa<br />

infinitivis, gerundivis da mimReobis gamoyenebaSi). He enjoys watching soap operas-is nacvlad mocemulia:<br />

He enjoys to watch soap operas.<br />

zogierTi Secdomis tipis sworad miTiTebis mizniT,<br />

yuradReba miaqcieT Semdegs:<br />

1. aris SemTxvevebi, rodesac erT Secdomas orgvari<br />

interpretacia SeiZleba mieces. mag. winadadebaSi:<br />

This is new film ar aris artikli (a new…). es<br />

Secdoma SeiZleba daxasiaTdes, rogorc: W. miss (sityvaa<br />

gamotovebuli), an rogorc Art. (Secdomaa artiklis<br />

gamoyenebaSi). aseT SemTxvevebs, mieciT calsaxa<br />

interpretacia da miuTiToT mxolod W. miss.<br />

igive exeba iseT Secdomebs, rogorebicaa mag., I look<br />

forward seeing you. (to seeing-is magivrad). am SemTxvevaSic<br />

miuTiTeT Secdomis tipi W. miss, ara Prep.<br />

2. teqstSi zedmeti sityvis arsebobis yvela Sem-<br />

Txveva, imisda miuxedavad, Tu metyvelebis romeli<br />

nawilia es sityva (noun, verb, adj, etc.), kvalificirdeba,<br />

rogorc Ex. w (sityvaa zedmeti) tipis Secdoma. ase-<br />

Ti sityva gamogvaqvs da imis miTiTebis mizniT, rom<br />

igi teqstSi zedmetia, vxazavT jvaredinad. (mag.:<br />

himself).<br />

mniSvnelovania, rom davaleba teqnikurad sworad<br />

SeasruloT, anu daSvebuli Secdomis tipis is pirobiTi<br />

aRmniSvnelebi gamoiyenoT. qvemoT mocemulia<br />

analogiuri davalebis Sesrulebis mcire nimu-<br />

Si.<br />

correction / type of mistake<br />

Nick has lived in Spain since 2000. He has been married to Jane since four years.<br />

They first met in Madrid where they both were spending their summer holidays. It is<br />

love at first sight! They have lived in central Madrid for four years now. They feel<br />

happy there. Nick runs a small hotel business. They saved lot of money in last year,<br />

so they are planning to go on a trip to Paris. Both of them speak Spanish fluent, but<br />

they feel they have to learn French as well.<br />

___Ö___<br />

___for___<br />

___was___<br />

___Ö___<br />

___a___<br />

___in___<br />

_ fluently_<br />

_______<br />

__Prep.__<br />

__Tense__<br />

_______<br />

__W.miss__<br />

__Ex. w__<br />

__Adj.__


30<br />

RKFCB<br />

praqtikuli danarTi maswavleblebisaTvis<br />

praqtikuli savarjiSoebi<br />

skolis moswavleebSi socialuri unar-Cvevebis gasaviTareblad<br />

(mogvawoda giorgi gaxelaZem, erovnuli saswavlo gegmebisa da Sefasebis centris,<br />

samoqalaqo ganaTlebis eqspertma)<br />

savarjiSo `erToblivi naxati~ (10 wT)<br />

mizani: moswavleebi gaecnon ormxrivi sargeblianobis<br />

strategias; gansazRvron TanamSromlobis aucilebloba.<br />

Catarebis procedura: maswavlebeli yofs jgufs<br />

`pirvel~ da `meore~ wyvilebad.<br />

igi cal-calke aZlevs maT instruqciebs ise, rom erTmaneTis<br />

davalebis Sesaxeb bavSvebma araferi ician.<br />

instruqcia `pirvel wyvils~: `Tqveni mizania katis<br />

daxatva~. instruqcia `meore wyvils~: `Tqveni mizania<br />

saxlis daxatva~.<br />

maswavlebeli svams pirvel da meore wyvils erTad.<br />

TiToeul jgufs aZlevs erT furcelsa da erT fanqars.<br />

afrTxilebs moswavleebs, rom swored am pirobebSi<br />

unda ganaxorcielon dasaxuli miznebi.<br />

rogorc ki TiToeuli wyvili mohkidebs xels saer-<br />

To fanqars, maswavlebeli acnobebs maT, rom savarjiSos<br />

dawyebis droa. igi iqve afrTxilebs moswavleebs,<br />

rom maT gankargulebaSi mxolod 5 wuTia. daniSnuli<br />

drois gasvlis Semdeg maswavlebeli sTxovs<br />

bavSvebs, namuSevrebi dafaze miamagron.<br />

Semdeg igi msurvelebs sTavazobs, upasuxon<br />

dasmul SekiTxvebs:<br />

moaxerxeT davalebis Sesruleba<br />

rTuli savarjiSo iyo<br />

Tqven romeli gza airCieT davalebis Sesasruleblad<br />

rogor fiqrobT, davalebis Sesasruleblad Tqveni<br />

arCeuli gza saukeTesoa<br />

sxva gza ar giZebniaT<br />

maswavlebeli msurvelTagan Tavad SearCevs mopasuxeebs<br />

da dafaze miuTiTebs sakvanZo sityvebs. is<br />

5 wuTis ganmavlobaSi miRebul pasuxebs ajamebs da<br />

xazgasmiT aRniSnavs, rom Zalian xSirad adamianebs<br />

uwevT sirTuleebis erTad daZleva da amisTvis<br />

mniSvnelovania urTierTdaxmareba _ TanamSromloba.<br />

savarjiSo `sazRvari~ (10 wT)<br />

mizani: moswavleebi gaecnon ormxrivi sargeblianobis<br />

strategias; gansazRvron TanamSromlobis<br />

aucilebloba; gamoiyenon komunikaciis efeqturi<br />

xerxebi.<br />

Catarebis procedura: savarjiSos dawyebamde maswavlebeli<br />

saklaso oTaxis Tavisufal areSi grZeli,<br />

msubuqi joxebiT iatakze qmnis gamyof `sazRvars~.<br />

Semdeg igi moswavleebs awyvilebs da sTxovs mewyvileebs,<br />

rom `sazRvris~ mopirdapire mxares dadgnen.<br />

maswavlebeli bavSvebs uxsnis wesebs: `TiToeuli<br />

Tqvenganis mizania, mewyvile Tqvens mxares gadaiyvanoT.<br />

saubari akrZalulia. savarjiSo iwyeba da sruldeba<br />

maSin, roca niSans mogcemT... yvela sxva saSualeba<br />

nebadarTulia. gaqvT mxolod 5 wuTi~. instruqciis<br />

micemis Semdeg maswavlebeli rwmundeba, rom<br />

moswavleebi sworad ganlagdnen da aZlevs maT dawyebis<br />

niSans.


