mogonebebis molekulebi `didad arc `CayvinTvas~ ganvicdi da arc ...
mogonebebis molekulebi `didad arc `CayvinTvas~ ganvicdi da arc ...
mogonebebis molekulebi `didad arc `CayvinTvas~ ganvicdi da arc ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
literaturuli gazeTi<br />
#40<br />
#40 10 - 23 dekemberi 2010<br />
gamodis or kviraSi erTxel, paraskeobiT<br />
fasi 50 TeTri<br />
gigi sulakauri<br />
<strong>mogonebebis</strong> <strong>molekulebi</strong><br />
elguja berZeniSvili<br />
VI-VIII<br />
zurab leJava:<br />
<strong>`di<strong>da</strong>d</strong> <strong>arc</strong> <strong>`CayvinTvas~</strong><br />
<strong>ganvicdi</strong> <strong>da</strong> <strong>arc</strong><br />
`amotivtivebas~<br />
XIII<br />
torola<br />
XII<br />
Jan mari gustav le klezio:<br />
`mwerali mxolod<br />
mwerali ar un<strong>da</strong> iyos~<br />
XV
2 Canawerebi<br />
literaturuli gazeTi<br />
<strong>da</strong>sawyisi # 38-39<br />
samoqalaqo omis gamoZaxili<br />
1991 wlis 21-22 dekembers mTavrobis<br />
sasaxlis <strong>da</strong>bombva <strong>da</strong>iwyo. male<br />
ormxrivi srolebi gaxSir<strong>da</strong>. rusTavelis<br />
prospeqti <strong>da</strong> qaSveTis mi<strong>da</strong>moebi<br />
brZolis velad iqca. umal gamaxsen<strong>da</strong><br />
literaturis muzeumi, romelic am<br />
saxifaTo zonaSi aRmoCn<strong>da</strong> <strong>da</strong> sa<strong>da</strong>c<br />
galaktionisa <strong>da</strong> sxvaTa umdidresi<br />
arqivebi inaxeba. maSinve saxlSi <strong>da</strong>vureke<br />
muzeumis maSindel direqtors<br />
guram SaraZes <strong>da</strong> Cemi SeSfoTeba gavuziare.<br />
guramma <strong>da</strong>mamSvi<strong>da</strong>. oRond Zalian<br />
Sewuxebuli iyo: axlaxan viqtor<br />
gabeskirias qaliSvilma <strong>da</strong>mireka <strong>da</strong><br />
macnoba, vakeSi gamsaxurdiebis saxls<br />
xanZari gauCn<strong>da</strong>o. literaturis muzeumi<br />
marTlac ga<strong>da</strong>rCa, mdebareobam<br />
ga<strong>da</strong>arCina, <strong>da</strong>RmarTis bolosaa, mofarebulSi.<br />
qviSxeTi<br />
visac qviSxeTSi <strong>da</strong>usvenia, samu<strong>da</strong>mo<strong>da</strong>a<br />
Seyvarebuli qviSxeTze. 1997<br />
wlis 5 ivliss CemTan gamomcemlobaSi<br />
movi<strong>da</strong> aleqsandre quTaTelis vaJi _<br />
givi. `qarTuli prozis~ calebi waiRo,<br />
sa<strong>da</strong>c <strong>da</strong>beWdilia `pirispir~. givim<br />
qviSxeTi gaixsena: Cemma biWma sandrom<br />
(romelsac babuas saxeli hqvia) erTxel<br />
miTxra: mamiko, roca movkvdebi,<br />
qviSxeTSi <strong>da</strong>masaflaveo.<br />
***<br />
oTxmocian wlebSi `meranis~ direqtors<br />
niSnavdnen. rogorc gvian Sevityve,<br />
Cemi kandi<strong>da</strong>turac <strong>da</strong>usaxelebiaT,<br />
magram mweralTa kavSiris maSindel<br />
Tavmjdomares no<strong>da</strong>r dumbaZes<br />
Tavi Seukavebia: TviTon figurul<br />
leqsebs wers <strong>da</strong> avtorebs rogor moigeriebso!<br />
es braldeba no<strong>da</strong>risagan<br />
mosalondnelia, radgan igi tradiciuli<br />
mweralia <strong>da</strong> bevri mkiTxveli<br />
hyavs. Tumca elioti gvafrTxilebs:<br />
cota mkiTxveli sjobs, bevri saSiSia:<br />
mkiTxvelisa <strong>da</strong> mwerlis done erTmaneTs<br />
uTanabrdebao. no<strong>da</strong>rma gamomcemlobis<br />
direqtorad Tavisi megobari<br />
<strong>da</strong>niSna <strong>da</strong> amdenad misi<br />
braldeba mTlad gulwrfeli ar iyo<br />
albaT.<br />
balanCini<br />
1997 wlis 2 ivliss `literaturnaia<br />
gazetaSi~ <strong>da</strong>ibeW<strong>da</strong> saubari solomon<br />
volkovTan. igi amJamad<br />
StatebSi cxovrobs <strong>da</strong> iq gamosca mis<br />
mier Cawerili SostakoviCis memuarebi.<br />
ucxoeTSive gamosca sakuTari wigni<br />
`sankt-peterburgi~, romelSic<br />
erTi didi Tavi eZRvneba balanCins,<br />
romelsac avtori rusad Tvlis <strong>da</strong><br />
gaocebuli aRniSnavs: `ruseTSi mas ar<br />
ayeneben im simaRleze, rogorc<br />
amerikaSi. amerikaSi balanCins, pikasosTan<br />
<strong>da</strong> stravinskisTan erTad,<br />
meoce saukunis udides geniosad aRiareben~.<br />
amaod gikvirT, batono solomon!<br />
balanCins rusebi Rirseulad arasodes<br />
<strong>da</strong>afaseben, radgan igi gaxlavT<br />
qarTveli <strong>da</strong> ara rusi, rogorc Tqven<br />
ggoniaT.<br />
sarke<br />
prezidentobis zogierT kandi<strong>da</strong>ts<br />
rom vuyurebdi arCevnebis dReeb-<br />
Si, vfiqrobdi, amaT saxlSi sarke ara<br />
aqvT-meTqi: Sesaxe<strong>da</strong>obasac xom aqvs<br />
vaxtang javaxaZe<br />
leqs i<strong>da</strong>namde<br />
mniSvneloba, pirveli kacis pretenzia<br />
rom gqondes!<br />
generalma gagvafrTxila<br />
1997 wlis 6 agvistos amerikelma generalma<br />
jon malxaz SalikaSvilma<br />
Tbilisis televiziaSi ganacxa<strong>da</strong>:<br />
un<strong>da</strong> vecadoT, afxazeTis <strong>da</strong>pirispireba<br />
mSvidobiani gziT movagvaroT.<br />
Cven ufro meti un<strong>da</strong> vifiqroT Cvens<br />
Svilebze, vidre Cvens winaprebzeo.<br />
romeli sjob<strong>da</strong><br />
espaneTis samoqalaqo omis dros<br />
orma espanelma mxatvarma ori Sedevri<br />
Seqmna: 1936 wels _ salvador <strong>da</strong>lim<br />
`omis winaTgrZnoba~ <strong>da</strong> 1937 wels _<br />
pikasom `genrika~. orive Sedevri ferweris<br />
de<strong>da</strong>qalaq parizSi <strong>da</strong>ixata <strong>da</strong><br />
amerikis umdidres muzeumebSi inaxebo<strong>da</strong>:<br />
pirveli _ filadelfiis<br />
muzeumSi, meore _ niu-iorkisa. pikasom<br />
<strong>da</strong>ibara: frankos sikvdilis Semdeg<br />
`genrika~ espaneTSi CaitaneTo.<br />
asec moiqcnen. ase rom, espaneTis samoqalaqo<br />
omi rom ar momx<strong>da</strong>riyo, kacobrioba<br />
or Sedevrs <strong>da</strong>kargav<strong>da</strong>. romeli<br />
sjob<strong>da</strong><br />
erT-erT gamofenaze erTma espanelma<br />
faSistma komunist pikasos `genrikas~<br />
Sesaxeb hkiTxa:<br />
_ es Tqveni naxelavia<br />
_ ara, _ miugo mxatvarma, _ Tqveni!<br />
erTxel pikasos acnobes: frankos<br />
surs misi portreti <strong>da</strong>xatoo. didi<br />
siamovnebiT, _ ganacxa<strong>da</strong> pablom, _<br />
oRond naturisaTvis Tavi gamomigzavnoso.<br />
***<br />
1997 wels Jurnal `XX saukunis~<br />
merve nomerSi wavikiTxe zaza TvaraZis<br />
xangrZlivi leqsi `o<strong>da</strong> rusTavels~ _<br />
gaTanamedrovebuli rusTaveli.<br />
Tavisufali leqsia, alag _ gariTmuli.<br />
etyoba, prozaikosis <strong>da</strong>werili<br />
romaa. TiTqos sainteresoa, magram<br />
mainc ar momewona. asec vuTxari Jurnalis<br />
re<strong>da</strong>qtors zaal sama<strong>da</strong>Svils<br />
telefoniT: `arilSi~ momewona zazas<br />
moTxrobebi <strong>da</strong> sjobs isev prozas mixedos-meTqi.<br />
meore dRes isev wavikiTxe<br />
<strong>da</strong> moulodnelad brodskis xangr-<br />
Zlivi leqsebi gamaxsen<strong>da</strong>. gamaxsen<strong>da</strong><br />
<strong>da</strong> zazas leqsic momewona. ase gvexmarebian<br />
didi poetebi!<br />
amerika – kontrastebis qveyana<br />
jon kenedim Tavis inauguraciis<br />
ceremonialze robert frosti miiwvia,<br />
raTa leqsi waekiTxa. es faqti<br />
poeziis aRiarebis kargi magaliTia. es<br />
mox<strong>da</strong> 1961 wels, maSin frosti 87 wlisa<br />
iyo. ori wlis Semdeg gar<strong>da</strong>icvala.<br />
erTi wlis Semdeg, 1962 wlis 20<br />
aprils, jon kenedim TeTr saxlSi<br />
sadilze miiwvia uiliam folkneri,<br />
romelmac uari ganacxa<strong>da</strong> prezidentis<br />
miwvevaze. maSin folkneri 65 wlisa<br />
iyo. ori Tvisa <strong>da</strong> 17 dRis Semdeg<br />
gar<strong>da</strong>icvala.<br />
CvenTan, saqarTveloSi, leqsi ar<br />
waukiTxavs, magram <strong>da</strong>moukidebeli<br />
respublikis uzenaesi sabWos Tavmjdomaris<br />
Tanamdebobaze poetma muxran<br />
maWavarianma <strong>da</strong>asaxela zviad gamsaxurdia<br />
– momavali prezidenti.<br />
geniosobis maxasiaTebeli<br />
jin landramis wignSi `ToTxmeti<br />
geniosi, romlebic amsxvrevdnen kanonebs~<br />
– SerCeuli 14 geniosi<strong>da</strong>n rva<br />
leqsebs wer<strong>da</strong>, Tumca <strong>arc</strong>erTi ar iyo<br />
poeti: pablo pikaso, aisedora dunkani,<br />
markiz de sadi, adolf hitleri,<br />
frenk loid raiti, amelia erharti,<br />
nikola tesla <strong>da</strong> napoleon bonaparte.<br />
ucnauri <strong>da</strong> sagulisxmo Sefardebaa:<br />
msoflios milionobiT poetebi<strong>da</strong>n<br />
albaT erT procentsac ver Seadgenen<br />
geniosebi, aq ki 14 geniosi<strong>da</strong>n 8 _ TiTqmis<br />
60% _ poetia. rogorc Cans, poezia<br />
geniosobis uCinari maxasiaTebelia<br />
(gaixseneT stalinis leqsebi, Tumca<br />
stalini ver moxv<strong>da</strong> am ToTxmetSi,<br />
gaixseneT agreTve marqsi, mao Zeduni,<br />
miqelanjelo, Sagali <strong>da</strong> ase Semdeg).<br />
erTxel pikasom ixumra, rom misi<br />
gar<strong>da</strong>cvalebis Semdeg enciklopediaSi<br />
ase ganmartavdnen: `pikaso pablo<br />
ruisi – espaneli poeti, romelic beds<br />
cdi<strong>da</strong> ferwerasa <strong>da</strong> qan<strong>da</strong>kebaSi~.<br />
de<strong>da</strong> eubnebo<strong>da</strong> pikasos: Tu jarSi<br />
waxval – generali gaxdebi <strong>da</strong> Tuki berad<br />
aRikvecebi – papio. pikasom mesame<br />
gza airCia <strong>da</strong> gax<strong>da</strong> mxatvrebis generali<br />
<strong>da</strong> papi.<br />
***<br />
SemimCnevia: mavani brwyinvaled yveba<br />
saSualo anekdotsac ki, mavani kidev<br />
brwyinvale anekdots `afuWebs~. mwerlobaSic<br />
xdeba msgavsi ram: zogierTebi<br />
TviTRirebulebaze sakmaod Zvirad<br />
`yidian~ TavianT nawerebs, zogierTebi<br />
ki ukeTes nawarmoebebs naxevar fasa<strong>da</strong>c<br />
ver `asaReben~.<br />
sakuTari wignis reklama<br />
1991 wels sakuTari xarjiT gamoveci<br />
`ucnobi~ <strong>da</strong> `literaturul saqarTveloSi~<br />
reklama gamovaqveyne: ra<br />
kargi yofila sakuTari wignis reklamis<br />
momzadeba: Tavs iqeb <strong>da</strong> sruliad<br />
ar grcxvenia <strong>da</strong> ar wiTldebi!<br />
guram doCanaSvili<br />
guram doCanaSvili <strong>da</strong> vaxtang rurua<br />
– iSviaTi tandemi – iSviaTi Sesabamisoba<br />
mxatvrisa <strong>da</strong> mwerlisa. albaT<br />
esaa bednieri SemTxveva, ufro zustad<br />
_ bednieri Sexvedra. gegoneba,<br />
gurami vaxtangis naxatebs uyureb<strong>da</strong><br />
<strong>da</strong> ise wer<strong>da</strong>o (aseTi SemTxvevaa albaT<br />
dore <strong>da</strong> rable, dore <strong>da</strong> <strong>da</strong>nte, dore<br />
<strong>da</strong> biblia).<br />
guramis bolodroindel moTxrobebs<br />
rom vkiTxulob, ucnauri azri<br />
mawuxebs: amis <strong>da</strong>mweri an SeSlilia,<br />
an<strong>da</strong> – geniosi. ara<strong>da</strong>, kargad vici, rom<br />
SeSlili araa. albaT enas ase eqceo<strong>da</strong><br />
joisi.<br />
disnei Tavis studiaSi profesional<br />
mxatvrebs ar Rebulob<strong>da</strong> – profesionalebs<br />
novatoruli azrovneba akliaTo,<br />
<strong>da</strong>Stampulebi ariano, <strong>da</strong> me<br />
vfiqrob, gurams rom filologiuri<br />
ganaTleba mieRo, albaT ar gveyolebo<strong>da</strong><br />
amdenad originaluri Semoqmedi<br />
(gurami istorikosi-arqeologia).<br />
doCanaSvili Tavi<strong>da</strong>n wer<strong>da</strong> tradiciasTan<br />
miaxloebuli stiliT. mere <strong>da</strong><br />
mere misi manera Tan<strong>da</strong>Tan Seicvala,<br />
imdenad Seicvala, rom gramatikul<br />
normebsac <strong>da</strong>upirispir<strong>da</strong> <strong>da</strong> es <strong>da</strong>pirispireba<br />
iqca mis ZiriTad stilad.<br />
aseTi deformirebuli stili, rogorc<br />
aRvniSne, joisis `ulises~ un<strong>da</strong><br />
hgavdes.<br />
TviTon gurami gaxl<strong>da</strong>T <strong>da</strong>xvewili<br />
<strong>da</strong> warmosadeqi. ramdenime wlis winaT<br />
fexi moitexa <strong>da</strong> xangrZlivad iwva. mere<br />
meored moitexa fexi <strong>da</strong> didxans ver<br />
<strong>da</strong>dio<strong>da</strong>. Semdeg orsafexuriani yavarjeni<br />
moimarjva <strong>da</strong> TiTqos habitusic<br />
Seecvala. misi stili <strong>da</strong> garegnoba<br />
erTnairad <strong>da</strong>upirispirdnen<br />
normebsa <strong>da</strong> tradiciebs. amboben,<br />
stili – TviTon a<strong>da</strong>mianiao.<br />
10 - 23 dekemberi 2010<br />
inkognito mTargmneli<br />
1962 wels Cvenma gamomcemlobam gamosca<br />
<strong>da</strong>viT oniaSvilis mier Targmnili<br />
`fausti~. wigni gamosacemad<br />
moamza<strong>da</strong>, vrceli winasityvaoba <strong>da</strong><br />
vrceli komentarebi <strong>da</strong>urTo oTar<br />
jinoriam. Targmanis mxatvruli done<br />
aSkarad ara<strong>da</strong>makmayofilebelia. batonma<br />
oTarma SemomTavaza gamesworebina<br />
teqsti, romlis meore nawilic<br />
pirvelad ibeWdebo<strong>da</strong>. me uari vuTxari.<br />
jer erTi: poeturi teqsti sworeba<br />
SeuZlebelia (umjobesia, Tavi<strong>da</strong>n<br />
Targmno) <strong>da</strong> meorec: me germanuli ar<br />
vici. maSin batonma oTarma mTxova xelaxla<br />
meTargmna poemis bolo ori<br />
strofi, romelsac mistiuri qoro<br />
warmoTqvams. momitana zusti pwkaredi<br />
<strong>da</strong> amixsna teqsti <strong>da</strong> qveteqsti. ase<br />
vTargmne <strong>da</strong> mTargmnelis miuTiTeblad<br />
<strong>da</strong>ibeW<strong>da</strong> es rva striqoni:<br />
warmavali yoveli<br />
mxolod anareklia,<br />
naklulovans moelis<br />
aq srulyofa erTian.<br />
uCveulo, faruli –<br />
aq namdvilad vlindeba,<br />
maradiul-qaluric<br />
aqeT migvezideba.<br />
boris pasternaks Sesatyvisi striqonebi<br />
ase aqvs Targmnili:<br />
Âñå áûñòðîòå÷íîå –<br />
Ñèìâîë, ñðàâíåíüå..<br />
Öåëü áåñêîíå÷íàÿ<br />
Çäåñü – â äîñòèæåíüå.<br />
Çäåñü – çàïîâåäàííîñòü<br />
Èñòèíû âñåé.<br />
Âå÷íàÿ æåíñòâåííîñòü<br />
Òÿíåò íàñ ê íåé.<br />
sxvaTaSoris, `fausti~ rom <strong>da</strong>asrula,<br />
goeTem brZana: amieri<strong>da</strong>n ramden<br />
xansac vicocxleb, RvTis saCuqrad<br />
CavTvlio. samwuxarod, amis Semdeg<br />
goeTem erTi weliwadic veRar icocxla.<br />
***<br />
erT Tanamdebobis kacs vicnobdi.<br />
ambobdnen, saxlSi ori macivari udgas<br />
<strong>da</strong> erTis gasaRebi jibeSi udevso. am<br />
pirovnebas coli adre gar<strong>da</strong>ecvala.<br />
panaSvidze mec mivedi <strong>da</strong> erTma mkrexelurma<br />
azrma gamielva: TiTqos raRac<br />
kavSiri iyo <strong>da</strong>ketil macivarsa <strong>da</strong> axalgazr<strong>da</strong><br />
meuRlis gar<strong>da</strong>cvalebas<br />
Soris. bolos Tanamdedobis kaci finansuri<br />
maqinaciebis gamo partii<strong>da</strong>n<br />
garicxes, ara<strong>da</strong>, mxolod <strong>da</strong> mxolod<br />
partbileTiT gaikeTa mTeli kariera.<br />
***<br />
ormoc<strong>da</strong>aTiani wlebis <strong>da</strong>sawyisSi,<br />
Cemi studenturi ar<strong>da</strong>degebis dReeb-<br />
Si, quTaisSi marjaniSvilis Teatris<br />
gastrolebi mimdinareob<strong>da</strong>. TeatrTan<br />
idgnen giorgi SavguliZe <strong>da</strong> mamia asa-<br />
Tiani. mamiam Cemi Tavi gaacno msaxiobs.<br />
igi Cemma gvarma <strong>da</strong>ainteresa <strong>da</strong><br />
mkiTxa, sa<strong>da</strong>uri javaxaZe xaro.<br />
qvitireli-meTqi, – vupasuxe. SavguliZeebic<br />
qvitiri<strong>da</strong>na varTo. mesiamovna.<br />
biZina kvernaZis naambobi<br />
1998 wlis 29 ivliss biZina kvernaZe<br />
70 wlisa Sesrul<strong>da</strong> (29 ivlisi Cemi <strong>da</strong>badebis<br />
dRecaa!). es informacia<br />
televizori<strong>da</strong>n Sevityve. batonma bi-<br />
Zinam saintereso epizodi gaixsena.<br />
erTxel andria balanCivaZem miambo<br />
sadRac amokiTxulio: musika didi<br />
taZaria. igi gaWedilia geniosebiT.<br />
yvela adgili <strong>da</strong>kavebulia. Sen am taZarSi<br />
Sedixar, magram Tavisufal adgils<br />
ver poulob. wre un<strong>da</strong> Semoiaro.<br />
Tu sadme patara agurs aRmoaCen, maSinve<br />
Camojeqi, Torem wre gaTavdeba <strong>da</strong><br />
gareT aRmoCndebio.<br />
asea literaturaSic!<br />
bozozio<br />
cxovrob<strong>da</strong> gasuli saukunis italiaSi<br />
erTi ucnauri bozozio, xazinis<br />
komisari. erTxel busolenos bazarSi<br />
yvela frinveli iyi<strong>da</strong> <strong>da</strong> gauSva (ix.<br />
Cemi leqsi – `xmaurob<strong>da</strong> Citebis <strong>da</strong>xuruli<br />
bazari~). bozozio tyis moWris<br />
winaaRmdegac ilaSqreb<strong>da</strong>. samsaxuri-
literaturuli gazeTi<br />
10 - 23 dekemberi 2010 Canawerebi<br />
<strong>da</strong>n rom <strong>da</strong>iTxoves <strong>da</strong> mcire pensia<br />
<strong>da</strong>uniSnes, sruliad Secvala Tavisi<br />
sakmaod mdidruli cxovrebis wesi: mxolod<br />
kenkrovani mcenareebis umarilo<br />
saWmels miirTmev<strong>da</strong>. erTaderTi<br />
Sarvali <strong>da</strong> perangi <strong>da</strong>itova. mTeli<br />
Tavisi <strong>da</strong>nazogiT gamosca broSurebi<br />
– `Cemi drois kritika~, `bunebis godeba~,<br />
`godebani bunebisani~ <strong>da</strong> ufasod<br />
<strong>da</strong>ariga. mokled, es bozozio italieli<br />
vaJa fSavela yofila. magram rad<br />
gin<strong>da</strong> Cveni bozozio giJebis wignSi<br />
Seitanes <strong>da</strong> im wignSi gavecani mas. es<br />
wignia cnobili fsiqiatris Cezare<br />
lombrozos `genialoba <strong>da</strong> SeSliloba~.<br />
lombrozo amtkicebs, rom aRgznebul<br />
SeSlilsa <strong>da</strong> STagonebul genioss<br />
Soris araviTari gansxvaveba ar<br />
arsebobs <strong>da</strong> bozozios magaliTic amas<br />
amtkicebs.<br />
P.S. albert Sveiceris wignSi `kultura<br />
<strong>da</strong> eTika~ moxseniebulia XI saukunis<br />
erTi Cinuri wigni – `saCuqrisa <strong>da</strong><br />
sasjelis Sesaxeb~, romelic mogviwodebs:<br />
`a<strong>da</strong>mianurad moeqeciT cxovelebs,<br />
tkivils nu miayenebT mwerebs,<br />
mcenareebsa <strong>da</strong> xeebs~. wignSi<br />
<strong>da</strong>gmobilia <strong>da</strong> <strong>da</strong>naSaulad iTvleba<br />
yovelgvari nadiroba.<br />
samagaliTo paralelebi<br />
_ axlaxan miviRe Tqveni werili.<br />
vasruleb Tqvens Txovnas. gevedrebiT,<br />
Tavs gaufrTxildiT. pasuxs velodebi.<br />
– ase upasuxa imJamad mxolod leningradis<br />
literaturuli sazogadoebisaTvis<br />
cnobil, napatimrev <strong>da</strong> devnil,<br />
24 wlis ioseb brodskis saqveynod<br />
aRiarebulma 75 wlis ana axmatovam.<br />
_ andriuSa, Tqveni niWiereba <strong>da</strong><br />
gamWriaxoba, Tqveni gageba bednierebis<br />
saukunovani memkvidreobisa, xelovneba<br />
rom ewodeba, Tqveni gemovneba,<br />
Tqveni qceva <strong>da</strong> survilebi – ase<br />
xSirad emTxveva Cemsas <strong>da</strong> es CemTvis<br />
didi bedniereba <strong>da</strong> mxar<strong>da</strong>Weraa. – ase<br />
wauwera naCuqar wignze 24 wlis andrei<br />
voznesenskis 67 wlis boris pasternakma.<br />
aTi wliT adre, 14 wlis voznesenskim<br />
Tavisi leqsebi <strong>da</strong> piradi werili<br />
gaugzavna maestros. pasternakma saxlSi<br />
<strong>da</strong>ureka <strong>da</strong> TavisTan miiwvia meeqvseklaseli,<br />
esaubra <strong>da</strong> saukaTari<br />
axali leqsebis rveuli gamoatana. mas<br />
Semdeg xSirad urekav<strong>da</strong>, epatiJebo<strong>da</strong><br />
saxlSi, Semdeg – agarakze, sa<strong>da</strong>c sab-<br />
WoTa imperiis mTeli kulturuli elita<br />
ikribebo<strong>da</strong> <strong>da</strong> usmen<strong>da</strong> maspinZels.<br />
maspinZeli zogjer ymawvil andreisac<br />
<strong>da</strong>iyeneb<strong>da</strong> gverdiT, rogorc deklamators.<br />
erTxel TeatrSic waiyvana –<br />
sakuTari Targmanis premieraze,<br />
romelsac `romeo <strong>da</strong> julieta~ erqva.<br />
sakuTari Targmanebis kiTxvazec miiwvia.<br />
mere leqsebis cikli ga<strong>da</strong>abeWdvina<br />
– Seni remingtonis Srifti ukeTesiao.<br />
am leqsebs ise<strong>da</strong>c xSirad akiTxeb<strong>da</strong>,<br />
xSirad urekav<strong>da</strong> <strong>da</strong> rCevas sTxov<strong>da</strong><br />
– ama Tu im striqonis savaraudo<br />
variantze. ase gagrZel<strong>da</strong> 13 weliwads<br />
– pasternakis gar<strong>da</strong>cvalebamde.<br />
gulisxmierebisa <strong>da</strong> TaobaTa SemoqmedebiTi<br />
Tanamegobrobis SesaniSnavi<br />
SemTxvevaa, ara! - SesaniSnavi <strong>da</strong>, samwuxarod,<br />
SesaSuri!<br />
`me ToTxmeti wlisa var~ – ase <strong>da</strong>asaTaura<br />
andrei voznenskim sakmaod<br />
vrceli narkvevi <strong>da</strong> mogviTxro pasternakTan<br />
urTierTobis epizodebi,<br />
Tumca ToTxmeti wlis ymawvilis mier<br />
gagzavnili werilis teqsti ar gagvacno,<br />
<strong>da</strong>sZina ki: axlaxan TbilisSi, xalx-<br />
Ta megobrobis muzeumSi, boris pasternakis<br />
arqivSi vixile Cemi bavSvobisdroindeli<br />
– muzeumis <strong>da</strong>nomrili<br />
_ werili pasternakisadmio. es arqivi<br />
Semdeg saqarTvelos literaturis<br />
muzeums ga<strong>da</strong>eca, magram iq voznesenskis<br />
werili ar aRmoCn<strong>da</strong>.<br />
Cveni eqs-megobrebi<br />
samagierod, andrei voznesenskim<br />
ruseTis arqivebSi aRmoaCina dokumentebi<br />
<strong>da</strong> <strong>da</strong>amtkica, rom misi uSualo<br />
winapari iyo andrei polisadovi –<br />
saqarTvelo<strong>da</strong>n mZevlad wayvanili imereli<br />
ymawvili, romelic ruseTSi<br />
muromis monastris winamRvari gax<strong>da</strong>.<br />
Semdgom amisa a. voznenskim <strong>da</strong>wera poema<br />
`andrei polisadovi~, sa<strong>da</strong>c amtkicebs,<br />
rom saqarTvelo misi `meore<br />
samSobloa~ <strong>da</strong> ana kalan<strong>da</strong>Ze SeiZleba<br />
misi biZaSvilic ki iyos. sxvaTaSoris,<br />
andrei voznesenski ganaTlebiT arqiteqtoria<br />
<strong>da</strong> igi Tanaavtoria moskovSi<br />
aRmarTuli qarTuli anbanis sakmaod<br />
maRali obeliskisa.<br />
andrei voznesenskim gamoaqveyna<br />
werili `siur~, romelic eZRvneba siurealistebs<br />
(<strong>da</strong>lis, bretons, boskes).<br />
igi wers:<br />
_ Êîãäà ñåè÷àñ ó íàñ çà îêíîì èãðàþò â<br />
ôóòáîë îòðåçàíîþ ãîëîâîþ, – ñþðåàëèçì<br />
êàæåòñÿ íàèâíîé ïàòðèàðõàëüíîé ãðåçîé.<br />
igi ar asaxelebs, sad, vin <strong>da</strong> visi<br />
moWrili TavebiT iTamaSa fexburTi.<br />
ar amxels, rom gagris stadionze es<br />
Caidines separatistebma, meoce saukunis<br />
miwurulis barbarosebma.<br />
andrei voznesenski kargaxans emegobrebo<strong>da</strong><br />
qarTvel mwerlebs, Targmni<strong>da</strong><br />
qarTvel poetebs, mravali leqsi<br />
miuZRvna saqarTvelos <strong>da</strong> xSirad<br />
Camodio<strong>da</strong> saqarTveloSi. magram<br />
roca `meore samSoblos~ gauWir<strong>da</strong> <strong>da</strong><br />
misma Tanamemamuleebma gauWirves,<br />
rodesac Cveni qveynis intervenciac<br />
ganaxorcieles, pirSi wyali Caiguba <strong>da</strong><br />
Tvalebze xeli aifara.<br />
Cemi sayveduri exeba ara marto andrei<br />
voznesenskis, aramed agreTve –<br />
evgeni evtuSenkos, bela axmadulinas<br />
<strong>da</strong> sxvebs – saqarTvelos eqs-megobrebs.<br />
peizaJis plagiatori<br />
anri matisis gavlenas ganicdi<strong>da</strong><br />
misi Tanamedrove cnobili frangi mxatvari<br />
raul diufi. matisi ver itan<strong>da</strong><br />
diufis <strong>da</strong> emalebo<strong>da</strong> kidec, vinai<strong>da</strong>n<br />
sa<strong>da</strong>c ki saxls <strong>da</strong>iqiraveb<strong>da</strong>,<br />
raTa ganmartoebiT exeta, diufi mezobel<br />
saxls <strong>da</strong>ikaveb<strong>da</strong> <strong>da</strong> im peizaJs<br />
Sescqero<strong>da</strong>, romelsac matisi Tavis<br />
fanjrebi<strong>da</strong>n.<br />
van gogis rekordi<br />
vinsent van gogma Tavi moikla 1890<br />
wlis 29 ivliss (Cemi <strong>da</strong>badebis dRes.<br />
albaT amitom miyvars yvela mxatvarze<br />
metad).<br />
van gogi xatav<strong>da</strong> 1882-1890 wlebSi,<br />
9 weliwads, <strong>da</strong> <strong>da</strong>xata 879 ferweruli<br />
tilo (grafikuli Canaxatebis gareSe).<br />
sakuTari stili 1887 wlisaTvis ipovna<br />
<strong>da</strong> <strong>da</strong>rCenil oTx weliwadSi mxolod<br />
Sedevrebs qmni<strong>da</strong>.<br />
1882-1886 wlebSi <strong>da</strong>xata 338 tilo,<br />
1887-1890 wlebSi ki _ 541. maSasa<strong>da</strong>me,<br />
oTx weliwadSi _ 541, ese igi, weliwad-<br />
Si _ 137, anu TveSi 11-ze meti, yovel 3<br />
dReSi TiTo naxati.<br />
es gaxlavT Sedevrebis rekordi.<br />
sicocxlis bolo 2 TveSi anu samoc<br />
dReSi 70 tilo <strong>da</strong> 32 naxati <strong>da</strong>xata.<br />
bolo 6 weliwadSi 45 avtoportreti<br />
<strong>da</strong>xata. naturas ver poulob<strong>da</strong> <strong>da</strong><br />
amitom xSirad iyurebo<strong>da</strong> sarkeSi (me<br />
maqvs van gogis 45 avtoportretis albomi).<br />
1885-1890 wlebis van gogi _ 32-<br />
37 wlisa – avtoportretebSi samocisamoc<strong>da</strong>aTi<br />
wlisa gegonebaT. arsebobs<br />
tuluz-lotrekis mier <strong>da</strong>xatuli<br />
van gogi. aqac 33 wlis vinsenti<br />
kidev ufro beberia.<br />
me maqvs agreTve franguli gamomcemloba<br />
"flamarionis" ferweris<br />
klasikosTa albomebis seria. am seriaSi<br />
oradori mxatvaria warmodgenili<br />
or wignad anu 128 reproduqcia – nacvlad<br />
64-isa: esaa van gogi <strong>da</strong> pikaso. magram<br />
van gogma 37 weliwads icocxla,<br />
pikasom ki _ 92 weliwads, van gogi 9<br />
weliwads xatav<strong>da</strong>, pikaso ki _ 75 weliwads.<br />
siyvarulo Zalsa Sensa!<br />
van gogs Tavisi biZaSvili moswon<strong>da</strong><br />
(kaTolikebSi modis aseTi varianti).<br />
amis gamo naTesavis ojaxSi<br />
siaruls mouxSira. SeamCnies <strong>da</strong>, erTxelac<br />
rom mivi<strong>da</strong>, <strong>da</strong>umales, saxlSi ar<br />
ariso. mixv<strong>da</strong>. saRamo iyo <strong>da</strong> magi<strong>da</strong>ze<br />
anTebuli lampa idga. vinsentma xeli<br />
lampisaken gaiSvira <strong>da</strong> mSoblebs sTxova:<br />
ai, xels lampis SuSas <strong>da</strong>vafareb<br />
<strong>da</strong> ramdenxansac gavuZleb, imdenxans<br />
mainc manaxeT <strong>da</strong> mayurebineTo.<br />
SeSinebulma maspinZlebma lampa<br />
moSorebiT ga<strong>da</strong>dges.<br />
zafrana<br />
ratomRac mgonia, rom safrangeT-<br />
Si zafrana ar xarobs. warmoudgenelia,<br />
zafrana van gogs ar SeemCnia!<br />
van gogis meore rekordi<br />
<strong>da</strong> van gogi cixeSi<br />
1887 wels presaSi gamoqveyn<strong>da</strong> saintereso<br />
informacia: noembris TveSi<br />
niu-iorkis auqcionze van gogis `zambaxebi~<br />
gaiyi<strong>da</strong> _ 53 milion 900 aTas<br />
dolarad. es iyo ferweris rekordi,<br />
Tanxa, romelmac yvela rekordi moxsna.<br />
naxati SeiZina avstralielma magnatma<br />
– alan bondma.<br />
TerTmeti wlis Semdeg, 1998 wlis<br />
aprilSi, presam gvauwya: avtralielma<br />
magnatma, romelic saga<strong>da</strong>saxado<br />
TaRliTobisaTvis <strong>da</strong>apatimres, cixe-<br />
Si Tan waiRo van gogis `zambaxebi~,<br />
romelic 10 wlis winaT iyi<strong>da</strong> 54 milion<br />
dolarado (Tanxa <strong>da</strong> TariRi <strong>da</strong>mrgvalebulia:<br />
asi aTasi dolari <strong>da</strong><br />
erTi weliwadi ra salaparakoa!).<br />
sxvaTaSoris, van gogma `zambaxebi~<br />
ramdenjerme <strong>da</strong>xata. zambaxi misi sayvareli<br />
yvavili iyo iseve, rogorc<br />
mzesumzira.<br />
imave 1987 wels, cotaxniT adre,<br />
amerikaSi van gogis `mzesumzirebi~ iyi<strong>da</strong><br />
iaponiis kompaniam 39 milion 900<br />
aTas dolarad. ara 54 <strong>da</strong> 40 milioni,<br />
aramed 53 milion 900 aTasi <strong>da</strong> 39 milion<br />
900 aTasi: es nakluli 900 aTasi<br />
dolari, rogorc Cans, raRacas un<strong>da</strong><br />
niSnavdes, SeiZleba es iyos Suamavlis<br />
anu auqcionis gasamrjelo.<br />
1998 wlis 17 aprils televizorSi<br />
movismine: moskovSi gaixsna van gogis<br />
erTi naxatis gamofenao. es iyo `fostalion<br />
rulenis portreti~. erTi naxatis<br />
gamofena mxolod erTxel maxsovs:<br />
wlebis winaT parizi<strong>da</strong>n moskovSi<br />
Camoitanes leonardos `mona liza~<br />
(mere iaponiaSi waabrZanes). maSin<br />
sazRvrebi Caketili ar iyo <strong>da</strong><br />
Tbilisi<strong>da</strong>nac bevri gaemgzavra moskovs<br />
jokon<strong>da</strong>s Rimilis sanaxavad. ganuwyvetelma<br />
demonstraciam SeuCerebliv<br />
Caiara `jokon<strong>da</strong>s~ winaSe. me ver<br />
wavedi. verc parizSi ver wavedi <strong>da</strong><br />
luvri ver vnaxe. van gogis ramdenime<br />
originali ki maqvs nanaxi moskovis<br />
puSkinis <strong>da</strong> sankt-peterburgis ermitaJis<br />
muzeumebSi: `patimrebis gaseirneba~,<br />
`doqtor reas portreti~,<br />
`overis peizaJi wvimis Semdeg~, `qoxebi~,<br />
`arlis wiTeli venaxi~...<br />
ver gamigia, moskovis am mdi<strong>da</strong>r<br />
galereas, romelic marina cvetaevas<br />
mamam <strong>da</strong>aarsa <strong>da</strong> Svilebi ulukmapurod<br />
<strong>da</strong>tova, ratom hqvia puSkinis<br />
saxeli an<strong>da</strong> – Cvens Teatrs<br />
rusTavelis saxeli rusTaveli<br />
CvenTvis yvelaferia, magram saxeldebisas<br />
mainc meti sizustea saWiro.<br />
carieli skami,<br />
carieli savarZeli<br />
1982 wels van gogma Zmas teos miswera,<br />
rom mas moewona luka fildisis<br />
naxati – `carieli skami~. fildisi dikensis<br />
nawarmoebebis ilustratori<br />
iyo. roca dikensi gar<strong>da</strong>icvala, man<br />
mwerlis carieli skami <strong>da</strong>xata <strong>da</strong> es<br />
naxati moewona vinsents: `o, es carieli<br />
skamebi! axlac bevria <strong>da</strong> kidev<br />
3<br />
ufro meti iqneba~, – swers igi Zmas.<br />
eqvsi wlis Semdeg, 1888 wels, pol<br />
gogeni van gogs ewvia arlSi. maspin-<br />
Zelma stumrisTvis sagangebod SeiZina<br />
savarZeli. erTxel waikamaTes <strong>da</strong><br />
gogenma SeaSina, wavalo. van gogs ewyina<br />
<strong>da</strong> <strong>da</strong>xata carieli – `gogenis savarZeli<br />
sanTliTa <strong>da</strong> wignebiT~, Semdeg<br />
