06.01.2015 Views

mogonebebis molekulebi `didad arc `CayvinTvas~ ganvicdi da arc ...

mogonebebis molekulebi `didad arc `CayvinTvas~ ganvicdi da arc ...

mogonebebis molekulebi `didad arc `CayvinTvas~ ganvicdi da arc ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

literaturuli gazeTi<br />

#40<br />

#40 10 - 23 dekemberi 2010<br />

gamodis or kviraSi erTxel, paraskeobiT<br />

fasi 50 TeTri<br />

gigi sulakauri<br />

<strong>mogonebebis</strong> <strong>molekulebi</strong><br />

elguja berZeniSvili<br />

VI-VIII<br />

zurab leJava:<br />

<strong>`di<strong>da</strong>d</strong> <strong>arc</strong> <strong>`CayvinTvas~</strong><br />

<strong>ganvicdi</strong> <strong>da</strong> <strong>arc</strong><br />

`amotivtivebas~<br />

XIII<br />

torola<br />

XII<br />

Jan mari gustav le klezio:<br />

`mwerali mxolod<br />

mwerali ar un<strong>da</strong> iyos~<br />

XV


2 Canawerebi<br />

literaturuli gazeTi<br />

<strong>da</strong>sawyisi # 38-39<br />

samoqalaqo omis gamoZaxili<br />

1991 wlis 21-22 dekembers mTavrobis<br />

sasaxlis <strong>da</strong>bombva <strong>da</strong>iwyo. male<br />

ormxrivi srolebi gaxSir<strong>da</strong>. rusTavelis<br />

prospeqti <strong>da</strong> qaSveTis mi<strong>da</strong>moebi<br />

brZolis velad iqca. umal gamaxsen<strong>da</strong><br />

literaturis muzeumi, romelic am<br />

saxifaTo zonaSi aRmoCn<strong>da</strong> <strong>da</strong> sa<strong>da</strong>c<br />

galaktionisa <strong>da</strong> sxvaTa umdidresi<br />

arqivebi inaxeba. maSinve saxlSi <strong>da</strong>vureke<br />

muzeumis maSindel direqtors<br />

guram SaraZes <strong>da</strong> Cemi SeSfoTeba gavuziare.<br />

guramma <strong>da</strong>mamSvi<strong>da</strong>. oRond Zalian<br />

Sewuxebuli iyo: axlaxan viqtor<br />

gabeskirias qaliSvilma <strong>da</strong>mireka <strong>da</strong><br />

macnoba, vakeSi gamsaxurdiebis saxls<br />

xanZari gauCn<strong>da</strong>o. literaturis muzeumi<br />

marTlac ga<strong>da</strong>rCa, mdebareobam<br />

ga<strong>da</strong>arCina, <strong>da</strong>RmarTis bolosaa, mofarebulSi.<br />

qviSxeTi<br />

visac qviSxeTSi <strong>da</strong>usvenia, samu<strong>da</strong>mo<strong>da</strong>a<br />

Seyvarebuli qviSxeTze. 1997<br />

wlis 5 ivliss CemTan gamomcemlobaSi<br />

movi<strong>da</strong> aleqsandre quTaTelis vaJi _<br />

givi. `qarTuli prozis~ calebi waiRo,<br />

sa<strong>da</strong>c <strong>da</strong>beWdilia `pirispir~. givim<br />

qviSxeTi gaixsena: Cemma biWma sandrom<br />

(romelsac babuas saxeli hqvia) erTxel<br />

miTxra: mamiko, roca movkvdebi,<br />

qviSxeTSi <strong>da</strong>masaflaveo.<br />

***<br />

oTxmocian wlebSi `meranis~ direqtors<br />

niSnavdnen. rogorc gvian Sevityve,<br />

Cemi kandi<strong>da</strong>turac <strong>da</strong>usaxelebiaT,<br />

magram mweralTa kavSiris maSindel<br />

Tavmjdomares no<strong>da</strong>r dumbaZes<br />

Tavi Seukavebia: TviTon figurul<br />

leqsebs wers <strong>da</strong> avtorebs rogor moigeriebso!<br />

es braldeba no<strong>da</strong>risagan<br />

mosalondnelia, radgan igi tradiciuli<br />

mweralia <strong>da</strong> bevri mkiTxveli<br />

hyavs. Tumca elioti gvafrTxilebs:<br />

cota mkiTxveli sjobs, bevri saSiSia:<br />

mkiTxvelisa <strong>da</strong> mwerlis done erTmaneTs<br />

uTanabrdebao. no<strong>da</strong>rma gamomcemlobis<br />

direqtorad Tavisi megobari<br />

<strong>da</strong>niSna <strong>da</strong> amdenad misi<br />

braldeba mTlad gulwrfeli ar iyo<br />

albaT.<br />

balanCini<br />

1997 wlis 2 ivliss `literaturnaia<br />

gazetaSi~ <strong>da</strong>ibeW<strong>da</strong> saubari solomon<br />

volkovTan. igi amJamad<br />

StatebSi cxovrobs <strong>da</strong> iq gamosca mis<br />

mier Cawerili SostakoviCis memuarebi.<br />

ucxoeTSive gamosca sakuTari wigni<br />

`sankt-peterburgi~, romelSic<br />

erTi didi Tavi eZRvneba balanCins,<br />

romelsac avtori rusad Tvlis <strong>da</strong><br />

gaocebuli aRniSnavs: `ruseTSi mas ar<br />

ayeneben im simaRleze, rogorc<br />

amerikaSi. amerikaSi balanCins, pikasosTan<br />

<strong>da</strong> stravinskisTan erTad,<br />

meoce saukunis udides geniosad aRiareben~.<br />

amaod gikvirT, batono solomon!<br />

balanCins rusebi Rirseulad arasodes<br />

<strong>da</strong>afaseben, radgan igi gaxlavT<br />

qarTveli <strong>da</strong> ara rusi, rogorc Tqven<br />

ggoniaT.<br />

sarke<br />

prezidentobis zogierT kandi<strong>da</strong>ts<br />

rom vuyurebdi arCevnebis dReeb-<br />

Si, vfiqrobdi, amaT saxlSi sarke ara<br />

aqvT-meTqi: Sesaxe<strong>da</strong>obasac xom aqvs<br />

vaxtang javaxaZe<br />

leqs i<strong>da</strong>namde<br />

mniSvneloba, pirveli kacis pretenzia<br />

rom gqondes!<br />

generalma gagvafrTxila<br />

1997 wlis 6 agvistos amerikelma generalma<br />

jon malxaz SalikaSvilma<br />

Tbilisis televiziaSi ganacxa<strong>da</strong>:<br />

un<strong>da</strong> vecadoT, afxazeTis <strong>da</strong>pirispireba<br />

mSvidobiani gziT movagvaroT.<br />

Cven ufro meti un<strong>da</strong> vifiqroT Cvens<br />

Svilebze, vidre Cvens winaprebzeo.<br />

romeli sjob<strong>da</strong><br />

espaneTis samoqalaqo omis dros<br />

orma espanelma mxatvarma ori Sedevri<br />

Seqmna: 1936 wels _ salvador <strong>da</strong>lim<br />

`omis winaTgrZnoba~ <strong>da</strong> 1937 wels _<br />

pikasom `genrika~. orive Sedevri ferweris<br />

de<strong>da</strong>qalaq parizSi <strong>da</strong>ixata <strong>da</strong><br />

amerikis umdidres muzeumebSi inaxebo<strong>da</strong>:<br />

pirveli _ filadelfiis<br />

muzeumSi, meore _ niu-iorkisa. pikasom<br />

<strong>da</strong>ibara: frankos sikvdilis Semdeg<br />

`genrika~ espaneTSi CaitaneTo.<br />

asec moiqcnen. ase rom, espaneTis samoqalaqo<br />

omi rom ar momx<strong>da</strong>riyo, kacobrioba<br />

or Sedevrs <strong>da</strong>kargav<strong>da</strong>. romeli<br />

sjob<strong>da</strong><br />

erT-erT gamofenaze erTma espanelma<br />

faSistma komunist pikasos `genrikas~<br />

Sesaxeb hkiTxa:<br />

_ es Tqveni naxelavia<br />

_ ara, _ miugo mxatvarma, _ Tqveni!<br />

erTxel pikasos acnobes: frankos<br />

surs misi portreti <strong>da</strong>xatoo. didi<br />

siamovnebiT, _ ganacxa<strong>da</strong> pablom, _<br />

oRond naturisaTvis Tavi gamomigzavnoso.<br />

***<br />

1997 wels Jurnal `XX saukunis~<br />

merve nomerSi wavikiTxe zaza TvaraZis<br />

xangrZlivi leqsi `o<strong>da</strong> rusTavels~ _<br />

gaTanamedrovebuli rusTaveli.<br />

Tavisufali leqsia, alag _ gariTmuli.<br />

etyoba, prozaikosis <strong>da</strong>werili<br />

romaa. TiTqos sainteresoa, magram<br />

mainc ar momewona. asec vuTxari Jurnalis<br />

re<strong>da</strong>qtors zaal sama<strong>da</strong>Svils<br />

telefoniT: `arilSi~ momewona zazas<br />

moTxrobebi <strong>da</strong> sjobs isev prozas mixedos-meTqi.<br />

meore dRes isev wavikiTxe<br />

<strong>da</strong> moulodnelad brodskis xangr-<br />

Zlivi leqsebi gamaxsen<strong>da</strong>. gamaxsen<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong> zazas leqsic momewona. ase gvexmarebian<br />

didi poetebi!<br />

amerika – kontrastebis qveyana<br />

jon kenedim Tavis inauguraciis<br />

ceremonialze robert frosti miiwvia,<br />

raTa leqsi waekiTxa. es faqti<br />

poeziis aRiarebis kargi magaliTia. es<br />

mox<strong>da</strong> 1961 wels, maSin frosti 87 wlisa<br />

iyo. ori wlis Semdeg gar<strong>da</strong>icvala.<br />

erTi wlis Semdeg, 1962 wlis 20<br />

aprils, jon kenedim TeTr saxlSi<br />

sadilze miiwvia uiliam folkneri,<br />

romelmac uari ganacxa<strong>da</strong> prezidentis<br />

miwvevaze. maSin folkneri 65 wlisa<br />

iyo. ori Tvisa <strong>da</strong> 17 dRis Semdeg<br />

gar<strong>da</strong>icvala.<br />

CvenTan, saqarTveloSi, leqsi ar<br />

waukiTxavs, magram <strong>da</strong>moukidebeli<br />

respublikis uzenaesi sabWos Tavmjdomaris<br />

Tanamdebobaze poetma muxran<br />

maWavarianma <strong>da</strong>asaxela zviad gamsaxurdia<br />

– momavali prezidenti.<br />

geniosobis maxasiaTebeli<br />

jin landramis wignSi `ToTxmeti<br />

geniosi, romlebic amsxvrevdnen kanonebs~<br />

– SerCeuli 14 geniosi<strong>da</strong>n rva<br />

leqsebs wer<strong>da</strong>, Tumca <strong>arc</strong>erTi ar iyo<br />

poeti: pablo pikaso, aisedora dunkani,<br />

markiz de sadi, adolf hitleri,<br />

frenk loid raiti, amelia erharti,<br />

nikola tesla <strong>da</strong> napoleon bonaparte.<br />

ucnauri <strong>da</strong> sagulisxmo Sefardebaa:<br />

msoflios milionobiT poetebi<strong>da</strong>n<br />

albaT erT procentsac ver Seadgenen<br />

geniosebi, aq ki 14 geniosi<strong>da</strong>n 8 _ TiTqmis<br />

60% _ poetia. rogorc Cans, poezia<br />

geniosobis uCinari maxasiaTebelia<br />

(gaixseneT stalinis leqsebi, Tumca<br />

stalini ver moxv<strong>da</strong> am ToTxmetSi,<br />

gaixseneT agreTve marqsi, mao Zeduni,<br />

miqelanjelo, Sagali <strong>da</strong> ase Semdeg).<br />

erTxel pikasom ixumra, rom misi<br />

gar<strong>da</strong>cvalebis Semdeg enciklopediaSi<br />

ase ganmartavdnen: `pikaso pablo<br />

ruisi – espaneli poeti, romelic beds<br />

cdi<strong>da</strong> ferwerasa <strong>da</strong> qan<strong>da</strong>kebaSi~.<br />

de<strong>da</strong> eubnebo<strong>da</strong> pikasos: Tu jarSi<br />

waxval – generali gaxdebi <strong>da</strong> Tuki berad<br />

aRikvecebi – papio. pikasom mesame<br />

gza airCia <strong>da</strong> gax<strong>da</strong> mxatvrebis generali<br />

<strong>da</strong> papi.<br />

***<br />

SemimCnevia: mavani brwyinvaled yveba<br />

saSualo anekdotsac ki, mavani kidev<br />

brwyinvale anekdots `afuWebs~. mwerlobaSic<br />

xdeba msgavsi ram: zogierTebi<br />

TviTRirebulebaze sakmaod Zvirad<br />

`yidian~ TavianT nawerebs, zogierTebi<br />

ki ukeTes nawarmoebebs naxevar fasa<strong>da</strong>c<br />

ver `asaReben~.<br />

sakuTari wignis reklama<br />

1991 wels sakuTari xarjiT gamoveci<br />

`ucnobi~ <strong>da</strong> `literaturul saqarTveloSi~<br />

reklama gamovaqveyne: ra<br />

kargi yofila sakuTari wignis reklamis<br />

momzadeba: Tavs iqeb <strong>da</strong> sruliad<br />

ar grcxvenia <strong>da</strong> ar wiTldebi!<br />

guram doCanaSvili<br />

guram doCanaSvili <strong>da</strong> vaxtang rurua<br />

– iSviaTi tandemi – iSviaTi Sesabamisoba<br />

mxatvrisa <strong>da</strong> mwerlisa. albaT<br />

esaa bednieri SemTxveva, ufro zustad<br />

_ bednieri Sexvedra. gegoneba,<br />

gurami vaxtangis naxatebs uyureb<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong> ise wer<strong>da</strong>o (aseTi SemTxvevaa albaT<br />

dore <strong>da</strong> rable, dore <strong>da</strong> <strong>da</strong>nte, dore<br />

<strong>da</strong> biblia).<br />

guramis bolodroindel moTxrobebs<br />

rom vkiTxulob, ucnauri azri<br />

mawuxebs: amis <strong>da</strong>mweri an SeSlilia,<br />

an<strong>da</strong> – geniosi. ara<strong>da</strong>, kargad vici, rom<br />

SeSlili araa. albaT enas ase eqceo<strong>da</strong><br />

joisi.<br />

disnei Tavis studiaSi profesional<br />

mxatvrebs ar Rebulob<strong>da</strong> – profesionalebs<br />

novatoruli azrovneba akliaTo,<br />

<strong>da</strong>Stampulebi ariano, <strong>da</strong> me<br />

vfiqrob, gurams rom filologiuri<br />

ganaTleba mieRo, albaT ar gveyolebo<strong>da</strong><br />

amdenad originaluri Semoqmedi<br />

(gurami istorikosi-arqeologia).<br />

doCanaSvili Tavi<strong>da</strong>n wer<strong>da</strong> tradiciasTan<br />

miaxloebuli stiliT. mere <strong>da</strong><br />

mere misi manera Tan<strong>da</strong>Tan Seicvala,<br />

imdenad Seicvala, rom gramatikul<br />

normebsac <strong>da</strong>upirispir<strong>da</strong> <strong>da</strong> es <strong>da</strong>pirispireba<br />

iqca mis ZiriTad stilad.<br />

aseTi deformirebuli stili, rogorc<br />

aRvniSne, joisis `ulises~ un<strong>da</strong><br />

hgavdes.<br />

TviTon gurami gaxl<strong>da</strong>T <strong>da</strong>xvewili<br />

<strong>da</strong> warmosadeqi. ramdenime wlis winaT<br />

fexi moitexa <strong>da</strong> xangrZlivad iwva. mere<br />

meored moitexa fexi <strong>da</strong> didxans ver<br />

<strong>da</strong>dio<strong>da</strong>. Semdeg orsafexuriani yavarjeni<br />

moimarjva <strong>da</strong> TiTqos habitusic<br />

Seecvala. misi stili <strong>da</strong> garegnoba<br />

erTnairad <strong>da</strong>upirispirdnen<br />

normebsa <strong>da</strong> tradiciebs. amboben,<br />

stili – TviTon a<strong>da</strong>mianiao.<br />

10 - 23 dekemberi 2010<br />

inkognito mTargmneli<br />

1962 wels Cvenma gamomcemlobam gamosca<br />

<strong>da</strong>viT oniaSvilis mier Targmnili<br />

`fausti~. wigni gamosacemad<br />

moamza<strong>da</strong>, vrceli winasityvaoba <strong>da</strong><br />

vrceli komentarebi <strong>da</strong>urTo oTar<br />

jinoriam. Targmanis mxatvruli done<br />

aSkarad ara<strong>da</strong>makmayofilebelia. batonma<br />

oTarma SemomTavaza gamesworebina<br />

teqsti, romlis meore nawilic<br />

pirvelad ibeWdebo<strong>da</strong>. me uari vuTxari.<br />

jer erTi: poeturi teqsti sworeba<br />

SeuZlebelia (umjobesia, Tavi<strong>da</strong>n<br />

Targmno) <strong>da</strong> meorec: me germanuli ar<br />

vici. maSin batonma oTarma mTxova xelaxla<br />

meTargmna poemis bolo ori<br />

strofi, romelsac mistiuri qoro<br />

warmoTqvams. momitana zusti pwkaredi<br />

<strong>da</strong> amixsna teqsti <strong>da</strong> qveteqsti. ase<br />

vTargmne <strong>da</strong> mTargmnelis miuTiTeblad<br />

<strong>da</strong>ibeW<strong>da</strong> es rva striqoni:<br />

warmavali yoveli<br />

mxolod anareklia,<br />

naklulovans moelis<br />

aq srulyofa erTian.<br />

uCveulo, faruli –<br />

aq namdvilad vlindeba,<br />

maradiul-qaluric<br />

aqeT migvezideba.<br />

boris pasternaks Sesatyvisi striqonebi<br />

ase aqvs Targmnili:<br />

Âñå áûñòðîòå÷íîå –<br />

Ñèìâîë, ñðàâíåíüå..<br />

Öåëü áåñêîíå÷íàÿ<br />

Çäåñü – â äîñòèæåíüå.<br />

Çäåñü – çàïîâåäàííîñòü<br />

Èñòèíû âñåé.<br />

Âå÷íàÿ æåíñòâåííîñòü<br />

Òÿíåò íàñ ê íåé.<br />

sxvaTaSoris, `fausti~ rom <strong>da</strong>asrula,<br />

goeTem brZana: amieri<strong>da</strong>n ramden<br />

xansac vicocxleb, RvTis saCuqrad<br />

CavTvlio. samwuxarod, amis Semdeg<br />

goeTem erTi weliwadic veRar icocxla.<br />

***<br />

erT Tanamdebobis kacs vicnobdi.<br />

ambobdnen, saxlSi ori macivari udgas<br />

<strong>da</strong> erTis gasaRebi jibeSi udevso. am<br />

pirovnebas coli adre gar<strong>da</strong>ecvala.<br />

panaSvidze mec mivedi <strong>da</strong> erTma mkrexelurma<br />

azrma gamielva: TiTqos raRac<br />

kavSiri iyo <strong>da</strong>ketil macivarsa <strong>da</strong> axalgazr<strong>da</strong><br />

meuRlis gar<strong>da</strong>cvalebas<br />

Soris. bolos Tanamdedobis kaci finansuri<br />

maqinaciebis gamo partii<strong>da</strong>n<br />

garicxes, ara<strong>da</strong>, mxolod <strong>da</strong> mxolod<br />

partbileTiT gaikeTa mTeli kariera.<br />

***<br />

ormoc<strong>da</strong>aTiani wlebis <strong>da</strong>sawyisSi,<br />

Cemi studenturi ar<strong>da</strong>degebis dReeb-<br />

Si, quTaisSi marjaniSvilis Teatris<br />

gastrolebi mimdinareob<strong>da</strong>. TeatrTan<br />

idgnen giorgi SavguliZe <strong>da</strong> mamia asa-<br />

Tiani. mamiam Cemi Tavi gaacno msaxiobs.<br />

igi Cemma gvarma <strong>da</strong>ainteresa <strong>da</strong><br />

mkiTxa, sa<strong>da</strong>uri javaxaZe xaro.<br />

qvitireli-meTqi, – vupasuxe. SavguliZeebic<br />

qvitiri<strong>da</strong>na varTo. mesiamovna.<br />

biZina kvernaZis naambobi<br />

1998 wlis 29 ivliss biZina kvernaZe<br />

70 wlisa Sesrul<strong>da</strong> (29 ivlisi Cemi <strong>da</strong>badebis<br />

dRecaa!). es informacia<br />

televizori<strong>da</strong>n Sevityve. batonma bi-<br />

Zinam saintereso epizodi gaixsena.<br />

erTxel andria balanCivaZem miambo<br />

sadRac amokiTxulio: musika didi<br />

taZaria. igi gaWedilia geniosebiT.<br />

yvela adgili <strong>da</strong>kavebulia. Sen am taZarSi<br />

Sedixar, magram Tavisufal adgils<br />

ver poulob. wre un<strong>da</strong> Semoiaro.<br />

Tu sadme patara agurs aRmoaCen, maSinve<br />

Camojeqi, Torem wre gaTavdeba <strong>da</strong><br />

gareT aRmoCndebio.<br />

asea literaturaSic!<br />

bozozio<br />

cxovrob<strong>da</strong> gasuli saukunis italiaSi<br />

erTi ucnauri bozozio, xazinis<br />

komisari. erTxel busolenos bazarSi<br />

yvela frinveli iyi<strong>da</strong> <strong>da</strong> gauSva (ix.<br />

Cemi leqsi – `xmaurob<strong>da</strong> Citebis <strong>da</strong>xuruli<br />

bazari~). bozozio tyis moWris<br />

winaaRmdegac ilaSqreb<strong>da</strong>. samsaxuri-


literaturuli gazeTi<br />

10 - 23 dekemberi 2010 Canawerebi<br />

<strong>da</strong>n rom <strong>da</strong>iTxoves <strong>da</strong> mcire pensia<br />

<strong>da</strong>uniSnes, sruliad Secvala Tavisi<br />

sakmaod mdidruli cxovrebis wesi: mxolod<br />

kenkrovani mcenareebis umarilo<br />

saWmels miirTmev<strong>da</strong>. erTaderTi<br />

Sarvali <strong>da</strong> perangi <strong>da</strong>itova. mTeli<br />

Tavisi <strong>da</strong>nazogiT gamosca broSurebi<br />

– `Cemi drois kritika~, `bunebis godeba~,<br />

`godebani bunebisani~ <strong>da</strong> ufasod<br />

<strong>da</strong>ariga. mokled, es bozozio italieli<br />

vaJa fSavela yofila. magram rad<br />

gin<strong>da</strong> Cveni bozozio giJebis wignSi<br />

Seitanes <strong>da</strong> im wignSi gavecani mas. es<br />

wignia cnobili fsiqiatris Cezare<br />

lombrozos `genialoba <strong>da</strong> SeSliloba~.<br />

lombrozo amtkicebs, rom aRgznebul<br />

SeSlilsa <strong>da</strong> STagonebul genioss<br />

Soris araviTari gansxvaveba ar<br />

arsebobs <strong>da</strong> bozozios magaliTic amas<br />

amtkicebs.<br />

P.S. albert Sveiceris wignSi `kultura<br />

<strong>da</strong> eTika~ moxseniebulia XI saukunis<br />

erTi Cinuri wigni – `saCuqrisa <strong>da</strong><br />

sasjelis Sesaxeb~, romelic mogviwodebs:<br />

`a<strong>da</strong>mianurad moeqeciT cxovelebs,<br />

tkivils nu miayenebT mwerebs,<br />

mcenareebsa <strong>da</strong> xeebs~. wignSi<br />

<strong>da</strong>gmobilia <strong>da</strong> <strong>da</strong>naSaulad iTvleba<br />

yovelgvari nadiroba.<br />

samagaliTo paralelebi<br />

_ axlaxan miviRe Tqveni werili.<br />

vasruleb Tqvens Txovnas. gevedrebiT,<br />

Tavs gaufrTxildiT. pasuxs velodebi.<br />

– ase upasuxa imJamad mxolod leningradis<br />

literaturuli sazogadoebisaTvis<br />

cnobil, napatimrev <strong>da</strong> devnil,<br />

24 wlis ioseb brodskis saqveynod<br />

aRiarebulma 75 wlis ana axmatovam.<br />

_ andriuSa, Tqveni niWiereba <strong>da</strong><br />

gamWriaxoba, Tqveni gageba bednierebis<br />

saukunovani memkvidreobisa, xelovneba<br />

rom ewodeba, Tqveni gemovneba,<br />

Tqveni qceva <strong>da</strong> survilebi – ase<br />

xSirad emTxveva Cemsas <strong>da</strong> es CemTvis<br />

didi bedniereba <strong>da</strong> mxar<strong>da</strong>Weraa. – ase<br />

wauwera naCuqar wignze 24 wlis andrei<br />

voznesenskis 67 wlis boris pasternakma.<br />

aTi wliT adre, 14 wlis voznesenskim<br />

Tavisi leqsebi <strong>da</strong> piradi werili<br />

gaugzavna maestros. pasternakma saxlSi<br />

<strong>da</strong>ureka <strong>da</strong> TavisTan miiwvia meeqvseklaseli,<br />

esaubra <strong>da</strong> saukaTari<br />

axali leqsebis rveuli gamoatana. mas<br />

Semdeg xSirad urekav<strong>da</strong>, epatiJebo<strong>da</strong><br />

saxlSi, Semdeg – agarakze, sa<strong>da</strong>c sab-<br />

WoTa imperiis mTeli kulturuli elita<br />

ikribebo<strong>da</strong> <strong>da</strong> usmen<strong>da</strong> maspinZels.<br />

maspinZeli zogjer ymawvil andreisac<br />

<strong>da</strong>iyeneb<strong>da</strong> gverdiT, rogorc deklamators.<br />

erTxel TeatrSic waiyvana –<br />

sakuTari Targmanis premieraze,<br />

romelsac `romeo <strong>da</strong> julieta~ erqva.<br />

sakuTari Targmanebis kiTxvazec miiwvia.<br />

mere leqsebis cikli ga<strong>da</strong>abeWdvina<br />

– Seni remingtonis Srifti ukeTesiao.<br />

am leqsebs ise<strong>da</strong>c xSirad akiTxeb<strong>da</strong>,<br />

xSirad urekav<strong>da</strong> <strong>da</strong> rCevas sTxov<strong>da</strong><br />

– ama Tu im striqonis savaraudo<br />

variantze. ase gagrZel<strong>da</strong> 13 weliwads<br />

– pasternakis gar<strong>da</strong>cvalebamde.<br />

gulisxmierebisa <strong>da</strong> TaobaTa SemoqmedebiTi<br />

Tanamegobrobis SesaniSnavi<br />

SemTxvevaa, ara! - SesaniSnavi <strong>da</strong>, samwuxarod,<br />

SesaSuri!<br />

`me ToTxmeti wlisa var~ – ase <strong>da</strong>asaTaura<br />

andrei voznenskim sakmaod<br />

vrceli narkvevi <strong>da</strong> mogviTxro pasternakTan<br />

urTierTobis epizodebi,<br />

Tumca ToTxmeti wlis ymawvilis mier<br />

gagzavnili werilis teqsti ar gagvacno,<br />

<strong>da</strong>sZina ki: axlaxan TbilisSi, xalx-<br />

Ta megobrobis muzeumSi, boris pasternakis<br />

arqivSi vixile Cemi bavSvobisdroindeli<br />

– muzeumis <strong>da</strong>nomrili<br />

_ werili pasternakisadmio. es arqivi<br />

Semdeg saqarTvelos literaturis<br />

muzeums ga<strong>da</strong>eca, magram iq voznesenskis<br />

werili ar aRmoCn<strong>da</strong>.<br />

Cveni eqs-megobrebi<br />

samagierod, andrei voznesenskim<br />

ruseTis arqivebSi aRmoaCina dokumentebi<br />

<strong>da</strong> <strong>da</strong>amtkica, rom misi uSualo<br />

winapari iyo andrei polisadovi –<br />

saqarTvelo<strong>da</strong>n mZevlad wayvanili imereli<br />

ymawvili, romelic ruseTSi<br />

muromis monastris winamRvari gax<strong>da</strong>.<br />

Semdgom amisa a. voznenskim <strong>da</strong>wera poema<br />

`andrei polisadovi~, sa<strong>da</strong>c amtkicebs,<br />

rom saqarTvelo misi `meore<br />

samSobloa~ <strong>da</strong> ana kalan<strong>da</strong>Ze SeiZleba<br />

misi biZaSvilic ki iyos. sxvaTaSoris,<br />

andrei voznesenski ganaTlebiT arqiteqtoria<br />

<strong>da</strong> igi Tanaavtoria moskovSi<br />

aRmarTuli qarTuli anbanis sakmaod<br />

maRali obeliskisa.<br />

andrei voznesenskim gamoaqveyna<br />

werili `siur~, romelic eZRvneba siurealistebs<br />

(<strong>da</strong>lis, bretons, boskes).<br />

igi wers:<br />

_ Êîãäà ñåè÷àñ ó íàñ çà îêíîì èãðàþò â<br />

ôóòáîë îòðåçàíîþ ãîëîâîþ, – ñþðåàëèçì<br />

êàæåòñÿ íàèâíîé ïàòðèàðõàëüíîé ãðåçîé.<br />

igi ar asaxelebs, sad, vin <strong>da</strong> visi<br />

moWrili TavebiT iTamaSa fexburTi.<br />

ar amxels, rom gagris stadionze es<br />

Caidines separatistebma, meoce saukunis<br />

miwurulis barbarosebma.<br />

andrei voznesenski kargaxans emegobrebo<strong>da</strong><br />

qarTvel mwerlebs, Targmni<strong>da</strong><br />

qarTvel poetebs, mravali leqsi<br />

miuZRvna saqarTvelos <strong>da</strong> xSirad<br />

Camodio<strong>da</strong> saqarTveloSi. magram<br />

roca `meore samSoblos~ gauWir<strong>da</strong> <strong>da</strong><br />

misma Tanamemamuleebma gauWirves,<br />

rodesac Cveni qveynis intervenciac<br />

ganaxorcieles, pirSi wyali Caiguba <strong>da</strong><br />

Tvalebze xeli aifara.<br />

Cemi sayveduri exeba ara marto andrei<br />

voznesenskis, aramed agreTve –<br />

evgeni evtuSenkos, bela axmadulinas<br />

<strong>da</strong> sxvebs – saqarTvelos eqs-megobrebs.<br />

peizaJis plagiatori<br />

anri matisis gavlenas ganicdi<strong>da</strong><br />

misi Tanamedrove cnobili frangi mxatvari<br />

raul diufi. matisi ver itan<strong>da</strong><br />

diufis <strong>da</strong> emalebo<strong>da</strong> kidec, vinai<strong>da</strong>n<br />

sa<strong>da</strong>c ki saxls <strong>da</strong>iqiraveb<strong>da</strong>,<br />

raTa ganmartoebiT exeta, diufi mezobel<br />

saxls <strong>da</strong>ikaveb<strong>da</strong> <strong>da</strong> im peizaJs<br />