N2, 2009 31<br />

numartavs maT, rom fizikuri Zalis gamoyeneba akr-<br />

Zalulia, xolo nebismieri sxva xerxi miznis misaRwevad<br />

nebadarTulia. amisaTvis maT eZlevaT mxolod 1 wuTi.<br />

daniSnuli drois gasvlis Semdeg maswavlebeli moswavleebTan<br />

erTad ganixilavs savarjiSos Sedegebs.<br />

jer sTxovs xelis awevas maT, vinc SeZlo mewyvilis<br />

muStis gaxsna.<br />

mere sTxovs xelis awevas maT, vinc ver SeZlo mewyvilis<br />

muStis gaxsna.<br />

daTqmuli drois gasvlisTanave is aZlevs Sewyvetis<br />

niSans da acnobebs moswavleebs, rom axla ganixilaven<br />

miRebul Sedegs.<br />

maswavlebeli svams qvemoT moyvanil SekiTxvebs<br />

da maTze pasuxis misaRebad SerCeviT asaxelebs<br />

sxvadasxva msurvels.<br />

vin miaRwia mizans<br />

Tqven ra xerxs mimarTeT miznis misaRwevad<br />

ras grZnobdiT savarjiSos Sesrulebis dros<br />

rogor fiqrobT, yovel Tqvengans SeeZlo miznis<br />

miRweva ratom<br />

maswavlebeli ajamebs savarjiSos Sedegebs da xazs<br />

usvams, rom erT problemas SeiZleba bevri mizezi<br />

hqondes da misi mogvarebisas mniSvnelovania arsebuli<br />

viTareba/garemoebebi, erTmaneTis interesebis<br />

gaTvaliswineba da TanamSromlobis survili.<br />

Semdeg igi svams SekiTxvas: maTgan, vinc SeZlo mewyvilis<br />

muStis gaxsna, vis SeuZlia gviCvenos, Tu rogor<br />

moaxerxa es<br />

erT-erTi wyvili warmoudgens klaselebs Tavis Sedegs.<br />

axla maswavlebeli svams SekiTxvas: rogor fiqrobT,<br />

ratom moxda, rom zogma moaxerxa savarjiSos Sesruleba,<br />

zogma ki _ vera<br />

Semdeg maswavlebeli svams SekiTxvebs, riTic moswavleebs<br />

ubiZgebs interesebsa da pozicias Soris<br />

gansxvaveba ufro mkafiod dainaxon. kerZod: ra iyo<br />

mTavari maTTvis, vinc ar gaxsna muSti (erTi pasuxi<br />

Tavad aseTi moswavlisgan, erTi misi mewyvilisgan<br />

_ miniSneba poziciaze); ra iyo mTavari maTTvis, vinc<br />

gaxsna muSti (erTi pasuxi Tavad aseTi moswavlisgan,<br />

erTi misi mewyvilisgan _ miniSneba interesze);<br />

savarjiSo `gaxseni muSti~ (10 wT)<br />

mizani: interesebsa da pozicias Soris gansxvavebis<br />

Cveneba; molaparakebebis warmoebis mravalferovnebis<br />

Cveneba; molaparakebis dros interesebze dayrdnobis<br />

upiratesobis gamovlena.<br />

masala: didi formatis qaRaldi, fanqrebi/markerebi,<br />

skoCi.<br />

Catarebis procedura: maswavlebeli yofs moswavleebs<br />

wyvilebad.<br />

Semdeg TiToeuli mewyvile muSts kravs.<br />

maswavlebeli ganmartavs, rom TiToeuli moswavlis mizania,<br />

misi mewyvilis Sekruli muStis gaxsna. igi ga-


32<br />

RKFCB<br />

praqtikuli danarTi maswavleblebisaTvis<br />

savarjiSos bolos maswavlebeli klass usvams SekiTxvas:<br />

riT gansxvavdeba interesi poziciisgan<br />

maswavlebeli dasmul SekiTxvebze pasuxebs CainiSnavs<br />

didi formatis qaRaldze an dafaze winaswar<br />

momzadebul cxrilSi:<br />

Sedegi mizezi _ maTTvis mTavari iyo<br />

Tu klasi Secdeba, maswavlebeli bavSvebs `daajarimebs~<br />

(mag: 1 wuTi adgilze xtunviT).<br />

maswavlebeli usvams SekiTxvebs moswavleebs:<br />

am savarjiSos Sesrulebis dros vin miaRwia mizans<br />

ris gamo<br />

am savarjiSos Sesrulebis dros vin moqmedebda<br />

poziciaze dayrdnobiT vin moqmedebda interesze<br />

dayrdnobiT<br />

vinc ar gaxsna muSti<br />

vinc gaxsna muSti<br />

roluri TamaSi `sad gavataroT<br />

SabaT-kvira~ da Sejameba (15 wT)<br />

savarjiSo `darwmunebis niWi~ (5 wT)<br />

mizani: moswavleebi iswavlian gansxvavebas poziciasa<br />

da interess Soris; maT ganuviTardebaT argumentirebuli<br />

msjelobis unari.<br />

masala: asanTis 2 kolofi, feradi qaRaldis patara<br />

furceli.<br />

Catarebis procedura: maswavlebeli iZaxebs or<br />

moswavles da TiToeul maTgans aZlevs asanTis kolofs.<br />

mxolod erTSi devs patara feradi furceli.<br />

maswavlebeli afrTxilebs orive moswavles, rom Cumad<br />

gaxsnan sakuTari kolofebi, naxon da kvlav daxuron.<br />

igi uxsnis gamoZaxebul moswavleebs, rom TanmimdevrobiT,<br />

TiTo wuTis ganmavlobaSi maT Tavisi<br />

msjelobiT (da araviTar SemTxvevaSi, kolofis CvenebiT)<br />

unda daumtkicon danarCen Tanaklaselebs, rom<br />

swored maT kolofSi devs feradi furceli.<br />

msjelobis Sewyvetis Semdeg maswavlebeli mimar-<br />

Tavs klass, rom saerTo SeTanxmebiT daasaxelon<br />

moswavle, romlis kolofSic namdvilad devs feradi<br />

furceli. amisTvis igi aZlevs maT erT wuTs.<br />

mizani: moswavleebi praqtikulad gamoiyeneben Se-<br />

Zenil codnas; gamoimuSaveben molaparakebisTvis<br />

saWiro unar-Cvevebsa da metyvelebas, rac daexmareba<br />

maT yoveldRiuri konfliqtebis Tavidan acilebasa<br />

Tu marTvaSi.<br />

Catarebis procedura: maswavlebeli Seaxsenebs<br />

moswavleebs molaparakebis safuZvlebsa da etapebs.<br />

Semdeg igi sTavazobs maT, gaiTamaSon ojaxuri scena:<br />

saRamos ojaxis wevrebi msjeloben, rogor gaataron<br />

erTad dasvenebis dRe.<br />

maswavlebeli uxsnis moswavleebs, rom gaTamaSebis-<br />

Tvis saWiroa 5 moxalise da maT eqnebaT 10 wuTi.<br />

moxaliseebis mier gaTamaSebul scenas akvirdebian<br />

danarCeni moswavleebi da maswavleblis TxovniT,<br />

rveulebSi iniSnaven sakuTar pasuxebs Semdeg kiTxvebze:<br />

ra interesebi da poziciebi hqonda `ojaxis~ Ti-<br />

Toeul wevrs<br />

ra gza airCies maT SeTanxmebisTvis<br />

moaxerxes Tu ara maT SeTanxmebis miRweva<br />

ram Seuwyo (an SeuSala) xeli ojaxis wevrebis molaparakebas


problema<br />

N3, 2009 33<br />

danaSauli da sasjeli<br />

skolaSi<br />

`skola da sasjeli~ yovelTvis iseTi Tema iyo, romelic<br />

azrTa sxvadasxvaobas iwvevda. ratom an ra formiT unda<br />

daisajos moswavle saerTod, unda arsebobdes Tu ara<br />

skolaSi sasjeli _ am sakiTxebisadmi damokidebuleba<br />

msoflios yvela qveyanaSi gansxvavebulia.<br />

gasakviri ar aris, rom es problema kidev ufro<br />

aqtualuria saqarTveloSi, romelic arcTu didi xnis win<br />

daemSvidoba avtoritarul pedagogikas.<br />

,,<br />

Tamar kacitaZe,<br />

eka qevaniSvili<br />

skolis arasapatio mizeziT<br />

gacdena, dagvianeba, gakveTilis<br />

CaSla, gakveTilis TviTneburi<br />

mitoveba, maswavleblis, moswavlis<br />

an skolis sxva TanamSromlis<br />

sityvieri an fizikuri Seuracxyofa,<br />

plagiarizmi, vandalizmi<br />

_ skolis qonebis Segnebuli<br />

dazianeba Tu gafuWeba, skolis<br />

teritoriaze Zaladoba, qurdoba,<br />

iaraRis da asafeTqebeli niv-<br />

Tierebis qona, narkotikisa da<br />

alkoholis moxmareba, vaWroba,<br />

agreTve sisxlis samarTlis iseTi<br />

danaSaulebebi, rogoricaa: qurdoba,<br />

iaraRis da asafeTqebeli<br />

nivTierebis qona; narkotikisa da<br />

alkoholis moxmareba, vaWroba<br />

_ 2007 wels miRebuli `moswavle-<br />

Ta qcevis kodeqsis~ mixedviT, es<br />

is gadacdomebia, romlis gamoc,<br />

SesaZloa, moswavles disciplinuri<br />

saxdeli daekisros.<br />

Tamar taliaSvili, ilia WavWavaZis<br />

saxelmwifo universitetis ganaTlebis<br />

fakultetis dekani: `Tu skolaSi disciplina<br />

ar aris, saswavlo procesi<br />

CaiSleba. Cven demokratia<br />

da demokratiuli faseulobebi<br />

arasworad gvesmis. demokratia<br />

udidesi pasuxismgeblobaa, es ki<br />

ratomRac aravis axsovs. moswavle<br />

ise unda gaizardos, rom Tavidanve<br />

igrZnos pasuxismgebloba.<br />

mozardis cnobierebaSi faseulobebis<br />

Camoyalibeba unda moxdes.<br />

xSirad amboben, adre moswavle<br />

maswavlebels amdens ver gaubedavdao.<br />

droa gavacnobieroT,<br />

rom adre Tavad saxelmwifo iyo<br />

avtoritaruli da maSindeli<br />

axalgazrdebis moTxovnilebebi<br />

ar iyo iseTi mravalferovani,<br />

rogoric dRes aris. dRevandelma<br />

axalgazrdebma Tavisuflebis sio<br />

igrZnes, magram sworad ar esmiT,<br />

ras niSnavs igi. maswavleblis gineba<br />

ar aris Tavisufleba. Tu<br />

moswavle ase iqceva, es pedagogis,<br />

skolis direqciis ojaxis saer-<br />

To problemaa. saskolo reformis<br />

arsi moswavlis, maswavleblis<br />

da mSoblis urTierTTanamSromlobaa.<br />

pedagogi unda flobdes<br />

im meTodebs, romlebic moswavlis<br />

qmedebis prevencias isaxavs<br />

miznad. ukidures SemTxvevaSi,<br />

Tu bavSvi asocialuria,<br />

dasjis meqanizmic muSaobs.<br />

dasja ganixileba kompleqsurad<br />

_ dasja ara dasjisaTvis, aramed<br />

imisTvis, rom bavSvma gaacnobi-<br />

maswavlebelma<br />

mSoblebTan<br />

seriozulad unda<br />

imuSaos, radgan<br />

moswavlesTan<br />

urTierTobis<br />

daregulireba<br />

SeuZlebelia, Tu<br />

ojaxSic ar aris<br />

Sesabamisi<br />

RonisZiebebi<br />

gatarebuli.<br />

,,


34<br />

eros, Tu ratom daisaja. mas unda<br />

esmodes, rom sasjeli aris<br />

samarTliani da am samarTlianobis<br />

gasacnobiereblad unda imu-<br />

Saos yvelam erTad _ maswavlebelma,<br />

aRmzrdelma, mSobelma, fsiqologma<br />

da ase Semdeg. pedagogma<br />

unda icodes, rogor gamoiyenos<br />

sanqciebis kodeqsi. maswavlebeli<br />

Tu sanqcias angariSsworebis<br />

mizniT iyenebs, es damRupvelia~.<br />

disciplinuri sasjelis sakiTxs<br />

skolaSi moswavleTa qcevis kodeqsi,<br />

skolis eTikis kodeqsi da<br />

Sida ganawesi aregulirebs. Sesabamisad,<br />

im sasjelis zoma da<br />

formac, romelic SesaZloa moswavles<br />

daekisros, am dokumentebiTaa<br />

gawerili. yvela sxva saxis<br />

dasja dauSvebelia. amasTan,<br />

mSobeli da moswavlec konkretul<br />

skolaSi arsebuli disciplinuri<br />

sasjelis Sesaxeb informirebuli<br />

unda iyos.<br />

sazogadoebrivi jandacvis da<br />

medicinis ganviTarebis fondis<br />

warmomadgeneli, bavSvTa fsiqologi<br />

qeTevan TavarTqilaZe ixsenebs<br />

SemTxvevebs, rodesac maswavleblebi<br />

treningze sruli seriozulobiT<br />

svamdenen SekiTxvebs:<br />

„bavSvi Tu aSavebs, yuri ar<br />

unda avuwio ar unda wavuTaqo<br />

ar unda davsajo~ fsiqologis<br />

azriT, sasjeli unda arsebobdes,<br />

magram es ar unda iyos Zaladoba.<br />

aRzrdis principebi moicavs rogorc<br />

dasjas, ise Seqebas. unda<br />

vicodeT, ratom vsjiT bavSvs _<br />

mTavari is ki ar aris, ris gamo<br />

vsjiT, aramed ra miznisTvis<br />

keTdeba es.<br />

„dedaCemi SarSan rvajer daibares<br />

skolaSi. mgoni, samocjer var<br />

gakveTilidan gagdebuli, Selaparakebac<br />

xSirad momdis erT-erT<br />

maswavlebelTan, romelic egreve<br />

nervebze iSleba da yvirils<br />

iwyebs. mere mec ar vuTmob xolme,<br />

imitom, rom ojaxis lanZRvaze<br />

gadadis. arc davuTmob... ra<br />

wesia, mSoblebs ro exeba. kidev<br />

kargi, xeliT Sexebas ver bedavs~,<br />

_ ambobs 14 wlis vaxo k.<br />

`wina semestrSi ramdenime bavSvi<br />

cudad moiqca _ tualeti moarecxines<br />

da kedlebis gawmenda daavales.<br />

moswavleebs kuTxeSi xSirad<br />

ayeneben an gareT yrian. ufro<br />

xSirad biWebi iqcevian cudad.<br />

xandaxan maswavleblebi moswavleebs<br />

xeliTac exebian, Tmebis mowiwkvna<br />

da msgavsi rameebic xdeba.<br />

me mgonia, raRac zRvari unda arsebobdes<br />

moswavles da maswavlebels<br />

Soris. wynarad agvixsnan da<br />

yvela gaigebs. dartymebi da<br />

gareT gagdebebi ar unda iyos,~<br />

_ gviTxra 14 wlis gogonam.<br />

bavSvebis mosazrebas iziareben<br />

mSoblebic: `Cemi azriT, dasjis<br />

garkveuli formebi skolaSi unda<br />

arsebobdes _ es bavSvebis qcevaze<br />

gavlenas axdens. magaliTad, Cemi<br />

gogona ramdenjerme gamouSves<br />

skolidan imis gamo, rom forma ar<br />

ecva da saWiro wignebi ar hqonda.<br />

amis Semdeg igi yovelTvis mowesrigebuli<br />

dadis. Tumca, dasjis<br />

SemTxvevaSi, yovelTvis vigeb, ratom<br />

dasajes bavSvi da ramdenad<br />

samarTliani iyo sasjeli. ra<br />

Tqma unda, maswavleblis mxridan<br />

fizikur an sityvier Seuracxyofas<br />

verasodes Seveguebi. aseTi<br />

SemTxveva jerjerobiT arc gvqonia,<br />

Tumca, vici rom zogierTi<br />

maswavlebeli am meTods iyenebs~,<br />

_ ambobs maia boWoriSvili.<br />

qeTevan TavarTqilaZe, fsiqologi:<br />

„Cven vsjiT bavSvs, raTa vaswavloT,<br />

ra aris kargi da ra _ cudi,<br />

mxolod maSin, roca sxva resursiT<br />

amas ver mivaRwieT. magram<br />

dasja ar unda vnebdes bavSvis<br />

arc fizikur, arc fsiqikur<br />

janmrTelobas. es unda xdebodes<br />

misi damcirebis gareSe. mas<br />

unda vuTxraT, rom cudad moiqca<br />

da ara is, rom igi aseTi cudia.<br />

unda vuTxraT, rom sizarmace<br />

gamoiCina da ara is, rom zarmacia.<br />

Tu maT vsjiT imisTvis,<br />

rom vaCvenoT, Cven ra `magrebi~<br />

varT da maTze Zalaufleba movipovoT,<br />

es Zaladobaa da Sedegs<br />

verasodes moitans. SeaqeT moswavleebi,<br />

rodesac amas imsaxureben<br />

da nu dainaxavT mxolod<br />

cud mxareebs. araviTar SemTxvevaSi<br />

ar unda davsajoT bavSvi<br />

Sromis an swavlis dozebis momatebiT.<br />

mas SesZuldeba erTic da<br />

meorec. arsebobs ufro martivi<br />

gamosavali: ar SevusruloT romelime<br />

survili _ magaliTad,<br />

eqskursiaze wasvlaze vuTxraT<br />

uari. is Seecdeba, momavalSi<br />

ukeTesi gaxdes~.


N3, 2009 35<br />

mozrdilis rolSi. igi imyofeba<br />

mSoblis, anu mentoris rolSi _<br />

mimTiTeblis, damsjelis, erTpirovnuli<br />

Zalauflebis mqone personis<br />

rolSi. aseTi urTierToba<br />

produqtiuli arasdros iqneba.<br />

urTierToba maSin aris Sedegiani,<br />

dasja Zalian pirobiTi cnebaa.<br />

rodesac bavSvi cudad iqceva,<br />

maswavleblebma damatebiT Ronis-<br />

Ziebebs unda mimarTon mSobleb-<br />

Tan, mere ki orive mxarem erToblivad<br />

_ moswavleebTan, anu Cven<br />

unda `davisajoT~ da meti viSromoT<br />

bavSvebTan urTierTobaSi~.<br />

dasjasTan mimarTebaSi azrTa<br />

sxvadasxvaoba arsebobs, Tumca<br />

eqspertTa erTi nawilis mtkicebiT,<br />

bolo periodSi aSkarad<br />

ikveTeba, rom wamaxalisebeli<br />

meTodebiT moswavleTa qcevis<br />

marTva gacilebiT efeqtur<br />

Sedegs iZleva. skolebSi dasjis<br />

winaaRmdegia fsiqologi nana CaCua.<br />

`pirvel rigSi, unda ganvsazRvroT,<br />

ra moiazreba dasjaSi. dasjis<br />

mizani unda iyos is, rom bav-<br />

SvSi gaaCinos adekvaturi damokidebuleba<br />

movlenebis mimarT,<br />

anu gazardos pasuxismgebloba<br />

sociumTan mimarTebaSi. dasjis<br />

is meTodebi, romlebic adreul<br />

periodSi skolaSi gvxdeboda (maT<br />

zogjer dResac mimarTaven): fizikuri<br />

da sityvieri Seuracxyofa,<br />

niSnis dakleba, gakveTilidan ga-<br />

Zeveba, mSoblebTan dasmena, skolidan<br />

gagdeba da ase Semdeg, miuTiTebis<br />

imaze, rom maswavlebeli<br />

saWiro meqanizms ver poulobs. is<br />

ver axerxebs, bavSvi mozrdilis<br />

rolSi Seiyvanos da ver zrdis<br />

masSi pasuxismgeblobas, radgan<br />

Tavad maswavlebeli ar imyofeba<br />

pedagogma unda<br />

icodes, rogor<br />

gamoiyenos<br />

sanqciebis kodeqsi.<br />

Tu maswavlebeli<br />

sanqcias<br />

angariSsworebis<br />

mizniT iyenebs, es<br />

,,<br />

damRupvelia.<br />

,,<br />

Tu adamianebs Soris distancia<br />

ki ar izrdeba, aramed mcirdeba.<br />

rac ufro uaxlovdebian erTmaneTs<br />

maswavleblebi da moswavleebi<br />

fsiqologiuri TvalsazrisiT,<br />

cxadia, urTierTobac gacilebiT<br />

produqtiulia.<br />

ra aris aseTi urTierTobebis<br />

meqanizmebi _ ramdenad vicnob<br />

me Cems Tavs, rogorc pedagogi<br />

da ramdenad vicnob bavSvs. Tu<br />

vicnob sakuTar Tavs da misi mar-<br />

Tva SemiZlia, Tu vici, ra interesebi,<br />

problemebi da moTxovnebi<br />

aqvs bavSvs, maSin Cven gaxsnili<br />

urTierToba gvaqvs da igi aucileblad<br />

produqtiuli iqneba.<br />

winaaRmdeg SemTxvevaSi, Sedegs<br />

ver mivaRwevT. pedagogoba, upirveles<br />

yovlisa, aris is, rom maswavlebels<br />

hqondes rogorc ma-<br />

Rali kvalifikacia im saganSi,<br />

romelsac aswavlis, aseve icodes<br />

fsiqologia. zemoT CamoTvlili<br />

dasjis arcerTi meTodi ar<br />

Seesabameba am moTxovnas da<br />

sruliad miuRebelia.<br />

disciplinuri sasjelis meTodebze<br />

saubrisas eqspertebi amboben,<br />

rom sasurvelia skolaSi<br />

waxalisebis mravalferovani<br />

meTodebis arseboba, ara mxolod<br />

moswavlis, aramed mTeli klasis<br />

dadebiTi qcevis waxalisebis<br />

mizniTac. aseTi meTodebis gamoyeneba<br />

xels uwyobs saklaso er-<br />

Tobis Seqmnas da gansakuTrebiT<br />

efeqturia dawyebiT da sabazo<br />

safexurze. skolaSi aseve unda<br />

arsebobdes dasjis SeTanxmebuli<br />

pirobebi da formebi. mTavaria,<br />

rom isini pedagogiuri TvalsazrisiT<br />

iyos gamarTlebuli da<br />

ar ewinaaRmdegebodes bavSvTa<br />

uflebebis dacvis saerTaSoriso<br />

konvencias da adamianis uflebebis<br />

damcvel sxva fundamentur<br />

dokumentebs.