ki – `van gogis skami CibuxiT~.<br />
1946 wels matisma <strong>da</strong>xata `savarZlis<br />
portreti~. am veneciur savar-<br />
Zels antikvarTan waawy<strong>da</strong>: `bolos <strong>da</strong><br />
bolos vipovne sagani, romelsac mTeli<br />
weliwadi veZebdi. rom <strong>da</strong>vinaxe,<br />
guli amifancqal<strong>da</strong>o~, – miswera lui<br />
aragons.<br />
samive carielia. gogenis savarZeli<br />
Zlivs eteva CarCoSi, matisisa – ver<br />
eteva.<br />
van gogis skamma 1966 wels <strong>da</strong>mawerina:<br />
`suli mxatvrisa hgav<strong>da</strong> katorRas,<br />
surnels natrob<strong>da</strong> mwife TavTavTa,<br />
skamebs xatav<strong>da</strong>, magram ratomRac mxolod<br />
cariel skamebs xatav<strong>da</strong>~...<br />
arlSi gogenma <strong>da</strong>xata van gogis<br />
portreti, gulwrfelad un<strong>da</strong> iTqvas<br />
– susti portreti. roca naxati <strong>da</strong>asrula,<br />
vinsentma uTxra: `es namdvilad<br />
me var, oRond – SeSlilio~, – <strong>da</strong> gogens<br />
aryiani Wiqa esrola. amis Semdeg<br />
erTxel kidev <strong>da</strong>apira gogenma arli<strong>da</strong>n<br />
wasvla <strong>da</strong> amis Sesaxeb gaafrTxila<br />
kidec van gogi.<br />
bolos <strong>da</strong> bolos gogenis stumroba<br />
tragikulad <strong>da</strong>srul<strong>da</strong>: poli<br />
gasaseirnelblad gavi<strong>da</strong> saxli<strong>da</strong>n.<br />
ukan rom moixe<strong>da</strong>, <strong>da</strong>inaxa: vinsenti<br />
misken moiCqaro<strong>da</strong> <strong>da</strong> xelSi samarTebeli<br />
eWira. gogeni gaiqca. van gogi<br />
ukan Sebrun<strong>da</strong> <strong>da</strong> yuri moiWra.<br />
es SemxTveva rembosa <strong>da</strong> verlenis<br />
epizods hgavs: remboc cxovrob<strong>da</strong><br />
erTxans verlenTan. waiCxubnen <strong>da</strong> stumari<br />
gaiqca. maspinZeli gamoeki<strong>da</strong>, esrola<br />
<strong>da</strong> <strong>da</strong>Wra. verleni <strong>da</strong>apatimres<br />
<strong>da</strong> ori weliwadi cixeSi gaatara.<br />
ra aris xelovneba<br />
warmoidgineT: arsukiZis sveticxoveli,<br />
sveticxovlis did <strong>da</strong>rbazSi –<br />
firosmanis `iremi~. Sori<strong>da</strong>n ismis<br />
faliaSvilis `<strong>da</strong>isis~ uvertiura. diriJorobs<br />
evgeni miqelaZe. uSangi CxeiZe<br />
kiTxulobs avTandilis anderZs<br />
`vefxistyaosni<strong>da</strong>n~. eWvianobs <strong>da</strong> eWvianobs<br />
<strong>da</strong> eWvianobs otelo-Wabukiani<br />
<strong>da</strong> vano sarajiSvili mReris `Tavo Cemos~...<br />
ai, es aris xelovneba, qarTuli xelovneba!<br />
***<br />
bertold brextma brZana:<br />
_ ubeduria qveyana, romelsac gmirebi<br />
sWirdeba.<br />
saqarTvelo ubedurze ubeduri<br />
qveyana yofila: Cven mu<strong>da</strong>m gmirebs<br />
velodebiT <strong>da</strong> velodebiT <strong>da</strong> velodebiT!<br />
***<br />
raRa un<strong>da</strong> iyos Sedevrze meti <strong>da</strong><br />
ukeTesi – superSedevri anu<br />
zeSedevri: miqelanjelo, leonardo,<br />
rafaeli, homerosi, <strong>da</strong>nte, Seqspiri,<br />
servantesi, goeTe, beTxoveni, mocarti,<br />
rusTaveli, firosmani... un<strong>da</strong> SevCerdeT,<br />
metze nuRar gamovidebT Tavs!<br />
***<br />
frangul saestrado simRerebs rom<br />
vismen, ase mgonia, teqstic mesmis. es<br />
ar SemimCnevia inglisuri, italiuri,<br />
germanuli simRerebis mosmenisas. ara<strong>da</strong>,<br />
skolaSic <strong>da</strong> universitetSic germanuls<br />
vswavlobdi. etyoba, frangul<br />
enas meti intimi aqvs, meti uSualoba.<br />
***<br />
mebralebian karieristebi: maTi<br />
bedi sxvazea <strong>da</strong>mokidebuli. viRacam<br />
kargi TvaliT un<strong>da</strong> Sexedos, viRacam<br />
xeli un<strong>da</strong> waaSvelos... me am mxriv gansazRvruli<br />
upiratesoba gamaCnia: Cemi<br />
bedi mxolod <strong>da</strong> mxolod Cemzea <strong>da</strong>mokidebuli:<br />
vcdilob xval ukeTesi leqsi<br />
<strong>da</strong>vwero, vidre guSin.<br />
gagrZeleba Semdeg nomerSi
4 poezia<br />
literaturuli gazeTi<br />
* * *<br />
win wyalia <strong>da</strong> ukan – mewyeri.<br />
win sikvdilia, ukan – <strong>da</strong>badeba.<br />
nurasodes ikiTxav, sad iqnebi sikvdilis Semdeg.<br />
moiTmine <strong>da</strong> yvelafers gaigeb,<br />
yvelaferi gecodineba<br />
<strong>da</strong> ise uvici, rogoric axla xar <strong>da</strong>badebasa<br />
<strong>da</strong> sikvdils Soris,<br />
aRar iqnebi<br />
<strong>da</strong> es iseTi saidumloa,<br />
rom gamxela ar SeiZleba<br />
<strong>da</strong> mokv<strong>da</strong>vad yofnis Jami siuvicis Jamia mxolod.<br />
win wyalia <strong>da</strong> ukan – mewyeri.<br />
sicocxle ise mSvenieria, rom <strong>da</strong>badebad Rir<strong>da</strong>,<br />
ufalo,<br />
<strong>da</strong> me maradis madlieri var, rom gamaCine,<br />
rom Cems mSoblebs mieci Zala Cemi SeqmnisTvis.<br />
ar miyvars bavSvobis gaxseneba, radgan<br />
Cems gemoze ver vcxovrobdi –<br />
rac mindo<strong>da</strong>, ver vicvamdi <strong>da</strong> ver vWamdi<br />
<strong>da</strong> mSoblebic Tavs mabezrebdnen aRzrdis wesebiT.<br />
ar miyvars imis gaxseneba, rom erT dResac<br />
movkvdebi <strong>da</strong><br />
Tan verafers ver waviReb, rac didobaSi moviqonie.<br />
win sikvdilia, ukan – <strong>da</strong>badeba<br />
<strong>da</strong> maT Soris xidze vdgavar,<br />
xidqveS midis cxovreba <strong>da</strong> iseTi lamazia,<br />
maviwydeba, rom var mokv<strong>da</strong>vi,<br />
xelebs frTebiviT vSli <strong>da</strong> xidi<strong>da</strong>n ga<strong>da</strong>veSvebi.<br />
* * *<br />
Wrialebs Jangisferi cecxli<br />
anjameb<strong>da</strong>Janguli karebiviT,<br />
Wrialebs <strong>da</strong> iReba <strong>da</strong> ixureba<br />
scilasa <strong>da</strong> qarib<strong>da</strong>saviT.<br />
un<strong>da</strong> moaswro <strong>da</strong> gaRma gasxlte,<br />
Torem pirs gtacebs <strong>da</strong> ise <strong>da</strong>gwvavs,<br />
Sengan ferflsac ki ar <strong>da</strong>tovebs.<br />
Sens xmasac <strong>da</strong>wvavs, waekideba.<br />
Sens mzerasac <strong>da</strong>wvavs, waekideba.<br />
Sens tkivilsa <strong>da</strong> sixarulsac <strong>da</strong>wvavs, waekideba.<br />
Wrialebs Jangisferi cecxli –<br />
ZvelTaZveli WiSkari miRma samyarosi,<br />
romelic iseTi lamazia, iseTi netaria,<br />
rom gaRma gasulebi iq <strong>da</strong>rCenas arCeven<br />
<strong>da</strong> ukan aRar brundebian.<br />
aravin icis, rodis aenTo es cecxli <strong>da</strong><br />
aravin icis, rodis Caqreba,<br />
rodis Sewyvets mZvinvarebas.<br />
gabrazebulia cecxli, aRelvebulia cecxli,<br />
arasodes ar iZinebs <strong>da</strong> <strong>arc</strong> Cven gvaZinebs<br />
misi Wriali.<br />
netav ki cecxlis pirs ga<strong>da</strong>marCina –<br />
metkineba cecxlma rom piri mtacos,<br />
magram is ufro metkineba,<br />
rom es cecxli moklas raimem.<br />
* * *<br />
yavasTan erTad movwrupe leqsi.<br />
namcxvarTan erTad vReWav leqss <strong>da</strong><br />
vcdilob, leqsma ki ar majobos, ar gamisxltes,<br />
aramed me vajobo <strong>da</strong> <strong>da</strong>vwero <strong>da</strong> Sevirgo.<br />
sigaretTan erTad movwie leqsi<br />
<strong>da</strong> vigrZeni, Troba rogor gadmovi<strong>da</strong> Cems arsebaSi,<br />
rogor momedo neli cecxliviT <strong>da</strong> amaduRa.<br />
leqsebiT vsazrdoob,<br />
yvela sazrdos leqss vayoleb,<br />
leqsSi vcxovrob, leqsSi vzivar,<br />
rogorc lokokina niJaraSi,<br />
rogorc zRarbi eklebSi.<br />
sanam leqsSi var, Tavs Sin vgrZnob,<br />
Tavs vgrZnob <strong>da</strong>culad<br />
<strong>da</strong> Tu leqsi<strong>da</strong>n sxva tkivilma gamomaZeva,<br />
umweo var, rogorc axalSobili,<br />
romelsac cxovreba jer ar hkidia zurgze<br />
lokokinas niJarasaviT,<br />
rom Sig SeZvres <strong>da</strong> mters <strong>da</strong>emalos.<br />
RvinosTan erTad Sevsvi leqsi –<br />
TiTo ylupi TiTo sityvaa.<br />
me leqsSi var <strong>da</strong> leqsi CemSia<br />
<strong>da</strong> ufals SevTxov, leqsi<strong>da</strong>n nu gamomaZevebs,<br />
am tkivils ver gavuZleb.<br />
* * *<br />
gadmodi kedli<strong>da</strong>n, kedelze <strong>da</strong>xatulo<br />
yviTelo yanCa,<br />
gadmodi kedli<strong>da</strong>n <strong>da</strong> icekve,<br />
raTa Cveni guli gaaxaro.<br />
Sen Raribma studentma <strong>da</strong>gxata kedelze,<br />
raTa simdidre mogetana patronisaTvis.<br />
mayureblebi aRtacebiT mogCerebian,<br />
Sors gavar<strong>da</strong> Seni saxeli.<br />
oRond arasdros ar icekveb erTi kacisTvis,<br />
rac ar un<strong>da</strong> mdi<strong>da</strong>ri iyos.<br />
<strong>da</strong>lila bedianiZe<br />
Sen mxolod misTvis cekvav xolme,<br />
vinc ki aris suliT poeti<br />
<strong>da</strong> vinc icis zRaprebisa, leqsebisa <strong>da</strong><br />
cekvis fasi.<br />
ar gaiZuleb, rom icekvo mxolod CemTvis.<br />
Sens cekvas taSiT ajildoeben mayureblebi<br />
<strong>da</strong> es taSi erTvis Seni frTebis xmas.<br />
gadmodi kedli<strong>da</strong>n, kedelze <strong>da</strong>xatulo<br />
yviTelo yanCa,<br />
aavse suli bednierebiT<br />
<strong>da</strong> raoden <strong>da</strong>sanania, rom Sen gnaxa iseTma kacmac,<br />
visac fuli jibeebs axevs<br />
<strong>da</strong> iyi<strong>da</strong> Seni bolo cekva <strong>da</strong> mere<br />
Sens <strong>da</strong>mxatav students gahyevi frTebCamoyrili,<br />
o, uSenod CavbneldiT, Cveno yviTelo yanCa!<br />
* * *<br />
fex<strong>da</strong>fex <strong>da</strong> xel<strong>da</strong>xel,<br />
Tval<strong>da</strong>Tval <strong>da</strong> gul<strong>da</strong>gul,<br />
pir<strong>da</strong>pir <strong>da</strong> Tan<strong>da</strong>Tan<br />
midixar <strong>da</strong> Tan gza gZuls.<br />
Cqar-Cqara <strong>da</strong> nel-nela,<br />
xan<strong>da</strong>xan <strong>da</strong> win<strong>da</strong>win<br />
afrindeba pepela,<br />
gafrindeba Senebr Sin.<br />
wvim<strong>da</strong>wvim <strong>da</strong> qar<strong>da</strong>qar,<br />
dRiTidRe <strong>da</strong> Ram<strong>da</strong>Ram<br />
<strong>da</strong>gaxetebs kar<strong>da</strong>kar<br />
bedi, romlisac ki gwams.<br />
mze <strong>da</strong> mze <strong>da</strong> cimcima<br />
Rrubel-Rrubel gza gadis.<br />
Tvalma ki gaicina,<br />
guli – kvnesis maradis.<br />
* * *<br />
aRar aris faitoni,<br />
<strong>arc</strong> tramvai aRar aris.<br />
Seicvalnen droni, droni<br />
<strong>da</strong> qariSxlad iqca qari.<br />
aRar aris faitoni<br />
(faitons ver moveswari).<br />
qarma Seicvala toni,<br />
qarma Seicvala mxari.<br />
aRar aris faitoni,<br />
visac axsovs, <strong>arc</strong> is aris.<br />
dros ara aqvs Turme foni,<br />
dros ara aqvs Turme kari.<br />
aRar aris faitoni.<br />
manqanebis ria-ria...<br />
<strong>da</strong> gvgonia monagoni<br />
miviwyebul saganT sia.<br />
aRar aris faitoni,<br />
<strong>arc</strong> tramvai maxsovs kargad.<br />
ra jobia, ver avwoni,<br />
ra iyo <strong>da</strong> <strong>da</strong>ikarga.<br />
aRar aris faitoni<br />
<strong>da</strong> yviTeli avtobusiT<br />
me win mivqri mTeli RoniT,<br />
rogorc gneus pompeusi.<br />
* * *<br />
mwarea martoobis sigareti,<br />
romelic xi<strong>da</strong>d gadebula dResa <strong>da</strong> Rames Soris,<br />
guSindelsa <strong>da</strong> xvalindels Soris<br />
<strong>da</strong> iwvis <strong>da</strong> un<strong>da</strong> moaswro,<br />
10 - 23 dekemberi 2010<br />
sanam bolomde Caiwveba,<br />
gaRma gaxvide <strong>da</strong> ar <strong>da</strong>rCe<br />
dRevandel dReSi marto, <strong>da</strong>Rlili.<br />
Ramis pirveli saaTia.<br />
sigaretis Tvali anTia Ramis uRranSi,<br />
rogorc mSieri mglis Tvali – tyeSi,<br />
roca uecrad Svlis suns igrZnobs <strong>da</strong><br />
pir<strong>da</strong>Rebuli kvals <strong>da</strong>adgeba.<br />
mwarea martoobis sigareti,<br />
roca xmis gamcems natrob <strong>da</strong><br />
oTx kedels ise exeTqebi,<br />
viT Tevzi - bades,<br />
mebaduri rom napirisken miezideba.<br />
<strong>da</strong> miT ufro mwarea es sigareti,<br />
rac ufro grZnob, rom igi ukanaskneli Reria,<br />
Sen ki <strong>da</strong>Zinebas jer ar apireb,<br />
Tumca irgvliv yvelas sZinavs<br />
<strong>da</strong> sigareti rom gagiTavdeba,<br />
veRaravis gamoarTmev.<br />
sanam gavemgzavrebode<br />
sanam gavemgzavrebode,<br />
Cavicvam Cems saukeTeso kabas,<br />
romelic yvelaze Zalian mixdeba,<br />
gavikeTeb mZivs <strong>da</strong> sayureebs,<br />
Tmas ga<strong>da</strong>viv<strong>arc</strong>xni<br />
<strong>da</strong> ukanasknelad Cavixe<strong>da</strong>v sarkeSi.<br />
mere <strong>da</strong>vwer Cems ukanasknel leqss<br />
<strong>da</strong> <strong>da</strong>vtoveb Cems sawer magi<strong>da</strong>ze,<br />
rogorc baraTs,<br />
romelsac waikiTxavs is, vinc<br />
Cems Semdeg pirveli Semova Cems binaSi<br />
<strong>da</strong> ver mipovis,<br />
radgan ukve wasuli viqnebi<br />
iq, maRla, zecaSi,<br />
romlis misamarTic yvelam icis <strong>da</strong> aravin icis,<br />
romlis karic mxolod orjer eReba a<strong>da</strong>mians –<br />
<strong>da</strong>badebisas <strong>da</strong> sikvdilisas.<br />
Cemze ityvian, gaiparao.<br />
sanam gavemgzavrebode, sakuTar sxeuls<br />
<strong>da</strong>vemSvidobebi<br />
madlobT, rom kargad gamiZlo, memsaxura<br />
<strong>da</strong> bolo cremls moviwmend,<br />
radgan iq, sa<strong>da</strong>c me gavemgzavrebi,<br />
ara ars Wiri <strong>da</strong> mwuxareba,<br />
aramed – sixaruli <strong>da</strong><br />
cxovreba igi <strong>da</strong>usrulebeli.<br />
* * *<br />
ze-ca <strong>da</strong> qve-ca<br />
<strong>da</strong> maT Soris de<strong>da</strong>miwaa<br />
<strong>da</strong> mze sicocxlis <strong>da</strong> mze sikvdilis.<br />
de<strong>da</strong>miwaze Cemi Crdili afenia<br />
<strong>da</strong> mtkiva Crdili,<br />
radgan fexs adgamen gamvlelebi<br />
<strong>da</strong> aravin Cerdeba CemTan,<br />
raTa mkiTxos, ra mtkiva, ra matirebs.<br />
ze-ca <strong>da</strong> qve-ca...<br />
zRva afenia miwas, rogorc sagrili<br />
<strong>da</strong> zRvis zvirTebi cas pirs banen<br />
<strong>da</strong> de<strong>da</strong>miwas fexebs banen,<br />
rogorc axali patarZlebi – qmars saRamos,<br />
Sin <strong>da</strong>Rlili rom <strong>da</strong>brunebula saToxari<strong>da</strong>n.<br />
ze-ca <strong>da</strong> qve-ca...<br />
ze-skneli <strong>da</strong> qve-skneli...<br />
guli miskdeba, ise miyvars Cemi samyaro,<br />
siyvaruli gulSi veRar meteva<br />
<strong>da</strong> <strong>da</strong>msxvreuli brolis vazasaviT<br />
gulis nafleTebi varskvlavebad efinebian<br />
ze-cas <strong>da</strong> qve-cas<br />
<strong>da</strong> iseTi cac arsebobs, romelsac ara aqvs ze <strong>da</strong> qve,<br />
romelSic de<strong>da</strong>miwa ar Cans<br />
<strong>da</strong> roca iq var stumrad, Crdili aRar mtkiva,<br />
samagierod suli mtkiva,<br />
romelsac ar eTmoba SeCveuli de<strong>da</strong>miwa.<br />
<strong>da</strong>sasruli me-9 gverdze
10 - 23 dekemberi 2010<br />
iazonisa <strong>da</strong> medeas gragnili<br />
mze rom kocni<strong>da</strong> aresis Walas,<br />
is miambob<strong>da</strong> ilias ambavs,<br />
qali, romelic Ralatobs mamas,<br />
xval erTgulebas mpirdeba Tavad.<br />
bevri viareT farulad, malviT,<br />
Svidjer SevCerdiT wyarospir dRisiT,<br />
sanam ar Segvxv<strong>da</strong> TviT eliosis<br />
mrisxane Ze <strong>da</strong> asuli misi, -<br />
misani, magi, rCeuli mefis,<br />
samefo saxlis xateba sruli,<br />
ios, idias lamazi frTebiT,<br />
amazonebis mSfoTvare suliT.<br />
qali - qalia <strong>da</strong> baRis gareT<br />
<strong>da</strong>matareb<strong>da</strong> ucnobi gzebiT,<br />
xan neba-neba miyri<strong>da</strong> Tvalebs,<br />
xan warmarTiviT mkocni<strong>da</strong> vnebiT.<br />
Cven siyvaruliT vTvrebodiT isev,<br />
rogorc es iyo guSinwin, guSin,<br />
xoxbis caliviT malav<strong>da</strong> kisers<br />
Cemi TiTebis usier tyeSi.<br />
vxnavdi, vTesavdi urCxulis kbilebs,<br />
vebrZodi qveynis uxilav Zalebs...<br />
Cven am samoTxes <strong>da</strong>vtovebT droze<br />
<strong>da</strong> korinToSic viqnebiT male.<br />
mze rom ga<strong>da</strong>va samSoblos iqiT,<br />
is ukve sxvisi mzea <strong>da</strong> ganZi,<br />
me ukve vxe<strong>da</strong>v samefo gvirgvins, -<br />
oqros sawmisiT <strong>da</strong> oqros CangiT.<br />
me ukve vxe<strong>da</strong>v eladis kariT, -<br />
sasaxlis bisons, Zoweuls, qarvas...<br />
roca <strong>da</strong>Tbeba zRva, rogorc baRi,<br />
maSinve maRla auSviT afra!<br />
* * *<br />
ager korinTo, ager qaldea,<br />
ager Savtuxa sparta, midia...<br />
magram sxva aris CemTvis medea,<br />
oqros sawmisi sul sxva miTia.<br />
rogorc brZaneb<strong>da</strong> Ze heliosis, -<br />
im Zvelkolxuri welTaRricxvi<strong>da</strong>n<br />
mTeli egvipte, mTeli nilosi<br />
Sens mwuxarebad ar Rirs, idia!<br />
qali xar, de<strong>da</strong> SvilmokveTili,<br />
usastikesi, mware xvedrisa,<br />
visTvis SumerTa STamomavalo,<br />
visTvis pirimzev Cemi qveynisa!<br />
gamocxadebuli qorwilis gragnili<br />
oidiposis etliviT Sedga<br />
korinTos bWesTan samefo etli,<br />
gaiRo kari... dedoflis mxevalT<br />
Semohyva aTi msaxuriT meti.<br />
moaqvT giSeri, oqsino, Zowi,<br />
medeas xeliT naqargi kaba...<br />
<strong>da</strong>, xarobs mefe... <strong>da</strong>, rogorc xomli, -<br />
cimcimebs mTeli Temi <strong>da</strong> <strong>da</strong>ba.<br />
farTod aReben <strong>da</strong>rbazis karebs,<br />
rom ufro kargad gamoCndes diliT<br />
beWdebi - mwvane bivritis TvlebiT, -<br />
Svlisa <strong>da</strong> kravis Tvalebis WriliT.<br />
xval iazoni apirebs qorwils,<br />
iqneba bevri Rvino <strong>da</strong> Tafli,<br />
iqneba vardTa <strong>da</strong> gulTa frTona<br />
<strong>da</strong> moxaluli Txili <strong>da</strong> wabli.<br />
magram uecrad sasaxles SesZravs<br />
qalis <strong>da</strong> cecxlis pirveli kocna...<br />
<strong>da</strong> guls, jer kidev qorfas <strong>da</strong> cocxals<br />
ucxo mxareSi waiRebs Zera.<br />
ambavi patara dinozavrisa<br />
ar gamagono karze kakuni,<br />
ar gamaxseno Zveli Wriloba,<br />
<strong>arc</strong> mtris, <strong>arc</strong> moyvris mesmis raime,<br />
me xom patara dinozavri var!<br />
literaturuli gazeTi<br />
geno kalandia<br />
CemTvis sulerTi aris dRei<strong>da</strong>n<br />
kaci Wkviani an<strong>da</strong> uniWo,<br />
qali umanko an<strong>da</strong> meZavi,<br />
me xom patara dinozavri var!<br />
wvimebs, niaRvrebs miaqvs ise<strong>da</strong>c<br />
miwa xariviT qedgaxexili,<br />
vefxvis tyaviviT miWril-moWrili,<br />
me xom patara dinozavri var!<br />
midis <strong>da</strong> miaqvs baRi forToxlis,<br />
vardis buCqebi, RiRiloebi,<br />
iebi - mindvris Rilkiloebi,<br />
me xom patara dinozavri var!<br />
oci welia win misvenia<br />
mkerdSi aTasjer isargayrili<br />
<strong>da</strong> samaremde ver mimignia...<br />
me xom patara dinozavri var!<br />
zafxulis qronika<br />
cecxlis yvavilebs ugav<strong>da</strong>T tuCebi,<br />
kocna uyvar<strong>da</strong>T <strong>da</strong> mofereba.<br />
zRvi<strong>da</strong>n brundebodnen xelCanTebiT,<br />
forToxlisferi ZuZuebiT,<br />
kentavris ucxo TeZoebiT.<br />
neta, sad arian axla is qalebi, -<br />
nisliviT taniT <strong>da</strong> abreSumiT!<br />
neta, sad arian!<br />
yurebi<strong>da</strong>n, rogorc niJarebi<strong>da</strong>n<br />
RamRamobiT vardi amosdio<strong>da</strong>T,<br />
Tvalebi<strong>da</strong>n mze <strong>da</strong> ablabu<strong>da</strong>,<br />
hyav<strong>da</strong>T kanonieri qmrebi, -<br />
qviSis saaTiviT <strong>da</strong>clilebi...<br />
<strong>da</strong> meduzebiviT xuWuWTmiani sayvarlebi.<br />
xSirad erTad qeifobdnen<br />
an dominos TamaSobdnen<br />
TevziviT qmrebi <strong>da</strong> meduzebi.<br />
neta, sad arian axla is qalebi, -<br />
aryis xeebiviT qera <strong>da</strong> maRlebi!<br />
neta, sad arian!<br />
Turqi didvaWari <strong>da</strong> qarTveli qali<br />
Sen rom didvaWars uyvarde ise,<br />
rogorc uyvarxar erT sawyal poets,<br />
gifeSqaSeb<strong>da</strong> naxevar rizes,<br />
saTxilamuro baRebs <strong>da</strong> kortebs.<br />
<strong>da</strong> SabaT-kvira ivlidi zRvaze<br />
ucxo megobriT - lamazi ZaRliT,<br />
magram is Turqi ar fiqrobs ase...<br />
<strong>da</strong> <strong>arc</strong> gyavs ZaRli...<br />
<strong>da</strong> ar gaqvs saxli...<br />
bebrebi<br />
oTar WilaZis xsovnas<br />
rodesac didi poeti kvdeba,<br />
zRvebi, qarebi iwyeben qviTins...<br />
am wiTur bebrebs edebaT sneba<br />
<strong>da</strong> myrali suli evsebaT fiTriT.<br />
gulze, viT karze urduli adevT,<br />
<strong>arc</strong> qriste axsovT <strong>da</strong> misi mcneba,<br />
oTaxSi SuriT aqroben sanTlebs,<br />
rodesac didi poeti kvdeba.<br />
gareT haerSi <strong>da</strong>frinavs Citi, -<br />
vardiT, laJvardiT, galobiT Tvreba,<br />
boRmiT <strong>da</strong> SuriT uSrebaT sisxli,<br />
rodesac didi poeti kvdeba.<br />
mRvdlebi, viT Zmebi modian diliT,<br />
rom aRasrulon rCeulis neba,<br />
am wiTur bebrebs ar yofniT Zili,<br />
rodesac didi poeti kvdeba.<br />
mTawmin<strong>da</strong> ukve axloa misTvis,<br />
viT mSoblis ezo <strong>da</strong> aTi mcneba...<br />
CemsaviT wuxs <strong>da</strong> ganicdis bevri,<br />
rodesac didi poeti kvdeba.<br />
* * *<br />
erTi simRera vaCuqe Tbiliss,<br />
rogorc aragvze gazrdili biWi,<br />
iseTi Sveba vigrZeni diliT,<br />
megona xe var, - mdinaris fiWvi.<br />
orfeosiviT ukrav<strong>da</strong> qnarze<br />
Sveno<strong>da</strong> lurji zambaxi, vardi,<br />
mze iyo ze<strong>da</strong>ns, mze idga beTans,<br />
misi RvTiuri sinaTlis madliT.<br />
Cven, mokv<strong>da</strong>vebi, visxediT CrdilSi,<br />
vaRebdiT saxlis <strong>da</strong> baRis karebs<br />
<strong>da</strong> micurav<strong>da</strong>, viT uflis niSi,<br />
aragvis wyalSi aragvis mTvare.<br />
mweralTa saxlSi mRero<strong>da</strong> SaSvi, -<br />
ubnis alali <strong>da</strong> ubnis Tvali<br />
<strong>da</strong> Srialeb<strong>da</strong> saRamos qarSi<br />
xelborkilebiT mosuli wyali.<br />
erTi simRera vaCuqe Tbiliss,<br />
rogorc aragvze gazrdili biWi.<br />
Trimli<br />
Cven es zafxuli viqnebiT erTad,<br />
vercxlis wyarozec sul erTad vivliT,<br />
gamoxval gareT... <strong>da</strong> ucxo sev<strong>da</strong>s<br />
mogiklavs umal patara Trimli.<br />
naxav... miapyrob alersiT Tvalebs,<br />
rom ukeT igrZno Trimli <strong>da</strong> hava,<br />
Sedgebi borcvze <strong>da</strong> soflis mTvares<br />
Sexe<strong>da</strong>v, rogorc sakuTar mamas.<br />
* * *<br />
Camouyria cas varskvlvebi, -<br />
viT de<strong>da</strong>s puri, - cxeli SoTebi,<br />
dgas SavulvaSa osis biWiviT<br />
erTi qliavis xe moSorebiT.<br />
qsanze vardisfrad iwvis Rrubeli, -<br />
cremlis <strong>da</strong> Svebis erTad momgvreli,<br />
sadRac am RamiT, - am siCumeSi<br />
gaCn<strong>da</strong> ori Zma, - ori bokveri.<br />
brwyinavs soslanis oqros xmaliviT<br />
erTi ca, erTi mze <strong>da</strong> SoreTi,<br />
giyureb, vxe<strong>da</strong>v, rogorc natvrisTvals<br />
<strong>da</strong> liaxviviT nela gSordebi.<br />
wuxel avnevTan iyo xanZari<br />
<strong>da</strong> varskvlavTcvena didi Ramisa,<br />
me <strong>arc</strong> skviTi var <strong>da</strong> <strong>arc</strong> xazari,<br />
rom ar miyvarde, xeo, qarTlisa!<br />
<strong>da</strong>sasruli me-9 gverdze<br />
poezia 5
6 literaturuli gazeTi<br />
Canawerebi 10 - 23 dekemberi 2010<br />
Sofrebi Cveni mRelvarebisa<br />
maisis boloa. ukve sastikad cxela<br />
TbilisSi. taqsSi vjdebi <strong>da</strong> vgrZnob,<br />
rogor aZlierebs (ufro haeris `<strong>da</strong>satkbobad~,<br />
vidre gasagrileblad)<br />
sarkeze Camokidebuli mwvane foToli<br />
Tu raRac jan<strong>da</strong>ba am oxer sicxes. erTi<br />
niSani utyuaria: aq ar ewevian, ar svamen<br />
<strong>da</strong> kamaTelsac ar agoreben...<br />
mZRoli Suaxans mitanebuli brge<br />
vaJkacia. qalaqur bazrobaze gavrcelebuli<br />
`van<strong>da</strong>mi maiki<strong>da</strong>n~ misi<br />
granitis kunTebi <strong>da</strong>mcinavad umzeren<br />
sicxis moieriSe gamvlelebs. maT<br />
Soris, _ mec... erT-erT granitze<br />
iaponuri tatua: _ cxovreba mSvenieria!..<br />
yovelSemTxvevaSi, me ase wavikiTxe.<br />
`cxela, amis... Zalian magra cxela...~<br />
_ CemTvis xma<strong>da</strong>bla Cavilaparake.<br />
`<strong>da</strong>iwyo, ai...~ _ mxars mibams mZRoli.<br />
`ra <strong>da</strong>iwyo..~<br />
`ra <strong>da</strong>, wels Sen pirveli xar, vinc<br />
_ zafxulSi cxela, zamTarSi _ civao,<br />
amboben. un<strong>da</strong> Cavifiqro, ai... toCnaT<br />
vici, amisruldeba!..~ _ mZRoli iRimeba,<br />
karg gunebazea, ara Cans cxovrebiT<br />
mainc<strong>da</strong>mainc ukmayofilo.<br />
me ki vfiqrob, _ Cveni cxovreba,<br />
Cemo Zmao, zustad is ZaRlia, romelic<br />
koWlobiT ar mokvdeba_meTqi...<br />
kargi biWi<br />
`pekinze~ Semxv<strong>da</strong> <strong>da</strong>Rvremili l. ra<br />
iyo, biWo, ra gWirs, SevekiTxe. araferic<br />
ar mWirs, mipasuxa, ubralod, Cem<strong>da</strong><br />
samwuxarod mivxvdi, rom ara var me<br />
wesieri kaci, sul eg ari, meti<br />
araferi... am diliT Cems sa<strong>da</strong>rbazosTan<br />
videqi. kedelze uzarmazari<br />
falosi miexata viRac onanists, _<br />
gvian RamiT <strong>da</strong>xatav<strong>da</strong>, Torem rom<br />
<strong>da</strong>menaxa, cocxali ver ga<strong>da</strong>mirCebo<strong>da</strong><br />
eg nabiWvari... aerozoliT iyo Seqmnil-Sesrulebuli,<br />
Tanac nakls ver<br />
upovidi, verc _ waSlidi, Zmao, eg<br />
un<strong>da</strong> ga<strong>da</strong>Rebo... mere mezoblis qalma<br />
Camoiara, SeCer<strong>da</strong> <strong>da</strong> saubaric gamiba.<br />
me ki ise <strong>da</strong>vdeqi, rom `Cem~ lamaz<br />
de<strong>da</strong>kacs (misi `survili~ ara maqvs,<br />
RmerTmani!) Tvali ver moewyvita<br />
freskisTvis... miTxari, amis Semdeg,<br />
wesieri kaci var, gana! ara, me ara var<br />
`karqi biWi~, me zneobrivi <strong>da</strong>mbla <strong>da</strong>meca<br />
<strong>da</strong> es albaT, <strong>arc</strong> ari gasakviri...<br />
ise, ra <strong>da</strong>samalia, im `mxatvris~ madlieri<br />
mainc un<strong>da</strong> viyo, misi wyalobi-<br />
Taa, WeSmaritebas rom veziare, Cemo<br />
Zmao...<br />
ori sinanuli<br />
_ amis de<strong>da</strong> vatire, _ ugemurad<br />
iRimeba gurama (yavas vsvamT mis saxelosno-biblioTekaSi),<br />
_ mTeli sicocxlea,<br />
wignebs vagroveb <strong>da</strong><br />
meoTxedic ara maqvs wakiTxuli... ra<br />
absurdia, ara!.<br />
`mitovebuli, <strong>da</strong>umTavrebeli<br />
leqsebi~, _ maxsendeba erTi Cemi megobari<br />
poetis naTqvami, _ `Ria WrilobebiviTaa,<br />
arasdros Segixorcdeba<br />
<strong>da</strong> Senc arasdros miubrundebi...<br />
<strong>da</strong>umTavrebeli leqsi, romelic... mitovebul<br />
qals hgavs...~<br />
indielebi biWvinTaSi<br />
biWvinTis mweralTa <strong>da</strong>sasvenebeli<br />
saxli genialuric iyo <strong>da</strong> internacionaluric.<br />
aq mSobliuri, qarTveli mwerlebis<br />
gar<strong>da</strong> ojaxebiT isvenebdnen<br />
rusebi, somxebi, baltiispirelebi,<br />
Suaazielebi...<br />
navaxSmevs Sereul jgufebad isxdnen<br />
Warmagi <strong>da</strong> axalgazr<strong>da</strong>, mxcovani<br />
<strong>da</strong> <strong>da</strong>mwyebi mwerlebi <strong>da</strong> bWobdnen <strong>da</strong><br />
kamaTobdnen <strong>da</strong> mgoni, WeSmaritebamdec<br />
ki midiodnen. Tumca, am Temas aRar<br />
gamovekidebi... ise, sasargebloc iyo:<br />
SegeZlo, nebismier jgufs mikedlebodi<br />
<strong>da</strong> azric gamogeTqva. me Sen getyvi,<br />
ar mogismendnen, ar SegekamaTebodnen<br />
an<strong>da</strong> beWebze ver <strong>da</strong>gcemdnen Tu ra!.<br />
erT-erT aseT saRamos, Cemi umcrosi<br />
Zma <strong>da</strong> misi Tanaasakelni <strong>da</strong>, Sesabamisad,<br />
Tanamzraxvelnic nela Semoigigi<br />
sulakauri<br />
<strong>mogonebebis</strong> <strong>molekulebi</strong><br />
zlaznen teritoriaze. `pivebi hqon<strong>da</strong>T<br />
<strong>da</strong>leuli~, mdored, epikurad<br />
mdinarebdnen <strong>da</strong> <strong>da</strong>Rlili, magram ukve<br />
sakmaod gamocdili, <strong>da</strong>unjebuli mzeriT<br />
Wvretdnen mi<strong>da</strong>mos...<br />
am dros Semzaravi yiviliT, stveniTa<br />
<strong>da</strong> SeZaxilebiT Caiqroles maTi<br />
asakis rusma `indielebma~. xelT `kamiSis~<br />
Subebi epyraT (aRar maxsovs,<br />
isxdnen Tu ara joxis cxenebze), mrisxane,<br />
mobilurad moqmedi sakmaod didi<br />
tomi iyo, _ nebismier forts <strong>da</strong>aqcevdnen...<br />
Caiqroles <strong>da</strong> subtropikuli<br />
mcenareebis bindSi gauCinardnen.<br />
Cvenamde Sori<strong>da</strong>n aRwev<strong>da</strong> aRebuli<br />
fortis <strong>da</strong>cemis vai-viSi, <strong>da</strong>WrilTa<br />
wyevla-krulva <strong>da</strong> sasowarkveTili<br />
godeba: `nasrevi~ Subi-kamiSi xSirad<br />
<strong>da</strong> zustad xvdebo<strong>da</strong> mizans...<br />
es wamebSi mox<strong>da</strong>, Tumca sakmarisi<br />
aRmoCn<strong>da</strong>: mwerlebs ZarRvebSi sisxli<br />
gaeyinaT, zRva gaitruna <strong>da</strong> mTvaremac<br />
Tavs uSvela, RrublebSi miimala.<br />
mxolod Cveni biWebi ar aRelvebulan.<br />
metic, mamukam Tavis Zmebs ga<strong>da</strong>xe<strong>da</strong> <strong>da</strong><br />
erTaderTi, sevdian-ironiuli <strong>da</strong> Tanac<br />
TanagrZnobiT aRsavse fraza warmoTqva;<br />
_ naxe, biWo, Cveni toli rusis bi-<br />
Webi isev indielobanas TamaSoben!..<br />
elo <strong>da</strong>mrigebeli<br />
Cemi mezobeli elo lamazi <strong>da</strong> sakmaod<br />
ucnauri de<strong>da</strong>kaci iyo. yvela<br />
sikeTesTan erTad, mis ucnaurobas<br />
cinizmis sunic asdio<strong>da</strong>. erTxel ase<br />
<strong>da</strong>mariga:<br />
`gigi, icode, yvelaze tkbili, mezoblis<br />