Sescqero<strong>da</strong>, romelsac matisi Tavis<br />

fanjrebi<strong>da</strong>n.<br />

van gogis rekordi<br />

vinsent van gogma Tavi moikla 1890<br />

wlis 29 ivliss (Cemi <strong>da</strong>badebis dRes.<br />

albaT amitom miyvars yvela mxatvarze<br />

metad).<br />

van gogi xatav<strong>da</strong> 1882-1890 wlebSi,<br />

9 weliwads, <strong>da</strong> <strong>da</strong>xata 879 ferweruli<br />

tilo (grafikuli Canaxatebis gareSe).<br />

sakuTari stili 1887 wlisaTvis ipovna<br />

<strong>da</strong> <strong>da</strong>rCenil oTx weliwadSi mxolod<br />

Sedevrebs qmni<strong>da</strong>.<br />

1882-1886 wlebSi <strong>da</strong>xata 338 tilo,<br />

1887-1890 wlebSi ki _ 541. maSasa<strong>da</strong>me,<br />

oTx weliwadSi _ 541, ese igi, weliwad-<br />

Si _ 137, anu TveSi 11-ze meti, yovel 3<br />

dReSi TiTo naxati.<br />

es gaxlavT Sedevrebis rekordi.<br />

sicocxlis bolo 2 TveSi anu samoc<br />

dReSi 70 tilo <strong>da</strong> 32 naxati <strong>da</strong>xata.<br />

bolo 6 weliwadSi 45 avtoportreti<br />

<strong>da</strong>xata. naturas ver poulob<strong>da</strong> <strong>da</strong><br />

amitom xSirad iyurebo<strong>da</strong> sarkeSi (me<br />

maqvs van gogis 45 avtoportretis albomi).<br />

1885-1890 wlebis van gogi _ 32-<br />

37 wlisa – avtoportretebSi samocisamoc<strong>da</strong>aTi<br />

wlisa gegonebaT. arsebobs<br />

tuluz-lotrekis mier <strong>da</strong>xatuli<br />

van gogi. aqac 33 wlis vinsenti<br />

kidev ufro beberia.<br />

me maqvs agreTve franguli gamomcemloba<br />

"flamarionis" ferweris<br />

klasikosTa albomebis seria. am seriaSi<br />

oradori mxatvaria warmodgenili<br />

or wignad anu 128 reproduqcia – nacvlad<br />

64-isa: esaa van gogi <strong>da</strong> pikaso. magram<br />

van gogma 37 weliwads icocxla,<br />

pikasom ki _ 92 weliwads, van gogi 9<br />

weliwads xatav<strong>da</strong>, pikaso ki _ 75 weliwads.<br />

siyvarulo Zalsa Sensa!<br />

van gogs Tavisi biZaSvili moswon<strong>da</strong><br />

(kaTolikebSi modis aseTi varianti).<br />

amis gamo naTesavis ojaxSi<br />

siaruls mouxSira. SeamCnies <strong>da</strong>, erTxelac<br />

rom mivi<strong>da</strong>, <strong>da</strong>umales, saxlSi ar<br />

ariso. mixv<strong>da</strong>. saRamo iyo <strong>da</strong> magi<strong>da</strong>ze<br />

anTebuli lampa idga. vinsentma xeli<br />

lampisaken gaiSvira <strong>da</strong> mSoblebs sTxova:<br />

ai, xels lampis SuSas <strong>da</strong>vafareb<br />

<strong>da</strong> ramdenxansac gavuZleb, imdenxans<br />

mainc manaxeT <strong>da</strong> mayurebineTo.<br />

SeSinebulma maspinZlebma lampa<br />

moSorebiT ga<strong>da</strong>dges.<br />

zafrana<br />

ratomRac mgonia, rom safrangeT-<br />

Si zafrana ar xarobs. warmoudgenelia,<br />

zafrana van gogs ar SeemCnia!<br />

van gogis meore rekordi<br />

<strong>da</strong> van gogi cixeSi<br />

1887 wels presaSi gamoqveyn<strong>da</strong> saintereso<br />

informacia: noembris TveSi<br />

niu-iorkis auqcionze van gogis `zambaxebi~<br />

gaiyi<strong>da</strong> _ 53 milion 900 aTas<br />

dolarad. es iyo ferweris rekordi,<br />

Tanxa, romelmac yvela rekordi moxsna.<br />

naxati SeiZina avstralielma magnatma<br />

– alan bondma.<br />

TerTmeti wlis Semdeg, 1998 wlis<br />

aprilSi, presam gvauwya: avtralielma<br />

magnatma, romelic saga<strong>da</strong>saxado<br />

TaRliTobisaTvis <strong>da</strong>apatimres, cixe-<br />

Si Tan waiRo van gogis `zambaxebi~,<br />

romelic 10 wlis winaT iyi<strong>da</strong> 54 milion<br />

dolarado (Tanxa <strong>da</strong> TariRi <strong>da</strong>mrgvalebulia:<br />

asi aTasi dolari <strong>da</strong><br />

erTi weliwadi ra salaparakoa!).<br />

sxvaTaSoris, van gogma `zambaxebi~<br />

ramdenjerme <strong>da</strong>xata. zambaxi misi sayvareli<br />

yvavili iyo iseve, rogorc<br />

mzesumzira.<br />

imave 1987 wels, cotaxniT adre,<br />

amerikaSi van gogis `mzesumzirebi~ iyi<strong>da</strong><br />

iaponiis kompaniam 39 milion 900<br />

aTas dolarad. ara 54 <strong>da</strong> 40 milioni,<br />

aramed 53 milion 900 aTasi <strong>da</strong> 39 milion<br />

900 aTasi: es nakluli 900 aTasi<br />

dolari, rogorc Cans, raRacas un<strong>da</strong><br />

niSnavdes, SeiZleba es iyos Suamavlis<br />

anu auqcionis gasamrjelo.<br />

1998 wlis 17 aprils televizorSi<br />

movismine: moskovSi gaixsna van gogis<br />

erTi naxatis gamofenao. es iyo `fostalion<br />

rulenis portreti~. erTi naxatis<br />

gamofena mxolod erTxel maxsovs:<br />

wlebis winaT parizi<strong>da</strong>n moskovSi<br />

Camoitanes leonardos `mona liza~<br />

(mere iaponiaSi waabrZanes). maSin<br />

sazRvrebi Caketili ar iyo <strong>da</strong><br />

Tbilisi<strong>da</strong>nac bevri gaemgzavra moskovs<br />

jokon<strong>da</strong>s Rimilis sanaxavad. ganuwyvetelma<br />

demonstraciam SeuCerebliv<br />

Caiara `jokon<strong>da</strong>s~ winaSe. me ver<br />

wavedi. verc parizSi ver wavedi <strong>da</strong><br />

luvri ver vnaxe. van gogis ramdenime<br />

originali ki maqvs nanaxi moskovis<br />

puSkinis <strong>da</strong> sankt-peterburgis ermitaJis<br />

muzeumebSi: `patimrebis gaseirneba~,<br />

`doqtor reas portreti~,<br />

`overis peizaJi wvimis Semdeg~, `qoxebi~,<br />

`arlis wiTeli venaxi~...<br />

ver gamigia, moskovis am mdi<strong>da</strong>r<br />

galereas, romelic marina cvetaevas<br />

mamam <strong>da</strong>aarsa <strong>da</strong> Svilebi ulukmapurod<br />

<strong>da</strong>tova, ratom hqvia puSkinis<br />

saxeli an<strong>da</strong> – Cvens Teatrs<br />

rusTavelis saxeli rusTaveli<br />

CvenTvis yvelaferia, magram saxeldebisas<br />

mainc meti sizustea saWiro.<br />

carieli skami,<br />

carieli savarZeli<br />

1982 wels van gogma Zmas teos miswera,<br />

rom mas moewona luka fildisis<br />

naxati – `carieli skami~. fildisi dikensis<br />

nawarmoebebis ilustratori<br />

iyo. roca dikensi gar<strong>da</strong>icvala, man<br />

mwerlis carieli skami <strong>da</strong>xata <strong>da</strong> es<br />

naxati moewona vinsents: `o, es carieli<br />

skamebi! axlac bevria <strong>da</strong> kidev<br />

3<br />

ufro meti iqneba~, – swers igi Zmas.<br />

eqvsi wlis Semdeg, 1888 wels, pol<br />

gogeni van gogs ewvia arlSi. maspin-<br />

Zelma stumrisTvis sagangebod SeiZina<br />

savarZeli. erTxel waikamaTes <strong>da</strong><br />

gogenma SeaSina, wavalo. van gogs ewyina<br />

<strong>da</strong> <strong>da</strong>xata carieli – `gogenis savarZeli<br />

sanTliTa <strong>da</strong> wignebiT~, Semdeg<br />

ki – `van gogis skami CibuxiT~.<br />

1946 wels matisma <strong>da</strong>xata `savarZlis<br />

portreti~. am veneciur savar-<br />

Zels antikvarTan waawy<strong>da</strong>: `bolos <strong>da</strong><br />

bolos vipovne sagani, romelsac mTeli<br />

weliwadi veZebdi. rom <strong>da</strong>vinaxe,<br />

guli amifancqal<strong>da</strong>o~, – miswera lui<br />

aragons.<br />

samive carielia. gogenis savarZeli<br />

Zlivs eteva CarCoSi, matisisa – ver<br />

eteva.<br />

van gogis skamma 1966 wels <strong>da</strong>mawerina:<br />

`suli mxatvrisa hgav<strong>da</strong> katorRas,<br />

surnels natrob<strong>da</strong> mwife TavTavTa,<br />

skamebs xatav<strong>da</strong>, magram ratomRac mxolod<br />

cariel skamebs xatav<strong>da</strong>~...<br />

arlSi gogenma <strong>da</strong>xata van gogis<br />

portreti, gulwrfelad un<strong>da</strong> iTqvas<br />

– susti portreti. roca naxati <strong>da</strong>asrula,<br />

vinsentma uTxra: `es namdvilad<br />

me var, oRond – SeSlilio~, – <strong>da</strong> gogens<br />

aryiani Wiqa esrola. amis Semdeg<br />

erTxel kidev <strong>da</strong>apira gogenma arli<strong>da</strong>n<br />

wasvla <strong>da</strong> amis Sesaxeb gaafrTxila<br />

kidec van gogi.<br />

bolos <strong>da</strong> bolos gogenis stumroba<br />

tragikulad <strong>da</strong>srul<strong>da</strong>: poli<br />

gasaseirnelblad gavi<strong>da</strong> saxli<strong>da</strong>n.<br />

ukan rom moixe<strong>da</strong>, <strong>da</strong>inaxa: vinsenti<br />

misken moiCqaro<strong>da</strong> <strong>da</strong> xelSi samarTebeli<br />

eWira. gogeni gaiqca. van gogi<br />

ukan Sebrun<strong>da</strong> <strong>da</strong> yuri moiWra.<br />

es SemxTveva rembosa <strong>da</strong> verlenis<br />

epizods hgavs: remboc cxovrob<strong>da</strong><br />

erTxans verlenTan. waiCxubnen <strong>da</strong> stumari<br />

gaiqca. maspinZeli gamoeki<strong>da</strong>, esrola<br />

<strong>da</strong> <strong>da</strong>Wra. verleni <strong>da</strong>apatimres<br />

<strong>da</strong> ori weliwadi cixeSi gaatara.<br />

ra aris xelovneba<br />

warmoidgineT: arsukiZis sveticxoveli,<br />

sveticxovlis did <strong>da</strong>rbazSi –<br />

firosmanis `iremi~. Sori<strong>da</strong>n ismis<br />

faliaSvilis `<strong>da</strong>isis~ uvertiura. diriJorobs<br />

evgeni miqelaZe. uSangi CxeiZe<br />

kiTxulobs avTandilis anderZs<br />

`vefxistyaosni<strong>da</strong>n~. eWvianobs <strong>da</strong> eWvianobs<br />

<strong>da</strong> eWvianobs otelo-Wabukiani<br />

<strong>da</strong> vano sarajiSvili mReris `Tavo Cemos~...<br />

ai, es aris xelovneba, qarTuli xelovneba!<br />

***<br />

bertold brextma brZana:<br />

_ ubeduria qveyana, romelsac gmirebi<br />

sWirdeba.<br />

saqarTvelo ubedurze ubeduri<br />

qveyana yofila: Cven mu<strong>da</strong>m gmirebs<br />

velodebiT <strong>da</strong> velodebiT <strong>da</strong> velodebiT!<br />

***<br />

raRa un<strong>da</strong> iyos Sedevrze meti <strong>da</strong><br />

ukeTesi – superSedevri anu<br />

zeSedevri: miqelanjelo, leonardo,<br />

rafaeli, homerosi, <strong>da</strong>nte, Seqspiri,<br />

servantesi, goeTe, beTxoveni, mocarti,<br />

rusTaveli, firosmani... un<strong>da</strong> SevCerdeT,<br />

metze nuRar gamovidebT Tavs!<br />

***<br />

frangul saestrado simRerebs rom<br />

vismen, ase mgonia, teqstic mesmis. es<br />

ar SemimCnevia inglisuri, italiuri,<br />

germanuli simRerebis mosmenisas. ara<strong>da</strong>,<br />

skolaSic <strong>da</strong> universitetSic germanuls<br />

vswavlobdi. etyoba, frangul<br />

enas meti intimi aqvs, meti uSualoba.<br />

***<br />

mebralebian karieristebi: maTi<br />

bedi sxvazea <strong>da</strong>mokidebuli. viRacam<br />

kargi TvaliT un<strong>da</strong> Sexedos, viRacam<br />

xeli un<strong>da</strong> waaSvelos... me am mxriv gansazRvruli<br />

upiratesoba gamaCnia: Cemi<br />

bedi mxolod <strong>da</strong> mxolod Cemzea <strong>da</strong>mokidebuli:<br />

vcdilob xval ukeTesi leqsi<br />

<strong>da</strong>vwero, vidre guSin.<br />

gagrZeleba Semdeg nomerSi


4 poezia<br />

literaturuli gazeTi<br />

* * *<br />

win wyalia <strong>da</strong> ukan – mewyeri.<br />

win sikvdilia, ukan – <strong>da</strong>badeba.<br />

nurasodes ikiTxav, sad iqnebi sikvdilis Semdeg.<br />

moiTmine <strong>da</strong> yvelafers gaigeb,<br />

yvelaferi gecodineba<br />

<strong>da</strong> ise uvici, rogoric axla xar <strong>da</strong>badebasa<br />

<strong>da</strong> sikvdils Soris,<br />

aRar iqnebi<br />

<strong>da</strong> es iseTi saidumloa,<br />

rom gamxela ar SeiZleba<br />

<strong>da</strong> mokv<strong>da</strong>vad yofnis Jami siuvicis Jamia mxolod.<br />

win wyalia <strong>da</strong> ukan – mewyeri.<br />

sicocxle ise mSvenieria, rom <strong>da</strong>badebad Rir<strong>da</strong>,<br />

ufalo,<br />

<strong>da</strong> me maradis madlieri var, rom gamaCine,<br />

rom Cems mSoblebs mieci Zala Cemi SeqmnisTvis.<br />

ar miyvars bavSvobis gaxseneba, radgan<br />

Cems gemoze ver vcxovrobdi –<br />

rac mindo<strong>da</strong>, ver vicvamdi <strong>da</strong> ver vWamdi<br />

<strong>da</strong> mSoblebic Tavs mabezrebdnen aRzrdis wesebiT.<br />

ar miyvars imis gaxseneba, rom erT dResac<br />

movkvdebi <strong>da</strong><br />

Tan verafers ver waviReb, rac didobaSi moviqonie.<br />

win sikvdilia, ukan – <strong>da</strong>badeba<br />

<strong>da</strong> maT Soris xidze vdgavar,<br />

xidqveS midis cxovreba <strong>da</strong> iseTi lamazia,<br />

maviwydeba, rom var mokv<strong>da</strong>vi,<br />

xelebs frTebiviT vSli <strong>da</strong> xidi<strong>da</strong>n ga<strong>da</strong>veSvebi.<br />

* * *<br />

Wrialebs Jangisferi cecxli<br />

anjameb<strong>da</strong>Janguli karebiviT,<br />

Wrialebs <strong>da</strong> iReba <strong>da</strong> ixureba<br />

scilasa <strong>da</strong> qarib<strong>da</strong>saviT.<br />

un<strong>da</strong> moaswro <strong>da</strong> gaRma gasxlte,<br />

Torem pirs gtacebs <strong>da</strong> ise <strong>da</strong>gwvavs,<br />

Sengan ferflsac ki ar <strong>da</strong>tovebs.<br />

Sens xmasac <strong>da</strong>wvavs, waekideba.<br />

Sens mzerasac <strong>da</strong>wvavs, waekideba.<br />

Sens tkivilsa <strong>da</strong> sixarulsac <strong>da</strong>wvavs, waekideba.<br />

Wrialebs Jangisferi cecxli –<br />

ZvelTaZveli WiSkari miRma samyarosi,<br />

romelic iseTi lamazia, iseTi netaria,<br />

rom gaRma gasulebi iq <strong>da</strong>rCenas arCeven<br />

<strong>da</strong> ukan aRar brundebian.<br />

aravin icis, rodis aenTo es cecxli <strong>da</strong><br />

aravin icis, rodis Caqreba,<br />

rodis Sewyvets mZvinvarebas.<br />

gabrazebulia cecxli, aRelvebulia cecxli,<br />

arasodes ar iZinebs <strong>da</strong> <strong>arc</strong> Cven gvaZinebs<br />

misi Wriali.<br />

netav ki cecxlis pirs ga<strong>da</strong>marCina –<br />

metkineba cecxlma rom piri mtacos,<br />

magram is ufro metkineba,<br />

rom es cecxli moklas raimem.<br />

* * *<br />

yavasTan erTad movwrupe leqsi.<br />

namcxvarTan erTad vReWav leqss <strong>da</strong><br />

vcdilob, leqsma ki ar majobos, ar gamisxltes,<br />

aramed me vajobo <strong>da</strong> <strong>da</strong>vwero <strong>da</strong> Sevirgo.<br />

sigaretTan erTad movwie leqsi<br />

<strong>da</strong> vigrZeni, Troba rogor gadmovi<strong>da</strong> Cems arsebaSi,<br />

rogor momedo neli cecxliviT <strong>da</strong> amaduRa.<br />

leqsebiT vsazrdoob,<br />

yvela sazrdos leqss vayoleb,<br />

leqsSi vcxovrob, leqsSi vzivar,<br />

rogorc lokokina niJaraSi,<br />

rogorc zRarbi eklebSi.<br />

sanam leqsSi var, Tavs Sin vgrZnob,<br />

Tavs vgrZnob <strong>da</strong>culad<br />

<strong>da</strong> Tu leqsi<strong>da</strong>n sxva tkivilma gamomaZeva,<br />

umweo var, rogorc axalSobili,<br />

romelsac cxovreba jer ar hkidia zurgze<br />

lokokinas niJarasaviT,<br />

rom Sig SeZvres <strong>da</strong> mters <strong>da</strong>emalos.<br />

RvinosTan erTad Sevsvi leqsi –<br />

TiTo ylupi TiTo sityvaa.<br />

me leqsSi var <strong>da</strong> leqsi CemSia<br />

<strong>da</strong> ufals SevTxov, leqsi<strong>da</strong>n nu gamomaZevebs,<br />

am tkivils ver gavuZleb.<br />

* * *<br />

gadmodi kedli<strong>da</strong>n, kedelze <strong>da</strong>xatulo<br />

yviTelo yanCa,<br />

gadmodi kedli<strong>da</strong>n <strong>da</strong> icekve,<br />

raTa Cveni guli gaaxaro.<br />

Sen Raribma studentma <strong>da</strong>gxata kedelze,<br />

raTa simdidre mogetana patronisaTvis.<br />

mayureblebi aRtacebiT mogCerebian,<br />

Sors gavar<strong>da</strong> Seni saxeli.<br />

oRond arasdros ar icekveb erTi kacisTvis,<br />

rac ar un<strong>da</strong> mdi<strong>da</strong>ri iyos.<br />

<strong>da</strong>lila bedianiZe<br />

Sen mxolod misTvis cekvav xolme,<br />

vinc ki aris suliT poeti<br />

<strong>da</strong> vinc icis zRaprebisa, leqsebisa <strong>da</strong><br />

cekvis fasi.<br />

ar gaiZuleb, rom icekvo mxolod CemTvis.<br />

Sens cekvas taSiT ajildoeben mayureblebi<br />

<strong>da</strong> es taSi erTvis Seni frTebis xmas.<br />

gadmodi kedli<strong>da</strong>n, kedelze <strong>da</strong>xatulo<br />

yviTelo yanCa,<br />

aavse suli bednierebiT<br />

<strong>da</strong> raoden <strong>da</strong>sanania, rom Sen gnaxa iseTma kacmac,<br />

visac fuli jibeebs axevs<br />

<strong>da</strong> iyi<strong>da</strong> Seni bolo cekva <strong>da</strong> mere<br />

Sens <strong>da</strong>mxatav students gahyevi frTebCamoyrili,<br />

o, uSenod CavbneldiT, Cveno yviTelo yanCa!<br />

* * *<br />

fex<strong>da</strong>fex <strong>da</strong> xel<strong>da</strong>xel,<br />

Tval<strong>da</strong>Tval <strong>da</strong> gul<strong>da</strong>gul,<br />

pir<strong>da</strong>pir <strong>da</strong> Tan<strong>da</strong>Tan<br />

midixar <strong>da</strong> Tan gza gZuls.<br />

Cqar-Cqara <strong>da</strong> nel-nela,<br />

xan<strong>da</strong>xan <strong>da</strong> win<strong>da</strong>win<br />

afrindeba pepela,<br />

gafrindeba Senebr Sin.<br />

wvim<strong>da</strong>wvim <strong>da</strong> qar<strong>da</strong>qar,<br />

dRiTidRe <strong>da</strong> Ram<strong>da</strong>Ram<br />

<strong>da</strong>gaxetebs kar<strong>da</strong>kar<br />

bedi, romlisac ki gwams.<br />

mze <strong>da</strong> mze <strong>da</strong> cimcima<br />

Rrubel-Rrubel gza gadis.<br />

Tvalma ki gaicina,<br />

guli – kvnesis maradis.<br />

* * *<br />

aRar aris faitoni,<br />

<strong>arc</strong> tramvai aRar aris.<br />

Seicvalnen droni, droni<br />

<strong>da</strong> qariSxlad iqca qari.<br />

aRar aris faitoni<br />

(faitons ver moveswari).<br />

qarma Seicvala toni,<br />

qarma Seicvala mxari.<br />

aRar aris faitoni,<br />

visac axsovs, <strong>arc</strong> is aris.<br />

dros ara aqvs Turme foni,<br />

dros ara aqvs Turme kari.<br />

aRar aris faitoni.<br />

manqanebis ria-ria...<br />

<strong>da</strong> gvgonia monagoni<br />

miviwyebul saganT sia.<br />

aRar aris faitoni,<br />

<strong>arc</strong> tramvai maxsovs kargad.<br />

ra jobia, ver avwoni,<br />

ra iyo <strong>da</strong> <strong>da</strong>ikarga.<br />

aRar aris faitoni<br />

<strong>da</strong> yviTeli avtobusiT<br />

me win mivqri mTeli RoniT,<br />

rogorc gneus pompeusi.<br />

* * *<br />

mwarea martoobis sigareti,<br />

romelic xi<strong>da</strong>d gadebula dResa <strong>da</strong> Rames Soris,<br />

guSindelsa <strong>da</strong> xvalindels Soris<br />

<strong>da</strong> iwvis <strong>da</strong> un<strong>da</strong> moaswro,<br />

10 - 23 dekemberi 2010<br />

sanam bolomde Caiwveba,<br />

gaRma gaxvide <strong>da</strong> ar <strong>da</strong>rCe<br />

dRevandel dReSi marto, <strong>da</strong>Rlili.<br />

Ramis pirveli saaTia.<br />

sigaretis Tvali anTia Ramis uRranSi,<br />

rogorc mSieri mglis Tvali – tyeSi,<br />

roca uecrad Svlis suns igrZnobs <strong>da</strong><br />

pir<strong>da</strong>Rebuli kvals <strong>da</strong>adgeba.<br />

mwarea martoobis sigareti,<br />

roca xmis gamcems natrob <strong>da</strong><br />

oTx kedels ise exeTqebi,<br />

viT Tevzi - bades,<br />

mebaduri rom napirisken miezideba.<br />

<strong>da</strong> miT ufro mwarea es sigareti,<br />

rac ufro grZnob, rom igi ukanaskneli Reria,<br />

Sen ki <strong>da</strong>Zinebas jer ar apireb,<br />

Tumca irgvliv yvelas sZinavs<br />

<strong>da</strong> sigareti rom gagiTavdeba,<br />

veRaravis gamoarTmev.<br />

sanam gavemgzavrebode<br />

sanam gavemgzavrebode,<br />

Cavicvam Cems saukeTeso kabas,<br />

romelic yvelaze Zalian mixdeba,<br />

gavikeTeb mZivs <strong>da</strong> sayureebs,<br />

Tmas ga<strong>da</strong>viv<strong>arc</strong>xni<br />

<strong>da</strong> ukanasknelad Cavixe<strong>da</strong>v sarkeSi.<br />

mere <strong>da</strong>vwer Cems ukanasknel leqss<br />

<strong>da</strong> <strong>da</strong>vtoveb Cems sawer magi<strong>da</strong>ze,<br />

rogorc baraTs,<br />

romelsac waikiTxavs is, vinc<br />

Cems Semdeg pirveli Semova Cems binaSi<br />

<strong>da</strong> ver mipovis,<br />

radgan ukve wasuli viqnebi<br />

iq, maRla, zecaSi,<br />

romlis misamarTic yvelam icis <strong>da</strong> aravin icis,<br />

romlis karic mxolod orjer eReba a<strong>da</strong>mians –<br />

<strong>da</strong>badebisas <strong>da</strong> sikvdilisas.<br />

Cemze ityvian, gaiparao.<br />

sanam gavemgzavrebode, sakuTar sxeuls<br />

<strong>da</strong>vemSvidobebi<br />

madlobT, rom kargad gamiZlo, memsaxura<br />

<strong>da</strong> bolo cremls moviwmend,<br />

radgan iq, sa<strong>da</strong>c me gavemgzavrebi,<br />

ara ars Wiri <strong>da</strong> mwuxareba,<br />

aramed – sixaruli <strong>da</strong><br />

cxovreba igi <strong>da</strong>usrulebeli.<br />

* * *<br />

ze-ca <strong>da</strong> qve-ca<br />

<strong>da</strong> maT Soris de<strong>da</strong>miwaa<br />

<strong>da</strong> mze sicocxlis <strong>da</strong> mze sikvdilis.<br />

de<strong>da</strong>miwaze Cemi Crdili afenia<br />

<strong>da</strong> mtkiva Crdili,<br />

radgan fexs adgamen gamvlelebi<br />

<strong>da</strong> aravin Cerdeba CemTan,<br />

raTa mkiTxos, ra mtkiva, ra matirebs.<br />

ze-ca <strong>da</strong> qve-ca...<br />

zRva afenia miwas, rogorc sagrili<br />

<strong>da</strong> zRvis zvirTebi cas pirs banen<br />

<strong>da</strong> de<strong>da</strong>miwas fexebs banen,<br />

rogorc axali patarZlebi – qmars saRamos,<br />

Sin <strong>da</strong>Rlili rom <strong>da</strong>brunebula saToxari<strong>da</strong>n.<br />

ze-ca <strong>da</strong> qve-ca...<br />

ze-skneli <strong>da</strong> qve-skneli...<br />

guli miskdeba, ise miyvars Cemi samyaro,<br />

siyvaruli gulSi veRar meteva<br />

<strong>da</strong> <strong>da</strong>msxvreuli brolis vazasaviT<br />

gulis nafleTebi varskvlavebad efinebian<br />

ze-cas <strong>da</strong> qve-cas<br />

<strong>da</strong> iseTi cac arsebobs, romelsac ara aqvs ze <strong>da</strong> qve,<br />

romelSic de<strong>da</strong>miwa ar Cans<br />

<strong>da</strong> roca iq var stumrad, Crdili aRar mtkiva,<br />

samagierod suli mtkiva,<br />

romelsac ar eTmoba SeCveuli de<strong>da</strong>miwa.<br />

<strong>da</strong>sasruli me-9 gverdze


10 - 23 dekemberi 2010<br />

iazonisa <strong>da</strong> medeas gragnili<br />

mze rom kocni<strong>da</strong> aresis Walas,<br />

is miambob<strong>da</strong> ilias ambavs,<br />

qali, romelic Ralatobs mamas,<br />

xval erTgulebas mpirdeba Tavad.<br />

bevri viareT farulad, malviT,<br />

Svidjer SevCerdiT wyarospir dRisiT,<br />

sanam ar Segvxv<strong>da</strong> TviT eliosis<br />

mrisxane Ze <strong>da</strong> asuli misi, -<br />

misani, magi, rCeuli mefis,<br />

samefo saxlis xateba sruli,<br />

ios, idias lamazi frTebiT,<br />

amazonebis mSfoTvare suliT.<br />

qali - qalia <strong>da</strong> baRis gareT<br />

<strong>da</strong>matareb<strong>da</strong> ucnobi gzebiT,<br />

xan neba-neba miyri<strong>da</strong> Tvalebs,<br />

xan warmarTiviT mkocni<strong>da</strong> vnebiT.<br />

Cven siyvaruliT vTvrebodiT isev,<br />

rogorc es iyo guSinwin, guSin,<br />

xoxbis caliviT malav<strong>da</strong> kisers<br />

Cemi TiTebis usier tyeSi.<br />

vxnavdi, vTesavdi urCxulis kbilebs,<br />

vebrZodi qveynis uxilav Zalebs...<br />

Cven am samoTxes <strong>da</strong>vtovebT droze<br />

<strong>da</strong> korinToSic viqnebiT male.<br />

mze rom ga<strong>da</strong>va samSoblos iqiT,<br />

is ukve sxvisi mzea <strong>da</strong> ganZi,<br />

me ukve vxe<strong>da</strong>v samefo gvirgvins, -<br />

oqros sawmisiT <strong>da</strong> oqros CangiT.<br />

me ukve vxe<strong>da</strong>v eladis kariT, -<br />

sasaxlis bisons, Zoweuls, qarvas...<br />

roca <strong>da</strong>Tbeba zRva, rogorc baRi,<br />

maSinve maRla auSviT afra!<br />

* * *<br />

ager korinTo, ager qaldea,<br />

ager Savtuxa sparta, midia...<br />

magram sxva aris CemTvis medea,<br />

oqros sawmisi sul sxva miTia.<br />

rogorc brZaneb<strong>da</strong> Ze heliosis, -<br />

im Zvelkolxuri welTaRricxvi<strong>da</strong>n<br />

mTeli egvipte, mTeli nilosi<br />

Sens mwuxarebad ar Rirs, idia!<br />

qali xar, de<strong>da</strong> SvilmokveTili,<br />

usastikesi, mware xvedrisa,<br />

visTvis SumerTa STamomavalo,<br />

visTvis pirimzev Cemi qveynisa!<br />

gamocxadebuli qorwilis gragnili<br />

oidiposis etliviT Sedga<br />

korinTos bWesTan samefo etli,<br />

gaiRo kari... dedoflis mxevalT<br />

Semohyva aTi msaxuriT meti.<br />

moaqvT giSeri, oqsino, Zowi,<br />

medeas xeliT naqargi kaba...<br />

<strong>da</strong>, xarobs mefe... <strong>da</strong>, rogorc xomli, -<br />

cimcimebs mTeli Temi <strong>da</strong> <strong>da</strong>ba.<br />

farTod aReben <strong>da</strong>rbazis karebs,<br />

rom ufro kargad gamoCndes diliT<br />

beWdebi - mwvane bivritis TvlebiT, -<br />

Svlisa <strong>da</strong> kravis Tvalebis WriliT.<br />

xval iazoni apirebs qorwils,<br />

iqneba bevri Rvino <strong>da</strong> Tafli,<br />

iqneba vardTa <strong>da</strong> gulTa frTona<br />

<strong>da</strong> moxaluli Txili <strong>da</strong> wabli.<br />

magram uecrad sasaxles SesZravs<br />

qalis <strong>da</strong> cecxlis pirveli kocna...<br />

<strong>da</strong> guls, jer kidev qorfas <strong>da</strong> cocxals<br />

ucxo mxareSi waiRebs Zera.<br />

ambavi patara dinozavrisa<br />

ar gamagono karze kakuni,<br />

ar gamaxseno Zveli Wriloba,<br />

<strong>arc</strong> mtris, <strong>arc</strong> moyvris mesmis raime,<br />

me xom patara dinozavri var!<br />

literaturuli gazeTi<br />

geno kalandia<br />

CemTvis sulerTi aris dRei<strong>da</strong>n<br />

kaci Wkviani an<strong>da</strong> uniWo,<br />

qali umanko an<strong>da</strong> meZavi,<br />

me xom patara dinozavri var!<br />

wvimebs, niaRvrebs miaqvs ise<strong>da</strong>c<br />

miwa xariviT qedgaxexili,<br />

vefxvis tyaviviT miWril-moWrili,<br />

me xom patara dinozavri var!<br />

midis <strong>da</strong> miaqvs baRi forToxlis,<br />

vardis buCqebi, RiRiloebi,<br />

iebi - mindvris Rilkiloebi,<br />

me xom patara dinozavri var!<br />

oci welia win misvenia<br />

mkerdSi aTasjer isargayrili<br />

<strong>da</strong> samaremde ver mimignia...<br />

me xom patara dinozavri var!<br />

zafxulis qronika<br />

cecxlis yvavilebs ugav<strong>da</strong>T tuCebi,<br />

kocna uyvar<strong>da</strong>T <strong>da</strong> mofereba.<br />

zRvi<strong>da</strong>n brundebodnen xelCanTebiT,<br />

forToxlisferi ZuZuebiT,<br />

kentavris ucxo TeZoebiT.<br />

neta, sad arian axla is qalebi, -<br />

nisliviT taniT <strong>da</strong> abreSumiT!<br />

neta, sad arian!<br />

yurebi<strong>da</strong>n, rogorc niJarebi<strong>da</strong>n<br />

RamRamobiT vardi amosdio<strong>da</strong>T,<br />

Tvalebi<strong>da</strong>n mze <strong>da</strong> ablabu<strong>da</strong>,<br />

hyav<strong>da</strong>T kanonieri qmrebi, -<br />

qviSis saaTiviT <strong>da</strong>clilebi...<br />

<strong>da</strong> meduzebiviT xuWuWTmiani sayvarlebi.<br />

xSirad erTad qeifobdnen<br />

an dominos TamaSobdnen<br />

TevziviT qmrebi <strong>da</strong> meduzebi.<br />

neta, sad arian axla is qalebi, -<br />

aryis xeebiviT qera <strong>da</strong> maRlebi!<br />

neta, sad arian!<br />

Turqi didvaWari <strong>da</strong> qarTveli qali<br />

Sen rom didvaWars uyvarde ise,<br />

rogorc uyvarxar erT sawyal poets,<br />

gifeSqaSeb<strong>da</strong> naxevar rizes,<br />

saTxilamuro baRebs <strong>da</strong> kortebs.<br />

<strong>da</strong> SabaT-kvira ivlidi zRvaze<br />

ucxo megobriT - lamazi ZaRliT,<br />

magram is Turqi ar fiqrobs ase...<br />

<strong>da</strong> <strong>arc</strong> gyavs ZaRli...<br />

<strong>da</strong> ar gaqvs saxli...<br />

bebrebi<br />

oTar WilaZis xsovnas<br />

rodesac didi poeti kvdeba,<br />

zRvebi, qarebi iwyeben qviTins...<br />

am wiTur bebrebs edebaT sneba<br />

<strong>da</strong> myrali suli evsebaT fiTriT.<br />

gulze, viT karze urduli adevT,<br />

<strong>arc</strong> qriste axsovT <strong>da</strong> misi mcneba,<br />

oTaxSi SuriT aqroben sanTlebs,<br />

rodesac didi poeti kvdeba.<br />

gareT haerSi <strong>da</strong>frinavs Citi, -<br />

vardiT, laJvardiT, galobiT Tvreba,<br />

boRmiT <strong>da</strong> SuriT uSrebaT sisxli,<br />

rodesac didi poeti kvdeba.<br />

mRvdlebi, viT Zmebi modian diliT,<br />

rom aRasrulon rCeulis neba,<br />

am wiTur bebrebs ar yofniT Zili,<br />

rodesac didi poeti kvdeba.<br />

mTawmin<strong>da</strong> ukve axloa misTvis,<br />

viT mSoblis ezo <strong>da</strong> aTi mcneba...<br />

CemsaviT wuxs <strong>da</strong> ganicdis bevri,<br />

rodesac didi poeti kvdeba.<br />

* * *<br />

erTi simRera vaCuqe Tbiliss,<br />

rogorc aragvze gazrdili biWi,<br />

iseTi Sveba vigrZeni diliT,<br />

megona xe var, - mdinaris fiWvi.<br />

orfeosiviT ukrav<strong>da</strong> qnarze<br />

Sveno<strong>da</strong> lurji zambaxi, vardi,<br />

mze iyo ze<strong>da</strong>ns, mze idga beTans,<br />

misi RvTiuri sinaTlis madliT.<br />

Cven, mokv<strong>da</strong>vebi, visxediT CrdilSi,<br />

vaRebdiT saxlis <strong>da</strong> baRis karebs<br />

<strong>da</strong> micurav<strong>da</strong>, viT uflis niSi,<br />

aragvis wyalSi aragvis mTvare.<br />

mweralTa saxlSi mRero<strong>da</strong> SaSvi, -<br />

ubnis alali <strong>da</strong> ubnis Tvali<br />

<strong>da</strong> Srialeb<strong>da</strong> saRamos qarSi<br />

xelborkilebiT mosuli wyali.<br />

erTi simRera vaCuqe Tbiliss,<br />

rogorc aragvze gazrdili biWi.<br />

Trimli<br />

Cven es zafxuli viqnebiT erTad,<br />

vercxlis wyarozec sul erTad vivliT,<br />

gamoxval gareT... <strong>da</strong> ucxo sev<strong>da</strong>s<br />

mogiklavs umal patara Trimli.<br />

naxav... miapyrob alersiT Tvalebs,<br />

rom ukeT igrZno Trimli <strong>da</strong> hava,<br />

Sedgebi borcvze <strong>da</strong> soflis mTvares<br />

Sexe<strong>da</strong>v, rogorc sakuTar mamas.<br />

* * *<br />

Camouyria cas varskvlvebi, -<br />

viT de<strong>da</strong>s puri, - cxeli SoTebi,<br />

dgas SavulvaSa osis biWiviT<br />

erTi qliavis xe moSorebiT.<br />

qsanze vardisfrad iwvis Rrubeli, -<br />

cremlis <strong>da</strong> Svebis erTad momgvreli,<br />

sadRac am RamiT, - am siCumeSi<br />

gaCn<strong>da</strong> ori Zma, - ori bokveri.<br />

brwyinavs soslanis oqros xmaliviT<br />

erTi ca, erTi mze <strong>da</strong> SoreTi,<br />

giyureb, vxe<strong>da</strong>v, rogorc natvrisTvals<br />

<strong>da</strong> liaxviviT nela gSordebi.<br />

wuxel avnevTan iyo xanZari<br />

<strong>da</strong> varskvlavTcvena didi Ramisa,<br />

me <strong>arc</strong> skviTi var <strong>da</strong> <strong>arc</strong> xazari,<br />