36 novatorebi<br />

erTi gakveTili<br />

or enaze<br />

manana xidaSeli<br />

qvemo qarTlSi bilingvuri swavlebis danergva daiwyes.<br />

marneulis me-2 sajaro skolis moswavleebi mSobliurTan<br />

erTad saxelmwifo enasac iTviseben.<br />

lia TuSuri<br />

marneulis me-2 sajaro skolis<br />

pirvelklaselebs dRes fizkultura<br />

qarTulad utardebaT. gakveTils<br />

ormagi datvirTva aqvs:<br />

moswavleebma, sxeulis gavarji-<br />

SebasTan erTad, naTesaobiTi<br />

brunva unda gaiTavison. saamisod<br />

pedagogma elza sixaruli-<br />

Zem TamaSi `visi suli gsurs~ Sear-<br />

Cia. or gundad dayofili bav-<br />

Svebi erTmaneTis pirispir dganan.<br />

erT-erTi moTamaSe mowinaaRmdege<br />

gunds ekiTxeba: `visi<br />

suli gsurs~ `malxazis suli,<br />

ninos suli, nargilasi, afikis...~,<br />

_ pasuxoben iqidan. am TamaSs isini<br />

gasul kvirasac TamaSobdnen,<br />

oRond rusulad. 45 wuTis<br />

Semdeg bavSvebis umravlesoba<br />

naTesaobiTi brunvis formebs<br />

srulyofilad iyenebs.<br />

ukve mesame welia, am skolaSi orenovani,<br />

anu bilingvuri swavleba<br />

mimdinareobs. maTematika, buneba,<br />

fizkultura, Sroma da sim-<br />

Rera bavSvebs jer rusul, Semdeg<br />

ki qarTul enaze utardebaT.<br />

dawyebiT klasebSi bilingvuri<br />

swavlebis specialistma, pedagog-


N3, 2009 37<br />

ma maia biwuraZem maTematikis<br />

gakveTilze Jestebic moiSvelia.<br />

zepiri angariSis dros plius-minusis,<br />

tolobis da met-naklebobis<br />

niSnebs bavSvebi JestebiT<br />

warmoadgenen. maTi daxmarebiT<br />

wrewirs, wrfes, samkuTxeds,<br />

oTxkuTxeds da mruds mTeli<br />

klasi xSirad erTad asaxierebs.<br />

meore klaselebisTvis es<br />

fizikuri gantvirTvac aris.<br />

ufrosklasebSi ki qarTuli sim-<br />

Reris gakveTilebi sargeblobs<br />

didi popularobiT. moswavleebi<br />

aTobiT qarTul simReras asruleben,<br />

romlis Sinaarsic srulfasovnad<br />

esmiT. gansakuTrebuli<br />

siamovnebiT isini aWarul simRerebs<br />

mRerian. msubuqi aqcenti,<br />

romelic maT saubrisas emCnevaT,<br />

simReris dros aRar igrZnoba.<br />

qvemo qarTlSi bilingvur swavlebas<br />

safuZveli me-2 sajaro skolis<br />

direqtorma, lia TuSurma<br />

Cauyara.<br />

lia TuSuri, marneulis me-2 sajaro<br />

skolis direqtori: `2004 wels monawileoba<br />

miviRe ganaTlebis saministros<br />

konkursSi _ `momavali<br />

iwyeba dRes~. konkursis mizani<br />

erovnuli umciresobebiT kompaqturad<br />

dasaxlebul regionebSi<br />

saxelmwifo enis swavlebis xarisxis<br />

amaRleba iyo. maSin sadaxlos<br />

pirvel sajaro skolaSi<br />

gamgzavnes. im periodSi qarTul<br />

enas kviraSi sami saaTi eTmoboda.<br />

aRmoCnda, rom aseTi sixSiriT<br />

da arsebuli saxelmZRvaneloebiT<br />

swavlebas Sedegi ar hqonda.<br />

pirvelad iq movsinjeT da fizkulturis,<br />

xatvis, Sromis da xelgarjilobis<br />

gakveTilebs qarTulad<br />

vatarebdiT. am gakveTilebisTvis<br />

gamoyofili dro kvira-<br />

Si 9-10 saaTs aRwevda. mogvianebiT<br />

swavlebis es meTodi maTematikaSic<br />

davnergeT. mere es eqsperimenti<br />

adgilobrivi resurscentris<br />

xelmZRvanels gavacani.<br />

idea Zalian moewona da qalaq marneulis<br />

oc skolaSi bilingvuri<br />

swavleba SemoviReT. aseTi tipis<br />

swavlebisas erT sagans ori maswavlebeli<br />

sWirdeba. TiToeuli<br />

sagani kviraSi orjer mSobliur<br />

enaze tardeba, raTa axali masalis<br />

axsna bavSvebisTvis gasageb<br />

enaze moxdes. mere ki mSobliur<br />

enaze mosmenil masalas bavSvebi<br />

qarTulad imeoreben. ukve sami<br />

welia, am eqsperiments vakvirdebiT<br />

da aRmoCnda, rom bilingvur<br />

klasebSi konkretuli sagnis<br />

moswreba gacilebiT maRalia.<br />

bilingvuri meTodi axla biologiaSi,<br />

fizikasa da qimiaSi gvinda,<br />

movsinjoT. ukve sami Tvea, specialisti<br />

masawavleblebs treningebs<br />

utarebs. ramdenime Tvis<br />

win CavatareT kvleva, romel<br />

gakveTilze iswavles bavSvebma<br />

ufro meti axali sityva. aRmoCnda,<br />

rom yvelaze advilad sityvebs<br />

simReris dros imaxsovreben.<br />

bilingvuri swavlebis dros saxelmZRvanelos<br />

didi mniSvneloba<br />

aqvs. magaliTad, maTematikis<br />

wigns ise vadgenT, rom amocanaSi<br />

miTiTebuli sityvebi bavSvs qar-<br />

Tulad hqondes naswavli. azerbaijanulsa<br />

da qarTulSi 800-mde saer-<br />

To sityvaa, aqedan 400 intensiur<br />

xmarebaSia. amas Tu saerTaSoriso<br />

sityvebs davumatebT _ telefoni,<br />

televizori da sxva, gamodis, rom<br />

pirvelklaseli aTasamde qarTul<br />

sityvas flobs. TiToeuli gakve-<br />

Tilis masalis Sedgenisas saerTo<br />

sityvebs varCevT, magaliTad:<br />

baliSi, albomi, gemi, ialqani,<br />

amanaTi saaTi...<br />

am regionSi mSoblebs didi survili<br />

aqvT, bavSvebs saxelmwifo<br />

ena aswavlon. es skola Tavidan


38<br />

rusuli iyo da kontingenti dRiTi<br />

dRe mcirdeboda. bilingvuri swavlebis<br />

danergvis Semdeg ki moswavleebi<br />

sxva raionebidanac dadian.~<br />

saqarTveloSi mravalenovani anu<br />

multilingvuri swavleba 2006<br />

wels euTos mxardaWeriT, Sveicarulma<br />

organizacia `simeram~<br />

ganaxorciela. proeqti, romlis<br />

saxelwodebaa `mravalerovani<br />

ganaTleba~, or welze iyo gawerili.<br />

mis farglebSi 140-mde maswavlebeli<br />

da eqsperti gadamzadda.<br />

multilingvuri swavlebis<br />

pilotireba samcxe-javaxeTis da<br />

qvemo qarTlis im regionebSi moxda,<br />

romlebic erovnuli umciresobebiT<br />

kompaqturadaa dasaxlebuli.<br />

masSi 12 sajaro skola da<br />

580 pirvelklaseli da meoreklaseli<br />

moswavle CaerTo. eqspertebis<br />

SefasebiT, es proeqti<br />

warmatebuli aRmoCnda.<br />

2008 wels ki ganaTlebis saministrom<br />

multilingvuri swavlebis<br />

ufro farTod danergva gadawyvita.<br />

euTos erovnuli umciresobebis<br />

umaRlesi komisariatis<br />

dafinansebiT, saqarTveloSi Camosulma<br />

eqspertebma specialuri<br />

koncefcia SeimuSaves. koncefcias,<br />

romlis saxelwodebaa `samoqalaqo<br />

integracia multilingvuri ganaTlebis<br />

saSualebiT~, Tan eqvswliani<br />

samoqmedo gegma axlavs.<br />

rusudan Wanturia, ganaTlebis<br />

saministros samoqalaqo integraciis<br />

programebis koordinatori: `adre samoqalaqo<br />

integraciis mxardasaWerad<br />

ganaTlebis saministro saxelmwifo<br />

enis Seswavlaze iyo<br />

orientirebuli. axla ki ZiriTadi<br />

aqcenti multilingvur ganaTlebaze<br />

keTdeba.<br />

saministros mravalenovani swavlebis<br />

eqvswliani gegma aqvs. Tu<br />

rogor moxdeba misi ganxorcieleba,<br />

TiToeul skolazea damokidebuli.<br />

saministro programebis<br />

SesamuSaveblad maT nimuSebsa<br />

da instruqciebs miawvdis, gaacnobs<br />

saerTaSoriso gamocdilebas.<br />

programas ki Tavad skola<br />

SeimuSavebs, romelsac dasamtkiceblad<br />

saministros warudgens.<br />

proeqtis farglebSi gaTvaliswinebulia<br />

400 maswavleblis gadamzadeba,<br />

regulaciebis da registraciis<br />

meqanizmebis SemuSaveba,<br />

organizaciuli unar-Cvevebis<br />

gaZliereba multilingvuri ganaTlebis<br />

gansaxorcieleblad, skolebisTvis<br />

damatebiTi saswavlo<br />

masalebis momzadeba, multilingvur<br />

swavlebaze sazogadoebis<br />

informirebulobis gasazrdelad<br />

proeqtebis ganxorcieleba,<br />

sainformacio bukletebis da<br />

broSurebis momzadeba da sxva.<br />

saqarTveloSi amJamad 409 araqarTulenovani<br />

skolaa. multilingvuri<br />

swavlebis pilotireba<br />

ki 40 araqarTulenovan skolaSi<br />

daiwyo.<br />

programis mixedviT, erovnuli<br />

saswavlo gegmebisa da Sefasebis<br />

centri multilingvuri swavlebis<br />

programebis nimuSebs zogadi<br />

ganaTlebis yvela safexurisTvis<br />

SeimuSavebs. aseve moamzadebs<br />

saxelmZRvaneloebs da damatebiT<br />

saswavlo masalebs, romlebic<br />

araqarTulenovan skolebSi<br />

darigdeba.~<br />

multilingvuri ganaTleba, erovnuli<br />

umciresobebis warmomadgenel<br />

moswavleebs ganaTlebis<br />

rogorc mSobliur, aseve saxelmwofo<br />

enaze miRebis saSualebas<br />

aZlevs. mSobliur enaze ganaTlebis<br />

miReba maT sakuTari inteleqtualuri<br />

SesaZleblobebis<br />

srulfasovnad gamovlenisTvis<br />

sWirdebaT. saxelmwifo enis<br />

codna ki sazogadoebaSi integraciisa<br />

da SromiT bazarze dasaqmebisTvisaa<br />

aucilebeli. mravalenovani<br />

ganaTlebis ZiriTadi<br />

upiratesoba isaa, rom igi xels<br />

uwyobs interkulturuli Cvevebis<br />

Camoyalibebas da tolerantobis<br />

ganviTarebas, rac mravaleTnikur<br />

qveyanaSi mSvidobiani<br />

sazogadoebis Camoyalibebis<br />

winapirobaa.