Sinauri <strong>da</strong>...qalia, romelsac<br />
xeli ar un<strong>da</strong> axlo, mxolod axlo<strong>da</strong>n<br />
un<strong>da</strong> uyuro... oRond (miyurebs <strong>da</strong> qirqilebs),<br />
Tu ase icxovreb, Cem fexebs<br />
miiReb cxovrebaSi...~<br />
bakurianuli<br />
odesRac aq `axalgazr<strong>da</strong> Semoqmed-<br />
Ta~ simpoziumebi imarTebo<strong>da</strong>. ikribebodnen<br />
axalgazr<strong>da</strong> (<strong>da</strong> <strong>arc</strong> ise axalgazr<strong>da</strong>)<br />
imedis momcemi mwerlebi <strong>da</strong><br />
reJisorebi, mxatvrebi <strong>da</strong> musikosebi,<br />
arqiteqtorebi... iyvnen `quCis~ biWebic<br />
<strong>da</strong> Tavisufali gogoebic, romel-<br />
Ta yofaqcevasac, me vityodi, <strong>da</strong>umsaxureblad,<br />
ratomRac msubuqi ewodebo<strong>da</strong>...<br />
erT mSvenier dilas derefanSi<br />
TviTkritikulad ganwyobil, <strong>arc</strong>Tu<br />
ise axalgazr<strong>da</strong> Semoqmeds ga<strong>da</strong>veyare.<br />
Semoqmedi `paxmeliis pribois~ mZime<br />
Semotevas ganicdi<strong>da</strong> <strong>da</strong> Tan aRelvebulic<br />
iyo. Cemi SekiTxvis (rogor br-<br />
Zandebo<strong>da</strong> am dilas) pasuxad momyavs<br />
misi arasruli monologi:<br />
`zdrasti, brat... xo ar vsvam, ai,<br />
TiTqmis oTxi Tvea ar <strong>da</strong>milevia, xo<br />
aze xar, magram guSin ar vapirebdi <strong>da</strong>levas,<br />
brat, xo aze xar, rogor gaurbivar,<br />
kargaT gamige, ra! magram...<br />
leqsi ar waikiTxa, im axvarma! avardi,<br />
ra, to, ho<strong>da</strong>, gavavse CaisWiqa aryiT,<br />
kargaT gamige, ra! mokleT, ver<br />
gamaCeres, ra, <strong>da</strong> mec <strong>da</strong> utra urtyi,<br />
xo aze xar, kargaT gamige, ra! exla<br />
vkvdebi, magis de<strong>da</strong> vatire, ram <strong>da</strong>malevina,<br />
ra leqsi, ris mefsi, vax, Cemi,<br />
kargaT gamige, ra! Tanac dRes, kaco,<br />
mainc<strong>da</strong>mainc dRes, ministri ar Camodis,<br />
Turme! vax, me amis... <strong>da</strong>emTxva, ra,<br />
kargaT gamige, ra! Tan sityva un<strong>da</strong><br />
vTqva, partia seriozni veSCia, xo mar-<br />
Tali var, brat...” <strong>da</strong> a. S.<br />
<strong>da</strong> am idiotma imave saRamos auditoriis<br />
winaSe yovlad urcxvad ganacxa<strong>da</strong>:<br />
_ profesiuli sindisi nebas<br />
ar maZlevs, ise <strong>da</strong>vwero, rogorc sxvebi<br />
weren...<br />
SeiZleba, marTalic iyo...<br />
kurkas torSeri<br />
torSeri Cem megobar kurkas ekuTvnis.<br />
nivTi gasuli saukunis 50-ani wlebis<br />
dizainis Sedevria. asli ar gegonoT,<br />
naRdi originalia. masiuri TeTri<br />
xisaa, brinjaos varayiani CuqurTmebiT,<br />
miniT <strong>da</strong> sxva maSindeli `silamazeebiT~<br />
<strong>da</strong>mSvenebuli. torSeri<br />
`lafSi Cafluli uremiviT~ mZimea, Zveli,<br />
pirvandeli adgili verafriT<br />
Seucvales, ver moerivnen <strong>da</strong> dgas,<br />
rogorc idga _ nazad Tav<strong>da</strong>xrili <strong>da</strong><br />
sevdiani. eg aris kurkas oTaxis mzec,<br />
mTvarec <strong>da</strong> sinaTlis <strong>da</strong>narCeni<br />
wyaroebic, _ Cveni kurka Zalian ufrTxildeba,<br />
_ misi Suqis qveS `wevs <strong>da</strong><br />
icoxnis..~<br />
roca kurka gavicani, torSers aba-<br />
Juri ar hqon<strong>da</strong>. me ki uabaJuro sanaTi<br />
warmoudgenlad magoneb<strong>da</strong> SiSvel<br />
de<strong>da</strong>kacs. cal fexze Semdgar weros<br />
an yanCas ki ara, aramed qals, de<strong>da</strong>kacs.<br />
Tanac, ratomRac rubensis TeTr, fiTqina<br />
<strong>da</strong> xorcsavse de<strong>da</strong>kacs. <strong>da</strong>mijereT,<br />
es sanaTi-qali aranair vnebas<br />
ar aRmiZrav<strong>da</strong>, razec gin<strong>da</strong> <strong>da</strong>vificeb,<br />
Tun<strong>da</strong>c <strong>da</strong>mokles maxvilze, ariadnes<br />
Zafze, amiranis mopovebul cecxlze...<br />
hipokrates ficsac ki <strong>da</strong>vdeb,<br />
rom ase iyo <strong>da</strong> aris kidec... imitom,<br />
rom mere torSers abaJuric moarges<br />
<strong>da</strong> axla kurkas oTaxSi rubensis SiSveli,<br />
magram Tavsaburaviani qali dgas<br />
<strong>da</strong> romelsac `SiSiT~ Tvals ver vusworeb...<br />
megobrisTvis Cemi SiSi, ra Tqma<br />
un<strong>da</strong>, ar gamimxelia. vici, rasac metyo<strong>da</strong>...<br />
tiali TuSeTi<br />
ucnauri, gansacvifrebeli `Smotkaa~<br />
nabadi. uucnauresi ki, _ Cemi sazomiT,<br />
_ nabadSi Zilia. es aris saku-<br />
Tar TavTan <strong>da</strong>rCenis unaRdesi, me vityodi,<br />
absoluturi saSualeba...<br />
maSin karavic gvqon<strong>da</strong> <strong>da</strong> `spalnikebic~,<br />
magram ise viRlebodiT, vis<br />
hqon<strong>da</strong> karvis `<strong>da</strong>cemis~ Tavi! nabad-<br />
Si gauxdelad gaxveuli (oRond gaxvevis<br />
teqnikas un<strong>da</strong> flobde), pir<strong>da</strong>pir<br />
miwaze miwvebodi, sicive ar gawuxeb<strong>da</strong><br />
<strong>da</strong> <strong>arc</strong> wvimis geSino<strong>da</strong>... eg iyo<br />
loginic, karavic, binaca <strong>da</strong> galavanic...<br />
nabadSi Zili imitom vaxsene, rom<br />
am `binaSi~ sizmrebi, rogorc ityvian,<br />
kadrebiviT cvlian erTmaneTs. mokle,<br />
magram srulmetraJiani, mazalo sizmari-filmebia.<br />
Tu naTxovari nabadi<br />
gaqvs, maSin, ueWvelad, sxvisi anu `avtorisac~<br />
<strong>da</strong>gesizmreba. es <strong>arc</strong> mistikaa<br />
<strong>da</strong> <strong>arc</strong> Cemi gamogonili ramea. me<br />
naTxovari nabadi mqon<strong>da</strong> <strong>da</strong> vici, gamovcade<br />
sxvisi nabdisa <strong>da</strong> Sav bewvebSi<br />
samu<strong>da</strong>mod CaxlarTuli ucxo sizmrebis<br />
araCemeuli vnebani...<br />
am gamocdilebas `rusulis~ leqtors<br />
un<strong>da</strong> vumadlode. 70-ian wlebSi<br />
swored man <strong>da</strong>mtova kursze. Cemi brali<br />
iyo, _ gulubryvilod megona, vinc am<br />
enaze kargad metyveleb<strong>da</strong>, _ is <strong>arc</strong> un<strong>da</strong><br />
<strong>da</strong>swrebo<strong>da</strong> leqciebs. marTalia, Teoriulad<br />
marTali viyavi, magram marTali<br />
kaci xom yovelTvis iCagreba <strong>da</strong> isjeba<br />
kidec... <strong>da</strong>niaSi. me ratom gamalaRebdnen,<br />
gamoc<strong>da</strong>ze tolstois, puSkinis, turgenevis<br />
<strong>da</strong> sxva didi biWebis gverdiT warmodgenili<br />
iyvnen sxva mozrdili,<br />
`wiTelkaniani~ biWebic: furmanovi, ostrovski,<br />
serafimoviCi <strong>da</strong> sxvebic. ostrovski<br />
kidev jan<strong>da</strong>bas, masTan rita ustinoviCi<br />
megulebo<strong>da</strong>, magram <strong>da</strong>narCenebisTvis<br />
ra meqna!.<br />
`es sulakaurebi ar un<strong>da</strong> gamoilioT<br />
am universitetSi~ _ am tkbili,<br />
magram <strong>da</strong>mTrgunavi sityvebiT (albaT,<br />
CaTvala, rom samu<strong>da</strong>mod) <strong>da</strong>memSvidoba<br />
vasili tiorkinze jvar<strong>da</strong>werili<br />
leqtori (Cveni saubari, ra Tqma un<strong>da</strong>,<br />
mis `mSobliur~ enaze mimdinareob<strong>da</strong>).<br />
mere aprili miiwura <strong>da</strong> mec mTa-<br />
TuSeTSi ga<strong>da</strong>vwyvite wasvla. mwyemsebs<br />
<strong>da</strong>vemgzavreT me <strong>da</strong> Cemi biZaSvili<br />
<strong>da</strong>To. gaviareT gremi, sabue, WalaSi<br />
cxenebi <strong>da</strong>vWedeT (anu mwyemsebma<br />
<strong>da</strong>Wedes) <strong>da</strong> yadorisken gavutieT.<br />
pirvelad im WalaSi vnaxe ulayebis<br />
Serkineba <strong>da</strong> isic gavige, cxenis Zala<br />
rac aris. mwyemsebTan erTad miverekebodiT<br />
cxvris farebs, cxenebs <strong>da</strong> tvir-<br />
Takidebul virebs: uTvalavi cxvari,<br />
bevri cxeni, aTiode viri <strong>da</strong> veluri,<br />
kavkasiuri ZaRlebis xrova _ TeTrebi,<br />
saxeSavebi <strong>da</strong> Zalian avebi (Tu moun<strong>da</strong>T,<br />
mxe<strong>da</strong>rs Tavisuflad CamoiReben<br />
cxeni<strong>da</strong>n). veluri imitom, rom,<br />
rogorc WeSmarit meomars ver Seedreba<br />
`salonis meomari~, ise ver Seedreba<br />
ZaRlTsaSenSi `moyvanili~ nagazi<br />
cxvarSi gazrdil, mTaSi `naval~<br />
nagazs. Teoze mTvlemare ZaRlebs cxvrisgan<br />
verc ki gamoarCev; am bombora,<br />
qarTul nagazSi genetikurad Zevs<br />
bolomde ganviTarebuli pasuxismgeblobis<br />
grZnoba. amitomac, CaZinebulis<br />
an mZinaris Tqma cota meuxerxuleba,<br />
_ mTvlemare vamjobine...<br />
yoveli Rame ZaRlebis iyo, _ maTi<br />
yefa-quxilis <strong>da</strong> moZraobis, erTmaneTTan<br />
angariSsworebis <strong>da</strong> CemTvis<br />
uxilav mterTan Widilis... mTvaresac<br />
ebrZodnen xolme, me ki nabadSi wamomj<strong>da</strong>ri,<br />
swored mTvaris <strong>da</strong> varskvlavebis<br />
Suqze vuyurebdi maT TeTr<br />
landebs, romlebic swrafad eSvebodnen<br />
xevSi an mTaze arbodnen; minaxavs,<br />
xrova ora<strong>da</strong>c gaiyofo<strong>da</strong> xolme, _<br />
sxva<strong>da</strong>sxva mxares gaqroldebo<strong>da</strong>,<br />
didi xniT gauCinardebo<strong>da</strong>...<br />
me ar vici, vin iyo is uxilavi arseba,<br />
visac misdevdnen. <strong>arc</strong> is vici, marto<br />
iyo Tu Tanamzraxvelebic axldnen.<br />
ZaRlebs sxvanairi alRo <strong>da</strong> geSi<br />
aqvT, kosmiuri ynosva, _ rogorc ity-
10 - 23 dekemberi 2010<br />
o<strong>da</strong> grigol robaqiZe. es xiluli mTvaris<br />
gamo, Torem uxilavi bua an gudiani<br />
kaci me iq naR<strong>da</strong>d ar Semxvedria.<br />
mxolod erTxel vnaxe, savse mTvaris<br />
dros rogor Seicvalnen ZaRlebi. maT-<br />
Si maTze Zlierma, raRac pirvelyofilma<br />
gaiRviZa: droSebiviT ku<strong>da</strong>weulebi<br />
awrialdnen, nestoebs beravdnen,<br />
_ isunebodnen <strong>da</strong> are-mares<br />
ise awydebodnen, TiTqos adgils ver<br />
poulobeno (maSin momeCvena an ufro<br />
mivxvdi, rom TviTonac warmoudgenel<br />
energias asxivebdnen); raRac iseT uxilavs<br />
Wvretdnen, rac CvenTvis ar arsebobs,<br />
ara gvaqvs amis <strong>da</strong>naxvis niWi...<br />
magram bavSvebic xom zustad imas<br />
xe<strong>da</strong>ven, rasac Cven veRar vxe<strong>da</strong>vT, ve-<br />
Rar aRviqvamT, <strong>da</strong>gviClung<strong>da</strong> mxedveloba,<br />
<strong>da</strong>brmav<strong>da</strong> Cveni gonebis Tvali.<br />
ufro sworad, savalad sxva bilikebi<br />
amovirCieT; an<strong>da</strong>, ubralod <strong>da</strong>viviwyeT<br />
imdroindeli <strong>da</strong> axla Cvens<br />
realursa <strong>da</strong> irealurs Soris Cvenive<br />
gadebuli Slagbaumia; <strong>da</strong> or samyarosTan<br />
kavSiris <strong>da</strong>samyareblad, sakuTar<br />
TavTan un<strong>da</strong> waradgino saSvi,<br />
viza <strong>da</strong> sabuTebi. raxan bavSvobi<strong>da</strong>n<br />
gazr<strong>da</strong>s, didobas vexarbebiT <strong>da</strong> gvin<strong>da</strong>,<br />
rom ase iyos, maSin _ iyos, mainc<br />
verafers Secvli.<br />
(Tumca, sxva sinamdvilec arsebobs,<br />
roca realurica <strong>da</strong> irealuric erTmaneTSi<br />
iTqvifeba <strong>da</strong> fiqrob: _ mar-<br />
Tla iyo, Tu _ gamovigone!. <strong>da</strong> raxan<br />
Zalian xSirad ibnevi <strong>da</strong> gezareba `mexsierebis<br />
Zveli ZonZebis~ qeqva, maSin<br />
xels Caiqnev <strong>da</strong> SenTvis ityvi, _ erTi<br />
magis, iyos, rogorc aris, mainc verafers<br />
Sevcvli...)<br />
axla me zustad mxolod erTi rame<br />
vici: mwyemsebTan erTad gavlilma<br />
gzam, mwyemsurad cxovrebam, maTsaviT<br />
simartovem <strong>da</strong> gauTavebelma fiqrma,<br />
kidev yadorze <strong>da</strong> saduceze ga<strong>da</strong>svlam,<br />
wvimis qveS nabadSi Tu unabdod<br />
Zilma, zvavebma, nislma <strong>da</strong> Tovlma<br />
Zalian bevri momca; ufro meti momca,<br />
SemZina <strong>da</strong> maswavla, vidre auditoriebSi<br />
gatarebulma uamravma saaTma, _<br />
`Jelezni patokma~, `istmatma~,<br />
`diamatma~ <strong>da</strong> sxva jan<strong>da</strong>bebma...<br />
zemoT naTqvami gza mwyemsuri, dramatuli<br />
poeziaa, romelsac kvalSi<br />
<strong>da</strong>uRalavi, uZleveli mdevari udgas...<br />
mwyemsebi mkacri, sityvaZunwi <strong>da</strong><br />
pir<strong>da</strong>piri xalxia. aravis scalia<br />
reveransebisa <strong>da</strong> laqlaqisaTvis. Sarvals<br />
Tu gaavseb, ar moeridebaT, zomierebis<br />
farglebSi imas getyvian, rac<br />
saWiroa...<br />
koconTanac ki, vaxSmobisas, sa<strong>da</strong>c<br />
TiTqmis yvela a<strong>da</strong>mians laparakis saRerReli<br />
eSleba, iSviaTad momismenia<br />
mwyemsuri ambebi <strong>da</strong> istoriebi, maTi<br />
Tavga<strong>da</strong>savlebi. raRacnairad yvela<br />
Tavis fiqrSia Caxveuli. mTeli dRis<br />
nasiarulebi, Senc zedmetad <strong>da</strong>Rlili<br />
xar <strong>da</strong> Tanac irgvliv aliT ganaTebuli<br />
saxeebis gar<strong>da</strong>, yvelaferi Savia _<br />
kerZic, mTebic, mdinarec; <strong>da</strong> mTis<br />
gazafxulia <strong>da</strong> yovel dRe wvims <strong>da</strong><br />
civa; <strong>da</strong> wvimac <strong>da</strong> sicivec Savia <strong>da</strong><br />
TviTonac Savi <strong>da</strong> pirvelyofili xar;<br />
<strong>da</strong> roca varskvlavebs arqmev saxelebs,<br />
geCveneba, rom Sen gamoigone <strong>da</strong><br />
Seqmeni mTebic, mdinarec, sicivec; xiluli<br />
<strong>da</strong> uxilavi Rirebulebebi, _<br />
yvelaferi, razec xeli migiwvdeba <strong>da</strong><br />
rasac goni gikarnaxebs, _ uCveulo<br />
SegrZnebaa...<br />
vTqvi, mwyemsebi mkacri, pir<strong>da</strong>piri<br />
xalxia-meTqi. asea, naRdi kacebi arian,<br />
am sityvis pir<strong>da</strong>piri gagebiT. <strong>da</strong><br />
Senganac, mTaSi `xamad~ myofi kacisgan<br />
igives moiTxoven. amas, Tu tvinis namceci<br />
mainc gagaCnia, TviTon mixvdebi.<br />
Tu tviniT ver mixvdebi, sakuTari xelebi<br />
maleve migaxvedreben. ityvi: _<br />
RmerTo, maRalo! Cemi xelebi mwyemsis<br />
xelebs <strong>da</strong>emsgavsa!.. Tumca, sxvanairad<br />
<strong>arc</strong> SeiZleba iyos, aq samyaroc<br />
mkacria, pirvelyofili <strong>da</strong> moulodneli,<br />
_ yvela, yvelaferi saidumlos<br />
malavs, a<strong>da</strong>mianic, bunebac... yvelafris<br />
ganmkurnavi ki mainc maTi iumoria<br />
(romlis miRmac idumali samyaro<br />
imaleba), _ uSualoa <strong>da</strong> uboroto...<br />
literaturuli gazeTi<br />
Canawerebi<br />
7<br />
erTxel Zalian viwro xeobaSi <strong>da</strong>gvaRam<strong>da</strong>.<br />
cxvari <strong>da</strong>vabinaveT, kocons<br />
SemovusxediT <strong>da</strong> gawvim<strong>da</strong> kidec. oTxni<br />
viyaviT: noSre _ Cveni jgufis brigadiri<br />
(im epoqaSi ubrigadiroba ar<br />
gamodio<strong>da</strong>. sxvaTaSoris, am `wodebas~<br />
skeptikurad uyurebdnen mwyemsebic<br />
<strong>da</strong> am wodebis matarebelic. ra vici,<br />
me ase momeCvena.), gema, <strong>da</strong>To <strong>da</strong> me. sxvebi,<br />
_ arsena, gogola, mose <strong>da</strong> giorga<br />
CamogvrCnen. (mTa, iseve, rogorc<br />
quCa, moulodnelobebiTaa savse.) maT-<br />
Tan erTad <strong>da</strong>rCnen cxenebic <strong>da</strong> saer-<br />
To bargiT <strong>da</strong>tvirTuli virebic. Cven<br />
msubuqad <strong>da</strong>tvirTuli ori viri gvyav<strong>da</strong>.<br />
erTs uzarmazari Tujis qvabi, cotaodeni<br />
xemsi CvenTvis <strong>da</strong> aryis ganaxevrebuli<br />
tikWora mohqon<strong>da</strong>, meores<br />
_ ZaRlebisTvis gankuTvnili<br />
qumeliT savse tomrebi.<br />
Zveli kaltiT <strong>da</strong> mwyemsuri, qvaze<br />
gamomcxvari Zveli puriT vivaxSmeT.<br />
or-ori patara yanwi arayic ga<strong>da</strong>vkariT,<br />
_ wvim<strong>da</strong> <strong>da</strong> Zalian cio<strong>da</strong>.<br />
arayi ras gagvaTbob<strong>da</strong>, gaToSilebi <strong>da</strong><br />
gawuwulebi viyaviT. Tanac gemam, _ es<br />
wvima oxeria, dilamde ar ga<strong>da</strong>iRebso,<br />
<strong>da</strong>gvamSvi<strong>da</strong>. visxediT piriT cecxlisken<br />
<strong>da</strong> orTqli agvdio<strong>da</strong>. mere<br />
noSrem me <strong>da</strong> <strong>da</strong>Tos viris Teqebi mogvawo<strong>da</strong><br />
<strong>da</strong>sawolad. Teqebi ofliani iyo<br />
<strong>da</strong> viris sunad yar<strong>da</strong>. magram, Cemi<br />
azriT, a<strong>da</strong>mianis ofli bevrad ufro<br />
`aromatulia~, vidre pirutyvisa.<br />
Cvenc <strong>da</strong>vweqiT, aba, ra gveqna, gind ase<br />
<strong>da</strong>svelebulxar <strong>da</strong> gind, _ ise... noSre<br />
<strong>da</strong> gema cecxlTan <strong>da</strong>rCnen, me ki<br />
Tval<strong>da</strong>xuWuli viweqi <strong>da</strong> Tavs vityuebdi<br />
mZinavs-meTqi. xan<strong>da</strong>xan Tvals<br />
gavaparebdi, _ Sevxe<strong>da</strong>vdi, rogor<br />
eweodnen sigarets <strong>da</strong> cecxlSi apur-<br />
Wyebdnen. <strong>da</strong> raxan a<strong>da</strong>miani mainc<br />
`ZaRlia~, etyoba, mainc CameZina.<br />
_ e balRebi ar <strong>da</strong>gvicivdnen, kacoo!<br />
_ gamaRviZa noSres xmam. masac<br />
<strong>da</strong> gemasac buSlatebi gaexa<strong>da</strong>T <strong>da</strong><br />
cecxls umarjvebdnen, aTbobdnen,<br />
rogorc Cans, buSlatis `sabnebs~<br />
gvimzadebdnen. wamovfrindi, protestis<br />
marSic <strong>da</strong>vagugune, magram araferma<br />
ar gaWra:<br />
_ Sen mand gonT iyav, balRo! _<br />
fraza pe<strong>da</strong>gogis uryevi toniT iyo<br />
naTqvami, wyali ar gauvido<strong>da</strong>, _ Sen<br />
Tav me Camabares!..<br />
cxvari Zalian adre, dilis 4-5<br />
saaTze gaiSleba xolme. me ki im diliT<br />
muxlze ga<strong>da</strong>mtvreuli joxiviT viyavi.<br />
<strong>da</strong>Tosac arauSav<strong>da</strong>, iseTi saxe hqon<strong>da</strong>,<br />
advili safiqrelia, me rogori<br />
meqnebo<strong>da</strong>. <strong>da</strong>Toc <strong>da</strong> mec SeuTanxmeblad<br />
vmoqmedebdiT, Tumca qvecnobieri<br />
suliskveTeba mainc erTnairi<br />
gvqon<strong>da</strong>, _ qalaqeli, nebieri kacis<br />
uzneo sijiute. amitomac, vidre cxvars<br />
gavyvebodiT, jer safuZvliani<br />
<strong>da</strong>sveneba ga<strong>da</strong>vwyviteT.<br />
_ <strong>da</strong>geweviT! _ Cvenc imediani <strong>da</strong><br />
<strong>da</strong>mamSvidebeli sityvebiT <strong>da</strong>vemSvidobeT<br />
noSres <strong>da</strong> gemas. mwyemsebs maSin<br />
aRaraferi uTqvamT, ar ecalaT Cven-<br />
Tan dialogisTvis, _ miliardi cxvari<br />
iyo misaxedi (noSre saerTod ver<br />
iyo gunebaze, ori dRiT adre, lekebs<br />
kvici miabara Sesanaxad. saCuqrad<br />
erTi didi tomara qvamarilic wauRo.<br />
egeni cxenis xorcsa Wamen <strong>da</strong> meSinia,<br />
ar <strong>da</strong>klano, Tqva ukan mobrunebulma.<br />
javrob<strong>da</strong>. kvici zvavze <strong>da</strong>cur<strong>da</strong> <strong>da</strong><br />
sabralo gamudmebiT TrTo<strong>da</strong>, nebismier<br />
Cqamze krTebo<strong>da</strong>). Tanac bnelo<strong>da</strong><br />
<strong>da</strong> me ver wavikiTxe maTi TvalebiT<br />
gamoTqmuli azrebi <strong>da</strong> mravalSriani<br />
wina<strong>da</strong>debebi...<br />
kargad <strong>da</strong>visveneT me <strong>da</strong> <strong>da</strong>Tom <strong>da</strong><br />
gavuyeviT cxvar-mecxvaris uxsovari<br />
droi<strong>da</strong>n gaWril biliks. erTi gamyofi<br />
un<strong>da</strong> ga<strong>da</strong>gvevlo _ saduce _ <strong>da</strong><br />
mTaTuSeTsac CavexutebodiT. magram<br />
`RmerTi icino<strong>da</strong>~, _ saduceze kinaRam<br />
gaviyineT. Tov<strong>da</strong>, or nabijSi<br />
araferi Can<strong>da</strong>. Zalian vCqarobdiT,<br />
Tovli cxvris nakvalevs <strong>da</strong>farav<strong>da</strong>,<br />
<strong>da</strong>vikargebodiT <strong>da</strong> mxolod imedi, _<br />
rom mere, odesme, Cvens mumiadqceul<br />
sxeulebs vinme ipovi<strong>da</strong>, mecniereba<br />
Cvens asaks, epoqas, dros <strong>da</strong> sikvdilis<br />
mizezs <strong>da</strong>adgen<strong>da</strong>, _ migverekebo<strong>da</strong><br />
win, mTaTuSeTisken...<br />
jan<strong>da</strong>bas xumroba, nakvalevs<br />
vuyurebdiT <strong>da</strong> mivdiodiT. Zlieri<br />
qari qro<strong>da</strong> <strong>da</strong> Tov<strong>da</strong>. gzaze <strong>da</strong>vardnil<br />
cxvrebs vxvdebodiT, zogi gayinuli<br />
iyo, zogic _ cocxali, Tumca<br />
ukve agoniaSi, _ ver miaRwies mzes <strong>da</strong><br />
ialaRs. yvelgan TovliT <strong>da</strong>farul,<br />
yinulmokidebul ormoebs vawydebodiT.<br />
Rrma ara, magram sakmaod komfortuli<br />
iyo, _ ormo xom imisTvis<br />
arsebobs, rom masSi yinulovani okeane<br />
mdebareobdes, _ fexebic <strong>da</strong>gisvelos<br />
<strong>da</strong> Tan gasiamovnos kidec...<br />
bolos, rogorc iqna, gamovaRwieT<br />
`polarul wres~ <strong>da</strong> imwamsve mzemac<br />
gamoanaTa <strong>da</strong> Rrublebic ga<strong>da</strong>iyara.<br />
svelebi <strong>da</strong> gaToSilebi mzis gulze<br />
CamovjeqiT, me <strong>da</strong>nestianebuli Tambaqo<br />
gavabole <strong>da</strong> mivxvdi, _ `cxovreba<br />
ise grZeli ar ari~, rogorc<br />
meCvenebo<strong>da</strong>...<br />
mzem mogvTenTa, <strong>da</strong>Tos raRac idumali,<br />
netari Rimili <strong>da</strong>sTamaSeb<strong>da</strong><br />
bageze. Rimilis ar vici, magram <strong>da</strong>rwmunebuli<br />
var, rom mec Zalian sulelurad<br />
gamoviyurebodi. ase visxediT<br />
ori ganetarebuli arseba <strong>da</strong> mzes<br />
veTayvanebodiT, vidre mose ar <strong>da</strong>gvadga<br />
Tavs. jer vxe<strong>da</strong>vdi Tqven navals,<br />
mere <strong>da</strong>ikarga, Tovlma <strong>da</strong>fara <strong>da</strong> SevSindi,<br />
balRebs rame xo ar mouvi<strong>da</strong>T,<br />
gamovreke cxenebio, am sityvebiT mogvesalma<br />
<strong>da</strong> CamoqveiT<strong>da</strong>. didxans<br />
visxediT samiveni, vdumdiT, veweodiT<br />
<strong>da</strong> ase yofna gvsiamovneb<strong>da</strong>, raRac amaRelvebeli<br />
yovelTvis aris mdumare<br />
saubarSi...<br />
`ee, tialo TuSeTo!~ _ Tqva uceb<br />
mosem.<br />
ar vici, am frazis warmoTqmisas<br />
ras fiqro<strong>da</strong> es kaci, Tanac momeCvena,<br />
rom ufro amoiZaxa an amoixavla, vidre<br />
warmoTqva. me ki mis amoZaxilSi<br />
siamaye <strong>da</strong>vinaxe, mdinarec, mTebic <strong>da</strong><br />
nislebic, gavlili gzac <strong>da</strong> <strong>da</strong>karguli<br />
megobrebic; de<strong>da</strong>c, siyvarulic <strong>da</strong><br />
sev<strong>da</strong>c <strong>da</strong> samSobloc, warsulic <strong>da</strong><br />
momavalic, _ erT wamSi Caiqrola yvelaferma<br />
<strong>da</strong> gaqra...<br />
`omis dros avstriaSic viyavi... safrangeTSic,<br />
italiaSic...~ _ ver<br />
gaigebdi, mose Cven mogvmarTav<strong>da</strong>,<br />
Tavis Tavs elaparakebo<strong>da</strong>, cxenebs Tu<br />
mzes. jigri<strong>da</strong>n gaWirvebiT, nawyvetnawyvet<br />
amohqon<strong>da</strong> sityvebi. ~ra <strong>da</strong>mr-<br />
Ca iqi<strong>da</strong>n... samxedro <strong>da</strong> samoqalaqo<br />
saroskipoebi, biWebi sul iq <strong>da</strong>vdiodiT,<br />
eg iyo, meti araferi...<br />
gaoxrebuli iyo qveyana... erTxel Cemi<br />
tola biWi movkali, rom vTqva, ubralod-meTqi,<br />
ar viqnebi marTali... maSin<br />
ukve avstriaSi videqiT... <strong>da</strong>Wrili<br />
qali maxl<strong>da</strong>, qarTveli, <strong>da</strong>saviT myav<strong>da</strong>,<br />
kacoo... gavixede, viRac jariskaci<br />
modis viris taWkiT, gamexar<strong>da</strong>, <strong>da</strong>vuqnie<br />
xeli, vifiqre, am gogos taWkiT<br />
waviyvan-meTqi... iman kide, paSol na xui,<br />
tvaiu mat, aboix ubiu, vaSu mato! vintovka<br />
gadmoiRo <strong>da</strong> fexzec Seayena...<br />
mogvklav<strong>da</strong>, kacoo... maSin ukve ganukiTxaoba<br />
iyo... me avtomatic mqon<strong>da</strong>,<br />
ufro yoCaRic viyavi <strong>da</strong> <strong>da</strong>Wrili qalic<br />
mimyav<strong>da</strong> medpunqtSi, <strong>da</strong>vaswari, _<br />
iRbali Cemken iyo... mainc ar un<strong>da</strong> momekla,<br />
imis mere veRar visveneb... iq<br />
avstrieli qalic myav<strong>da</strong>, rom <strong>da</strong>vrCeniliyavi,<br />
saxl-karic meqnebo<strong>da</strong> <strong>da</strong><br />
simdidrec... ar gamiCer<strong>da</strong> guli <strong>da</strong><br />
<strong>da</strong>vbrundi... exla mwyemsi var... ee, tialo<br />
TuSeToo! ~_ isev amoiZaxa mosem...<br />
mwyemsebs omaloSi <strong>da</strong>vcildiT, Cveni<br />
gza aq iyofo<strong>da</strong>. me <strong>da</strong> <strong>da</strong>To Senaqo-<br />
Si mivdiodiT, cxvar-mecxvare _ piriqiTSi,<br />
gireviszeiTa binebSi. bolo<br />
Rame mosem, gemam, <strong>da</strong>Tom <strong>da</strong> me erTad<br />
gavatareT. gemas naxevari saxe aRar<br />
hqon<strong>da</strong>, _ Tqven rom <strong>da</strong>gcildiT,<br />
klde CamoiSala <strong>da</strong> sipis natexi momxv<strong>da</strong>o,<br />
_ agvixsna mSvi<strong>da</strong>d. TviTon, _<br />
viTomc araferi, me <strong>da</strong> <strong>da</strong>To ki Tvals<br />
ver vusworebdiT. duqanSi (romelsac<br />
eqstravagantuli saxeli ~kosmosi~<br />
erqva) viqeifeT <strong>da</strong> meduqne qosa iobamac<br />
iqve gagvaTevina Rame...<br />
nabadSi gaxveuli viweqi duqnis miwis<br />
iatakze <strong>da</strong> ver viZinebdi. TiTqos<br />
ga<strong>da</strong>veCvie Wers, kedlebs, binas. Tanac<br />
vemSvidobebodi mwyemsur yofas, _<br />
cxvar-mecxvares, nabadSi Zils <strong>da</strong> yvelafers,<br />
rac vnaxe <strong>da</strong> ukve gulic mwydebo<strong>da</strong>,<br />
_ vicodi, am gzas veRarasdros<br />
gavivlidi...<br />
_ xval, xvalzeiT piri ar <strong>da</strong>ibanoT!<br />
<strong>arc</strong> sasmeli <strong>da</strong>lioT! _ gvirCia<br />
<strong>da</strong>mSvidobebisas gemam..<br />
_ ratom<br />
_ iwvimebs! _ gemam cali TvaliT<br />
axe<strong>da</strong> cas. _ aba, gonT iyaviT!..<br />
`xval~ me <strong>da</strong> <strong>da</strong>Tom pirvel rigSi<br />
piri <strong>da</strong>vibaneT. mere Senaqos ga<strong>da</strong>Rma<br />
`boslebisken~ <strong>da</strong>veSviT <strong>da</strong> gzaSi mxedrebs<br />
ga<strong>da</strong>veyareT. saomari yiviliT<br />
miagelvebdnen mernebs diklosken.<br />
<strong>da</strong>gvinaxes, SeCerdnen <strong>da</strong> CamoqveiTdnen.<br />
abo <strong>da</strong> iorami erqvaT mxedrebs,<br />
jan-RoniT savse axalgazr<strong>da</strong> kacebi<br />
iyvnen, mxiarulebi <strong>da</strong> warmoudgenlad<br />
mTvralebi. an rogor ikavebdnen Tavs<br />
cxenebze!.<br />
_ gacnobisa un<strong>da</strong> <strong>da</strong>vlioT,<br />
Zmiswulo! _ abom rZis uzarmazari,<br />
aluminis bidoni CamoiRo cxeni<strong>da</strong>n<br />
(visac rZis bidonis xufi<strong>da</strong>n <strong>da</strong>ulevia,<br />
ueWelad <strong>da</strong>meTanxmeba, rom 250-300<br />
grami Tavisuflad Cadis am `sasmisSi~).<br />
arayi WaWisa iyo, ornaxadi <strong>da</strong><br />
Rv<strong>arc</strong>ofiviT <strong>da</strong>mangreveli. <strong>da</strong>axloebiT<br />
aT wuTSi gacnobisac <strong>da</strong>vlieT,<br />
cxvar-mecxvarisac <strong>da</strong> mTa-baris<br />
salocavebisac...<br />
<strong>da</strong>narCeni albaT, naTelia, _<br />
gawvim<strong>da</strong> <strong>da</strong> aTi dRe ga<strong>da</strong>uReblad,<br />
kokispirulad wvim<strong>da</strong>...<br />
mfarveli angelozebi<br />
TiTqmis yvela Cvengans hyavs<br />
mfarveli angelozebi, _ de<strong>da</strong>, meuRle,<br />
sxvebic...gansakuTrebuli yuradRebis<br />
centrSi maSin xar, roca `cu<strong>da</strong>d<br />
iqcevi~. mec (raxan a<strong>da</strong>miani var)<br />
xan<strong>da</strong>xan (Cemebis azriT, xSirad) cu<strong>da</strong>d<br />
viqcevi xolme. ra Tqma un<strong>da</strong>, Sens<br />
qmedebas sareabilitacio `samuSaoebi~<br />
mosdevs, anu saqmeSi mTeli ZaliT<br />
erTvebian mfarvelebi... neba miboZeT,<br />
detalurad ar aRvwero am `samuSaoebis~<br />
mTeli simZime. es CemTvis zedmetad<br />
mtkivneuli <strong>da</strong> <strong>da</strong>mangrevelia. erTxel,<br />
zustad aseT mdgomareobaSi, viweqi<br />
Tavze wafarebuli plediT <strong>da</strong> _<br />
Cemi megobris gamonaTqvams gavimeoreb,<br />
_ `martivad vkvdebodi~. am dros<br />
telefonma <strong>da</strong>reka, me mirekavdnen, magram<br />
(ar maxsovs, vin aiRo yurmili,<br />
de<strong>da</strong>m Tu rusikom) pasuxi mkacri <strong>da</strong><br />
kategoriuli iyo: _ gigis Zinavs, genacvale,<br />
<strong>da</strong> Tanac ar scalia!..<br />
me <strong>arc</strong> adgomis Tavi mqon<strong>da</strong>, <strong>arc</strong><br />
kamaTis <strong>da</strong> <strong>arc</strong> _ arafris. amitom,<br />
`martivad viZie~ Suri:<br />
ojaxSi axla sruli Stilia,<br />
yvelas vuyvarvar,<br />
mec yvela miyvars,<br />
vicxovrebT ase SexmatkbilebiT,<br />
vidre SemTxveva<br />
kvlav ar gamriyavs...<br />
mobi diki<br />
Cveni saxli mtkvris piras idga. es<br />
mdinare Cemi erT-erTi pirveli<br />
`cocxali organizmia~, romelic kargad<br />
maxsovs. miuxe<strong>da</strong>vad amisa, Tbilisis<br />
mtkvarSi mxolod erTxel <strong>da</strong>, isic<br />
SemTxveviT, vibanave.<br />
es Zveli misteriaa:<br />
sezonis bolo TamaSi movigeT moskovis<br />
`dinamosTan~ _ 3:1! Tu ar vcdebi,<br />
brinjaos adgili <strong>da</strong>vikaveT <strong>da</strong><br />
SedegiT kmayofili <strong>da</strong> madlieri<br />
gulSematkivrebi `nadkuroiSi~ SevikribeT.<br />
Cveni biWebis gundi<strong>da</strong>n mxolod<br />
me <strong>da</strong> nikuSa viyaviT wargzavnilebi.<br />
<strong>da</strong>narCenebi ucnobebi iyvnen,<br />
magram amas ar hqon<strong>da</strong> ga<strong>da</strong>mwyveti<br />
mniSvneloba, yvelani `sixarulis aRtacebiT<br />
aRvsilni~, aRtyinebulebi <strong>da</strong><br />
bolomde gaxarebulebi viyaviT. Sinaganad<br />
gvjero<strong>da</strong>, _ gaisad `dubloni~<br />
Cveni iqnebo<strong>da</strong>!..