rom ar miyvarde, xeo, qarTlisa!<br />

<strong>da</strong>sasruli me-9 gverdze<br />

poezia 5


6 literaturuli gazeTi<br />

Canawerebi 10 - 23 dekemberi 2010<br />

Sofrebi Cveni mRelvarebisa<br />

maisis boloa. ukve sastikad cxela<br />

TbilisSi. taqsSi vjdebi <strong>da</strong> vgrZnob,<br />

rogor aZlierebs (ufro haeris `<strong>da</strong>satkbobad~,<br />

vidre gasagrileblad)<br />

sarkeze Camokidebuli mwvane foToli<br />

Tu raRac jan<strong>da</strong>ba am oxer sicxes. erTi<br />

niSani utyuaria: aq ar ewevian, ar svamen<br />

<strong>da</strong> kamaTelsac ar agoreben...<br />

mZRoli Suaxans mitanebuli brge<br />

vaJkacia. qalaqur bazrobaze gavrcelebuli<br />

`van<strong>da</strong>mi maiki<strong>da</strong>n~ misi<br />

granitis kunTebi <strong>da</strong>mcinavad umzeren<br />

sicxis moieriSe gamvlelebs. maT<br />

Soris, _ mec... erT-erT granitze<br />

iaponuri tatua: _ cxovreba mSvenieria!..<br />

yovelSemTxvevaSi, me ase wavikiTxe.<br />

`cxela, amis... Zalian magra cxela...~<br />

_ CemTvis xma<strong>da</strong>bla Cavilaparake.<br />

`<strong>da</strong>iwyo, ai...~ _ mxars mibams mZRoli.<br />

`ra <strong>da</strong>iwyo..~<br />

`ra <strong>da</strong>, wels Sen pirveli xar, vinc<br />

_ zafxulSi cxela, zamTarSi _ civao,<br />

amboben. un<strong>da</strong> Cavifiqro, ai... toCnaT<br />

vici, amisruldeba!..~ _ mZRoli iRimeba,<br />

karg gunebazea, ara Cans cxovrebiT<br />

mainc<strong>da</strong>mainc ukmayofilo.<br />

me ki vfiqrob, _ Cveni cxovreba,<br />

Cemo Zmao, zustad is ZaRlia, romelic<br />

koWlobiT ar mokvdeba_meTqi...<br />

kargi biWi<br />

`pekinze~ Semxv<strong>da</strong> <strong>da</strong>Rvremili l. ra<br />

iyo, biWo, ra gWirs, SevekiTxe. araferic<br />

ar mWirs, mipasuxa, ubralod, Cem<strong>da</strong><br />

samwuxarod mivxvdi, rom ara var me<br />

wesieri kaci, sul eg ari, meti<br />

araferi... am diliT Cems sa<strong>da</strong>rbazosTan<br />

videqi. kedelze uzarmazari<br />

falosi miexata viRac onanists, _<br />

gvian RamiT <strong>da</strong>xatav<strong>da</strong>, Torem rom<br />

<strong>da</strong>menaxa, cocxali ver ga<strong>da</strong>mirCebo<strong>da</strong><br />

eg nabiWvari... aerozoliT iyo Seqmnil-Sesrulebuli,<br />

Tanac nakls ver<br />

upovidi, verc _ waSlidi, Zmao, eg<br />

un<strong>da</strong> ga<strong>da</strong>Rebo... mere mezoblis qalma<br />

Camoiara, SeCer<strong>da</strong> <strong>da</strong> saubaric gamiba.<br />

me ki ise <strong>da</strong>vdeqi, rom `Cem~ lamaz<br />

de<strong>da</strong>kacs (misi `survili~ ara maqvs,<br />

RmerTmani!) Tvali ver moewyvita<br />

freskisTvis... miTxari, amis Semdeg,<br />

wesieri kaci var, gana! ara, me ara var<br />

`karqi biWi~, me zneobrivi <strong>da</strong>mbla <strong>da</strong>meca<br />

<strong>da</strong> es albaT, <strong>arc</strong> ari gasakviri...<br />

ise, ra <strong>da</strong>samalia, im `mxatvris~ madlieri<br />

mainc un<strong>da</strong> viyo, misi wyalobi-<br />

Taa, WeSmaritebas rom veziare, Cemo<br />

Zmao...<br />

ori sinanuli<br />

_ amis de<strong>da</strong> vatire, _ ugemurad<br />

iRimeba gurama (yavas vsvamT mis saxelosno-biblioTekaSi),<br />

_ mTeli sicocxlea,<br />

wignebs vagroveb <strong>da</strong><br />

meoTxedic ara maqvs wakiTxuli... ra<br />

absurdia, ara!.<br />

`mitovebuli, <strong>da</strong>umTavrebeli<br />

leqsebi~, _ maxsendeba erTi Cemi megobari<br />

poetis naTqvami, _ `Ria WrilobebiviTaa,<br />

arasdros Segixorcdeba<br />

<strong>da</strong> Senc arasdros miubrundebi...<br />

<strong>da</strong>umTavrebeli leqsi, romelic... mitovebul<br />

qals hgavs...~<br />

indielebi biWvinTaSi<br />

biWvinTis mweralTa <strong>da</strong>sasvenebeli<br />

saxli genialuric iyo <strong>da</strong> internacionaluric.<br />

aq mSobliuri, qarTveli mwerlebis<br />

gar<strong>da</strong> ojaxebiT isvenebdnen<br />

rusebi, somxebi, baltiispirelebi,<br />

Suaazielebi...<br />

navaxSmevs Sereul jgufebad isxdnen<br />

Warmagi <strong>da</strong> axalgazr<strong>da</strong>, mxcovani<br />

<strong>da</strong> <strong>da</strong>mwyebi mwerlebi <strong>da</strong> bWobdnen <strong>da</strong><br />

kamaTobdnen <strong>da</strong> mgoni, WeSmaritebamdec<br />

ki midiodnen. Tumca, am Temas aRar<br />

gamovekidebi... ise, sasargebloc iyo:<br />

SegeZlo, nebismier jgufs mikedlebodi<br />

<strong>da</strong> azric gamogeTqva. me Sen getyvi,<br />

ar mogismendnen, ar SegekamaTebodnen<br />

an<strong>da</strong> beWebze ver <strong>da</strong>gcemdnen Tu ra!.<br />

erT-erT aseT saRamos, Cemi umcrosi<br />

Zma <strong>da</strong> misi Tanaasakelni <strong>da</strong>, Sesabamisad,<br />

Tanamzraxvelnic nela Semoigigi<br />

sulakauri<br />

<strong>mogonebebis</strong> <strong>molekulebi</strong><br />

zlaznen teritoriaze. `pivebi hqon<strong>da</strong>T<br />

<strong>da</strong>leuli~, mdored, epikurad<br />

mdinarebdnen <strong>da</strong> <strong>da</strong>Rlili, magram ukve<br />

sakmaod gamocdili, <strong>da</strong>unjebuli mzeriT<br />

Wvretdnen mi<strong>da</strong>mos...<br />

am dros Semzaravi yiviliT, stveniTa<br />

<strong>da</strong> SeZaxilebiT Caiqroles maTi<br />

asakis rusma `indielebma~. xelT `kamiSis~<br />

Subebi epyraT (aRar maxsovs,<br />

isxdnen Tu ara joxis cxenebze), mrisxane,<br />

mobilurad moqmedi sakmaod didi<br />

tomi iyo, _ nebismier forts <strong>da</strong>aqcevdnen...<br />

Caiqroles <strong>da</strong> subtropikuli<br />

mcenareebis bindSi gauCinardnen.<br />

Cvenamde Sori<strong>da</strong>n aRwev<strong>da</strong> aRebuli<br />

fortis <strong>da</strong>cemis vai-viSi, <strong>da</strong>WrilTa<br />

wyevla-krulva <strong>da</strong> sasowarkveTili<br />

godeba: `nasrevi~ Subi-kamiSi xSirad<br />

<strong>da</strong> zustad xvdebo<strong>da</strong> mizans...<br />

es wamebSi mox<strong>da</strong>, Tumca sakmarisi<br />

aRmoCn<strong>da</strong>: mwerlebs ZarRvebSi sisxli<br />

gaeyinaT, zRva gaitruna <strong>da</strong> mTvaremac<br />

Tavs uSvela, RrublebSi miimala.<br />

mxolod Cveni biWebi ar aRelvebulan.<br />

metic, mamukam Tavis Zmebs ga<strong>da</strong>xe<strong>da</strong> <strong>da</strong><br />

erTaderTi, sevdian-ironiuli <strong>da</strong> Tanac<br />

TanagrZnobiT aRsavse fraza warmoTqva;<br />

_ naxe, biWo, Cveni toli rusis bi-<br />

Webi isev indielobanas TamaSoben!..<br />

elo <strong>da</strong>mrigebeli<br />

Cemi mezobeli elo lamazi <strong>da</strong> sakmaod<br />

ucnauri de<strong>da</strong>kaci iyo. yvela<br />

sikeTesTan erTad, mis ucnaurobas<br />

cinizmis sunic asdio<strong>da</strong>. erTxel ase<br />

<strong>da</strong>mariga:<br />

`gigi, icode, yvelaze tkbili, mezoblis<br />

Sinauri <strong>da</strong>...qalia, romelsac<br />

xeli ar un<strong>da</strong> axlo, mxolod axlo<strong>da</strong>n<br />

un<strong>da</strong> uyuro... oRond (miyurebs <strong>da</strong> qirqilebs),<br />

Tu ase icxovreb, Cem fexebs<br />

miiReb cxovrebaSi...~<br />

bakurianuli<br />

odesRac aq `axalgazr<strong>da</strong> Semoqmed-<br />

Ta~ simpoziumebi imarTebo<strong>da</strong>. ikribebodnen<br />

axalgazr<strong>da</strong> (<strong>da</strong> <strong>arc</strong> ise axalgazr<strong>da</strong>)<br />

imedis momcemi mwerlebi <strong>da</strong><br />

reJisorebi, mxatvrebi <strong>da</strong> musikosebi,<br />

arqiteqtorebi... iyvnen `quCis~ biWebic<br />

<strong>da</strong> Tavisufali gogoebic, romel-<br />

Ta yofaqcevasac, me vityodi, <strong>da</strong>umsaxureblad,<br />

ratomRac msubuqi ewodebo<strong>da</strong>...<br />

erT mSvenier dilas derefanSi<br />

TviTkritikulad ganwyobil, <strong>arc</strong>Tu<br />

ise axalgazr<strong>da</strong> Semoqmeds ga<strong>da</strong>veyare.<br />

Semoqmedi `paxmeliis pribois~ mZime<br />

Semotevas ganicdi<strong>da</strong> <strong>da</strong> Tan aRelvebulic<br />

iyo. Cemi SekiTxvis (rogor br-<br />

Zandebo<strong>da</strong> am dilas) pasuxad momyavs<br />

misi arasruli monologi:<br />

`zdrasti, brat... xo ar vsvam, ai,<br />

TiTqmis oTxi Tvea ar <strong>da</strong>milevia, xo<br />

aze xar, magram guSin ar vapirebdi <strong>da</strong>levas,<br />

brat, xo aze xar, rogor gaurbivar,<br />

kargaT gamige, ra! magram...<br />

leqsi ar waikiTxa, im axvarma! avardi,<br />

ra, to, ho<strong>da</strong>, gavavse CaisWiqa aryiT,<br />

kargaT gamige, ra! mokleT, ver<br />

gamaCeres, ra, <strong>da</strong> mec <strong>da</strong> utra urtyi,<br />

xo aze xar, kargaT gamige, ra! exla<br />

vkvdebi, magis de<strong>da</strong> vatire, ram <strong>da</strong>malevina,<br />

ra leqsi, ris mefsi, vax, Cemi,<br />

kargaT gamige, ra! Tanac dRes, kaco,<br />

mainc<strong>da</strong>mainc dRes, ministri ar Camodis,<br />

Turme! vax, me amis... <strong>da</strong>emTxva, ra,<br />

kargaT gamige, ra! Tan sityva un<strong>da</strong><br />

vTqva, partia seriozni veSCia, xo mar-<br />

Tali var, brat...” <strong>da</strong> a. S.<br />

<strong>da</strong> am idiotma imave saRamos auditoriis<br />

winaSe yovlad urcxvad ganacxa<strong>da</strong>:<br />

_ profesiuli sindisi nebas<br />

ar maZlevs, ise <strong>da</strong>vwero, rogorc sxvebi<br />

weren...<br />

SeiZleba, marTalic iyo...<br />

kurkas torSeri<br />

torSeri Cem megobar kurkas ekuTvnis.<br />

nivTi gasuli saukunis 50-ani wlebis<br />

dizainis Sedevria. asli ar gegonoT,<br />

naRdi originalia. masiuri TeTri<br />

xisaa, brinjaos varayiani CuqurTmebiT,<br />

miniT <strong>da</strong> sxva maSindeli `silamazeebiT~<br />

<strong>da</strong>mSvenebuli. torSeri<br />

`lafSi Cafluli uremiviT~ mZimea, Zveli,<br />

pirvandeli adgili verafriT<br />

Seucvales, ver moerivnen <strong>da</strong> dgas,<br />

rogorc idga _ nazad Tav<strong>da</strong>xrili <strong>da</strong><br />

sevdiani. eg aris kurkas oTaxis mzec,<br />

mTvarec <strong>da</strong> sinaTlis <strong>da</strong>narCeni<br />

wyaroebic, _ Cveni kurka Zalian ufrTxildeba,<br />

_ misi Suqis qveS `wevs <strong>da</strong><br />

icoxnis..~<br />

roca kurka gavicani, torSers aba-<br />

Juri ar hqon<strong>da</strong>. me ki uabaJuro sanaTi<br />

warmoudgenlad magoneb<strong>da</strong> SiSvel<br />

de<strong>da</strong>kacs. cal fexze Semdgar weros<br />

an yanCas ki ara, aramed qals, de<strong>da</strong>kacs.<br />

Tanac, ratomRac rubensis TeTr, fiTqina<br />

<strong>da</strong> xorcsavse de<strong>da</strong>kacs. <strong>da</strong>mijereT,<br />

es sanaTi-qali aranair vnebas<br />

ar aRmiZrav<strong>da</strong>, razec gin<strong>da</strong> <strong>da</strong>vificeb,<br />

Tun<strong>da</strong>c <strong>da</strong>mokles maxvilze, ariadnes<br />

Zafze, amiranis mopovebul cecxlze...<br />

hipokrates ficsac ki <strong>da</strong>vdeb,<br />

rom ase iyo <strong>da</strong> aris kidec... imitom,<br />

rom mere torSers abaJuric moarges<br />

<strong>da</strong> axla kurkas oTaxSi rubensis SiSveli,<br />

magram Tavsaburaviani qali dgas<br />

<strong>da</strong> romelsac `SiSiT~ Tvals ver vusworeb...<br />

megobrisTvis Cemi SiSi, ra Tqma<br />

un<strong>da</strong>, ar gamimxelia. vici, rasac metyo<strong>da</strong>...<br />

tiali TuSeTi<br />

ucnauri, gansacvifrebeli `Smotkaa~<br />

nabadi. uucnauresi ki, _ Cemi sazomiT,<br />

_ nabadSi Zilia. es aris saku-<br />

Tar TavTan <strong>da</strong>rCenis unaRdesi, me vityodi,<br />

absoluturi saSualeba...<br />

maSin karavic gvqon<strong>da</strong> <strong>da</strong> `spalnikebic~,<br />

magram ise viRlebodiT, vis<br />

hqon<strong>da</strong> karvis `<strong>da</strong>cemis~ Tavi! nabad-<br />

Si gauxdelad gaxveuli (oRond gaxvevis<br />

teqnikas un<strong>da</strong> flobde), pir<strong>da</strong>pir<br />

miwaze miwvebodi, sicive ar gawuxeb<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>arc</strong> wvimis geSino<strong>da</strong>... eg iyo<br />

loginic, karavic, binaca <strong>da</strong> galavanic...<br />

nabadSi Zili imitom vaxsene, rom<br />

am `binaSi~ sizmrebi, rogorc ityvian,<br />

kadrebiviT cvlian erTmaneTs. mokle,<br />

magram srulmetraJiani, mazalo sizmari-filmebia.<br />

Tu naTxovari nabadi<br />

gaqvs, maSin, ueWvelad, sxvisi anu `avtorisac~<br />

<strong>da</strong>gesizmreba. es <strong>arc</strong> mistikaa<br />

<strong>da</strong> <strong>arc</strong> Cemi gamogonili ramea. me<br />

naTxovari nabadi mqon<strong>da</strong> <strong>da</strong> vici, gamovcade<br />

sxvisi nabdisa <strong>da</strong> Sav bewvebSi<br />

samu<strong>da</strong>mod CaxlarTuli ucxo sizmrebis<br />

araCemeuli vnebani...<br />

am gamocdilebas `rusulis~ leqtors<br />

un<strong>da</strong> vumadlode. 70-ian wlebSi<br />

swored man <strong>da</strong>mtova kursze. Cemi brali<br />

iyo, _ gulubryvilod megona, vinc am<br />

enaze kargad metyveleb<strong>da</strong>, _ is <strong>arc</strong> un<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>swrebo<strong>da</strong> leqciebs. marTalia, Teoriulad<br />

marTali viyavi, magram marTali<br />

kaci xom yovelTvis iCagreba <strong>da</strong> isjeba<br />

kidec... <strong>da</strong>niaSi. me ratom gamalaRebdnen,<br />

gamoc<strong>da</strong>ze tolstois, puSkinis, turgenevis<br />

<strong>da</strong> sxva didi biWebis gverdiT warmodgenili<br />

iyvnen sxva mozrdili,<br />

`wiTelkaniani~ biWebic: furmanovi, ostrovski,<br />

serafimoviCi <strong>da</strong> sxvebic. ostrovski<br />

kidev jan<strong>da</strong>bas, masTan rita ustinoviCi<br />

megulebo<strong>da</strong>, magram <strong>da</strong>narCenebisTvis<br />

ra meqna!.<br />

`es sulakaurebi ar un<strong>da</strong> gamoilioT<br />

am universitetSi~ _ am tkbili,<br />

magram <strong>da</strong>mTrgunavi sityvebiT (albaT,<br />

CaTvala, rom samu<strong>da</strong>mod) <strong>da</strong>memSvidoba<br />

vasili tiorkinze jvar<strong>da</strong>werili<br />

leqtori (Cveni saubari, ra Tqma un<strong>da</strong>,<br />

mis `mSobliur~ enaze mimdinareob<strong>da</strong>).<br />

mere aprili miiwura <strong>da</strong> mec mTa-<br />

TuSeTSi ga<strong>da</strong>vwyvite wasvla. mwyemsebs<br />

<strong>da</strong>vemgzavreT me <strong>da</strong> Cemi biZaSvili<br />

<strong>da</strong>To. gaviareT gremi, sabue, WalaSi<br />

cxenebi <strong>da</strong>vWedeT (anu mwyemsebma<br />

<strong>da</strong>Wedes) <strong>da</strong> yadorisken gavutieT.<br />

pirvelad im WalaSi vnaxe ulayebis<br />

Serkineba <strong>da</strong> isic gavige, cxenis Zala<br />

rac aris. mwyemsebTan erTad miverekebodiT<br />

cxvris farebs, cxenebs <strong>da</strong> tvir-<br />

Takidebul virebs: uTvalavi cxvari,<br />

bevri cxeni, aTiode viri <strong>da</strong> veluri,<br />

kavkasiuri ZaRlebis xrova _ TeTrebi,<br />

saxeSavebi <strong>da</strong> Zalian avebi (Tu moun<strong>da</strong>T,<br />

mxe<strong>da</strong>rs Tavisuflad CamoiReben<br />

cxeni<strong>da</strong>n). veluri imitom, rom,<br />

rogorc WeSmarit meomars ver Seedreba<br />

`salonis meomari~, ise ver Seedreba<br />

ZaRlTsaSenSi `moyvanili~ nagazi<br />

cxvarSi gazrdil, mTaSi `naval~<br />

nagazs. Teoze mTvlemare ZaRlebs cxvrisgan<br />

verc ki gamoarCev; am bombora,<br />

qarTul nagazSi genetikurad Zevs<br />

bolomde ganviTarebuli pasuxismgeblobis<br />

grZnoba. amitomac, CaZinebulis<br />

an mZinaris Tqma cota meuxerxuleba,<br />

_ mTvlemare vamjobine...<br />

yoveli Rame ZaRlebis iyo, _ maTi<br />

yefa-quxilis <strong>da</strong> moZraobis, erTmaneTTan<br />

angariSsworebis <strong>da</strong> CemTvis<br />

uxilav mterTan Widilis... mTvaresac<br />

ebrZodnen xolme, me ki nabadSi wamomj<strong>da</strong>ri,<br />

swored mTvaris <strong>da</strong> varskvlavebis<br />

Suqze vuyurebdi maT TeTr<br />

landebs, romlebic swrafad eSvebodnen<br />

xevSi an mTaze arbodnen; minaxavs,<br />

xrova ora<strong>da</strong>c gaiyofo<strong>da</strong> xolme, _<br />

sxva<strong>da</strong>sxva mxares gaqroldebo<strong>da</strong>,<br />

didi xniT gauCinardebo<strong>da</strong>...<br />

me ar vici, vin iyo is uxilavi arseba,<br />

visac misdevdnen. <strong>arc</strong> is vici, marto<br />

iyo Tu Tanamzraxvelebic axldnen.<br />

ZaRlebs sxvanairi alRo <strong>da</strong> geSi<br />

aqvT, kosmiuri ynosva, _ rogorc ity-


10 - 23 dekemberi 2010<br />

o<strong>da</strong> grigol robaqiZe. es xiluli mTvaris<br />

gamo, Torem uxilavi bua an gudiani<br />

kaci me iq naR<strong>da</strong>d ar Semxvedria.<br />

mxolod erTxel vnaxe, savse mTvaris<br />

dros rogor Seicvalnen ZaRlebi. maT-<br />

Si maTze Zlierma, raRac pirvelyofilma<br />

gaiRviZa: droSebiviT ku<strong>da</strong>weulebi<br />

awrialdnen, nestoebs beravdnen,<br />

_ isunebodnen <strong>da</strong> are-mares<br />

ise awydebodnen, TiTqos adgils ver<br />

poulobeno (maSin momeCvena an ufro<br />

mivxvdi, rom TviTonac warmoudgenel<br />

energias asxivebdnen); raRac iseT uxilavs<br />

Wvretdnen, rac CvenTvis ar arsebobs,<br />

ara gvaqvs amis <strong>da</strong>naxvis niWi...<br />

magram bavSvebic xom zustad imas<br />

xe<strong>da</strong>ven, rasac Cven veRar vxe<strong>da</strong>vT, ve-<br />

Rar aRviqvamT, <strong>da</strong>gviClung<strong>da</strong> mxedveloba,<br />

<strong>da</strong>brmav<strong>da</strong> Cveni gonebis Tvali.<br />

ufro sworad, savalad sxva bilikebi<br />

amovirCieT; an<strong>da</strong>, ubralod <strong>da</strong>viviwyeT<br />

imdroindeli <strong>da</strong> axla Cvens<br />

realursa <strong>da</strong> irealurs Soris Cvenive<br />

gadebuli Slagbaumia; <strong>da</strong> or samyarosTan<br />

kavSiris <strong>da</strong>samyareblad, sakuTar<br />

TavTan un<strong>da</strong> waradgino saSvi,<br />

viza <strong>da</strong> sabuTebi. raxan bavSvobi<strong>da</strong>n<br />

gazr<strong>da</strong>s, didobas vexarbebiT <strong>da</strong> gvin<strong>da</strong>,<br />

rom ase iyos, maSin _ iyos, mainc<br />

verafers Secvli.<br />

(Tumca, sxva sinamdvilec arsebobs,<br />

roca realurica <strong>da</strong> irealuric erTmaneTSi<br />

iTqvifeba <strong>da</strong> fiqrob: _ mar-<br />

Tla iyo, Tu _ gamovigone!. <strong>da</strong> raxan<br />

Zalian xSirad ibnevi <strong>da</strong> gezareba `mexsierebis<br />

Zveli ZonZebis~ qeqva, maSin<br />

xels Caiqnev <strong>da</strong> SenTvis ityvi, _ erTi<br />

magis, iyos, rogorc aris, mainc verafers<br />

Sevcvli...)<br />

axla me zustad mxolod erTi rame<br />

vici: mwyemsebTan erTad gavlilma<br />

gzam, mwyemsurad cxovrebam, maTsaviT<br />

simartovem <strong>da</strong> gauTavebelma fiqrma,<br />

kidev yadorze <strong>da</strong> saduceze ga<strong>da</strong>svlam,<br />

wvimis qveS nabadSi Tu unabdod<br />

Zilma, zvavebma, nislma <strong>da</strong> Tovlma<br />

Zalian bevri momca; ufro meti momca,<br />

SemZina <strong>da</strong> maswavla, vidre auditoriebSi<br />

gatarebulma uamravma saaTma, _<br />

`Jelezni patokma~, `istmatma~,<br />

`diamatma~ <strong>da</strong> sxva jan<strong>da</strong>bebma...<br />

zemoT naTqvami gza mwyemsuri, dramatuli<br />

poeziaa, romelsac kvalSi<br />

<strong>da</strong>uRalavi, uZleveli mdevari udgas...<br />

mwyemsebi mkacri, sityvaZunwi <strong>da</strong><br />

pir<strong>da</strong>piri xalxia. aravis scalia<br />

reveransebisa <strong>da</strong> laqlaqisaTvis. Sarvals<br />

Tu gaavseb, ar moeridebaT, zomierebis<br />

farglebSi imas getyvian, rac<br />

saWiroa...<br />

koconTanac ki, vaxSmobisas, sa<strong>da</strong>c<br />

TiTqmis yvela a<strong>da</strong>mians laparakis saRerReli<br />

eSleba, iSviaTad momismenia<br />

mwyemsuri ambebi <strong>da</strong> istoriebi, maTi<br />

Tavga<strong>da</strong>savlebi. raRacnairad yvela<br />

Tavis fiqrSia Caxveuli. mTeli dRis<br />

nasiarulebi, Senc zedmetad <strong>da</strong>Rlili<br />

xar <strong>da</strong> Tanac irgvliv aliT ganaTebuli<br />

saxeebis gar<strong>da</strong>, yvelaferi Savia _<br />

kerZic, mTebic, mdinarec; <strong>da</strong> mTis<br />

gazafxulia <strong>da</strong> yovel dRe wvims <strong>da</strong><br />

civa; <strong>da</strong> wvimac <strong>da</strong> sicivec Savia <strong>da</strong><br />

TviTonac Savi <strong>da</strong> pirvelyofili xar;<br />

<strong>da</strong> roca varskvlavebs arqmev saxelebs,<br />

geCveneba, rom Sen gamoigone <strong>da</strong><br />

Seqmeni mTebic, mdinarec, sicivec; xiluli<br />

<strong>da</strong> uxilavi Rirebulebebi, _<br />

yvelaferi, razec xeli migiwvdeba <strong>da</strong><br />

rasac goni gikarnaxebs, _ uCveulo<br />

SegrZnebaa...<br />

vTqvi, mwyemsebi mkacri, pir<strong>da</strong>piri<br />

xalxia-meTqi. asea, naRdi kacebi arian,<br />

am sityvis pir<strong>da</strong>piri gagebiT. <strong>da</strong><br />

Senganac, mTaSi `xamad~ myofi kacisgan<br />

igives moiTxoven. amas, Tu tvinis namceci<br />

mainc gagaCnia, TviTon mixvdebi.<br />

Tu tviniT ver mixvdebi, sakuTari xelebi<br />

maleve migaxvedreben. ityvi: _<br />

RmerTo, maRalo! Cemi xelebi mwyemsis<br />

xelebs <strong>da</strong>emsgavsa!.. Tumca, sxvanairad<br />

<strong>arc</strong> SeiZleba iyos, aq samyaroc<br />

mkacria, pirvelyofili <strong>da</strong> moulodneli,<br />

_ yvela, yvelaferi saidumlos<br />

malavs, a<strong>da</strong>mianic, bunebac... yvelafris<br />

ganmkurnavi ki mainc maTi iumoria<br />

(romlis miRmac idumali samyaro<br />

imaleba), _ uSualoa <strong>da</strong> uboroto...<br />

literaturuli gazeTi<br />

Canawerebi<br />

7<br />

erTxel Zalian viwro xeobaSi <strong>da</strong>gvaRam<strong>da</strong>.<br />

cxvari <strong>da</strong>vabinaveT, kocons<br />

SemovusxediT <strong>da</strong> gawvim<strong>da</strong> kidec. oTxni<br />

viyaviT: noSre _ Cveni jgufis brigadiri<br />

(im epoqaSi ubrigadiroba ar<br />

gamodio<strong>da</strong>. sxvaTaSoris, am `wodebas~<br />

skeptikurad uyurebdnen mwyemsebic<br />

<strong>da</strong> am wodebis matarebelic. ra vici,<br />

me ase momeCvena.), gema, <strong>da</strong>To <strong>da</strong> me. sxvebi,<br />

_ arsena, gogola, mose <strong>da</strong> giorga<br />

CamogvrCnen. (mTa, iseve, rogorc<br />

quCa, moulodnelobebiTaa savse.) maT-<br />

Tan erTad <strong>da</strong>rCnen cxenebic <strong>da</strong> saer-<br />

To bargiT <strong>da</strong>tvirTuli virebic. Cven<br />

msubuqad <strong>da</strong>tvirTuli ori viri gvyav<strong>da</strong>.<br />

erTs uzarmazari Tujis qvabi, cotaodeni<br />

xemsi CvenTvis <strong>da</strong> aryis ganaxevrebuli<br />

tikWora mohqon<strong>da</strong>, meores<br />

_ ZaRlebisTvis gankuTvnili<br />

qumeliT savse tomrebi.<br />

Zveli kaltiT <strong>da</strong> mwyemsuri, qvaze<br />

gamomcxvari Zveli puriT vivaxSmeT.<br />

or-ori patara yanwi arayic ga<strong>da</strong>vkariT,<br />

_ wvim<strong>da</strong> <strong>da</strong> Zalian cio<strong>da</strong>.<br />

arayi ras gagvaTbob<strong>da</strong>, gaToSilebi <strong>da</strong><br />

gawuwulebi viyaviT. Tanac gemam, _ es<br />

wvima oxeria, dilamde ar ga<strong>da</strong>iRebso,<br />

<strong>da</strong>gvamSvi<strong>da</strong>. visxediT piriT cecxlisken<br />

<strong>da</strong> orTqli agvdio<strong>da</strong>. mere<br />

noSrem me <strong>da</strong> <strong>da</strong>Tos viris Teqebi mogvawo<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>sawolad. Teqebi ofliani iyo<br />

<strong>da</strong> viris sunad yar<strong>da</strong>. magram, Cemi<br />

azriT, a<strong>da</strong>mianis ofli bevrad ufro<br />

`aromatulia~, vidre pirutyvisa.<br />

Cvenc <strong>da</strong>vweqiT, aba, ra gveqna, gind ase<br />

<strong>da</strong>svelebulxar <strong>da</strong> gind, _ ise... noSre<br />

<strong>da</strong> gema cecxlTan <strong>da</strong>rCnen, me ki<br />

Tval<strong>da</strong>xuWuli viweqi <strong>da</strong> Tavs vityuebdi<br />

mZinavs-meTqi. xan<strong>da</strong>xan Tvals<br />

gavaparebdi, _ Sevxe<strong>da</strong>vdi, rogor<br />

eweodnen sigarets <strong>da</strong> cecxlSi apur-<br />

Wyebdnen. <strong>da</strong> raxan a<strong>da</strong>miani mainc<br />

`ZaRlia~, etyoba, mainc CameZina.<br />

_ e balRebi ar <strong>da</strong>gvicivdnen, kacoo!<br />

_ gamaRviZa noSres xmam. masac<br />

<strong>da</strong> gemasac buSlatebi gaexa<strong>da</strong>T <strong>da</strong><br />

cecxls umarjvebdnen, aTbobdnen,<br />

rogorc Cans, buSlatis `sabnebs~<br />

gvimzadebdnen. wamovfrindi, protestis<br />

marSic <strong>da</strong>vagugune, magram araferma<br />

ar gaWra:<br />

_ Sen mand gonT iyav, balRo! _<br />

fraza pe<strong>da</strong>gogis uryevi toniT iyo<br />

naTqvami, wyali ar gauvido<strong>da</strong>, _ Sen<br />

Tav me Camabares!..<br />

cxvari Zalian adre, dilis 4-5<br />

saaTze gaiSleba xolme. me ki im diliT<br />

muxlze ga<strong>da</strong>mtvreuli joxiviT viyavi.<br />

<strong>da</strong>Tosac arauSav<strong>da</strong>, iseTi saxe hqon<strong>da</strong>,<br />

advili safiqrelia, me rogori<br />

meqnebo<strong>da</strong>. <strong>da</strong>Toc <strong>da</strong> mec SeuTanxmeblad<br />

vmoqmedebdiT, Tumca qvecnobieri<br />

suliskveTeba mainc erTnairi<br />

gvqon<strong>da</strong>, _ qalaqeli, nebieri kacis<br />

uzneo sijiute. amitomac, vidre cxvars<br />

gavyvebodiT, jer safuZvliani<br />

<strong>da</strong>sveneba ga<strong>da</strong>vwyviteT.<br />

_ <strong>da</strong>geweviT! _ Cvenc imediani <strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>mamSvidebeli sityvebiT <strong>da</strong>vemSvidobeT<br />

noSres <strong>da</strong> gemas. mwyemsebs maSin<br />

aRaraferi uTqvamT, ar ecalaT Cven-<br />

Tan dialogisTvis, _ miliardi cxvari<br />

iyo misaxedi (noSre saerTod ver<br />

iyo gunebaze, ori dRiT adre, lekebs<br />

kvici miabara Sesanaxad. saCuqrad<br />

erTi didi tomara qvamarilic wauRo.<br />

egeni cxenis xorcsa Wamen <strong>da</strong> meSinia,<br />

ar <strong>da</strong>klano, Tqva ukan mobrunebulma.<br />

javrob<strong>da</strong>. kvici zvavze <strong>da</strong>cur<strong>da</strong> <strong>da</strong><br />

sabralo gamudmebiT TrTo<strong>da</strong>, nebismier<br />

Cqamze krTebo<strong>da</strong>). Tanac bnelo<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong> me ver wavikiTxe maTi TvalebiT<br />

gamoTqmuli azrebi <strong>da</strong> mravalSriani<br />

wina<strong>da</strong>debebi...<br />

kargad <strong>da</strong>visveneT me <strong>da</strong> <strong>da</strong>Tom <strong>da</strong><br />

gavuyeviT cxvar-mecxvaris uxsovari<br />

droi<strong>da</strong>n gaWril biliks. erTi gamyofi<br />

un<strong>da</strong> ga<strong>da</strong>gvevlo _ saduce _ <strong>da</strong><br />

mTaTuSeTsac CavexutebodiT. magram<br />

`RmerTi icino<strong>da</strong>~, _ saduceze kinaRam<br />

gaviyineT. Tov<strong>da</strong>, or nabijSi<br />

araferi Can<strong>da</strong>. Zalian vCqarobdiT,<br />

Tovli cxvris nakvalevs <strong>da</strong>farav<strong>da</strong>,<br />

<strong>da</strong>vikargebodiT <strong>da</strong> mxolod imedi, _<br />

rom mere, odesme, Cvens mumiadqceul<br />

sxeulebs vinme ipovi<strong>da</strong>, mecniereba<br />

Cvens asaks, epoqas, dros <strong>da</strong> sikvdilis<br />

mizezs <strong>da</strong>adgen<strong>da</strong>, _ migverekebo<strong>da</strong><br />

win, mTaTuSeTisken...<br />

jan<strong>da</strong>bas xumroba, nakvalevs<br />

vuyurebdiT <strong>da</strong> mivdiodiT. Zlieri<br />

qari qro<strong>da</strong> <strong>da</strong> Tov<strong>da</strong>. gzaze <strong>da</strong>vardnil<br />

cxvrebs vxvdebodiT, zogi gayinuli<br />

iyo, zogic _ cocxali, Tumca<br />

ukve agoniaSi, _ ver miaRwies mzes <strong>da</strong><br />

ialaRs. yvelgan TovliT <strong>da</strong>farul,<br />

yinulmokidebul ormoebs vawydebodiT.<br />

Rrma ara, magram sakmaod komfortuli<br />

iyo, _ ormo xom imisTvis<br />

arsebobs, rom masSi yinulovani okeane<br />

mdebareobdes, _ fexebic <strong>da</strong>gisvelos<br />

<strong>da</strong> Tan gasiamovnos kidec...<br />

bolos, rogorc iqna, gamovaRwieT<br />

`polarul wres~ <strong>da</strong> imwamsve mzemac<br />

gamoanaTa <strong>da</strong> Rrublebic ga<strong>da</strong>iyara.<br />

svelebi <strong>da</strong> gaToSilebi mzis gulze<br />

CamovjeqiT, me <strong>da</strong>nestianebuli Tambaqo<br />

gavabole <strong>da</strong> mivxvdi, _ `cxovreba<br />

ise grZeli ar ari~, rogorc<br />

meCvenebo<strong>da</strong>...<br />

mzem mogvTenTa, <strong>da</strong>Tos raRac idumali,<br />

netari Rimili <strong>da</strong>sTamaSeb<strong>da</strong><br />

bageze. Rimilis ar vici, magram <strong>da</strong>rwmunebuli<br />

var, rom mec Zalian sulelurad<br />

gamoviyurebodi. ase visxediT<br />

ori ganetarebuli arseba <strong>da</strong> mzes<br />

veTayvanebodiT, vidre mose ar <strong>da</strong>gvadga<br />

Tavs. jer vxe<strong>da</strong>vdi Tqven navals,<br />

mere <strong>da</strong>ikarga, Tovlma <strong>da</strong>fara <strong>da</strong> SevSindi,<br />

balRebs rame xo ar mouvi<strong>da</strong>T,<br />

gamovreke cxenebio, am sityvebiT mogvesalma<br />

<strong>da</strong> CamoqveiT<strong>da</strong>. didxans<br />

visxediT samiveni, vdumdiT, veweodiT<br />

<strong>da</strong> ase yofna gvsiamovneb<strong>da</strong>, raRac amaRelvebeli<br />

yovelTvis aris mdumare<br />

saubarSi...<br />

`ee, tialo TuSeTo!~ _ Tqva uceb<br />

mosem.<br />

ar vici, am frazis warmoTqmisas<br />

ras fiqro<strong>da</strong> es kaci, Tanac momeCvena,<br />

rom ufro amoiZaxa an amoixavla, vidre<br />

warmoTqva. me ki mis amoZaxilSi<br />

siamaye <strong>da</strong>vinaxe, mdinarec, mTebic <strong>da</strong><br />

nislebic, gavlili gzac <strong>da</strong> <strong>da</strong>karguli<br />

megobrebic; de<strong>da</strong>c, siyvarulic <strong>da</strong><br />

sev<strong>da</strong>c <strong>da</strong> samSobloc, warsulic <strong>da</strong><br />

momavalic, _ erT wamSi Caiqrola yvelaferma<br />

<strong>da</strong> gaqra...<br />

`omis dros avstriaSic viyavi... safrangeTSic,<br />

italiaSic...~ _ ver<br />

gaigebdi, mose Cven mogvmarTav<strong>da</strong>,<br />

Tavis Tavs elaparakebo<strong>da</strong>, cxenebs Tu<br />

mzes. jigri<strong>da</strong>n gaWirvebiT, nawyvetnawyvet<br />

amohqon<strong>da</strong> sityvebi. ~ra <strong>da</strong>mr-<br />

Ca iqi<strong>da</strong>n... samxedro <strong>da</strong> samoqalaqo<br />

saroskipoebi, biWebi sul iq <strong>da</strong>vdiodiT,<br />

eg iyo, meti araferi...<br />

gaoxrebuli iyo qveyana... erTxel Cemi<br />

tola biWi movkali, rom vTqva, ubralod-meTqi,<br />

ar viqnebi marTali... maSin<br />

ukve avstriaSi videqiT... <strong>da</strong>Wrili<br />

qali maxl<strong>da</strong>, qarTveli, <strong>da</strong>saviT myav<strong>da</strong>,<br />

kacoo... gavixede, viRac jariskaci<br />

modis viris taWkiT, gamexar<strong>da</strong>, <strong>da</strong>vuqnie<br />

xeli, vifiqre, am gogos taWkiT<br />

waviyvan-meTqi... iman kide, paSol na xui,<br />

tvaiu mat, aboix ubiu, vaSu mato! vintovka<br />

gadmoiRo <strong>da</strong> fexzec Seayena...<br />

mogvklav<strong>da</strong>, kacoo... maSin ukve ganukiTxaoba<br />

iyo... me avtomatic mqon<strong>da</strong>,<br />

ufro yoCaRic viyavi <strong>da</strong> <strong>da</strong>Wrili qalic<br />

mimyav<strong>da</strong> medpunqtSi, <strong>da</strong>vaswari, _<br />

iRbali Cemken iyo... mainc ar un<strong>da</strong> momekla,<br />

imis mere veRar visveneb... iq<br />

avstrieli qalic myav<strong>da</strong>, rom <strong>da</strong>vrCeniliyavi,<br />

saxl-karic meqnebo<strong>da</strong> <strong>da</strong><br />

simdidrec... ar gamiCer<strong>da</strong> guli <strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>vbrundi... exla mwyemsi var... ee, tialo<br />