interviu<br />

N3, 2009 39<br />

naira gelaSvili:<br />

`Tu skola ar Seicvala...~<br />

saaTi bavSvsa da skolaze fiqrobs.<br />

sxvagvarad araferi gamogiva.<br />

nato ingoroyva<br />

es amonaridia naira<br />

gelaSvilis moTxrobidan<br />

`Cveneba~. saukeTeso miniSneba<br />

da saCvenebeli gakveTilia<br />

maswavleblebisTvis. TiTqos<br />

mweralma amiT maT yvelaferi<br />

uTxra.<br />

gifiqriaT odesme, rom<br />

SesaZloa maswavlebeli<br />

yofiliyaviT<br />

mTeli cxovrebis manZilze, skolis<br />

asakidan mokidebuli, maswavleblis<br />

profesias yvelaze rTul<br />

profesiad aRviqvamdi. dRes,<br />

miTumetes, gadawyvito maswavlebloba<br />

da am saqmes bolomde mihyve<br />

_ es samoqalaqo gmirobaa.<br />

TandaTanobiTi swavlebis procesi<br />

Zalian rTulia. me amas verasdros<br />

SevZlebdi. warmoidgineT,<br />

ramden bavSvTan gixdeba ur-<br />

TierToba. TiToeuli maTgani<br />

mTeli samyaroa da faqizi, individualuri<br />

midgoma sWirdeba.<br />

TiToeulze cal-calke unda<br />

ifiqro. samuSao dro mxolod<br />

skolaSi yofnis droiT ar amoiwureba,<br />

maswavlebeli lamis 24<br />

skolis maswavlebelTan erTad<br />

moviazreb sabavSvo baRis aRmzrdelsac.<br />

skola da baRi mWidrod<br />

aris dakavSirebuli erTmaneTTan.<br />

ojaxis Semdeg es ori umniSvnelovanesi<br />

mikrosamyaroa, sadac<br />

yalibdeba bavSvis cnobiereba,<br />

romlis Secvlac mere Tu SeuZlebeli<br />

ara, Zalian Znelia.<br />

Tqveni drois skola rogori<br />

gaxsovT maswavleblebma<br />

Tu icodnen, rom werdiT<br />

saSualo skolidan gamyva mxolod<br />

erTaderTi maswavlebelis<br />

namdvili siyvaruli da ramdenime<br />

maTganis pativiscema. kargi maswavlebeli<br />

Cems droSic iSviaToba<br />

iyo. skola ar miyvarda, koSmarad<br />

damrCa, da dResac, roca im<br />

Senobisken Cavla mixdeba, misken<br />

ar vixedebi. da es imitom ara, rom<br />

iq raRac gansakuTrebuli eqscesebi<br />

xdeboda, ubralod, tipiuri<br />

sabWoTa skola iyo, aTeisturad<br />

usulgulo da aranamdvili.<br />

im dros ar vwerdi. SeiZleba, didi,<br />

didi, erTi-ori leqsi mqonoda daj-<br />

Rabnili. erTma maswavlebelma, romelmac<br />

gaigo Cemi „poetobis~ Sesaxeb,<br />

leqsis dawera SemikveTa. erT<br />

cnobil poets uwyobdnen Sexvedras<br />

da skolas undoda, mowafis<br />

SemoqmedebiT Tavi moewonebina.<br />

mec avdeqi da raRac, im poetis<br />

ganmadidebeli davwere. rogorc<br />

maxsovs, didi sisulele gamovida.<br />

es iyo Cemi pirveli da ukanaskneli<br />

SemoqmedebiTi kompromisi,<br />

rac sxvaTa Soris, Zalian usiamovnod<br />

maxsendeba xolme.<br />

dRevandel skolaze ras<br />

ityviT<br />

naira gelaSvili,<br />

mwerali, filologi-germanisti,<br />

mTargmneli, publicisti,<br />

saqarTvelos kulturul<br />

urTierTobaTa centris,<br />

`kavkasiur saxlis~ xelmZRvaneli<br />

,<br />

mTeli cxovrebis<br />

manZilze, skolis<br />

asakidan mokidebuli,<br />

maswavleblis<br />

profesias yvelaze<br />

rTul profesiad<br />

aRviqvamdi. dRes,<br />

miTumetes, gadawyvito<br />

maswavlebloba<br />

da am saqmes<br />

bolomde mihyve _<br />

es samoqalaqo<br />

gmirobaa.<br />

,,


40<br />

skolasTan Sexeba mqonda, rogorc<br />

mSobels, roca Cemi gogona swavlobda<br />

da axlac maqvs, rogorc<br />

bebias: Cemi SviliSvili moswavlea.<br />

bevri araferi Secvlila. Tu ar<br />

CavTvliT imas, rom zog skolaSi,<br />

Tundac iq, sadac Cemi Svili swavlobda,<br />

moswavlisa da maswavleblis<br />

urTierToba ufro uSualo,<br />

bunebrivi da saxaliso gaxda. maswavlebeli<br />

moswavles daumegobrda.<br />

oRond arasaintereso saxelmZRvaneloebisa<br />

da susti maswavleblebis<br />

problema isev umTavresia.<br />

pedagogika Zalian rTuli<br />

sferoa. mas uWkvianesi adamianebi<br />

qmidnen. is erTdroulad gulisxmobs<br />

codnas da swavlebis xelovnebas.<br />

maswavlebeli SemoqmedebiTi,<br />

artistuli pirovneba unda<br />

iyos. miT ufro dRes, roca<br />

interesi swavlisa da wignisadmi<br />

ukiduresad daqveiTebulia. wignsa<br />

da cocxal bunebas xom kompiuteri<br />

da televizori Caenacvla.<br />

amiT bavSvis fsiqika arnaxuli<br />

wnexis qveS moeqca... kompiuterica<br />

da televiziac narkotikebadaa<br />

qceuli, aseTi doziT da aseTi<br />

SinaarsiT isini yvelas fsiqikas<br />

asaxiCreben. da isedac, Cvens<br />

televiziebs xom arc adamianisaTvis<br />

sasikeTo koncefcia gaaCniaT,<br />

arc idea da arc morali.<br />

Tumca, es mxolod Cveni qveynis<br />

problema ar aris. Cemi germaneli<br />

megobrebi, maT Soris, upirveles<br />

yovlisa, skolis maswavleblebi<br />

aRniSnaven, rom interneti da<br />

televizori mowafisa da maswavleblis<br />

ubedurebad iqca.<br />

dRes maswavlebels iseTi xelSewyoba<br />

sWirdeba, rogorc arasdros.<br />

saxelmwifom pirdapir xelis gulze<br />

unda ataros kargi pedagogebi:<br />

skolis maswavleblebi Tu sabav-<br />

Svo baRis aRmzrdelebi. dRes xom<br />

gansakuTrebulad rTuli bavSvebi<br />

modian. didi Tanxa unda Caidos<br />

maswavlebelTa momzadebasa<br />

da maTi kvalifikaciis amaRleba-<br />

Si. maswavlebeli ganuxrelad unda<br />

ivsebdes da iaxlebdes codnas,<br />

bevrs kiTxulobdes. unda arsebobdes<br />

Zalian kvalificiuri, patara<br />

komisia, romelic gansazRvravda<br />

im axal mxatvrul Tu samecniero<br />

literaturas, romelic<br />

aucileblad unda aiTvisos maswavlebelma.<br />

skolis biblioTekebi<br />

unda mudam maragdebodes<br />

aseTi literaturiT. Semdeg regularulad<br />

unda xdebodes maswavlebelTa<br />

testireba, saukeTesoTa<br />

finansuri da yvelanairi waxaliseba.<br />

ra kargi iqneboda, imis<br />

SesaZlebloba rom arsebobdes,<br />

rom maswavlebeli sxva qveynis<br />

pedagogiur gamocdilebas im<br />

qveyanaSi gaecnos. ganaTlebaSi<br />

Cadebuli Tanxa xom momavlis<br />

Senobis mTavari aguria.<br />

erovnuli saswavlo gegmiT<br />

gaTvaliswinebuli sagnebis<br />

garda, ras unda aswavlides<br />

skola rogor vaswavloT<br />

mozards tolerantoba, adamianis<br />

uflebebis pativiscema,<br />

moqalaqeobrivi pasuxismgebloba<br />

roca mTlianad moSlilia aRzrdis<br />

sistema da visac rogor unda,<br />

ise zrdis Svilebs, am viTarebaSi<br />

maswavlebelze uzomod didi<br />

datvirTva modis.<br />

bavSvebis araswori aRzrdis Sedegia<br />

swored verSemdgari saxelmwifo,<br />

agresia gansxvavebuli religiisa<br />

da nacionalobis mimarT,<br />

politikuri ifantilizmi, ekonomikuri<br />

krizisi da saerTod, yvelanairi<br />

krizisi. es ZiriTadad ojaxebis<br />

marcxia. Sinaganad carieli,<br />

yovelgvari maRali principebisagan<br />

daclili, areuli ojaxebidan<br />

modian adamianebi, romlebic ver<br />

aSeneben qveyanas. mokled rom<br />

vTqva: qveynis fiasko es dedebisa<br />

da maswavleblebis fiaskoa.<br />

sabavSvo baRis, skolisa da umaRlesi<br />

saswavleblis upirvelesi<br />

mizani unda iyos normaluri moqalaqis<br />

aRzrda, romelsac pasuxismgebloba<br />

aqvs aRebuli Tavis<br />

qveyanaze, aqvs profesiuli codna,<br />

kanonierebis SegrZneba da<br />

zneobrivi kodeqsi.<br />

maswavlebeli unda iyos pirovneba,<br />

romelsac endobian da pativs<br />

scemen. man es pativiscema unda<br />

daimsaxuros. amisTvis mxolod<br />

sagnobrivi codna ar aris sakmarisi,<br />

is amavdroulad moswavlis<br />

Tanamoazre da megobari unda gaxdes.<br />

man unda icodes is samyaro,<br />

romelSic misi mowafe cxovrobs.<br />

rogor fiqrobT, mozardebi<br />

kiTxuloben wignebs raime<br />

saidumlo xom ar iciT maTi<br />

wignisken mibrunebisTvis<br />

bavSvebi, mogexsenebaT, arc erT<br />

epoqaSi ar giJdebodnen swavlaze.<br />

gasagebia: gana TamaSi ar jobia<br />

swavlas<br />

magram dRevandel bavSvs swavlisa<br />

da wignisadmi interesi mainc<br />

gansakuTrebulad aqvs daqveiTebuli.<br />

bavSvebs nervebi aRar yofniT,<br />

ar exalisebaT Tavs Zala<br />

daatanon codnis mosapoveblad.<br />

amas mravali mizezi aqvs da yvela<br />

am mizezs fesvi Cveni Zalian<br />

Zneli epoqisa da sinamdvilis<br />

siRrmeSi aqvs gadgmuli.<br />

amitom dRes saxelmZRvanelo gansakuTrebiT<br />

saintereso unda iyos,<br />

rom bavSvs Tavi waakiTxos. ar arsebobs<br />

arasaintereso sagnebi (me<br />

magaliTad, skolaSi yvelanairi<br />

gramatika miyvarda), arseboben<br />

arasaintereso maswavleblebi da<br />

arasaintereso saxelmZRvaneloebi.<br />

samwuxarod, is „axali~ saxelmZRvaneloebi,<br />

rac me minaxavs,<br />

moZvelebuli, droSi CarCenili,<br />

stereotipuli, aracocxali eni-<br />

Taa dawerili. aseTi wigni bavSvs<br />

saerTod SeaZulebs swavlas.<br />

swavla-ganaTlebis udidesi Sedegi<br />

samyaros mimarT daucxromeli<br />

interesis, misdami da yoveli<br />

cocxali arsebisadmi eTikuri<br />

mimarTebis, cocxali azrovnebisa<br />

da cxovrebaSi orientaciis<br />

unaris gamomuSaveba unda iyos.<br />

Tqveni azriT, ratom amTavreben<br />

CvenTan skolas `bavSvebi~, romelTa<br />

didi nawilis nacvlad<br />

profesias mSobeli irCevs<br />

im sazogadoebaSi, sadac aRzrda<br />

arc ician da arc saWirod Tvlian<br />

mis codnas, rogorc wesi, axalgazrdebis<br />

udidesi umravlesoba<br />

infantiluria. an Zalian gvian<br />

aRwevs Sinagan mowifulebas, an<br />

saerTod verasodes xdeba zrdadasrulebuli.


N3, 2009 41<br />

qarTveli mSobeli tradiciulad<br />

Zalian avtoritarulia, yvelaferi<br />

TviTon unda gadawyvitos<br />

da Svilsac gamudmebiT yvelaferi<br />

ukarnaxos. (saerTod, tradiciuli<br />

aRzrda adre mTel msoflioSi<br />

avtoritaruli iyo). bavSvis<br />

mudmivi marTvis survili ki<br />

mas damoukideblobas ukargavs.<br />

es pirvel rigSi exeba biWebs. sakuTar<br />

TavSi daurwmunebeli, pasuxismgeblobis<br />

tarebas miuCveveli,<br />

anu infantiluri adamiani<br />

ki Zalian saSiSia, mas surs sazogadoebasac<br />

da sakuTar Tavsac<br />

Zlierad moaCvenos Tavi, da advilad<br />

mimarTavs iaraRs, an politikuri<br />

Zalauflebisaken iswrafvis,<br />

an, aqaoda, naxeT, ra yoCaRi<br />

varo, wiTel Suqze gaatarebs<br />

manqanas, da saerTod, yvelanairi<br />

wesebis darRvevas cdilobs. sofelSi<br />

gazrdilebs es naklebad<br />

exebaT, radgan bavSvobidanve<br />

fizikuri Sroma uwevT. soflis<br />

tradiciul ojaxebSi bavSvebs<br />

ar anebivrebdnen da ar atutucebdnen,<br />

da biWebic ufro zrdadasrulebulebi<br />

iyvnen da arian. Tumca,<br />

axla soflebSic modebulia<br />

narkomania, rac qveynis saerTo<br />

krizisis Sedegia.<br />

roca mwerloba Tqveni cxovrebis<br />

saqme gaxda, sakuTari<br />

maswavleblebi xom ar giqceviaT<br />

nawarmoebebis persona-<br />

Jebad<br />

Znelia skolis periodze wera. avtobiografiul<br />

romanSi `sarkis natexebi~,<br />

romelSic mozaikuri principiT<br />

aris dalagebuli cxovrebiseuli<br />

epizodebi, maqvs erTi moTxroba<br />

_ `elvis presli, Savi yava da<br />

eklesia~. am moTxrobaSi 60-iani<br />

wlebis sabWoTa skolis damTrgunveli<br />

sinamdvilea asaxuli.<br />

qalbatono naira, ras urCevdiT,<br />

ras SesTavazebdiT<br />

skolasa da maswavleblebs<br />

didma avstrielma mweralma da<br />

moazrovnem, rainer maria rilkem,<br />

20-e saukunis daswyisSi, germanuli<br />

skolis Sesaxeb Tqva, Tu es<br />

skola ar Seicvala, am qveyanas<br />

katastrofa ar ascdebao. ise ke-<br />

Tilad agixdeT yvelaferi, rogorc<br />

es sityvebi axda. germanuli<br />

skola ver Seicvala da misma aRzrdilebma<br />

moitanes pirveli da<br />

meore msoflio omi. Cvenc igive<br />

igive SegviZlia vuTxraT sakuTar<br />

Tavs: Tu ar Seiqmna normaluri<br />

qarTuli skola, es qveyana kidev<br />

mraval gansacdelSi gaebmeba.<br />

rogorc ukve vTqvi, qveynis warumateblobis<br />

mizezi upirvelesad<br />

ojaxSi, sabavSvo baRsa da skolaSi<br />

unda veZioT. saxelmwifom<br />

udidesi resursebi unda gadaisrolos<br />

am mimarTulebiT. sasurvelia,<br />

evropuli sabavSvo baRebisa<br />

da skolebis gamocdilebac<br />

gaviTvaliswinoT.<br />

Cems siaxloveSi mdebare erT sabavSvo<br />

baRs vakvirdebi xolme.<br />

mTeli wlis ganmavlobaSi dRedaRam<br />

imas axmaren drosa da energias,<br />

rom wlis bolos saCvenebeli<br />

koncerti Caataron mSoblebisTvis<br />

da Tan... inglisur enaze. qar-<br />

Tuli ena aRar ekadrebaT, viTom<br />

brwyinvaled flobdnen! TiTqos<br />

qarTuli speqtaklis dadgma martivi<br />

iyos...<br />

rac mTavaria, am baRs aqvs yovlad<br />

mouwesrigebeli da daugveli<br />

ezo. da aravin aswavlis am bavSvebs<br />

sisufTavis dacvas, ezosa da garemos<br />

movlas, yvavilebis dargvas<br />

da a.S. (ar gagonebT es baRi Cvens<br />

qveyanas). ho, Zalian kargi iqneboda,<br />

yvela baRsa da skolas Tavisi<br />

nakveTi hqondes, sadac moswavleebi<br />

Sromas da miwasTan ur-<br />

TierTobas mieCvevian.<br />

adre soflis skolebs hqondaT<br />

aseTi nakveTebi da iq mSvenieri<br />

mosavalic mohyavdaT, romelsac<br />

Semdeg kargad iyenebdnen skolis<br />

sasadiloSi. ucxoelebi aRfrTovandeban<br />

xolme, roca igeben, rom<br />

adre aseTi tradicia arsebobda.<br />

maswavlebeli sagnis swavlebas-<br />

Tan erTad moqalaqeobasac unda<br />

aswavlides. upirvelesad adamianebi<br />

unda avRzardoT da Semdeg<br />

_ specialistebi. roca maswavlebeli<br />

xedavs, rom saxelmZRvanelo<br />

uinteresoa, sxvadasxva literaturis<br />

CanacvlebiT da SemoqmedebiTi<br />

midgomebiT unda scados,<br />

saintereso gaxados gakveTili.<br />

moswavlem unda igrZnos, rom<br />

esa Tu is sagani raRac ganyenebuli<br />

ram ki araa, aramed uSualod<br />

ukavSirdeba im problemebs, romlebic<br />

mas cxovrebaSi Sexvdeba.<br />

zogjer gakveTilis nacvlad kargi<br />

iqneba, Tu maswavlebeli raRac<br />

sainteresos mouyveba bavSvebs,<br />

Tundac sakuTari cxovrebidan,<br />

magaliTad, Tu TviTon ra problemebis<br />

winaSe idga maT asakSi<br />

da rogor arTmevda maT Tavs. an<br />

moulodnelad raRac musikas miitans<br />

mosasmenad, an filmis Cvenebas<br />

moawyobs, Tuki amisi SesaZlebloba<br />

arsebobs. da mere mTeli<br />

klasi isaubrebs mosmenilsa da<br />

nanaxze. bavSvma unda igrZnos, rom<br />

maswavlebelma icis is, rac mas<br />

ainteresebs da misi Tanamoazrea.<br />

bavSvebTan daaxloebis kargi gzaa<br />

erToblivi eqskursiebi (magram<br />

ara iseTi samarcxvino, dRes<br />

rom ewyoba: midian skolebisa da<br />

umaRlesi saswavleblebis mowafeebi<br />

da maswavleblebi sadme,<br />

bunebis wiaRSi da naWam-narCeniT<br />

avseben iqaurobas, RvTis Seqmnil<br />

walkots saRored gadaaqceven<br />

da kmayofilebi brundebian Sin).<br />

skolaSi myavda istoriis maswavlebeli,<br />

romelsac namdvilad<br />

pativs vcemdi _ petre TumaniSvili.<br />

erTxel man meoTxe klasSi<br />

pirvelad wagviyvana eqskursiaze<br />

aragvis xeobaSi. sadilobas rom<br />

movrCiT, bavSvebi wamovcvivdiT.<br />

maxsovs, rogor migvabruna ukan<br />

da gviTxra, axla aqauroba ise<br />

unda davasufTavoT, TiTqos aq<br />

arc vyofilvarTo. es araCveulebrivad<br />

saintereso amocanad mogveCvena:<br />

Cveni kvali ar unda dagvetovebina.<br />

arasdros damaviwydeba,<br />

patara TiTebiT balaxis Zirebidan<br />

rogor viRebdiT moxar-<br />

Suli kvercxis cicqna naWuWebs.<br />

gavakrialeT iqauroba. am dRem<br />

Rrma kvali datova CemSi: me gavige<br />

samyaroSi moqcevis umniSvnelovanesi<br />

wesi (araferi daaziano,<br />

arsad datovo maxinji kvali),<br />

Tavi sasargeblo adamianad<br />

vigrZeni da sakuTari pirovnebisadmi<br />

pativiscemis gancda<br />

dameufla.