8 literaturuli gazeTi<br />
Canawerebi 10 - 23 dekemberi 2010<br />
eh, sadRaa, maSindeli qarTveli<br />
kaci! warmoidgineT: _ `moskovskaia<br />
osobaia~ _ yuTebiT, baris-piva _ kasrebiT,<br />
sosisis, Sebolili Tevzis <strong>da</strong><br />
neknebis zvinebi <strong>da</strong> mTagrexilebi; `kosmosis~<br />
<strong>da</strong> `kolxeTis~ ca<strong>da</strong>vardnili<br />
koconebi, sicili <strong>da</strong> Rrianceli, xvevna-kocna,<br />
SeZaxilebi <strong>da</strong> gabzaruli<br />
simRerebi; CaxCaxa sinaTle <strong>da</strong> gaTlili<br />
<strong>da</strong> galiclicebuli CaisWiqebi,<br />
madliani dedisgineba <strong>da</strong> gamtyvral<br />
`matrosebs~ Soris CaWedebuli mimtani<br />
gogoebi... eeh, <strong>da</strong>locvilo maSindelobav!..<br />
me <strong>da</strong> nikuSac ismailis msgavsad, am<br />
ekipaJs vekuTvnodiT. Cveni sulebis<br />
amoZaxilic Wers awydebo<strong>da</strong>, imsxvreo<strong>da</strong><br />
<strong>da</strong> mere, saerTo RriancelTan<br />
Serwymuli, `nadkurois~ gmirul simfonias<br />
qmni<strong>da</strong>.<br />
mtkvari ki iqve, pir<strong>da</strong>pir <strong>da</strong> duqnis<br />
qveSac miedinebo<strong>da</strong>. misi xmac Cvensas<br />
uerTdebo<strong>da</strong>, isic gaxarebuli <strong>da</strong><br />
kmayofili Can<strong>da</strong>, galaRebuli mRero<strong>da</strong><br />
<strong>da</strong> gvamxneveb<strong>da</strong>, _ gaisad oqro<br />
naR<strong>da</strong>d Cvenia, amas wyali ar gauvao!..<br />
periodulad, 3-4 kaciani jgufi<br />
gareT gadio<strong>da</strong>, _ sufTa haeris Casaylapad<br />
<strong>da</strong> `sulis mosaTqmelad~. ukan<br />
axali energiiT <strong>da</strong>muxtulebi brundebodnen<br />
_ ufro Tavisuflebi, amayebi<br />
<strong>da</strong> xmamaRalni...<br />
magram yvelanair, TviT uqalebo<br />
bakqanaliasac gaaCnia sazRvari. <strong>da</strong>rbazi<br />
nel-nela <strong>da</strong>cariel<strong>da</strong>. Cvenc wasvla<br />
ga<strong>da</strong>vwyviteT, oRond aRar maxsovs,<br />
gareT risTvis gavediT, _ <strong>da</strong>carielebul<br />
<strong>da</strong>rbazSi SemoWrili sevdis<br />
gamo Tu sufTa haeris Casaylapad. me<br />
mainc mgonia, mdinare mogvenatra. aba,<br />
miTxariT, ra Seedreba mSobliuri mdinaris<br />
RamiT Tvalierebas: _ mzera<br />
<strong>da</strong>bindulia, garemo _ sufTa, Sesabamisi,<br />
mdinare _ kamkama, aromatuli <strong>da</strong><br />
qalaqi _ 1000 mzis elvarebiT anTebuli...<br />
Tanac zamTrispiria, mdinares<br />
qari moaqvs, riye svelia <strong>da</strong> Seni qur-<br />
Tukic (ratomRac) megobris saCvenebeli<br />
TiTis sakidze kidia...<br />
im civi RamiT, mdinareSi banaoba<br />
naR<strong>da</strong>d ar Sedio<strong>da</strong> Cven gegmebSi. magram<br />
vibanaveT, movaxerxeT <strong>da</strong> es aris<br />
mTavari. wyalSi rogor `SevediT~, sul<br />
sxva Temaa, uinteresoa <strong>da</strong> ar <strong>da</strong>gRliT<br />
amis gaxsenebiT... Tumca, ratomac ara...<br />
me <strong>da</strong> nikuSa mdinareSi Casxmul betonze<br />
videqiT. nikam curva ar ico<strong>da</strong><br />
<strong>da</strong> Cven swored curvis stilebs<br />
varCevdiT, _ nebismier TeoriaSi magari<br />
iyo Cemi megobari. eg ki ara, roca<br />
moulodnelad <strong>da</strong> Zalian ostaturad<br />
ga<strong>da</strong>eSva TaviT mdinareSi, aRtacebisgan<br />
Sevyvire kidec. nikuSa erT wamSi<br />
gaitaca <strong>da</strong> <strong>da</strong>karga dinebam. me ise ostaturad<br />
ar gamomivi<strong>da</strong>, _ fexi<br />
gamisxlta <strong>da</strong> gverdulad Caven<strong>arc</strong>xe<br />
noembris yinulovan wyalSi. instiqturad<br />
movtrialdi <strong>da</strong> napirisken gamovcure,<br />
kidev kargi, or metrSi iyo.<br />
RvTis nebiT, kargad vcurav, advilad<br />
gavumklavdi dinebas. Tanac wyali restornis<br />
SuqiT iyo ganaTebuli, _ yvelaferi<br />
Can<strong>da</strong>. gamocurviT ki gamovcure,<br />
magram zeviT veRar amovedi,<br />
_ im oxer betons slikina laminaria<br />
mosdebo<strong>da</strong>, agreTve zRvis kombosto,<br />
mtkvris aqtinia <strong>da</strong> wyalqveSa florisa<br />
<strong>da</strong> faunis CemTvis ucnobi warmomadgenlebic...<br />
napirTan vfarTxalebdi<br />
yinulovan wyalSi <strong>da</strong> mis bina<strong>da</strong>rT<br />
vebrZodi. pirSi mtkvris mSobliur,<br />
Seu<strong>da</strong>rebel <strong>da</strong> ganumeorebel gemos<br />
vgrZnobdi <strong>da</strong>, merwmuneT, mxolod<br />
brazi mamoZraveb<strong>da</strong> <strong>da</strong> maxrCob<strong>da</strong>, sxva<br />
araferi...<br />
mere viRac mouaxlov<strong>da</strong> napirs <strong>da</strong><br />
xeli gamomiwo<strong>da</strong>.<br />
_ qveviT TavTxelia, Zmao... ufals<br />
vyvarebivar, ga<strong>da</strong>marCina...<br />
_ nikuS, Sena xar, biWo!. me ukve<br />
kaspiis zRvaSi megone...<br />
bolos erTiani ZalisxmeviT,<br />
rogorc iqna, amovfarTxaldi, ufro<br />
sworad, amovsrialdi napirze. mere<br />
suli moviTqvi <strong>da</strong> mdinares giorgi<br />
erisTavis cnobili poeturi fraziT<br />
mivmarTe: -_ mtkvaro, mdinarev Cemis<br />
mamulis!..<br />
maSin manqanas vin gagviCereb<strong>da</strong>,<br />
`fufunebis sagani~ gaxl<strong>da</strong>T. Tanac<br />
ga<strong>da</strong>rCenili <strong>da</strong> sveli (Tun<strong>da</strong>c `brinjaosmflobeli~)<br />
matrosebis bedi vis<br />
aaRelveb<strong>da</strong>. fexiT <strong>da</strong>vadeqiT sabur-<br />
Talosken mimaval yinulovan gzas <strong>da</strong>,<br />
rogorc Semdeg gamoirkva, oriveni<br />
aleqsandre yazbegis sityvebze<br />
vfiqrobdiT: _ rom, kaci tanjvisTvis<br />
aris gaCenili...<br />
me kidev ra miWir<strong>da</strong>, `iqve~,<br />
gepeisTan vcxovrobdi, nikuSa _ nucubiZis<br />
quCis bolo gaCerebasTan... im<br />
RamiT ase <strong>da</strong>vcildiT erTmaneTs.<br />
diliT de<strong>da</strong>Cemis siyvaruliT gamTbarma<br />
sityvebma gamaRviZa, _ erTi nasvami<br />
movi<strong>da</strong>, meore <strong>da</strong>mxrCvalio, _<br />
<strong>da</strong>qals telefoniT acnob<strong>da</strong> saqmis vi-<br />
Tarebas...<br />
mZimed, gaWirvebiT gavaxile Tvali.<br />
Cemi logini mtkvrispira riyed<br />
qceuliyo: _ lami, kenWebi, pawawina<br />
kiborCxalebi, lokokinebi... saxeze<br />
zRvis kombostos niRabi medo, bali-<br />
Sis qveS loqos eZina, m<strong>arc</strong>xena iRlia-<br />
Si cimori qviriTob<strong>da</strong>, fexis TiTebTan<br />
xramulis lifsitebi <strong>da</strong>navardobdnen...<br />
ase mivxvdi, rom <strong>da</strong>mxrCvali<br />
swored me viyavi...<br />
ravaxar<br />
es kaci TiTqmis yovel dRe mxvdebo<strong>da</strong><br />
<strong>da</strong> didi xnis unaxaviviT mekiTxebo<strong>da</strong>:<br />
_ rava xar, biWo, sad deikarge!.<br />
gamitraka saqme.<br />
erTxel otia paWkoriasTan viyavi<br />
`ciskarSi~, iqac Semovi<strong>da</strong> <strong>da</strong> isev: _<br />
rava xar... <strong>da</strong> a. S.<br />
_ aba, ra giTxra, Cemo ravaxar,<br />
qalaqi Zalian didia-meTqi... _ rac<br />
SeiZleba mSvi<strong>da</strong>d vupasuxe.<br />
ravaxarma cota xans miyura, mere<br />
otias miubrun<strong>da</strong>, _ xe<strong>da</strong>v, ra kargad<br />
mipasuxao...<br />
me ar vici, kargad vupasuxe Tu cu<strong>da</strong>d,<br />
yvelanairad vcdilobdi, otias<br />
Cemi gaRizianeba ar SeemCnia.<br />
_ kargi, biWo, ra <strong>da</strong>gemarTa, _<br />
miTxra misi wasvlis Semdeg otiam, _<br />
ver xe<strong>da</strong>v, isev maxaraZeSi gonia Tavi...<br />
buebi <strong>da</strong> qimerebi<br />
bavSvobaSi TiTqmis yvelas hyavs sakuTari<br />
qimera, monstri Tu urCxuli.<br />
romlisac eSinia, mis `<strong>da</strong>naxvaze~ krTeba<br />
<strong>da</strong> feTdeba <strong>da</strong> TiTqmis jera kidec,<br />
rom is naRdia, realuria; aqvea, kars<br />
miRma xelis erT gawvdenazea. vfiqrob,<br />
swored amitomac ver eSveba <strong>da</strong> yovel<br />
Rame mouTmenlad elodeba mis gamoCenas.<br />
vici es me, odesRac gamovcade.<br />
amas axla CemTvis adrenalinis abstinencia<br />
hqvia...<br />
me gvian gavicani (maTive monayoli<strong>da</strong>n)<br />
Cemi megobrebis <strong>da</strong>berebuli<br />
qimerebi: nair-nairi bua Tu traqtoriZia,<br />
gudiani kaci raJdena Tu de<strong>da</strong>beri<br />
almasa (me Tu mkiTxav, ufrosebs<br />
udidesi Rvawli miuZRviT am urCxulebis<br />
Seqmna-ganviTareba-CamoyalibebaSi).<br />
am etiudSi msgavsi sizmrebi <strong>da</strong><br />
qimerebi min<strong>da</strong> gavixseno...<br />
mec myav<strong>da</strong> qimera, oRond Cemi<br />
Zalian efemeruli, myife <strong>da</strong> msxvrevadi<br />
iyo (es sulac ar niSnav<strong>da</strong>, rom kargad<br />
aRzrdili <strong>da</strong> keTilSobili gaxl<strong>da</strong>T)<br />
<strong>da</strong> saxelic ar erqva. ar Wirdebo<strong>da</strong>.<br />
is RamiT momeaxlebo<strong>da</strong> xolme,<br />
xan magidis kideze ij<strong>da</strong>, xanac oTaxis<br />
kuTxi<strong>da</strong>n miTvalTvaleb<strong>da</strong>. SeeZlo<br />
erTdroulad ramdenime adgilas Casafrebuliyo<br />
an romelime sagnis forma<br />
mieRo, _ fantaziis niWi momadlebuli<br />
hqon<strong>da</strong>. magram yvelaze Zalian Cemi<br />
sawolis qveS uyvar<strong>da</strong> wola. zustad<br />
Cem pozaSi iwva <strong>da</strong> melodebo<strong>da</strong>, rodis<br />
gavinZreodi. usasrulo lodini SeeZlo,<br />
sikvdilamde, bolomde <strong>da</strong> bolos<br />
iqiTac. me ganZreva ar SemeZlo, mekrZalebo<strong>da</strong>,<br />
gatrunuli <strong>da</strong> sabanSi gaxveuli<br />
un<strong>da</strong> vwoliliyavi (mxolod saxe<br />
miCan<strong>da</strong>. saxeze Sexeba ki qimeras ekrZalebo<strong>da</strong>),<br />
radgan es oxeri qimera Cems<br />
nebismier moZraobaze imsxvreo<strong>da</strong>. amas<br />
ki didi ubedureba mosdev<strong>da</strong>. aseTi iyo<br />
saerTo wesi <strong>da</strong> mec meSino<strong>da</strong> am wesis<br />
<strong>da</strong>rRvevis.<br />
Zalian didxans ar mtoveb<strong>da</strong> <strong>da</strong><br />
mawvaleb<strong>da</strong> es xilva. iqamde, vidre am<br />
xilvis msgavsi, TiTqmis zusti aRwera<br />
(oRond aTasjer ukeT moTxrobili) ar<br />
Semxv<strong>da</strong> ediSer yifianTan (ra <strong>da</strong>samalia,<br />
gamexar<strong>da</strong>, marto ar vyofilvar<br />
qimerasTan brZolaSi). ukve mozrdili<br />
viyavi <strong>da</strong> vicodi, rom qimerebis dro<br />
wavi<strong>da</strong>. Tu RamiT mainc momeaxlebo<strong>da</strong>,<br />
sve<strong>da</strong>Sretili <strong>da</strong> uRono modio<strong>da</strong>,<br />
TviTonac aRar sjero<strong>da</strong> sakuTari<br />
Tavisa, _ advili iyo masTan gamklaveba...<br />
magram mainc ar msiamovneb<strong>da</strong> misi<br />
mosvla, urTierToba, saubari...<br />
axla kargad vici, pirvelad rodis<br />
gamoCn<strong>da</strong> <strong>da</strong> rogor <strong>da</strong>imkvidra Cem<br />
cxovrebaSi adgili. axla misi saxelic<br />
vici, _ SiSi erqva...<br />
maSin CuRureTSi, mtkvarze ga<strong>da</strong>kidebul<br />
xis Zvelebur saxlSi vcxovrobdiT.<br />
mTeli saxli gliciniis<br />
ulamazes `mavTulxlarTebSi~ iyo gaxveuli.<br />
Cven fligels Jamisgan ganacrisfrebuli<br />
xis rikulebiani, aucilebeli<br />
aivanic ertya. muxranis <strong>da</strong><br />
voroncovis xidebs Soris moqceuli<br />
gemi-saxli mTawmin<strong>da</strong>s uyureb<strong>da</strong>. aq<br />
`ubralo~ (martivs ar vgulisxmob),<br />
xalxi cxovrob<strong>da</strong>. ezo Tbilisuri iyo,<br />
saerTo, internacionaluri, Wiric <strong>da</strong><br />
lxinic erTi hqon<strong>da</strong>T. eh, didi beladis<br />
sikvdiliT gamowveuli el<strong>da</strong>c jer<br />
isev alisfer, erTian iarad aCn<strong>da</strong> maT<br />
sulebs...<br />
Cemi pirveli samyaroc eg iyo, _<br />
sanapiro, metexi, xidebi, mTawmin<strong>da</strong>...<br />
Cven win sanapiroze asfalts agebdnen.<br />
TiTqmis yovelTviuri paradis mere,<br />
jari <strong>da</strong> sabrZolo teqnika sanapiro-<br />
Ti ubrundebo<strong>da</strong> mSobliur keras, _<br />
sanaxaoba Zalian STambeW<strong>da</strong>vi iyo. ise<br />
ra dReebSi, TiTo-orola manqanac Caizuileb<strong>da</strong>,<br />
<strong>da</strong>Tvla SeiZlebo<strong>da</strong>, gasar-<br />
Tobi <strong>da</strong> sulieri sazrdo naR<strong>da</strong>d ar<br />
makl<strong>da</strong>. Tanac voroncovis moe<strong>da</strong>nze<br />
rusulenovan sabavSvo baRSi <strong>da</strong>vdiodi.<br />
jgufSi mxolod me <strong>da</strong> Cemi ebraeli<br />
Zmakaci <strong>da</strong>To viyaviT qarTvelebi, _<br />
rusi, somexi <strong>da</strong> qurTi bavSvebiT iyo<br />
gaZeZgili iqauroba. `Áåæèò ñîëäàò, áåæèò<br />
ìàòðîñ...~ _ meti araferi maxsovs iq<br />
naswavli cnobili leqsi<strong>da</strong>n...<br />
im dros Cemi `matarebeli~ papaCemi<br />
iyo. nawvalebi, mkacri <strong>da</strong> <strong>da</strong>Rlili <strong>da</strong>,<br />
rogorc maSin meCvenebo<strong>da</strong>, ucnauri<br />
kaci. ucnauri imitom, rom erTi cicqna<br />
Rlaps lamis mTeli Tbilisi fexiT<br />
Semomatara: feTxaini <strong>da</strong> nariyala,<br />
sioni, mei<strong>da</strong>ni <strong>da</strong> sinagoga, botanikuri...<br />
ra vici, TiTqmis yvelaferi<br />
manaxa... stalinis `grandiozuli~ Zeglis<br />
demontaJsac <strong>da</strong>maswro <strong>da</strong> Zveli<br />
qarvaslis <strong>da</strong>ngrevasac. `kargad <strong>da</strong>imaxsovre!~<br />
_ metyo<strong>da</strong> xolme. erTxel<br />
qaSveTSi mRvdelmTavris <strong>da</strong>krZalvazec<br />
ki wamiyvana. ra Tqma un<strong>da</strong>, nanaxi<br />
di<strong>da</strong>d ar maintereseb<strong>da</strong>, balRi<br />
viyavi <strong>da</strong> sxva vnebebi mqon<strong>da</strong>. Tumca<br />
qvecnobierad <strong>arc</strong> vaprotestebdi, _<br />
bavSvi gasarTobs nebismier saganSi<br />
poulobs. mec `mTeli ZaliT~ verTobodi,<br />
_ ase megona... magram gaseirneba,<br />
dRis `programaSi~ Sedio<strong>da</strong>. me ki<br />
ufro papaCemis Ramis saubrebi miyvar<strong>da</strong>.<br />
es ar iyo iavnanuri an<strong>da</strong> Zilispiruli<br />
zRaprebi. Cven ojaxSi sagnebs,<br />
movlenebs, a<strong>da</strong>mianur Rirebulebebs<br />
(bavSvebisTvisac ki) Tavisi saxeli erqva,<br />
mTvares _ mTvare, kaxpas _ kaxpa<br />
<strong>da</strong> kacsac _ kaci...<br />
papa aivanze, muxlze <strong>da</strong>misvam<strong>da</strong><br />
xolme <strong>da</strong> mesaubrebo<strong>da</strong>. magari mTxrobeli<br />
iyo <strong>da</strong> Cem bavSvur, yovlad warmoudgenel<br />
SekiTxvebsac Zalian seriozulad<br />
pasuxob<strong>da</strong>. genialuri saRamoebi<br />
gvaqvs gatarebuli: Cven win mtkvari<br />
miedinebo<strong>da</strong>, pir<strong>da</strong>pir mTawmin<strong>da</strong><br />
idga, caze varskvlavebi moZraobdnen,<br />
sadRac mTebSi yinuli dnebo<strong>da</strong> <strong>da</strong><br />
ucnobi mdinare iReb<strong>da</strong> saTaves; vulkanebi<strong>da</strong>n<br />
lava ifrqveo<strong>da</strong> <strong>da</strong> pompei<br />
iRupebo<strong>da</strong>, veSapi isev elo<strong>da</strong> ionas <strong>da</strong><br />
camcums Zveli vali isevhqon<strong>da</strong> gasastumrebeli...<br />
xan<strong>da</strong>xan mTawmin<strong>da</strong>ze veeberTela,<br />
JRali <strong>da</strong> sruli mTvare zustad<br />
anZasa <strong>da</strong> restornis SuaSi <strong>da</strong>jdebo<strong>da</strong><br />
<strong>da</strong> am saubrebs ufro idumals<br />
xdi<strong>da</strong>. ar vici, me gavizarde Tu mTvare<br />
<strong>da</strong>patarav<strong>da</strong>, im saRamoebis mere ase-<br />
Ti didi <strong>da</strong> metyveli mTvare TbilisSi<br />
aRarasdros minaxavs...<br />
maSin gavige, rom samyaro usasruloa,<br />
rom de<strong>da</strong>miwa mrgvalia <strong>da</strong> mTvare<br />
uhaero, rom arsebobs talRa cunami,<br />
rom iyvnen Zmebi _ abeli <strong>da</strong> kaeni, rom<br />
arsebobs qali <strong>da</strong> kaci <strong>da</strong> siyvaruli,<br />
rom RmerTi arsebobs, `oRond ar Cans~,<br />
<strong>da</strong> rom a<strong>da</strong>miani sakuTari sulis kapitania...<br />
me vismendi ambebs <strong>da</strong> meSino<strong>da</strong> <strong>da</strong><br />
ratomRac ugonod mecodebo<strong>da</strong> papac<br />
<strong>da</strong> sakuTari Tavic. vici, risic meSino<strong>da</strong>,<br />
_ samyaros idumali sidiadis,<br />
misi amoucnobi saidumlosi <strong>da</strong> yvelafris,<br />
rasac <strong>da</strong> visac suli gaaCnia.<br />
swored maSin mivaqcie yuradReba samyaros<br />
burusiT <strong>da</strong>farul saSos, umar-<br />
Tav <strong>da</strong> bnel kuTxeebs, sai<strong>da</strong>nac a<strong>da</strong>mianis<br />
fantazia, warmosaxva <strong>da</strong> aTasi sxva<br />
jan<strong>da</strong>ba gamodis. sakuTari Tavi pawawina<br />
lifsitad warmomedgina <strong>da</strong><br />
mecodebo<strong>da</strong>, vxvdebodi, _ `roca didi<br />
gavizrdebodi~, mainc araferi Seicvlebo<strong>da</strong>...<br />
a<strong>da</strong>mianebs Soris erT-erTi `aralifsita~<br />
papaCemi iyo, Cemi maSindeli<br />
sulieri xetialebis mTavari gmiri.<br />
ukve vicodi, _ amqveyni<strong>da</strong>n wasvla<br />
elo<strong>da</strong> <strong>da</strong> amitomac mecodebo<strong>da</strong>. magram<br />
misi sikvdiliT <strong>da</strong>dgmul tragediaSi,<br />
mec vmonawileobdi, anu marto<br />
vrCebodi. es ki tragedias aTmagad<br />
amZafreb<strong>da</strong> <strong>da</strong> gulis tkivilTan er-<br />
Tad, sinanulis grZnobasac miCen<strong>da</strong> <strong>da</strong><br />
mangrev<strong>da</strong>...<br />
yvelaze Zalian, uxsovar dros Camovardnili,<br />
uzarmazari meteoritis<br />
ambavi maRelveb<strong>da</strong>. rogor Caeca gavarvarebuli,<br />
kosmosuri sxeuli taigaSi,<br />
gaCn<strong>da</strong> cecxli, ga<strong>da</strong>iwva tye, <strong>da</strong>Sra<br />
mdinareebi <strong>da</strong> ga<strong>da</strong>Sendnen mamontebi<br />
<strong>da</strong> dinozavrebi... rac yvelaze mTavaria,<br />
iyo didi miwisZvra <strong>da</strong> gaibzara<br />
mTawmindis qedic...<br />
im meteorits Semohyva Cemi qimerac.<br />
imdenjer <strong>da</strong>mesizmra meteoritis<br />
vardna, imdenjer <strong>da</strong>eca `Cemi~ meteoriti<br />
de<strong>da</strong>miwas, rom mis gareSe Zili<br />
warmoudgeneli meCvenebo<strong>da</strong>. bolos,<br />
yovlad utifrad <strong>da</strong> usindisod,<br />
pir<strong>da</strong>pir mTawmindis qedze ecemo<strong>da</strong>,<br />
etyoba, eSora taigis gauvali tyeebi...<br />
qimerasac meti ra undo<strong>da</strong>, fer-xorcic<br />
Seisxa, `ganuyrelis~ statusic<br />
<strong>da</strong>imkvidra <strong>da</strong> naTesaviviT Camisaxl<strong>da</strong><br />
kidec binaSi...<br />
didi xnis mere anu am zafxuls, sxva<br />
mniSvnelovan ambebTan erTad meteoritis<br />
ambavic movuyevi Cem SviliSvils.<br />
Cvenc aivanze visxediT, sai<strong>da</strong>nac ezo<br />
<strong>da</strong> mTawmindis qedis kudi moCans. aq<br />
gviyvars xolme Camojdoma <strong>da</strong> saubari.<br />
rogorc Cans, ambavi zedmetad STambe-<br />
W<strong>da</strong>vi aRmoCn<strong>da</strong> misTvis. amas winaT ase<br />
miTxra, ici, gigi, yovel Rame erTi <strong>da</strong><br />
igive sizmari mesizmreba, viTom, meteoriti<br />
vardeba <strong>da</strong> mTaze ecema... romel<br />
mTaze-meTqi, SevekiTxe. ai, imaze, _<br />
xeli mTawmindis qedisken gaiSvira, _<br />
vardeba <strong>da</strong> feTqdeba...<br />
merwmuneT, Cemi bavSvobisdroindeli<br />
sizmari, misTvis naR<strong>da</strong>d ar momiyolia.
10 - 23 dekemberi 2010<br />
<strong>da</strong>lila bedianiZe<br />
<strong>da</strong>sasruli<br />
cikli<strong>da</strong>n `leqsebi maqsze~<br />
rogorc gakveTilze <strong>da</strong>gvianebuli moswavle,<br />
rogorc TviTmfrinavze <strong>da</strong>gvianebuli mgzavri,<br />
me vdgavar karTan<br />
<strong>da</strong> mamZimebs sinanuli –<br />
rad ver movaswari, rad ver mivuswari,<br />
iqneb ga<strong>da</strong>merCina Cemi <strong>da</strong> Seni siyvaruli, maqs,<br />
iqneb ar iyo gvian<br />
<strong>da</strong> Sen – ucxoeli – moSinaurebul vefxvs hgavdi,<br />
romelsac galia aRar Wirdebo<strong>da</strong>,<br />
imdenad emorCilebo<strong>da</strong> siyvaruls <strong>da</strong> megobrobas.<br />
samagierod, me gavvelurdi.<br />
gaiRviZes CemSi tyeebma,<br />
gaiRviZes CemSi zRvebma,<br />
gaiRviZa CemSi cam<br />
<strong>da</strong> xmeli dReebi ise gamovamtvrie,<br />
kedeli ar SerCenia Cems galias.<br />
Cven rom wesrigis galiebSi vsxedvarT<br />
<strong>da</strong> yoveldRe aTasi akrZalva gvispobs sunTqvas<br />
<strong>da</strong> roca galias gamovamtvrevT, ukve gviania.<br />
rogorc gakveTilze <strong>da</strong>gvianebuli moswavle,<br />
Sens gverdiT aRar <strong>da</strong>viSvebi<br />
literaturuli gazeTi<br />
<strong>da</strong> Sen ki ar ici, rom <strong>da</strong>vagviane <strong>da</strong> mainc meli, maqs!<br />
<strong>da</strong>velodoT Semdeg gakveTils!<br />
Tumca jer adrea <strong>da</strong> skolis derefans vawydebi,<br />
rogorc galiis kedlebs.<br />
* * *<br />
o, imediviT gvalvaSi wvim<strong>da</strong>...<br />
jer ar Sexsnia cas oTxi kibe.<br />
wvimis grZel fexze Cans Rrublis win<strong>da</strong>,<br />
kabaze mTvare mouCans jibed.<br />
xan momTabare, xan – saxleuli<br />
wvima moJonavs Cems <strong>da</strong>mfrTxal sulSic.<br />
me <strong>da</strong>vasvele cremliT rveuli<br />
<strong>da</strong> cremliT vwerdi, ca iyo quSi.<br />
<strong>da</strong> furclebiviT vfantavdi Rrublebs,<br />
sa<strong>da</strong>c ewera momavlis gegma<br />
<strong>da</strong> ver mitev<strong>da</strong> cis Tbili ube,<br />
moulodnelad <strong>da</strong>maty<strong>da</strong> delgma.<br />
me vkiTxulobdi mzis nawers caze,<br />
elav<strong>da</strong> asi oqros kalami.<br />
mec Cemi vwere, mec Cemi vxaze,<br />
vanTe leqsebi, rogorc walami.<br />
o, imediviT gvalvaSi wvim<strong>da</strong>,<br />
oRond is wvima ar masveleb<strong>da</strong>.<br />
iseTi wvima movides min<strong>da</strong>,<br />
rom mze wavides <strong>da</strong>sasveneblad.<br />
giambobT, qalebo<br />
poezia 9<br />
giambobT, rogor Semiyvar<strong>da</strong> – qalebo <strong>da</strong>!<br />
jer Tvalebi <strong>da</strong>vinaxe – qalebo <strong>da</strong>!<br />
<strong>da</strong>vuxvedre Cemi Tvalebi – qalebo <strong>da</strong>!<br />
rogorc setyvas – qva – qalebo <strong>da</strong>!<br />
mere Rimili <strong>da</strong>vinaxe – qalebo <strong>da</strong>!<br />
hgav<strong>da</strong> xmlis sicils – qalebo <strong>da</strong>!<br />
xmliT <strong>da</strong>WriliviT Tavbru <strong>da</strong>mesxa – qalebo <strong>da</strong>!<br />
Sevtortmandi, rogorc xe – qariSxalSi<br />
– qalebo <strong>da</strong>!<br />
misma laparakma wamiRo – qalebo <strong>da</strong>!<br />
rogorc niaRvarma nafoti wvimaSi – qalebo <strong>da</strong>!<br />
lamazi iyo xativiT – qalebo <strong>da</strong>!<br />
keTili iyo RmerTiviT - <strong>da</strong>!<br />
mZivi maCuqa <strong>da</strong> ra mZivi – qalebo <strong>da</strong>!<br />
giSris gulebi iyo asxmuli – qalebo <strong>da</strong>!<br />
oci guli <strong>da</strong>vTvale – qalebo <strong>da</strong>!<br />
oc<strong>da</strong>meerTe Cemi guliao – miTxra, – qalebo <strong>da</strong>!<br />
sul Tan atareo, miTxra – qalebo <strong>da</strong>!<br />
sul SenTan viqnebio, miTxra – qalebo <strong>da</strong>!<br />
saxeli ar uTqvams Tavisi – qalebo <strong>da</strong>!<br />
samyofeli ar uTqvams Tavisi – qalebo <strong>da</strong>!<br />
guli mogiyvanso CemTan, miTxra – qalebo <strong>da</strong>!<br />
mivdivar, saiTac guli mimiwevs – qalebo <strong>da</strong>!<br />
giambeT, rogor Semiyvar<strong>da</strong> – qalebo <strong>da</strong>!<br />
Tu veRar gnaxeT, icodeT es ambavi – qalebo <strong>da</strong>!<br />
momigonebdeT <strong>da</strong>ubruneblad wasuls – qalebo <strong>da</strong>!<br />
geno kalandia * * *<br />
<strong>da</strong>sasruli<br />
* * *<br />
ara, o, ara! sul aRar mikvirs,<br />
aseTi ritmi axali yofis,<br />
rogorc aprilSi <strong>da</strong>saklav Tikans,<br />
me erTi bRuja balaxic myofnis.<br />
mzeze viqnebi Tu buxris axlos,<br />
mec vu<strong>da</strong>rajeb am cas <strong>da</strong> mindors,<br />
rom sikvdilamde kargic <strong>da</strong> glaxac, -<br />
sul kurtaniviT vzido <strong>da</strong> vzido.<br />
doqiT, xeladiT <strong>da</strong>vidgam Rvinos<br />
<strong>da</strong> vadRegrZeleb Zvirfasi jamiT<br />
miwas, romelic Zvelia ise,<br />
rogorc saxeli dRisa <strong>da</strong> Ramis.<br />
Tqven rom eulad ar igrZnoT Tavi,<br />
aq kazanovas aRvmarToT Zegli,<br />
movlen Zvirfasi stumrebi RamiT<br />
zeTisxilis <strong>da</strong> qoqosis TesliT.<br />
iqve funduki gavmarToT erTi,<br />
<strong>da</strong>vsxdeT, vigemoT siame soflis,<br />
rom ar ganrisxdes maRali RmerTi<br />
viaroT palmis <strong>da</strong> leRvis foTliT.<br />
SadrevnebiviT agvitans vneba<br />
<strong>da</strong> <strong>da</strong>isebis meored mosvla,<br />
ra saWiroa es aTi mcneba,<br />
an SarSandeli agvistos xsovna.<br />
Tqven rom eulad ar igrZnoT Tavi,<br />
rom eSxi hqondes Rames <strong>da</strong> Tbiliss,<br />
wavlen lamazi qalebi RamiT,<br />
movlen axali qalebi diliT.<br />
mZevlad <strong>da</strong>ujdes korinTosi bune korinTels,<br />
mTeli sicocxle, mTeli weli, Tun<strong>da</strong>c ori Tve.<br />
aq movabrZaneb, aqve <strong>da</strong>vsji samagaliTod,<br />
odesRac CemTvis, - pirvel ganZs, mzes,<br />
samargalitos.<br />
vficav mamaCems, - heliosis saxels RvTaebrivs,<br />
sa<strong>da</strong>c <strong>da</strong>vRamdi Savi bindiT, iqve gavTendi;<br />
Tavebs vaWridi, rogorc cicrebs, - skviTebs,<br />
sarmatebs,<br />
puri <strong>da</strong>vTese, tye avCexe, cixe avage.<br />
<strong>arc</strong> iazoni iyo CemTvis di<strong>da</strong>d saSiSi,<br />
magram <strong>da</strong>vm<strong>arc</strong>xdi mterTan omSi gulTa kavSiriT.<br />
mSvildi vesrole ucxo xomalds pontos karebTan<br />
<strong>da</strong> Cemi cremlic gavayole ukanasknelad.<br />
zRva ise lurji, ise wynari, ise mSvidia,<br />
TiTqo midian im mxareSi <strong>da</strong> <strong>arc</strong> midian.<br />
wmin<strong>da</strong> petres gragnili<br />
aha, ayivl<strong>da</strong> mamali gareT<br />
<strong>da</strong> ganTiadis gvaCuqa kocna...<br />
taZris stoasTan atir<strong>da</strong> uceb<br />
<strong>da</strong> grZneuliviT <strong>da</strong>iwyo locva.<br />
adga... Seixsna saxelo kabis<br />
<strong>da</strong> saco<strong>da</strong>vad mieyrdno kedels...<br />
ra xmiT, ra SvebiT uaryo rabi<br />
mamlis mesame yivilis Semdeg!<br />
TviTonac veRar gaigo albaT,<br />
ase viT gasca namusis Rala,<br />
an vin mixvdeba iu<strong>da</strong>s ambavs, -<br />
mis kocnas <strong>da</strong> mis guSindel Ralats.<br />
gareT dili<strong>da</strong>n gugunebs xalxi,<br />
taZris winamZRvars moiTxovs swrafad,<br />
viRaca Cumad yidulobs maxvils,<br />
viRaca muqTad poulobs saxsars...<br />
* * *<br />
I<br />
me vekiTxebi sakuTar warsuls,<br />
Tu <strong>da</strong>grCa kidev saTqmeli rame!<br />
rogorc sarTuli Sordeba sarTuls,<br />
ise vSordebi SarSandel Rames.<br />
me ukve Tqveni mosmenac mimZims,<br />
TiTqo karebTan ecema lodi,<br />
colis TmasaviT anaTebs ZilSi<br />
Zveli metexis Wori <strong>da</strong> SfoTi.<br />
II<br />
SenTvis es erTi karavic kmara,<br />
rogorc irmisTvis mTeli sairme,<br />
nu ganikiTxav qveynad nuravis,<br />
<strong>arc</strong> ufals sTxovo ukve raime.<br />
Tavisi nebiT mova sikvdili<br />
<strong>da</strong> verc verafers Secvli, icode,<br />
<strong>da</strong>e, feTqavdes atmis kvirtiviT<br />
Seni <strong>da</strong> Cemi erTad sicocxle.<br />
ukan movbrundi Cemi jariT, Cemi mcvelebiT,<br />
Riad, sajarod garozgili mamis cremlebiT.<br />
gaSale taxti, momawode kverTxi, idia,<br />
CemTvis es Rame wuxandeli Ramis xidia.<br />
oi, idia, mSveniero, Cemo idia!<br />
* * *<br />
Sen rom poetis icode fasi,<br />
o, arasodes ar ityvi ase,<br />
aiRe, Sesvi is bolo Tasi<br />
RviniT <strong>da</strong> Cemi cremlebiT savse.<br />
maSin gaigeb, mixvdebi, roca<br />
xelSi aiReb Toksa <strong>da</strong> <strong>da</strong>nas,<br />
me bevrjer vcade, - asec <strong>da</strong> isec,<br />
magram jer kidev cocxali <strong>da</strong>val.<br />
is ki aseTi dinji <strong>da</strong> mSvidi<br />
ezo<strong>da</strong>n gahyavT pilates mcvelebs,<br />
midis <strong>da</strong> midis herodes xidiT<br />
sasjelis ucxo, u<strong>da</strong>bur velze.<br />
ukve adgilic mza<strong>da</strong>a misTvis,<br />
oRond rogorme aRmarTon jvari<br />
<strong>da</strong>, xorcis kvdoma... <strong>da</strong>, Rvari sisxlis<br />
naxos kvariviT wiTeli TvaliT.<br />
....<br />
petre, ki, petre, - sawyali petre, -<br />
ivlis <strong>da</strong> ivlis saxeliT uflis,<br />
moivlis sinas, nazareTs, beTlems,<br />
rom mere Cumad <strong>da</strong>lios suli.<br />
aietis mcire gragnili idiasadmi<br />
kolxeTis mzeo, - amosuli qveynis aRsavliT,<br />
didebuli xar, - sxivmaRali xoxbis frTasaviT.<br />
Svili - Svilia, magram roca moRalatea,<br />
un<strong>da</strong> <strong>da</strong>sajo, rogorc romi, Tebe, qaldea.<br />
qari - qaria, wylebi mu<strong>da</strong>m zRvisken midian,<br />
hoi, Sen, - TeTro abreSumo, Cemo idia!<br />
vbrZane, <strong>da</strong>xocon yvela xari qedgaxexili,<br />
akafon vardi, Talgamura, vazi, xexili.<br />
u<strong>da</strong>bnod iqces misi baRis mwvane kunZuli,<br />
aqamde savse iadonis, Citis JRurtuliT.