TuSeToo! ~_ isev amoiZaxa mosem...<br />

mwyemsebs omaloSi <strong>da</strong>vcildiT, Cveni<br />

gza aq iyofo<strong>da</strong>. me <strong>da</strong> <strong>da</strong>To Senaqo-<br />

Si mivdiodiT, cxvar-mecxvare _ piriqiTSi,<br />

gireviszeiTa binebSi. bolo<br />

Rame mosem, gemam, <strong>da</strong>Tom <strong>da</strong> me erTad<br />

gavatareT. gemas naxevari saxe aRar<br />

hqon<strong>da</strong>, _ Tqven rom <strong>da</strong>gcildiT,<br />

klde CamoiSala <strong>da</strong> sipis natexi momxv<strong>da</strong>o,<br />

_ agvixsna mSvi<strong>da</strong>d. TviTon, _<br />

viTomc araferi, me <strong>da</strong> <strong>da</strong>To ki Tvals<br />

ver vusworebdiT. duqanSi (romelsac<br />

eqstravagantuli saxeli ~kosmosi~<br />

erqva) viqeifeT <strong>da</strong> meduqne qosa iobamac<br />

iqve gagvaTevina Rame...<br />

nabadSi gaxveuli viweqi duqnis miwis<br />

iatakze <strong>da</strong> ver viZinebdi. TiTqos<br />

ga<strong>da</strong>veCvie Wers, kedlebs, binas. Tanac<br />

vemSvidobebodi mwyemsur yofas, _<br />

cxvar-mecxvares, nabadSi Zils <strong>da</strong> yvelafers,<br />

rac vnaxe <strong>da</strong> ukve gulic mwydebo<strong>da</strong>,<br />

_ vicodi, am gzas veRarasdros<br />

gavivlidi...<br />

_ xval, xvalzeiT piri ar <strong>da</strong>ibanoT!<br />

<strong>arc</strong> sasmeli <strong>da</strong>lioT! _ gvirCia<br />

<strong>da</strong>mSvidobebisas gemam..<br />

_ ratom<br />

_ iwvimebs! _ gemam cali TvaliT<br />

axe<strong>da</strong> cas. _ aba, gonT iyaviT!..<br />

`xval~ me <strong>da</strong> <strong>da</strong>Tom pirvel rigSi<br />

piri <strong>da</strong>vibaneT. mere Senaqos ga<strong>da</strong>Rma<br />

`boslebisken~ <strong>da</strong>veSviT <strong>da</strong> gzaSi mxedrebs<br />

ga<strong>da</strong>veyareT. saomari yiviliT<br />

miagelvebdnen mernebs diklosken.<br />

<strong>da</strong>gvinaxes, SeCerdnen <strong>da</strong> CamoqveiTdnen.<br />

abo <strong>da</strong> iorami erqvaT mxedrebs,<br />

jan-RoniT savse axalgazr<strong>da</strong> kacebi<br />

iyvnen, mxiarulebi <strong>da</strong> warmoudgenlad<br />

mTvralebi. an rogor ikavebdnen Tavs<br />

cxenebze!.<br />

_ gacnobisa un<strong>da</strong> <strong>da</strong>vlioT,<br />

Zmiswulo! _ abom rZis uzarmazari,<br />

aluminis bidoni CamoiRo cxeni<strong>da</strong>n<br />

(visac rZis bidonis xufi<strong>da</strong>n <strong>da</strong>ulevia,<br />

ueWelad <strong>da</strong>meTanxmeba, rom 250-300<br />

grami Tavisuflad Cadis am `sasmisSi~).<br />

arayi WaWisa iyo, ornaxadi <strong>da</strong><br />

Rv<strong>arc</strong>ofiviT <strong>da</strong>mangreveli. <strong>da</strong>axloebiT<br />

aT wuTSi gacnobisac <strong>da</strong>vlieT,<br />

cxvar-mecxvarisac <strong>da</strong> mTa-baris<br />

salocavebisac...<br />

<strong>da</strong>narCeni albaT, naTelia, _<br />

gawvim<strong>da</strong> <strong>da</strong> aTi dRe ga<strong>da</strong>uReblad,<br />

kokispirulad wvim<strong>da</strong>...<br />

mfarveli angelozebi<br />

TiTqmis yvela Cvengans hyavs<br />

mfarveli angelozebi, _ de<strong>da</strong>, meuRle,<br />

sxvebic...gansakuTrebuli yuradRebis<br />

centrSi maSin xar, roca `cu<strong>da</strong>d<br />

iqcevi~. mec (raxan a<strong>da</strong>miani var)<br />

xan<strong>da</strong>xan (Cemebis azriT, xSirad) cu<strong>da</strong>d<br />

viqcevi xolme. ra Tqma un<strong>da</strong>, Sens<br />

qmedebas sareabilitacio `samuSaoebi~<br />

mosdevs, anu saqmeSi mTeli ZaliT<br />

erTvebian mfarvelebi... neba miboZeT,<br />

detalurad ar aRvwero am `samuSaoebis~<br />

mTeli simZime. es CemTvis zedmetad<br />

mtkivneuli <strong>da</strong> <strong>da</strong>mangrevelia. erTxel,<br />

zustad aseT mdgomareobaSi, viweqi<br />

Tavze wafarebuli plediT <strong>da</strong> _<br />

Cemi megobris gamonaTqvams gavimeoreb,<br />

_ `martivad vkvdebodi~. am dros<br />

telefonma <strong>da</strong>reka, me mirekavdnen, magram<br />

(ar maxsovs, vin aiRo yurmili,<br />

de<strong>da</strong>m Tu rusikom) pasuxi mkacri <strong>da</strong><br />

kategoriuli iyo: _ gigis Zinavs, genacvale,<br />

<strong>da</strong> Tanac ar scalia!..<br />

me <strong>arc</strong> adgomis Tavi mqon<strong>da</strong>, <strong>arc</strong><br />

kamaTis <strong>da</strong> <strong>arc</strong> _ arafris. amitom,<br />

`martivad viZie~ Suri:<br />

ojaxSi axla sruli Stilia,<br />

yvelas vuyvarvar,<br />

mec yvela miyvars,<br />

vicxovrebT ase SexmatkbilebiT,<br />

vidre SemTxveva<br />

kvlav ar gamriyavs...<br />

mobi diki<br />

Cveni saxli mtkvris piras idga. es<br />

mdinare Cemi erT-erTi pirveli<br />

`cocxali organizmia~, romelic kargad<br />

maxsovs. miuxe<strong>da</strong>vad amisa, Tbilisis<br />

mtkvarSi mxolod erTxel <strong>da</strong>, isic<br />

SemTxveviT, vibanave.<br />

es Zveli misteriaa:<br />

sezonis bolo TamaSi movigeT moskovis<br />

`dinamosTan~ _ 3:1! Tu ar vcdebi,<br />

brinjaos adgili <strong>da</strong>vikaveT <strong>da</strong><br />

SedegiT kmayofili <strong>da</strong> madlieri<br />

gulSematkivrebi `nadkuroiSi~ SevikribeT.<br />

Cveni biWebis gundi<strong>da</strong>n mxolod<br />

me <strong>da</strong> nikuSa viyaviT wargzavnilebi.<br />

<strong>da</strong>narCenebi ucnobebi iyvnen,<br />

magram amas ar hqon<strong>da</strong> ga<strong>da</strong>mwyveti<br />

mniSvneloba, yvelani `sixarulis aRtacebiT<br />

aRvsilni~, aRtyinebulebi <strong>da</strong><br />

bolomde gaxarebulebi viyaviT. Sinaganad<br />

gvjero<strong>da</strong>, _ gaisad `dubloni~<br />

Cveni iqnebo<strong>da</strong>!..


8 literaturuli gazeTi<br />

Canawerebi 10 - 23 dekemberi 2010<br />

eh, sadRaa, maSindeli qarTveli<br />

kaci! warmoidgineT: _ `moskovskaia<br />

osobaia~ _ yuTebiT, baris-piva _ kasrebiT,<br />

sosisis, Sebolili Tevzis <strong>da</strong><br />

neknebis zvinebi <strong>da</strong> mTagrexilebi; `kosmosis~<br />

<strong>da</strong> `kolxeTis~ ca<strong>da</strong>vardnili<br />

koconebi, sicili <strong>da</strong> Rrianceli, xvevna-kocna,<br />

SeZaxilebi <strong>da</strong> gabzaruli<br />

simRerebi; CaxCaxa sinaTle <strong>da</strong> gaTlili<br />

<strong>da</strong> galiclicebuli CaisWiqebi,<br />

madliani dedisgineba <strong>da</strong> gamtyvral<br />

`matrosebs~ Soris CaWedebuli mimtani<br />

gogoebi... eeh, <strong>da</strong>locvilo maSindelobav!..<br />

me <strong>da</strong> nikuSac ismailis msgavsad, am<br />

ekipaJs vekuTvnodiT. Cveni sulebis<br />

amoZaxilic Wers awydebo<strong>da</strong>, imsxvreo<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong> mere, saerTo RriancelTan<br />

Serwymuli, `nadkurois~ gmirul simfonias<br />

qmni<strong>da</strong>.<br />

mtkvari ki iqve, pir<strong>da</strong>pir <strong>da</strong> duqnis<br />

qveSac miedinebo<strong>da</strong>. misi xmac Cvensas<br />

uerTdebo<strong>da</strong>, isic gaxarebuli <strong>da</strong><br />

kmayofili Can<strong>da</strong>, galaRebuli mRero<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong> gvamxneveb<strong>da</strong>, _ gaisad oqro<br />

naR<strong>da</strong>d Cvenia, amas wyali ar gauvao!..<br />

periodulad, 3-4 kaciani jgufi<br />

gareT gadio<strong>da</strong>, _ sufTa haeris Casaylapad<br />

<strong>da</strong> `sulis mosaTqmelad~. ukan<br />

axali energiiT <strong>da</strong>muxtulebi brundebodnen<br />

_ ufro Tavisuflebi, amayebi<br />

<strong>da</strong> xmamaRalni...<br />

magram yvelanair, TviT uqalebo<br />

bakqanaliasac gaaCnia sazRvari. <strong>da</strong>rbazi<br />

nel-nela <strong>da</strong>cariel<strong>da</strong>. Cvenc wasvla<br />

ga<strong>da</strong>vwyviteT, oRond aRar maxsovs,<br />

gareT risTvis gavediT, _ <strong>da</strong>carielebul<br />

<strong>da</strong>rbazSi SemoWrili sevdis<br />

gamo Tu sufTa haeris Casaylapad. me<br />

mainc mgonia, mdinare mogvenatra. aba,<br />

miTxariT, ra Seedreba mSobliuri mdinaris<br />

RamiT Tvalierebas: _ mzera<br />

<strong>da</strong>bindulia, garemo _ sufTa, Sesabamisi,<br />

mdinare _ kamkama, aromatuli <strong>da</strong><br />

qalaqi _ 1000 mzis elvarebiT anTebuli...<br />

Tanac zamTrispiria, mdinares<br />

qari moaqvs, riye svelia <strong>da</strong> Seni qur-<br />

Tukic (ratomRac) megobris saCvenebeli<br />

TiTis sakidze kidia...<br />

im civi RamiT, mdinareSi banaoba<br />

naR<strong>da</strong>d ar Sedio<strong>da</strong> Cven gegmebSi. magram<br />

vibanaveT, movaxerxeT <strong>da</strong> es aris<br />

mTavari. wyalSi rogor `SevediT~, sul<br />

sxva Temaa, uinteresoa <strong>da</strong> ar <strong>da</strong>gRliT<br />

amis gaxsenebiT... Tumca, ratomac ara...<br />

me <strong>da</strong> nikuSa mdinareSi Casxmul betonze<br />

videqiT. nikam curva ar ico<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong> Cven swored curvis stilebs<br />

varCevdiT, _ nebismier TeoriaSi magari<br />

iyo Cemi megobari. eg ki ara, roca<br />

moulodnelad <strong>da</strong> Zalian ostaturad<br />

ga<strong>da</strong>eSva TaviT mdinareSi, aRtacebisgan<br />

Sevyvire kidec. nikuSa erT wamSi<br />

gaitaca <strong>da</strong> <strong>da</strong>karga dinebam. me ise ostaturad<br />

ar gamomivi<strong>da</strong>, _ fexi<br />

gamisxlta <strong>da</strong> gverdulad Caven<strong>arc</strong>xe<br />

noembris yinulovan wyalSi. instiqturad<br />

movtrialdi <strong>da</strong> napirisken gamovcure,<br />

kidev kargi, or metrSi iyo.<br />

RvTis nebiT, kargad vcurav, advilad<br />

gavumklavdi dinebas. Tanac wyali restornis<br />

SuqiT iyo ganaTebuli, _ yvelaferi<br />

Can<strong>da</strong>. gamocurviT ki gamovcure,<br />

magram zeviT veRar amovedi,<br />

_ im oxer betons slikina laminaria<br />

mosdebo<strong>da</strong>, agreTve zRvis kombosto,<br />

mtkvris aqtinia <strong>da</strong> wyalqveSa florisa<br />

<strong>da</strong> faunis CemTvis ucnobi warmomadgenlebic...<br />

napirTan vfarTxalebdi<br />

yinulovan wyalSi <strong>da</strong> mis bina<strong>da</strong>rT<br />

vebrZodi. pirSi mtkvris mSobliur,<br />

Seu<strong>da</strong>rebel <strong>da</strong> ganumeorebel gemos<br />

vgrZnobdi <strong>da</strong>, merwmuneT, mxolod<br />

brazi mamoZraveb<strong>da</strong> <strong>da</strong> maxrCob<strong>da</strong>, sxva<br />

araferi...<br />

mere viRac mouaxlov<strong>da</strong> napirs <strong>da</strong><br />

xeli gamomiwo<strong>da</strong>.<br />

_ qveviT TavTxelia, Zmao... ufals<br />

vyvarebivar, ga<strong>da</strong>marCina...<br />

_ nikuS, Sena xar, biWo!. me ukve<br />

kaspiis zRvaSi megone...<br />

bolos erTiani ZalisxmeviT,<br />

rogorc iqna, amovfarTxaldi, ufro<br />

sworad, amovsrialdi napirze. mere<br />

suli moviTqvi <strong>da</strong> mdinares giorgi<br />

erisTavis cnobili poeturi fraziT<br />

mivmarTe: -_ mtkvaro, mdinarev Cemis<br />

mamulis!..<br />

maSin manqanas vin gagviCereb<strong>da</strong>,<br />

`fufunebis sagani~ gaxl<strong>da</strong>T. Tanac<br />

ga<strong>da</strong>rCenili <strong>da</strong> sveli (Tun<strong>da</strong>c `brinjaosmflobeli~)<br />

matrosebis bedi vis<br />

aaRelveb<strong>da</strong>. fexiT <strong>da</strong>vadeqiT sabur-<br />

Talosken mimaval yinulovan gzas <strong>da</strong>,<br />

rogorc Semdeg gamoirkva, oriveni<br />

aleqsandre yazbegis sityvebze<br />

vfiqrobdiT: _ rom, kaci tanjvisTvis<br />

aris gaCenili...<br />

me kidev ra miWir<strong>da</strong>, `iqve~,<br />

gepeisTan vcxovrobdi, nikuSa _ nucubiZis<br />

quCis bolo gaCerebasTan... im<br />

RamiT ase <strong>da</strong>vcildiT erTmaneTs.<br />

diliT de<strong>da</strong>Cemis siyvaruliT gamTbarma<br />

sityvebma gamaRviZa, _ erTi nasvami<br />

movi<strong>da</strong>, meore <strong>da</strong>mxrCvalio, _<br />

<strong>da</strong>qals telefoniT acnob<strong>da</strong> saqmis vi-<br />

Tarebas...<br />

mZimed, gaWirvebiT gavaxile Tvali.<br />

Cemi logini mtkvrispira riyed<br />

qceuliyo: _ lami, kenWebi, pawawina<br />

kiborCxalebi, lokokinebi... saxeze<br />

zRvis kombostos niRabi medo, bali-<br />

Sis qveS loqos eZina, m<strong>arc</strong>xena iRlia-<br />

Si cimori qviriTob<strong>da</strong>, fexis TiTebTan<br />

xramulis lifsitebi <strong>da</strong>navardobdnen...<br />

ase mivxvdi, rom <strong>da</strong>mxrCvali<br />

swored me viyavi...<br />

ravaxar<br />

es kaci TiTqmis yovel dRe mxvdebo<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong> didi xnis unaxaviviT mekiTxebo<strong>da</strong>:<br />

_ rava xar, biWo, sad deikarge!.<br />

gamitraka saqme.<br />

erTxel otia paWkoriasTan viyavi<br />

`ciskarSi~, iqac Semovi<strong>da</strong> <strong>da</strong> isev: _<br />

rava xar... <strong>da</strong> a. S.<br />

_ aba, ra giTxra, Cemo ravaxar,<br />

qalaqi Zalian didia-meTqi... _ rac<br />

SeiZleba mSvi<strong>da</strong>d vupasuxe.<br />

ravaxarma cota xans miyura, mere<br />

otias miubrun<strong>da</strong>, _ xe<strong>da</strong>v, ra kargad<br />

mipasuxao...<br />

me ar vici, kargad vupasuxe Tu cu<strong>da</strong>d,<br />

yvelanairad vcdilobdi, otias<br />

Cemi gaRizianeba ar SeemCnia.<br />

_ kargi, biWo, ra <strong>da</strong>gemarTa, _<br />

miTxra misi wasvlis Semdeg otiam, _<br />

ver xe<strong>da</strong>v, isev maxaraZeSi gonia Tavi...<br />

buebi <strong>da</strong> qimerebi<br />

bavSvobaSi TiTqmis yvelas hyavs sakuTari<br />

qimera, monstri Tu urCxuli.<br />

romlisac eSinia, mis `<strong>da</strong>naxvaze~ krTeba<br />

<strong>da</strong> feTdeba <strong>da</strong> TiTqmis jera kidec,<br />

rom is naRdia, realuria; aqvea, kars<br />

miRma xelis erT gawvdenazea. vfiqrob,<br />

swored amitomac ver eSveba <strong>da</strong> yovel<br />

Rame mouTmenlad elodeba mis gamoCenas.<br />

vici es me, odesRac gamovcade.<br />

amas axla CemTvis adrenalinis abstinencia<br />

hqvia...<br />

me gvian gavicani (maTive monayoli<strong>da</strong>n)<br />

Cemi megobrebis <strong>da</strong>berebuli<br />

qimerebi: nair-nairi bua Tu traqtoriZia,<br />

gudiani kaci raJdena Tu de<strong>da</strong>beri<br />

almasa (me Tu mkiTxav, ufrosebs<br />

udidesi Rvawli miuZRviT am urCxulebis<br />

Seqmna-ganviTareba-CamoyalibebaSi).<br />

am etiudSi msgavsi sizmrebi <strong>da</strong><br />

qimerebi min<strong>da</strong> gavixseno...<br />

mec myav<strong>da</strong> qimera, oRond Cemi<br />

Zalian efemeruli, myife <strong>da</strong> msxvrevadi<br />

iyo (es sulac ar niSnav<strong>da</strong>, rom kargad<br />

aRzrdili <strong>da</strong> keTilSobili gaxl<strong>da</strong>T)<br />

<strong>da</strong> saxelic ar erqva. ar Wirdebo<strong>da</strong>.<br />

is RamiT momeaxlebo<strong>da</strong> xolme,<br />

xan magidis kideze ij<strong>da</strong>, xanac oTaxis<br />

kuTxi<strong>da</strong>n miTvalTvaleb<strong>da</strong>. SeeZlo<br />

erTdroulad ramdenime adgilas Casafrebuliyo<br />

an romelime sagnis forma<br />

mieRo, _ fantaziis niWi momadlebuli<br />

hqon<strong>da</strong>. magram yvelaze Zalian Cemi<br />

sawolis qveS uyvar<strong>da</strong> wola. zustad<br />

Cem pozaSi iwva <strong>da</strong> melodebo<strong>da</strong>, rodis<br />

gavinZreodi. usasrulo lodini SeeZlo,<br />

sikvdilamde, bolomde <strong>da</strong> bolos<br />

iqiTac. me ganZreva ar SemeZlo, mekrZalebo<strong>da</strong>,<br />

gatrunuli <strong>da</strong> sabanSi gaxveuli<br />

un<strong>da</strong> vwoliliyavi (mxolod saxe<br />

miCan<strong>da</strong>. saxeze Sexeba ki qimeras ekrZalebo<strong>da</strong>),<br />

radgan es oxeri qimera Cems<br />

nebismier moZraobaze imsxvreo<strong>da</strong>. amas<br />

ki didi ubedureba mosdev<strong>da</strong>. aseTi iyo<br />

saerTo wesi <strong>da</strong> mec meSino<strong>da</strong> am wesis<br />

<strong>da</strong>rRvevis.<br />

Zalian didxans ar mtoveb<strong>da</strong> <strong>da</strong><br />

mawvaleb<strong>da</strong> es xilva. iqamde, vidre am<br />

xilvis msgavsi, TiTqmis zusti aRwera<br />

(oRond aTasjer ukeT moTxrobili) ar<br />

Semxv<strong>da</strong> ediSer yifianTan (ra <strong>da</strong>samalia,<br />

gamexar<strong>da</strong>, marto ar vyofilvar<br />

qimerasTan brZolaSi). ukve mozrdili<br />

viyavi <strong>da</strong> vicodi, rom qimerebis dro<br />

wavi<strong>da</strong>. Tu RamiT mainc momeaxlebo<strong>da</strong>,<br />

sve<strong>da</strong>Sretili <strong>da</strong> uRono modio<strong>da</strong>,<br />

TviTonac aRar sjero<strong>da</strong> sakuTari<br />

Tavisa, _ advili iyo masTan gamklaveba...<br />

magram mainc ar msiamovneb<strong>da</strong> misi<br />

mosvla, urTierToba, saubari...<br />

axla kargad vici, pirvelad rodis<br />

gamoCn<strong>da</strong> <strong>da</strong> rogor <strong>da</strong>imkvidra Cem<br />

cxovrebaSi adgili. axla misi saxelic<br />

vici, _ SiSi erqva...<br />

maSin CuRureTSi, mtkvarze ga<strong>da</strong>kidebul<br />

xis Zvelebur saxlSi vcxovrobdiT.<br />

mTeli saxli gliciniis<br />

ulamazes `mavTulxlarTebSi~ iyo gaxveuli.<br />

Cven fligels Jamisgan ganacrisfrebuli<br />

xis rikulebiani, aucilebeli<br />

aivanic ertya. muxranis <strong>da</strong><br />

voroncovis xidebs Soris moqceuli<br />

gemi-saxli mTawmin<strong>da</strong>s uyureb<strong>da</strong>. aq<br />

`ubralo~ (martivs ar vgulisxmob),<br />

xalxi cxovrob<strong>da</strong>. ezo Tbilisuri iyo,<br />

saerTo, internacionaluri, Wiric <strong>da</strong><br />

lxinic erTi hqon<strong>da</strong>T. eh, didi beladis<br />

sikvdiliT gamowveuli el<strong>da</strong>c jer<br />

isev alisfer, erTian iarad aCn<strong>da</strong> maT<br />

sulebs...<br />

Cemi pirveli samyaroc eg iyo, _<br />

sanapiro, metexi, xidebi, mTawmin<strong>da</strong>...<br />

Cven win sanapiroze asfalts agebdnen.<br />

TiTqmis yovelTviuri paradis mere,<br />

jari <strong>da</strong> sabrZolo teqnika sanapiro-<br />

Ti ubrundebo<strong>da</strong> mSobliur keras, _<br />

sanaxaoba Zalian STambeW<strong>da</strong>vi iyo. ise<br />

ra dReebSi, TiTo-orola manqanac Caizuileb<strong>da</strong>,<br />

<strong>da</strong>Tvla SeiZlebo<strong>da</strong>, gasar-<br />

Tobi <strong>da</strong> sulieri sazrdo naR<strong>da</strong>d ar<br />

makl<strong>da</strong>. Tanac voroncovis moe<strong>da</strong>nze<br />

rusulenovan sabavSvo baRSi <strong>da</strong>vdiodi.<br />

jgufSi mxolod me <strong>da</strong> Cemi ebraeli<br />

Zmakaci <strong>da</strong>To viyaviT qarTvelebi, _<br />

rusi, somexi <strong>da</strong> qurTi bavSvebiT iyo<br />

gaZeZgili iqauroba. `Áåæèò ñîëäàò, áåæèò<br />

ìàòðîñ...~ _ meti araferi maxsovs iq<br />

naswavli cnobili leqsi<strong>da</strong>n...<br />

im dros Cemi `matarebeli~ papaCemi<br />

iyo. nawvalebi, mkacri <strong>da</strong> <strong>da</strong>Rlili <strong>da</strong>,<br />

rogorc maSin meCvenebo<strong>da</strong>, ucnauri<br />

kaci. ucnauri imitom, rom erTi cicqna<br />

Rlaps lamis mTeli Tbilisi fexiT<br />

Semomatara: feTxaini <strong>da</strong> nariyala,<br />

sioni, mei<strong>da</strong>ni <strong>da</strong> sinagoga, botanikuri...<br />

ra vici, TiTqmis yvelaferi<br />

manaxa... stalinis `grandiozuli~ Zeglis<br />

demontaJsac <strong>da</strong>maswro <strong>da</strong> Zveli<br />

qarvaslis <strong>da</strong>ngrevasac. `kargad <strong>da</strong>imaxsovre!~<br />

_ metyo<strong>da</strong> xolme. erTxel<br />

qaSveTSi mRvdelmTavris <strong>da</strong>krZalvazec<br />

ki wamiyvana. ra Tqma un<strong>da</strong>, nanaxi<br />

di<strong>da</strong>d ar maintereseb<strong>da</strong>, balRi<br />

viyavi <strong>da</strong> sxva vnebebi mqon<strong>da</strong>. Tumca<br />

qvecnobierad <strong>arc</strong> vaprotestebdi, _<br />

bavSvi gasarTobs nebismier saganSi<br />

poulobs. mec `mTeli ZaliT~ verTobodi,<br />

_ ase megona... magram gaseirneba,<br />

dRis `programaSi~ Sedio<strong>da</strong>. me ki<br />

ufro papaCemis Ramis saubrebi miyvar<strong>da</strong>.<br />

es ar iyo iavnanuri an<strong>da</strong> Zilispiruli<br />

zRaprebi. Cven ojaxSi sagnebs,<br />

movlenebs, a<strong>da</strong>mianur Rirebulebebs<br />

(bavSvebisTvisac ki) Tavisi saxeli erqva,<br />

mTvares _ mTvare, kaxpas _ kaxpa<br />

<strong>da</strong> kacsac _ kaci...<br />

papa aivanze, muxlze <strong>da</strong>misvam<strong>da</strong><br />

xolme <strong>da</strong> mesaubrebo<strong>da</strong>. magari mTxrobeli<br />

iyo <strong>da</strong> Cem bavSvur, yovlad warmoudgenel<br />

SekiTxvebsac Zalian seriozulad<br />

pasuxob<strong>da</strong>. genialuri saRamoebi<br />

gvaqvs gatarebuli: Cven win mtkvari<br />

miedinebo<strong>da</strong>, pir<strong>da</strong>pir mTawmin<strong>da</strong><br />

idga, caze varskvlavebi moZraobdnen,<br />

sadRac mTebSi yinuli dnebo<strong>da</strong> <strong>da</strong><br />

ucnobi mdinare iReb<strong>da</strong> saTaves; vulkanebi<strong>da</strong>n<br />

lava ifrqveo<strong>da</strong> <strong>da</strong> pompei<br />

iRupebo<strong>da</strong>, veSapi isev elo<strong>da</strong> ionas <strong>da</strong><br />

camcums Zveli vali isevhqon<strong>da</strong> gasastumrebeli...<br />

xan<strong>da</strong>xan mTawmin<strong>da</strong>ze veeberTela,<br />

JRali <strong>da</strong> sruli mTvare zustad<br />

anZasa <strong>da</strong> restornis SuaSi <strong>da</strong>jdebo<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong> am saubrebs ufro idumals<br />

xdi<strong>da</strong>. ar vici, me gavizarde Tu mTvare<br />

<strong>da</strong>patarav<strong>da</strong>, im saRamoebis mere ase-<br />

Ti didi <strong>da</strong> metyveli mTvare TbilisSi<br />

aRarasdros minaxavs...<br />

maSin gavige, rom samyaro usasruloa,<br />

rom de<strong>da</strong>miwa mrgvalia <strong>da</strong> mTvare<br />

uhaero, rom arsebobs talRa cunami,<br />

rom iyvnen Zmebi _ abeli <strong>da</strong> kaeni, rom<br />

arsebobs qali <strong>da</strong> kaci <strong>da</strong> siyvaruli,<br />

rom RmerTi arsebobs, `oRond ar Cans~,<br />

<strong>da</strong> rom a<strong>da</strong>miani sakuTari sulis kapitania...<br />

me vismendi ambebs <strong>da</strong> meSino<strong>da</strong> <strong>da</strong><br />

ratomRac ugonod mecodebo<strong>da</strong> papac<br />

<strong>da</strong> sakuTari Tavic. vici, risic meSino<strong>da</strong>,<br />

_ samyaros idumali sidiadis,<br />

misi amoucnobi saidumlosi <strong>da</strong> yvelafris,<br />

rasac <strong>da</strong> visac suli gaaCnia.<br />

swored maSin mivaqcie yuradReba samyaros<br />

burusiT <strong>da</strong>farul saSos, umar-<br />

Tav <strong>da</strong> bnel kuTxeebs, sai<strong>da</strong>nac a<strong>da</strong>mianis<br />

fantazia, warmosaxva <strong>da</strong> aTasi sxva<br />

jan<strong>da</strong>ba gamodis. sakuTari Tavi pawawina<br />

lifsitad warmomedgina <strong>da</strong><br />

mecodebo<strong>da</strong>, vxvdebodi, _ `roca didi<br />

gavizrdebodi~, mainc araferi Seicvlebo<strong>da</strong>...<br />

a<strong>da</strong>mianebs Soris erT-erTi `aralifsita~<br />

papaCemi iyo, Cemi maSindeli<br />

sulieri xetialebis mTavari gmiri.<br />

ukve vicodi, _ amqveyni<strong>da</strong>n wasvla<br />

elo<strong>da</strong> <strong>da</strong> amitomac mecodebo<strong>da</strong>. magram<br />

misi sikvdiliT <strong>da</strong>dgmul tragediaSi,<br />

mec vmonawileobdi, anu marto<br />

vrCebodi. es ki tragedias aTmagad<br />

amZafreb<strong>da</strong> <strong>da</strong> gulis tkivilTan er-<br />

Tad, sinanulis grZnobasac miCen<strong>da</strong> <strong>da</strong><br />

mangrev<strong>da</strong>...<br />

yvelaze Zalian, uxsovar dros Camovardnili,<br />

uzarmazari meteoritis<br />

ambavi maRelveb<strong>da</strong>. rogor Caeca gavarvarebuli,<br />

kosmosuri sxeuli taigaSi,<br />

gaCn<strong>da</strong> cecxli, ga<strong>da</strong>iwva tye, <strong>da</strong>Sra<br />

mdinareebi <strong>da</strong> ga<strong>da</strong>Sendnen mamontebi<br />

<strong>da</strong> dinozavrebi... rac yvelaze mTavaria,<br />

iyo didi miwisZvra <strong>da</strong> gaibzara<br />

mTawmindis qedic...<br />

im meteorits Semohyva Cemi qimerac.<br />

imdenjer <strong>da</strong>mesizmra meteoritis<br />

vardna, imdenjer <strong>da</strong>eca `Cemi~ meteoriti<br />

de<strong>da</strong>miwas, rom mis gareSe Zili<br />

warmoudgeneli meCvenebo<strong>da</strong>. bolos,<br />

yovlad utifrad <strong>da</strong> usindisod,<br />

pir<strong>da</strong>pir mTawmindis qedze ecemo<strong>da</strong>,<br />

etyoba, eSora taigis gauvali tyeebi...<br />

qimerasac meti ra undo<strong>da</strong>, fer-xorcic<br />

Seisxa, `ganuyrelis~ statusic<br />

<strong>da</strong>imkvidra <strong>da</strong> naTesaviviT Camisaxl<strong>da</strong><br />

kidec binaSi...<br />

didi xnis mere anu am zafxuls, sxva<br />

mniSvnelovan ambebTan erTad meteoritis<br />

ambavic movuyevi Cem SviliSvils.<br />

Cvenc aivanze visxediT, sai<strong>da</strong>nac ezo<br />

<strong>da</strong> mTawmindis qedis kudi moCans. aq<br />

gviyvars xolme Camojdoma <strong>da</strong> saubari.<br />

rogorc Cans, ambavi zedmetad STambe-<br />

W<strong>da</strong>vi aRmoCn<strong>da</strong> misTvis. amas winaT ase<br />

miTxra, ici, gigi, yovel Rame erTi <strong>da</strong><br />

igive sizmari mesizmreba, viTom, meteoriti<br />

vardeba <strong>da</strong> mTaze ecema... romel<br />

mTaze-meTqi, SevekiTxe. ai, imaze, _<br />

xeli mTawmindis qedisken gaiSvira, _<br />

vardeba <strong>da</strong> feTqdeba...<br />

merwmuneT, Cemi bavSvobisdroindeli<br />

sizmari, misTvis naR<strong>da</strong>d ar momiyolia.