42<br />

reportaJi<br />

cxra mTas iqiT, an aqve -<br />

rogor davgegmoT eqskursia<br />

`maswavlebeli~ meaTeklaselebTan erTad eqskursiaze wavida,<br />

mere ki `gamocdileba~ eqspertebTan erTad Seajama.<br />

Tea Tofuria<br />

swavlis damTavrebasTan erTad eqskursiebis sezonic daiwyo.<br />

axla yvela sadRac midis, an ukve wavida da Camovida.<br />

yoveli eqskursia erTmaneTs hgavs da rogorc wesi, viRacis<br />

dagvianebiT iwyeba.<br />

jgufi, romelsac `maswavlebeli~<br />

gahyva, winandlisken 8 saaTze<br />

unda daZruliyo, magram ruskam<br />

daigviana da amis gamo 9-ze Zlivs<br />

daviZariT. ruska meaTeklaselia,<br />

skola-liceum `aia-dan~.<br />

eqskursiaze kidev TxuTmetamde<br />

misi klaseli modis, moaqvT bur-<br />

Ti da wyliani boTlebi sawuwaod.<br />

maTi marto datoveba kargi<br />

azri ar iqneboda, Sesabamisad,<br />

ramdenimes mSobelic mohyveba,<br />

jgufs ki _ ra Tqma unda, maswavlebelic<br />

axlavs.<br />

eqskursiaze xSirad samarSruto<br />

taqsiTac dadian, magram, am Sem-<br />

TxvevaSi, avtobuss mainc araferi<br />

Seedreba. marTalia, ufro nela<br />

moZraobs, magram meti haeria.<br />

`es Cemi skamia, aq me vjdebi...~ _<br />

viTom adgilebi daikaves. sinamdvileSi,<br />

skamebs yovel xuT wuT-


N3, 2009 43<br />

Si icvlian, yvela erTxmad laparakobs<br />

da yurTasmena ar aris.<br />

mZRolebi, romlebsac xSirad<br />

uwevT mozardebis eqskursiaze<br />

wayvana, xmaurs didi xania SeeCvivnen.<br />

es bavSvebisTvis garTobaa,<br />

Sesvenebaa, romlis bolos<br />

zari ar dairekeba da gakveTili<br />

ar daiwyeba.<br />

Tumca am bavSvebs win da ukan siaruli<br />

ar akliaT. amaswinaT kabadokiaSic<br />

iyvnen, tao-klarjeTic<br />

moiares. axla kaxeTisken aqvT gza.<br />

aq ufro ioladaa saqme. is mainc<br />

ici, cxeli SoTi sad iyideba.<br />

_ cota iqiT kai Tonea, masw.<br />

maincdamainc arc ruka gWirdeba.<br />

_ yvelawmindis monasterSi aq unda<br />

avuxvioT.<br />

avtobusi aRmarTze mixoxavs. yvelawmindis<br />

taZari orgumbaTiania<br />

da umetesad amiT icnoben. monasterSi<br />

aTi beri moRvaweobs.<br />

erT-erTi taZarTan gvxvdeba.<br />

_ taZris meore nawilSi ar gadaxvideT,<br />

guSin agurebi Camocvivda,<br />

_ afrTxilebs bavSvebs, romlebic<br />

ukve lamis saxuravze arian<br />

asulebi.<br />

cota xnis Semdeg avtobusi TavdaRmarTSi<br />

moCaqCaqebs.<br />

winandalSi movediT.<br />

bavSvebs muzeumis daTvaliereba<br />

undaT, magram winandalSi siurprizia:<br />

WiSkarTan asamde kacia<br />

Sekrebili da yvela abras aTvalierebs.<br />

masze momsaxurebis<br />

Tanxaa miTiTebuli. eqskursiebis<br />

xelmZRvanelebi ukmayofiloebi<br />

arian, TiToeuli jgufis Sesvlas<br />

win naxevarsaaTiani Cxubi uswrebs.<br />

uCxubrad verc Cven SevediT.<br />

_ aq weria, rom muzeumis daTvaliereba<br />

kacze 3 lari Rirs, gadavixdiT<br />

kacze 3 lars da SegviSviT<br />

muzeumSi.<br />

_ baRis daTvalierebis Tanxac<br />

unda gadaixadoT.<br />

_ ar vapirebT baRis daTvalierebas.<br />

_ ho, magram muzeumSi rom moxvdeT,<br />

baRi xom unda gaiaroT!<br />

_ muzeumamde misvla da daTvaliereba<br />

erTia Tu erTia, maSin<br />

calke servisad ratom giweriaT.<br />

_ asea, sxvanairad ver SegiSvebT.<br />

_ kargi, am sam larSi gidic mogvemsaxureba<br />

_ ara, gidisTvis calke gadasaxadia.<br />

_ aba, muzeumi gidis gareSe<br />

rogor unda davaTvaliero<br />

damalaparakeT administarcias.<br />

Tamar mosiaSvili, maswavlebelTa<br />

profesiuli ganviTarebis centri,<br />

maswavlebelTa sertificirebis koordinatori:<br />

`Zalian mniSvnelovania saskolo<br />

eqskursiis sworad dagegmva. maswavlebelma<br />

unda gansazRvros<br />

eqskursiis mizani da saqmianobebi,<br />

rac, SesaZloa, sam ZiriTad<br />

etapad davyoT: mosamzadebeli<br />

saqmianoba mosanaxulebeli<br />

adgilis Sesaxeb informaciis<br />

moZiebas gulisxmobs. aseTi<br />

davaleba maswavlebelma, SesaZloa,<br />

moswavleTa jgufs misces.<br />

davalebis momzadebis Semdeg,<br />

maswavlebelma unda gaigos ra<br />

kiTxvebi gauCndaT moswavleebs<br />

informaciis moZiebis procesSi<br />

da miiReben Tu ara eqskursiis<br />

Sedegad dasmul kiTxvebze amomwurav<br />

pasuxebs. mniSvnelovania<br />

aseve eqskursiis gegmis Sedgenac:<br />

ra adgilebis monaxulebas<br />

SeZleben, ra davaleba unda Seasrulon<br />

moswavleebma _ gadaiRon<br />

suraTebi an video, gaesaubron<br />

adgilobrivi Temis warmomadgenlebs<br />

Tu Tanaklaselebs winaswar<br />

moZiebuli informacia gauziaron.<br />

eqskursiidan dabrunebul<br />

moswavleebs nanaxis Sesaxeb<br />

gamocdilebis megobrebisaTvis<br />

gaziarebis SesaZlebloba unda<br />

hqondeT. maT SeuZliaT moamzadon<br />

prezentacia, gamouSvan kedlis<br />

gazeTi da sxv. eqskursia<br />

arc marto garTobaa da arc marto<br />

SemecnebiTi RonisZieba. is<br />

bavSvs sworad ganviTarebis saSualebas<br />

aZlevs, gansakuTrebiT<br />

maSin, Tu mozardebi mxolod<br />

damTvaliereblebi ar arin da<br />

garkveul procesebSi Tavadac<br />

monawileoben~.<br />

_ administracia TbilisSia.<br />

sabolood irkveva, rom muzeum-<br />

Si Sesvla (gidis gareSe) jgufs


44<br />

rezo geTiaSvili, kavkasiis<br />

garemosdacviTi arasamTavrobo organizaciebis<br />

qselis (CENN) sazogadoebasTan urTierTobis<br />

xelmZRvaneli: `eqskursia TavisTavad<br />

dadebiTi movlenaa. amitom,<br />

pirveli, ris gamoc eqskursiis<br />

komponentze proeqtis dros uars<br />

ar amboben, is dadebiTi emociebia,<br />

rac urTierTobebs aiolebs da<br />

ucxo adamianebs, miT ufro, bav-<br />

Svebs, gundurad ganawyobs. sulac<br />

araa aucilebeli, rom proeqti<br />

eqskursiiT daasrulo. SeiZleba<br />

eqskursia sxva etapzec dagegmo.<br />

bunebrivia eqskursia stiqiurad<br />

ar igegmeba da marSruti konkretuli<br />

Temisa da interesis mixedviT<br />

irCeva. dagegmvac gunduri<br />

muSaobis procesia da gadawyvetilebis<br />

miRebaSi yvela monawileobs.<br />

aseve mniSvnelovania, im<br />

obieqtis winaswari Seswavla da<br />

SeZlebisdagvarad momzadeba,<br />

sadac eqskursiaa dagegmili.<br />

vTqvaT, Tu hidroeleqtrosadguria,<br />

mis administraciasTan<br />

dakavSireba garkveuli xniT adre<br />

xdeba, raTa es adamianebic mzad<br />

iyvenen informaciis gasacemad.<br />

raki turis yidva da gidis daqiraveba<br />

yovelTvis ar aris SesaZlebeli,<br />

xandaxan saWiro xdeba<br />

eqspertis mowveva. mTavaria, bav-<br />

Svebs SesTavazo cocxali procesi,<br />

romelSic TviTonve monawileoben<br />

da ara _ ubralo daTvaliereba.<br />

amisTvis sxvadasxva meTodi arsebobs<br />

_ kvleviTi davalebebiT<br />

dawyebuli da gundebad dayofiT<br />

da SejibriT damTavrebuli.<br />

kidev erTi mniSvnelovani Sedegi<br />

garemosa da sazogadoebasTan<br />

urTierTobaa. sasargeblo Cvevebis<br />

miRebasTan erTad bavSvebs<br />

sadme organizebulad wasvlis<br />

kulturac uviTardebaT. imaSi<br />

dasarwmuneblad, rom samyaro Zalian<br />

didi da sainteresoa, cxra<br />

mTis gadalaxva arc aris saWiro.<br />

zogjer usaqmod jdomas uqmeebze<br />

turis dagegmva sjobs~.<br />

70 laramde ujdeba, Sesabamisad,<br />

mxolod baRis daTvalierebiT<br />

unda SemovifargloT (aseve gidis<br />

gareSe). CveniT unda mivxvdeT,<br />

romel xesTan vdgavarT da saer-<br />

Tod, ratomaa es baRi mniSvnelovani.<br />

WavWavaZeebsa da winandalze<br />

bavSvebs gakveTilebze mouyvnen.<br />

rac Seexeba baRs, maswavleblebi<br />

aqac Tavad pouloben cnobil<br />

fuRuros, sadac lekebis<br />

Tavdasxmisas WavWavaZis ojaxis<br />

wevrebi daimalnen. natvris xeze<br />

yvela im bavSvis cxvirsaxocia<br />

gamobmuli, romlic odesme eqskursiaze<br />

yofila. unda vivaraudoT,<br />

rom am xes yvelaze xSirad<br />

misaRebi gamocdebis Cabarebas<br />

evedrebodnen.<br />

fuRuroiani xis moZebnis Semdeg,<br />

yvelaze Zneli sapirfareSos<br />

moZebnaa _ is ubralod ar aris.<br />

kidev ufro unugeSo saqmea, saCivrebis<br />

wigni moZebno da Sig is Cawero,<br />

rasac baRSi mowriale xalxi<br />

erTmaneTs eubneba: `amxela gzidan<br />

mosul xalxs rom sapirfareSo<br />

dasWirdeba, ar ician! ra<br />

gaxda erTi tualetis aSeneba...~<br />

radgan tualetic, administraciis<br />

ar iyos, TbilisSia, eqskursiis<br />

monawileebi iZulebulebi arian,<br />

saxlisken droulad gamobrundnen.<br />

miTumetes, bavSvebs SiaT.<br />

kaxeTSi sufris gasaSleli adgilis<br />

povna advili ar aris. patara<br />

mdelos ZiebaSi veliscixemde<br />

CamovdivarT. ufro sworad, erTi<br />

cida mdeloc ar kmara, bolos da<br />

bolos burTi aqvT wamoRebuli.<br />

mSoblebi sufras awyoben. roca<br />

saWmeli erT kacs moaqvs, TiTqos<br />

araferi, magram Tu yvelam TiTi<br />

qaTami, TiTo xaWapuri, TiTo<br />

kilo namcxvari wamoiRo, sufra<br />

marTlac saqorwilo gamodis.<br />

Tan mWamelic aravinaa, bavSvebma<br />

ori lukma gadaylapes da<br />

mindorze erTmaneTs gaekidnen.<br />

sanovage Tavzesayrelad rCeba.<br />

samagierod wyali Tavdeba male.<br />

jer biWebma gogoebi gawuwes, mere<br />

gogoebma _ biWebi, mere ki wvima<br />

wamovida da yvela dasvelda.<br />

wvima gansakuTrebiT mSoblebs<br />

gauxardaT. ukve Ramdeboda,<br />

bavSvebi ki avtobusSi amosvlas<br />

aRar apirebdnen.<br />

morigi eqskursia dasrulebulia.


problema<br />

N3, 2009 45<br />

eqimis mosvlamde<br />

roca moswavle ubeduri SemTxvevis msxverplia<br />

irma kaxuraSvili<br />

naZaladevis raionis erT-erTi sajaro skolis ezoSi, fizkulturis<br />

gakveTilze, meeqvsklaseli Tornike skolis sardafSi Cavarda.<br />

maswavlebeli am dros iq ar imyofeboda. TornikesTvis pirveladi<br />

daxmarebis gaweva Tanaklaselebma scades, Tumca uSedegod. zurgis<br />

areSi miRebuli travmisa da mravali daJeJilobis Sedegad bavSvi<br />

Tavs cudad grZnobda. adgilze arc skolis eqimi aRmoCnda, amitom<br />

dagvinebiT mosulma maswavlebelma Tornike Sin gaistumra.<br />

mSoblebis mier gamoZaxebulma saswrafo daxmarebis eqimma<br />

bavSvs tvinis Seryeva da xerxemlis travma daudgina. Tornikes<br />

erTTviani woliTi reJimi da Zlieri gamayuCeblebi dauniSnes.<br />

sasargeblo internet-resursi<br />

sajaro skolebisa da<br />

maswavleblebisTvis:<br />

http://www.teachernet.gov.uk/_doc/<br />

4421/GFAS.pdf<br />

pirveladi daxmareba skolaSi _<br />

praqtikuli saxelmZRvanelo sajaro<br />

skolebis maswavleblebisaTvis<br />

profesiuli standartis mixedviT,<br />

maswavlebels moeTxoveba,<br />

icodes, rogor unda Seqmnas usafrTxo<br />

saswavlo garemo da ubeduri<br />

SemTxvevis dros daSavebuls<br />

pirveladi samedicino daxmareba<br />

aRmouCinos. maswavleblebi amboben,<br />

rom standartis moTxovnis<br />

dakmayofileba rTulia, radgan<br />

maT saTanado codna ar aqvT. rogorc<br />

wesi, ubeduri SemTxvevis<br />

pirveli mowme ara skolis eqimi,<br />

aramed maswavlebelia.<br />

Tbilisis 63-e sajaro skolis direqtoris,<br />

nana moniavas TqmiT,<br />

yvelaze xSirad moswavleebi celqobis<br />

gamo iReben dazianebas,<br />

gansakuTrebiT dawyebiT da VI-VI I I<br />

klasebSi. aseTi SemTxvevebis dros<br />

maswavlebeli jer Tavad cdilobs<br />

pirveladi daxmarebis gawevas,<br />

Semdeg ki skolis eqims ukavSirdeba.<br />

Tumca, eqimis gamoCenamde,<br />

igi ara konkretul codnaze dayrdnobiT,<br />

aramed mxolod intuiciiT<br />

moqmedebs.<br />

`yvelas gvinaxavs, bavSvebi TamaS-<br />

TamaSiT rogor uxeSad urtyamen<br />

erTmaneTs CanTebs, Widaoben, kalmebiT<br />

Cxvleten... texen fanjris<br />

minebs, rac ara mxolod Tavis tvinis<br />

Seryevis, aramed, vTqvaT, Tvalis,<br />

arteriis an sxva sasicocxlo<br />

organoebis dazianebis saSiSroebasac<br />

qmnis. skolaSi gvqonda<br />

SemTxveva, rodesac mecxreklaselma<br />

biWma Zlieri dartymis Sedegad<br />

goneba dakarga. ra unda<br />

moemoqmedebina maswavlebels,<br />

sanam eqimi gamoCndeboda aseT<br />

situaciaSi nebismieri adamiani<br />

daibneoda~. _ ambobs qalbatoni<br />

nana da darwmunebulia, rom<br />

pirveladi samedicino unar-<br />

Cvevebis codna ara mxolod<br />

maswavleblebs, aramed skolis<br />

moswavleebsac ar avnebda.<br />

maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis<br />

centris maswavleblis<br />

profesiuli standartis koordinatoris,<br />

nino elbaqiZis TqmiT,<br />

`usafrTxo skolis erT-erTi mniSvnelovani<br />

komponentis Tanaxmad<br />

maswavlebeli elementarul samedicino<br />

codnas unda flobdes. sworad<br />

aRmoCenilma pirveladma daxmarebam<br />

SeiZleba adamianis sicocxle<br />

gadaarCinos~. nino elbaqiZe ambobs,<br />

rom es problema, SesaZloa,<br />

romelime saerTaSoriso organizaciasTan<br />

TanamSromlobiT mogvardes:<br />

`es axlo momavlis proeqtia.<br />

didi survili gvaqvs, maswavleblebs<br />

treningebi CautardeT~.<br />

saqarTvelos wiTeli jvris sazogadoebis<br />

generaluri mdivani,<br />

goCa RuWaSvili ambobs, rom maTi<br />

organizacia mimarTvis SemTxvevaSi<br />

skolebsa da maswavleblebs<br />

am Temaze damatebiT informacias<br />

miawvdis. dainteresebis SemTxvevaSi<br />

saqarTvelos wiTeli jvris<br />

sazogadoebas daukavSirdiT:<br />

krilovis q.15 Tbilisi 0102,<br />

saqarTvelo tel: 96 15 34; 96 10 92<br />

el. fosta: press@redcross.ge<br />

http://www.redcross.org.uk/news.<br />

aspid=90744<br />

britaneTis wiTeli jvari _<br />

resursi maTTvis, visac skolaSi<br />

pirveladi samedicino daxmarebis<br />

safuZvlebis Seswavla surs.<br />

http://www.icrc.org/web/eng/siteeng0.<br />

nsf/htmlall/p0870/$File ICRC_002_<br />

0870.PDF<br />

wiTeli jvris saerTaSoriso komiteti<br />

_ pirveladi daxmarebis<br />

saxelmZRvanelo<br />

http://www.mayoclinic.com/health/<br />

FirstAidIndex/FirstAidIndex<br />

maio klinika, samedicino ganaTlebisa<br />

da kvlevis fondis internet-resursi<br />

_ aq SegiZliaT<br />

moipovoT amomwuravi informacia<br />

gansxvavebul situaciebSi<br />

aucilebeli pirveladi samedicino<br />

daxmarebis Sesaxeb.