10 literaturuli gazeTi<br />
Tvalsazrisi 10 - 23 dekemberi 2010<br />
iaponuri klasikuri poezia simRerebi<strong>da</strong>n<br />
mosuli poeziaa: jer erTi,<br />
imitom, rom is marTlac ritualuri<br />
xalxuri simRerebi<strong>da</strong>n warmoiqmna, meorec,<br />
imitom, rom amomavali mzis<br />
qveyanaSi leqsis fonetikuri JReradoba<br />
msmenels ufro gulisxmobs, vidre<br />
mkiTxvels _ is wamRerebiT warmoiTqmis<br />
<strong>da</strong> mesame _ iaponuri poeziis<br />
sxva<strong>da</strong>sxva Janris saxelwodeba Seicavs<br />
sityva "simReras". argumentebis<br />
moZebna kidev SeiZleba. SeiZleba<br />
paralelebis gavleba sxva qveynebis<br />
poeziasTanac, magram es winamdebare<br />
werilis mizans ar warmoadgens.<br />
iaponiis istoria epoqebad iyofa,<br />
iaponuri klasikuri poezia ki _ Janrebad,<br />
romelTagan TiToeuli<br />
garkveul epoqaSi Camoyalib<strong>da</strong> <strong>da</strong> ganviTarebis<br />
met-naklebad grZeli gza<br />
ganvlo. Zveli iaponuri poeziis sami<br />
didi, erTmaneTi<strong>da</strong>n amozrdili gan-<br />
Stoeba: vaka, renga <strong>da</strong> haikai qronologiura<strong>da</strong>c<br />
amave TanmimdevrobiT<br />
lagdeba.<br />
"ukv<strong>da</strong>vi yvavilebis" winasityvaobaSi<br />
murman lebaniZe marTebulad<br />
aRniSnavs, rom iaponur poeziaze<br />
laparakisas qarTvel mkiTxvels, upirveles<br />
yovlisa, tanka <strong>da</strong> haiku axsendeba.<br />
es ki ara, xSirad yvela uriTmo<br />
mokle leqss tankas uwodeben. amitom<br />
<strong>arc</strong> mTlad uadgilo mgonia, Tu<br />
iaponuri poeziis istorias mokled<br />
mimovixilavT. tanka marTlac "mokle<br />
simReras" niSnavs <strong>da</strong> iaponuri<br />
poeziis uZvelesi Janria, rasac ver<br />
vityviT TviT terminze. termini "tanka",<br />
iseve rogorc "haiku", me-19 saukunis<br />
bolos <strong>da</strong>mkvidr<strong>da</strong>. manamde ki<br />
laparakobdnen zemoxsenebul vakasa<br />
<strong>da</strong> haikais poeziaze: pirveli maTgani<br />
moicavs tankas, meore _ haikus.<br />
iyo dro, roca iaponelebi mxolod<br />
Cinurad werdnen, maT Soris, leqsebsac.<br />
pirveli iaponuri poeturi anTologia<br />
(manesu) e. w. naras epoqis (V-<br />
VIII ss.) bolos, VIII saukunis meore naxevarSi<br />
Seiqmna. amave saukunis <strong>da</strong>sawyiss<br />
miekuTvneba uZvelesi iaponuri werilobiTi<br />
wyaroebic, romlebSic gafantuli<br />
iyo poeziis sxva<strong>da</strong>sxva nimuSi.<br />
swored es nimuSebi, sxva zepirsityvier<br />
nimuSebTan erTad, Tavmoyrili iqna<br />
manesuSi. am anTologiis yvelaze Zveli<br />
leqsi IV saukunes miekuTvneba. amgvarad,<br />
pirveli iaponuri anTologia<br />
asaxavs 4-5 saukunovan gzas xalxuri<br />
simReri<strong>da</strong>n saavtoro poeziamde <strong>da</strong><br />
zepirsityvierebi<strong>da</strong>n _ <strong>da</strong>mwerlobamde.<br />
swored manesuSi gaCn<strong>da</strong> termini<br />
vaka, romelsac ramdenime mniSvneloba<br />
aqvs. CvenTvis sainteresoa vaka,<br />
rogorc "iamatos 1 simRera", anu iaponuri<br />
simRera. am cnebaSi erTiandebo<strong>da</strong><br />
sakuTriv iaponuri (ara Cinurenovani!)<br />
poeziis im dros cnobili yvela<br />
Janri ( romlebze<strong>da</strong>c Tanamedrove<br />
terminologiiT vilaparakebT): teka<br />
("grZeli simRera"), romelic ramdenime<br />
5- <strong>da</strong> 7-striqoniani strofisagan<br />
Sedgeba; zemoxsenebuli tanka, romelic<br />
Seicavs erT xuTstriqonian strofs<br />
m<strong>arc</strong>valTa TanafardobiT: 5,7,5,7,7,<br />
anu sul 31 m<strong>arc</strong>vals; sedoka _ 6-<br />
striqoniani strofi m<strong>arc</strong>valTa TanafardobiT:<br />
5,7,7,5,7,7. am ukanasknel<br />
leqss sxvanairad "meniCbeTa simRera"<br />
ewodeba <strong>da</strong> faqtobrivad warmoadgens<br />
tankas, romelSic bolo striqoni meordeba.<br />
manesuSi ricxobrivad dominirebs<br />
tanka, romelmac droTa ganmavloba-<br />
Si gandevna poeziis yvela sxva Janri<br />
<strong>da</strong> iaponuri leqsis gabatonebul formad<br />
iqca. momdevno anTologiebSi tanka<br />
leqsis TiTqmis erTaderTi formaa.<br />
masSi gamovlin<strong>da</strong> iaponelTa miswrafeba<br />
lakonurobisadmi. tanka uriTmoa<br />
<strong>da</strong> es niSani saerTo<strong>da</strong>c axasiaTebs<br />
iaponur poezias.<br />
iaponur poezias, maT Soris, tankas<br />
axasiaTebs agreTve strofSi striqonebis<br />
kenti ricxvi, anu strofi ar<br />
iyofa or Tanabar nawilad. samagierod,<br />
tanka azrobrivad iyofa or<br />
nawilad _ ze<strong>da</strong> <strong>da</strong> qve<strong>da</strong> strofad/<br />
leqsad. am strofebis zoma droTa ganmavlobaSi<br />
icvlebo<strong>da</strong>: X saukunemde<br />
azrobrivi pauza modio<strong>da</strong> meore an<br />
meoTxe striqonis bolos, Semdeg _<br />
mesame striqonis bolos. amavdroulad,<br />
tankas pirveli <strong>da</strong> meore leqsi<br />
Tan<strong>da</strong>TanobiT erTmaneTs scildebo<strong>da</strong><br />
gramatikulad. es kargad Cans murlela<br />
metreveli<br />
simRerebi<strong>da</strong>n mosuli poezia<br />
man lebaniZis ori Targmanis magaliTze:<br />
mTebze wiTel-yviTeli<br />
nekerCxlebi anTia,<br />
<strong>da</strong>burulan totebSi<br />
bilikebi tyis...<br />
sad xar, geZeb amaod!<br />
sad, sad <strong>da</strong>exetebi! _<br />
Semodgomis tyeebSi<br />
gzis gagneba Wirs<br />
(kakinomoto xitomaro).<br />
me-7 saukunis iaponeli poetis am<br />
tankaSi azrobrivi pauza modis meore<br />
striqonis bolos. pirvel leqsSi gadmocemulia<br />
bunebis suraTi, meoreSi ki<br />
_ avtoris grZnoba. ki-no curaiukis<br />
(868-945) tankas TargmanSi ki azrobrivi<br />
pauza mesame striqonis bolosaa:<br />
zafxulis RamiT is-is iyo<br />
<strong>da</strong>Rlili mivweq<br />
<strong>da</strong>saZineblad _ gaRma tyi<strong>da</strong>n<br />
momesma "gugu"<br />
<strong>da</strong> ucbad Rame dRed icvala<br />
gugulis xmaze...<br />
wareRo guguls, waretaca guli<br />
<strong>da</strong> cnoba,<br />
<strong>da</strong>mTenebiyo kidevac Tavze.<br />
cxadia, TargmanebSi es <strong>da</strong>yofa yovelTvis<br />
zustad ar aisaxeba. rogorc<br />
vxe<strong>da</strong>vT, TargmanebSi <strong>da</strong>culi araa<br />
agreTve tankaSi m<strong>arc</strong>valTa raodenoba.<br />
sxva<strong>da</strong>sxva mTargmneli erTxmad<br />
aRniSnavs, rom, gamomdinare iaponuri<br />
enis mkveTri gansxvavebulobi<strong>da</strong>n, amis<br />
gakeTeba SeuZlebelia.<br />
saukuneebis ganmavlobaSi icvlebo<strong>da</strong><br />
tankas <strong>da</strong>niSnulebac. Tav<strong>da</strong>pirvelad<br />
is iyo a<strong>da</strong>mianis gzavnili bunebisadmi,<br />
RmerTebisadmi. saerTo<strong>da</strong>c,<br />
mTeli iaponuri kultura emyareba<br />
a<strong>da</strong>mianisa <strong>da</strong> bunebis erTianobis princips.<br />
RmerTebic iqve, a<strong>da</strong>mianebis gverdiT<br />
cxovroben <strong>da</strong> sakmaod gaSinaurebulebi<br />
arian maTTan. amitom iaponeli<br />
poeti <strong>da</strong>rwmunebulia, rom RmerTi<br />
Tu buneba mis gzavnils Seismens. naTqvamis<br />
sailustraciod SeiZleba ucnobi<br />
iaponeli avtoris tanka moviyvanoT<br />
manesu<strong>da</strong>n:<br />
TeTri qsovilis<br />
saxeloze Tavmidebuli,<br />
vxe<strong>da</strong>v, kuragas meTevzeni<br />
rogor toveben...<br />
win ar aRudgeT Sin momavalT,<br />
gvedrebT, talRebo! 2<br />
am tankas pirvel leqsSi (pirvel<br />
sam striqonSi) gadmocemulia avtoris<br />
mier <strong>da</strong>naxuli Tu warmosaxuli<br />
suraTi, meoreSi ki _ vedreba tal-<br />
Rebisadmi, rac iaponelisaTvis sulac<br />
ar aris mxolod lamazi saxe: is <strong>da</strong>rwmunebulia,<br />
rom buneba mousmens.<br />
manesuSive gamoikveTa tankas Txzvis<br />
zogierTi poeturi xerxi:<br />
_ garkveul sityvebTan Sewyvilebulia<br />
mudmivi epiTetebi, romlebic<br />
erTad mza, 5- an 7- m<strong>arc</strong>vlian striqons<br />
qmnian. magaliTad: maradiulia ca, mTvare,<br />
wvima; TuTasaviT Savi _ Rame, wyvdiadi<br />
<strong>da</strong> a.S.:<br />
roca vrceldeba Rame<br />
xarTuTasaviT Savi,<br />
iq, sad meCeCze, zRvaSi,<br />
dganan xisakis xeni,<br />
Citi todori kvnesis<br />
(iamabe akaxito, me-8 s.,<br />
Targmani murman lebaniZisa).<br />
gamoTqma "TuTasaviT Savi Rame" <strong>da</strong><br />
a.S. SeiZleba mraval tankaSi meordebodes.<br />
_ tankaSi gamoiyeneba e.w. "Sesavali<br />
sityvebi", romlebic myarad gansazRvruli<br />
araa <strong>da</strong> ZiriTad saTqmels<br />
alamazebs, amasTan, leqss avsebs ritmulad.<br />
magaliTad:<br />
rogorc gareul batebis gundi,<br />
mieqaneba Rrublebs zemoT<br />
caSi <strong>da</strong> hyivis,<br />
Sen Sors iyavi...<br />
oi, ramdeni vexete qveynad,<br />
movidodi Senamde vidre!<br />
(otomo iakomoti, me-8 s.,<br />
Targmani murman lebaniZisa).<br />
citirebul tankaSi "Sesavali sityvebis"<br />
rolSia pirveli ori striqoni,<br />
avtoris ZiriTad saTqmels ki bolo<br />
sami striqoni gamoxatavs.<br />
_ arsebobs "simReris saTauri",<br />
rac gulisxmobs garkveul geografiul<br />
saxelTan <strong>da</strong> a.S. tradiciulad<br />
"mimagrebul" asociacias. magaliTad,<br />
tankaSi iosinos mTebis xseneba ayvavebul<br />
alublebs niSnavs, tacutas mTebisa<br />
_ Semodgomis wiTel-yviTel ferebs.<br />
_ xSirad tanka Seicavs e.w. makav-<br />
Sirebel sityvas, romelic leqsis<br />
ritmul <strong>da</strong> azrobriv centra<strong>da</strong>c gvevlineba.<br />
es xerxi omonimebzea agebuli<br />
<strong>da</strong> TargmanebSi Znelad aisaxeba.<br />
_ omonimebzea <strong>da</strong>myarebuli agre-<br />
Tve asociaciurad <strong>da</strong>kavSirebuli sityvebis<br />
erTdrouli moxsenieba tanka-<br />
Si. magaliTad, xe_foToli_Camocvena,<br />
Tumca TiToeul maTgans tanka-<br />
Si SeiZleba sul sxva mniSvneloba hqondes<br />
<strong>da</strong> ara _ miTiTebuli.<br />
un<strong>da</strong> iTqvas, rom omonimuri sityvebis<br />
arseboba tankaSi xSirad iwvevs<br />
urTierTgansxvavebuli Targmanebis<br />
arsebobas. amas xom ar un<strong>da</strong> mivaweroT<br />
kakinomoto xitomaros qvemoT moyvanili<br />
erTi <strong>da</strong> imave tankas ori gansxvavebuli<br />
wakiTxva es iaponuri enis<br />
mcodneebs un<strong>da</strong> vkiTxoT...<br />
1) o, ra grZelia qarvisferi<br />
xoxobis kudi _<br />
lerwmis totiviT idrikeba<br />
maRla frenisas,<br />
magram, garinduls miusafar<br />
martoobaSi,<br />
me makrTobs fiqri:<br />
maszed grZeli <strong>da</strong> usasrulo<br />
aris es Rame<br />
(irma ratianis Targmani).<br />
1)  ãëóõèõ äàë¸êèõ ãîðàõ<br />
Ôàçàí äëèííîõâîñòûé äðåìëåò.<br />
Äîëîã õâîñò ó ôàçàíà.<br />
Ýòó äîëãóþ-äîëãóþ íî÷ü<br />
Óæåëè ìíå ñïàòü îäíîìó<br />
(viqtor sanoviCis Targmani).<br />
2) Ãîðíîé êðåñòüÿíêè<br />
Ñëåä, ñâèñàåò êîñè÷êà<br />
Åå êàê âåòêà.<br />
À ìíå â ïîñòåëè ýòó<br />
Äîëãóþ íî÷ü êîðîòàòü<br />
(vladimer sokolovis Targmani).<br />
IX saukunis <strong>da</strong>sawyisi<strong>da</strong>nve vaka<br />
kidev ufro Seaviwrova Cinurma leqsma.<br />
es grZeldebo<strong>da</strong> saukuneze met xans.<br />
tanka ganagrZob<strong>da</strong> arsebobas, magram<br />
is iqca yofis nawilad, qalisa <strong>da</strong> mamakacis<br />
urTierTobis saSualebad. maSindel<br />
iaponiaSi <strong>da</strong>qorwinebuli<br />
wyvilebic ki cal-calke cxovrobdnen<br />
<strong>da</strong> erTmaneTs grZnobebs Suamavlebis<br />
meSveobiT (romlebsac Tavisive SeTxzul<br />
tankas atandnen) uziarebdnen. am<br />
grZnobebis gamxela ki ucxoTaTvis yvelas<br />
ar undo<strong>da</strong>, amitom tanka iqca <strong>da</strong>Sifrul<br />
werilebad, romlis azri mxolod<br />
adresats un<strong>da</strong> gaego. aRniSnulma<br />
movlenam gamoiwvia: 1) qalisa <strong>da</strong><br />
mamakacis, rogorc poetis, ricxobrivi<br />
<strong>da</strong> xarisxobrivi gaTanabreba; 2)<br />
xmamaRla kiTxvis tradiciis Sesusteba<br />
<strong>da</strong> kaligrafiis rolis gaZliereba.<br />
aqe<strong>da</strong>n gamomdinare, saukeTeso iaponeli<br />
poetebi saukeTeso kaligrafebic<br />
gaxdnen.<br />
erovnuli poeziis reabilitaciis<br />
mizniT, meaTe saukuneSi iaponiaSi<br />
Sedga qronologiurad meore, xolo<br />
imperatoris iniciativiT Seqmnili<br />
pirveli anTologia _ kokinsu (905 w.).<br />
am anTologiaSi Semavali tankas nimuSebi<br />
Seesabameba garkveul wesebs,<br />
<strong>da</strong>Sifrulia <strong>da</strong> kargavs manesus poeziisaTvis<br />
<strong>da</strong>maxasiaTebel uSualobas. aq<br />
bunebisadmi miZRvnili leqsebi a<strong>da</strong>mianur<br />
grZnobebs asaxavs <strong>da</strong> manesuSi<br />
miniSnebuli garkveuli simboloebic<br />
myarad mkvidrdeba. magaliTad, Semodgomis<br />
wvima an nami cremlebs niSnavs,<br />
irmis yvirili _ siyvaruliT<br />
gamowveul sev<strong>da</strong>s, fiWvi _ lodins...<br />
magaliTad:<br />
kvirtebi Cumad gamoiRo <strong>da</strong> ha,<br />
ayvav<strong>da</strong><br />
mTis ferdobebze alubali<br />
maRali mTisa.<br />
<strong>da</strong>scaldes netav _<br />
ar moburos CemTa TvalTagan,<br />
ar momiCrdilos Walebi<strong>da</strong>n<br />
amdgarma nislma.<br />
(mrCeveli masafusa, 1041-1111 ww.,<br />
Targmani Tamaz Cxenkelisa).<br />
ar un<strong>da</strong> gvegonos, rom citirebuli<br />
tanka peizaJuri lirikis tipuri<br />
nimuSia: is SeiZleba ormagi azris matarebeli<br />
iyos <strong>da</strong> avtoris grZnobebze<br />
mogviTxrobdes mxolod "gandobilTaTvis"<br />
gasagebi simboloebiT. magali-<br />
Tad, "mTis alubali" tankaSi xSirad<br />
satrfos simboloa.<br />
kokinsus Semdeg Sedga kidev 6<br />
saimperatoro anTologia <strong>da</strong> mxolod<br />
me-8 _ sinkokinsu (1205 w.) _ iqca mniSvnelovan<br />
etapad iaponuri poeziis<br />
ganviTarebaSi. sinkokinsuSi vaka/tanka<br />
gax<strong>da</strong> ara marto gzavnili, aramed<br />
bunebis faruli silamazis gamovlenis<br />
saSualebac. tankas Txzva <strong>da</strong>eqvemdebra<br />
or princips: esei (Warbi grZnoba)<br />
<strong>da</strong> iugeni (idumali silamaze). Tu poetis<br />
mier Warbi grZnobebis gamomJRavneba<br />
Tav<strong>da</strong>pirvelad naklad<br />
iTvlebo<strong>da</strong>, droTa ganmavlobaSi es<br />
Rirsebad iqca. am faqtma, Tavis mxriv,<br />
gavlena moaxdina poeziis sxva Janrebze.<br />
rac Seexeba meore princips, masSi<br />
aisaxa budisturi intuiciuri Wvreta<br />
silamazisa nivTebSi, movlenebSi. am<br />
periodSi a<strong>da</strong>mianis bunebasTan er-<br />
Tianoba Sesustebulia. poetebs un<strong>da</strong>T<br />
Zveli harmoniis <strong>da</strong>bruneba <strong>da</strong> amitomac<br />
mimarTaven iugens. mocemul anTologiaSi<br />
ikveTeba sev<strong>da</strong> miwieris warmavalobis<br />
gamo; wina planze gamodis<br />
mistikuri azris Zieba sagnebsa <strong>da</strong> movlenebSi,<br />
amitom tanka isev <strong>da</strong>Sifrulia,<br />
oRond ara siyvarulis,<br />
aramed mistikuri niSniT.<br />
sinkokinsuSi <strong>da</strong>fiqsir<strong>da</strong> tankas<br />
kidev erTi saxecvlileba: xSirad<br />
iReben winamorbedi poetis tankas <strong>da</strong><br />
axal ganwyobas umateben. aman ganamtkica<br />
kavSiri Taobebs Soris, magram<br />
kidev ufro <strong>da</strong>acila azrobrivad tankas<br />
pirveli <strong>da</strong> meore leqsi, rac<br />
SemdgomSic SenarCun<strong>da</strong>. am azrobrivi<br />
<strong>da</strong>cilebis sailustraciod moviyvan<br />
amonarids maka joxaZis werili<strong>da</strong>n<br />
"demonebi <strong>da</strong> mfarveli angelozebi 3 ":<br />
"tankas pirveli gamoCena qarTul<br />
sinamdvileSi, Tu ar vcdebi, murman<br />
lebaniZis saxels ukavSirdeba. axlac<br />
Camesmis saocari striqonebi:<br />
giyureb,<br />
rogor marto xar, cao<br />
yoranma mainc ga<strong>da</strong>giaros".<br />
citirebuli samstriqonedi nawyvetia<br />
me-20 saukunis gamoCenili mwerlis,<br />
isikava takubokus tanka<strong>da</strong>n, romlis<br />
qarTuli Targmani mTlianobaSi<br />
ase gamoiyureba 4 :<br />
mowmendilia ca Semodgomis,<br />
irgvliv ara sCans<br />
Rrublis nafleTic.<br />
giyureb,<br />
rogor marto xar, cao,<br />
yoranma mainc ga<strong>da</strong>ifrinos.<br />
aqve un<strong>da</strong> aRvniSno, rom es Targmani<br />
<strong>arc</strong> pirvelia qarTul sinamdvile-<br />
Si <strong>da</strong> <strong>arc</strong> murman lebaniZes ekuTvnis<br />
_ konstantine lorTqifaniZisaa. me<br />
pira<strong>da</strong>d, es tanka winaswar rom ar mqono<strong>da</strong><br />
wakiTxuli, maka joxaZis mier citirebuli<br />
nawyveti <strong>da</strong>srulebuli<br />
leqsad _ haikud momeCvenebo<strong>da</strong> <strong>da</strong>,<br />
simarTle rom vTqva, ase ufro meta<strong>da</strong>c<br />
momwons.<br />
mocemul tankaSi asaxulia bunebis<br />
suraTi (pirveli ori striqoni. qarTul<br />
TargmanSi aqvea azrobrivi pauza)<br />
<strong>da</strong> avtoris <strong>da</strong>mokidebuleba am<br />
movlenisadmi. amave tankas vera markovaseul<br />
rusul TargmanSi e.w. pirvel<br />
<strong>da</strong> meore leqss Soris azrobrivi mimarTeba<br />
aseTivea, magram sxvagvaria ori<br />
Semadgeneli nawilis zoma _ azrobrivi<br />
pauza ga<strong>da</strong>nacvlebulia mesame<br />
striqonis Semdeg:<br />
Îñåííåå íåáî,<br />
Ïóñòîå îò êðàÿ äî êðàÿ. . .<br />
Íè òåíè íå âèäíî íà íåì.<br />
Êàê òû îäèíîêî, íåáî!<br />
Õîòü âîðîí áû ïðîëåòåë!<br />
am ukanasknel SemTxvevaSi <strong>da</strong>moukidebel<br />
leqsad gamodgeba bolo ori<br />
striqoni (am azrobriv <strong>da</strong>cilebaze
10 - 23 dekemberi 2010<br />
yuradRebas imitom vamaxvileb, rom<br />
mogvianebiT is mizezi gax<strong>da</strong> haikus warmoSobisa).<br />
CamoTvlili sami klasikuri an-<br />
Tologiis gar<strong>da</strong>, tankas ganviTarebis<br />
gzebi kargad aisaxa 1235 wels fuZivara-no<br />
teikas mier Sedgenil wignSi,<br />
romelic asi poetis as tankas Seicavs.<br />
asive es tanka uSualod iaponuri<strong>da</strong>n<br />
qarTulad Targmna irma ratianma, bevrad<br />
adre ki _ nawilobriv <strong>da</strong> rusuli<strong>da</strong>n<br />
_ Tamaz Cxenkelma. ase rom,<br />
zemoxsenebul 100 tankas qarTveli<br />
mkiTxveli kargad icnobs.<br />
XII-XVI saukuneebis iaponur poezia-<br />
Si pirvel adgilzea ukve sxva Janri _<br />
renga ("ga<strong>da</strong>bmuli strofebi"). mis<br />
warmoSobas, boloswina abzacSi moxseniebul<br />
garemoebasTan erTad, xeli<br />
Seuwyo Semdegma garemoebam: erT dros<br />
tanka iyo gzavnili meore a<strong>da</strong>mianisadmi,<br />
rac moiTxov<strong>da</strong> pasuxs. pasuxs Sei-<br />
Zleba mohyolo<strong>da</strong> pasuxis pasuxi <strong>da</strong> a.S.<br />
am dros, cxadia, meordebo<strong>da</strong> sawyisi<br />
tankas motivebi; magram renga mxolod<br />
motivebis gameorebas ar gulisxmobs<br />
_ is iTxzveba minimum ori poetis mier<br />
<strong>da</strong> aucileblad moicavs dialogs.<br />
umartivesi rengaa erTi tanka, <strong>da</strong>werili<br />
ori poetis mier. amis magaliTi<br />
gvxvdeba jer kidev "manesuSi". rigiT<br />
me-5 iaponur anTologiaSi (1126 w.) ase-<br />
Ti leqsebi erTa<strong>da</strong>a Sekrebili <strong>da</strong> ukve<br />
"renga" hqvia, magram XIII saukuni<strong>da</strong>n<br />
farTod gavrcel<strong>da</strong> e.w. terenga (gr-<br />
Zeli renga"), romelic Semdegnairad<br />
iTxzvebo<strong>da</strong>:<br />
wreSi dgebo<strong>da</strong> ramdenime poeti,<br />
pirveli Txzav<strong>da</strong> leqsis sam striqons,<br />
meore agrZeleb<strong>da</strong> orstriqonediT <strong>da</strong><br />
a.S. am xerxiT ganuwyvetliv warmoiqmnebo<strong>da</strong><br />
tanka, anu renga gax<strong>da</strong> xuTstriqonedebisagan<br />
agebuli cikli,<br />
romelTagan TiToeuli or uSualo<br />
mezobelTan aris <strong>da</strong>kavSirebuli. sxvagvarad,<br />
TiToeuli sam- <strong>da</strong> orstriqonedi,<br />
gar<strong>da</strong> pirvelisa <strong>da</strong> ukanasknelisa,<br />
or tankaSi meordeba. am tipis<br />
yvelaze Zveli renga xeianis epoqis<br />
(IX-XII ss.) bolos Seiqmna.<br />
iaponiaSi nebismier saleqso formas<br />
weris mkacri kanonebi hqon<strong>da</strong>. es<br />
gansakuTrebiT rengaSi gamovlin<strong>da</strong>:<br />
gansazRvruli iyo, mTxzvelma ramdenjer<br />
un<strong>da</strong> axsenos alublis yvavili an<br />
mTvare, romel strofSi SeiZleba axsenos<br />
an ar axsenos bu<strong>da</strong> <strong>da</strong> a.S. <strong>da</strong>kanonebuli<br />
iyo e.w. poeturi sityvebic.<br />
yvelaze gavrcelebuli iyo 36-, 44-<br />
<strong>da</strong> 100- strofiani renga.<br />
rengis Txzvisas udidesi mniSvneloba<br />
eniWebo<strong>da</strong> pirvel samstriqoneds,<br />
romelsac "hoku" anu sawyisi<br />
strofi ewodebo<strong>da</strong>. mis SeTxzvas<br />
gamoCenil poets andobdnen xolme.<br />
xSirad es sami striqoni poeturi<br />
turniris <strong>da</strong>wyebamde iwerebo<strong>da</strong>.<br />
rengas wesebis aTviseba <strong>arc</strong> ise advili<br />
iyo. didi mniSvneloba eniWebo<strong>da</strong><br />
partniors, poetis unars, swrafi reagireba<br />
moexdina mudmivad cvlad situaciaze.<br />
am garemoebebma gamoiwvia rengas<br />
maswavleblebis gaCena, romelTaTvisac<br />
rengas Txzvis xelovnebis<br />
swavleba profesiad iqca. gaCn<strong>da</strong> poeturi<br />
skolebi.<br />
<strong>da</strong>vesesxoT rusulenovan gamocemas<br />
"Ëóíà íàä ãîðîé” (Êðèñòàëë, 1999) <strong>da</strong><br />
rengas Txzvis principi mokled ganvixiloT<br />
ori poetis _ busonisa <strong>da</strong><br />
kitos (me-18 s.) erToblivi nawarmoebis<br />
magaliTze:<br />
1.pirveli samstriqonedi busons<br />
ekuTvnis:<br />
Wkneba pioni.<br />
luwad, kentad<br />
furclebi scviva.<br />
esaa peizaJuri lirika, pionis Wknobis<br />
Senelebuli kadri. leqsi Seicavs<br />
sezonur sityvas: pioni zafxulis aRmniSvnelia.<br />
2. mas mosdevs kitos orstriqonedi:<br />
oci dRisaa meoTxe mTvare.<br />
mkrTalad anaTebs: axlosaa<br />
ukve aisi.<br />
aq gvaqvs isev peizaJuri strofi,<br />
aris miniSneba pionze _ is iTvleba<br />
mTvaris meoce dRis yvavilad; zustdeba<br />
moqmedebis adgili <strong>da</strong> dro: Ria<br />
sivrce, sa<strong>da</strong>c mTvare anaTebs; meoTxe<br />
Tvis meoce dRe; Tendeba, Cndeba namis<br />
asociacia, aqe<strong>da</strong>n ki erTi nabijia sicocxlis<br />
warmavalobaze <strong>da</strong>fiqrebamde.<br />
3. Semdegi samstriqonedis avtori<br />
ratomRac isev kitoa:<br />
xveleb-xvelebiT<br />
baRSi <strong>da</strong>dis moxuci kaci.<br />
mas WiSkari xom ar gavuRoT<br />
peizaJSi Cndeba a<strong>da</strong>miani. is baRSia.<br />
es strofi Temis Semobrunebacaa:<br />
aRara Cans sezonuri sityva.<br />
4. amas mosdevs busonis orstriqonedi:<br />
iq, WiSkris miRma feriaa,<br />
sabedos eZebs.<br />
busons moqmedeba zRaprul samyaroSi<br />
ga<strong>da</strong>hyavs. Semdeg mas epasuxeba<br />
kito <strong>da</strong> a.S., magram droa, citireba<br />
SevwyvitoT. umjobesia vnaxoT, rogor<br />
gamoiyureba ramdenime warmoqmnili<br />
tanka:<br />
1) Wkneba pioni.<br />
luwad, kentad<br />
furclebi scviva.<br />
oci dRisaa meoTxe mTvare.<br />
mkrTalad anaTebs: axlosaa<br />
ukve aisi.<br />
2) oci dRisaa meoTxe mTvare.<br />
mkrTalad anaTebs: axlosaa<br />
ukve aisi.<br />
xveleb-xvelebiT<br />
baRSi <strong>da</strong>dis moxuci kaci.<br />
mas WiSkari xom ar gavuRoT<br />
3) xveleb-xvelebiT<br />
baRSi <strong>da</strong>dis moxuci kaci.<br />
mas WiSkari xom ar gavuRoT<br />
iq, WiSkris miRma feriaa,<br />
sabedos eZebs.<br />
renga Tav<strong>da</strong>pirvelad saxumaro<br />
Janrisa iyo. droTa ganmavlobaSi is<br />
<strong>da</strong>iyo or naka<strong>da</strong>d: seriozuli renga,<br />
romelmac vakas tradiciebi aiTvisa<br />
<strong>da</strong> saxumaro renga (haikai-no renga).<br />
e.w. "haikais" poezia farTod XVI<br />
saukuneSi gavrcel<strong>da</strong>, Tumca manesuSic<br />
calke iyo Tavmoyrili e.w. saxumaro<br />
strofebi <strong>da</strong> odnav gansxvavebuli<br />
saxeli _ "haikaika" erqva. haikai<br />
Tavi<strong>da</strong>n saxumaro poezias niSnav<strong>da</strong> <strong>da</strong>,<br />
cxadia, iumoristul Janrs ganekuTvnebo<strong>da</strong>.<br />
XIX saukuneSi saxumaro rengas<br />
renku ewo<strong>da</strong>, termini haikai ki<br />
dRes aRniSnavs xelovnebis yvela im<br />
mimdinareobas, romelic "saxumaro<br />
strofebis" gavleniT warmoiSva. esenia:<br />
saxumaro renga, samstriqonedi<br />
hoku (haiku), am ukanasknelis gavleniT<br />
Seqmnili prozis Janri haibuni <strong>da</strong><br />
ferweris Janri haiga.<br />
haikais poeziaSi Zalian male gabaton<strong>da</strong><br />
hoku. kerZod, XVII saukuni<strong>da</strong>n,<br />
anu edos epoqi<strong>da</strong>n (1603-1868 ww.) hoku<br />
<strong>da</strong>moukidebel Janrad Camoyalib<strong>da</strong>.<br />
me-19 saukunis bolos, masaoka sikis<br />
wina<strong>da</strong>debiT, poeziis am Janrs, romelic<br />
hokus saxelwodebas atareb<strong>da</strong>, rengas<br />
Tu tankas sawyisi strofisagan<br />
garCevis mizniT, haiku uwodes, Tumca<br />
xSirad xmaroben Zvel saxelwodebasac.<br />
haikus <strong>da</strong>wera Tav<strong>da</strong>pirvelad ar<br />
iyo SezRuduli wesebiT, amitom haikus<br />
poetebi bevrad ufro Tavisufalni<br />
iyvnen saSualebebis arCevaSi, vidre<br />
tankas poetebi. haikus Txzva iqca Sesa-<br />
Zlebeli gax<strong>da</strong> ganaTlebuli qalaqelebisTvisac,<br />
anu mox<strong>da</strong> poeziis<br />
demokratizacia.<br />
amgvarad, haiku formiT tankas<br />
(rengas) pirveli samstriqoniani leqsia<br />
m<strong>arc</strong>vlebis raodenobiT: 5/7/5. magram<br />
haiku ar aris mxolod samstriqonedi<br />
an Tun<strong>da</strong>c mxolod poezia.<br />
esaa garkveuli msoflmxedveloba,<br />
samyaros aRqmis principi, romelic<br />
yvelaze ukeT gamoxatavs iaponel-<br />
Ta erovnul suls.<br />
iaponelebi haikus erT vertikalur<br />
svetSi weren, romelic sam horizontalur<br />
rigs Seicavs. Sinagan pauzas e.w.<br />
– kireZiT anu "gamyofi sityviT"<br />
gamoyofen, romelic me-5 an me-12<br />
m<strong>arc</strong>valze modis, an sulac haikus aboloebs<br />
azrobrivad <strong>da</strong> gramatikulad.<br />
TargmanSi kireZis SesaZlo adgils<br />
striqonis ga<strong>da</strong>taniT gamosaxaven,<br />
anu Targmnili haiku umetesad samstriqoniani<br />
strofia, Tumca iyo <strong>da</strong><br />
aris mosazrebebi, rom haiku monostriqonis<br />
saxiT un<strong>da</strong> iTargmnos.<br />
klasikuri haiku emyareba a<strong>da</strong>mianisa<br />
<strong>da</strong> bunebis urTierTmimarTebas,<br />
Tanac weliwadis garkveul dros. amitom<br />
haiku Seicavs e.w. kigos ("sezonur<br />
sityvas"). swored amitom, haikus krebulebSi<br />
xSiria <strong>da</strong>yofa sezonur<br />
ciklebad.<br />
arsebobs Tvalsazrisi, rom haiku<br />
Txzvis principiTac arsebiTad gansxvavdeba<br />
tankasagan. tanka, bolos <strong>da</strong><br />
bolos, avtoris grZnobebis gamoxatvaze<br />
<strong>da</strong>iyvaneba. tankas avtors Seu-<br />
Zlia, moikalaTos sawer magi<strong>da</strong>sTan an<br />
sadme sxvagan <strong>da</strong> weros nebismier saganze,<br />
romelic TvaliT ar unaxavs. haikus<br />
poeti ki uSualo wuTier STabeWdilebas<br />
eyrdnoba, mxolod TvaliT nanaxs<br />
literaturuli gazeTi<br />
gadmoscems, amitom xSirad amboben,<br />
rom haiku SeCerebuli wamia, misi Txzvisas<br />
aucilebelia, <strong>da</strong>vicvaT principi:<br />
axla <strong>da</strong> aq.<br />
am Tvalsazrisis sawinaaRmdegod,<br />
literaturis mkvlevarTa erTi nawili<br />
Tvlis, rom amgvari ganmarteba<br />
sruli araa: arsebobs haikus mravali<br />
nimuSi, romelic moicavs istoriul<br />
movlenas; mTlianad SeTxzulia; kabinetSi<br />
iwereba; didxans muSavdeba <strong>da</strong><br />
a.S., yovelive es ar eteva principSi:<br />
axla <strong>da</strong> aq;<br />
arsebobs mosazreba, rom haikum, ama<br />
Tu im TanmimdevrobiT, un<strong>da</strong> upasuxos<br />
kiTxvas: ra xdeba, sad <strong>da</strong> rodis amis<br />
<strong>da</strong>naxva cxa<strong>da</strong>d SeiZleba basios (1644-<br />
1694) ganTqmuli haikus magaliTze:<br />
foTlebgacvenil, SiSvel totze<br />
marto zis yvavi.<br />
saRamoa Semodgomisa.<br />
ra xdeba _ yvavi zis; sad _ SiSvel<br />
totze; rodis _ Semodgomis sa-<br />
Ramos. am pirobasac, cxadia, yvela<br />
haiku ar akmayofilebs.<br />
TiToeul haikus iaponelebi calke<br />
gverdze aTavsebdnen, raTa mkiTxveli<br />
ganmsWvaluliyo im atmosferoTi,<br />
romelic haikuSia <strong>da</strong>fiqsirebuli. am<br />
patara leqsSi TiToeul sityvas<br />
uzarmazari <strong>da</strong>tvirTva aqvs. aqe<strong>da</strong>n<br />
gamomdinare, haiku gulisxmobs msmenelis<br />
(mkiTxvelis) Tanamonawileobas.<br />
masSi yovelTvis aris uxilavi muxti,<br />
romelic mkiTxvels un<strong>da</strong> ga<strong>da</strong>edos.<br />
meore sakiTxia, ramdenad mza<strong>da</strong>a<br />
amisTvis mkiTxveli.<br />
mkiTxvelis Tanamonawileobaze<br />
rom vfiqrob, sul busonis (1716—1783)<br />
erTi sakmaod cnobili haiku magondeba:<br />
gazafxulia. wvims.<br />
gzad erTmaneTs<br />
esaubreba qolga <strong>da</strong> mino.<br />
Cemi azriT, es gza velze gadis.<br />
qolga <strong>da</strong> mino, ra Tqma un<strong>da</strong>, qali <strong>da</strong><br />
kaci arian. isini Sors, horizontze<br />
Canan. ratomRac mgonia, maT saidumlo<br />
siyvaruli akavSirebT, romelic<br />
cremls aRvrevinebT (haikuSi wvims...);<br />
isinic midian Sors, Sors... mogvianebiT<br />
am haikum asociaciurad no<strong>da</strong>r<br />
adeiSvilis erT leqsTan mimiyvana:<br />
sxvebs rom hgoniaT, ar Tovs <strong>da</strong><br />
sxvebs rom hgoniaT _ <strong>da</strong>ria,<br />
sxvebs rom hgoniaT, gza<strong>da</strong>gza<br />
kvlav zvrebze saubaria,<br />
is gogoc sxvixi colia,<br />
is biWic sxvisi qmaria...<br />
ar icis,<br />
visken gafrindes,<br />
sawyalma Wiamariam.<br />
<strong>da</strong>rwmunebuli var, sxvebs Cemgan<br />
sruliad gansxvavebuli asociaciebi<br />
eqnebaT.<br />
bevri haiku, iseve rogorc tanka,<br />
imdenad specifikuria, rom misi gageba<br />
SeuZlebelia konkretuli codnis<br />
gareSe. es codna SeiZleba sxva<strong>da</strong>sxva<br />
istoriul faqts, TviT haikus <strong>da</strong>weris<br />
istorias <strong>da</strong> a.S. exebodes. magali-<br />
Tad, basios ise<strong>da</strong>c sulisSemZvreli<br />
striqonebi: "sabralo bavSvi migdebuli,<br />
mitovebuli!/ qarma logini<br />
gauSala,/axuravs TrTvili" kidev<br />
ufro tragikulad aJRerdeba, Tu viciT,<br />
rom imdroindel iaponiaSi SimSilobisas<br />
bavSvebs gzebze tovebdnen;<br />
misive TavisTavad mSvenieri haiku: "ra<br />
uxalisod, ra usurvilod/ ayvavilebul<br />
qrizanTemas/ tovebs futkari"<br />
<strong>da</strong>matebiT azrs iZens mas Semdeg, rac<br />
wavikiTxavT avtorisave mokle ganmartebas:<br />
"megobris stumarTmoyvare<br />
saxlis <strong>da</strong>tovebisas". saerTod, amgvari<br />
ganmarteba bevr haikusa Tu tankas<br />
axlavs. zogjer ganmarteba TviT<br />
leqsze bevrad didia.<br />
haiku Zen-budisturi 5 filosofiis<br />
zegavleniT iqmnebo<strong>da</strong>: haikus poetebi<br />
umetesad budizmis am mimdinareobas<br />
misdevdnen. Zen-budizmi ki iTvaliswinebs<br />
meditacias, rogorc Suqis<br />
mofenis, gaciskrovnebis saSualebas.<br />
swored am gaciskrovnebis produqtia<br />
haiku. haikus poeti amCnevs araCveulebrivs<br />
CveulebrivSi, umniSvnelovaness<br />
_ umniSvneloSi, maradiulobas<br />
_ warmavalSi. magram gaciskrovneba<br />
xan<strong>da</strong>xan moulodnelad, meditaciis<br />
gareSec ewveva a<strong>da</strong>mians. aqe<strong>da</strong>n gamomdinare,<br />
zogi haiku moulodnelad iqmneba<br />
<strong>da</strong> misi avtori SeiZleba nebismieri<br />
a<strong>da</strong>miani iyos.<br />
yovelive zemoT naTqvamis Semdeg,<br />
mainc ra aris haiku: SeCerebuli wami,<br />
sisa<strong>da</strong>ve, azris koncentracia, warmosaxvis<br />
siRrme Tu suli albaT yvelaferi<br />
erTdroulad. <strong>da</strong> kidev: esaa<br />
Tvalsazrisi<br />
11<br />
simarTle, romelic SeiZleba erTdroulad<br />
<strong>da</strong>vinaxoT <strong>da</strong> movisminoT.<br />
amitom haikus poetebi mxatvrebic<br />
iyvnen. Zvel iaponiaSi farTod iyo<br />
gavrcelebuli haiga, anu erTmaneTis<br />
gverdiT Sesrulebuli haiku <strong>da</strong> misi<br />
ilustracia. es ilustracia haikus<br />
gagebas aadvileb<strong>da</strong>.<br />
ai, ra azrisaa haikuze gamoCenili<br />
iaponeli mwerali, nobelis premiis<br />
laureati kavabata iasunari (1899-<br />
1972): "sityvebi hokuSi erTi <strong>da</strong> igivea,<br />
magram cxovreba SeuCereblad midis<br />
<strong>da</strong> erTi <strong>da</strong> igive sityvebi ar SeiZleba<br />
iyos erTi <strong>da</strong> igive sityvebi. ar Sei-<br />
Zleba, erTma <strong>da</strong> imave sityvam orjer<br />
gaiJReros, iseve rogorc fexs orjer<br />
ver <strong>da</strong>vibanT erTsa <strong>da</strong> imave<br />
mdinareSi, orjer ver <strong>da</strong>dgeba erTi<br />
<strong>da</strong> igive gazafxuli. sxvanairad es<br />
leqsebi ver <strong>da</strong>akmayofileb<strong>da</strong> amdeni<br />
Taobis mkacr gemovnebas, ver<br />
aaRelveb<strong>da</strong> Cvens Tanamedroveebs".<br />
iaponuri poezia TiTqos drois perioduli<br />
funqciaa: aqvs aRzevebisa <strong>da</strong><br />
<strong>da</strong>cemis periodebi, icvlis rxevis periodsa<br />
<strong>da</strong> amplitu<strong>da</strong>s, magram ar miileva<br />
_ misi formebi myaria <strong>da</strong> dResac<br />
iseve popularulia iaponiaSi, rogorc<br />
saukuneebis winaT. tanka <strong>da</strong> haiku<br />
ara marto mraval enaze iTargmneba,<br />
aramed iwereba kidec. yoveli eri,<br />
Targmnis ra (an sulac qmnis!) tankasa<br />
Tu haikus, iTvaliswinebs sakuTar<br />
tradiciebsa <strong>da</strong> enis Taviseburebebs.<br />
CvenTanac ase iyo: iaponuri poeziis<br />
qarTulad Targmna <strong>da</strong>axloebiT 60<br />
wlis winaT <strong>da</strong>iwyo _ gasagebi mizezebis<br />
gamo, rusuli eni<strong>da</strong>n. mxolod<br />
bolo wlebSi gamoCn<strong>da</strong> Targmanebi<br />
uSualod originali<strong>da</strong>n, rac umalve<br />
saTanadod iqna Sefasebuli literatorTa<br />
mier. Sedegi, rogorc yvelam<br />
viciT, orive SemTxvevaSi SesaniSnavia.<br />
leqsis es orive forma qarTul<br />
originalur poeziasac SesaniSnavad<br />
moergo. isev maka joxaZes <strong>da</strong>vesesxebi:<br />
"Tanamedrove qarTuli poeziisaTvis<br />
Zalzed axlobeli gamodga<br />
iaponuri leqsis saxeoba _ tanka.<br />
...nimuSad vaJa xornaulis erT tankas<br />
movitan:<br />
yvavili gaiSala,<br />
gamoCn<strong>da</strong> futkari.<br />
sul male celic...<br />
bunebis am pawia suraTSi sikvdilsicocxlis<br />
ucnaurad mSvidi <strong>da</strong> logikuri<br />
monacvleobiT kacis mTeli<br />
cxovrebaa gaazrebuli".<br />
leqsis SefasebaSi qalbaton makas<br />
mTlianad veTanxmebi, oRond citirebuli<br />
samstriqonedi haikua <strong>da</strong> ara _<br />
tanka. ase rom, misi naTqvami haikuzec<br />
vrceldeba. Cemi mxriv, qarTuli samstriqonedis<br />
kidev erT SesaniSnav nimuSs<br />
<strong>da</strong>vamateb, romelic zustad akmayofilebs<br />
klasikuri haikusadmi wayenebul<br />
yvela moTxovnas (imedia, avtori<br />
mapatiebs, mis leqss haiku rom<br />
<strong>da</strong>varqvi):<br />
samZimari.<br />
moWril xes<br />
Citebis gundi Sefenia<br />
(Tamar gabroSvili).<br />
es patara leqsi aris agreTve uneblie<br />
ga<strong>da</strong>Zaxili saukuneebs iqiT,<br />
cnobil iaponel poetTan _ isasTan:<br />
xe mosaWrelad mouniSnavT,<br />
xolo Citebi<br />
zed Zveleburad u<strong>da</strong>rdelad<br />
iwnaven budes.<br />
ase rom, Soreuli iaponia ukve <strong>arc</strong><br />
ise Soreulia _ simRerebi<strong>da</strong>n mosuli<br />
poezia yvelas erTmaneTTan aaxloebs.<br />
1<br />
III-IV saukuneebSi Casaxuli istoriuli<br />
saxelmwifo warmonaqmni Tanamedrove<br />
iaponiis teritoriaze, iamatos raionSi<br />
(dRevandeli naras prefeqtura), romelsac<br />
saxeli ga<strong>da</strong>arqves 670 wels.<br />
2<br />
Tu mTargmneli miTiTebuli araa,<br />
Targmani Cemia (l.m.).<br />
3<br />
maka joxaZe, samoTxe usiyvarulod,<br />
"inteleqti", Tbilisi, 2009, gv.304.<br />
4<br />
isikava takuboku, 100 tanka, "nakaduli",<br />
Tbilisi, 1970, gv.64.<br />
5<br />
Zen-budizmi warmoadgens budizmis<br />
erT-erT mimdinareobas, romelic sinamdviles<br />
imecnebs sakuTari bunebis intuiciuri<br />
wvdomis safuZvelze.<br />
uaxloes momavalSi `literaturuli<br />
gazeTi~ SemogTavazebT lela<br />
metrevelis werils `haikus oTxi poeti~.<br />
Semdeg ki mkiTxvels miecema sa-<br />
Sualeba, gaecnos lela metrevelis<br />
mier Targmnil am oTxi poetis (basio,<br />
busoni, isa <strong>da</strong> siki) leqsebs.