10 - 23 dekemberi 2010<br />

<strong>da</strong>lila bedianiZe<br />

<strong>da</strong>sasruli<br />

cikli<strong>da</strong>n `leqsebi maqsze~<br />

rogorc gakveTilze <strong>da</strong>gvianebuli moswavle,<br />

rogorc TviTmfrinavze <strong>da</strong>gvianebuli mgzavri,<br />

me vdgavar karTan<br />

<strong>da</strong> mamZimebs sinanuli –<br />

rad ver movaswari, rad ver mivuswari,<br />

iqneb ga<strong>da</strong>merCina Cemi <strong>da</strong> Seni siyvaruli, maqs,<br />

iqneb ar iyo gvian<br />

<strong>da</strong> Sen – ucxoeli – moSinaurebul vefxvs hgavdi,<br />

romelsac galia aRar Wirdebo<strong>da</strong>,<br />

imdenad emorCilebo<strong>da</strong> siyvaruls <strong>da</strong> megobrobas.<br />

samagierod, me gavvelurdi.<br />

gaiRviZes CemSi tyeebma,<br />

gaiRviZes CemSi zRvebma,<br />

gaiRviZa CemSi cam<br />

<strong>da</strong> xmeli dReebi ise gamovamtvrie,<br />

kedeli ar SerCenia Cems galias.<br />

Cven rom wesrigis galiebSi vsxedvarT<br />

<strong>da</strong> yoveldRe aTasi akrZalva gvispobs sunTqvas<br />

<strong>da</strong> roca galias gamovamtvrevT, ukve gviania.<br />

rogorc gakveTilze <strong>da</strong>gvianebuli moswavle,<br />

Sens gverdiT aRar <strong>da</strong>viSvebi<br />

literaturuli gazeTi<br />

<strong>da</strong> Sen ki ar ici, rom <strong>da</strong>vagviane <strong>da</strong> mainc meli, maqs!<br />

<strong>da</strong>velodoT Semdeg gakveTils!<br />

Tumca jer adrea <strong>da</strong> skolis derefans vawydebi,<br />

rogorc galiis kedlebs.<br />

* * *<br />

o, imediviT gvalvaSi wvim<strong>da</strong>...<br />

jer ar Sexsnia cas oTxi kibe.<br />

wvimis grZel fexze Cans Rrublis win<strong>da</strong>,<br />

kabaze mTvare mouCans jibed.<br />

xan momTabare, xan – saxleuli<br />

wvima moJonavs Cems <strong>da</strong>mfrTxal sulSic.<br />

me <strong>da</strong>vasvele cremliT rveuli<br />

<strong>da</strong> cremliT vwerdi, ca iyo quSi.<br />

<strong>da</strong> furclebiviT vfantavdi Rrublebs,<br />

sa<strong>da</strong>c ewera momavlis gegma<br />

<strong>da</strong> ver mitev<strong>da</strong> cis Tbili ube,<br />

moulodnelad <strong>da</strong>maty<strong>da</strong> delgma.<br />

me vkiTxulobdi mzis nawers caze,<br />

elav<strong>da</strong> asi oqros kalami.<br />

mec Cemi vwere, mec Cemi vxaze,<br />

vanTe leqsebi, rogorc walami.<br />

o, imediviT gvalvaSi wvim<strong>da</strong>,<br />

oRond is wvima ar masveleb<strong>da</strong>.<br />

iseTi wvima movides min<strong>da</strong>,<br />

rom mze wavides <strong>da</strong>sasveneblad.<br />

giambobT, qalebo<br />

poezia 9<br />

giambobT, rogor Semiyvar<strong>da</strong> – qalebo <strong>da</strong>!<br />

jer Tvalebi <strong>da</strong>vinaxe – qalebo <strong>da</strong>!<br />

<strong>da</strong>vuxvedre Cemi Tvalebi – qalebo <strong>da</strong>!<br />

rogorc setyvas – qva – qalebo <strong>da</strong>!<br />

mere Rimili <strong>da</strong>vinaxe – qalebo <strong>da</strong>!<br />

hgav<strong>da</strong> xmlis sicils – qalebo <strong>da</strong>!<br />

xmliT <strong>da</strong>WriliviT Tavbru <strong>da</strong>mesxa – qalebo <strong>da</strong>!<br />

Sevtortmandi, rogorc xe – qariSxalSi<br />

– qalebo <strong>da</strong>!<br />

misma laparakma wamiRo – qalebo <strong>da</strong>!<br />

rogorc niaRvarma nafoti wvimaSi – qalebo <strong>da</strong>!<br />

lamazi iyo xativiT – qalebo <strong>da</strong>!<br />

keTili iyo RmerTiviT - <strong>da</strong>!<br />

mZivi maCuqa <strong>da</strong> ra mZivi – qalebo <strong>da</strong>!<br />

giSris gulebi iyo asxmuli – qalebo <strong>da</strong>!<br />

oci guli <strong>da</strong>vTvale – qalebo <strong>da</strong>!<br />

oc<strong>da</strong>meerTe Cemi guliao – miTxra, – qalebo <strong>da</strong>!<br />

sul Tan atareo, miTxra – qalebo <strong>da</strong>!<br />

sul SenTan viqnebio, miTxra – qalebo <strong>da</strong>!<br />

saxeli ar uTqvams Tavisi – qalebo <strong>da</strong>!<br />

samyofeli ar uTqvams Tavisi – qalebo <strong>da</strong>!<br />

guli mogiyvanso CemTan, miTxra – qalebo <strong>da</strong>!<br />

mivdivar, saiTac guli mimiwevs – qalebo <strong>da</strong>!<br />

giambeT, rogor Semiyvar<strong>da</strong> – qalebo <strong>da</strong>!<br />

Tu veRar gnaxeT, icodeT es ambavi – qalebo <strong>da</strong>!<br />

momigonebdeT <strong>da</strong>ubruneblad wasuls – qalebo <strong>da</strong>!<br />

geno kalandia * * *<br />

<strong>da</strong>sasruli<br />

* * *<br />

ara, o, ara! sul aRar mikvirs,<br />

aseTi ritmi axali yofis,<br />

rogorc aprilSi <strong>da</strong>saklav Tikans,<br />

me erTi bRuja balaxic myofnis.<br />

mzeze viqnebi Tu buxris axlos,<br />

mec vu<strong>da</strong>rajeb am cas <strong>da</strong> mindors,<br />

rom sikvdilamde kargic <strong>da</strong> glaxac, -<br />

sul kurtaniviT vzido <strong>da</strong> vzido.<br />

doqiT, xeladiT <strong>da</strong>vidgam Rvinos<br />

<strong>da</strong> vadRegrZeleb Zvirfasi jamiT<br />

miwas, romelic Zvelia ise,<br />

rogorc saxeli dRisa <strong>da</strong> Ramis.<br />

Tqven rom eulad ar igrZnoT Tavi,<br />

aq kazanovas aRvmarToT Zegli,<br />

movlen Zvirfasi stumrebi RamiT<br />

zeTisxilis <strong>da</strong> qoqosis TesliT.<br />

iqve funduki gavmarToT erTi,<br />

<strong>da</strong>vsxdeT, vigemoT siame soflis,<br />

rom ar ganrisxdes maRali RmerTi<br />

viaroT palmis <strong>da</strong> leRvis foTliT.<br />

SadrevnebiviT agvitans vneba<br />

<strong>da</strong> <strong>da</strong>isebis meored mosvla,<br />

ra saWiroa es aTi mcneba,<br />

an SarSandeli agvistos xsovna.<br />

Tqven rom eulad ar igrZnoT Tavi,<br />

rom eSxi hqondes Rames <strong>da</strong> Tbiliss,<br />

wavlen lamazi qalebi RamiT,<br />

movlen axali qalebi diliT.<br />

mZevlad <strong>da</strong>ujdes korinTosi bune korinTels,<br />

mTeli sicocxle, mTeli weli, Tun<strong>da</strong>c ori Tve.<br />

aq movabrZaneb, aqve <strong>da</strong>vsji samagaliTod,<br />

odesRac CemTvis, - pirvel ganZs, mzes,<br />

samargalitos.<br />

vficav mamaCems, - heliosis saxels RvTaebrivs,<br />

sa<strong>da</strong>c <strong>da</strong>vRamdi Savi bindiT, iqve gavTendi;<br />

Tavebs vaWridi, rogorc cicrebs, - skviTebs,<br />

sarmatebs,<br />

puri <strong>da</strong>vTese, tye avCexe, cixe avage.<br />

<strong>arc</strong> iazoni iyo CemTvis di<strong>da</strong>d saSiSi,<br />

magram <strong>da</strong>vm<strong>arc</strong>xdi mterTan omSi gulTa kavSiriT.<br />

mSvildi vesrole ucxo xomalds pontos karebTan<br />

<strong>da</strong> Cemi cremlic gavayole ukanasknelad.<br />

zRva ise lurji, ise wynari, ise mSvidia,<br />

TiTqo midian im mxareSi <strong>da</strong> <strong>arc</strong> midian.<br />

wmin<strong>da</strong> petres gragnili<br />

aha, ayivl<strong>da</strong> mamali gareT<br />

<strong>da</strong> ganTiadis gvaCuqa kocna...<br />

taZris stoasTan atir<strong>da</strong> uceb<br />

<strong>da</strong> grZneuliviT <strong>da</strong>iwyo locva.<br />

adga... Seixsna saxelo kabis<br />

<strong>da</strong> saco<strong>da</strong>vad mieyrdno kedels...<br />

ra xmiT, ra SvebiT uaryo rabi<br />

mamlis mesame yivilis Semdeg!<br />

TviTonac veRar gaigo albaT,<br />

ase viT gasca namusis Rala,<br />

an vin mixvdeba iu<strong>da</strong>s ambavs, -<br />

mis kocnas <strong>da</strong> mis guSindel Ralats.<br />

gareT dili<strong>da</strong>n gugunebs xalxi,<br />

taZris winamZRvars moiTxovs swrafad,<br />

viRaca Cumad yidulobs maxvils,<br />

viRaca muqTad poulobs saxsars...<br />

* * *<br />

I<br />

me vekiTxebi sakuTar warsuls,<br />

Tu <strong>da</strong>grCa kidev saTqmeli rame!<br />

rogorc sarTuli Sordeba sarTuls,<br />

ise vSordebi SarSandel Rames.<br />

me ukve Tqveni mosmenac mimZims,<br />

TiTqo karebTan ecema lodi,<br />

colis TmasaviT anaTebs ZilSi<br />

Zveli metexis Wori <strong>da</strong> SfoTi.<br />

II<br />

SenTvis es erTi karavic kmara,<br />

rogorc irmisTvis mTeli sairme,<br />

nu ganikiTxav qveynad nuravis,<br />

<strong>arc</strong> ufals sTxovo ukve raime.<br />

Tavisi nebiT mova sikvdili<br />

<strong>da</strong> verc verafers Secvli, icode,<br />

<strong>da</strong>e, feTqavdes atmis kvirtiviT<br />

Seni <strong>da</strong> Cemi erTad sicocxle.<br />

ukan movbrundi Cemi jariT, Cemi mcvelebiT,<br />

Riad, sajarod garozgili mamis cremlebiT.<br />

gaSale taxti, momawode kverTxi, idia,<br />

CemTvis es Rame wuxandeli Ramis xidia.<br />

oi, idia, mSveniero, Cemo idia!<br />

* * *<br />

Sen rom poetis icode fasi,<br />

o, arasodes ar ityvi ase,<br />

aiRe, Sesvi is bolo Tasi<br />

RviniT <strong>da</strong> Cemi cremlebiT savse.<br />

maSin gaigeb, mixvdebi, roca<br />

xelSi aiReb Toksa <strong>da</strong> <strong>da</strong>nas,<br />

me bevrjer vcade, - asec <strong>da</strong> isec,<br />

magram jer kidev cocxali <strong>da</strong>val.<br />

is ki aseTi dinji <strong>da</strong> mSvidi<br />

ezo<strong>da</strong>n gahyavT pilates mcvelebs,<br />

midis <strong>da</strong> midis herodes xidiT<br />

sasjelis ucxo, u<strong>da</strong>bur velze.<br />

ukve adgilic mza<strong>da</strong>a misTvis,<br />

oRond rogorme aRmarTon jvari<br />

<strong>da</strong>, xorcis kvdoma... <strong>da</strong>, Rvari sisxlis<br />

naxos kvariviT wiTeli TvaliT.<br />

....<br />

petre, ki, petre, - sawyali petre, -<br />

ivlis <strong>da</strong> ivlis saxeliT uflis,<br />

moivlis sinas, nazareTs, beTlems,<br />

rom mere Cumad <strong>da</strong>lios suli.<br />

aietis mcire gragnili idiasadmi<br />

kolxeTis mzeo, - amosuli qveynis aRsavliT,<br />

didebuli xar, - sxivmaRali xoxbis frTasaviT.<br />

Svili - Svilia, magram roca moRalatea,<br />

un<strong>da</strong> <strong>da</strong>sajo, rogorc romi, Tebe, qaldea.<br />

qari - qaria, wylebi mu<strong>da</strong>m zRvisken midian,<br />

hoi, Sen, - TeTro abreSumo, Cemo idia!<br />

vbrZane, <strong>da</strong>xocon yvela xari qedgaxexili,<br />

akafon vardi, Talgamura, vazi, xexili.<br />

u<strong>da</strong>bnod iqces misi baRis mwvane kunZuli,<br />

aqamde savse iadonis, Citis JRurtuliT.


10 literaturuli gazeTi<br />

Tvalsazrisi 10 - 23 dekemberi 2010<br />

iaponuri klasikuri poezia simRerebi<strong>da</strong>n<br />

mosuli poeziaa: jer erTi,<br />

imitom, rom is marTlac ritualuri<br />

xalxuri simRerebi<strong>da</strong>n warmoiqmna, meorec,<br />

imitom, rom amomavali mzis<br />

qveyanaSi leqsis fonetikuri JReradoba<br />

msmenels ufro gulisxmobs, vidre<br />

mkiTxvels _ is wamRerebiT warmoiTqmis<br />

<strong>da</strong> mesame _ iaponuri poeziis<br />

sxva<strong>da</strong>sxva Janris saxelwodeba Seicavs<br />

sityva "simReras". argumentebis<br />

moZebna kidev SeiZleba. SeiZleba<br />

paralelebis gavleba sxva qveynebis<br />

poeziasTanac, magram es winamdebare<br />

werilis mizans ar warmoadgens.<br />

iaponiis istoria epoqebad iyofa,<br />

iaponuri klasikuri poezia ki _ Janrebad,<br />

romelTagan TiToeuli<br />

garkveul epoqaSi Camoyalib<strong>da</strong> <strong>da</strong> ganviTarebis<br />

met-naklebad grZeli gza<br />

ganvlo. Zveli iaponuri poeziis sami<br />

didi, erTmaneTi<strong>da</strong>n amozrdili gan-<br />

Stoeba: vaka, renga <strong>da</strong> haikai qronologiura<strong>da</strong>c<br />

amave TanmimdevrobiT<br />

lagdeba.<br />

"ukv<strong>da</strong>vi yvavilebis" winasityvaobaSi<br />

murman lebaniZe marTebulad<br />

aRniSnavs, rom iaponur poeziaze<br />

laparakisas qarTvel mkiTxvels, upirveles<br />

yovlisa, tanka <strong>da</strong> haiku axsendeba.<br />

es ki ara, xSirad yvela uriTmo<br />

mokle leqss tankas uwodeben. amitom<br />

<strong>arc</strong> mTlad uadgilo mgonia, Tu<br />

iaponuri poeziis istorias mokled<br />

mimovixilavT. tanka marTlac "mokle<br />

simReras" niSnavs <strong>da</strong> iaponuri<br />

poeziis uZvelesi Janria, rasac ver<br />

vityviT TviT terminze. termini "tanka",<br />

iseve rogorc "haiku", me-19 saukunis<br />

bolos <strong>da</strong>mkvidr<strong>da</strong>. manamde ki<br />

laparakobdnen zemoxsenebul vakasa<br />

<strong>da</strong> haikais poeziaze: pirveli maTgani<br />

moicavs tankas, meore _ haikus.<br />

iyo dro, roca iaponelebi mxolod<br />

Cinurad werdnen, maT Soris, leqsebsac.<br />

pirveli iaponuri poeturi anTologia<br />

(manesu) e. w. naras epoqis (V-<br />

VIII ss.) bolos, VIII saukunis meore naxevarSi<br />

Seiqmna. amave saukunis <strong>da</strong>sawyiss<br />

miekuTvneba uZvelesi iaponuri werilobiTi<br />

wyaroebic, romlebSic gafantuli<br />

iyo poeziis sxva<strong>da</strong>sxva nimuSi.<br />

swored es nimuSebi, sxva zepirsityvier<br />

nimuSebTan erTad, Tavmoyrili iqna<br />

manesuSi. am anTologiis yvelaze Zveli<br />

leqsi IV saukunes miekuTvneba. amgvarad,<br />

pirveli iaponuri anTologia<br />

asaxavs 4-5 saukunovan gzas xalxuri<br />

simReri<strong>da</strong>n saavtoro poeziamde <strong>da</strong><br />

zepirsityvierebi<strong>da</strong>n _ <strong>da</strong>mwerlobamde.<br />

swored manesuSi gaCn<strong>da</strong> termini<br />

vaka, romelsac ramdenime mniSvneloba<br />

aqvs. CvenTvis sainteresoa vaka,<br />

rogorc "iamatos 1 simRera", anu iaponuri<br />

simRera. am cnebaSi erTiandebo<strong>da</strong><br />

sakuTriv iaponuri (ara Cinurenovani!)<br />

poeziis im dros cnobili yvela<br />

Janri ( romlebze<strong>da</strong>c Tanamedrove<br />

terminologiiT vilaparakebT): teka<br />

("grZeli simRera"), romelic ramdenime<br />

5- <strong>da</strong> 7-striqoniani strofisagan<br />

Sedgeba; zemoxsenebuli tanka, romelic<br />

Seicavs erT xuTstriqonian strofs<br />

m<strong>arc</strong>valTa TanafardobiT: 5,7,5,7,7,<br />

anu sul 31 m<strong>arc</strong>vals; sedoka _ 6-<br />

striqoniani strofi m<strong>arc</strong>valTa TanafardobiT:<br />

5,7,7,5,7,7. am ukanasknel<br />

leqss sxvanairad "meniCbeTa simRera"<br />

ewodeba <strong>da</strong> faqtobrivad warmoadgens<br />

tankas, romelSic bolo striqoni meordeba.<br />

manesuSi ricxobrivad dominirebs<br />

tanka, romelmac droTa ganmavloba-<br />

Si gandevna poeziis yvela sxva Janri<br />

<strong>da</strong> iaponuri leqsis gabatonebul formad<br />

iqca. momdevno anTologiebSi tanka<br />

leqsis TiTqmis erTaderTi formaa.<br />

masSi gamovlin<strong>da</strong> iaponelTa miswrafeba<br />

lakonurobisadmi. tanka uriTmoa<br />

<strong>da</strong> es niSani saerTo<strong>da</strong>c axasiaTebs<br />

iaponur poezias.<br />

iaponur poezias, maT Soris, tankas<br />

axasiaTebs agreTve strofSi striqonebis<br />

kenti ricxvi, anu strofi ar<br />

iyofa or Tanabar nawilad. samagierod,<br />

tanka azrobrivad iyofa or<br />

nawilad _ ze<strong>da</strong> <strong>da</strong> qve<strong>da</strong> strofad/<br />

leqsad. am strofebis zoma droTa ganmavlobaSi<br />

icvlebo<strong>da</strong>: X saukunemde<br />

azrobrivi pauza modio<strong>da</strong> meore an<br />

meoTxe striqonis bolos, Semdeg _<br />

mesame striqonis bolos. amavdroulad,<br />

tankas pirveli <strong>da</strong> meore leqsi<br />

Tan<strong>da</strong>TanobiT erTmaneTs scildebo<strong>da</strong><br />

gramatikulad. es kargad Cans murlela<br />

metreveli<br />

simRerebi<strong>da</strong>n mosuli poezia<br />

man lebaniZis ori Targmanis magaliTze:<br />

mTebze wiTel-yviTeli<br />

nekerCxlebi anTia,<br />

<strong>da</strong>burulan totebSi<br />

bilikebi tyis...<br />

sad xar, geZeb amaod!<br />

sad, sad <strong>da</strong>exetebi! _<br />

Semodgomis tyeebSi<br />

gzis gagneba Wirs<br />

(kakinomoto xitomaro).<br />

me-7 saukunis iaponeli poetis am<br />

tankaSi azrobrivi pauza modis meore<br />

striqonis bolos. pirvel leqsSi gadmocemulia<br />

bunebis suraTi, meoreSi ki<br />

_ avtoris grZnoba. ki-no curaiukis<br />

(868-945) tankas TargmanSi ki azrobrivi<br />

pauza mesame striqonis bolosaa:<br />

zafxulis RamiT is-is iyo<br />

<strong>da</strong>Rlili mivweq<br />

<strong>da</strong>saZineblad _ gaRma tyi<strong>da</strong>n<br />

momesma "gugu"<br />

<strong>da</strong> ucbad Rame dRed icvala<br />

gugulis xmaze...<br />

wareRo guguls, waretaca guli<br />

<strong>da</strong> cnoba,<br />

<strong>da</strong>mTenebiyo kidevac Tavze.<br />

cxadia, TargmanebSi es <strong>da</strong>yofa yovelTvis<br />

zustad ar aisaxeba. rogorc<br />

vxe<strong>da</strong>vT, TargmanebSi <strong>da</strong>culi araa<br />

agreTve tankaSi m<strong>arc</strong>valTa raodenoba.<br />

sxva<strong>da</strong>sxva mTargmneli erTxmad<br />

aRniSnavs, rom, gamomdinare iaponuri<br />

enis mkveTri gansxvavebulobi<strong>da</strong>n, amis<br />

gakeTeba SeuZlebelia.<br />

saukuneebis ganmavlobaSi icvlebo<strong>da</strong><br />

tankas <strong>da</strong>niSnulebac. Tav<strong>da</strong>pirvelad<br />

is iyo a<strong>da</strong>mianis gzavnili bunebisadmi,<br />

RmerTebisadmi. saerTo<strong>da</strong>c,<br />

mTeli iaponuri kultura emyareba<br />

a<strong>da</strong>mianisa <strong>da</strong> bunebis erTianobis princips.<br />

RmerTebic iqve, a<strong>da</strong>mianebis gverdiT<br />

cxovroben <strong>da</strong> sakmaod gaSinaurebulebi<br />

arian maTTan. amitom iaponeli<br />

poeti <strong>da</strong>rwmunebulia, rom RmerTi<br />

Tu buneba mis gzavnils Seismens. naTqvamis<br />

sailustraciod SeiZleba ucnobi<br />

iaponeli avtoris tanka moviyvanoT<br />

manesu<strong>da</strong>n:<br />

TeTri qsovilis<br />

saxeloze Tavmidebuli,<br />

vxe<strong>da</strong>v, kuragas meTevzeni<br />

rogor toveben...<br />

win ar aRudgeT Sin momavalT,<br />

gvedrebT, talRebo! 2<br />

am tankas pirvel leqsSi (pirvel<br />

sam striqonSi) gadmocemulia avtoris<br />

mier <strong>da</strong>naxuli Tu warmosaxuli<br />

suraTi, meoreSi ki _ vedreba tal-<br />

Rebisadmi, rac iaponelisaTvis sulac<br />

ar aris mxolod lamazi saxe: is <strong>da</strong>rwmunebulia,<br />

rom buneba mousmens.<br />

manesuSive gamoikveTa tankas Txzvis<br />

zogierTi poeturi xerxi:<br />

_ garkveul sityvebTan Sewyvilebulia<br />

mudmivi epiTetebi, romlebic<br />

erTad mza, 5- an 7- m<strong>arc</strong>vlian striqons<br />

qmnian. magaliTad: maradiulia ca, mTvare,<br />

wvima; TuTasaviT Savi _ Rame, wyvdiadi<br />

<strong>da</strong> a.S.:<br />

roca vrceldeba Rame<br />

xarTuTasaviT Savi,<br />

iq, sad meCeCze, zRvaSi,<br />

dganan xisakis xeni,<br />

Citi todori kvnesis<br />

(iamabe akaxito, me-8 s.,<br />

Targmani murman lebaniZisa).<br />

gamoTqma "TuTasaviT Savi Rame" <strong>da</strong><br />

a.S. SeiZleba mraval tankaSi meordebodes.<br />

_ tankaSi gamoiyeneba e.w. "Sesavali<br />

sityvebi", romlebic myarad gansazRvruli<br />

araa <strong>da</strong> ZiriTad saTqmels<br />

alamazebs, amasTan, leqss avsebs ritmulad.<br />

magaliTad:<br />

rogorc gareul batebis gundi,<br />

mieqaneba Rrublebs zemoT<br />

caSi <strong>da</strong> hyivis,<br />

Sen Sors iyavi...<br />

oi, ramdeni vexete qveynad,<br />

movidodi Senamde vidre!<br />

(otomo iakomoti, me-8 s.,<br />

Targmani murman lebaniZisa).<br />

citirebul tankaSi "Sesavali sityvebis"<br />

rolSia pirveli ori striqoni,<br />

avtoris ZiriTad saTqmels ki bolo<br />

sami striqoni gamoxatavs.<br />

_ arsebobs "simReris saTauri",<br />

rac gulisxmobs garkveul geografiul<br />

saxelTan <strong>da</strong> a.S. tradiciulad<br />

"mimagrebul" asociacias. magaliTad,<br />

tankaSi iosinos mTebis xseneba ayvavebul<br />

alublebs niSnavs, tacutas mTebisa<br />

_ Semodgomis wiTel-yviTel ferebs.<br />

_ xSirad tanka Seicavs e.w. makav-<br />

Sirebel sityvas, romelic leqsis<br />

ritmul <strong>da</strong> azrobriv centra<strong>da</strong>c gvevlineba.<br />

es xerxi omonimebzea agebuli<br />

<strong>da</strong> TargmanebSi Znelad aisaxeba.<br />

_ omonimebzea <strong>da</strong>myarebuli agre-<br />

Tve asociaciurad <strong>da</strong>kavSirebuli sityvebis<br />

erTdrouli moxsenieba tanka-<br />

Si. magaliTad, xe_foToli_Camocvena,<br />

Tumca TiToeul maTgans tanka-<br />

Si SeiZleba sul sxva mniSvneloba hqondes<br />

<strong>da</strong> ara _ miTiTebuli.<br />

un<strong>da</strong> iTqvas, rom omonimuri sityvebis<br />

arseboba tankaSi xSirad iwvevs<br />

urTierTgansxvavebuli Targmanebis<br />

arsebobas. amas xom ar un<strong>da</strong> mivaweroT<br />

kakinomoto xitomaros qvemoT moyvanili<br />

erTi <strong>da</strong> imave tankas ori gansxvavebuli<br />

wakiTxva es iaponuri enis<br />

mcodneebs un<strong>da</strong> vkiTxoT...<br />

1) o, ra grZelia qarvisferi<br />

xoxobis kudi _<br />

lerwmis totiviT idrikeba<br />

maRla frenisas,<br />

magram, garinduls miusafar<br />

martoobaSi,<br />

me makrTobs fiqri:<br />

maszed grZeli <strong>da</strong> usasrulo<br />

aris es Rame<br />

(irma ratianis Targmani).<br />

1)  ãëóõèõ äàë¸êèõ ãîðàõ<br />

Ôàçàí äëèííîõâîñòûé äðåìëåò.<br />

Äîëîã õâîñò ó ôàçàíà.<br />

Ýòó äîëãóþ-äîëãóþ íî÷ü<br />

Óæåëè ìíå ñïàòü îäíîìó<br />

(viqtor sanoviCis Targmani).<br />

2) Ãîðíîé êðåñòüÿíêè<br />

Ñëåä, ñâèñàåò êîñè÷êà<br />

Åå êàê âåòêà.<br />

À ìíå â ïîñòåëè ýòó<br />

Äîëãóþ íî÷ü êîðîòàòü<br />

(vladimer sokolovis Targmani).<br />

IX saukunis <strong>da</strong>sawyisi<strong>da</strong>nve vaka<br />

kidev ufro Seaviwrova Cinurma leqsma.<br />

es grZeldebo<strong>da</strong> saukuneze met xans.<br />

tanka ganagrZob<strong>da</strong> arsebobas, magram<br />

is iqca yofis nawilad, qalisa <strong>da</strong> mamakacis<br />

urTierTobis saSualebad. maSindel<br />

iaponiaSi <strong>da</strong>qorwinebuli<br />

wyvilebic ki cal-calke cxovrobdnen<br />

<strong>da</strong> erTmaneTs grZnobebs Suamavlebis<br />

meSveobiT (romlebsac Tavisive SeTxzul<br />

tankas atandnen) uziarebdnen. am<br />

grZnobebis gamxela ki ucxoTaTvis yvelas<br />

ar undo<strong>da</strong>, amitom tanka iqca <strong>da</strong>Sifrul<br />

werilebad, romlis azri mxolod<br />

adresats un<strong>da</strong> gaego. aRniSnulma<br />

movlenam gamoiwvia: 1) qalisa <strong>da</strong><br />

mamakacis, rogorc poetis, ricxobrivi<br />

<strong>da</strong> xarisxobrivi gaTanabreba; 2)<br />

xmamaRla kiTxvis tradiciis Sesusteba<br />

<strong>da</strong> kaligrafiis rolis gaZliereba.<br />

aqe<strong>da</strong>n gamomdinare, saukeTeso iaponeli<br />

poetebi saukeTeso kaligrafebic<br />

gaxdnen.<br />

erovnuli poeziis reabilitaciis<br />

mizniT, meaTe saukuneSi iaponiaSi<br />

Sedga qronologiurad meore, xolo<br />

imperatoris iniciativiT Seqmnili<br />

pirveli anTologia _ kokinsu (905 w.).<br />

am anTologiaSi Semavali tankas nimuSebi<br />

Seesabameba garkveul wesebs,<br />

<strong>da</strong>Sifrulia <strong>da</strong> kargavs manesus poeziisaTvis<br />