46 gakveTili<br />

iswavle siamovnebiT...<br />

`xelovnebis istoriis gakveTilebis<br />

Rirseba isaa, rom moswavleebs<br />

uviTardebaT xelovnebis<br />

nimuSebis Sefasebis unari. maT<br />

SeuZliaT suraTis daxasiaTeba,<br />

teqnikis, mimdinareobis, Janris<br />

garkveva. informacias iReben<br />

msoflio muzeumebis, Tanamedrove<br />

xelovnebis mimarTulebebze.<br />

SeuZliaT imsjelon ferweris,<br />

arqiteqturisa da qandakebis<br />

nimuSebzec. maT SeiZleba ver<br />

daxaton da Sedevrebi ver Seqmbela<br />

CekuriSvili<br />

TaTuli revaziSvili: `funqciur<br />

nivTebze imitom vamaxvileb<br />

yuradRebas, rom es ar aris xelovnebis<br />

skola. es mimarTuleba<br />

Sors aris xelovnebisgan, magram<br />

daintereseba Zalian didia rogorc<br />

bavSvebis, aseve mSoblebis<br />

mxridan. bavSvebis gemovneba ixveweba,<br />

xeliT Sromas sxvanairad<br />

afaseben. gakveTilze Teoriul<br />

masalasac gavdivarT. CveulebgamoyenebiTi<br />

xelovneba saqarTvelos ganaTlebis centrSi<br />

(GLC) erT-erTi mTavari sagania.<br />

abaJuri feradi<br />

Zafebisagan gavakeTe.<br />

Zafebi gaberil buSts<br />

Semovaxvie, mere<br />

webo davade, davelode<br />

da roca gaSra,<br />

buSti gavxeTqe. saaTis<br />

eskizebi maswavlebelma<br />

mogvitana.<br />

Cven amovWeriT, gavaferadeT<br />

da muyaoze<br />

davakariT, mere<br />

Sig saaTi CavsviT.<br />

me jambazi gavakeTe,<br />

nodarma _ wruwuna~.<br />

,,<br />

daTo<br />

,,<br />

TuTiyuSis, Tevzis, bayayis, jambazis,<br />

wruwunas formis saaTebi,<br />

sakarnavalo, bumbuliani niRbebi,<br />

Semodgomis foTlebis panoebi,<br />

moxatuli saaRdgomo kvercxebi,<br />

boTlebi da keramikuli<br />

TefSebi, aplikaciebi, zardaxSebi,<br />

abaJurebi, suraTis CarCoebi<br />

_ aseTia xelovnebis kabineti me-5-<br />

dan me-10 klaselebisTvis.<br />

`maswavlebeli gvawerinebs moculobebs,<br />

imasac, Tu ra masala<br />

gvWirdeba. mere mogvaqvs da muSaobas<br />

viwyebT,~ _ mixsnian bavSvebi.<br />

maswavlebeli ki, axalgazrda<br />

mxatvari da interieris dizaineri,<br />

TaTuli revaziSvili oTxi<br />

welia, saqarTvelos ganaTlebis<br />

centrSi (GLC), xelovnebis istorias<br />

aswavlis da aqve gamoyenebi-<br />

Ti xelovnebis studiasac xelm-<br />

ZRvanelobs. or TveSi erTxel<br />

isini gamofenebs awyoben.<br />

rivad vwerT testebs da sakontroloebs<br />

da ase vswavlobT xelovnebis<br />

istorias. gamomcemlobebSi<br />

davZebneT saxelmZRvaneloebi,<br />

sadac araCveulebrivi Teoriuli<br />

masala da praqtikuli samuSaoebia<br />

mocemuli. saxelmZRvanelom<br />

saSualeba mogvca, moswavleebi<br />

Teoriuli masalis codnis mxriv<br />

SevafasoT. es rom xelovnebis<br />

skola yofiliyo, maSin ufro<br />

met dros davuTmobdiT praqtikas,<br />

Tumca axlac bevrs vmuSaobT.~<br />

Teoriul masalas ufro meti dro<br />

eTmoba me-9 da me-10 klasidan.<br />

TaTuli maswavleblis dakvirvebiT,<br />

rogori kargi specialistic<br />

unda iyo, Tu me-9 klasis moswavles<br />

survili ar aqvs, dekoratiul<br />

panos ver gaakeTebineb, samagierod,<br />

SegiZlia xelovnebis<br />

Teoria safuZvlianad Seaswavlo.


N3, 2009 47<br />

nan, magram sakuTar Sexedulebebs<br />

akademiurad Camoayalibeben.<br />

vcdilob, rom xelovneba skolaSi<br />

kargad iswavlebodes. nel-nela<br />

vviTardebiT. roca wignebi ar<br />

gvqonda, Zalian SezRuduli viyaviT.<br />

konspeqtebis momzadeba Tavad<br />

miwevda, saxelmZRvanelos Semotanam<br />

ki Zalian didi saqme gaakeTa.<br />

roca bavSvs saxelmZRvanelo<br />

ar aqvs, sagans zereled uyurebs.<br />

rogor iqnebi srulfasovani moqalaqe,<br />

Tu Seni qalaqis an qveynis<br />

arqiteqturaSi ver erkvevi<br />

taZarSi roca Sedixar, sasurvelia,<br />

icode, esa Tu is freska sad da<br />

ratomaa ganTavsebuli. Cemi<br />

swavlebis Sedegs yvelaze ukeT<br />

eqskursiaze vxedav. uamravi<br />

cixe-simagre da taZari vnaxeT.<br />

bavSvebi damoukideblad arCeven,<br />

taZari meramdene saukunisaa, kanonikis<br />

mixedviT, romeli xati<br />

romel adgilzea, anda ras mianiSnebs<br />

wmindanebis Jestikulacia.“<br />

meaTeklaselebi maswavlebels<br />

axasiaTeben:<br />

_ jvarcma rom vnaxeT, yvelaferi<br />

viswavleT jvarcmis Sesaxeb,<br />

TaTulim uamravi ram agvixsna.<br />

_ ferTa Teoria iyo saintereso,<br />

romeli feri rogor xasiaTs<br />

gamoxatavs.<br />

CarCo muyaosgan<br />

gamovWeri da pulverizatoriT<br />

mwvaned<br />

SevRebe. mere borblebisa<br />

da bafTebis formis<br />

makaronebi aviRe,<br />

zed davawebe da guaSebiT<br />

gavaferade. am<br />

yuTSi erT dros svarovskis<br />

iremi ido,<br />

me SuSis mZivebiT da<br />

aplikaciiT gavaforme<br />

da lamazi<br />

zardaxSa gamovida.<br />

,,<br />

nia<br />

,,<br />

_ yvelaze saintereso iyo kolizeumi,<br />

samive iarusze sxvadasxva<br />

ZeglebiT.<br />

_ xelovnebas Tu sxva skolaSi<br />

zedapirulad uyureben, Cven ase<br />

ar varT. zogjer matematikis maswavlebelTan<br />

ar gviwevs amdeni<br />

muSaoba. xelovneba Ceulebrivi<br />

sagania da seriozulad vuyurebT.<br />

_ yvela detals varCevT, teqsts<br />

jgufSi vkiTxulobT da Cveni<br />

azri gamogvaqvs, mere vmsjelobT.<br />

_ imasac aqvs mniSvneloba, xelovnebas<br />

rogori maswavlebeli gaswavlis,<br />

ramdenad dagainteresebs.<br />

TaTuli revaziSvili Tvlis, rom<br />

swavlebis aseTi meTodis dadebiTi<br />

mxare isaa, rom bavSvebi sakuTari<br />

xeliT keTebas da Sromas<br />

eCvevnian. dekoratiuli dizainis<br />

nimuSebs isini siamovnebiT amzadeben.<br />

mSoblebic Zalian amayoben,<br />

Svilebis namuSevrebi xSirad<br />

ofisebis gasaformeblad miaqvT.<br />

TviTon bavSvebma sakuTar TavSi<br />

gansxvavebuli unarebi aRmoaCines.<br />

`ganaTlebis procesisadmi<br />

maTi damokidebulebac sxvanairia:<br />

isini siamovnebiT muSaoben da,<br />

amave dros, Sesabamis Sefasebasac<br />

iReben~, _ ambobs maswavlebeli.<br />

TaTuli revaziSvili (marjvnidan meore) moswavleebTan erTad<br />

maswavlebelma<br />

sxvadasxva formis<br />

boTlebi mogvitana,<br />

Cven avirCieT forma<br />

da movxateT. am aba-<br />

Jurze 3 gakveTili vimuSave,<br />

narinjisferi,<br />

mwvane da TeTri Zafebi<br />

avirCie, mere aplikaciebi<br />

mivakari.<br />

,,<br />

ela<br />

,,


48<br />

regioni<br />

Telavi-biberaxi-Telavi<br />

nino koSaZe<br />

skolis kursdamTavrebulebi `Spraxdiplomis~ gamocdebis<br />

Cabarebas SeZleben _ Telavis mecxre sajaro skola<br />

saerTaSoriso proeqtebSi monawileobs<br />

specialurad `maswavleblisTvis~ kaxeTidan<br />

Telavis<br />

mecxre sajaro skolaSi<br />

dResac siamayiT<br />

aRniSnaven, rom pirvel<br />

erovnul gamocdebSi<br />

#1 abiturientad<br />

dasaxelebuli<br />

ana mamukelaSvili<br />

maTi moswavle iyo.<br />

germaneli pedagogi georg volteri<br />

Telavis me-9 germanulenovani<br />

sajaro skolis moswavleebs<br />

`SpraxdiplomisTvis~ amzadebs.<br />

ukve cxra Tvea, igi mTel dRes<br />

skolaSi atarebs da qarTvel bav-<br />

Svebs germanul enas aswavlis.<br />

iseTi diplomis aReba, romelic<br />

msoflios nebismier germanulenovan<br />

universitetSi swavlis SesaZleblobas<br />

iZleva, moswavleebs<br />

ukve am skolaSic SeuZliaT.<br />

volteris ganmartebiT, kursi<br />

weliwadnaxevriania da 21 qarTveli<br />

bavSvi `Spraxdiplomis~<br />

gamocdebis Cabarebas dekembris<br />

Sua ricxvebSi SeZlebs.<br />

georg volteri, Telavis me-9 sajaro<br />

skolis maswavlebeli: `es kursi mxolod<br />

enis swavlebas ki ar moicavs,<br />

aramed im Taviseburebebis<br />

gacnobasac, rac `Spraxdiplomis~<br />

asaRebadaa saWiro. germaniidan<br />

Camotanili literaturis garda,<br />

moswavleebs Cems mier damuSavebul<br />

masalasac vTavazob, romelic<br />

maT Zalian bevri ramis aRqmas<br />

da gagebas umartivebs~.<br />

germanuli enis maswavlebeli giuli<br />

lafauri aRniSnavs, rom gakveTilebze<br />

moswavleebi oTxi aspeqtiT<br />

swavloben enas. programa<br />

moicavs weris, kiTxvis, metyvelebis<br />

da mosmenis unar-Cvevebis<br />

SeZenas, rac maT saSualebas<br />

aZlevs srulyofilad Seiswavlon<br />

ena. misive ganmartebiT, es msoflioSi<br />

aprobirebuli meTodia.<br />

`postsabWoTa sivrceSi ucxo enis<br />

swavleba ZiriTadad damyarebuli<br />

iyo kiTxva-Targmnis meTodikaze,<br />

rac, ra Tqma unda, ver mogvcemda<br />

saTanado Sedegs. Tanamedrove<br />

standartebiT swavlebis mizania,<br />

rom moswavlem SeZlos ucxo enaze<br />

komunikacia, informaciis mo-<br />

Zieba da sakontaqto werilebis<br />

wera, _ ambobs giuli lafauri.<br />

msgavsi proeqtebi germaniis sagareo<br />

saqmeTa saministros mxardaWeriT<br />

msoflios 300-mde qveyanaSi<br />

xorcieldeba, maT Soris<br />

azerbaijansa da somxeTSic. Tumca<br />

germaneli pedagogi Tvlis,<br />

rom enis Seswavlis msurvelTa<br />

ricxvi, mezobeli qveynebisgan<br />

gansxvavebiT, saqarTveloSi ufro<br />

swrafad izrdeba.<br />

georg volteri<br />

`germanuli enis Seswavlis survili<br />

bevr moswavles aqvs, Tumca<br />

zogierTi ram CemTvis absoluturad<br />

gaugebaria. magaliTad, rogor<br />

SeiZleba, bavSvma gakveTili


N3, 2009 49<br />

gaacdinos da dabadebis dReze<br />

wavides, an ubralod, megobars<br />

Sexvdes. rodesac isini mieCvevian,<br />

rom msgavsi raRacebi gakve-<br />

Tilebis Semdeg unda gaakeTon,<br />

yvelaferi kargad iqneba~, _ ambobs<br />

jorj volteri. is profesiiT<br />

germanuli enisa da ekonomikis<br />

pedagogia. TelavSi Camosvlamde<br />

aswavlida germaniaSi, argentinasa<br />

da boliviaSi.<br />

amJamad Telavis me-9 sajaro skolis<br />

eqvsi moswavle germaniis qalaq<br />

biberaxSi samkviriani gacvliTi<br />

programiT imyofeba. paralelurad<br />

maTi eqvsi germaneli<br />

Tanatoli Telavs stumrobs. mecxre<br />

sajaro skolaSi isini mxolod<br />

germanuli enis gakveTilebs eswrebian,<br />

Tumca qarTul ojaxebSi<br />

cxovroben da Cvens tradiciebsa<br />

da RirsSesaniSnaobebs ecnobian.<br />

`Zalian kmayofili var saqarTveloSi<br />

stumrobiT. gavicani Cemi<br />

Tanatolebi, maTTan erTad Semoviare<br />

saqarTvelos mravali<br />

RirsSesaniSnavi adgili. Zalian<br />

momewona qarTuli simRerebi, cekvebi.<br />

vTvli, rom qarTuli samzareuloc<br />

garkveulwilad xelovnebis<br />

nimuSia. guli mwydeba, gamgzavrebis<br />

dro rom axlovdeba,<br />

imedia isev davbrundebi~, _<br />

ambobs Telavis biberaxeli<br />

stumari robert Sulci.<br />

Telavis mecxre skolis germanuli<br />

enis kaTedris gamge ia Cala-<br />

TaSvili aRniSnavs, rom germaneli<br />

kolegebis stumroba ukve tradiciaa<br />

da qarTvel pedagogebs sa-<br />

Sualeba aqvT, maTgan evropis skolebSi<br />

danergili mravali siaxlis<br />

Sesaxeb gaigon. `germanel<br />

kolegebTan axlo profesiuli<br />

urTierToba gvaqvs, xdeba informaciisa<br />

da gamocdilebis gacvla-gamocvla.<br />

kviraSi erTxel<br />

gvaqvs konferenciebi, sadac mTeli<br />

kviris muSaobas ganvixilavT.<br />

erTmaneTs azrebsa da STabeWdilebebs<br />

vuziarebT da Sesabamis<br />

gadawyvetilebebs viRebT~.<br />

daarsebis dRidan skolas germaniis<br />

sxvadasxva qalaqTan gacvli-<br />

Ti programebis ganxorcielebis<br />

gamocdileba aqvs. mariam leSka-<br />

Seli, Tamaz ZuliaSvili da salome<br />

yaraulaSvili im gamorCeul<br />

moswavleebs Soris arian, vinc<br />

gasuli wlis gazafxulze germaniaSi<br />

imyofebodnen. mariami da<br />

Tamazi erTi Tve biberaxSi swavlobdnen,<br />

xolo salome 10-kviriani<br />

programiT hales maxloblad<br />

mdebare patara provinciul qalaqSi<br />

iRebda ganaTlebas. isini<br />

germanul ojaxebSi cxovrobdnen<br />

da germanel moswavleebTan<br />

erTad dadiodnen skolaSi. `yvela<br />

piroba mqonda, rom Tavi Sesaferis<br />

garemoSi megrZno. Cems<br />

germanel megobrebTan erTad<br />

yoveldRe davdiodi skolaSi,<br />

sadac zustad igive movaleobebi<br />

mqonda, rac Cems iqaur klaselebs.<br />

swored es damexmara maTTan<br />

urTierTobaSi. isini xedavdnen,<br />

rom me gamonaklisi ar viyavi da<br />

arc raime gansakuTrebuli privilegiiT<br />

vsargeblobdi. SabaTkviras<br />

eqskursiebze davdiodiT.<br />

movinaxuleT germaniis ramdenime<br />

qalaqi. germanul kulturas<br />

gavecani da enis Seswavlis mxriv<br />

seriozuli praqtika gaviare~, _<br />

ixsenebs salome yaraulaSvili.<br />

Telavi da germaniis qalaqi biberaxi<br />

19 wlis win damegobrdnen.<br />

kaxeTis skolebSi germanuli enis<br />

swavlebis ideac maSin gaCnda. TelavSi<br />

germanulenovani skola gaixsna.<br />

gadawyvetilebas imdroindeli<br />

ganaTlebis ministris moadgile<br />

kote gabaSvili awerda xels.<br />

profesiuli saswavleblis sami<br />

oTaxi, sadac naCuqari inventari<br />

moaTavses, TviTon moswavleebma<br />

gaaremontes da Senobis Zveli kedlebic<br />

Tavadve SeRebes. skolis direqtoris<br />

nana TvaliaSvilis TqmiT,<br />

imdenad didi iyo germanulenovan<br />

skolaSi siarulis survili,<br />

rom cudi pirobebis miuxedavad,<br />

mSoblebs Svilebis sxva saswavlebelSi<br />

gadayvana arc ufiqriaT.<br />

ori wlis ganmavlobaSi skola<br />

swored am SenobaSi funqcionirebda,<br />

Tumca mogvianebiT mas rusuli<br />

skolis avariuli nageboba<br />

gadaeca, romlis restavracia isev<br />

germaneli da avstrieli megobrebis<br />

mxardaWeriT moxerxda.<br />

2006 wels, proeqt `iakob gogebaSvilis~<br />

farglebSi, mas reabilitacia<br />

Cautarda, moewyo xelovnursafariani<br />

sportuli<br />

moedani, mogvarda gaTbobis<br />

problemac.