12 proza<br />
literaturuli gazeTi<br />
elguja berZeniSvili<br />
torola<br />
moxucs aRar axsov<strong>da</strong> ra naxa sizmrad,<br />
magram ZilSive igrZno, rom mTeli<br />
dRe moeSxamebo<strong>da</strong>.<br />
marTlac ase mox<strong>da</strong>. `cud fexze<br />
avdeqi~ _ gaifiqra. `vici xolme ase,<br />
xSirad ara magram, aseTi dRe rom gamomereva,<br />
mTeli arsebiT vgrZnob, rom<br />
sikvdili miaxlovdeba. am dros mZuls<br />
yvela <strong>da</strong> yvelaferi, mezizReba<br />
Tavi <strong>da</strong> sxvebi, raRac ucnauri mwuxareba<br />
meufleba, gaurkveveli SiSi <strong>da</strong><br />
Zrwolva. sastiki gulgriloba <strong>da</strong><br />
zizRi yvelafrisadmi, rasac Tvals<br />
movkrav. mZuls arseboba, mTeli<br />
simZafriT vgrZnob mis uazrobas <strong>da</strong><br />
gulSi vnatrob, neta ar gavCeniliyavi<br />
qveyanaze, iseT sicarieles <strong>ganvicdi</strong>.<br />
vgrZob, rom aRar varsebob. sinamdvileSi<br />
TiTqmis mkv<strong>da</strong>ri var."<br />
ra qvia am saSinelebas _ fiqrob<strong>da</strong><br />
loginSi wamomj<strong>da</strong>ri TmebaCeCili<br />
moxuci, ico<strong>da</strong>, rom mis ganwyobas veRaraferi<br />
ver ga<strong>da</strong>Sli<strong>da</strong>, magram mainc<br />
moavlo Tvali wignebs. misma gonebam<br />
Semouara warmosaxvaSi geniosebis<br />
azrebs _ `min<strong>da</strong> movebRauWo maT sibrZnes,<br />
rogorc wyalwaRebuli xavss.<br />
moxucis Tvalwin Srialebdnen ga<strong>da</strong>furcvlili<br />
wignebi, magram <strong>arc</strong>erTi<br />
Segoneba ar Seexo mis guls, axlos ar<br />
gaekara, ise rogorc saflavis qvaze<br />
warwerili soflis samduravi <strong>da</strong> mux-<br />
Tali sikvdilis gmoba, ubralo,<br />
liton sityvebad rom rCeba <strong>da</strong> Sen<br />
gulgrilad zed ga<strong>da</strong>alajeb xavsmodebul<br />
lods <strong>da</strong> gzas ganagrZob,<br />
moxuci nifxav-perangis amara ij<strong>da</strong><br />
ukurnebeli seniT <strong>da</strong>mZimebuli <strong>da</strong><br />
fiqrob<strong>da</strong> sibereze, sikvdilze. Jamis<br />
simuxTleze <strong>da</strong> erTaderTi sityva,<br />
romelsac Zala gaaCn<strong>da</strong> <strong>da</strong> exebo<strong>da</strong> mis<br />
moRlil guls, es iyo maradiuli <strong>da</strong><br />
ucvleli sibrZne, rom yovelive amaoa<br />
<strong>da</strong> midevneba qaris.<br />
moxuci SeakrTo karebis jaxanma.<br />
oTaxSi Semocvivdnen almurmodebuli<br />
gia <strong>da</strong> Tamuna. xmamaRla gahyvirodnen,<br />
erTmaneTs xeli<strong>da</strong>n stacebdnen raRacas<br />
<strong>da</strong> moxucs uwvdidnen. moxucs moeCvena,<br />
TiTqos gazafxulis qarma Semoglija<br />
kari <strong>da</strong> surnelovani yvavilebi<br />
Semoafrqviao, magram mainc mwyralad<br />
Sehyureb<strong>da</strong> SviliSvilebs <strong>da</strong><br />
Zlivs imagreb<strong>da</strong> Tavs rom ar eyvira.<br />
ra iyo aq sayvirali. moxucs ar undo<strong>da</strong><br />
maTi xmis gagoneba, wiTeli loyebis<br />
<strong>da</strong>naxva. isini iyvnen am cxovrebis<br />
kokrebi, mere gaifurCqnebodnen <strong>da</strong><br />
<strong>da</strong>Wknebodnen masaviT. bavSvebi erTmaneTs<br />
laparaks ar aclidnen. `babua,<br />
naxe, rogori zari vipoveT, Cven gvin<strong>da</strong><br />
rom Sen gaCuqoT, naxe, rogori xma<br />
aqvs!" - ambobs Tamuna <strong>da</strong> pawia zars<br />
cxvirwin uqanavebs moxucs.<br />
_ me ar mesmis zaris xma _ ambobs<br />
moxuci, Tavs Zlivs ikavebs, rom ar<br />
ayvirdes <strong>da</strong> bavSvebi rom ar gayaros,<br />
imaT ra <strong>da</strong>aSaves _ amSvideb<strong>da</strong> Tavs,<br />
imaTi ra bralia me Tu uJmuri amyva.<br />
_ babua, nuTu marTla ar gesmis<br />
zaris xma ekiTxeba axla gia. mere<br />
Tamunas zars stacebs <strong>da</strong> zed moxucis<br />
yurTan aqeT-iqiT aqanavebs, mere moxucis<br />
gawvdil xelze debs patara mwvaned<br />
CaJangebul zars <strong>da</strong> orTaveni isev<br />
ezoSi Carbian. moxucma <strong>da</strong>xe<strong>da</strong> xelis<br />
gulze <strong>da</strong>rCenil zars, Zlivs moiqcia<br />
TiTebSi, yurTan miitana <strong>da</strong> aqeT-iqiT<br />
gaaqana. raRac idumali CaewveTa<br />
gaqvavebul gulSi.<br />
moxucma gaiRima, pawia zaris xma<br />
raRac idumals <strong>da</strong> Seucnobels auwyeb<strong>da</strong>.<br />
es mkrTali xma TiTqos Soreul,<br />
odesRac arsebul cxovrebi<strong>da</strong>n moismo<strong>da</strong><br />
<strong>da</strong> es ususuri Zlivs gasagoni<br />
xma saamurad Caesmo<strong>da</strong> <strong>da</strong> izi<strong>da</strong>v<strong>da</strong>,<br />
rogorc mTaSi gaRma ferdobi<strong>da</strong>n<br />
moRweuli salamuris xma, niavi rom<br />
moitans xolme <strong>da</strong> umalve gaaqrobs.<br />
moxuci wamodga, Caicva, xelpiri<br />
<strong>da</strong>ibana, Cai <strong>da</strong>lia, axla mas Tavis<br />
oTaxSi mieCqarebo<strong>da</strong>, undo<strong>da</strong> kvlav<br />
gaego pawia zaris xma. rbil savarZel-<br />
Si Caesvena, muWi gaSala, ori TiTiT<br />
pawia zari moixelTa.<br />
Sori<strong>da</strong>n, Zalian Sori<strong>da</strong>n ismo<strong>da</strong> es<br />
xma. TiTqos wamiT gacocxl<strong>da</strong> raRac<br />
nacnobi <strong>da</strong> axlobeli, saamurad rom<br />
uCqroleb<strong>da</strong> guls, ara, es ar iyo mxolod<br />
zaris xma, xma liTonisa, rkinis<br />
xma, Tun<strong>da</strong>c vercxlis wkriali, es pawia<br />
zari raRac saamurs, sanatrels <strong>da</strong><br />
idumal netarebas aRviZeb<strong>da</strong> moxucis<br />
gulSi. sai<strong>da</strong>n ismo<strong>da</strong> es mkrTali wkriali<br />
rogorc mtknari wylis mosarkuli<br />
ze<strong>da</strong>piri SeiZvreba kenWis CavardniT<br />
<strong>da</strong> rgolebad iSleba wyali, ise<br />
gaiSala moxucis gulSi CawveTebuli<br />
zars momwy<strong>da</strong>ri wveTi <strong>da</strong> mTeli misi<br />
arseba bednierebiT aavso. zari ki wkrialeb<strong>da</strong>.<br />
TiTqos uRrublo caSi Setyorcnes<br />
oqros eJvani <strong>da</strong> caSi xmianobs<br />
xalisiana<strong>da</strong>o. ki, ki, is aris. es misi<br />
xmaa. is ar moCan<strong>da</strong> naTliT STanTqmuli,<br />
misi mxolod xma ismis xolme. me<br />
mesmis misi wkriali, is axla caSi erT<br />
adgilas dgas, frTebis gamalebuli<br />
frTxialiT, TiTqos niskartiT mzis<br />
sxivebs gamobmuli, mzisken iltvis <strong>da</strong><br />
wkrialebs gesmis gesmis ra Zala aqvs,<br />
vis, vis pawia Cits sxivebSi ganbanili<br />
maradisobis wkriala zari cisa <strong>da</strong> miwis<br />
Sikriki, mzesa <strong>da</strong> laJvards SerTuli<br />
SefrfinviT rom Setrfialebs mzes<br />
<strong>da</strong> zariviT reks caSi. moxucs sxeuli<br />
saamurad uTrTo<strong>da</strong>, xelisgulze edo<br />
pawia jadosnuri zari _ erTaderTi<br />
mkurnali _ fiqrob<strong>da</strong> moxuci _ de<strong>da</strong>bunebaa!<br />
ai misi macne, patara wkriala<br />
Citi, man isev miitana yurTan zari,<br />
gaaqnia aqeT-iqiT <strong>da</strong> uecrad TiTqos<br />
qveynis Seqmnis pirvel dRes, aizidnen<br />
caSi maRali mTebi, mwvane ialaRebi.<br />
Tovliani mwvervalebi, dinjad<br />
gamocurdnen qula Rrublebi <strong>da</strong> imaT<br />
Camuqebulma Crdilma ga<strong>da</strong>ura<br />
mze<strong>da</strong>fenil saZovrebs, Caiqca, CaiRvara<br />
xevebSi, mere Sors micurav<strong>da</strong> <strong>da</strong><br />
erTvo<strong>da</strong> nislebs.<br />
TvalCauwvdenel ufskrulis Tavze<br />
iraos uvli<strong>da</strong> Zera. yvavebis laSqari<br />
mihyvebo<strong>da</strong> lega Rrublebs. bnel xev-<br />
Si uxmaurod miiklaknebo<strong>da</strong> mdinare<br />
<strong>da</strong> ise moCan<strong>da</strong> mTebs Soris rogorc<br />
lokokinas gavlebuli vercxlisferi<br />
zoli muqmwvane xavsian lodze. circlovana,<br />
velkeTili, yvavilebiT moCiTuli<br />
ferdobi. gulaRma egde <strong>da</strong> cas<br />
Sehyurebde. caSi boinobdnen arwivebi.<br />
nuTu ise un<strong>da</strong> movkvde am loginSi,<br />
rom ar Semomesmas arwivis kivili. moxuci<br />
Tvals arideb<strong>da</strong> WiqaSi Cayril<br />
proTezs, uazrod rom ikriWebo<strong>da</strong>,<br />
oynas, uamrav wamlebs, ara, ara, ara, ar<br />
min<strong>da</strong> aq movkvde. Cemi guli jer kidev<br />
scems magrad. jer kidev Semwevs Zala.<br />
moxuci xe<strong>da</strong>v<strong>da</strong> ca<strong>da</strong>zidul kldeebs.<br />
maradisobis macneni, pirquSni. moxucs<br />
moagon<strong>da</strong> juTeli xevsuris naambobi,<br />
Tu rogor SerCa kldeebs jixvze monadire.<br />
ij<strong>da</strong> kldeebSi gzamoWrili <strong>da</strong><br />
elo<strong>da</strong> sikvdils, nel-nela win moiwevdnen,<br />
uaxlovdebodnen svavebi, yvavyornebi<br />
<strong>da</strong>strialebdnen Tavs. svavebi<br />
kldis qimebze Camomsx<strong>da</strong>rni elodnen<br />
monadiris sikvdils, monadirec elo<strong>da</strong><br />
sikvdils, man ico<strong>da</strong> Tavisi bediswera,<br />
gar<strong>da</strong>uvali <strong>da</strong>sasruli. <strong>arc</strong> yviro<strong>da</strong>,<br />
<strong>arc</strong> Svelas iTxov<strong>da</strong>. ij<strong>da</strong> <strong>da</strong><br />
elo<strong>da</strong> sikvdils. mze amovi<strong>da</strong>. mzis sxivebi<br />
aTbobs RamenaTev monadires,<br />
sali kldeebi Tbeba, yinuli dneba <strong>da</strong><br />
usasrulo sivrceSi ismis mzis sagalobeli,<br />
sicocxlis sagalobeli. monadire<br />
gascqeris mzes wamoiWreba <strong>da</strong><br />
ufskrulSi eSveba.<br />
moxucma <strong>da</strong>inaxa, rogor aiSalnen<br />
svavebi, yvavyornebi CxaviliT CaeSvnen<br />
xevSi. ara, me ar min<strong>da</strong> aq sikvdili,<br />
guli mTisken miiwevs. iq, Tovlis nazvavSi<br />
mipovnian.<br />
nayaiCos ga<strong>da</strong>sasvlelze Cvenma<br />
TuSma gamyolma Tavis cxens nabadi<br />
waaxura, TviTonac waifara nabadi<br />
Tavze, Cven ki cxenis muclis qveS viyaviT<br />
SeyuJulebi.<br />
Savi, sawvimari Rrubeli Savi urCxuliviT<br />
moigragnebo<strong>da</strong>. uzarmazari,<br />
Savi Rrubeli wamogvadga Tavze. <strong>da</strong>bnel<strong>da</strong>.<br />
aRaraferi Can<strong>da</strong>. viSviSi Seqmnes,<br />
yvavebma ga<strong>da</strong>aSaves ca, ielva <strong>da</strong><br />
iWeqa. cxeni atok<strong>da</strong> adgilze. wamou-<br />
Sina koxi, setyvis kaklisodena m<strong>arc</strong>vlebi<br />
SxrialiT cvio<strong>da</strong> ci<strong>da</strong>n, aqeTiqiT<br />
xtodnen, ifantebodnen. mere Caiara<br />
Savma Rrubelma, miizlaznebo<strong>da</strong><br />
Savi urCxuliviT. axla mTebs ga<strong>da</strong>Rma<br />
elav<strong>da</strong> <strong>da</strong> ismo<strong>da</strong> yru gruxuni. ga<strong>da</strong>ikara.<br />
mzem gamoanaTa.<br />
moxucs Tvalwin <strong>da</strong>udga mzis Suqmimdgari<br />
<strong>da</strong>setyvili ferdi, aTasferi<br />
yvavili, Reroeb<strong>da</strong>msxvreuli,<br />
erTmaneTSi areuli, <strong>da</strong>CeCqvili eyara<br />
erTmaneTze, setyvis didroni TeTri<br />
m<strong>arc</strong>vlebi jer kidev gaumdnari mofrqveuliyo<br />
<strong>da</strong>lewil yvavilebze <strong>da</strong><br />
mze mimdgari ferdi, miagav<strong>da</strong> mZivebiT<br />
morTul xevsurul perangs. caze erTi<br />
Rrublis frTac ki ar moCan<strong>da</strong>, mze<br />
<strong>da</strong>brZanebuliyo brolis mwvervalze,<br />
dedofaliviT ZowiT mosili. veRarasodes<br />
veRar ixilav.<br />
rbil savarZelSi misvenebuli moxuci<br />
Wers ascqero<strong>da</strong> <strong>da</strong> Tvals miayoleb<strong>da</strong><br />
lega Rrublebs, mTaTa Txemebze<br />
rom miiCqarodnen, mere aiSalnen<br />
yvavebi, CxaviliT ga<strong>da</strong>ufrines mTas <strong>da</strong><br />
nislebSi Caikargnen.<br />
veRarasodes ixilav: verc nislebs,<br />
verc amwvanebul ialaRebs, bunebis<br />
diad dResaswaulebs, bunebis qorwilebs,<br />
mTi<strong>da</strong>n gadmokidul TeTr Can-<br />
Cqerebs <strong>da</strong> verasodes veRar moismen<br />
qarisgan motanil salamuris Soreul<br />
xmas.<br />
moxucma Tavisi Tavi <strong>da</strong>lan<strong>da</strong>,<br />
welszeviT SiSveli miadga kldes, Semouqnia<br />
weraqvi. varskvlavebiviT<br />
abrwyin<strong>da</strong> <strong>da</strong> gaifanta mTis brolis<br />
namsxvrevebi, Tu es Sxefebia aqafebul<br />
Cqeralis lodebze rom moTqrialeb<strong>da</strong>...<br />
is mTeli ZaliT garbo<strong>da</strong> mowyurebuli.<br />
TeTri Cqerali gadmoqux<strong>da</strong><br />
orad gapobil kldis naprali<strong>da</strong>n<br />
<strong>da</strong> igi ga<strong>da</strong>emxo aqafebul morevs <strong>da</strong><br />
xarbad svam<strong>da</strong> yinuliviT civ wyals.<br />
mere ij<strong>da</strong> <strong>da</strong> svel nawnavebs iwurav<strong>da</strong>,<br />
lamazi gogo ki iyo.<br />
axla moxuci velkeTilze moabijeb<strong>da</strong>,<br />
uxaro<strong>da</strong> Wabukuri Zala rom<br />
<strong>da</strong>brunebo<strong>da</strong>. mdinaris piras, aryis<br />
xis CrdilSi miwva. caSi arwivebi<br />
rialebdnen <strong>da</strong> rbil savarZelSi ga<strong>da</strong>wolils<br />
moxucs ruli ekidebo<strong>da</strong>. mu-<br />
WaSi magrad CaebRuja jadosnuri pawia<br />
zari. moxucs nel-nela <strong>da</strong>umZim<strong>da</strong><br />
quTuToebi <strong>da</strong> rbil savarZelSi tkbilad<br />
CaeZina.<br />
***<br />
moxucis qaliSvili qeTevani <strong>da</strong><br />
misi meuRle batoni <strong>da</strong>viTi, <strong>da</strong>mna-<br />
SaveebiviT isxdnen <strong>da</strong> mdumared Sescqerodnen<br />
erTmaneTs. bavSvebic gasusuliliyvnen.<br />
karis zarma <strong>da</strong>iJRriala, isev mezoblebi!<br />
dili<strong>da</strong>n ar wydebo<strong>da</strong> zaris xma.<br />
mezoblebi Semodiodnen frTxilad,<br />
Cumad, fexakrefiT, usityvod kocnidnen<br />
qeTevans. qalbatoni qeTevani pawia<br />
cxvirsaxociT imSraleb<strong>da</strong> cremlebs.<br />
qeTevans maTi dumili, skamebze<br />
uZravad jdoma usiamovno grZnobas<br />
10 - 23 dekemberi 2010<br />
gvri<strong>da</strong>, SiSi Seipyrob<strong>da</strong> xolme, mwuxareba<br />
euflebo<strong>da</strong>. roca mezoblebi<br />
gaikrifebodnen, qeTevani SvebiT amoisunTqav<strong>da</strong><br />
<strong>da</strong> martod <strong>da</strong>rCenili<br />
gauTavebl<strong>da</strong> qviTineb<strong>da</strong>.<br />
_ nu geSinia! _ awynareb<strong>da</strong> meuRle,<br />
SenTvis ar SeiZleba aRelveba, Torem<br />
wneva agiwevs xom ici.<br />
_ RmerTo es ra <strong>da</strong>gvemarTa! qeTevanma<br />
vardisferi abebi ga<strong>da</strong>ylapa, wamodga<br />
<strong>da</strong> wmin<strong>da</strong> sanTeli <strong>da</strong>unTo<br />
RvTismSobels, es xati mamamisis naCuqari<br />
iyo. Taflis sanTeli saamur surnels<br />
afrqvev<strong>da</strong>, patara mooqvrili<br />
xati gabrwyinebuliyo.<br />
_ Seatyobine naTesavebs<br />
_ ki, suyvelas, Sensasac <strong>da</strong> Cemsas.<br />
sofelSic <strong>da</strong>vreke, Sewuxdnen Zalian.<br />
kedlis saaTma aTjer Camoreka,<br />
bavSvebi zeze wamoiWren.<br />
_ ra iyo, ra ambavia, ra mox<strong>da</strong>, ras<br />
wamoxtiT<br />
mwyralad ikiTxa mamam.<br />
_ mamiko _ orivem erTdroulad<br />
SesZaxes mamas, Sen xom <strong>da</strong>gvpirdi, xom<br />
gaxsovs mamiko, neba mogveci televizori<br />
CavrToT, hari poters uCveneben.<br />
_ de<strong>da</strong>! Senc uTxari ra mamas, gemu<strong>da</strong>rebiT.<br />
qalbatonma kvlav <strong>da</strong>anTo<br />
sanTlebi RvTismSoblis xatis winaSe<br />
<strong>da</strong> aqviTinebulma, Camwy<strong>da</strong>ri xmiT SeekiTxa<br />
bavSvebs: `ra TqvenTvis babua<br />
arafers niSnavs!~ qalbatonma qeTevanma<br />
muxli moiyara RvTismSoblis xatis<br />
winaSe <strong>da</strong> pirjvari isaxa.<br />
_ wadiT! _ Tqva mamam, mxolod<br />
Tqveneburad ar aaRrialoT, cota xmas<br />
<strong>da</strong>uwieT, gaxsovdeT, rom marto Tqven<br />
ar cxovrobT am saxlSi. bavSvebi gavardnen<br />
did oTaxSi <strong>da</strong> cota xnis mere binas<br />
moedo musikis xma. bavSvebi tanis<br />
rxeviT ahyvnen maTTvis nacnob ritmebs.<br />
uecrad musika Sewy<strong>da</strong> <strong>da</strong> wamiT<br />
Camovardnil siCumeSi gaisma bavSvebis<br />
xmamaRali Jivil-xivili: `de<strong>da</strong>,<br />
modi Cqara, modi mama, mama modi, Cveni<br />
babua icinis~.<br />
colqmari did oTaxSi Secviv<strong>da</strong>.<br />
telekrani<strong>da</strong>n babua imzirebo<strong>da</strong>, ver<br />
gaigebdiT tiro<strong>da</strong> Tu icino<strong>da</strong>, <strong>da</strong>bneuli<br />
aceceb<strong>da</strong> Tvalebs, gaunZrevlad<br />
idga, TmaaCeCili, mxrebaweuli,<br />
viwro mxrebze rugzaki eki<strong>da</strong>, Can-<br />
Ti<strong>da</strong>n Tavi amoeyo Jangian weraqvs _<br />
diqtoris xma ki xmamaRla ganagrZob<strong>da</strong>:<br />
es moxuci moiyvanes mcxeTis<br />
policiis ganyofilebi<strong>da</strong>n, moxucs<br />
araviTari sabuTi ar aRmoaCn<strong>da</strong>, saxlis<br />
misamarTi ki ar axsovs, Tu vinmes<br />
gecnobaT moxuci, gTxovT, moakiTxoT<br />
an SegvatyobinoT misi misamarTi <strong>da</strong><br />
Cven <strong>da</strong>vabrunebT mas saxlSi, Cveni<br />
telefonis nomeria... diqtori <strong>da</strong>dum<strong>da</strong>,<br />
wamiT <strong>da</strong>bnel<strong>da</strong> <strong>da</strong> umalve ganaT<strong>da</strong><br />
ekrani. gaisma musikis xma <strong>da</strong> bavSvebi<br />
sixaruliT Seegebnen hari poteris<br />
gamoCenas.
10 - 23 dekemberi 2010<br />
mwerali<br />
zurab leJava:<br />
literaturuli gazeTi<br />
interviu 13<br />
<strong>`di<strong>da</strong>d</strong> <strong>arc</strong> <strong>`CayvinTvas~</strong> <strong>ganvicdi</strong> <strong>da</strong> <strong>arc</strong> `amotivtivebas~<br />
cota xnis winaT mweral zurab leJavas saqarTveloSi TiTqmis aravin icnob<strong>da</strong>. TiTze CamosaTvleli iyo misi<br />
Semoqmedebis mkiTxvelic, ara<strong>da</strong>, aT weliwadze metia ibeWdeba, ufro didi xani – wers, Tumca vidre ramdenime<br />
gavlenianma literatorma ar <strong>da</strong>iZaxa, _ ariqa, TviTnabadi talanti gvyavs cxvirwin <strong>da</strong> ver vamCnevTo, manamde yuri<br />
aravin Seibertya. mere ki, icocxle _ <strong>da</strong>fasebac movi<strong>da</strong>, sqeltaniani krebulic <strong>da</strong> literaturuli premiac.<br />
oriode Tvis winaT `galas~ gamarjvebuli gax<strong>da</strong>. `bavSvis nakbeni karaliokze oqtombris TveSi~ wlis saukeTeso<br />
wignad aRiares. es misi moTxrobebis pirveli sruli krebulia, romelSic mwerlis yvela mniSvnelovani teqsti<br />
Sevi<strong>da</strong>: `iyideT Cveni sulebi,~ `macivari seqsisa wil,~ `didi WuWua <strong>da</strong> patara WuWua,~ `milioni bedniereba,~ `mstovari<br />
<strong>da</strong> mzveravi~ <strong>da</strong> bevri sxva. am ucnauri ambebis avtoris Sesaxeb mkiTxvels albaT bevri ram ainteresebs, miT ufro,<br />
rom presasTan urTierTobisgan wlebis ganmavlobaSi Tavs ikaveb<strong>da</strong>. rogor movi<strong>da</strong> literaturaSi, sad poulobs<br />
siuJetebs Tavisi moTxrobebisTvis, rogor muSaobs nawarmoebze _ am <strong>da</strong> sxva kiTxvebze pasuxebs Tavad zurab<br />
leJavasgan miiRebT.<br />
_ wera jer kidev skolis asakSi<br />
<strong>da</strong>viwye. pirveli moTxroba maswavlebelze<br />
<strong>da</strong>vwere. me-5-6 klasSi<br />
viqnebodi, rodesac maTematikis pe<strong>da</strong>gogze<br />
gabrazebulma moTxroba<br />
gavaSanSale. am qalbatonma sruliad<br />
samarTlianad <strong>da</strong>msaja, magram im<br />
asakSi es cota rTuli gasaanalizebeli<br />
iyo, amitom misi guli ariTmetikuli<br />
formulebis nakrebad warmovadgine.<br />
ra Tqma un<strong>da</strong>, mTavar<br />
gmirs nawarmoebi ar waukiTxavs, me ki<br />
amis Semdegac vagrZelebdi weras.<br />
sxvaTa Soris, es Canaweri ar Semomr-<br />
Ca, Torem siamovnebiT gamovaqveynebdi<br />
Tav<strong>da</strong>pirveli saxiT. amas gar<strong>da</strong>,<br />
iyo <strong>da</strong>uwereli moTxrobebi, erTgvari<br />
anekdotebi – vigonebdi ambebs<br />
Cems klaselebze, vuyvebodi <strong>da</strong> vacinebdi.<br />
pirveli seriozuli naweri Jurnal<br />
`nobaTSi~ gavagzavne. iqnebo<strong>da</strong><br />
1996-97 wlebi. ori moTxroba gamoaqveynes.<br />
Semdeg vibeWdebodi `literaturul<br />
saqarTveloSi,~ `arilsa~<br />
<strong>da</strong> `qomagSi~. erTxelac `arilis~<br />
saiubileo saRamoze CemTan batoni<br />
givi alxaziSvili movi<strong>da</strong> <strong>da</strong> krebulis<br />
gamocema SemomTavaza. rasakvirvelia,<br />
<strong>da</strong>vTanxmdi. sul male qveynierebas<br />
Cemi pirveli wigni _ `arseba,<br />
romelic Sen giyvars~ moevlina.<br />
mere iyo gamomcemloba `sani,~<br />
romelmac ori patara wigni <strong>da</strong>mibe-<br />
W<strong>da</strong> _ `milioni bedniereba~ <strong>da</strong> `iyideT<br />
Cveni sulebi;~ 2005-Si `aretem~<br />
gamosca `mstovari <strong>da</strong> mzveravi~, Sar-<br />
San ki `bakur sulakauris gamomcemlobam~<br />
_ `bavSvis nakbeni karaliokze<br />
oqtombris TveSi.~ sul male<br />
gamova kidev erTi krebuli _ `uxur<strong>da</strong>vebeli<br />
moneta~, romelSic axali<br />
moTxrobebi Seva. mxolod ramdenime<br />
maTgani <strong>da</strong>ibeW<strong>da</strong> periodul presa-<br />
Si. amasac `bakur sulakauris gamomcemloba~<br />
gamoscems.<br />
_ rogorc Cans, am gamomcemlobasTan<br />
TanamSromloba kargad <strong>da</strong>scadeT.<br />
swored masTan gamocemulma<br />
wignma mogitanaT `gala.~<br />
_ sxvaTa Soris, bakuri Tavad<br />
movi<strong>da</strong> CemTan <strong>da</strong> wignis gamocema SemomTavaza.<br />
manamde pira<strong>da</strong>d ar vicnobdi,<br />
vicodi, rom Cems nawerebs<br />
kiTxulob<strong>da</strong> <strong>da</strong> moswon<strong>da</strong>. wignSi axali<br />
moTxrobebic Sevi<strong>da</strong> <strong>da</strong> manamde<br />
gamoqveynebulic, aseve erTi mcire<br />
zomis romani. krebuls `bavSvis nakbeni<br />
karaliokze oqtombris TveSi~<br />
<strong>da</strong>varqvi.<br />
_ mainc<strong>da</strong>mainc am moTxrobis<br />
saTauri ratom uwodeT<br />
_ Zalian momwons es saTauri,<br />
Tanac miviCnie, rom sxva teqstebis<br />
gamaerTianebla<strong>da</strong>c gamodgebo<strong>da</strong>.<br />
`bakur sulakauris gamomcemlobis~<br />
wyalobiT Cemi erT-erTi moTxroba<br />
_ `macivari seqsisa wil~ ilinoisis<br />
literaturis institutis gamomcemlobaSi<br />
moxv<strong>da</strong>, ufro zustad ki<br />
`saukeTeso evropuli moTxrobebis<br />
krebulSi,~ romelic ianvarSi gamova.<br />
_ amerikelebma rogor Seityves<br />
Tqvens Sesaxeb<br />
_ ramdenime wlis winaT es teqsti<br />
`15 saukeTeso qarTul moTxroba~-Si<br />
Sevi<strong>da</strong>, romelsac yovelwliurad<br />
gamoscems `bakur sulakauris<br />
gamomcemloba.~ swored aq waikiTxa<br />
ingliselma mTargmnelma, Targmna<br />
<strong>da</strong> zemoxsenebul gamomcemlobas miawo<strong>da</strong>,<br />
maT ki zemoxsenebul krebul-<br />
Si Seitanes. sxvaTa Soris, ilinoisis<br />
universitetSi Tanamedrove qarTuli<br />
mwerlobiTac <strong>da</strong>interesdnen <strong>da</strong><br />
uaxloes momavalSi Cveni kulturis<br />
saministrosTan erTad qarTveli avtorebis<br />
(prozaikosebis) anTologiis<br />
gamocemas apireben. es faqti kidev<br />
erTxel a<strong>da</strong>sturebs, rom mwerlisTvis<br />
mxolod nawarmoebis Seqmna sakmarisi<br />
ar aris. gamomcemelTan urTierTobac<br />
saWiroa. am SemTxvevaSi es `bakur sulakauris<br />
gamomcemloba~ aRmoCn<strong>da</strong>,<br />
romelTanac, mgoni, warmatebiT vTanamSromlob.<br />
_ Tqvens moTxrobebs gamorCeulad<br />
originaluri siuJetebi aqvs.<br />
sai<strong>da</strong>n mogaqvT es ambebi<br />
_ nawili cxovrebi<strong>da</strong>naa aRebuli,<br />
nawili _ sxvaTa gamocdilebi<strong>da</strong>n, nawilic<br />
_ Cemi fantaziis nayofia. viyeneb<br />
xolme realur personaJebsac, magram<br />
es yvelaferi imdenad ganzogadebulia,<br />
mavanma am personaJSi sakuTari Tavi<br />
romc icnos, ar ewyineba.<br />
_ sul mgonia, rom moTxroba<br />
`mstovari <strong>da</strong> mzveravi~ mama basilis<br />
mrevlzea <strong>da</strong>werili.<br />
_ rasakvirvelia. sxvaTa Soris, am<br />
moTxrobis erT-erTi mTavari gmiri,<br />
olimpiozi axal wignSic figurirebs.<br />
aris kidev erTi personaJi, varSak karapetovi,<br />
romelic aseve ga<strong>da</strong>myavs sxva<br />
moTxrobaSi.<br />
_ anu, Tqveni personaJebi<br />
moTxrobis <strong>da</strong>srulebasTan erTad<br />
arsebobas ar wyveten<br />
_ ra Tqma un<strong>da</strong>, ara. iseve, rogorc<br />
balzakTan an folknerTan, Cemi gmirebic<br />
mogzauroben erTi moTxrobi<strong>da</strong>n<br />
meoreSi, oRond, Tu saWiroeba moiTxovs.<br />
_ <strong>da</strong> viTardebian<br />
_ ar vici, SeiZleba degradireben<br />
kidec. erTi<strong>da</strong>igive personaJi SeiZleba<br />
Sinaarsobrivad gansxvavebul ramdenime<br />
moTxrobaSi gamoviyeno.<br />
_ miuxe<strong>da</strong>vad imisa, rom <strong>arc</strong>Tu<br />
cota xania werT <strong>da</strong> ramdenime wignis<br />
avtoric xarT, aRiareba mogvianebiT<br />
movi<strong>da</strong>. ufro zustad ki, bolo erTi<br />
wlis ganmavlobaSi. Tqveni gamarjveba<br />
`galaze~ bevri mwerlisTvisac<br />
moulodneloba iyo, rom araferi vTqvaT<br />
mkiTxvelze, gamomdinare iqe<strong>da</strong>n,<br />
rom Tqvens Sesaxeb <strong>arc</strong>ki gaugiaT. ras<br />
mivaweroT es<br />
_ es, albaT, ramdenime garemoebis<br />
bralia, yvelaferTan erTad, Cemic,<br />
radgan aqamde ratomRac Tavs varidebdi<br />
sajaro urTierTobebs, sakuTari<br />
Tavis warmoCenas <strong>da</strong> vcdilobdi mkiTxvelTan<br />
kontaqti mxolod nawarmoebebiT<br />
mqono<strong>da</strong>. garkveul etapze mivxvdi,<br />
rom ga<strong>da</strong>metebuli Caketiloba poziorobaSi<br />
ga<strong>da</strong>dis <strong>da</strong> gamaRizianebelia.<br />
Tumca es erTaderTi mizezi ar iyo.<br />
ubralod, yvelafers aqvs Tavisi dro.<br />
dro, romelic sakuTar pirobebs<br />
gvTavazobs. am etapze, SeiZleba iTqvas,<br />
cotaTi `amovtivtivdi,~ mere SeiZleba<br />
isev `CavyvinTo~.<br />
_ ramdenad sasiamovno aRmoCn<strong>da</strong><br />
`amotivtiveba~ <br />
_ Cemnairi a<strong>da</strong>miani di<strong>da</strong>d <strong>arc</strong><br />
<strong>`CayvinTvas~</strong> ganicdis <strong>da</strong> <strong>arc</strong> `amotivtivebas.~<br />
anu, me var iseTi, rogoric<br />
var <strong>da</strong> yvelaferi <strong>da</strong>narCeni gangebis<br />
nebaa.<br />
_ Tu gyavT gansazRvruli Tqveni<br />
mkiTxveli, Tqveni auditoria,<br />
visTvisac werT<br />
_ rac Seexeba mkiTxvels <strong>da</strong> saer-<br />
Tod, Semfasebels, erT magaliTs mogiyvanT.<br />
ar vici, iciT Tu ara, rom weris<br />
gar<strong>da</strong> vxatav <strong>da</strong> qan<strong>da</strong>kebebsac vakeTeb.<br />
xSirad vTli xolme xis patara figurebs.<br />
zogi maTgani namdvili xelovnebis<br />
nimuSia, zogi, ubralod, xelosnis<br />
namuSevari. maTi garCeva, erTi<br />
SexedviT, rTulia, Tumca kargi Semfasebeli<br />
Rirebuls maSinve gamoarCevs.<br />
sxvaTa Soris, aucilebeli ar aris, ase-<br />
Ti a<strong>da</strong>miani mainc<strong>da</strong>mainc xelovnebaTmcodne<br />
iyos, zogjer araprofesionals<br />
ufro maxvili Tvali aqvs. asea mwerlobaSic,<br />
im gansxvavebiT, rom saqme<br />
aq ufro rTula<strong>da</strong>a: Tu qan<strong>da</strong>kebis tiraJireba<br />
SeiZleba, mwerlobaSi<br />
analogiurad ver moiqcevi. erTsa<strong>da</strong>imaves<br />
ver atrialeb, radgan mkiTxveli<br />
maSinve migixvdeba eSmakobas <strong>da</strong><br />
wigns gverdze ga<strong>da</strong>debs. rac Seexeba<br />
imas, visTvis vwer, min<strong>da</strong> giTxraT, rom<br />
me ar vwer amaTuim kategoriis mkiTxvelisTvis.<br />
zogs moswons Cemi nawerebi,<br />
zogs _ ara <strong>da</strong> es sulac ar aris<br />
sawyeni. TiToeul a<strong>da</strong>mians avtorTa<br />
sakuTari `wre~ hyavs, romelic misTvis<br />
misaRebi <strong>da</strong> axlobelia. ase rom, me vwer<br />
<strong>da</strong> Tu vinmes ar moswons _ nu moewoneba,<br />
misi nebaa.<br />
_ Tqvens Sesaxeb amboben, rom<br />
gaqvT Zalze mdi<strong>da</strong>ri fantazia,<br />
eqspresiuli Txrobis manera, magram<br />
ver flobT qarTuls, cudi qarTuliT<br />
werT.<br />
_ es sruli absurdia <strong>da</strong> agixsniT<br />
ratomac. maT, visac msgavsi pretenzia<br />
aqvs Cems nawerebTan <strong>da</strong>kavSirebiT,<br />
vTavazob, aiRon nebismieri teqsti, wina<strong>da</strong>deba<br />
<strong>da</strong> Tu <strong>da</strong>mimtkiceben, rom<br />
gaumarTavi qarTuliT vwer, madlobas<br />
movaxseneb samarTliani SeniSvnisTvis.<br />
aseTi mosazreba pira<strong>da</strong>d<br />
CemTvisac uTqvamT, magram ver <strong>da</strong>usabuTebiaT.<br />
erTi SemTxveva min<strong>da</strong> gavixseno:<br />
ramdenime mwerali vsaubrobdiT. erTerTi<br />
Cemi bavSvobis megobari iyo, cnobili<br />
avtori. swored man `<strong>da</strong>ma<strong>da</strong>naSaula~<br />
qarTulis ucodinrobaSi, rac<br />
ruseTSi xangrZlivad cxovrebiT axsna,<br />
_ Sens nawerSi rusuli wina<strong>da</strong>debis<br />
gavlena igrZnobao. me vupasuxe, rom<br />
gavlena SeiZleba iyos, radgan qarTuli,<br />
iseve, rogorc nebismieri cocxali<br />
ena, viTardeba. ena, romelic sxva<br />
enebis gavlenas ar ganicdis, mkv<strong>da</strong>ria.<br />
dRevandeli qarTuli srulebiT ar<br />
hgavs iliasa <strong>da</strong> akakis epoqis enas, iliasa<br />
<strong>da</strong> akakisdroindeli metyveleba<br />
ki _ rusTavelisas. bunebrivia, momavlis<br />
mwerlebis ena kidev ufro gansxvavebuli<br />
iqneba <strong>da</strong> es sruliad normaluri<br />