<strong>da</strong>maxasiaTebel uSualobas. aq<br />

bunebisadmi miZRvnili leqsebi a<strong>da</strong>mianur<br />

grZnobebs asaxavs <strong>da</strong> manesuSi<br />

miniSnebuli garkveuli simboloebic<br />

myarad mkvidrdeba. magaliTad, Semodgomis<br />

wvima an nami cremlebs niSnavs,<br />

irmis yvirili _ siyvaruliT<br />

gamowveul sev<strong>da</strong>s, fiWvi _ lodins...<br />

magaliTad:<br />

kvirtebi Cumad gamoiRo <strong>da</strong> ha,<br />

ayvav<strong>da</strong><br />

mTis ferdobebze alubali<br />

maRali mTisa.<br />

<strong>da</strong>scaldes netav _<br />

ar moburos CemTa TvalTagan,<br />

ar momiCrdilos Walebi<strong>da</strong>n<br />

amdgarma nislma.<br />

(mrCeveli masafusa, 1041-1111 ww.,<br />

Targmani Tamaz Cxenkelisa).<br />

ar un<strong>da</strong> gvegonos, rom citirebuli<br />

tanka peizaJuri lirikis tipuri<br />

nimuSia: is SeiZleba ormagi azris matarebeli<br />

iyos <strong>da</strong> avtoris grZnobebze<br />

mogviTxrobdes mxolod "gandobilTaTvis"<br />

gasagebi simboloebiT. magali-<br />

Tad, "mTis alubali" tankaSi xSirad<br />

satrfos simboloa.<br />

kokinsus Semdeg Sedga kidev 6<br />

saimperatoro anTologia <strong>da</strong> mxolod<br />

me-8 _ sinkokinsu (1205 w.) _ iqca mniSvnelovan<br />

etapad iaponuri poeziis<br />

ganviTarebaSi. sinkokinsuSi vaka/tanka<br />

gax<strong>da</strong> ara marto gzavnili, aramed<br />

bunebis faruli silamazis gamovlenis<br />

saSualebac. tankas Txzva <strong>da</strong>eqvemdebra<br />

or princips: esei (Warbi grZnoba)<br />

<strong>da</strong> iugeni (idumali silamaze). Tu poetis<br />

mier Warbi grZnobebis gamomJRavneba<br />

Tav<strong>da</strong>pirvelad naklad<br />

iTvlebo<strong>da</strong>, droTa ganmavlobaSi es<br />

Rirsebad iqca. am faqtma, Tavis mxriv,<br />

gavlena moaxdina poeziis sxva Janrebze.<br />

rac Seexeba meore princips, masSi<br />

aisaxa budisturi intuiciuri Wvreta<br />

silamazisa nivTebSi, movlenebSi. am<br />

periodSi a<strong>da</strong>mianis bunebasTan er-<br />

Tianoba Sesustebulia. poetebs un<strong>da</strong>T<br />

Zveli harmoniis <strong>da</strong>bruneba <strong>da</strong> amitomac<br />

mimarTaven iugens. mocemul anTologiaSi<br />

ikveTeba sev<strong>da</strong> miwieris warmavalobis<br />

gamo; wina planze gamodis<br />

mistikuri azris Zieba sagnebsa <strong>da</strong> movlenebSi,<br />

amitom tanka isev <strong>da</strong>Sifrulia,<br />

oRond ara siyvarulis,<br />

aramed mistikuri niSniT.<br />

sinkokinsuSi <strong>da</strong>fiqsir<strong>da</strong> tankas<br />

kidev erTi saxecvlileba: xSirad<br />

iReben winamorbedi poetis tankas <strong>da</strong><br />

axal ganwyobas umateben. aman ganamtkica<br />

kavSiri Taobebs Soris, magram<br />

kidev ufro <strong>da</strong>acila azrobrivad tankas<br />

pirveli <strong>da</strong> meore leqsi, rac<br />

SemdgomSic SenarCun<strong>da</strong>. am azrobrivi<br />

<strong>da</strong>cilebis sailustraciod moviyvan<br />

amonarids maka joxaZis werili<strong>da</strong>n<br />

"demonebi <strong>da</strong> mfarveli angelozebi 3 ":<br />

"tankas pirveli gamoCena qarTul<br />

sinamdvileSi, Tu ar vcdebi, murman<br />

lebaniZis saxels ukavSirdeba. axlac<br />

Camesmis saocari striqonebi:<br />

giyureb,<br />

rogor marto xar, cao<br />

yoranma mainc ga<strong>da</strong>giaros".<br />

citirebuli samstriqonedi nawyvetia<br />

me-20 saukunis gamoCenili mwerlis,<br />

isikava takubokus tanka<strong>da</strong>n, romlis<br />

qarTuli Targmani mTlianobaSi<br />

ase gamoiyureba 4 :<br />

mowmendilia ca Semodgomis,<br />

irgvliv ara sCans<br />

Rrublis nafleTic.<br />

giyureb,<br />

rogor marto xar, cao,<br />

yoranma mainc ga<strong>da</strong>ifrinos.<br />

aqve un<strong>da</strong> aRvniSno, rom es Targmani<br />

<strong>arc</strong> pirvelia qarTul sinamdvile-<br />

Si <strong>da</strong> <strong>arc</strong> murman lebaniZes ekuTvnis<br />

_ konstantine lorTqifaniZisaa. me<br />

pira<strong>da</strong>d, es tanka winaswar rom ar mqono<strong>da</strong><br />

wakiTxuli, maka joxaZis mier citirebuli<br />

nawyveti <strong>da</strong>srulebuli<br />

leqsad _ haikud momeCvenebo<strong>da</strong> <strong>da</strong>,<br />

simarTle rom vTqva, ase ufro meta<strong>da</strong>c<br />

momwons.<br />

mocemul tankaSi asaxulia bunebis<br />

suraTi (pirveli ori striqoni. qarTul<br />

TargmanSi aqvea azrobrivi pauza)<br />

<strong>da</strong> avtoris <strong>da</strong>mokidebuleba am<br />

movlenisadmi. amave tankas vera markovaseul<br />

rusul TargmanSi e.w. pirvel<br />

<strong>da</strong> meore leqss Soris azrobrivi mimarTeba<br />

aseTivea, magram sxvagvaria ori<br />

Semadgeneli nawilis zoma _ azrobrivi<br />

pauza ga<strong>da</strong>nacvlebulia mesame<br />

striqonis Semdeg:<br />

Îñåííåå íåáî,<br />

Ïóñòîå îò êðàÿ äî êðàÿ. . .<br />

Íè òåíè íå âèäíî íà íåì.<br />

Êàê òû îäèíîêî, íåáî!<br />

Õîòü âîðîí áû ïðîëåòåë!<br />

am ukanasknel SemTxvevaSi <strong>da</strong>moukidebel<br />

leqsad gamodgeba bolo ori<br />

striqoni (am azrobriv <strong>da</strong>cilebaze


10 - 23 dekemberi 2010<br />

yuradRebas imitom vamaxvileb, rom<br />

mogvianebiT is mizezi gax<strong>da</strong> haikus warmoSobisa).<br />

CamoTvlili sami klasikuri an-<br />

Tologiis gar<strong>da</strong>, tankas ganviTarebis<br />

gzebi kargad aisaxa 1235 wels fuZivara-no<br />

teikas mier Sedgenil wignSi,<br />

romelic asi poetis as tankas Seicavs.<br />

asive es tanka uSualod iaponuri<strong>da</strong>n<br />

qarTulad Targmna irma ratianma, bevrad<br />

adre ki _ nawilobriv <strong>da</strong> rusuli<strong>da</strong>n<br />

_ Tamaz Cxenkelma. ase rom,<br />

zemoxsenebul 100 tankas qarTveli<br />

mkiTxveli kargad icnobs.<br />

XII-XVI saukuneebis iaponur poezia-<br />

Si pirvel adgilzea ukve sxva Janri _<br />

renga ("ga<strong>da</strong>bmuli strofebi"). mis<br />

warmoSobas, boloswina abzacSi moxseniebul<br />

garemoebasTan erTad, xeli<br />

Seuwyo Semdegma garemoebam: erT dros<br />

tanka iyo gzavnili meore a<strong>da</strong>mianisadmi,<br />

rac moiTxov<strong>da</strong> pasuxs. pasuxs Sei-<br />

Zleba mohyolo<strong>da</strong> pasuxis pasuxi <strong>da</strong> a.S.<br />

am dros, cxadia, meordebo<strong>da</strong> sawyisi<br />

tankas motivebi; magram renga mxolod<br />

motivebis gameorebas ar gulisxmobs<br />

_ is iTxzveba minimum ori poetis mier<br />

<strong>da</strong> aucileblad moicavs dialogs.<br />

umartivesi rengaa erTi tanka, <strong>da</strong>werili<br />

ori poetis mier. amis magaliTi<br />

gvxvdeba jer kidev "manesuSi". rigiT<br />

me-5 iaponur anTologiaSi (1126 w.) ase-<br />

Ti leqsebi erTa<strong>da</strong>a Sekrebili <strong>da</strong> ukve<br />

"renga" hqvia, magram XIII saukuni<strong>da</strong>n<br />

farTod gavrcel<strong>da</strong> e.w. terenga (gr-<br />

Zeli renga"), romelic Semdegnairad<br />

iTxzvebo<strong>da</strong>:<br />

wreSi dgebo<strong>da</strong> ramdenime poeti,<br />

pirveli Txzav<strong>da</strong> leqsis sam striqons,<br />

meore agrZeleb<strong>da</strong> orstriqonediT <strong>da</strong><br />

a.S. am xerxiT ganuwyvetliv warmoiqmnebo<strong>da</strong><br />

tanka, anu renga gax<strong>da</strong> xuTstriqonedebisagan<br />

agebuli cikli,<br />

romelTagan TiToeuli or uSualo<br />

mezobelTan aris <strong>da</strong>kavSirebuli. sxvagvarad,<br />

TiToeuli sam- <strong>da</strong> orstriqonedi,<br />

gar<strong>da</strong> pirvelisa <strong>da</strong> ukanasknelisa,<br />

or tankaSi meordeba. am tipis<br />

yvelaze Zveli renga xeianis epoqis<br />

(IX-XII ss.) bolos Seiqmna.<br />

iaponiaSi nebismier saleqso formas<br />

weris mkacri kanonebi hqon<strong>da</strong>. es<br />

gansakuTrebiT rengaSi gamovlin<strong>da</strong>:<br />

gansazRvruli iyo, mTxzvelma ramdenjer<br />

un<strong>da</strong> axsenos alublis yvavili an<br />

mTvare, romel strofSi SeiZleba axsenos<br />

an ar axsenos bu<strong>da</strong> <strong>da</strong> a.S. <strong>da</strong>kanonebuli<br />

iyo e.w. poeturi sityvebic.<br />

yvelaze gavrcelebuli iyo 36-, 44-<br />

<strong>da</strong> 100- strofiani renga.<br />

rengis Txzvisas udidesi mniSvneloba<br />

eniWebo<strong>da</strong> pirvel samstriqoneds,<br />

romelsac "hoku" anu sawyisi<br />

strofi ewodebo<strong>da</strong>. mis SeTxzvas<br />

gamoCenil poets andobdnen xolme.<br />

xSirad es sami striqoni poeturi<br />

turniris <strong>da</strong>wyebamde iwerebo<strong>da</strong>.<br />

rengas wesebis aTviseba <strong>arc</strong> ise advili<br />

iyo. didi mniSvneloba eniWebo<strong>da</strong><br />

partniors, poetis unars, swrafi reagireba<br />

moexdina mudmivad cvlad situaciaze.<br />

am garemoebebma gamoiwvia rengas<br />

maswavleblebis gaCena, romelTaTvisac<br />

rengas Txzvis xelovnebis<br />

swavleba profesiad iqca. gaCn<strong>da</strong> poeturi<br />

skolebi.<br />

<strong>da</strong>vesesxoT rusulenovan gamocemas<br />

"Ëóíà íàä ãîðîé” (Êðèñòàëë, 1999) <strong>da</strong><br />

rengas Txzvis principi mokled ganvixiloT<br />

ori poetis _ busonisa <strong>da</strong><br />

kitos (me-18 s.) erToblivi nawarmoebis<br />

magaliTze:<br />

1.pirveli samstriqonedi busons<br />

ekuTvnis:<br />

Wkneba pioni.<br />

luwad, kentad<br />

furclebi scviva.<br />

esaa peizaJuri lirika, pionis Wknobis<br />

Senelebuli kadri. leqsi Seicavs<br />

sezonur sityvas: pioni zafxulis aRmniSvnelia.<br />

2. mas mosdevs kitos orstriqonedi:<br />

oci dRisaa meoTxe mTvare.<br />

mkrTalad anaTebs: axlosaa<br />

ukve aisi.<br />

aq gvaqvs isev peizaJuri strofi,<br />

aris miniSneba pionze _ is iTvleba<br />

mTvaris meoce dRis yvavilad; zustdeba<br />

moqmedebis adgili <strong>da</strong> dro: Ria<br />

sivrce, sa<strong>da</strong>c mTvare anaTebs; meoTxe<br />

Tvis meoce dRe; Tendeba, Cndeba namis<br />

asociacia, aqe<strong>da</strong>n ki erTi nabijia sicocxlis<br />

warmavalobaze <strong>da</strong>fiqrebamde.<br />

3. Semdegi samstriqonedis avtori<br />

ratomRac isev kitoa:<br />

xveleb-xvelebiT<br />

baRSi <strong>da</strong>dis moxuci kaci.<br />

mas WiSkari xom ar gavuRoT<br />

peizaJSi Cndeba a<strong>da</strong>miani. is baRSia.<br />

es strofi Temis Semobrunebacaa:<br />

aRara Cans sezonuri sityva.<br />

4. amas mosdevs busonis orstriqonedi:<br />

iq, WiSkris miRma feriaa,<br />

sabedos eZebs.<br />

busons moqmedeba zRaprul samyaroSi<br />

ga<strong>da</strong>hyavs. Semdeg mas epasuxeba<br />

kito <strong>da</strong> a.S., magram droa, citireba<br />

SevwyvitoT. umjobesia vnaxoT, rogor<br />

gamoiyureba ramdenime warmoqmnili<br />

tanka:<br />

1) Wkneba pioni.<br />

luwad, kentad<br />

furclebi scviva.<br />

oci dRisaa meoTxe mTvare.<br />

mkrTalad anaTebs: axlosaa<br />

ukve aisi.<br />

2) oci dRisaa meoTxe mTvare.<br />

mkrTalad anaTebs: axlosaa<br />

ukve aisi.<br />

xveleb-xvelebiT<br />

baRSi <strong>da</strong>dis moxuci kaci.<br />

mas WiSkari xom ar gavuRoT<br />

3) xveleb-xvelebiT<br />

baRSi <strong>da</strong>dis moxuci kaci.<br />

mas WiSkari xom ar gavuRoT<br />

iq, WiSkris miRma feriaa,<br />

sabedos eZebs.<br />

renga Tav<strong>da</strong>pirvelad saxumaro<br />

Janrisa iyo. droTa ganmavlobaSi is<br />

<strong>da</strong>iyo or naka<strong>da</strong>d: seriozuli renga,<br />

romelmac vakas tradiciebi aiTvisa<br />

<strong>da</strong> saxumaro renga (haikai-no renga).<br />

e.w. "haikais" poezia farTod XVI<br />

saukuneSi gavrcel<strong>da</strong>, Tumca manesuSic<br />

calke iyo Tavmoyrili e.w. saxumaro<br />

strofebi <strong>da</strong> odnav gansxvavebuli<br />

saxeli _ "haikaika" erqva. haikai<br />

Tavi<strong>da</strong>n saxumaro poezias niSnav<strong>da</strong> <strong>da</strong>,<br />

cxadia, iumoristul Janrs ganekuTvnebo<strong>da</strong>.<br />

XIX saukuneSi saxumaro rengas<br />

renku ewo<strong>da</strong>, termini haikai ki<br />

dRes aRniSnavs xelovnebis yvela im<br />

mimdinareobas, romelic "saxumaro<br />

strofebis" gavleniT warmoiSva. esenia:<br />

saxumaro renga, samstriqonedi<br />

hoku (haiku), am ukanasknelis gavleniT<br />

Seqmnili prozis Janri haibuni <strong>da</strong><br />

ferweris Janri haiga.<br />

haikais poeziaSi Zalian male gabaton<strong>da</strong><br />

hoku. kerZod, XVII saukuni<strong>da</strong>n,<br />

anu edos epoqi<strong>da</strong>n (1603-1868 ww.) hoku<br />

<strong>da</strong>moukidebel Janrad Camoyalib<strong>da</strong>.<br />

me-19 saukunis bolos, masaoka sikis<br />

wina<strong>da</strong>debiT, poeziis am Janrs, romelic<br />

hokus saxelwodebas atareb<strong>da</strong>, rengas<br />

Tu tankas sawyisi strofisagan<br />

garCevis mizniT, haiku uwodes, Tumca<br />

xSirad xmaroben Zvel saxelwodebasac.<br />

haikus <strong>da</strong>wera Tav<strong>da</strong>pirvelad ar<br />

iyo SezRuduli wesebiT, amitom haikus<br />

poetebi bevrad ufro Tavisufalni<br />

iyvnen saSualebebis arCevaSi, vidre<br />

tankas poetebi. haikus Txzva iqca Sesa-<br />

Zlebeli gax<strong>da</strong> ganaTlebuli qalaqelebisTvisac,<br />

anu mox<strong>da</strong> poeziis<br />

demokratizacia.<br />

amgvarad, haiku formiT tankas<br />

(rengas) pirveli samstriqoniani leqsia<br />

m<strong>arc</strong>vlebis raodenobiT: 5/7/5. magram<br />

haiku ar aris mxolod samstriqonedi<br />

an Tun<strong>da</strong>c mxolod poezia.<br />

esaa garkveuli msoflmxedveloba,<br />

samyaros aRqmis principi, romelic<br />

yvelaze ukeT gamoxatavs iaponel-<br />

Ta erovnul suls.<br />

iaponelebi haikus erT vertikalur<br />

svetSi weren, romelic sam horizontalur<br />

rigs Seicavs. Sinagan pauzas e.w.<br />

– kireZiT anu "gamyofi sityviT"<br />

gamoyofen, romelic me-5 an me-12<br />

m<strong>arc</strong>valze modis, an sulac haikus aboloebs<br />

azrobrivad <strong>da</strong> gramatikulad.<br />

TargmanSi kireZis SesaZlo adgils<br />

striqonis ga<strong>da</strong>taniT gamosaxaven,<br />

anu Targmnili haiku umetesad samstriqoniani<br />

strofia, Tumca iyo <strong>da</strong><br />

aris mosazrebebi, rom haiku monostriqonis<br />

saxiT un<strong>da</strong> iTargmnos.<br />

klasikuri haiku emyareba a<strong>da</strong>mianisa<br />

<strong>da</strong> bunebis urTierTmimarTebas,<br />

Tanac weliwadis garkveul dros. amitom<br />

haiku Seicavs e.w. kigos ("sezonur<br />

sityvas"). swored amitom, haikus krebulebSi<br />

xSiria <strong>da</strong>yofa sezonur<br />

ciklebad.<br />

arsebobs Tvalsazrisi, rom haiku<br />

Txzvis principiTac arsebiTad gansxvavdeba<br />

tankasagan. tanka, bolos <strong>da</strong><br />

bolos, avtoris grZnobebis gamoxatvaze<br />

<strong>da</strong>iyvaneba. tankas avtors Seu-<br />

Zlia, moikalaTos sawer magi<strong>da</strong>sTan an<br />

sadme sxvagan <strong>da</strong> weros nebismier saganze,<br />

romelic TvaliT ar unaxavs. haikus<br />

poeti ki uSualo wuTier STabeWdilebas<br />

eyrdnoba, mxolod TvaliT nanaxs<br />

literaturuli gazeTi<br />

gadmoscems, amitom xSirad amboben,<br />

rom haiku SeCerebuli wamia, misi Txzvisas<br />

aucilebelia, <strong>da</strong>vicvaT principi:<br />

axla <strong>da</strong> aq.<br />

am Tvalsazrisis sawinaaRmdegod,<br />

literaturis mkvlevarTa erTi nawili<br />

Tvlis, rom amgvari ganmarteba<br />

sruli araa: arsebobs haikus mravali<br />

nimuSi, romelic moicavs istoriul<br />

movlenas; mTlianad SeTxzulia; kabinetSi<br />

iwereba; didxans muSavdeba <strong>da</strong><br />

a.S., yovelive es ar eteva principSi:<br />

axla <strong>da</strong> aq;<br />

arsebobs mosazreba, rom haikum, ama<br />

Tu im TanmimdevrobiT, un<strong>da</strong> upasuxos<br />

kiTxvas: ra xdeba, sad <strong>da</strong> rodis amis<br />

<strong>da</strong>naxva cxa<strong>da</strong>d SeiZleba basios (1644-<br />

1694) ganTqmuli haikus magaliTze:<br />

foTlebgacvenil, SiSvel totze<br />

marto zis yvavi.<br />

saRamoa Semodgomisa.<br />

ra xdeba _ yvavi zis; sad _ SiSvel<br />

totze; rodis _ Semodgomis sa-<br />

Ramos. am pirobasac, cxadia, yvela<br />

haiku ar akmayofilebs.<br />

TiToeul haikus iaponelebi calke<br />

gverdze aTavsebdnen, raTa mkiTxveli<br />

ganmsWvaluliyo im atmosferoTi,<br />

romelic haikuSia <strong>da</strong>fiqsirebuli. am<br />

patara leqsSi TiToeul sityvas<br />

uzarmazari <strong>da</strong>tvirTva aqvs. aqe<strong>da</strong>n<br />

gamomdinare, haiku gulisxmobs msmenelis<br />

(mkiTxvelis) Tanamonawileobas.<br />

masSi yovelTvis aris uxilavi muxti,<br />

romelic mkiTxvels un<strong>da</strong> ga<strong>da</strong>edos.<br />

meore sakiTxia, ramdenad mza<strong>da</strong>a<br />

amisTvis mkiTxveli.<br />

mkiTxvelis Tanamonawileobaze<br />

rom vfiqrob, sul busonis (1716—1783)<br />

erTi sakmaod cnobili haiku magondeba:<br />

gazafxulia. wvims.<br />

gzad erTmaneTs<br />

esaubreba qolga <strong>da</strong> mino.<br />

Cemi azriT, es gza velze gadis.<br />

qolga <strong>da</strong> mino, ra Tqma un<strong>da</strong>, qali <strong>da</strong><br />

kaci arian. isini Sors, horizontze<br />

Canan. ratomRac mgonia, maT saidumlo<br />

siyvaruli akavSirebT, romelic<br />

cremls aRvrevinebT (haikuSi wvims...);<br />

isinic midian Sors, Sors... mogvianebiT<br />

am haikum asociaciurad no<strong>da</strong>r<br />

adeiSvilis erT leqsTan mimiyvana:<br />

sxvebs rom hgoniaT, ar Tovs <strong>da</strong><br />

sxvebs rom hgoniaT _ <strong>da</strong>ria,<br />

sxvebs rom hgoniaT, gza<strong>da</strong>gza<br />

kvlav zvrebze saubaria,<br />

is gogoc sxvixi colia,<br />

is biWic sxvisi qmaria...<br />

ar icis,<br />

visken gafrindes,<br />

sawyalma Wiamariam.<br />

<strong>da</strong>rwmunebuli var, sxvebs Cemgan<br />

sruliad gansxvavebuli asociaciebi<br />

eqnebaT.<br />

bevri haiku, iseve rogorc tanka,<br />

imdenad specifikuria, rom misi gageba<br />

SeuZlebelia konkretuli codnis<br />

gareSe. es codna SeiZleba sxva<strong>da</strong>sxva<br />

istoriul faqts, TviT haikus <strong>da</strong>weris<br />

istorias <strong>da</strong> a.S. exebodes. magali-<br />

Tad, basios ise<strong>da</strong>c sulisSemZvreli<br />

striqonebi: "sabralo bavSvi migdebuli,<br />

mitovebuli!/ qarma logini<br />

gauSala,/axuravs TrTvili" kidev<br />

ufro tragikulad aJRerdeba, Tu viciT,<br />

rom imdroindel iaponiaSi SimSilobisas<br />

bavSvebs gzebze tovebdnen;<br />

misive TavisTavad mSvenieri haiku: "ra<br />

uxalisod, ra usurvilod/ ayvavilebul<br />

qrizanTemas/ tovebs futkari"<br />

<strong>da</strong>matebiT azrs iZens mas Semdeg, rac<br />

wavikiTxavT avtorisave mokle ganmartebas:<br />

"megobris stumarTmoyvare<br />

saxlis <strong>da</strong>tovebisas". saerTod, amgvari<br />

ganmarteba bevr haikusa Tu tankas<br />

axlavs. zogjer ganmarteba TviT<br />

leqsze bevrad didia.<br />

haiku Zen-budisturi 5 filosofiis<br />

zegavleniT iqmnebo<strong>da</strong>: haikus poetebi<br />

umetesad budizmis am mimdinareobas<br />

misdevdnen. Zen-budizmi ki iTvaliswinebs<br />

meditacias, rogorc Suqis<br />

mofenis, gaciskrovnebis saSualebas.<br />

swored am gaciskrovnebis produqtia<br />

haiku. haikus poeti amCnevs araCveulebrivs<br />

CveulebrivSi, umniSvnelovaness<br />

_ umniSvneloSi, maradiulobas<br />

_ warmavalSi. magram gaciskrovneba<br />

xan<strong>da</strong>xan moulodnelad, meditaciis<br />

gareSec ewveva a<strong>da</strong>mians. aqe<strong>da</strong>n gamomdinare,<br />

zogi haiku moulodnelad iqmneba<br />

<strong>da</strong> misi avtori SeiZleba nebismieri<br />

a<strong>da</strong>miani iyos.<br />

yovelive zemoT naTqvamis Semdeg,<br />

mainc ra aris haiku: SeCerebuli wami,<br />

sisa<strong>da</strong>ve, azris koncentracia, warmosaxvis<br />

siRrme Tu suli albaT yvelaferi<br />

erTdroulad. <strong>da</strong> kidev: esaa<br />

Tvalsazrisi<br />

11<br />

simarTle, romelic SeiZleba erTdroulad<br />

<strong>da</strong>vinaxoT <strong>da</strong> movisminoT.<br />

amitom haikus poetebi mxatvrebic<br />

iyvnen. Zvel iaponiaSi farTod iyo<br />

gavrcelebuli haiga, anu erTmaneTis<br />

gverdiT Sesrulebuli haiku <strong>da</strong> misi<br />

ilustracia. es ilustracia haikus<br />

gagebas aadvileb<strong>da</strong>.<br />

ai, ra azrisaa haikuze gamoCenili<br />

iaponeli mwerali, nobelis premiis<br />

laureati kavabata iasunari (1899-<br />

1972): "sityvebi hokuSi erTi <strong>da</strong> igivea,<br />

magram cxovreba SeuCereblad midis<br />

<strong>da</strong> erTi <strong>da</strong> igive sityvebi ar SeiZleba<br />

iyos erTi <strong>da</strong> igive sityvebi. ar Sei-<br />

Zleba, erTma <strong>da</strong> imave sityvam orjer<br />

gaiJReros, iseve rogorc fexs orjer<br />

ver <strong>da</strong>vibanT erTsa <strong>da</strong> imave<br />

mdinareSi, orjer ver <strong>da</strong>dgeba erTi<br />

<strong>da</strong> igive gazafxuli. sxvanairad es<br />

leqsebi ver <strong>da</strong>akmayofileb<strong>da</strong> amdeni<br />

Taobis mkacr gemovnebas, ver<br />

aaRelveb<strong>da</strong> Cvens Tanamedroveebs".<br />

iaponuri poezia TiTqos drois perioduli<br />

funqciaa: aqvs aRzevebisa <strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>cemis periodebi, icvlis rxevis periodsa<br />

<strong>da</strong> amplitu<strong>da</strong>s, magram ar miileva<br />

_ misi formebi myaria <strong>da</strong> dResac<br />

iseve popularulia iaponiaSi, rogorc<br />

saukuneebis winaT. tanka <strong>da</strong> haiku<br />

ara marto mraval enaze iTargmneba,<br />

aramed iwereba kidec. yoveli eri,<br />

Targmnis ra (an sulac qmnis!) tankasa<br />

Tu haikus, iTvaliswinebs sakuTar<br />

tradiciebsa <strong>da</strong> enis Taviseburebebs.<br />

CvenTanac ase iyo: iaponuri poeziis<br />

qarTulad Targmna <strong>da</strong>axloebiT 60<br />

wlis winaT <strong>da</strong>iwyo _ gasagebi mizezebis<br />

gamo, rusuli eni<strong>da</strong>n. mxolod<br />

bolo wlebSi gamoCn<strong>da</strong> Targmanebi<br />

uSualod originali<strong>da</strong>n, rac umalve<br />

saTanadod iqna Sefasebuli literatorTa<br />

mier. Sedegi, rogorc yvelam<br />

viciT, orive SemTxvevaSi SesaniSnavia.<br />

leqsis es orive forma qarTul<br />

originalur poeziasac SesaniSnavad<br />

moergo. isev maka joxaZes <strong>da</strong>vesesxebi:<br />

"Tanamedrove qarTuli poeziisaTvis<br />

Zalzed axlobeli gamodga<br />

iaponuri leqsis saxeoba _ tanka.<br />

...nimuSad vaJa xornaulis erT tankas<br />

movitan:<br />

yvavili gaiSala,<br />

gamoCn<strong>da</strong> futkari.<br />

sul male celic...<br />

bunebis am pawia suraTSi sikvdilsicocxlis<br />

ucnaurad mSvidi <strong>da</strong> logikuri<br />

monacvleobiT kacis mTeli<br />

cxovrebaa gaazrebuli".<br />

leqsis SefasebaSi qalbaton makas<br />

mTlianad veTanxmebi, oRond citirebuli<br />

samstriqonedi haikua <strong>da</strong> ara _<br />

tanka. ase rom, misi naTqvami haikuzec<br />

vrceldeba. Cemi mxriv, qarTuli samstriqonedis<br />

kidev erT SesaniSnav nimuSs<br />

<strong>da</strong>vamateb, romelic zustad akmayofilebs<br />

klasikuri haikusadmi wayenebul<br />

yvela moTxovnas (imedia, avtori<br />

mapatiebs, mis leqss haiku rom<br />

<strong>da</strong>varqvi):<br />

samZimari.<br />

moWril xes<br />

Citebis gundi Sefenia<br />

(Tamar gabroSvili).<br />

es patara leqsi aris agreTve uneblie<br />

ga<strong>da</strong>Zaxili saukuneebs iqiT,<br />

cnobil iaponel poetTan _ isasTan:<br />

xe mosaWrelad mouniSnavT,<br />

xolo Citebi<br />

zed Zveleburad u<strong>da</strong>rdelad<br />

iwnaven budes.<br />

ase rom, Soreuli iaponia ukve <strong>arc</strong><br />

ise Soreulia _ simRerebi<strong>da</strong>n mosuli<br />

poezia yvelas erTmaneTTan aaxloebs.<br />

1<br />

III-IV saukuneebSi Casaxuli istoriuli<br />

saxelmwifo warmonaqmni Tanamedrove<br />

iaponiis teritoriaze, iamatos raionSi<br />

(dRevandeli naras prefeqtura), romelsac<br />

saxeli ga<strong>da</strong>arqves 670 wels.<br />

2<br />

Tu mTargmneli miTiTebuli araa,<br />

Targmani Cemia (l.m.).<br />

3<br />

maka joxaZe, samoTxe usiyvarulod,<br />

"inteleqti", Tbilisi, 2009, gv.304.<br />

4<br />

isikava takuboku, 100 tanka, "nakaduli",<br />

Tbilisi, 1970, gv.64.<br />

5<br />

Zen-budizmi warmoadgens budizmis<br />

erT-erT mimdinareobas, romelic sinamdviles<br />

imecnebs sakuTari bunebis intuiciuri<br />

wvdomis safuZvelze.<br />

uaxloes momavalSi `literaturuli<br />

gazeTi~ SemogTavazebT lela<br />

metrevelis werils `haikus oTxi poeti~.<br />

Semdeg ki mkiTxvels miecema sa-<br />

Sualeba, gaecnos lela metrevelis<br />

mier Targmnil am oTxi poetis (basio,<br />

busoni, isa <strong>da</strong> siki) leqsebs.


12 proza<br />

literaturuli gazeTi<br />

elguja berZeniSvili<br />

torola<br />

moxucs aRar axsov<strong>da</strong> ra naxa sizmrad,<br />

magram ZilSive igrZno, rom mTeli<br />

dRe moeSxamebo<strong>da</strong>.<br />

marTlac ase mox<strong>da</strong>. `cud fexze<br />

avdeqi~ _ gaifiqra. `vici xolme ase,<br />

xSirad ara magram, aseTi dRe rom gamomereva,<br />

mTeli arsebiT vgrZnob, rom<br />

sikvdili miaxlovdeba. am dros mZuls<br />

yvela <strong>da</strong> yvelaferi, mezizReba<br />

Tavi <strong>da</strong> sxvebi, raRac ucnauri mwuxareba<br />

meufleba, gaurkveveli SiSi <strong>da</strong><br />

Zrwolva. sastiki gulgriloba <strong>da</strong><br />

zizRi yvelafrisadmi, rasac Tvals<br />

movkrav. mZuls arseboba, mTeli<br />

simZafriT vgrZnob mis uazrobas <strong>da</strong><br />

gulSi vnatrob, neta ar gavCeniliyavi<br />

qveyanaze, iseT sicarieles <strong>ganvicdi</strong>.<br />

vgrZob, rom aRar varsebob. sinamdvileSi<br />

TiTqmis mkv<strong>da</strong>ri var."<br />

ra qvia am saSinelebas _ fiqrob<strong>da</strong><br />

loginSi wamomj<strong>da</strong>ri TmebaCeCili<br />

moxuci, ico<strong>da</strong>, rom mis ganwyobas veRaraferi<br />

ver ga<strong>da</strong>Sli<strong>da</strong>, magram mainc<br />

moavlo Tvali wignebs. misma gonebam<br />

Semouara warmosaxvaSi geniosebis<br />

azrebs _ `min<strong>da</strong> movebRauWo maT sibrZnes,<br />

rogorc wyalwaRebuli xavss.<br />

moxucis Tvalwin Srialebdnen ga<strong>da</strong>furcvlili<br />

wignebi, magram <strong>arc</strong>erTi<br />

Segoneba ar Seexo mis guls, axlos ar<br />

gaekara, ise rogorc saflavis qvaze<br />

warwerili soflis samduravi <strong>da</strong> mux-<br />

Tali sikvdilis gmoba, ubralo,<br />

liton sityvebad rom rCeba <strong>da</strong> Sen<br />

gulgrilad zed ga<strong>da</strong>alajeb xavsmodebul<br />

lods <strong>da</strong> gzas ganagrZob,<br />

moxuci nifxav-perangis amara ij<strong>da</strong><br />

ukurnebeli seniT <strong>da</strong>mZimebuli <strong>da</strong><br />

fiqrob<strong>da</strong> sibereze, sikvdilze. Jamis<br />

simuxTleze <strong>da</strong> erTaderTi sityva,<br />

romelsac Zala gaaCn<strong>da</strong> <strong>da</strong> exebo<strong>da</strong> mis<br />

moRlil guls, es iyo maradiuli <strong>da</strong><br />

ucvleli sibrZne, rom yovelive amaoa<br />

<strong>da</strong> midevneba qaris.<br />

moxuci SeakrTo karebis jaxanma.<br />

oTaxSi Semocvivdnen almurmodebuli<br />

gia <strong>da</strong> Tamuna. xmamaRla gahyvirodnen,<br />

erTmaneTs xeli<strong>da</strong>n stacebdnen raRacas<br />

<strong>da</strong> moxucs uwvdidnen. moxucs moeCvena,<br />

TiTqos gazafxulis qarma Semoglija<br />

kari <strong>da</strong> surnelovani yvavilebi<br />

Semoafrqviao, magram mainc mwyralad<br />

Sehyureb<strong>da</strong> SviliSvilebs <strong>da</strong><br />

Zlivs imagreb<strong>da</strong> Tavs rom ar eyvira.<br />

ra iyo aq sayvirali. moxucs ar undo<strong>da</strong><br />

maTi xmis gagoneba, wiTeli loyebis<br />

<strong>da</strong>naxva. isini iyvnen am cxovrebis<br />

kokrebi, mere gaifurCqnebodnen <strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>Wknebodnen masaviT. bavSvebi erTmaneTs<br />

laparaks ar aclidnen. `babua,<br />

naxe, rogori zari vipoveT, Cven gvin<strong>da</strong><br />

rom Sen gaCuqoT, naxe, rogori xma<br />

aqvs!" - ambobs Tamuna <strong>da</strong> pawia zars<br />

cxvirwin uqanavebs moxucs.<br />

_ me ar mesmis zaris xma _ ambobs<br />

moxuci, Tavs Zlivs ikavebs, rom ar<br />

ayvirdes <strong>da</strong> bavSvebi rom ar gayaros,<br />

imaT ra <strong>da</strong>aSaves _ amSvideb<strong>da</strong> Tavs,<br />

imaTi ra bralia me Tu uJmuri amyva.<br />

_ babua, nuTu marTla ar gesmis<br />

zaris xma ekiTxeba axla gia. mere<br />

Tamunas zars stacebs <strong>da</strong> zed moxucis<br />

yurTan aqeT-iqiT aqanavebs, mere moxucis<br />

gawvdil xelze debs patara mwvaned<br />

CaJangebul zars <strong>da</strong> orTaveni isev<br />

ezoSi Carbian. moxucma <strong>da</strong>xe<strong>da</strong> xelis<br />

gulze <strong>da</strong>rCenil zars, Zlivs moiqcia<br />

TiTebSi, yurTan miitana <strong>da</strong> aqeT-iqiT<br />

gaaqana. raRac idumali CaewveTa<br />

gaqvavebul gulSi.<br />

moxucma gaiRima, pawia zaris xma<br />

raRac idumals <strong>da</strong> Seucnobels auwyeb<strong>da</strong>.<br />

es mkrTali xma TiTqos Soreul,<br />

odesRac arsebul cxovrebi<strong>da</strong>n moismo<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong> es ususuri Zlivs gasagoni<br />

xma saamurad Caesmo<strong>da</strong> <strong>da</strong> izi<strong>da</strong>v<strong>da</strong>,<br />

rogorc mTaSi gaRma ferdobi<strong>da</strong>n<br />

moRweuli salamuris xma, niavi rom<br />

moitans xolme <strong>da</strong> umalve gaaqrobs.<br />

moxuci wamodga, Caicva, xelpiri<br />

<strong>da</strong>ibana, Cai <strong>da</strong>lia, axla mas Tavis<br />

oTaxSi mieCqarebo<strong>da</strong>, undo<strong>da</strong> kvlav<br />

gaego pawia zaris xma. rbil savarZel-<br />

Si Caesvena, muWi gaSala, ori TiTiT<br />

pawia zari moixelTa.<br />

Sori<strong>da</strong>n, Zalian Sori<strong>da</strong>n ismo<strong>da</strong> es<br />

xma. TiTqos wamiT gacocxl<strong>da</strong> raRac<br />

nacnobi <strong>da</strong> axlobeli, saamurad rom<br />

uCqroleb<strong>da</strong> guls, ara, es ar iyo mxolod<br />

zaris xma, xma liTonisa, rkinis<br />

xma, Tun<strong>da</strong>c vercxlis wkriali, es pawia<br />

zari raRac saamurs, sanatrels <strong>da</strong><br />

idumal netarebas aRviZeb<strong>da</strong> moxucis<br />

gulSi. sai<strong>da</strong>n ismo<strong>da</strong> es mkrTali wkriali<br />

rogorc mtknari wylis mosarkuli<br />

ze<strong>da</strong>piri SeiZvreba kenWis CavardniT<br />

<strong>da</strong> rgolebad iSleba wyali, ise<br />

gaiSala moxucis gulSi CawveTebuli<br />

zars momwy<strong>da</strong>ri wveTi <strong>da</strong> mTeli misi<br />

arseba bednierebiT aavso. zari ki wkrialeb<strong>da</strong>.<br />

TiTqos uRrublo caSi Setyorcnes<br />

oqros eJvani <strong>da</strong> caSi xmianobs<br />

xalisiana<strong>da</strong>o. ki, ki, is aris. es misi<br />

xmaa. is ar moCan<strong>da</strong> naTliT STanTqmuli,<br />

misi mxolod xma ismis xolme. me<br />

mesmis misi wkriali, is axla caSi erT<br />

adgilas dgas, frTebis gamalebuli<br />

frTxialiT, TiTqos niskartiT mzis<br />

sxivebs gamobmuli, mzisken iltvis <strong>da</strong><br />

wkrialebs gesmis gesmis ra Zala aqvs,<br />

vis, vis pawia Cits sxivebSi ganbanili<br />

maradisobis wkriala zari cisa <strong>da</strong> miwis<br />

Sikriki, mzesa <strong>da</strong> laJvards SerTuli<br />

SefrfinviT rom Setrfialebs mzes<br />

<strong>da</strong> zariviT reks caSi. moxucs sxeuli<br />

saamurad uTrTo<strong>da</strong>, xelisgulze edo<br />

pawia jadosnuri zari _ erTaderTi<br />

mkurnali _ fiqrob<strong>da</strong> moxuci _ de<strong>da</strong>bunebaa!<br />

ai misi macne, patara wkriala<br />

Citi, man isev miitana yurTan zari,<br />

gaaqnia aqeT-iqiT <strong>da</strong> uecrad TiTqos<br />

qveynis Seqmnis pirvel dRes, aizidnen<br />

caSi maRali mTebi, mwvane ialaRebi.<br />

Tovliani mwvervalebi, dinjad<br />

gamocurdnen qula Rrublebi <strong>da</strong> imaT<br />

Camuqebulma Crdilma ga<strong>da</strong>ura<br />

mze<strong>da</strong>fenil saZovrebs, Caiqca, CaiRvara<br />

xevebSi, mere Sors micurav<strong>da</strong> <strong>da</strong><br />

erTvo<strong>da</strong> nislebs.<br />

TvalCauwvdenel ufskrulis Tavze<br />

iraos uvli<strong>da</strong> Zera. yvavebis laSqari<br />

mihyvebo<strong>da</strong> lega Rrublebs. bnel xev-<br />

Si uxmaurod miiklaknebo<strong>da</strong> mdinare<br />

<strong>da</strong> ise moCan<strong>da</strong> mTebs Soris rogorc<br />

lokokinas gavlebuli vercxlisferi<br />

zoli muqmwvane xavsian lodze. circlovana,<br />

velkeTili, yvavilebiT moCiTuli<br />

ferdobi. gulaRma egde <strong>da</strong> cas<br />

Sehyurebde. caSi boinobdnen arwivebi.<br />

nuTu ise un<strong>da</strong> movkvde am loginSi,<br />

rom ar Semomesmas arwivis kivili. moxuci<br />

Tvals arideb<strong>da</strong> WiqaSi Cayril<br />

proTezs, uazrod rom ikriWebo<strong>da</strong>,<br />

oynas, uamrav wamlebs, ara, ara, ara, ar<br />

min<strong>da</strong> aq movkvde. Cemi guli jer kidev<br />

scems magrad. jer kidev Semwevs Zala.<br />

moxuci xe<strong>da</strong>v<strong>da</strong> ca<strong>da</strong>zidul kldeebs.<br />

maradisobis macneni, pirquSni. moxucs<br />

moagon<strong>da</strong> juTeli xevsuris naambobi,<br />

Tu rogor SerCa kldeebs jixvze monadire.<br />

ij<strong>da</strong> kldeebSi gzamoWrili <strong>da</strong><br />

elo<strong>da</strong> sikvdils, nel-nela win moiwevdnen,<br />

uaxlovdebodnen svavebi, yvavyornebi<br />

<strong>da</strong>strialebdnen Tavs. svavebi<br />

kldis qimebze Camomsx<strong>da</strong>rni elodnen<br />

monadiris sikvdils, monadirec elo<strong>da</strong><br />

sikvdils, man ico<strong>da</strong> Tavisi bediswera,<br />

gar<strong>da</strong>uvali <strong>da</strong>sasruli. <strong>arc</strong> yviro<strong>da</strong>,<br />