50<br />

pasuxebi<br />

Tqvens SekiTxvebze<br />

maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis centris<br />

iniciativiT Sedga samuSao Sexvedrebi<br />

maTematikisa da ucxouri enebis maswavleblebTan.<br />

profesiuli standartisa da sasertifikacio<br />

gamocdis Sinaarsisa da formatis ganxilvis mizniT<br />

Tbilissa da saqarTvelos regionebSi Catarebul<br />

SexvedrebSi 1150-mde maswavlebeli monawileobda. ucxouri<br />

enebis pedagogebis SekiTxvebs gamocdebis erovnuli centris,<br />

erovnuli saswavlo gegmebisa da Sefasebis centrisa da<br />

maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis centris eqspertebi<br />

pasuxobdnen (Jurnalis Semdeg nomerSi ixileT pasuxebi<br />

maTematikis maswavleblebis SekiTxvebze).<br />

gaqvT SekiTxva _ mogvwereT: info@tpdc.ge<br />

ucxouri enebis maswavleblebisTvis<br />

maswavleblis profesiuli standarti ucxour enebSi<br />

moicavs rogorc dawyebiT, aseve sabazo da saSualo<br />

safexurs. ra saxis sertifikati iqneba ucxouri<br />

enebis maswavlebelTaTvis<br />

guliko ServaSiZe, baTumis 16-e sajaro skola<br />

sasertifikacio gamocdis warmatebiT Cabarebis SemTxvevaSi ucxouri<br />

enebis maswavleblebi miiReben rogorc dawyebiT, aseve sabazo da<br />

saSualo safexurze swavlebis uflebas da Sesabamis sertifikats.<br />

rusuli enisa da literaturis im maswavleblebisTvis,<br />

romlebic Tavisuflad ver floben qarTul enas,<br />

Znelia, qarTulad gascen pasuxi sasertifikacio<br />

gamocdis meore, meTodur nawils. rogor CavabaroT<br />

aseTma maswavleblebma meToduri nawili<br />

Tamar SCerbakova,<br />

sof.gldanis sajaro skola, mcxeTa<br />

sagamocdo testebSi mocemuloba/SekiTxvebi qarTul enaze iqneba<br />

dasmuli, rusuli enisa da literaturis pedagogebs saSualeba<br />

miecemaT, meTodur nawils, survilis SemTxvevaSi, pasuxebi gascen<br />

rusul enaze.<br />

arsebobs skolebi,<br />

romlebSic ucxo<br />

enad aswavlian Turquls,<br />

espanurs an<br />

italiurs. am enebisaTvis<br />

ar arsebobs<br />

maswavleblis<br />

standarti. rogor<br />

unda gaxdes am<br />

enebis maswavlebli<br />

sertificirebuli<br />

Tamuna popiaSvili,<br />

Tbilisis 181-e sajaro skola<br />

maswavleblis profesiuli standarti<br />

aRniSnuli enebisaTvis<br />

(espanuri, Turquli, italiuri<br />

da sxva) ar arsebobs, radgan<br />

jer ar Seqmnila am enebisaTvis<br />

erovnuli saswavlo gegma. ucxo<br />

enebSi sertificireba am etapze<br />

dagegmilia mxolod rusuli,<br />

franguli, germanuli da inglisuri<br />

enebis maswavleblebisTvis.


N3, 2009 51<br />

sasertifikacio gamocdaze ra saxis mosasmeni teqsti<br />

iqneba mas mSobliur enaze mosaubre waikiTxavs Tu<br />

qarTveli rogori iqneba teqstis wakiTxvis tempi<br />

leila xaranauli,<br />

kerZo skola `rusTaveli~, rusTavi<br />

ramden saaTs<br />

gagrZeldeba<br />

gamocda iqneba Tu<br />

ara Sesveneba<br />

manana barnabiSvili,<br />

Tbilisis 82-e sajaro skola<br />

mosasmen teqsts waikiTxavs mSobliur enaze mosaubre (germanuls _<br />

germaneli, franguls _ frangi da a.S.). wakiTxvis tempi iqneba saSualo,<br />

xolo teqsti SeiZleba iyos sagazeTo statiidan an Jurnalidan<br />

amonaridi.<br />

gamocda, savarudod, 3 saaTs<br />

gagrZeldeba. iqneba 10-20 wuTi<br />

Sesvenebac gamocdis pirvel da<br />

meore nawils Soris.<br />

maswavleblis sertifikatis mosapoveblad ra gamocdebis Cabareba mouwevs maswavlebels<br />

TinaTin baCiaSvili, iyalTos sajaro skola, Telavi<br />

sertifikatis mosapoveblad maswavlebelma ori gamocda unda Caabaros: erTi gamocda<br />

bardeba profesiul unar-CvevebSi da meore gamocda _ saganSi, am SemTxvevaSi, ucxour enaSi.<br />