movlenaa. rac Seexeba rusulis<br />
gavlenas, ar uarvyof <strong>da</strong> moxarulic<br />
var, Tu es asea, radgan rusuli<br />
Zalze mdi<strong>da</strong>ri <strong>da</strong> SoltiviT moqnili<br />
enaa, iseve, rogorc qarTuli <strong>da</strong> Tu<br />
kargs gadmoviRebT sxva enebi<strong>da</strong>n, ama-<br />
Si cudi araferia. isev Cemi megobris<br />
Temas <strong>da</strong>vubrundebi. SevTavaze, gadmogveRo<br />
Cemi romelime naweri <strong>da</strong> eqsperimentis<br />
saxiT gagverCia. Tamamad<br />
<strong>da</strong>misaxela ramdenime abzaci erTerTi<br />
moTxrobi<strong>da</strong>n. karga xans vikamaTeT.<br />
is Tavisas amtkiceb<strong>da</strong>, me – Cemsas.<br />
bolos <strong>da</strong>meTanxma, rom marTali<br />
viyavi. aseTi midgoma gamarTlebulad<br />
ar mimaCnia, radgan yvela avtors Sei-<br />
Zleba wauyeno pretenzia, iseve,<br />
rogorc Tavis droze Cvens klasikosebs<br />
a<strong>da</strong>naSaulebdnen enis <strong>da</strong>maxinjebaSi,<br />
magram esec Cveulebrivi ambavia.<br />
ver vityvi, rom Zalian mawuxebs msgavsi<br />
<strong>da</strong>mokidebuleba Cemi teqstebisadmi.<br />
faqtia, jerjerobiT amaSi veravin<br />
<strong>da</strong>marwmuna.<br />
_ slengTan <strong>da</strong>kavSirebiT ras<br />
ityviT Tqvens nawerebSi didi doziT<br />
gvxvdeba quCuri metyveleba, gansakuTrebiT<br />
TvalSisacemia e.w. rusuli<br />
Jargoni. bevrisTvis es sruliad<br />
miuRebelia <strong>da</strong> enis <strong>da</strong>binZurebad miiCnevs.<br />
_ geTanxmebiT, slengi bevria, magram<br />
rac aris _ saWiroa. arian avtorebi,<br />
romlebic aseTi gamoTqmebiT<br />
Segnebulad amZafreben nawarmoebs <strong>da</strong><br />
ufro pikanturs xdian, me ki _ piriqiT,<br />
yvelanairad vcdilob Sevarbilo<br />
uxeSi formiT naTqvami, magram amis<br />
miuxe<strong>da</strong>vad, zogjer slengi aucilebelia,<br />
radgan sxvanairad personaJis<br />
xasiaTi ar ewyoba. aseT dros gmiris<br />
sasargeblod vmoqmedeb <strong>da</strong> Jargons ar<br />
veridebi.<br />
_ mwerlebi yovelTvis sxva<strong>da</strong>sxvanairad<br />
aRiqvamen xolme literaturis<br />
kritikosTa Sefasebebs. zogierTi<br />
kritikas Zalze mtkivneulad<br />
iRebs, zogi ki saerTod ar reagirebs.<br />
mavanisTvis <strong>arc</strong> qebas aqvs gansakuTrebuli<br />
mniSvneloba. Tqvens Sem-<br />
TxvevaSi ra xdeba, Tu interesdebiT,<br />
ras wers an ras wer<strong>da</strong> literaturuli<br />
kritika Tqvens moTxrobebze<br />
_ kritika ZiriTa<strong>da</strong>d dum<strong>da</strong>.<br />
erTxel <strong>da</strong>iwera kritikuli werili.<br />
avtori mandilosani gaxl<strong>da</strong>T, romelic<br />
Cems Semoqmedebaze ironiulad<br />
saubrob<strong>da</strong>, magram Cemi azriT, es usafuZvlo<br />
ironia iyo. rasakvirvelia,<br />
aseTi <strong>da</strong>mokidebuleba kmayofils<br />
aravis tovebs, magram Tu kritika<br />
safuZvliania, ar un<strong>da</strong> gewyinos.<br />
_ amas winaT zaza burWulaZem<br />
gamoaqveyna recenzia Tqvens bolo<br />
krebulze, sa<strong>da</strong>c `qarTuli prozis<br />
firosmani~ giwo<strong>da</strong>T. gagixar<strong>da</strong>T<br />
_ winaaRmdegi ar viqnebi, Tu vinme<br />
ase Semafasebs. Zalian gamixardeba, Tu<br />
Sema<strong>da</strong>reben vaJas, ilias, konstantine<br />
gamsaxurdias <strong>da</strong> bevr Cems sayvarel<br />
mwerals. es, ra Tqma un<strong>da</strong>, xumrobiT.<br />
_ rogor muSaobT nawarmoebze<br />
_ konkretuli recepti ar maqvs.<br />
SeiZleba uceb, erTi amosunTqviT<br />
<strong>da</strong>vwero moTxroba, magram isec xdeba,<br />
rom vwer, vwer <strong>da</strong> araferi gamodis.<br />
vjaxirob, erTi sityviT. aseT<br />
dros weras Tavs vanebeb <strong>da</strong> sxva saqmeze<br />
ga<strong>da</strong>vdivar. ZiriTa<strong>da</strong>d ki Cemi nawerebi<br />
swrafad iqmneba, xan<strong>da</strong>xan azri ise<br />
garbis, kalami Zlivs eweva, Tumca ukve<br />
<strong>da</strong>weril siuJets aTasnairad vaSalaSineb.<br />
TiTo moTxrobas Svidi, rva,<br />
xan<strong>da</strong>xan aTi variantic aqvs, magram es<br />
yvelaferi wyaliviT un<strong>da</strong> midiodes.<br />
teqsti xelovnurad gawelili, TiTi<strong>da</strong>n<br />
gamowovili <strong>da</strong> nawvalebi ar un<strong>da</strong><br />
iyos, radgan es nawarmoebs maSinve etyoba<br />
<strong>da</strong> arabunebrivia. Cems moTxrobebs<br />
wvalebis kvali ar emCneva, magram is<br />
ki igrZnoba, rom Sromaa Cadebuli. es<br />
ori sityva arsebiTad gansxvavdeba<br />
erTmaneTisgan: `Sroma~ _ normaluria<br />
<strong>da</strong> misaRebi a<strong>da</strong>mianisTvis,<br />
`wvaleba~ ki Wapanwyvetasa <strong>da</strong> simZimes<br />
ukavSirdeba, rac naklebad sasiamovnoa.<br />
_ wlevandeli weli gansakuTrebiT<br />
mniSvnelovani aRmoCn<strong>da</strong> Tqvens<br />
biografiaSi: jer `sabas~ nominanti<br />
iyaviT, mere `galaze~ `wlis wignis~<br />
titulis mflobeli gaxdiT. elodiT<br />
gamarjvebas<br />
_ velodi, ratomac ara. finalisti<br />
rom Seviqeni, esec xom warmatebaa.<br />
min<strong>da</strong> mivuloco `sabaze~ gamarjvebul<br />
kote jandiers, romlis Semoqmedebasac<br />
Zalian vafaseb. radgan<br />
konkursebze Camovar<strong>da</strong> laparaki,<br />
erTi idea min<strong>da</strong> mivawodo organizatorebs:<br />
ar mimaCnia sworad, rodesac<br />
priziT gaTvaliswinebul mTel Tanxas<br />
erT a<strong>da</strong>mians aZleven, <strong>da</strong>narCenebi<br />
ki ise rCebian. Cemi azriT, TiToeul<br />
nominaciaSi sami saprizo adgili un<strong>da</strong><br />
iyos gansazRvruli <strong>da</strong> fuladi jildoc<br />
Sesabamisad ganawildes. kargi<br />
iqneba, Tu konkursebis organizatorebi<br />
am mosazrebas gaiTvaliswineben.<br />
esaubra nana kobaiZe
14 Targmani<br />
literaturuli gazeTi<br />
aziz nesini<br />
10 - 23 dekemberi 2010<br />
fxana qecma iciso, SemogvZaxebs me-19 saukuni<strong>da</strong>n didi ilia <strong>da</strong> samoqmedo programasac SemogvTavazebs. sazogado<br />
Wiri rom martooden gulis fxaniT ar ikurneba, es progresulma Turqma mwerlebmac mSvenivrad icodnen.<br />
TavianTi gegmebic hqon<strong>da</strong>T <strong>da</strong> cxovrebis saukeTeso wlebsac xSirad cixeebSi atarebdnen.<br />
ase ganvlo me-20 saukunem. werdnen <strong>da</strong> aqveynebdnen, guls <strong>da</strong>osebamde ifxandnen <strong>da</strong> Siga<strong>da</strong>Sig Turqul sapyrobileebSic<br />
”isvenebdnen”. <strong>arc</strong> sicive aSineb<strong>da</strong>T, <strong>arc</strong> SimSili <strong>da</strong> sneuleba. sazogado saqmisTvis iRwvodnen <strong>da</strong> a<strong>da</strong>mianis<br />
zneobriv gankurnebas eswrafodnen.<br />
aziz nesini (1915-1995) am mweralTa grZeli siis saTaveSi, rogorc socialur-politikuri satiris ostati,<br />
moRvaweobis pirvelsave wlebSi aRmoCn<strong>da</strong>. SemTxveviT rodi airCia araerTi novelisa Tu Canaxatis avtorma literaturul<br />
fsevdonimad ”nesini”, romlis zusti Targmania: - ”ra xar”<br />
”vimedovneb, yovelTvis, roca xalxi am gvariT mommarTavs, <strong>da</strong>vfiqrdebi, ra var <strong>da</strong> vin var”, _ SeniSnav<strong>da</strong> mwerali<br />
erT-erT publikaciaSi.<br />
Turq mweralTa Zalisxmevas uqmad ar Cauvlia. swored mwerlobas miuZRvis lomis wili qveynis urTulesi<br />
krizisi<strong>da</strong>n gamoyvanaSi, ekonomikuri siduxWiri<strong>da</strong>n Tavis <strong>da</strong>RwevaSi, politikuri <strong>da</strong> socialuri orientirebis<br />
gansazRvraSi. jer kidev me-20 saukunis <strong>da</strong>sawyisi<strong>da</strong>n maT mier moniSnulma veqtorebma TurqeTi progresis gzaze<br />
gaiyvana, msoflio TanamegobrobaSi erT-erTi mowinave saxelmwifos imiji <strong>da</strong>umkvidra, qveynisa, romelic Tamamad<br />
<strong>da</strong> bejiTad iRwvis evrostruqturebSi integrirebis <strong>da</strong>saCqareblad.<br />
mTargmnelisgan<br />
hasan babas Sadrevani<br />
magi<strong>da</strong>ze mosawvevs rogorc ki<br />
Tvali vkide:- ”isev qorwilSi, xelismoweraze<br />
Tu mepatiJebian, fuli meqneba<br />
<strong>da</strong>sadebi,” - gavifiqre <strong>da</strong> xasiaTi wamix<strong>da</strong>.<br />
mosawvevi gavSale <strong>da</strong> teqsti ga<strong>da</strong>vikiTxe:<br />
”Zvirfaso batono...,<br />
gTxovT, pativi <strong>da</strong>gvdoT <strong>da</strong> gvewvioT<br />
horbordSi, selime xaTunis CixSi,<br />
istorikos hasan babas Sadrevnis xalxis<br />
samsaxurSi Cadgomis ceremonialze.<br />
TariRi...”<br />
cxovrebaSi ar <strong>da</strong>vswrebivar msgavs<br />
RonisZiebas <strong>da</strong> <strong>da</strong>niSnul dRes, aRniSnul<br />
misamarTze gavwie. quCa ankara<strong>da</strong>n<br />
Camosuli cnobili a<strong>da</strong>mianebiTa <strong>da</strong><br />
maT sanaxavad Tavmoyrili wvrilfexobiT<br />
gavsebuliyo.<br />
yvelani aq iyvnen: saxelovani<br />
pirovnebebi, saxelovan a<strong>da</strong>mianTa manqanebi,<br />
nakleb Cinebulni, aseve, gacilebiT<br />
naklebad cnobadi saxeebi, mwerlebi,<br />
Jurnalistebi. yvelaze bolos<br />
ki ucnobi, magram cnobadobisTvis<br />
moCaliCe viRac tipebi.<br />
xalxmravlobaSi Sadrevnamde<br />
Zlivs mivaRwie. oTxkuTxa qva... zemo<strong>da</strong>n<br />
TuTiiT mopirkeTebuli. uzarmazari<br />
lodisagan gamoCorknili wylis<br />
avzi <strong>da</strong> spiraliviT <strong>da</strong>grexili onkani...<br />
Sadrevanze mimagrebul marmarilos<br />
<strong>da</strong>faze amokawruli osmaluri<br />
warwera gvamcnob<strong>da</strong>:<br />
`Tqvens winaSea aRmdgari ferfliT,<br />
Sadrevani RvinosaviT ganmwmendi<br />
siTxiT...<br />
ga<strong>da</strong>woniso, naTqvamia, orjer purs<br />
wyali.<br />
baba hasanma SeukveTa es Sadrevani,<br />
meistories xotbas asxams poeti,<br />
sikvdilamde gemaxsovreba wyali<br />
RvTiuri!~<br />
cota qvemoT ki mooqrovili laTinuri<br />
<strong>da</strong>mwerloba gvauwyeb<strong>da</strong>:<br />
`aw gansvenebul hasan babas Sadrevani,<br />
...... is, ...... mier ...... epoqaSi <strong>da</strong><br />
pativcemul ........ valis dros xalxisTvis<br />
gaixsna.<br />
TariRi ....~<br />
cementiT Selesil auzTan mdgomma<br />
saxelovanma mecnierma, saaTi <strong>da</strong> TxuTmeti<br />
wuTi Sadrevnis <strong>da</strong>arsebis istoria<br />
mokled mimoixila. pirveli<br />
Sadrevnis moZiebis, anu aRmoCenis<br />
Taobaze sakmaod bundovnad ilaparaka.<br />
Sadrevnis <strong>da</strong>maarseblis, hasan babas<br />
biografia gagvacno <strong>da</strong> sityva<br />
cnobil mwerals ga<strong>da</strong>sca. manac, mTeli<br />
ori saaTi, Sadrevanze mimagrebuli<br />
marmarilos <strong>da</strong>fis ukve istoriis<br />
kuTvnilebad qceul saxotbo leqsis<br />
Semqmnelis cxovrebaze raRac-raRacebi<br />
ibJutura. mere ki tribuna<br />
ekonomikisa <strong>da</strong> politikis mamad wodebul<br />
erT-erT momxsenebels <strong>da</strong>uTmo<br />
didsulovnad. gamomsvlelma rixianad<br />
SesZaxa:<br />
- Tanamemamuleno!...<br />
usagno mravalsityvaobiT rodi<br />
wagarTmevT esoden Zvirfas dros. yvelam<br />
icis, raoden mniSvnelovan,<br />
saqveyno saqmeebs varT SeWidebulni.<br />
cifrebi amaze Tavad metyvelebs. qveynis<br />
ekonomika rom CavibareT, weliwad-<br />
Si mxolod oras Svidi aTas samas aTi<br />
Tunuqis wvimis Rarebi gvqon<strong>da</strong>. wliuri<br />
naleqebis raodenoba, programuli<br />
muSaobis Sedegad, asjer gaizar<strong>da</strong>.<br />
gasul wels milion oTxas oc<strong>da</strong>cxrameti<br />
aTas as cameti vedro<br />
naleqi, racionaluri midgomiT,<br />
asjer gavzardeT. momavalSic ar <strong>da</strong>vaklebT<br />
Zalisxmevas. momdevno wlis<br />
programiT ori milion oTxas oTxmoc<strong>da</strong><br />
TerTmeti aTas samas Teqvsmeti<br />
vedro naleqis miRebaa ganzraxuli.<br />
pativcemuli opozicia gayviris, nasvretebiani<br />
vedroebi SemogvaCeCeso. ar<br />
<strong>da</strong>ijeroT, batonebo, es mtknari sicrue!<br />
sruliad sxvas cxadyofs oTxmoc<strong>da</strong>Cvidmeti<br />
aTas asoTxmoc<strong>da</strong>Tvrameti<br />
nasvretis SesakeTeblad<br />
gamoyofili oTxas Tvrameti tona<br />
sarCilavi, cxraas xuTi yalibi. mas<br />
mere, rac am vaJbatonebisgan xelisufleba<br />
CavibareT, Svi<strong>da</strong>s aTi tona<br />
marili martooden Jangze gaixarja.<br />
uwin mxolod Svi<strong>da</strong>s TxuTmeti aTas<br />
as rva Sadrevani moqmedeb<strong>da</strong>. aqe<strong>da</strong>n as<br />
cxrameti aTas oc<strong>da</strong>camets onkani<br />
saerTod ar hqon<strong>da</strong>. oTxmoc<strong>da</strong><br />
ToTxmeti aTasi<strong>da</strong>n spilenZi moipares.<br />
oras xuT aTasSi wyali <strong>da</strong>Sra.<br />
yvela Sadrevani SevakeTeT. amasTan,<br />
cxraas samoc<strong>da</strong>cxrameti aTas oras<br />
samoc<strong>da</strong> eqvsi Sadrevani ganvaaxleT,<br />
oras oTxmoc<strong>da</strong> Teqvsmeti aTas oc<strong>da</strong>-<br />
TerTmeti Sadrevani ki uwindeli saxiT<br />
aRvadgineT. gegmaSi gvaqvs cxraas<br />
aTi aTas samoc<strong>da</strong>eqvsi axali Sadrevnis<br />
gakeTeba. sam weliwadSi sul 31 milioni<br />
Sadrevani gveqneba.<br />
batonebo!<br />
dRes Cven mier gaxsnili Sadrevnis<br />
SesakeTeblad oras oTxmoc<strong>da</strong> Cvidmeti<br />
aTasi tona cementi, oTxas oTxmoc<strong>da</strong><br />
aTi aTasi manqana xreSi, oras oTxmoc<strong>da</strong><br />
aTi aTasi vagoni qviSa <strong>da</strong>ixarja.<br />
oTxas samoc<strong>da</strong> Cvidmeti aTasi personali<br />
eqvsi Tve <strong>da</strong> sami kvira, oTxi<br />
dRe-Ramis ganmavlobaSi ki 3,5 saaTi<br />
RamiTac muSaob<strong>da</strong>. me mxolod naRd<br />
cifrebs mogaxsenebT. am Sadrevni<strong>da</strong>n<br />
dReSi Svi<strong>da</strong>s ormoc<strong>da</strong> Teqvsmeti aTas<br />
bidon wyals miviRebT, yovel wels<br />
rentabeloba xuTi procentiT<br />
gaizrdeba. oras Teqvsmeti aTas as<br />
samoc<strong>da</strong> ToTxmeti ... 20 milion 519 000,<br />
384 ... 446 miliard 197 milion 384 aTas<br />
535............706 trilioni...<br />
cifrebiT Tavs ar SegawyenT:<br />
..... axla sityvas ga<strong>da</strong>vcem baton .....<br />
s! Tqva ricxvebiT aJRurtulebulma<br />
momxsenebelma <strong>da</strong> tribuna <strong>da</strong>tova.<br />
cifrebiT Tavggzaabneulma, Tavbru<strong>da</strong>xveulma<br />
msmenelma: - axla ki gveSvelao,<br />
gaifiqra <strong>da</strong> gamomsvleli mquxare<br />
taSiT gaacila.<br />
tribunaze asulma oratorma <strong>da</strong>mswre<br />
sazogadoebas mimarTa:<br />
-Tanamemamuleno! ...<br />
dRevandeli zeimi hasan babas wmin<strong>da</strong><br />
wylis gaxsnas eZRvneba. Cveni moqalaqeebi<br />
sul male Sxapun-SxapuniT<br />
gagrildebian <strong>da</strong> ukv<strong>da</strong>vebis wyliT<br />
Cairakrakeben pirs.<br />
mRelvare gamosvlis Semdeg raionis<br />
yvelaze didi administraciuli<br />
erTeulis xelmZRvanelma jibi<strong>da</strong>n<br />
makrateli amoacura <strong>da</strong> lenti frTxilad<br />
gaWra. mere ki Sadrevnis onkani<br />
gaxsna <strong>da</strong> onkani<strong>da</strong>n: . . . xrr. . . xrr. . .<br />
xrxrxrxr xriali moisma. yvelam erTmaneTs<br />
ga<strong>da</strong>xe<strong>da</strong>. xalxi aCoCqol<strong>da</strong>.<br />
telefons ecnen. bolos, rogorc iqna,<br />
gaarkvies - mTavari mili <strong>da</strong>zianebula;<br />
Tanac, sakmarisad ar uwvimia;<br />
Tavsxma ar yofila. myisve saxanZros<br />
<strong>da</strong>ukavSirdnen. mexanZreebma sulze<br />
mogviswres <strong>da</strong> grZelxorTumiani sarwyaviT<br />
zRvi<strong>da</strong>n amoqaCuli wyali pir<strong>da</strong>pir<br />
auzs miuSves. auzi gaivso <strong>da</strong> wyalic<br />
onkani<strong>da</strong>n rakrakiT <strong>da</strong>iZra.<br />
Jurnalis saxelwodeba<br />
marTlac rom aCqarebul epoqaSi<br />
vcxovrobT. verc presis kanonis gacnobas<br />
vaswrebT <strong>da</strong> verc sisxlis samarTlis<br />
kodeqss vavlebT Tvals.... ar<br />
Caidino! ar gaakeTo!... ase ar moiqceo,<br />
gvafrTxileben, Cven ki pirze duJmoreuli:<br />
- laCrebo! mivaZaxebT <strong>da</strong> gavivliT.<br />
gazeTis mowinave statiebSi brtyel-brtyeli<br />
sityvebis koriantels<br />
vayenebdiT: ”batonebo!” batonebo!”...<br />
Cven ver <strong>da</strong>gvaSinebT... ” raRac-raRacebis<br />
mere, statiis <strong>da</strong>sasruls ki,<br />
omaxianad SevZaxebdiT: ”Cven Tvals ar<br />
varidebT rezinis xeljoxebs!” wina<strong>da</strong>debaSi<br />
”Tval” sityvis pirvelsave<br />
”T”-s, aso ”r” –s Tu SevanacvlebdiT,<br />
gana ”rvali” ar gamovido<strong>da</strong> Cveni<br />
jgufi<strong>da</strong>n erT-erTi gvanugeSeb<strong>da</strong>:<br />
-ras <strong>da</strong>rdobT, mkiTxvelma ra icis,<br />
romeli Cvengani wers, xeljoxebisa<br />
ar gveSiniao...<br />
-ver <strong>da</strong>gvaSineben! ver <strong>da</strong>gvateroreben!<br />
naTqvamia, batono Cemo, - aRmarTs<br />
<strong>da</strong>RmarTi mosdevso, ho<strong>da</strong>, rvalisa ra<br />
mogaxsenoT <strong>da</strong>, Jrunis wiwilebiviT ki<br />
<strong>da</strong>gvfantes.<br />
samniRa SemovrCiT eqsponativiT.<br />
<strong>da</strong>rdebs saRamoobiT, beioRlus duqnebSi<br />
viqarvebdiT. merwmuneT, cxovrebas<br />
azri <strong>da</strong>ekargebo<strong>da</strong>, rom ara<br />
msgavsi Tav<strong>da</strong>viwyeba.<br />
erTmaneTs fulis saSovnelad <strong>da</strong><br />
Jurnalis xelaxla gamosacemad ki SevuvlidiT<br />
xolme, magram ra! jibeSi,<br />
yuruSi ra aris, gaxvretili yuruSic<br />
ar gviCxrialeb<strong>da</strong>:<br />
erTi Segvpir<strong>da</strong>:<br />
_ xval saRamos kacs moviyvan, Jurnalis<br />
gamosacem fuls gviSovis.<br />
gavixareT. meore dRes kidev ufro<br />
ZviradRirebul duqans, ”deqtars” mivadeqiT.<br />
ucnobmac ar <strong>da</strong>ayovna, droze<br />
gamoCn<strong>da</strong>. Tormeti wlisas laparaki<br />
<strong>da</strong>ewyo, ToTxmeti wlisas fexi aedga.<br />
Tvrameti wlisa ki dedis mkerdi<strong>da</strong>n<br />
Zlivs aeglejaT. ZuZus wova didi<br />
gaWirvebiT miutovebia. <strong>da</strong>kacebula<br />
<strong>da</strong>, bakun-bakuniT mTeli duqnebi Semouvlia.<br />
ymawvili azrze ar iyo, ra<br />
Jurnali gvindo<strong>da</strong>.<br />
Jurnalis xarisxze, formatze, tiraJze<br />
vilaparakeT. bolos saxelwodebas<br />
mivadeqiT:<br />
_ Jurnals ra vuwodoT – vekiTxebi.<br />
i<strong>da</strong>yvebiT sasmelebiT gavsebul<br />
magi<strong>da</strong>s <strong>da</strong>eyrdno, xeli safeTqelTan<br />
miitana, romantikuli poza miiRo,<br />
meocnebe Tvalebi raqis boTls miapyro<br />
<strong>da</strong> haremis tankenari Cerqezi gogos<br />
xmiT:<br />
- ”sumbuli!”... wamoiZaxa.<br />
sicili <strong>da</strong>vayareT. Cvengan erTerTma,<br />
temperamentianma poetma: ”Sublis<br />
ofli”!... ”Sublis ofli” kargi<br />
iqneba - wamoiyvira. TiTqos oflis<br />
suni ecao, ymawvils saxe <strong>da</strong>emanWa. mere<br />
ki:<br />
-”yvavili!” ... SemogvTavaza.<br />
erTmaneTs ar vaclidiT. saxelwodebebis<br />
ze<strong>da</strong>xora <strong>da</strong>vayenebT:<br />
-”muSti”! ...<br />
-”areuloba!”...<br />
-”brZola!” ...<br />
-”win!”...<br />
amgvar SejibrSi rom viyaviT,<br />
ymawvilma <strong>da</strong>iJina:<br />
-me ”Taiguls” girCevdiT.<br />
-”buketi” rogor mogwonT<br />
-”patarZali”, ”lali”!....<br />
ambob<strong>da</strong> <strong>da</strong> axal-axal ideebs<br />
gvTavazob<strong>da</strong>.<br />
mesame boTlis mere saxe <strong>da</strong>efoTla,<br />
gawiTl<strong>da</strong>, magi<strong>da</strong>s xeli <strong>da</strong>hkra <strong>da</strong><br />
Sehyvira: -”muSti” ar gamagonoT.<br />
erTma, universitetSi asistentis<br />
Tanamdeboba rom ekava, ymawvils fiala<br />
SeaCeCa <strong>da</strong>: -”ali” rogor mogwonT,<br />
batonebo” ikiTxa. es fialac rom <strong>da</strong>agemovna,<br />
Tvalebis kvesebiT: - ”naperwkali”<br />
saukeTeso variantia, SesZaxa.<br />
kidev rom ga<strong>da</strong>ylurwa: - ”xanZari!”...<br />
<strong>da</strong>iRriala. aq ki yvelani gavisuseT.<br />
xvalac am adgilas SevikriboTo, <strong>da</strong>v-<br />
TqviT <strong>da</strong> <strong>da</strong>viSaleniT. is Ramec saxelwodebis<br />
ZiebiT <strong>da</strong>iwyo. axlad movlenilma<br />
Zmakacma SemogvTavaza:<br />
-me ”mixaks” girCevT, Jurnals er-<br />
Tob <strong>da</strong>mSvendebo<strong>da</strong>.<br />
-Tqven warmoidgineT, fialebi kvlav<br />
xeli<strong>da</strong>n xelSi ga<strong>da</strong>dio<strong>da</strong>.<br />
-me ”gangaSi” mirCevnia.<br />
erTi fialac <strong>da</strong>: - ”broweuli” rogor<br />
mogwonT<br />
sma gaxur<strong>da</strong>: - ”broweulsac” ganvixilavT...<br />
Semdegi Ramec saxelwodebis ZiebaSi<br />
gailia.<br />
-vfiqrob, ”lali” urigo ar iqneba,<br />
wamoiZaxa romeliRacam. mere magidi<strong>da</strong>n<br />
wamoxta <strong>da</strong>: ”cecxli!” <strong>da</strong>iRriala.<br />
yovel Rame ”neqtarsac” vuTanxmebdiT<br />
erTmaneTs. is magi<strong>da</strong>sTan ij<strong>da</strong> <strong>da</strong><br />
yvavilis saxelwodebiT iwyeb<strong>da</strong>, mere<br />
dro<strong>da</strong>dro wamoxtebo<strong>da</strong> <strong>da</strong>:<br />
-”vulkani!” ... an<strong>da</strong> ”puri!”... ayrantaleb<strong>da</strong>.<br />
saxelwodebis Ziebam mTeli Tve<br />
gastana... duqnis fuli yovel Rame Cveni<br />
jibi<strong>da</strong>n gadio<strong>da</strong>. is ki Jurnalis<br />
gamosacemad <strong>da</strong>pirebul Tanxas, xuTas<br />
liras ara <strong>da</strong> ar kisrulob<strong>da</strong>.<br />
- Zmebo! – ambob<strong>da</strong>. upirveles yovlisa,<br />
saxelwodeba un<strong>da</strong> vipovoT, saxelwodebaa<br />
arsebiTi...<br />
verc saxelwodebas mivageniT <strong>da</strong><br />
verc Jurnali gamoveciT.<br />
mas mere oci weli miilia. gamox<strong>da</strong><br />
xani <strong>da</strong> asistentma Zmakacma universitetSi<br />
profesoris adgili <strong>da</strong>ikava,<br />
poeti saxelmwifo samsaxurSi Cadga,<br />
mxatvari <strong>da</strong>ojax<strong>da</strong>. me, uflis nebiT,<br />
msgavsi araferi Camidenia. duqnebic<br />
ga<strong>da</strong>maviwy<strong>da</strong> ...<br />
gasul Rames megobarma duqanSi<br />
<strong>da</strong>mpatiJa. mezobel magi<strong>da</strong>s SezarxoSebuli<br />
moqeifeni Semosxdomodnen.<br />
erTma, ukve gvarianad maZRarma:<br />
”puri!” ”purs” gTavazobT saxelwodebad,<br />
<strong>da</strong>iRriala. xma mecno, TiTqos<br />
saxezec mecnaura.<br />
-”Zaxili”, Zmao, yvelas ”Zaxili”<br />
jobia.<br />
-ar icnob - mkiTxa megobarma. yovel<br />
Rame ase duqan-duqan <strong>da</strong>dis. sawyali,<br />
naxevrad SeSlilia. amas rom ambob<strong>da</strong>:<br />
-”bombi!” bombi saukeTeso variantia”<br />
– <strong>da</strong>iRriala. mere ki amayad <strong>da</strong>sZina:<br />
- Jurnali un<strong>da</strong> gamovides... saxelwodebas<br />
veZebT.<br />
sufri<strong>da</strong>n rom vdgebodiT, gavigone,<br />
bombio, rogor Rrialeb<strong>da</strong>, misi<br />
amfsonebi ki sasmelis fuls ixdidnen.<br />
-eSmakma <strong>da</strong>laxvros! amasac saqme<br />
uSovia, saarsebo wyarosTvis miugnia.<br />
Cumad, CemTvis Cavilaparake.<br />
yasbis <strong>da</strong>rdebi<br />
Sin Tu mogbezr<strong>da</strong>, adeqi <strong>da</strong> quCaSi<br />
gadi, vinme Segxvdeba <strong>da</strong> laybobas<br />
mainc ga<strong>da</strong>ayoleb guls ... erT dResac,<br />
cotas gaverTobio, gaifiqra, magram<br />
yvelaferi Tav<strong>da</strong>yira <strong>da</strong>dga. diliT<br />
yava ver <strong>da</strong>lia.<br />
-erTi kviraa yava ar <strong>da</strong>milevia,
10 - 23 dekemberi 2010<br />
abuzRun<strong>da</strong>, fuli ar aris <strong>da</strong>, ra oxrobiT<br />
iyidi!..<br />
-kvira dRea <strong>da</strong>, barem vibanavebo,<br />
gaivlo gulSi, magram...<br />
-ras ibanaveb, gazia ga<strong>da</strong>Wrili....<br />
-RmerTo didebulo! aRmox<strong>da</strong> <strong>da</strong><br />
gazeTi gaSala. saxlis patroni miadga.<br />
Tvis gasvlas aTi dRe akl<strong>da</strong>, magram<br />
Ta<strong>da</strong>rigi adrianad <strong>da</strong>eWira.<br />
wamoxta <strong>da</strong> quCaSi gavar<strong>da</strong>. TavisTvis<br />
alaparak<strong>da</strong>:<br />
-oi, alah! amdeni viswavle, Teqvsmeti<br />
weli i<strong>da</strong>yvebi ga<strong>da</strong>vityave, aqeT<br />
mamaCemi, iqiT skola... quCaSi imuSave,<br />
saxlSi imuSave... mere kviraSi erTxel<br />
kino, Teatri, mTeli weli erT tansacmelSi<br />
gaatare. axla am yvelafers sinaTlis,<br />
gazis ga<strong>da</strong>Wrac <strong>da</strong>umate mere<br />
saxlis patronis SekiTxvebi, zneobis,<br />
namusis gakveTilebi, ha, rogoria!<br />
laparak-laparakSi yasab selims<br />
miadga:<br />
-gamarjoba, selim bei, rogor gikiTxoT<br />
-nu mkiTxav, mumTaz bei, cu<strong>da</strong>d,<br />
cu<strong>da</strong>d!... imdeni sa<strong>da</strong>rdeli maqvs,<br />
Zmao, geficebi, Tavi mombezr<strong>da</strong>!<br />
-”eh, <strong>da</strong>rds ra gamolevs”, oxvras<br />
amoayola <strong>da</strong> kvlav miubrun<strong>da</strong>:<br />
Sen ra, binis qira gaqvs ga<strong>da</strong>saxdeli,<br />
Tu zamTarSi saxli ver gagiTbia<br />
-ras ambob, RvTis madliT msgavsi<br />
araferi. osmanbeiSi saxli gvaqvs...<br />
TiTqos mdgmurebic ar gvaklia, magram<br />
Cem<strong>da</strong> Wirad eSmakma macduna <strong>da</strong> erTi<br />
saxlis aSenebac aTaTurqis bulvarze<br />
ga<strong>da</strong>vwyvite. eh, neta mSenebloba ar<br />
<strong>da</strong>mewyo. xom ici, Zmao, muSebs amqveynad<br />
verafers Seasmen. alahi mowyalea,<br />
saxli ki <strong>da</strong>vamTavre, magram karebi<br />
mwvaned SeRebe-meTqi rom getyvi, Sen<br />
TuTunis, Turbes mwvane feri un<strong>da</strong><br />
SearCio, <strong>da</strong>laxvros eSmakma!...<br />
- sul eg aris, selim bei!<br />
-eh, nu ityvi, nu, mumTaz bei, .. aba,<br />
Jan mari gustav le klezio:<br />
rogor ar vijavro. sami taqsi myavs.<br />
mZRols vexvewe, ukana fanjaraze Cits<br />
nu Semosvam, cudis niSania-meTqi.<br />
rogor fiqrob, gamigona sa<strong>da</strong>rdelia,<br />
aba, ra! Seayare kedels fetvi..<br />
RmerTmani, magaTTvis yvelaferi sul<br />
erTia, Tavgza amebna.<br />
-ar gin<strong>da</strong>, nu azviadeb, selim bei.<br />
-naTqvamia, mumTaz bei... ubedureba<br />
marto ar <strong>da</strong>diso. ho<strong>da</strong>, Cem sa<strong>da</strong>rdels<br />
emateba <strong>da</strong> emateba, aRar<br />
vici, ra vqna, ra wyalSi Cavvarde...<br />
midio<strong>da</strong> <strong>da</strong> TavisTvis fiqrob<strong>da</strong>:<br />
-me Teqvsmeti weli ...<br />
-gamarjoba, mumTaz bei!<br />
es ki xiliT movaWre murTazia.<br />
salam-qalami ar <strong>da</strong>ayovna:<br />
-gamarjoba, murTaz aRa! rogor<br />
gikiTxo<br />
-ah, ar mkiTxo, Tu kaci xar.. am<br />
droSi rogor viqnebi<br />
saTqmela<strong>da</strong>c ar Rirs. sami welia,<br />
gogo gavaTxove. pirvels rom vaTxovebdi,<br />
siZes oc<strong>da</strong>aTi aTasi lira marto<br />
fulad CavuTvale. meore siZe eqimia.<br />
masac ormoc<strong>da</strong>aTi aTasi <strong>da</strong>vayare.<br />
beioRlus centrSi duqani gavxseni. eh,<br />
advilia! amasobaSi mesame gogos jeric<br />
<strong>da</strong>dga...<br />
-mesamem ra, samoci aTasi mogTxova<br />
-momTxova ras miqvia... alali iyos,<br />
Cemi gogos qmaria... samoci aTasi ki<br />
ara, samoc<strong>da</strong>aTi aTasi vufeSqaSe. mere<br />
avdeqi <strong>da</strong>, saaxalwlod am Cem gogos<br />
lurji sakabe vufeSqaSe. eh, ... iseTi<br />
skan<strong>da</strong>li amiwia ...<br />
-ra skan<strong>da</strong>li<br />
-<strong>da</strong>locvil iyav, mumTaz bei... Turme<br />
im wels iisferi yofila mo<strong>da</strong>Si <strong>da</strong><br />
... rogor fiqrob, Cemi gogo adgebo<strong>da</strong><br />
<strong>da</strong> lurjs Caicvam<strong>da</strong> modi <strong>da</strong> nu<br />
i<strong>da</strong>rdeb, SevRondi, Tavi mombezr<strong>da</strong>.<br />
esec araferi. sul umcrosi xom gaxsovs...<br />
`mwerali mxolod mwerali ar un<strong>da</strong> iyos~<br />
ver gamigia, ratom mizi<strong>da</strong>vs mineraluri<br />
peizaJebi. cota ar iyos, moris-<br />
Si Casuls meCoTira kidec sanapiros<br />
mdidruli <strong>da</strong> ioli cxovreba. zRva,<br />
mze, lerwmis plantaciebi... odnav mosabezrebelic<br />
ki iyo CemTvis. igive<br />
ganc<strong>da</strong> <strong>da</strong>meufla, rac albaT<br />
bodlers iq yofnisas: erTgvari gaRizianeba.<br />
samagierod, rodrigesSi Casuli<br />
marTlac rom movixible Suagul<br />
zRvaSi amoWrili am lodiT. sruliad<br />
ukacrieli adgilia, uplaJo, Sveulad<br />
gadmowolili frialo kldeebiT,<br />
TiTqos araferi momxiblavi, uzomod<br />
miyruebuli adgili miuxe<strong>da</strong>vad saxlebisa,<br />
yvelgan rom amouyviaT Tavi.<br />
es adgili a<strong>da</strong>mianebisTvis ar aris<br />
gankuTvnili. aqe<strong>da</strong>n gamomdinare, mgoni<br />
am wignSi _ `mogzauroba rodriges-<br />
Si~ - movaxerxe amexsna Tu ra mxiblav<strong>da</strong><br />
- qvebi, gansakuTrebiT ki yvelaferi,<br />
rac vulkanuri warmoSobisa<br />
iyo, vulkanuri kldeebi. bevri sxva a<strong>da</strong>mianiviT<br />
mec vulkanebi - de<strong>da</strong>miwis es<br />
SemaZrwunebeli <strong>da</strong> amave dros <strong>da</strong>mamSvidebeli<br />
warmonaqmnebi mizi<strong>da</strong>v<strong>da</strong>.<br />
- ki magram, is xom bolomdea Camqrali,<br />
sruliad umoqmedoa<br />
- amJamad umoqmedoa, magram Sei-<br />
Zleba, sabolood <strong>arc</strong> iyos Camqrali,<br />
rogorc la furnebi reunionSi, an<br />
Tun<strong>da</strong>c etna <strong>da</strong> stromboli. ase vTqvaT,<br />
peizaJi, romelic raRac cocxalis<br />