<strong>arc</strong> Svelas iTxov<strong>da</strong>. ij<strong>da</strong> <strong>da</strong><br />

elo<strong>da</strong> sikvdils. mze amovi<strong>da</strong>. mzis sxivebi<br />

aTbobs RamenaTev monadires,<br />

sali kldeebi Tbeba, yinuli dneba <strong>da</strong><br />

usasrulo sivrceSi ismis mzis sagalobeli,<br />

sicocxlis sagalobeli. monadire<br />

gascqeris mzes wamoiWreba <strong>da</strong><br />

ufskrulSi eSveba.<br />

moxucma <strong>da</strong>inaxa, rogor aiSalnen<br />

svavebi, yvavyornebi CxaviliT CaeSvnen<br />

xevSi. ara, me ar min<strong>da</strong> aq sikvdili,<br />

guli mTisken miiwevs. iq, Tovlis nazvavSi<br />

mipovnian.<br />

nayaiCos ga<strong>da</strong>sasvlelze Cvenma<br />

TuSma gamyolma Tavis cxens nabadi<br />

waaxura, TviTonac waifara nabadi<br />

Tavze, Cven ki cxenis muclis qveS viyaviT<br />

SeyuJulebi.<br />

Savi, sawvimari Rrubeli Savi urCxuliviT<br />

moigragnebo<strong>da</strong>. uzarmazari,<br />

Savi Rrubeli wamogvadga Tavze. <strong>da</strong>bnel<strong>da</strong>.<br />

aRaraferi Can<strong>da</strong>. viSviSi Seqmnes,<br />

yvavebma ga<strong>da</strong>aSaves ca, ielva <strong>da</strong><br />

iWeqa. cxeni atok<strong>da</strong> adgilze. wamou-<br />

Sina koxi, setyvis kaklisodena m<strong>arc</strong>vlebi<br />

SxrialiT cvio<strong>da</strong> ci<strong>da</strong>n, aqeTiqiT<br />

xtodnen, ifantebodnen. mere Caiara<br />

Savma Rrubelma, miizlaznebo<strong>da</strong><br />

Savi urCxuliviT. axla mTebs ga<strong>da</strong>Rma<br />

elav<strong>da</strong> <strong>da</strong> ismo<strong>da</strong> yru gruxuni. ga<strong>da</strong>ikara.<br />

mzem gamoanaTa.<br />

moxucs Tvalwin <strong>da</strong>udga mzis Suqmimdgari<br />

<strong>da</strong>setyvili ferdi, aTasferi<br />

yvavili, Reroeb<strong>da</strong>msxvreuli,<br />

erTmaneTSi areuli, <strong>da</strong>CeCqvili eyara<br />

erTmaneTze, setyvis didroni TeTri<br />

m<strong>arc</strong>vlebi jer kidev gaumdnari mofrqveuliyo<br />

<strong>da</strong>lewil yvavilebze <strong>da</strong><br />

mze mimdgari ferdi, miagav<strong>da</strong> mZivebiT<br />

morTul xevsurul perangs. caze erTi<br />

Rrublis frTac ki ar moCan<strong>da</strong>, mze<br />

<strong>da</strong>brZanebuliyo brolis mwvervalze,<br />

dedofaliviT ZowiT mosili. veRarasodes<br />

veRar ixilav.<br />

rbil savarZelSi misvenebuli moxuci<br />

Wers ascqero<strong>da</strong> <strong>da</strong> Tvals miayoleb<strong>da</strong><br />

lega Rrublebs, mTaTa Txemebze<br />

rom miiCqarodnen, mere aiSalnen<br />

yvavebi, CxaviliT ga<strong>da</strong>ufrines mTas <strong>da</strong><br />

nislebSi Caikargnen.<br />

veRarasodes ixilav: verc nislebs,<br />

verc amwvanebul ialaRebs, bunebis<br />

diad dResaswaulebs, bunebis qorwilebs,<br />

mTi<strong>da</strong>n gadmokidul TeTr Can-<br />

Cqerebs <strong>da</strong> verasodes veRar moismen<br />

qarisgan motanil salamuris Soreul<br />

xmas.<br />

moxucma Tavisi Tavi <strong>da</strong>lan<strong>da</strong>,<br />

welszeviT SiSveli miadga kldes, Semouqnia<br />

weraqvi. varskvlavebiviT<br />

abrwyin<strong>da</strong> <strong>da</strong> gaifanta mTis brolis<br />

namsxvrevebi, Tu es Sxefebia aqafebul<br />

Cqeralis lodebze rom moTqrialeb<strong>da</strong>...<br />

is mTeli ZaliT garbo<strong>da</strong> mowyurebuli.<br />

TeTri Cqerali gadmoqux<strong>da</strong><br />

orad gapobil kldis naprali<strong>da</strong>n<br />

<strong>da</strong> igi ga<strong>da</strong>emxo aqafebul morevs <strong>da</strong><br />

xarbad svam<strong>da</strong> yinuliviT civ wyals.<br />

mere ij<strong>da</strong> <strong>da</strong> svel nawnavebs iwurav<strong>da</strong>,<br />

lamazi gogo ki iyo.<br />

axla moxuci velkeTilze moabijeb<strong>da</strong>,<br />

uxaro<strong>da</strong> Wabukuri Zala rom<br />

<strong>da</strong>brunebo<strong>da</strong>. mdinaris piras, aryis<br />

xis CrdilSi miwva. caSi arwivebi<br />

rialebdnen <strong>da</strong> rbil savarZelSi ga<strong>da</strong>wolils<br />

moxucs ruli ekidebo<strong>da</strong>. mu-<br />

WaSi magrad CaebRuja jadosnuri pawia<br />

zari. moxucs nel-nela <strong>da</strong>umZim<strong>da</strong><br />

quTuToebi <strong>da</strong> rbil savarZelSi tkbilad<br />

CaeZina.<br />

***<br />

moxucis qaliSvili qeTevani <strong>da</strong><br />

misi meuRle batoni <strong>da</strong>viTi, <strong>da</strong>mna-<br />

SaveebiviT isxdnen <strong>da</strong> mdumared Sescqerodnen<br />

erTmaneTs. bavSvebic gasusuliliyvnen.<br />

karis zarma <strong>da</strong>iJRriala, isev mezoblebi!<br />

dili<strong>da</strong>n ar wydebo<strong>da</strong> zaris xma.<br />

mezoblebi Semodiodnen frTxilad,<br />

Cumad, fexakrefiT, usityvod kocnidnen<br />

qeTevans. qalbatoni qeTevani pawia<br />

cxvirsaxociT imSraleb<strong>da</strong> cremlebs.<br />

qeTevans maTi dumili, skamebze<br />

uZravad jdoma usiamovno grZnobas<br />

10 - 23 dekemberi 2010<br />

gvri<strong>da</strong>, SiSi Seipyrob<strong>da</strong> xolme, mwuxareba<br />

euflebo<strong>da</strong>. roca mezoblebi<br />

gaikrifebodnen, qeTevani SvebiT amoisunTqav<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong> martod <strong>da</strong>rCenili<br />

gauTavebl<strong>da</strong> qviTineb<strong>da</strong>.<br />

_ nu geSinia! _ awynareb<strong>da</strong> meuRle,<br />

SenTvis ar SeiZleba aRelveba, Torem<br />

wneva agiwevs xom ici.<br />

_ RmerTo es ra <strong>da</strong>gvemarTa! qeTevanma<br />

vardisferi abebi ga<strong>da</strong>ylapa, wamodga<br />

<strong>da</strong> wmin<strong>da</strong> sanTeli <strong>da</strong>unTo<br />

RvTismSobels, es xati mamamisis naCuqari<br />

iyo. Taflis sanTeli saamur surnels<br />

afrqvev<strong>da</strong>, patara mooqvrili<br />

xati gabrwyinebuliyo.<br />

_ Seatyobine naTesavebs<br />

_ ki, suyvelas, Sensasac <strong>da</strong> Cemsas.<br />

sofelSic <strong>da</strong>vreke, Sewuxdnen Zalian.<br />

kedlis saaTma aTjer Camoreka,<br />

bavSvebi zeze wamoiWren.<br />

_ ra iyo, ra ambavia, ra mox<strong>da</strong>, ras<br />

wamoxtiT<br />

mwyralad ikiTxa mamam.<br />

_ mamiko _ orivem erTdroulad<br />

SesZaxes mamas, Sen xom <strong>da</strong>gvpirdi, xom<br />

gaxsovs mamiko, neba mogveci televizori<br />

CavrToT, hari poters uCveneben.<br />

_ de<strong>da</strong>! Senc uTxari ra mamas, gemu<strong>da</strong>rebiT.<br />

qalbatonma kvlav <strong>da</strong>anTo<br />

sanTlebi RvTismSoblis xatis winaSe<br />

<strong>da</strong> aqviTinebulma, Camwy<strong>da</strong>ri xmiT SeekiTxa<br />

bavSvebs: `ra TqvenTvis babua<br />

arafers niSnavs!~ qalbatonma qeTevanma<br />

muxli moiyara RvTismSoblis xatis<br />

winaSe <strong>da</strong> pirjvari isaxa.<br />

_ wadiT! _ Tqva mamam, mxolod<br />

Tqveneburad ar aaRrialoT, cota xmas<br />

<strong>da</strong>uwieT, gaxsovdeT, rom marto Tqven<br />

ar cxovrobT am saxlSi. bavSvebi gavardnen<br />

did oTaxSi <strong>da</strong> cota xnis mere binas<br />

moedo musikis xma. bavSvebi tanis<br />

rxeviT ahyvnen maTTvis nacnob ritmebs.<br />

uecrad musika Sewy<strong>da</strong> <strong>da</strong> wamiT<br />

Camovardnil siCumeSi gaisma bavSvebis<br />

xmamaRali Jivil-xivili: `de<strong>da</strong>,<br />

modi Cqara, modi mama, mama modi, Cveni<br />

babua icinis~.<br />

colqmari did oTaxSi Secviv<strong>da</strong>.<br />

telekrani<strong>da</strong>n babua imzirebo<strong>da</strong>, ver<br />

gaigebdiT tiro<strong>da</strong> Tu icino<strong>da</strong>, <strong>da</strong>bneuli<br />

aceceb<strong>da</strong> Tvalebs, gaunZrevlad<br />

idga, TmaaCeCili, mxrebaweuli,<br />

viwro mxrebze rugzaki eki<strong>da</strong>, Can-<br />

Ti<strong>da</strong>n Tavi amoeyo Jangian weraqvs _<br />

diqtoris xma ki xmamaRla ganagrZob<strong>da</strong>:<br />

es moxuci moiyvanes mcxeTis<br />

policiis ganyofilebi<strong>da</strong>n, moxucs<br />

araviTari sabuTi ar aRmoaCn<strong>da</strong>, saxlis<br />

misamarTi ki ar axsovs, Tu vinmes<br />

gecnobaT moxuci, gTxovT, moakiTxoT<br />

an SegvatyobinoT misi misamarTi <strong>da</strong><br />

Cven <strong>da</strong>vabrunebT mas saxlSi, Cveni<br />

telefonis nomeria... diqtori <strong>da</strong>dum<strong>da</strong>,<br />

wamiT <strong>da</strong>bnel<strong>da</strong> <strong>da</strong> umalve ganaT<strong>da</strong><br />

ekrani. gaisma musikis xma <strong>da</strong> bavSvebi<br />

sixaruliT Seegebnen hari poteris<br />

gamoCenas.


10 - 23 dekemberi 2010<br />

mwerali<br />

zurab leJava:<br />

literaturuli gazeTi<br />

interviu 13<br />

<strong>`di<strong>da</strong>d</strong> <strong>arc</strong> <strong>`CayvinTvas~</strong> <strong>ganvicdi</strong> <strong>da</strong> <strong>arc</strong> `amotivtivebas~<br />

cota xnis winaT mweral zurab leJavas saqarTveloSi TiTqmis aravin icnob<strong>da</strong>. TiTze CamosaTvleli iyo misi<br />

Semoqmedebis mkiTxvelic, ara<strong>da</strong>, aT weliwadze metia ibeWdeba, ufro didi xani – wers, Tumca vidre ramdenime<br />

gavlenianma literatorma ar <strong>da</strong>iZaxa, _ ariqa, TviTnabadi talanti gvyavs cxvirwin <strong>da</strong> ver vamCnevTo, manamde yuri<br />

aravin Seibertya. mere ki, icocxle _ <strong>da</strong>fasebac movi<strong>da</strong>, sqeltaniani krebulic <strong>da</strong> literaturuli premiac.<br />

oriode Tvis winaT `galas~ gamarjvebuli gax<strong>da</strong>. `bavSvis nakbeni karaliokze oqtombris TveSi~ wlis saukeTeso<br />

wignad aRiares. es misi moTxrobebis pirveli sruli krebulia, romelSic mwerlis yvela mniSvnelovani teqsti<br />

Sevi<strong>da</strong>: `iyideT Cveni sulebi,~ `macivari seqsisa wil,~ `didi WuWua <strong>da</strong> patara WuWua,~ `milioni bedniereba,~ `mstovari<br />

<strong>da</strong> mzveravi~ <strong>da</strong> bevri sxva. am ucnauri ambebis avtoris Sesaxeb mkiTxvels albaT bevri ram ainteresebs, miT ufro,<br />

rom presasTan urTierTobisgan wlebis ganmavlobaSi Tavs ikaveb<strong>da</strong>. rogor movi<strong>da</strong> literaturaSi, sad poulobs<br />

siuJetebs Tavisi moTxrobebisTvis, rogor muSaobs nawarmoebze _ am <strong>da</strong> sxva kiTxvebze pasuxebs Tavad zurab<br />

leJavasgan miiRebT.<br />

_ wera jer kidev skolis asakSi<br />

<strong>da</strong>viwye. pirveli moTxroba maswavlebelze<br />

<strong>da</strong>vwere. me-5-6 klasSi<br />

viqnebodi, rodesac maTematikis pe<strong>da</strong>gogze<br />

gabrazebulma moTxroba<br />

gavaSanSale. am qalbatonma sruliad<br />

samarTlianad <strong>da</strong>msaja, magram im<br />

asakSi es cota rTuli gasaanalizebeli<br />

iyo, amitom misi guli ariTmetikuli<br />

formulebis nakrebad warmovadgine.<br />

ra Tqma un<strong>da</strong>, mTavar<br />

gmirs nawarmoebi ar waukiTxavs, me ki<br />

amis Semdegac vagrZelebdi weras.<br />

sxvaTa Soris, es Canaweri ar Semomr-<br />

Ca, Torem siamovnebiT gamovaqveynebdi<br />

Tav<strong>da</strong>pirveli saxiT. amas gar<strong>da</strong>,<br />

iyo <strong>da</strong>uwereli moTxrobebi, erTgvari<br />

anekdotebi – vigonebdi ambebs<br />

Cems klaselebze, vuyvebodi <strong>da</strong> vacinebdi.<br />

pirveli seriozuli naweri Jurnal<br />

`nobaTSi~ gavagzavne. iqnebo<strong>da</strong><br />

1996-97 wlebi. ori moTxroba gamoaqveynes.<br />

Semdeg vibeWdebodi `literaturul<br />

saqarTveloSi,~ `arilsa~<br />

<strong>da</strong> `qomagSi~. erTxelac `arilis~<br />

saiubileo saRamoze CemTan batoni<br />

givi alxaziSvili movi<strong>da</strong> <strong>da</strong> krebulis<br />

gamocema SemomTavaza. rasakvirvelia,<br />

<strong>da</strong>vTanxmdi. sul male qveynierebas<br />

Cemi pirveli wigni _ `arseba,<br />

romelic Sen giyvars~ moevlina.<br />

mere iyo gamomcemloba `sani,~<br />

romelmac ori patara wigni <strong>da</strong>mibe-<br />

W<strong>da</strong> _ `milioni bedniereba~ <strong>da</strong> `iyideT<br />

Cveni sulebi;~ 2005-Si `aretem~<br />

gamosca `mstovari <strong>da</strong> mzveravi~, Sar-<br />

San ki `bakur sulakauris gamomcemlobam~<br />

_ `bavSvis nakbeni karaliokze<br />

oqtombris TveSi.~ sul male<br />

gamova kidev erTi krebuli _ `uxur<strong>da</strong>vebeli<br />

moneta~, romelSic axali<br />

moTxrobebi Seva. mxolod ramdenime<br />

maTgani <strong>da</strong>ibeW<strong>da</strong> periodul presa-<br />

Si. amasac `bakur sulakauris gamomcemloba~<br />

gamoscems.<br />

_ rogorc Cans, am gamomcemlobasTan<br />

TanamSromloba kargad <strong>da</strong>scadeT.<br />

swored masTan gamocemulma<br />

wignma mogitanaT `gala.~<br />

_ sxvaTa Soris, bakuri Tavad<br />

movi<strong>da</strong> CemTan <strong>da</strong> wignis gamocema SemomTavaza.<br />

manamde pira<strong>da</strong>d ar vicnobdi,<br />

vicodi, rom Cems nawerebs<br />

kiTxulob<strong>da</strong> <strong>da</strong> moswon<strong>da</strong>. wignSi axali<br />

moTxrobebic Sevi<strong>da</strong> <strong>da</strong> manamde<br />

gamoqveynebulic, aseve erTi mcire<br />

zomis romani. krebuls `bavSvis nakbeni<br />

karaliokze oqtombris TveSi~<br />

<strong>da</strong>varqvi.<br />

_ mainc<strong>da</strong>mainc am moTxrobis<br />

saTauri ratom uwodeT<br />

_ Zalian momwons es saTauri,<br />

Tanac miviCnie, rom sxva teqstebis<br />

gamaerTianebla<strong>da</strong>c gamodgebo<strong>da</strong>.<br />

`bakur sulakauris gamomcemlobis~<br />

wyalobiT Cemi erT-erTi moTxroba<br />

_ `macivari seqsisa wil~ ilinoisis<br />

literaturis institutis gamomcemlobaSi<br />

moxv<strong>da</strong>, ufro zustad ki<br />

`saukeTeso evropuli moTxrobebis<br />

krebulSi,~ romelic ianvarSi gamova.<br />

_ amerikelebma rogor Seityves<br />

Tqvens Sesaxeb<br />

_ ramdenime wlis winaT es teqsti<br />

`15 saukeTeso qarTul moTxroba~-Si<br />

Sevi<strong>da</strong>, romelsac yovelwliurad<br />

gamoscems `bakur sulakauris<br />

gamomcemloba.~ swored aq waikiTxa<br />

ingliselma mTargmnelma, Targmna<br />

<strong>da</strong> zemoxsenebul gamomcemlobas miawo<strong>da</strong>,<br />

maT ki zemoxsenebul krebul-<br />

Si Seitanes. sxvaTa Soris, ilinoisis<br />

universitetSi Tanamedrove qarTuli<br />

mwerlobiTac <strong>da</strong>interesdnen <strong>da</strong><br />

uaxloes momavalSi Cveni kulturis<br />

saministrosTan erTad qarTveli avtorebis<br />

(prozaikosebis) anTologiis<br />

gamocemas apireben. es faqti kidev<br />

erTxel a<strong>da</strong>sturebs, rom mwerlisTvis<br />

mxolod nawarmoebis Seqmna sakmarisi<br />

ar aris. gamomcemelTan urTierTobac<br />

saWiroa. am SemTxvevaSi es `bakur sulakauris<br />

gamomcemloba~ aRmoCn<strong>da</strong>,<br />

romelTanac, mgoni, warmatebiT vTanamSromlob.<br />

_ Tqvens moTxrobebs gamorCeulad<br />

originaluri siuJetebi aqvs.<br />

sai<strong>da</strong>n mogaqvT es ambebi<br />

_ nawili cxovrebi<strong>da</strong>naa aRebuli,<br />

nawili _ sxvaTa gamocdilebi<strong>da</strong>n, nawilic<br />

_ Cemi fantaziis nayofia. viyeneb<br />

xolme realur personaJebsac, magram<br />

es yvelaferi imdenad ganzogadebulia,<br />

mavanma am personaJSi sakuTari Tavi<br />

romc icnos, ar ewyineba.<br />

_ sul mgonia, rom moTxroba<br />

`mstovari <strong>da</strong> mzveravi~ mama basilis<br />

mrevlzea <strong>da</strong>werili.<br />

_ rasakvirvelia. sxvaTa Soris, am<br />

moTxrobis erT-erTi mTavari gmiri,<br />

olimpiozi axal wignSic figurirebs.<br />

aris kidev erTi personaJi, varSak karapetovi,<br />

romelic aseve ga<strong>da</strong>myavs sxva<br />

moTxrobaSi.<br />

_ anu, Tqveni personaJebi<br />

moTxrobis <strong>da</strong>srulebasTan erTad<br />

arsebobas ar wyveten<br />

_ ra Tqma un<strong>da</strong>, ara. iseve, rogorc<br />

balzakTan an folknerTan, Cemi gmirebic<br />

mogzauroben erTi moTxrobi<strong>da</strong>n<br />

meoreSi, oRond, Tu saWiroeba moiTxovs.<br />

_ <strong>da</strong> viTardebian<br />

_ ar vici, SeiZleba degradireben<br />

kidec. erTi<strong>da</strong>igive personaJi SeiZleba<br />

Sinaarsobrivad gansxvavebul ramdenime<br />

moTxrobaSi gamoviyeno.<br />

_ miuxe<strong>da</strong>vad imisa, rom <strong>arc</strong>Tu<br />

cota xania werT <strong>da</strong> ramdenime wignis<br />

avtoric xarT, aRiareba mogvianebiT<br />

movi<strong>da</strong>. ufro zustad ki, bolo erTi<br />

wlis ganmavlobaSi. Tqveni gamarjveba<br />

`galaze~ bevri mwerlisTvisac<br />

moulodneloba iyo, rom araferi vTqvaT<br />

mkiTxvelze, gamomdinare iqe<strong>da</strong>n,<br />

rom Tqvens Sesaxeb <strong>arc</strong>ki gaugiaT. ras<br />

mivaweroT es<br />

_ es, albaT, ramdenime garemoebis<br />

bralia, yvelaferTan erTad, Cemic,<br />

radgan aqamde ratomRac Tavs varidebdi<br />

sajaro urTierTobebs, sakuTari<br />

Tavis warmoCenas <strong>da</strong> vcdilobdi mkiTxvelTan<br />

kontaqti mxolod nawarmoebebiT<br />

mqono<strong>da</strong>. garkveul etapze mivxvdi,<br />

rom ga<strong>da</strong>metebuli Caketiloba poziorobaSi<br />

ga<strong>da</strong>dis <strong>da</strong> gamaRizianebelia.<br />

Tumca es erTaderTi mizezi ar iyo.<br />

ubralod, yvelafers aqvs Tavisi dro.<br />

dro, romelic sakuTar pirobebs<br />

gvTavazobs. am etapze, SeiZleba iTqvas,<br />

cotaTi `amovtivtivdi,~ mere SeiZleba<br />

isev `CavyvinTo~.<br />

_ ramdenad sasiamovno aRmoCn<strong>da</strong><br />

`amotivtiveba~ <br />

_ Cemnairi a<strong>da</strong>miani di<strong>da</strong>d <strong>arc</strong><br />

<strong>`CayvinTvas~</strong> ganicdis <strong>da</strong> <strong>arc</strong> `amotivtivebas.~<br />

anu, me var iseTi, rogoric<br />

var <strong>da</strong> yvelaferi <strong>da</strong>narCeni gangebis<br />

nebaa.<br />

_ Tu gyavT gansazRvruli Tqveni<br />

mkiTxveli, Tqveni auditoria,<br />

visTvisac werT<br />

_ rac Seexeba mkiTxvels <strong>da</strong> saer-<br />

Tod, Semfasebels, erT magaliTs mogiyvanT.<br />

ar vici, iciT Tu ara, rom weris<br />

gar<strong>da</strong> vxatav <strong>da</strong> qan<strong>da</strong>kebebsac vakeTeb.<br />

xSirad vTli xolme xis patara figurebs.<br />

zogi maTgani namdvili xelovnebis<br />

nimuSia, zogi, ubralod, xelosnis<br />

namuSevari. maTi garCeva, erTi<br />

SexedviT, rTulia, Tumca kargi Semfasebeli<br />

Rirebuls maSinve gamoarCevs.<br />

sxvaTa Soris, aucilebeli ar aris, ase-<br />

Ti a<strong>da</strong>miani mainc<strong>da</strong>mainc xelovnebaTmcodne<br />

iyos, zogjer araprofesionals<br />

ufro maxvili Tvali aqvs. asea mwerlobaSic,<br />

im gansxvavebiT, rom saqme<br />

aq ufro rTula<strong>da</strong>a: Tu qan<strong>da</strong>kebis tiraJireba<br />

SeiZleba, mwerlobaSi<br />

analogiurad ver moiqcevi. erTsa<strong>da</strong>imaves<br />

ver atrialeb, radgan mkiTxveli<br />

maSinve migixvdeba eSmakobas <strong>da</strong><br />

wigns gverdze ga<strong>da</strong>debs. rac Seexeba<br />

imas, visTvis vwer, min<strong>da</strong> giTxraT, rom<br />

me ar vwer amaTuim kategoriis mkiTxvelisTvis.<br />

zogs moswons Cemi nawerebi,<br />

zogs _ ara <strong>da</strong> es sulac ar aris<br />

sawyeni. TiToeul a<strong>da</strong>mians avtorTa<br />

sakuTari `wre~ hyavs, romelic misTvis<br />

misaRebi <strong>da</strong> axlobelia. ase rom, me vwer<br />

<strong>da</strong> Tu vinmes ar moswons _ nu moewoneba,<br />

misi nebaa.<br />

_ Tqvens Sesaxeb amboben, rom<br />

gaqvT Zalze mdi<strong>da</strong>ri fantazia,<br />

eqspresiuli Txrobis manera, magram<br />

ver flobT qarTuls, cudi qarTuliT<br />

werT.<br />

_ es sruli absurdia <strong>da</strong> agixsniT<br />

ratomac. maT, visac msgavsi pretenzia<br />

aqvs Cems nawerebTan <strong>da</strong>kavSirebiT,<br />

vTavazob, aiRon nebismieri teqsti, wina<strong>da</strong>deba<br />

<strong>da</strong> Tu <strong>da</strong>mimtkiceben, rom<br />

gaumarTavi qarTuliT vwer, madlobas<br />

movaxseneb samarTliani SeniSvnisTvis.<br />

aseTi mosazreba pira<strong>da</strong>d<br />

CemTvisac uTqvamT, magram ver <strong>da</strong>usabuTebiaT.<br />

erTi SemTxveva min<strong>da</strong> gavixseno:<br />

ramdenime mwerali vsaubrobdiT. erTerTi<br />

Cemi bavSvobis megobari iyo, cnobili<br />

avtori. swored man `<strong>da</strong>ma<strong>da</strong>naSaula~<br />

qarTulis ucodinrobaSi, rac<br />

ruseTSi xangrZlivad cxovrebiT axsna,<br />

_ Sens nawerSi rusuli wina<strong>da</strong>debis<br />

gavlena igrZnobao. me vupasuxe, rom<br />

gavlena SeiZleba iyos, radgan qarTuli,<br />

iseve, rogorc nebismieri cocxali<br />

ena, viTardeba. ena, romelic sxva<br />

enebis gavlenas ar ganicdis, mkv<strong>da</strong>ria.<br />

dRevandeli qarTuli srulebiT ar<br />

hgavs iliasa <strong>da</strong> akakis epoqis enas, iliasa<br />

<strong>da</strong> akakisdroindeli metyveleba<br />

ki _ rusTavelisas. bunebrivia, momavlis<br />

mwerlebis ena kidev ufro gansxvavebuli<br />

iqneba <strong>da</strong> es sruliad normaluri<br />

movlenaa. rac Seexeba rusulis<br />

gavlenas, ar uarvyof <strong>da</strong> moxarulic<br />

var, Tu es asea, radgan rusuli<br />

Zalze mdi<strong>da</strong>ri <strong>da</strong> SoltiviT moqnili<br />

enaa, iseve, rogorc qarTuli <strong>da</strong> Tu<br />

kargs gadmoviRebT sxva enebi<strong>da</strong>n, ama-<br />

Si cudi araferia. isev Cemi megobris<br />

Temas <strong>da</strong>vubrundebi. SevTavaze, gadmogveRo<br />

Cemi romelime naweri <strong>da</strong> eqsperimentis<br />

saxiT gagverCia. Tamamad<br />

<strong>da</strong>misaxela ramdenime abzaci erTerTi<br />

moTxrobi<strong>da</strong>n. karga xans vikamaTeT.<br />

is Tavisas amtkiceb<strong>da</strong>, me – Cemsas.<br />

bolos <strong>da</strong>meTanxma, rom marTali<br />

viyavi. aseTi midgoma gamarTlebulad<br />

ar mimaCnia, radgan yvela avtors Sei-<br />

Zleba wauyeno pretenzia, iseve,<br />

rogorc Tavis droze Cvens klasikosebs<br />

a<strong>da</strong>naSaulebdnen enis <strong>da</strong>maxinjebaSi,<br />

magram esec Cveulebrivi ambavia.<br />

ver vityvi, rom Zalian mawuxebs msgavsi<br />

<strong>da</strong>mokidebuleba Cemi teqstebisadmi.<br />

faqtia, jerjerobiT amaSi veravin<br />

<strong>da</strong>marwmuna.<br />

_ slengTan <strong>da</strong>kavSirebiT ras<br />

ityviT Tqvens nawerebSi didi doziT<br />

gvxvdeba quCuri metyveleba, gansakuTrebiT<br />

TvalSisacemia e.w. rusuli<br />

Jargoni. bevrisTvis es sruliad<br />

miuRebelia <strong>da</strong> enis <strong>da</strong>binZurebad miiCnevs.<br />