damxmare literatura da sasargeblo<br />

internet-resursebi ucxouri enebis maswavleblebisTvis:<br />

maswavlebelTa<br />

profesiuli ganviTarebis<br />

centris gamocemebi:<br />

1. maswavleblis profesiuli<br />

standarti; Tbilisi, 2008<br />

2. ganviTarebisa da swavlebis<br />

Teoriebi, damxmare saxelmZ-<br />

Rvanelo I; saqarTvelos<br />

macne, Tbilisi, 2008<br />

3. swavleba da Sefaseba,<br />

damxmare saxelmZRvanelo I I ;<br />

saqarTvelos macne 2008<br />

4. saswavlo da profesiuli<br />

garemo, damxmare saxelmZRvanelo<br />

I I I ; saqarTvelos<br />

macne, Tbilisi, 2008<br />

ganmartebiTi leqsikoni ganaTlebis<br />

specialistebisaTvis,<br />

I nawili; erovnuli saswavlo<br />

gegmebisa da Sefasebis<br />

centri Tbilisi, 2007<br />

rogor movemzadoT pedagogTa<br />

sasertifikacio gamocdebisTvis:<br />

profesiuli unarebi;<br />

gamocdebis erovnuli<br />

centri, Tbilisi, 2008<br />

rogor movemzadoT pedagogTa<br />

sasertifikacio gamocdebis-<br />

Tvis: qarTuli ena da<br />

literatura; gamocdebis<br />

erovnuli centri, Tbilisi,<br />

2008<br />

www.tpdc.ge maswavlebelTa<br />

profesiuli ganviTarebis<br />

centri<br />

www.naec.ge gamocdebis<br />

erovnuli centri<br />

www.ganatleba.org erovnuli<br />

saswavlo gegmebisa da<br />

Sefasebis centri<br />

damxmare literatura da<br />

sasargeblo internetresursebi<br />

ucxouri enebis<br />

maswavleblebisTvis<br />

ucxouri enebis swavlis, swavlebisa<br />

da Sefasebis saerTo evropuli<br />

sarekomendacio CarCo:<br />

Gemeinsamer Europaeischer<br />

Refernzrahmen fur Sprachen, Lehren,<br />

Lernen, Beurteilen, Langescheidt,<br />

Berlin, Muenchen, 2001<br />

Council of Europe. 2001. Common<br />

European Framework of Reference for<br />

Languages: Learning, Teaching, Assessment.<br />

Cambridge University Press.<br />

misi CamotvirTva<br />

SesaZlebelia am gverdidan:<br />

http://www.coe.int/T/E/<br />

Cultural_Cooperation/education/<br />

Languages/Language_Policy/<br />

Commonframework_of_Reference<br />

inglisuri ena<br />

(enobrivi nawili)<br />

1. Acklam, R. 2003. First Certificate<br />

Gold. Coursebook. Longman<br />

2. Blanchard,K. Roof, Ch.2004. Ready<br />

to Write More: From Paragraph to<br />

Essay. Longman<br />

3. Burgess, S.2003. First Certificate<br />

Gold, Exam Maximizer. Longman<br />

4. Cambridge First Certificate English.<br />

2001. Books 1, 2,3,4,5. Cambridge<br />

University Press<br />

5. Gordon, I .2001. Intermediate Reading<br />

Comprehension. Books 1,2,3, Macmillan


52<br />

6. Harrison, M and Kerr, R. 2001.<br />

First Certificate Language Tests.<br />

Books 1, 2. Oxford University Test<br />

7. Kenny, N. Lugue-Mortimer, L.<br />

2003. First Certificate Practice<br />

Tests Plus 1, 2. Longman<br />

8. Naunton, J. 2000. Think First<br />

Certificate. Practice Exams. Longman<br />

9. O’ Connell, S. 2001. First<br />

Certificate for the Revised Exam.<br />

Longman<br />

10. Oshima, A. Hogue, A. 1997.<br />

Introduction to Academic Writing.<br />

Longman<br />

11. Paran, A. 2003. First Certificate<br />

Gold. Practice Exams. Longman<br />

12. Swan, M. 1995. Practical English<br />

Usage<br />

13. Stephens, 1998. Practice Writing.<br />

Longman<br />

14. Murphy R. 2004. English Grammar<br />

in Use. Cambridge University Press<br />

www.CambridgeESOL/exams<br />

www.bbc.co.uk<br />

www.vocabulary.com<br />

www.learnenglish.org.uk<br />

www.english-zone.com<br />

www.in2english.com/teaching<br />

www.thenewspaper.org.uk<br />

meTodika<br />

1. Bonson, T. Marks J. 1999. Inside<br />

Teaching. Heinemann<br />

2. Head, K and Taylor P, Hill. J<br />

1997. Readings in Teacher Development,<br />

Heinemann<br />

3. Harmer, J 2001. The Practice of<br />

English Language Teaching.<br />

Longman<br />

4. Lewis, M. and Hill, J. 1993. Source<br />

book for teaching English as a<br />

Foreign Language. Heinemann<br />

5. Richards, j and Rodgers. 1999.<br />

Approaches and Methods in<br />

Language Teaching. Cambridge<br />

University Press<br />

6. Spratt, M.2002. English for the<br />

Teacher. Cambridge University Press<br />

7. Scrivener, J. 1994. Learning<br />

Teaching. Heinemann<br />

8. Spratt, M. et al. 2005. The TKT<br />

Cours. Cambridge University Press<br />

9. Tsitsishvili, R. et al. 2008. Theory<br />

and Practice of English Language<br />

Teaching in Georgia. British<br />

Council Georgia<br />

10. Ur, P. 2005. A Course in Language<br />

Teaching. Practice and Theory.<br />

Cambridge University Press<br />

www.CambridgeESOL.org/exams<br />

www.Taechingenglish.or.uk/think<br />

www.iteslj.org<br />

germanuli ena<br />

(enobrivi nawili)<br />

1. Frey. E.; Fit fuers Goethe-<br />

Zertifikat C1; Hueber Verlag,<br />

Munchen 2007<br />

2. Frey. E.; Fit fuers Goethe-<br />

Zertifikat B2; Hueber Verlag,<br />

Munchen 2007<br />

3. TestDaF; Test Deutsch als<br />

Fremdsprache, TestDaF-Institut<br />

Hagen, 2001<br />

4. Dinsel, S. Reimann, M,; Fit Fuers<br />

Zertifikat Deutsch, Hueber,<br />

Munchen 2000<br />

5. Goethe Institut; Materialien zur<br />

Zentralen Mittelstufenpruefung;<br />

Goethe-Institut, 1997<br />

6. Prufuengen DaF: Einstufungstest<br />

fur Anfanger-und<br />

Fortgeschrittenenkurse; Verlag fur<br />

Deutsch, 1994<br />

http://www.goethe.de/ins/ge/<br />

tif/deindex.htm _ goeTes<br />

instituti, tel: 93 49 85<br />

www.lehrerfreund.de _<br />

sasargeblo rCevebi<br />

maswavleblebisaTvis<br />

www.dipf.de<br />

http://www.testdaf.de/<br />

franguli ena<br />

(enobrivi nawili)<br />

1. Anatole Bloomfield, Emmanuelle<br />

Daill, Nouveau DELF B2; Livre de<br />

L’élève – 200 activités – Collection<br />

dirigée par Isabelle et Rishard<br />

Lescure; ISBN : 978-2-09-032850-<br />

9; EAN13 : 9782090328509. 2006.<br />

2. Beatrice Dupoux, Anne – Marie<br />

Havard, Maylis Martial, Reussir Le<br />

Delf : Niveau B2 du cadre<br />

europeen commun de reference (1<br />

cd audio). 2006.<br />

3. Eliane grandet; Martine Corsain<br />

– activités pour le cadre européen<br />

commun de reference B2 CLE<br />

international 2007<br />

4. Claire Miquel – Vocabulaire<br />

progressif du français, niveau<br />

avancé 1999<br />

5. Michelle Boulares – grammaire<br />

progressive du français, niveau<br />

avancé 1997<br />

meTodika<br />

1. P. Lamaillox, M.H. Amaud –<br />

fabriquer des exercices de français,<br />

Hachette 1996<br />

2. J. Courtillon – Elaborer un cours<br />

de DELF, Paris 2003<br />

3. D. Abrit – Phonetique – Techniques<br />

et pratiques de classe, CLE<br />

interanational 2007<br />

4. C. Tagliante – La classe de langue,<br />

CLE international 2006<br />

5. J. C. Beacco, S. Bouquet, R<br />

Porguier – Niveau B2 pour le<br />

français 2004<br />

6. J. C. Beacco, S. Bouquet, R<br />

Porguier – Niveau B2 pour le<br />

français, un référentiel 2004<br />

http://www.ambafrance-ge.org/<br />

EssaiSPIP/spip.phparticle985<br />

safrangeTis saelCo: 922 850<br />

diumas centri: 922 855<br />

www.edufle.net<br />

www.webfleu.net<br />

www.ciep.fr<br />

rusuli ena<br />

da literatura<br />

www.gramota.ru _ rusuli<br />

enis informaciuli<br />

portali _ leqsikonebi,<br />

gramatikuli cnobari da a.S.<br />

www.1001 skazka.com<br />

www.besplatno.ucoz.ru<br />

www.detstvo.ru


ganaTlebis istoria<br />

N3, 2009 53<br />

dRes, anu<br />

magram istoriaSi is namdvilad<br />

moxvda.<br />

`gibrazdebodi imis gamo, rom<br />

ise ar iqceodi, rogorc adamians<br />

Seefereba. Senma amdenma buzRunma<br />

bolo momiRo, samaris karamde<br />

mimiyvana. me Sen ar gaiZulebdi,<br />

gezida lerwami. lerwmis Rerebi,<br />

romelsac bavSvebi da ymawvilebi<br />

ezidebian, Sen arasodes gizidia.<br />

arasodes miTqvams SenTvis: `gahyevi<br />

Cems qaravnebs!~ arasodes<br />

gamigzavnixar mindorSi saxnavsaTesad,<br />

arasodes gamigzavnixar<br />

mindorSi saToxarze... arasodes<br />

miTqvams SenTvis, wadi imuSave,<br />

me damexmare-meTqi!<br />

sxvebi, Senodenebi, muSaoben,<br />

mSoblebs exmarebian... TiToeul<br />

maTgans 10 guri qeri mainc mohyavs...<br />

Sen ki kaci xar marto maSin,<br />

roca sijiuteze midgeba saqme.<br />

magram maT gverdiT araferi kaci<br />

Sen ar xar. Sen ise ar Sromob,<br />

rogorc isini. maT mamebi aiZuleben<br />

iSromon, me ki Sen maTsaviT<br />

muSaobas ar gaiZulebdi~.<br />

Tu imave mkvlevarebs davujerebT,<br />

Sumeruli skola didad komfortuli<br />

namdvilad ar gaxldaT. merxebi<br />

gamomwvari agurisgan keTdeboda,<br />

bavSvebi qvebze isxdnen,<br />

Tixaze ki werdnen. dasjis meTooTxi<br />

aTasi wlis win...<br />

ras werdnen Sumeri moswavleebi Tixis firfitebze<br />

Tea Tofuria<br />

`yuri migde! kaci ara xar! nu<br />

daeyudebi moedanze, nu ixetialeb<br />

baRebSi. quCaSi rom modixar,<br />

Tvalebs aqeT-iqiT nu aceceb...<br />

usaqmod xetialiT ginda, miaRwio<br />

warmatebas aba, Tvali gadaavle<br />

wina Taobebs. girCev, skolaSi<br />

iaro, es Sen sikeTes mogitans~.<br />

wina Taobebi, romelTaTvis Tvalis<br />

gadavlebasac mama Svils<br />

sTxovda, istoriul warsulSi<br />

ikargebian. Cven maTze bevri<br />

araferi viciT, garda imisa, rom<br />

Turme isinic skolaSi dadiodnen.<br />

werili gulmosuli kacis dawerilia,<br />

visi Svilic gakveTilebs<br />

acdens da momavalze ar fiqrobs.<br />

alag-alag striqonebi ar ikiTxeba,<br />

magram imitom ara, rom gabrazebuli<br />

adamianebi werilebs<br />

gakruli xeliT weren. im dros<br />

qaRaldi saerTod ar arsebobda.<br />

werili Tixis firfitazea Sesrulebili,<br />

lursmnuli damwerlobiT.<br />

igi srulad ar ikiTxeba,<br />

radgan firfitis yvela natexi<br />

mkvlevarebma ver ipoves.<br />

moswavle, romlisadmi mimarTuli<br />

werili axla muzeumSi inaxeba,<br />

3700 wlis win cxovrobda. misi<br />

misamarTi aseTi iyo: qveyana _<br />

Sumeri, qalaqi _ savaraudod,<br />

uruqi. gaugebaria, miaRwia Tu<br />

ara am bavSvma rame warmatebas,


54<br />

di _ gajoxva. Sumerebs am procesis<br />

amsaxveli ieroglific<br />

hqondaT, joxisa da sxeulis gamosaxulebiT.<br />

amis gamo moswavleebs<br />

gakveTilze dagvianebis<br />

erTi orad eSinodaT.<br />

Sumeri moswavlis yoveldRiurobis<br />

Sesaxeb warmodgenas kidev<br />

erTi, Zlivs Sekowiwebuli firfita<br />

iZleva. teqstis avtori<br />

maswavlebelia.<br />

`_ mowafev, sad iyavi ase adre<br />

_ skolaSi<br />

_ ras akeTebdi skolaSi<br />

_ zepirad vTqvi Cemi firfita,<br />

visauzme, movamzade axali firfita,<br />

davwere da davamTavre.<br />

Semdeg momces zepiri davaleba,<br />

naSuadRevs ki _ weriTi davaleba.<br />

skolidan davbrundi Sin, saxlSi<br />

damxvda mamaCemi. me mas vuambe<br />

Cemi weriTi davalebis Sesaxeb,<br />

Semdeg zepirad vuTxari Cemi<br />

firfita, mama kmayofili darCa...<br />

roca diliT adre gaviRviZe, dedas<br />

mivmarTe: `momeci Cemi sauzme,<br />

skolaSi unda wavide!~ dedam<br />

momca ori `funTuSa~ da me gamovedi<br />

saxlidan. dedam momca ori<br />

`funTuSa~ da me wavedi skolaSi.<br />

skolaSi damrigebelma miTxra:<br />

`ratom daigviane~ SeSinebuli<br />

warvsdeqi maswavleblis winaSe da<br />

pativiscemis niSnad Tavi davxare~.<br />

teqstidan irkveva, rom moswavles<br />

Tavis daxram ar uSvela. is<br />

samma maswavlebelma dasaja,<br />

erTma _ laparakisTvis, meorem _<br />

fexze adgomisTvis, mesamem _<br />

skolis WiSkridan gasvlisTvis.<br />

garda amisa, firfitaze naweric<br />

dauwunes da gajoxes.<br />

amis Semdeg moswavlem daiwyo<br />

imaze fiqri, Tu rogor moelbo<br />

maswavleblis guli. Sumeri pedagogebis<br />

anazRaureba didi ar<br />

iyo, amitom maT Zalian siamovnebdaT<br />

saCuqrebis miReba. moswavlem<br />

mama daiyolia, maswavlebeli<br />

saxlSi miepatiJebina. is marTlac<br />

miiwvies, sapatio adgils dasves,<br />

axali samosiT Semoses da TiTze<br />

beWedic gaukeTes. rogorc Cans,<br />

maswavlebeli marTlac molba,<br />

radgan firfita gviambobs, rom<br />

mas moswavlis darigeba dauwyia:<br />

`ymawvilo, vinaidan Sen yurad<br />

giRia Cemi sityvebi da qarisTvis<br />

ar gigitanebia Cemi Segonebani,<br />

SesZleb miaRwio srulyofas...<br />

Sen kargad swavlobdi skolaSi<br />

da naswavli kacic dadeqi~.<br />

miuxedavad am Segonebisa, skolaSi<br />

swavla mainc ar iyo advili saqme.<br />

firfitebidan irkveva, rom bavSvebi<br />

rogorc ki dros ixelTebdnen,<br />

celqobdnen da gakveTilebs<br />

acdendnen. disciplinis dacva<br />

gansakuTrebiT Zneli imis gamoc<br />

iqneboda, rom Sumerul skolaSi<br />

mxolod biWebi swavlobdnen. amitom<br />

bavSvebi ormagi meTvalyureobis<br />

qveS iyvnen, maT calke<br />

maswavleblebi akontrolebdnen<br />

da calke _ mSoblebi.<br />

amgvari `kontroliT~ iwyeba zemoTxsenebuli<br />

werilic, romelic<br />

gabrazebulma mamam dawera. igi<br />

Svils ekiTxeba:<br />

` _ sad iyavi<br />

_ arsadac ar vyofilvar.<br />

_ Tu arsadac ar yofilxar, ma-<br />

Sin usaqmod ras daexetebi. wadi<br />

skolaSi, gamoecxade `skolis mamas~,<br />

mouyevi gakveTili, gaxseni<br />

Seni saskolo CanTa, dawere firfitaze...<br />

roca daamTavreb gakve-<br />

Tilis weras, aCvene damrigebels.<br />

dabrundi CemTan, nu ixetialeb<br />

quCebSi, gaige, rac giTxari<br />

_ gavige da SemiZlia yvelaferi<br />

gavimeoro.<br />

_ maSin gaimeore.<br />

_ axlave gavimeoreb.<br />

_ daiwye-meTqi! miTxari!<br />

_ Sen Tqvi, rom wavide skolaSi,<br />

movyve davaleba, gavxsna Cemi<br />

saskolo CanTa...~<br />

ai, amis Semdeg ki vkiTxulobT monologs,<br />

romelic saukuneebis<br />

win daiwera, magram mainc Tanamedroved<br />

JRers:<br />

`kerpo, jiuto, me gajavrebuli<br />

var Senze, magram vis SeuZlia<br />

marTla ganrisxdes Svilze me<br />

vesaubre Cems naTesavebs da pirvelad<br />

axla SevamCnie erTi ram,<br />

rasac aqamde ver vamCnevdi. kargad<br />

momismine, rasac axla getyvi.<br />

geSinodes maTi da iyavi frTxilad.<br />

Sen ver SeZel Segefasebina<br />

Seni kolega, visTan erTadac<br />

swavlob. ratom ar cdilob ajobo<br />

mas ecade, daemsgavso Sens<br />

ufros Zmas, ecade, daemsgavso<br />

umcros Zmas... ase daawesa adamianis<br />

bedi enlilma: dae, ganagr-<br />

Zos Svilma mamis saqme! dRedaRam<br />

Senze fiqri mtanjavs, Sen ki mTel<br />

dReebs siamovnebaTa ZiebaSi flangav.<br />

bevri simdidre daagrove,<br />

gasuqdi, gasqeldi, beWebi gagiganierda,<br />

Ronieri da mediduri<br />

Seiqeni. magram mTeli Seni sana-<br />

Tesao moTminebiT elis, rodis<br />

dagatydeba Tavs ubedureba. gauxardebaT<br />

kidec, vinaidan ar indome,<br />

adamiani gamosuliyavi...~<br />

da radgan avtori mainc mSobelia<br />

da ara skolis zedamxedveli, teqsti<br />

Svilis dalocviT mTavrdeba:<br />

`Tan gaxldes mudam nannaris,<br />

Seni RmerTis wyaloba,<br />

Tan gaxldes mudam qalRmerTis,<br />

nangalis kurTxeva!~<br />

momzadebulia wignis `istoria<br />

iwyeba Sumeridan~ (avtori: semiuel<br />

n. krameri) mixedviT


esursebi<br />

N3, 2009 55<br />

daiTvaleT varskvlavebi...<br />

gakveTilze<br />

varskvlavebiT moWedili ca, planetebi da namdvili<br />

teleskopi saswavlo procesis nawilia, Tu gakveTili<br />

namdvil planetariumSi tardeba<br />

bela CekuriSvili<br />

`araferi maocebs ise, rogorc<br />

varskvlavebiani ca Cems zemoT da<br />

sindisis xma Cems gulSi~, _ emanuel<br />

kantis es gamonaTqvami me-10<br />

sajaro skolis me-6 klaselebma<br />

jer ar ician da arc kantis saxeli<br />

smeniaT, magram Tbilisis moswavleTa<br />

sasaxlis planetariumSi<br />

varskvlavebiT moWedili cis danaxva<br />

maTSic uamrav kiTxvas badebs.<br />

`mze rom Cadis da ferad-feradi<br />

sxivebi warmoiqmneba, im sxivebs<br />

ra iwvevs SeiZleba dedamiwa rom<br />

orbitas moswydes Savi xvreli<br />

rogoria sxva planetebze namdvilad<br />

ar aris sicocxle maias<br />

tomebs rom sjerodaT ucxoplanetelebis<br />

arsebobis..~<br />

bavSvebi varsklavebiT moWedil<br />

cas Sehyureben. amgvari cis naxva<br />

mxolod umTvaro, mowmendil<br />

Rames SeiZleba soflad, an mTa-<br />

Si. aq yvela varskvlavi Cans, romelTa<br />

danaxva SeuiaraRebeli<br />

TvaliT aris SesaZlebeli. aseTi<br />

sul sami aTasia. ciala maswavlebeli<br />

gvixnis, rom maT Soris 25<br />

mcire planetas qarTuli saxelebi<br />

hqvia: Tamar mefe, daviT<br />

aRmaSenebli, lado gudiaSvili,<br />

evgeni xaraZe, abasTumani. es saxelebi<br />

varskvlavebs ucxoelma<br />

astronomebma daarqves.<br />

CrdiloeT polusze varT da mzis<br />

da varskvlavebis moZraobas<br />

vakvirdebiT, mere ekvatorze<br />

vimyofebiT da Tanavarskvlavedebs<br />

viTvliT.<br />

darbazSi `Cakrulo~ ismis da kosmosur<br />

xomald `voiajeriT~ moswavleebi<br />

Ria kosmosSi mihqrian.<br />

maT ciala maswavlebeli uxsnis,<br />

rom 1978 wels gaSvebuli amerikuli<br />

xomaldi `voiajeri~ dResac<br />

mifrinavs da Tu igi odesme iseT<br />

planetaze daeSveba, sadac adamianebis<br />

msgavsi arsebebi cxovroben,<br />

isini magnitur firze<br />

Caweril msoflio klasikosebis<br />

nawarmoebebTan erTad qarTul<br />

`Cakrulosac~ moismenen.


56<br />

rogori egonaT dedamiwa Zvel<br />

babilonelebs wyalSi mdgar<br />

svetebze damagrebuli dedamiwisa<br />

da mis Tavze gadaWimuli brolis<br />

TaRis sanaxavad ciala maswavlebeli<br />

ukve diapozitivebs<br />

iyenebs da bavSvebic adamianTa<br />

warmodgenebis evolucias mihyvebian:<br />

spiloze dasmuli dedamiwa,<br />

aristoteles pirveli aRmoCena<br />

da misi cnobili sityvebi:<br />

radgan mTvareze dedamiwis<br />

Crdili mrgvalia, dedamiwac<br />

mrgvali iqnebao. Semdeg ciala<br />

maswavlebeli WeSmaritebis ZiebisaTvis<br />

dasjil mecnierebze mouTxobs<br />

bavSvebs: aristarqe<br />

ramiselze, nikoloz koperniksa<br />

da jordano brunoze, romelmac<br />

sxva planetaze sicocxlis<br />

arseboba dauSva.<br />

`mere masw, arsebobs~ _ SekiTxvac<br />

ar agvianebs da ciala maswavlebeli<br />

CvenTan yvelaze axlos myof<br />

andromedas galaqtikaze iwyebs<br />

saubars, romlamde sinaTlis<br />

sxivis miRwevasac 2 milioni<br />

weli sWirdeba.<br />

ra icodnen qarTvelebma kosmosis<br />

Sesaxeb ciala maswavlebeli<br />

`vefxistyaosnis~ im strofebs<br />

kiTxulobs, sadac avTandili 7<br />

planetas mimarTavs da mzis mizidulobis<br />

Zalas axsenebs. meeqvseklaselebma<br />

es strofebi jer<br />

ar ician, magram winaparTa ganswavlulobiT<br />

aSkarad moxiblulni<br />

rCebian: `SoTa rusTavelma<br />

icoda, rom dedamiwa brunavda!~<br />

_ erTxmad askvnian.<br />

mere diapozitivebis daxmarebiT<br />

planetebis aRlumi iwyeba da<br />

yvelani warmosaxviT kosmosur<br />

xomaldebSi vsxdebiT, nil armstrongTan<br />

erTad mTvareze gadavdivarT<br />

da hablis teleskopiT<br />

foto-suraTebs viRebT. ramdenime<br />

wuTSi ukve kometebsa da<br />

kudian varskvlavebze iwyeba<br />

`Woraoba~: `2062 wels dedamiwas<br />

haleis kometa mouaxlovdeba.<br />

Zalian kaSkaSa kometaa da Tu<br />

Cvenamde daSlili saxiT moaRwevs,<br />

maSin SesaZloa Tqven varskvlavebis<br />

wvima ixiloT. kometis nar-<br />

Cenebi atmosferoSi gaifanteba.<br />

Tu ase ar moxda, maSin kaSkaSa<br />

kometa Caivlis da es ori kviris<br />

manZilze gagarZeldeba~, _ ambobs<br />

ciala maswavlebeli.<br />

bavSvebi iZabebian, roca saubari<br />

dedamiwaze sicocxlis gadarCenas<br />

exeba: `aCqardeba mze~ _ kiTxuloben<br />

cota ar iyos SeSinebulebi.<br />

`samyaroSi wesrigia da kosmosic<br />

wesrigs niSnavs~, _ ambobs ciala<br />

maswavlebeli da bavSvebs aimedebs:<br />

`samyaro gaCerebuli ar<br />

aris, yvelaferi moZraobs, ibadeba,<br />

viTardeba da kvdeba. varskvlavebic<br />

ibadebian da kvdebian,<br />

mere zogi `pulsarad~ gardaiqmneba,<br />

zogi _ `TeTr jujad~, zogic<br />

_ `Sav xvrelad~.<br />

5 miliardi wlis Semdeg mze gaibereba,<br />

gaizrdeba, yvelafers<br />

dafaravs da Caylapavs. misi masa<br />

mTlianad nisleuls Seqmnis da<br />

bolos afeTqdeba. afeTqebis Sedegad<br />

mis centrSi patara, Zalian<br />

kaSkaSa varskvlavi gaCndeba... da<br />

mze iqneba ukve `TeTri juja~.<br />

magram manamde 5 miliardi weli<br />

unda gavides... Tqven nu geSiniaT~...<br />

ceisis aparatis `mcire planetariumi~<br />

Tbilisis moswavleTa sasaxleSi<br />

1965 wels daidga. ciala<br />

feraZe ki am kabinetSi 1969 wlidan<br />

muSaobs. maSin `planetariumis~<br />

mizani moswavleTa Soris<br />

astronomiis miRwevebis popularizacia<br />

iyo. amgvari mowyobiloba<br />

sabWoTa kavSirSi mxolod<br />

moskovis pionerTa sasaxles<br />

hqonda. Tbilisis `planetariums~<br />

abasTumnis observatoria uwevda<br />

zedamxedvelobas da is uamravi<br />

sademonstracio aRWurviloba,<br />

rasac am kabinetSi naxavT, akademikos<br />

evgeni xaraZis naCuqaria.<br />

saleqcio darbazSi 40-50 bavSvi<br />

eteva. zogjer adgili rom ar<br />

aris, ciala maswavlebeli patarebs<br />

Taroebzec Camosvams<br />

xolme.<br />

astronomiis kabineti skolebis<br />

moTxovnis Sesabamisad muSaobs _<br />

imis mixedviT, romeli skola rodis<br />

gadawyvets leqciis mosmenas.<br />

planetriumSi xSirad modian<br />

bunebis, geografiisa da fizikis<br />

maswavleblebi moswavleebTan<br />

erTad. leqcia erT akademiur<br />

saaTs grZeldeba.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!