STabeWdilebas tovebs, rac bolomde<br />
ar aris Camoyalibebuli, Sei-<br />
Zleba gaqres. ase mgonia, rodrigesi<br />
SeiZleba yovel wuTs <strong>da</strong>ingres, radgan<br />
araferi iWers. cxovreba kunZulis<br />
irgvliv sCqefs - ulamazes marjnis<br />
rifebze. am rifebze ageben Citebi<br />
Jan mari gustav le klezio Tanamedrove<br />
frangi klasikosia, romlis<br />
Semoqmedeba Jan Jionis premiiTaa <strong>da</strong>jildoebuli.<br />
<strong>da</strong>iba<strong>da</strong> nicaSi 1940<br />
wlis 13 aprils. misi pirveli romani<br />
`oqmi~ 1963 wels rendos premiiT <strong>da</strong>jildov<strong>da</strong>.<br />
1980 wels leklezios safrangeTis<br />
akademiam pol moranos<br />
didi premia mianiWa romanisaTvis<br />
`u<strong>da</strong>bno~. 1994 wels le klezio aRiares<br />
yvelaze did frangulenovan mwerlad<br />
cocxalTa Soris. 2008 wlis 9<br />
oqtombers mas nobelis premia mieniWa.<br />
interviu, romelsac dRes gTavazobT,<br />
2006 wels gamoqveyn<strong>da</strong> `magazin<br />
litererSi~.<br />
budeebs <strong>da</strong> swored eseni TavianTi<br />
skintliTa <strong>da</strong> yvelafriT, rac Tan<br />
moaqvT, erTgvarad acocxleben kunZuls,<br />
amis gamoa irgvliv mcenareuloba<br />
rom izrdeba, centrSi klde ki ufro<br />
motitvlebulia.<br />
- samyaros Tqveneul aRqmaSi<br />
TiTqos ori mxarea: mineraluri <strong>da</strong><br />
a<strong>da</strong>mianuri samyaro.<br />
- CemTvis orive mniSvnelovania. mxolod<br />
mineralebi <strong>da</strong> zRva ar makmayofilebs,<br />
<strong>arc</strong> mxolod a<strong>da</strong>mianTa sazogadoeba,<br />
is miT ufro momxiblavia,<br />
rac ufro axlosaa am elementebTan.<br />
bretani maxsendeba, sa<strong>da</strong>c Cemi fesvebia,<br />
mineralebisa <strong>da</strong> zRvis samyaro.<br />
cota xnis win tiri gamaxsen<strong>da</strong>, romlisganac<br />
araferi <strong>da</strong>rCa. am qalaqis<br />
Zvel rukas Cavxede. naxevarkunZulze<br />
iyo gaSenebuli, erT mxares berZnuli<br />
navsadguri iyo, meore mxares berberuli.<br />
naxevarkunZulis es ori napiri<br />
arxiT ukavSirdebo<strong>da</strong> erTmaneTs. tiri<br />
xmelTaSuazRvis erT-erTi angariSgasawevi<br />
sazogadoeba iyo. motitvlebul<br />
kldovan koncxze aRmocenebul am<br />
qalaqSi sruliad gansxvavebuli<br />
formebi <strong>da</strong> kulturebi aRmocen<strong>da</strong>,<br />
magram orive kldes iyo mijaWvuli <strong>da</strong><br />
ga<strong>da</strong>hyureb<strong>da</strong> zRvas, erTmaneTs ki<br />
arxiT ukavSirdebo<strong>da</strong>... gasaocaria,<br />
swored is sazogadoebebi mxiblavs,<br />
romelTac wyalTan, qvebTan am<strong>da</strong>gvari<br />
urTierToba aqvT, mexiko, es momajadoebeli<br />
qalaqic, sruliad motitvlebul<br />
kldeze, momlaSo tbis Suagul-<br />
Si gaSen<strong>da</strong>.<br />
- qalaqebzec bevrs laparakobT<br />
Tqvens romanebSi. qalaqeli rom xarT,<br />
imitom<br />
literaturuli gazeTi<br />
- diax, qalaqSi <strong>da</strong>vibade, zRvis napiras.<br />
mec, bevri evropeliviT,<br />
umTavresad qalaqebSi vcxovrobdi.<br />
qalaqi gzrdis <strong>da</strong> bevrad ukeT<br />
SeigrZnob, ase vTqvaT, qalaqis xifaTs,<br />
cxadia gxiblavs kidec, e.i. gacdunebs,<br />
oRond negatiur cdunebas vgulisxmob.<br />
- qalaqSi moxvedrili Tqveni personaJebi<br />
gaurbian qalaqur cxovrebas,<br />
vgulisxmob `u<strong>da</strong>bnos,~ `mogzaurobas<br />
ganapira mxares.~<br />
- diax, asea. amitomacaa qalaqSi rom<br />
ver vCerdebi. iSviaTad, rom a<strong>da</strong>mianma<br />
kargad igrZnos Tavi did qalaqSi.<br />
aseTebi me jer ar Semxvedria. Cemi<br />
azriT, qalaqelebs Zalian gaorebuli<br />
<strong>da</strong>mokidebuleba aqvT qalaqTan. erTni<br />
ar icnoben mas, erTgvar koSkSi arian<br />
gamoketilni, rom ar <strong>da</strong>inaxon, meoreni<br />
ki, rogorc SesaZlebloba miecemaT<br />
<strong>da</strong> samsaxuri amis saSualebas<br />
aZlevT, stoveben mas, rac sruliad<br />
gauTviTcnobierebeli qcevaa. <strong>da</strong> is,<br />
rom Tavs qalaquri agresiis msxverplad<br />
miiCnev, savsebiT bunebrivia.<br />
- ase rom, wera Tav<strong>da</strong>cvis erT-erTi<br />
saSualebaa<br />
- <strong>arc</strong> Tu ise saimedo. wera, CemTvis<br />
umal avantura, sakuTari Tavi<strong>da</strong>n gamosvlaa<br />
raime sxvisa <strong>da</strong> Seni Tavis aRmosaCenad,<br />
ukeT amosacnobad. yovel<br />
SemTxvevaSi, mwerloba, SekiTxvebis<br />
<strong>da</strong>smiT, xelebis cecebiT iwyeba <strong>da</strong> ara<br />
mtkicebebiT. xelovnebis yvela <strong>da</strong>rgs<br />
Soris weris xelovneba yvelaze naklebad<br />
amtkicebs. xelovneba, romelic<br />
moTxovnilebas emsaxureba, vTqvaT, magidisa<br />
an avejis gakeTeba, gamoricxavs<br />
`SeiZlebas~, bolomde un<strong>da</strong> iyo<br />
<strong>da</strong>rwmunebuli. kinematografiuli xelovnebac<br />
metismetad Tav<strong>da</strong>jerebuli<br />
xelovnebaa... gamoricxulia orWofi,<br />
gaube<strong>da</strong>vi moqmedeba, werilobiT teqstebSi,<br />
romanebSi <strong>da</strong> zoga<strong>da</strong>d literaturaSi<br />
swored is gvizi<strong>da</strong>vs, rac<br />
erTbaSad, xelis erTi mosmiT ki ara,<br />
nel-nela iqmneba. magaliTad, roca<br />
konrads, turgenevs an sxva did romanistebs<br />
kiTxulob, wignis <strong>da</strong>mTavrebisTanave<br />
xvdebi, rom raRac gamorCaT,<br />
rom sakuTari Tavi aSkarad bolomde<br />
ver amowures, miuxe<strong>da</strong>vad amisa,<br />
mTlianobis erTgvar cocxal STabe-<br />
Wdilebas toveben.<br />
- citatas SegaxsenebT `gaqcevaTa<br />
wigni<strong>da</strong>n~: `namdvil cxovrebebs ara<br />
aqvT <strong>da</strong>sasruli, namdvil wignebs ara<br />
aqvT <strong>da</strong>sasruli (gagrZeleba iqneba)~.<br />
- diax, swored asea. namdvil wignebs<br />
ara aqvT <strong>da</strong>sasruli, swored imitom,<br />
rom maTSi <strong>da</strong>usrulebeli moZraoba<br />
igulisxmeba. am moZraobas mwerlis<br />
Targmani<br />
15<br />
-mapatieT, murTaz aRa... meCqareba,<br />
un<strong>da</strong> <strong>da</strong>gemSvidoboT.... megobari melodeba...<br />
midis <strong>da</strong> TavisTvis laparakobs:<br />
-oi, alah, Sen samarTals venacvale,<br />
Teqvsmeti weli Tavi wignebs vuxaTqune.....<br />
-o..., mumTaz bei.... sad <strong>da</strong>ikargeT<br />
es menaxSire misbahia...<br />
-gamarjoba, misbah!... Sen saiTa xar<br />
-eh, nu mkiTxav, sev<strong>da</strong> Semomawva!<br />
Zmao, cxovreba wax<strong>da</strong>. baiaziTSi saxli<br />
maqvs... vifiqre, oTxoTaxiani bina gveyofa<br />
<strong>da</strong> Turme sa<strong>da</strong> xar, patara ar<br />
gamodga gogo frangul skolaSi <strong>da</strong>dis...<br />
Tan skolasTan axlos iqneba,<br />
Tanac cotas gavfarTovdebiT-meTqi<br />
<strong>da</strong> harbieSi mTeli sarTuli viqirave.<br />
-Zviri gijdeba<br />
-ras ambobT, mumTaz bei... Zvirad<br />
ratom viqiravebdi. fexs imdenze vSli,<br />
sa<strong>da</strong>mdec sabani gamwvdeba. qira<br />
araferi... Zmao, mTavari ubedureba is<br />
aris, rom asi nomris fasadi CrdiloeTs<br />
uyurebs... fanjara ki mWidro<strong>da</strong><br />
maqvs <strong>da</strong>gmanuli, magram zamTris qarebi<br />
xom ici, saSveli aRar aris. ramdenjer<br />
vTxove saxlis patrons, Zmao...<br />
-saswrafo saqme maqvs misbah, Tu Zma<br />
xar, nuRar gaagrZeleb, kargad gnaxe...<br />
midis <strong>da</strong> TavisTvis fiqrobs:<br />
-amdeni weli Tvalebi amoviR....<br />
-gamarjoba mumTaz bei...<br />
es merZeve rejefia....<br />
mumTaz bei:<br />
-gagimarjos! miesalma <strong>da</strong> is-is iyo<br />
un<strong>da</strong> gasclo<strong>da</strong>, rom merZeve rejefma<br />
SeaCera:<br />
-RmerTmani!. suli yelSi mebjineba,<br />
TavisTan mainc wamiyvandes es <strong>da</strong>locvili<br />
ufali. cxovrebas eSxi ....<br />
-mumTaz beim sityva aRar<br />
<strong>da</strong>amTavrebina. piri gaaRo, Tvalebi<br />
gadmokarkla <strong>da</strong>... ayal-mayalze policiac<br />
gaiCiTa. rejefma, rZiT savse boTlebiani<br />
xurjini mxrebi<strong>da</strong>n moixsna <strong>da</strong><br />
wesrigis <strong>da</strong>mcvelebs miaxala:<br />
-batono policielo, amdeni xalxis<br />
winaSe gamlanZRa, Seuracxyofa momayena,<br />
pasuxi un<strong>da</strong> agebinoT!<br />
sasamarTloSi rejefma mosamar-<br />
Tles auxsna:<br />
-batono mosamarTlev, es mumTaz<br />
bei Wkviani kaci megona. ormoci aTasi<br />
lira maqvs. fasebi yovel dRe matulobs,<br />
obligaciebs mainc viyidi-meTqi,<br />
gavifiqre, avwon-<strong>da</strong>vwone <strong>da</strong> rCeva<br />
vkiTxe. amqveynad Wkuis sakiTxavi kaci<br />
aRar <strong>da</strong>rCa. mec eg <strong>da</strong>locvili werakiTxvis<br />
mcodne, ganaTlebuli, Wkviani<br />
kaci megona...<br />
mumTaz bei, <strong>da</strong>iwyo mosamarTlem:<br />
ganaTlebuli, wera-kiTxvis mcodne,<br />
gonieri kaci CanxarT <strong>da</strong>...<br />
mumTaz bei mowmeebma uaRresad<br />
keTilSobil, wesier, ganaTlebul<br />
pirovnebad <strong>da</strong>axasiaTes. Tumca, ar<br />
<strong>da</strong>umalavT momCivans rom udierad<br />
moeqca, Seuracxyofa rom miayena...<br />
mosamarTlem mumTaz beis eqimebis<br />
meTvalyureobis qveS yofna <strong>da</strong>uwesa<br />
<strong>da</strong> samkurnalo <strong>da</strong>wesebulebaSi gaamwesa...<br />
sxvis naTqvams ar geubnebiT, sakuTari<br />
TvaliT vnaxe. aTi dRea cixis<br />
saavadmyofos palataSi win <strong>da</strong> ukan<br />
bolTasa scems <strong>da</strong> TavisTvis laparakebs:<br />
-ei, Sen! ici Teqvsmeti weli<br />
samelni<strong>da</strong>n melani vaSre, Tvalis Cini<br />
<strong>da</strong>melia, wignebs Tavi vuxaTqune,<br />
i<strong>da</strong>yvebi ga<strong>da</strong>vityave...<br />
-mere ki... ox, me Seni asi nomeri saxlis<br />
CrdiloeTis fanjrisac ... ox, me<br />
Seni ...<br />
Targmna qeTevan tomaraZem<br />
siyvarulic ki ver SeaCerebs. zogjer<br />
geCveneba, rom mwerali droebiTia,<br />
qselSi CarTuli naTurasaviT. erTxans<br />
ganaTebs, Semdeg ki cvli naTuras.<br />
literatura swored aseTi qselia,<br />
erTmaneTTan metismetad ga<strong>da</strong>jaWvuli<br />
kiTxvisa <strong>da</strong> werisagan Seqmnili.<br />
erTgvari kveba, erTgvari sunTqva,<br />
erTgvari drama, romlis msaxiobebic<br />
mkiTxveli <strong>da</strong> mwerali arian. ase mgonia,<br />
dRes romani odnav mainc miuaxlov<strong>da</strong><br />
imas, rac ase izi<strong>da</strong>v<strong>da</strong> berZnebs<br />
<strong>da</strong> rac met-naklebad <strong>da</strong>ikarga Tanamedrove<br />
TeatrSi, radgan Teatri gaejibra<br />
kinos. romani ki saSualebas ga-<br />
Zlevs, misdio personaJs. yovel roman-<br />
Si raRac iqmneba <strong>da</strong> raRac ingreva.<br />
TiTqos am yvelafers uCinari minotavri<br />
werdes, mwerlebi ki mis samsaxurSi<br />
Camdgari mwignobrebi yofiliyvnen.<br />
- rogor aTavsebT mwerlobas<br />
yoveldRiur cxovrebasTan<br />
- vfiqrob, wera cxovrebis mxolod<br />
erTi mxare un<strong>da</strong> iyos. weris erTgvari<br />
xibli isaa, rom mas mTlianad ar<br />
eZlevi. <strong>da</strong>rCenil dros alalbedze<br />
mihyvebi wuTisoflis dinebas, esec,<br />
Cemi azriT, gasuli saukunis lirikulma<br />
poeziam gvaswavla. rembos vgulisxmob.<br />
cota xnis win misi biografia wavikiTxe.<br />
gaocebuli <strong>da</strong>vrCi, sad ar <strong>da</strong>dio<strong>da</strong>,<br />
ras ar akeTeb<strong>da</strong> es biWi, sicocxles<br />
safrTxeSi igdeb<strong>da</strong>, rasac<br />
wer<strong>da</strong>, Tavad hqon<strong>da</strong> gancdili, magram<br />
imisTvis ki ar cxovrob<strong>da</strong>, rom ewera,<br />
ara, ubralod cxovrob<strong>da</strong>. Cemi azriT,<br />
rembo mwerlis nimuSia, am sityvis<br />
pir<strong>da</strong>piri gagebiT. mwerlebi ase ar<br />
cxovroben.<br />
- Tqven ggavT, ara<br />
- ara, ara, me ukan<strong>da</strong>saxevi gza ar<br />
momiWria, albaT ojaxis gamo. rembom<br />
ki Zlierad moiqnia xmali, gansakuTrebiT<br />
ojaxisken. cxadia mas saSineli<br />
ojaxi hqon<strong>da</strong>. sabednierod, amas Cemze<br />
ver vityvi. nimuSs roca vambob, Tavga<strong>da</strong>savlebs<br />
vgulisxmob. gar<strong>da</strong> imisa,<br />
rasac wer<strong>da</strong>, mTeli misi cxovrebac<br />
poeturi idealis, raRac <strong>da</strong>usruleblis<br />
gamoxatuleba iyo. maradiul Wabukad<br />
<strong>da</strong>rCa, sxvaTaSoris, sikvdilamde<br />
miSomac igive traeqtoria Semoxaza,<br />
oRond sxva sferoSi, Tanac gacilebiT<br />
TavSekavebulad <strong>da</strong> naklebi<br />
xilvebiT, miuxe<strong>da</strong>vad imisa, rom masac<br />
gasaocari Tavga<strong>da</strong>savlebi ga<strong>da</strong>x<strong>da</strong><br />
Tavs. isic im a<strong>da</strong>mianebiviT aris, vinc<br />
gamudmebiT ikvlevs, ufro intensiurad<br />
cxovrobs, vidre wers, ufro sworad<br />
cxovrebis mxolod garkveul<br />
monakveTSi wers. Cemi azriT, mwerali<br />
mxolod mwerali ar un<strong>da</strong> iyos!<br />
Targmna sofiko bendiaSvilma
16 recenzia<br />
literaturuli gazeTi<br />
`isev sakuTar TavSi un<strong>da</strong> Cavbrunde<br />
_ sakuTari Tavi sulac ar ni-<br />
Snavs CemTvis sxeuliT Semogarsul<br />
organizms, sakuTari Tavi is Sinasamyaroa,<br />
sa<strong>da</strong>c fiqris <strong>da</strong> azrovnebis,<br />
ufro ki sulieri gra<strong>da</strong>ciis, garkveuli<br />
metamorfozis saSualeba meZleva~.<br />
(`amodis Tu Cadis mze!~). TviTrefleqsiuroba<br />
ki poeziaSi is gzaa, romelic<br />
ramdenime metaforul zonas gadis,<br />
arRvevs materiis sev<strong>da</strong>s <strong>da</strong> siRrmul<br />
sixaruls eziareba, rasac poeti<br />
`Tav<strong>da</strong>pirvel bindSi <strong>da</strong>saxlebas~<br />
uwodebs: `Tvals, romelic kargavs<br />
<strong>da</strong>sayrdens/<strong>da</strong> Cabrundeba Tavis siRrmeSi,/rom<br />
Tav<strong>da</strong>pirvel bindSi <strong>da</strong>saxlde~.<br />
(`Cabrunebuli mzera~ (Tebervlis<br />
epistole), an `me vkargav simaRles<br />
<strong>da</strong> <strong>da</strong>bla veSvebi _/sakuTar siRrmeSi<br />
<strong>da</strong> mze mesxureba,/romelic amodis<br />
uSores xsovni<strong>da</strong>n...~ (`saxli~). es faqizi<br />
onirizmia aRbeWdili rilkes<br />
`merve elegiaSi~: (`yvela arseba<br />
ganxmulisken qceula mzerad./mxolod<br />
Cvena gvaqvs Seqceuli Cveni<br />
Tvalebi/TiTqos piruku <strong>da</strong> maT irgvliv<br />
ise gvigia,/viT xafangebi Tavisufal<br />
gamosasvlelTan~, v. kotetiSvilis<br />
Targmani). poetis `Tav<strong>da</strong>pirveli<br />
bindi~ ki, albaT, sxva araferia, Tu ara<br />
fsevdo-dionises `bneli~ (efrem mcire<br />
rom `nisls~ uwodebs), RvTis sameufo,<br />
vardis wiaRi. am Rrma introspeqciis<br />
dros, rogorc baSlari ambobs, sityvac<br />
saganTan erTad iZireba siRrmeSi<br />
<strong>da</strong> am dros Cven sagnebis pirvelsawyisisken,<br />
pirvelmniSvnelobisken miviwevT:<br />
`Sen eZeb sityvas pirvandel niSniT/<strong>da</strong><br />
ara lamaz ornamentiviT~ (`ianvris<br />
epistole~) ambobs poeti. amitomac<br />
`oqros kveTiviT~ es sityva `RvTis<br />
kraviviT rom ucodvelia,/umizezoa<br />
<strong>da</strong> znekeTili~ (`maisi epistole~),<br />
uCveulod `gamtaria~, sisxlsavse <strong>da</strong><br />
xorciT mosili. `zmna rom ibadeba,<br />
mwkrivebs <strong>da</strong> seriebs/usxlteba, gaivlis,<br />
poulobs sasurvels/<strong>da</strong> simebian-<br />
Ta bgerebis xaoebs/amravlebs xemi <strong>da</strong><br />
sakravebs sasules/Caberavs beberi samyaro<br />
xelaxla...~ `dilis koncerti~).<br />
givi alxaziSvilis musikalur mexsierebaSi<br />
pirvelqmnil sityvasTan er-<br />
Tad uZvelesi bgerebic saxlobs, amitomac<br />
esmis mas Sebindebisas `bgerebi<br />
altis, saqsafonis, uZveles ebnis...~<br />
poetis mier `pirvandeli niSniT~ aRbeWdili<br />
sityva ki poeturi naxtomiT<br />
Cndeba eleqtronul, akad-nusxurSi<br />
akrefil teqstSi. es poeturi amplitu<strong>da</strong><br />
TiTqos ori gansxvavebuli sivrcis<br />
_ tradiciis, samyaros Cinebulad<br />
srulyofili xatisa <strong>da</strong> axali samyaros<br />
grotesks ganasaxierebs. amitomac<br />
leqsis bolo strofSi sruliad<br />
logikuria <strong>da</strong>Rmavali kadencia, warmavlobis<br />
sevdiT gajerebuli: `...<strong>da</strong><br />
roca waxval fexakrefiT/Sens akrefil<br />
nabijebsac <strong>da</strong>ixsomeben/Zveli<br />
qarebi, kafeebi <strong>da</strong> kulisebi...~ `qaris<br />
xsovna~) mSvidi <strong>da</strong> bunebrivi gra<strong>da</strong>ciaa,<br />
romelic <strong>da</strong>maxasiaTebelia givi<br />
alxaziSvilis poeturi xelwerisTvis.<br />
Tumca ki poetis leqsebis ritmi, musika<br />
mravalferovania, ZiriTa<strong>da</strong>d rCeba<br />
siRrmuli, meditaciuri tonaloba,<br />
gawonasworebuli, metafizikuri Rimili,<br />
rac mis poezias gansakuTrebulobas<br />
aniWebs. ar SeiZleba ar aRiniSnos<br />
poetis lirikuli sunTqvis<br />
mravalferovneba, swrafva bgeris<br />
musikaluri organizaciisken, rac<br />
xSirad sxva<strong>da</strong>sxvagvari evfoniuri<br />
TamaSebiT aris gamoxatuli:<br />
`ra un<strong>da</strong> vuTxra <strong>da</strong>Waobebul<br />
warsulis Jaltams <strong>da</strong> malarias,<br />
<strong>da</strong>brunebuli dReebic wavlen...<br />
Semodgomam xom imaliara,<br />
mzera gagviTbo feradi navliT...<br />
axla es wuTi _ aTasi wlis<br />
samalavia...<br />
<strong>da</strong> gar<strong>da</strong>cvlili bavSvebisTvis<br />
mReris maleri...~ (`samalavi~)<br />
poetis versifikaciuli, semantikur-saxeobrivi,<br />
Tu stilur-Janrobrivi<br />
mravalferovneba ayalibebs mis<br />
individualur-enobriv kods. misi poeturi<br />
semantika, poetika Tu calkeuli<br />
sityvis plastika mu<strong>da</strong>m erT did,<br />
sofiko kvantaliani<br />
diskursi marwyvis mdeloze<br />
`ise Sevdivar saganSi, mcenarisa Tu a<strong>da</strong>mianis bneliT mocul siRrmeSi,<br />
rom TviTon ver gamigia. es unari xels miSlis advilad vicxovro <strong>da</strong> es CemTvis<br />
erTdroulad _ tragediacaa <strong>da</strong> bednierebac. ase rom, ukiduresobaTa<br />
kedlebs uneblieT ki ar ven<strong>arc</strong>xebi, es Cemi xvedria <strong>da</strong> amgvari xvedri _<br />
CemSi amoqmedebs sityvebs, sacecebiviT rom miZvrebian qvecnobierSi <strong>da</strong> ise<br />
amoswoven iqi<strong>da</strong>n `bnel informaciebs~, rogorc mcenare Tavis fesvebiT Seisrutavs<br />
wiaRis sinotives~(g. alxaziSvili, romani `amodis Tu Cadis mze!~<br />
1999). es poeturi meditaciis is fazaa, rodesac mSvenieri lirizmi<strong>da</strong>n egzistenciuri<br />
sixarulisken midis poeti msgavsad anri miSosi, romelic poeturi<br />
logikiT <strong>da</strong> uCveulo inversiiT vaSlis wiaRSi `Sedis~, an Tun<strong>da</strong>c<br />
floberi, romelic ambobs, rom saganze didxans mzeriT aRwevs masSi. es siRrmuli<br />
inversiebi, romelsac givi alxaziSvili `Cabrunebuli mzeriT~ aRwevs,<br />
mTel mis poetur krebuls (saubaria poetis axal wignze `Cabrunebuli<br />
mzera~, 2010w.) gasdevs.<br />
emociur sistemas uerTdeba. emocias<br />
xan impresionistuli (`...<strong>da</strong> vgrZnob<br />
saRamos lurjferovan gaxaverdebas...~<br />
(`gaxsovdes Tixa!~) an `velis Sro-<br />
SanebTan min<strong>da</strong> wasvla/<strong>da</strong> gaSotva Sua<br />
mindorze,/sa<strong>da</strong>c balaxs zeca exeba<br />
ulurjesi....~ (`sixarulis mewyvile~),<br />
xanac simbolisturi (`sa<strong>da</strong>c gam-<br />
Wolad xe<strong>da</strong>v sizmar-cxads/<strong>da</strong> brolis<br />
WrilSi iCekeba farSavangebi.~ (`qaris<br />
xsovna~) an modernistuli (`xe<strong>da</strong>v, ca<br />
ivseba celofnis yvavebiT...~ (`Tvali<br />
gzad gagirbis~) an `geficebi beber<br />
yorans, /axla rom Tavze ga<strong>da</strong>mifrina...~<br />
(es dRe sad gaqra!~) ferweruli<br />
monasmebi badeben.<br />
poeturi nawarmoebis kiTxvisas<br />
erTi banaluri <strong>da</strong> uCveulo ram xdeba<br />
_ (wa)mkiTxeli, recipienti, nebsiT Tu<br />
uneblieT, iWreba teqstSi <strong>da</strong> sakuTari<br />
subieqturi impulsebis mixedviT ucvlis<br />
mas formas, konteqsts, diskurss,<br />
tonalobas. amitom leqsi kiTxvisas<br />
mudmivi qmnadobis, Camoyalibebis procesSia.<br />
am procesis xangrZlivobas ki<br />
poetur enaSi aRmoCenili mSvenieri<br />
poeturi simkvriveebis _ metaforebis<br />
(<strong>da</strong> tropis sxva<strong>da</strong>sxva saxeebis)<br />
(g)axsna ganapirobebs. givi alxaziSvilis<br />
poeziaSi metaforebi konceptualuri<br />
<strong>da</strong> <strong>da</strong>xvewilia. isini cocxloben,<br />
sisxliT ivsebian, xorcieldebian.<br />
es <strong>da</strong>axlovebiT iseTivea, rogorc<br />
poetis calkeuli sityvis sicocxle<br />
(`...<strong>da</strong> usmen sityvas,/guliviT rom<br />
feTqavs malimal...~ (`sasule orkestris<br />
TanxlebiT~). lirikuli subieqti<br />
ki or sityvas Soris wonasworobs<br />
_ `<strong>da</strong>badebi<strong>da</strong>n <strong>da</strong>badebamde~. (`or<br />
sityvas Soris~) am leqsis <strong>da</strong>sasruls<br />
poetis erTma metaforam gamielva _<br />
es abreSumis Wiis metaforaa, rogorc<br />
ganc<strong>da</strong> am or sityvas Soris, rogorc<br />
sicocxle Tavisi sawyis-sasruliT:<br />
`stumrad xar Sin <strong>da</strong><br />
iqsov siCumes,<br />
drois simdores gulSi igubeb<br />
<strong>da</strong> wasasvlelad yovelTvis<br />
mzad xar<br />
<strong>da</strong> abreSumis WiasaviT Seni<br />
fusfusi<br />
sul furcel-furcel aaSrialebs<br />
sibneles, sa<strong>da</strong>c krTeba fosfori _<br />
rogorc saflavze xsovnis niSani.~<br />
(`qaris xsovna~)<br />
es metafora poetis `sarkisebri<br />
me~-s cxovrebacaa, romelic sxva leqs-<br />
Si Sori<strong>da</strong>n garkveviT moCans, rogorc<br />
simartovis `qsova~ `abreSumis Wiis<br />
parkiviT~. (leqsis kiTxvisas zogjer<br />
aseTi poeturi paradoqsi xdeba _ teqsti,<br />
kiTxvisas, SesaZloa gaqres, teqstsSoris<br />
kavSirebSi, napralebSi<br />
gasxltes, gauCinardes. es metaforis<br />
simZimeze, mis mravalSrianobazea<br />
<strong>da</strong>mokidebuli. usaTauro leqsSi (`ver<br />
aRivseba guli Cemi Sen<strong>da</strong>mi mtrobi-T~)<br />
am metaforam TiTqos mogvwyvita leqsis<br />
mTavar narativs, sa<strong>da</strong>c poetis<br />
lirikuli `me~ meore piris gulgrilobas<br />
<strong>da</strong> <strong>da</strong>viwyebas Civis: `Sen cxovrob<br />
Seni gulgrilobiT, me var uSenod~).<br />
es TeTri <strong>da</strong> nazi metafora mar-<br />
Tlac Tavisi saabreSume jirkvlebi<strong>da</strong>n<br />
gamohyofs sa<strong>da</strong>fisfer bzinvare siTxes,<br />
romelic gzaa (galaktionis<br />
definiciiT `vardisferi gza~) `<strong>da</strong>badebi<strong>da</strong>n<br />
<strong>da</strong>badebamde~. v. rozanovi<br />
`ganmartoebulSi~ wers, rom am mweris<br />
arsebobis stadiebi figuralurad<br />
gamoxatavs cxovrebas samyaroSi: muxluxis<br />
stadia: Cven vcocavT, vikvebebiT<br />
<strong>da</strong> uZraoni varT. Wupris stadia:<br />
es sikvdili <strong>da</strong> kuboa. peplis stadia:<br />
pepela _ es `sulia. anu es metamorfoza<br />
manZilia `<strong>da</strong>badebi<strong>da</strong>n <strong>da</strong>badebamde.~<br />
amitomac virtualuri veSapisgan<br />
STanTqmuli avtoris lirikuli<br />
gmiri Tavs ionas a<strong>da</strong>rebs (`siriusis<br />
Jami~), radgan swored ionaSia mocemuli<br />
kvdoma-aRdgomis parabola. msgavsi<br />
siRrmis metaforebi alxaziSvilis<br />
inteleqtualur poeziaSi calke<br />
saazrovno sistemebs qmnian, romelTa<br />
sul mcired (g)axsnac ki saocari siamovnebis<br />
ganc<strong>da</strong>s gvaniWeben. aseTi<br />
metafora-simboloa saxli, `romelic<br />
Tvals gayolebs Tavis fanjrebiT~ (`sasule<br />
orkestris TanxlebiT~). (es virtuozulad<br />
gapirovnebuli saxli erTgvari<br />
aluziaa anri boskos saxlisa,<br />
romanSi `geacinti~, sa<strong>da</strong>c aRwerilia<br />
saxli, romelic patrons elodeba). es<br />
is fesviani saxlia, sa<strong>da</strong>c sizmrebis<br />
dros vimyofebiT. es is saxlia, sa<strong>da</strong>c<br />
zmanebaTa maRali sixSirea, sa<strong>da</strong>c xdeba<br />
Serwyma fesvebTan. amitomac leqsis<br />
lirikuli gmiri am saxlSi mamis siluets<br />
poulobs, Tumca ki poetis Se<strong>da</strong>rebiT<br />
adrindel leqsSi (`Sin~, 1998)<br />
misi oniruli saxli ukacuri <strong>da</strong> carielia.<br />
mas mniSvnelobac ki <strong>da</strong>karguli<br />
aqvs saxlis. es simboluri saxismetyveleba<br />
kargad xsnis poetis sulier<br />
gra<strong>da</strong>cias, rac, SesaZloa, samyaros<br />
centris, mamis <strong>da</strong>kargviT gamowveul<br />
sev<strong>da</strong>sac exmianebodes. leqsis final-<br />
Si ki avtoris skefsisi nisliviT ifanteba:<br />
`<strong>da</strong> me xmamaRla vimeoreb: Sin _<br />
Sin _ Siiin.../<strong>da</strong> am saxlSi gabneuli<br />
mTeli Sriali/am erT sityvaSi Tavs<br />
iyris uceb/<strong>da</strong> saxli iwyebs Sin<strong>da</strong>brunebas~.<br />
(iqve) rTuli, polisemiuri<br />
metaforebis gverdiT alxaziSvilis<br />
leqsebis axal krebulSi gvxvdeba msubuqi,<br />
TiTqmis uwonadi metafora `haeris<br />
yvavili~ (`qaris xsovna~), an sicocxlesaviT<br />
aqroladi `puris suni~<br />
(`puris suni~), an kidev `gafuebuli<br />
comi~, romelic poetis xsovnaSi fuis.<br />
puris simbolos, romelic alxaziSvilis<br />
axal poetur cikls (`puris suni~<br />
2010-2009) aerTianebs, fesvi ziarebis<br />
saidumloSi aqvs (`deduleTis<br />
monatreba mavsebs <strong>da</strong> mcdis _/mexsiereba<br />
Tu kidev SemrCa/<strong>da</strong> puris natexs<br />
vaweb RvinoSi~) <strong>da</strong> amdenad misi<br />
surneli poetis mTel ciklSi igrZnoba:<br />
(`me ki ara,/puri <strong>da</strong> Rvino cocxlobs<br />
CemSi/<strong>da</strong> maarsebebs...~ (`es dRe<br />
sad gaqra!~). mexsierebis, warsulis<br />
aRdgenis yvelaze zusti <strong>da</strong> namdvili<br />
impulsi cnobilia, rom aris bgera, sityva,<br />
feri, forma an suni rodesac am<br />
uxilavi biZgebiT warsuli movlenis<br />
mTeli sisruliT SegrZneba xdeba.<br />
10 - 23 dekemberi 2010<br />
(moris beJam amas `retrospeqtuli epifania~<br />
uwo<strong>da</strong>). ase aRadgens `puris<br />
suni~ warsuls:<br />
`deduleTis monatreba mavsebs<br />
<strong>da</strong> mcdis _<br />
mexsiereba Tu kidev SemrCa<br />
<strong>da</strong> puris natexs vaweb RvinoSi.<br />
gamzeurebul saTibebi<strong>da</strong>n<br />
brundeba papa,<br />
xolo bebia gafuebul coms<br />
<strong>da</strong>strialebs.~<br />
(`puris suni~)<br />
drois filosofiuri gaazrebebi<br />
givi alxaziSvilis yvela drois leqsebis<br />
erT-erTi mTavari motivia. dro<br />
poetTan xSirad deddeba, mdordeba, es<br />
gamowveulia wuTebs Soris manZilis<br />
moulodneli CaRrmavebiT (`zogjer<br />
wuTi ise Rrmavdeba,/rom Cveni Tvalebi<br />
simSvides asxiveben~ (`wuTis siRrme~),<br />
rac xSirad drois sivrci<strong>da</strong>n<br />
gaclis, udroobas SegrZnebas badebs:<br />
`Cven veRaravis <strong>da</strong>viviwyebT,<br />
drom <strong>da</strong>gviviwya<br />
<strong>da</strong> aRar gvyofnis aRaravis<br />
<strong>da</strong>saviwyebad<br />
awmyo, romelic TiTqos gvqon<strong>da</strong>,<br />
TiTqmis ara gvaqvs~.<br />
<strong>da</strong> udroobis bundovani Jami iwyeba...~<br />
(`zRvarTan~) aq ar aris e.w. fabuluri<br />
dro, aq warsuli <strong>da</strong> awmyo erTmaneTs<br />
efineba <strong>da</strong> erT maradiul awmyos<br />
qmnis, rac udroobis fardia. es<br />
gacilebiT ufro mZafri ganc<strong>da</strong>a, vidre<br />
okeaneebis, mTebis, de<strong>da</strong>miwis<br />
dro, sa<strong>da</strong>c misi mdinareba ugrZnobia,<br />
rasac T. vulfi `ucvlel dros~ (time<br />
immutable) uwodebs. amitomac poetis<br />
lirikuli `me~ iviwyebs awmyos <strong>da</strong><br />
udroobis zRvarTan midis: `me <strong>da</strong>viviwyeb<br />
oc<strong>da</strong>meerTes/<strong>da</strong> udroobis zRvarTan<br />
Cavivli~. (`mipoveT vinme~) es<br />
zRvaria udroobasa <strong>da</strong> warsuls Soris:<br />
`raRa azri aqvs saaTebze<br />
gabmul saubars,<br />
<strong>da</strong> am banalur wrebrunvaze<br />
apelirebas,<br />
isini mu<strong>da</strong>m im dros iTvlian,<br />
romelic qreba <strong>da</strong>TvlisTanave,<br />
ferad-feradma buStebma rom<br />
cad ga<strong>da</strong>karges _<br />
Cveni warsuliT gaberilebma.~<br />
givi axlaziSvili feradi warsulis<br />
<strong>da</strong>brunebas `marwyvis mdeloze~<br />
axdens. am mkveTri <strong>da</strong> sisxlsavse<br />
metaforiT poetis lirikuli subieqti<br />
kvlav sakuTar TavSi Rrmavdeba,<br />
sakuTar warsulSi inTqmeba. leqsis es<br />
pasaJi ratomRac ingmar bergmanis<br />
`marwyvis mdelosken~ mgzavnis, sa<strong>da</strong>c<br />
filmis mTavari gmiri _ isak bregic<br />
swored veluri marwyvis mdeloze<br />
`brundeba~ warsulSi <strong>da</strong> amavdroulad,<br />
sakuTar TavSi. am msubuqad erotikuli<br />
metaforiT poetis mexsierebaSi<br />
vnebiani kocnis ambavi iburceba:<br />
`marwyvis mdeloa, mwife nayofs rom<br />
gamoaCens,/rogorc Sens kocnas/<strong>da</strong> eg<br />
tuCebi kocnis gemos gaixseneben.~<br />
(`balaxis nabijebi~) leqsis am plastikur<br />
motivSi TiTqos Cvens Tvalwin<br />
naTlad iSleba mdelo, romelic mwvane<br />
sarCuli<strong>da</strong>n vnebian simbolos<br />
aCens. es ki, savaraudod, `Cabrunebuli<br />
mzeris~ mxatvruli detalia.<br />
literaturuli gazeTi<br />
gamodis saqarTvelos kulturisa <strong>da</strong> ZeglTa<br />
<strong>da</strong>cvisa saministros finansuri mxar<strong>da</strong>WeriT<br />
re<strong>da</strong>qtori irakli javaxaZe<br />
re<strong>da</strong>qtoris moadgile uCa SerazadiSvili<br />
Jurnalistebi xaTuna alxaziSvili, nana kobaiZe, Tamar Juruli<br />
tel.: 292196; mob. tel.: (877)742277; (899)269852; e-mail: litgazeti@yahoo.com