_ geTanxmebiT, slengi bevria, magram<br />

rac aris _ saWiroa. arian avtorebi,<br />

romlebic aseTi gamoTqmebiT<br />

Segnebulad amZafreben nawarmoebs <strong>da</strong><br />

ufro pikanturs xdian, me ki _ piriqiT,<br />

yvelanairad vcdilob Sevarbilo<br />

uxeSi formiT naTqvami, magram amis<br />

miuxe<strong>da</strong>vad, zogjer slengi aucilebelia,<br />

radgan sxvanairad personaJis<br />

xasiaTi ar ewyoba. aseT dros gmiris<br />

sasargeblod vmoqmedeb <strong>da</strong> Jargons ar<br />

veridebi.<br />

_ mwerlebi yovelTvis sxva<strong>da</strong>sxvanairad<br />

aRiqvamen xolme literaturis<br />

kritikosTa Sefasebebs. zogierTi<br />

kritikas Zalze mtkivneulad<br />

iRebs, zogi ki saerTod ar reagirebs.<br />

mavanisTvis <strong>arc</strong> qebas aqvs gansakuTrebuli<br />

mniSvneloba. Tqvens Sem-<br />

TxvevaSi ra xdeba, Tu interesdebiT,<br />

ras wers an ras wer<strong>da</strong> literaturuli<br />

kritika Tqvens moTxrobebze<br />

_ kritika ZiriTa<strong>da</strong>d dum<strong>da</strong>.<br />

erTxel <strong>da</strong>iwera kritikuli werili.<br />

avtori mandilosani gaxl<strong>da</strong>T, romelic<br />

Cems Semoqmedebaze ironiulad<br />

saubrob<strong>da</strong>, magram Cemi azriT, es usafuZvlo<br />

ironia iyo. rasakvirvelia,<br />

aseTi <strong>da</strong>mokidebuleba kmayofils<br />

aravis tovebs, magram Tu kritika<br />

safuZvliania, ar un<strong>da</strong> gewyinos.<br />

_ amas winaT zaza burWulaZem<br />

gamoaqveyna recenzia Tqvens bolo<br />

krebulze, sa<strong>da</strong>c `qarTuli prozis<br />

firosmani~ giwo<strong>da</strong>T. gagixar<strong>da</strong>T<br />

_ winaaRmdegi ar viqnebi, Tu vinme<br />

ase Semafasebs. Zalian gamixardeba, Tu<br />

Sema<strong>da</strong>reben vaJas, ilias, konstantine<br />

gamsaxurdias <strong>da</strong> bevr Cems sayvarel<br />

mwerals. es, ra Tqma un<strong>da</strong>, xumrobiT.<br />

_ rogor muSaobT nawarmoebze<br />

_ konkretuli recepti ar maqvs.<br />

SeiZleba uceb, erTi amosunTqviT<br />

<strong>da</strong>vwero moTxroba, magram isec xdeba,<br />

rom vwer, vwer <strong>da</strong> araferi gamodis.<br />

vjaxirob, erTi sityviT. aseT<br />

dros weras Tavs vanebeb <strong>da</strong> sxva saqmeze<br />

ga<strong>da</strong>vdivar. ZiriTa<strong>da</strong>d ki Cemi nawerebi<br />

swrafad iqmneba, xan<strong>da</strong>xan azri ise<br />

garbis, kalami Zlivs eweva, Tumca ukve<br />

<strong>da</strong>weril siuJets aTasnairad vaSalaSineb.<br />

TiTo moTxrobas Svidi, rva,<br />

xan<strong>da</strong>xan aTi variantic aqvs, magram es<br />

yvelaferi wyaliviT un<strong>da</strong> midiodes.<br />

teqsti xelovnurad gawelili, TiTi<strong>da</strong>n<br />

gamowovili <strong>da</strong> nawvalebi ar un<strong>da</strong><br />

iyos, radgan es nawarmoebs maSinve etyoba<br />

<strong>da</strong> arabunebrivia. Cems moTxrobebs<br />

wvalebis kvali ar emCneva, magram is<br />

ki igrZnoba, rom Sromaa Cadebuli. es<br />

ori sityva arsebiTad gansxvavdeba<br />

erTmaneTisgan: `Sroma~ _ normaluria<br />

<strong>da</strong> misaRebi a<strong>da</strong>mianisTvis,<br />

`wvaleba~ ki Wapanwyvetasa <strong>da</strong> simZimes<br />

ukavSirdeba, rac naklebad sasiamovnoa.<br />

_ wlevandeli weli gansakuTrebiT<br />

mniSvnelovani aRmoCn<strong>da</strong> Tqvens<br />

biografiaSi: jer `sabas~ nominanti<br />

iyaviT, mere `galaze~ `wlis wignis~<br />

titulis mflobeli gaxdiT. elodiT<br />

gamarjvebas<br />

_ velodi, ratomac ara. finalisti<br />

rom Seviqeni, esec xom warmatebaa.<br />

min<strong>da</strong> mivuloco `sabaze~ gamarjvebul<br />

kote jandiers, romlis Semoqmedebasac<br />

Zalian vafaseb. radgan<br />

konkursebze Camovar<strong>da</strong> laparaki,<br />

erTi idea min<strong>da</strong> mivawodo organizatorebs:<br />

ar mimaCnia sworad, rodesac<br />

priziT gaTvaliswinebul mTel Tanxas<br />

erT a<strong>da</strong>mians aZleven, <strong>da</strong>narCenebi<br />

ki ise rCebian. Cemi azriT, TiToeul<br />

nominaciaSi sami saprizo adgili un<strong>da</strong><br />

iyos gansazRvruli <strong>da</strong> fuladi jildoc<br />

Sesabamisad ganawildes. kargi<br />

iqneba, Tu konkursebis organizatorebi<br />

am mosazrebas gaiTvaliswineben.<br />

esaubra nana kobaiZe


14 Targmani<br />

literaturuli gazeTi<br />

aziz nesini<br />

10 - 23 dekemberi 2010<br />

fxana qecma iciso, SemogvZaxebs me-19 saukuni<strong>da</strong>n didi ilia <strong>da</strong> samoqmedo programasac SemogvTavazebs. sazogado<br />

Wiri rom martooden gulis fxaniT ar ikurneba, es progresulma Turqma mwerlebmac mSvenivrad icodnen.<br />

TavianTi gegmebic hqon<strong>da</strong>T <strong>da</strong> cxovrebis saukeTeso wlebsac xSirad cixeebSi atarebdnen.<br />

ase ganvlo me-20 saukunem. werdnen <strong>da</strong> aqveynebdnen, guls <strong>da</strong>osebamde ifxandnen <strong>da</strong> Siga<strong>da</strong>Sig Turqul sapyrobileebSic<br />

”isvenebdnen”. <strong>arc</strong> sicive aSineb<strong>da</strong>T, <strong>arc</strong> SimSili <strong>da</strong> sneuleba. sazogado saqmisTvis iRwvodnen <strong>da</strong> a<strong>da</strong>mianis<br />

zneobriv gankurnebas eswrafodnen.<br />

aziz nesini (1915-1995) am mweralTa grZeli siis saTaveSi, rogorc socialur-politikuri satiris ostati,<br />

moRvaweobis pirvelsave wlebSi aRmoCn<strong>da</strong>. SemTxveviT rodi airCia araerTi novelisa Tu Canaxatis avtorma literaturul<br />

fsevdonimad ”nesini”, romlis zusti Targmania: - ”ra xar”<br />

”vimedovneb, yovelTvis, roca xalxi am gvariT mommarTavs, <strong>da</strong>vfiqrdebi, ra var <strong>da</strong> vin var”, _ SeniSnav<strong>da</strong> mwerali<br />

erT-erT publikaciaSi.<br />

Turq mweralTa Zalisxmevas uqmad ar Cauvlia. swored mwerlobas miuZRvis lomis wili qveynis urTulesi<br />

krizisi<strong>da</strong>n gamoyvanaSi, ekonomikuri siduxWiri<strong>da</strong>n Tavis <strong>da</strong>RwevaSi, politikuri <strong>da</strong> socialuri orientirebis<br />

gansazRvraSi. jer kidev me-20 saukunis <strong>da</strong>sawyisi<strong>da</strong>n maT mier moniSnulma veqtorebma TurqeTi progresis gzaze<br />

gaiyvana, msoflio TanamegobrobaSi erT-erTi mowinave saxelmwifos imiji <strong>da</strong>umkvidra, qveynisa, romelic Tamamad<br />

<strong>da</strong> bejiTad iRwvis evrostruqturebSi integrirebis <strong>da</strong>saCqareblad.<br />

mTargmnelisgan<br />

hasan babas Sadrevani<br />

magi<strong>da</strong>ze mosawvevs rogorc ki<br />

Tvali vkide:- ”isev qorwilSi, xelismoweraze<br />

Tu mepatiJebian, fuli meqneba<br />

<strong>da</strong>sadebi,” - gavifiqre <strong>da</strong> xasiaTi wamix<strong>da</strong>.<br />

mosawvevi gavSale <strong>da</strong> teqsti ga<strong>da</strong>vikiTxe:<br />

”Zvirfaso batono...,<br />

gTxovT, pativi <strong>da</strong>gvdoT <strong>da</strong> gvewvioT<br />

horbordSi, selime xaTunis CixSi,<br />

istorikos hasan babas Sadrevnis xalxis<br />

samsaxurSi Cadgomis ceremonialze.<br />

TariRi...”<br />

cxovrebaSi ar <strong>da</strong>vswrebivar msgavs<br />

RonisZiebas <strong>da</strong> <strong>da</strong>niSnul dRes, aRniSnul<br />

misamarTze gavwie. quCa ankara<strong>da</strong>n<br />

Camosuli cnobili a<strong>da</strong>mianebiTa <strong>da</strong><br />

maT sanaxavad Tavmoyrili wvrilfexobiT<br />

gavsebuliyo.<br />

yvelani aq iyvnen: saxelovani<br />

pirovnebebi, saxelovan a<strong>da</strong>mianTa manqanebi,<br />

nakleb Cinebulni, aseve, gacilebiT<br />

naklebad cnobadi saxeebi, mwerlebi,<br />

Jurnalistebi. yvelaze bolos<br />

ki ucnobi, magram cnobadobisTvis<br />

moCaliCe viRac tipebi.<br />

xalxmravlobaSi Sadrevnamde<br />

Zlivs mivaRwie. oTxkuTxa qva... zemo<strong>da</strong>n<br />

TuTiiT mopirkeTebuli. uzarmazari<br />

lodisagan gamoCorknili wylis<br />

avzi <strong>da</strong> spiraliviT <strong>da</strong>grexili onkani...<br />

Sadrevanze mimagrebul marmarilos<br />

<strong>da</strong>faze amokawruli osmaluri<br />

warwera gvamcnob<strong>da</strong>:<br />

`Tqvens winaSea aRmdgari ferfliT,<br />

Sadrevani RvinosaviT ganmwmendi<br />

siTxiT...<br />

ga<strong>da</strong>woniso, naTqvamia, orjer purs<br />

wyali.<br />

baba hasanma SeukveTa es Sadrevani,<br />

meistories xotbas asxams poeti,<br />

sikvdilamde gemaxsovreba wyali<br />

RvTiuri!~<br />

cota qvemoT ki mooqrovili laTinuri<br />

<strong>da</strong>mwerloba gvauwyeb<strong>da</strong>:<br />

`aw gansvenebul hasan babas Sadrevani,<br />

...... is, ...... mier ...... epoqaSi <strong>da</strong><br />

pativcemul ........ valis dros xalxisTvis<br />

gaixsna.<br />

TariRi ....~<br />

cementiT Selesil auzTan mdgomma<br />

saxelovanma mecnierma, saaTi <strong>da</strong> TxuTmeti<br />

wuTi Sadrevnis <strong>da</strong>arsebis istoria<br />

mokled mimoixila. pirveli<br />

Sadrevnis moZiebis, anu aRmoCenis<br />

Taobaze sakmaod bundovnad ilaparaka.<br />

Sadrevnis <strong>da</strong>maarseblis, hasan babas<br />

biografia gagvacno <strong>da</strong> sityva<br />

cnobil mwerals ga<strong>da</strong>sca. manac, mTeli<br />

ori saaTi, Sadrevanze mimagrebuli<br />

marmarilos <strong>da</strong>fis ukve istoriis<br />

kuTvnilebad qceul saxotbo leqsis<br />

Semqmnelis cxovrebaze raRac-raRacebi<br />

ibJutura. mere ki tribuna<br />

ekonomikisa <strong>da</strong> politikis mamad wodebul<br />

erT-erT momxsenebels <strong>da</strong>uTmo<br />

didsulovnad. gamomsvlelma rixianad<br />

SesZaxa:<br />

- Tanamemamuleno!...<br />

usagno mravalsityvaobiT rodi<br />

wagarTmevT esoden Zvirfas dros. yvelam<br />

icis, raoden mniSvnelovan,<br />

saqveyno saqmeebs varT SeWidebulni.<br />

cifrebi amaze Tavad metyvelebs. qveynis<br />

ekonomika rom CavibareT, weliwad-<br />

Si mxolod oras Svidi aTas samas aTi<br />

Tunuqis wvimis Rarebi gvqon<strong>da</strong>. wliuri<br />

naleqebis raodenoba, programuli<br />

muSaobis Sedegad, asjer gaizar<strong>da</strong>.<br />

gasul wels milion oTxas oc<strong>da</strong>cxrameti<br />

aTas as cameti vedro<br />

naleqi, racionaluri midgomiT,<br />

asjer gavzardeT. momavalSic ar <strong>da</strong>vaklebT<br />

Zalisxmevas. momdevno wlis<br />

programiT ori milion oTxas oTxmoc<strong>da</strong><br />

TerTmeti aTas samas Teqvsmeti<br />

vedro naleqis miRebaa ganzraxuli.<br />

pativcemuli opozicia gayviris, nasvretebiani<br />

vedroebi SemogvaCeCeso. ar<br />

<strong>da</strong>ijeroT, batonebo, es mtknari sicrue!<br />

sruliad sxvas cxadyofs oTxmoc<strong>da</strong>Cvidmeti<br />

aTas asoTxmoc<strong>da</strong>Tvrameti<br />

nasvretis SesakeTeblad<br />

gamoyofili oTxas Tvrameti tona<br />

sarCilavi, cxraas xuTi yalibi. mas<br />

mere, rac am vaJbatonebisgan xelisufleba<br />

CavibareT, Svi<strong>da</strong>s aTi tona<br />

marili martooden Jangze gaixarja.<br />

uwin mxolod Svi<strong>da</strong>s TxuTmeti aTas<br />

as rva Sadrevani moqmedeb<strong>da</strong>. aqe<strong>da</strong>n as<br />

cxrameti aTas oc<strong>da</strong>camets onkani<br />

saerTod ar hqon<strong>da</strong>. oTxmoc<strong>da</strong><br />

ToTxmeti aTasi<strong>da</strong>n spilenZi moipares.<br />

oras xuT aTasSi wyali <strong>da</strong>Sra.<br />

yvela Sadrevani SevakeTeT. amasTan,<br />

cxraas samoc<strong>da</strong>cxrameti aTas oras<br />

samoc<strong>da</strong> eqvsi Sadrevani ganvaaxleT,<br />

oras oTxmoc<strong>da</strong> Teqvsmeti aTas oc<strong>da</strong>-<br />

TerTmeti Sadrevani ki uwindeli saxiT<br />

aRvadgineT. gegmaSi gvaqvs cxraas<br />

aTi aTas samoc<strong>da</strong>eqvsi axali Sadrevnis<br />

gakeTeba. sam weliwadSi sul 31 milioni<br />

Sadrevani gveqneba.<br />

batonebo!<br />

dRes Cven mier gaxsnili Sadrevnis<br />

SesakeTeblad oras oTxmoc<strong>da</strong> Cvidmeti<br />

aTasi tona cementi, oTxas oTxmoc<strong>da</strong><br />

aTi aTasi manqana xreSi, oras oTxmoc<strong>da</strong><br />

aTi aTasi vagoni qviSa <strong>da</strong>ixarja.<br />

oTxas samoc<strong>da</strong> Cvidmeti aTasi personali<br />

eqvsi Tve <strong>da</strong> sami kvira, oTxi<br />

dRe-Ramis ganmavlobaSi ki 3,5 saaTi<br />

RamiTac muSaob<strong>da</strong>. me mxolod naRd<br />

cifrebs mogaxsenebT. am Sadrevni<strong>da</strong>n<br />

dReSi Svi<strong>da</strong>s ormoc<strong>da</strong> Teqvsmeti aTas<br />

bidon wyals miviRebT, yovel wels<br />

rentabeloba xuTi procentiT<br />

gaizrdeba. oras Teqvsmeti aTas as<br />

samoc<strong>da</strong> ToTxmeti ... 20 milion 519 000,<br />

384 ... 446 miliard 197 milion 384 aTas<br />

535............706 trilioni...<br />

cifrebiT Tavs ar SegawyenT:<br />

..... axla sityvas ga<strong>da</strong>vcem baton .....<br />

s! Tqva ricxvebiT aJRurtulebulma<br />

momxsenebelma <strong>da</strong> tribuna <strong>da</strong>tova.<br />

cifrebiT Tavggzaabneulma, Tavbru<strong>da</strong>xveulma<br />

msmenelma: - axla ki gveSvelao,<br />

gaifiqra <strong>da</strong> gamomsvleli mquxare<br />

taSiT gaacila.<br />

tribunaze asulma oratorma <strong>da</strong>mswre<br />

sazogadoebas mimarTa:<br />

-Tanamemamuleno! ...<br />

dRevandeli zeimi hasan babas wmin<strong>da</strong><br />

wylis gaxsnas eZRvneba. Cveni moqalaqeebi<br />

sul male Sxapun-SxapuniT<br />

gagrildebian <strong>da</strong> ukv<strong>da</strong>vebis wyliT<br />

Cairakrakeben pirs.<br />

mRelvare gamosvlis Semdeg raionis<br />

yvelaze didi administraciuli<br />

erTeulis xelmZRvanelma jibi<strong>da</strong>n<br />

makrateli amoacura <strong>da</strong> lenti frTxilad<br />

gaWra. mere ki Sadrevnis onkani<br />

gaxsna <strong>da</strong> onkani<strong>da</strong>n: . . . xrr. . . xrr. . .<br />

xrxrxrxr xriali moisma. yvelam erTmaneTs<br />

ga<strong>da</strong>xe<strong>da</strong>. xalxi aCoCqol<strong>da</strong>.<br />

telefons ecnen. bolos, rogorc iqna,<br />

gaarkvies - mTavari mili <strong>da</strong>zianebula;<br />

Tanac, sakmarisad ar uwvimia;<br />

Tavsxma ar yofila. myisve saxanZros<br />

<strong>da</strong>ukavSirdnen. mexanZreebma sulze<br />

mogviswres <strong>da</strong> grZelxorTumiani sarwyaviT<br />

zRvi<strong>da</strong>n amoqaCuli wyali pir<strong>da</strong>pir<br />

auzs miuSves. auzi gaivso <strong>da</strong> wyalic<br />

onkani<strong>da</strong>n rakrakiT <strong>da</strong>iZra.<br />

Jurnalis saxelwodeba<br />

marTlac rom aCqarebul epoqaSi<br />

vcxovrobT. verc presis kanonis gacnobas<br />

vaswrebT <strong>da</strong> verc sisxlis samarTlis<br />

kodeqss vavlebT Tvals.... ar<br />

Caidino! ar gaakeTo!... ase ar moiqceo,<br />

gvafrTxileben, Cven ki pirze duJmoreuli:<br />

- laCrebo! mivaZaxebT <strong>da</strong> gavivliT.<br />

gazeTis mowinave statiebSi brtyel-brtyeli<br />

sityvebis koriantels<br />

vayenebdiT: ”batonebo!” batonebo!”...<br />

Cven ver <strong>da</strong>gvaSinebT... ” raRac-raRacebis<br />

mere, statiis <strong>da</strong>sasruls ki,<br />

omaxianad SevZaxebdiT: ”Cven Tvals ar<br />

varidebT rezinis xeljoxebs!” wina<strong>da</strong>debaSi<br />

”Tval” sityvis pirvelsave<br />

”T”-s, aso ”r” –s Tu SevanacvlebdiT,<br />

gana ”rvali” ar gamovido<strong>da</strong> Cveni<br />

jgufi<strong>da</strong>n erT-erTi gvanugeSeb<strong>da</strong>:<br />

-ras <strong>da</strong>rdobT, mkiTxvelma ra icis,<br />

romeli Cvengani wers, xeljoxebisa<br />

ar gveSiniao...<br />

-ver <strong>da</strong>gvaSineben! ver <strong>da</strong>gvateroreben!<br />

naTqvamia, batono Cemo, - aRmarTs<br />

<strong>da</strong>RmarTi mosdevso, ho<strong>da</strong>, rvalisa ra<br />

mogaxsenoT <strong>da</strong>, Jrunis wiwilebiviT ki<br />

<strong>da</strong>gvfantes.<br />

samniRa SemovrCiT eqsponativiT.<br />

<strong>da</strong>rdebs saRamoobiT, beioRlus duqnebSi<br />

viqarvebdiT. merwmuneT, cxovrebas<br />

azri <strong>da</strong>ekargebo<strong>da</strong>, rom ara<br />

msgavsi Tav<strong>da</strong>viwyeba.<br />

erTmaneTs fulis saSovnelad <strong>da</strong><br />

Jurnalis xelaxla gamosacemad ki SevuvlidiT<br />

xolme, magram ra! jibeSi,<br />

yuruSi ra aris, gaxvretili yuruSic<br />

ar gviCxrialeb<strong>da</strong>:<br />

erTi Segvpir<strong>da</strong>:<br />

_ xval saRamos kacs moviyvan, Jurnalis<br />

gamosacem fuls gviSovis.<br />

gavixareT. meore dRes kidev ufro<br />

ZviradRirebul duqans, ”deqtars” mivadeqiT.<br />

ucnobmac ar <strong>da</strong>ayovna, droze<br />

gamoCn<strong>da</strong>. Tormeti wlisas laparaki<br />

<strong>da</strong>ewyo, ToTxmeti wlisas fexi aedga.<br />

Tvrameti wlisa ki dedis mkerdi<strong>da</strong>n<br />

Zlivs aeglejaT. ZuZus wova didi<br />

gaWirvebiT miutovebia. <strong>da</strong>kacebula<br />

<strong>da</strong>, bakun-bakuniT mTeli duqnebi Semouvlia.<br />

ymawvili azrze ar iyo, ra<br />

Jurnali gvindo<strong>da</strong>.<br />

Jurnalis xarisxze, formatze, tiraJze<br />

vilaparakeT. bolos saxelwodebas<br />

mivadeqiT:<br />

_ Jurnals ra vuwodoT – vekiTxebi.<br />

i<strong>da</strong>yvebiT sasmelebiT gavsebul<br />

magi<strong>da</strong>s <strong>da</strong>eyrdno, xeli safeTqelTan<br />

miitana, romantikuli poza miiRo,<br />

meocnebe Tvalebi raqis boTls miapyro<br />

<strong>da</strong> haremis tankenari Cerqezi gogos<br />

xmiT:<br />

- ”sumbuli!”... wamoiZaxa.<br />

sicili <strong>da</strong>vayareT. Cvengan erTerTma,<br />

temperamentianma poetma: ”Sublis<br />

ofli”!... ”Sublis ofli” kargi<br />

iqneba - wamoiyvira. TiTqos oflis<br />

suni ecao, ymawvils saxe <strong>da</strong>emanWa. mere<br />

ki:<br />

-”yvavili!” ... SemogvTavaza.<br />

erTmaneTs ar vaclidiT. saxelwodebebis<br />

ze<strong>da</strong>xora <strong>da</strong>vayenebT:<br />

-”muSti”! ...<br />

-”areuloba!”...<br />

-”brZola!” ...<br />

-”win!”...<br />

amgvar SejibrSi rom viyaviT,<br />

ymawvilma <strong>da</strong>iJina:<br />

-me ”Taiguls” girCevdiT.<br />

-”buketi” rogor mogwonT<br />

-”patarZali”, ”lali”!....<br />

ambob<strong>da</strong> <strong>da</strong> axal-axal ideebs<br />

gvTavazob<strong>da</strong>.<br />

mesame boTlis mere saxe <strong>da</strong>efoTla,<br />

gawiTl<strong>da</strong>, magi<strong>da</strong>s xeli <strong>da</strong>hkra <strong>da</strong><br />

Sehyvira: -”muSti” ar gamagonoT.<br />

erTma, universitetSi asistentis<br />

Tanamdeboba rom ekava, ymawvils fiala<br />

SeaCeCa <strong>da</strong>: -”ali” rogor mogwonT,<br />

batonebo” ikiTxa. es fialac rom <strong>da</strong>agemovna,<br />

Tvalebis kvesebiT: - ”naperwkali”<br />

saukeTeso variantia, SesZaxa.<br />

kidev rom ga<strong>da</strong>ylurwa: - ”xanZari!”...<br />

<strong>da</strong>iRriala. aq ki yvelani gavisuseT.<br />

xvalac am adgilas SevikriboTo, <strong>da</strong>v-<br />

TqviT <strong>da</strong> <strong>da</strong>viSaleniT. is Ramec saxelwodebis<br />

ZiebiT <strong>da</strong>iwyo. axlad movlenilma<br />

Zmakacma SemogvTavaza:<br />

-me ”mixaks” girCevT, Jurnals er-<br />

Tob <strong>da</strong>mSvendebo<strong>da</strong>.<br />

-Tqven warmoidgineT, fialebi kvlav<br />

xeli<strong>da</strong>n xelSi ga<strong>da</strong>dio<strong>da</strong>.<br />

-me ”gangaSi” mirCevnia.<br />

erTi fialac <strong>da</strong>: - ”broweuli” rogor<br />

mogwonT<br />

sma gaxur<strong>da</strong>: - ”broweulsac” ganvixilavT...<br />

Semdegi Ramec saxelwodebis ZiebaSi<br />

gailia.<br />

-vfiqrob, ”lali” urigo ar iqneba,<br />

wamoiZaxa romeliRacam. mere magidi<strong>da</strong>n<br />

wamoxta <strong>da</strong>: ”cecxli!” <strong>da</strong>iRriala.<br />

yovel Rame ”neqtarsac” vuTanxmebdiT<br />

erTmaneTs. is magi<strong>da</strong>sTan ij<strong>da</strong> <strong>da</strong><br />

yvavilis saxelwodebiT iwyeb<strong>da</strong>, mere<br />

dro<strong>da</strong>dro wamoxtebo<strong>da</strong> <strong>da</strong>:<br />

-”vulkani!” ... an<strong>da</strong> ”puri!”... ayrantaleb<strong>da</strong>.<br />

saxelwodebis Ziebam mTeli Tve<br />

gastana... duqnis fuli yovel Rame Cveni<br />

jibi<strong>da</strong>n gadio<strong>da</strong>. is ki Jurnalis<br />

gamosacemad <strong>da</strong>pirebul Tanxas, xuTas<br />

liras ara <strong>da</strong> ar kisrulob<strong>da</strong>.<br />

- Zmebo! – ambob<strong>da</strong>. upirveles yovlisa,<br />

saxelwodeba un<strong>da</strong> vipovoT, saxelwodebaa<br />

arsebiTi...<br />

verc saxelwodebas mivageniT <strong>da</strong><br />

verc Jurnali gamoveciT.<br />

mas mere oci weli miilia. gamox<strong>da</strong><br />

xani <strong>da</strong> asistentma Zmakacma universitetSi<br />

profesoris adgili <strong>da</strong>ikava,<br />

poeti saxelmwifo samsaxurSi Cadga,<br />

mxatvari <strong>da</strong>ojax<strong>da</strong>. me, uflis nebiT,<br />

msgavsi araferi Camidenia. duqnebic<br />

ga<strong>da</strong>maviwy<strong>da</strong> ...<br />

gasul Rames megobarma duqanSi<br />

<strong>da</strong>mpatiJa. mezobel magi<strong>da</strong>s SezarxoSebuli<br />

moqeifeni Semosxdomodnen.<br />

erTma, ukve gvarianad maZRarma:<br />

”puri!” ”purs” gTavazobT saxelwodebad,<br />

<strong>da</strong>iRriala. xma mecno, TiTqos<br />

saxezec mecnaura.<br />

-”Zaxili”, Zmao, yvelas ”Zaxili”<br />

jobia.<br />

-ar icnob - mkiTxa megobarma. yovel<br />

Rame ase duqan-duqan <strong>da</strong>dis. sawyali,<br />

naxevrad SeSlilia. amas rom ambob<strong>da</strong>:<br />

-”bombi!” bombi saukeTeso variantia”<br />

– <strong>da</strong>iRriala. mere ki amayad <strong>da</strong>sZina:<br />

- Jurnali un<strong>da</strong> gamovides... saxelwodebas<br />

veZebT.<br />

sufri<strong>da</strong>n rom vdgebodiT, gavigone,<br />

bombio, rogor Rrialeb<strong>da</strong>, misi<br />

amfsonebi ki sasmelis fuls ixdidnen.<br />

-eSmakma <strong>da</strong>laxvros! amasac saqme<br />

uSovia, saarsebo wyarosTvis miugnia.<br />

Cumad, CemTvis Cavilaparake.<br />

yasbis <strong>da</strong>rdebi<br />

Sin Tu mogbezr<strong>da</strong>, adeqi <strong>da</strong> quCaSi<br />

gadi, vinme Segxvdeba <strong>da</strong> laybobas<br />

mainc ga<strong>da</strong>ayoleb guls ... erT dResac,<br />

cotas gaverTobio, gaifiqra, magram<br />

yvelaferi Tav<strong>da</strong>yira <strong>da</strong>dga. diliT<br />

yava ver <strong>da</strong>lia.<br />

-erTi kviraa yava ar <strong>da</strong>milevia,


10 - 23 dekemberi 2010<br />

abuzRun<strong>da</strong>, fuli ar aris <strong>da</strong>, ra oxrobiT<br />

iyidi!..<br />

-kvira dRea <strong>da</strong>, barem vibanavebo,<br />

gaivlo gulSi, magram...<br />

-ras ibanaveb, gazia ga<strong>da</strong>Wrili....<br />

-RmerTo didebulo! aRmox<strong>da</strong> <strong>da</strong><br />

gazeTi gaSala. saxlis patroni miadga.<br />

Tvis gasvlas aTi dRe akl<strong>da</strong>, magram<br />

Ta<strong>da</strong>rigi adrianad <strong>da</strong>eWira.<br />

wamoxta <strong>da</strong> quCaSi gavar<strong>da</strong>. TavisTvis<br />

alaparak<strong>da</strong>:<br />

-oi, alah! amdeni viswavle, Teqvsmeti<br />

weli i<strong>da</strong>yvebi ga<strong>da</strong>vityave, aqeT<br />

mamaCemi, iqiT skola... quCaSi imuSave,<br />

saxlSi imuSave... mere kviraSi erTxel<br />

kino, Teatri, mTeli weli erT tansacmelSi<br />

gaatare. axla am yvelafers sinaTlis,<br />

gazis ga<strong>da</strong>Wrac <strong>da</strong>umate mere<br />

saxlis patronis SekiTxvebi, zneobis,<br />

namusis gakveTilebi, ha, rogoria!<br />

laparak-laparakSi yasab selims<br />

miadga:<br />

-gamarjoba, selim bei, rogor gikiTxoT<br />

-nu mkiTxav, mumTaz bei, cu<strong>da</strong>d,<br />

cu<strong>da</strong>d!... imdeni sa<strong>da</strong>rdeli maqvs,<br />

Zmao, geficebi, Tavi mombezr<strong>da</strong>!<br />

-”eh, <strong>da</strong>rds ra gamolevs”, oxvras<br />

amoayola <strong>da</strong> kvlav miubrun<strong>da</strong>:<br />

Sen ra, binis qira gaqvs ga<strong>da</strong>saxdeli,<br />

Tu zamTarSi saxli ver gagiTbia<br />

-ras ambob, RvTis madliT msgavsi<br />

araferi. osmanbeiSi saxli gvaqvs...<br />

TiTqos mdgmurebic ar gvaklia, magram<br />

Cem<strong>da</strong> Wirad eSmakma macduna <strong>da</strong> erTi<br />

saxlis aSenebac aTaTurqis bulvarze<br />

ga<strong>da</strong>vwyvite. eh, neta mSenebloba ar<br />

<strong>da</strong>mewyo. xom ici, Zmao, muSebs amqveynad<br />

verafers Seasmen. alahi mowyalea,<br />

saxli ki <strong>da</strong>vamTavre, magram karebi<br />

mwvaned SeRebe-meTqi rom getyvi, Sen<br />

TuTunis, Turbes mwvane feri un<strong>da</strong><br />

SearCio, <strong>da</strong>laxvros eSmakma!...<br />

- sul eg aris, selim bei!<br />

-eh, nu ityvi, nu, mumTaz bei, .. aba,<br />

Jan mari gustav le klezio:<br />

rogor ar vijavro. sami taqsi myavs.<br />

mZRols vexvewe, ukana fanjaraze Cits<br />

nu Semosvam, cudis niSania-meTqi.<br />

rogor fiqrob, gamigona sa<strong>da</strong>rdelia,<br />

aba, ra! Seayare kedels fetvi..<br />

RmerTmani, magaTTvis yvelaferi sul<br />

erTia, Tavgza amebna.<br />

-ar gin<strong>da</strong>, nu azviadeb, selim bei.<br />

-naTqvamia, mumTaz bei... ubedureba<br />

marto ar <strong>da</strong>diso. ho<strong>da</strong>, Cem sa<strong>da</strong>rdels<br />

emateba <strong>da</strong> emateba, aRar<br />

vici, ra vqna, ra wyalSi Cavvarde...<br />

midio<strong>da</strong> <strong>da</strong> TavisTvis fiqrob<strong>da</strong>:<br />

-me Teqvsmeti weli ...<br />

-gamarjoba, mumTaz bei!<br />

es ki xiliT movaWre murTazia.<br />

salam-qalami ar <strong>da</strong>ayovna:<br />

-gamarjoba, murTaz aRa! rogor<br />

gikiTxo<br />

-ah, ar mkiTxo, Tu kaci xar.. am<br />

droSi rogor viqnebi<br />

saTqmela<strong>da</strong>c ar Rirs. sami welia,<br />

gogo gavaTxove. pirvels rom vaTxovebdi,<br />

siZes oc<strong>da</strong>aTi aTasi lira marto<br />

fulad CavuTvale. meore siZe eqimia.<br />

masac ormoc<strong>da</strong>aTi aTasi <strong>da</strong>vayare.<br />

beioRlus centrSi duqani gavxseni. eh,<br />

advilia! amasobaSi mesame gogos jeric<br />

<strong>da</strong>dga...<br />

-mesamem ra, samoci aTasi mogTxova<br />

-momTxova ras miqvia... alali iyos,<br />

Cemi gogos qmaria... samoci aTasi ki<br />

ara, samoc<strong>da</strong>aTi aTasi vufeSqaSe. mere<br />

avdeqi <strong>da</strong>, saaxalwlod am Cem gogos<br />

lurji sakabe vufeSqaSe. eh, ... iseTi<br />

skan<strong>da</strong>li amiwia ...<br />

-ra skan<strong>da</strong>li<br />

-<strong>da</strong>locvil iyav, mumTaz bei... Turme<br />

im wels iisferi yofila mo<strong>da</strong>Si <strong>da</strong><br />

... rogor fiqrob, Cemi gogo adgebo<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong> lurjs Caicvam<strong>da</strong> modi <strong>da</strong> nu<br />

i<strong>da</strong>rdeb, SevRondi, Tavi mombezr<strong>da</strong>.<br />

esec araferi. sul umcrosi xom gaxsovs...<br />

`mwerali mxolod mwerali ar un<strong>da</strong> iyos~<br />

ver gamigia, ratom mizi<strong>da</strong>vs mineraluri<br />

peizaJebi. cota ar iyos, moris-<br />

Si Casuls meCoTira kidec sanapiros<br />

mdidruli <strong>da</strong> ioli cxovreba. zRva,<br />

mze, lerwmis plantaciebi... odnav mosabezrebelic<br />

ki iyo CemTvis. igive<br />

ganc<strong>da</strong> <strong>da</strong>meufla, rac albaT<br />

bodlers iq yofnisas: erTgvari gaRizianeba.<br />

samagierod, rodrigesSi Casuli<br />

marTlac rom movixible Suagul<br />

zRvaSi amoWrili am lodiT. sruliad<br />

ukacrieli adgilia, uplaJo, Sveulad<br />

gadmowolili frialo kldeebiT,<br />

TiTqos araferi momxiblavi, uzomod<br />

miyruebuli adgili miuxe<strong>da</strong>vad saxlebisa,<br />

yvelgan rom amouyviaT Tavi.<br />

es adgili a<strong>da</strong>mianebisTvis ar aris<br />

gankuTvnili. aqe<strong>da</strong>n gamomdinare, mgoni<br />

am wignSi _ `mogzauroba rodriges-<br />

Si~ - movaxerxe amexsna Tu ra mxiblav<strong>da</strong><br />

- qvebi, gansakuTrebiT ki yvelaferi,<br />

rac vulkanuri warmoSobisa<br />

iyo, vulkanuri kldeebi. bevri sxva a<strong>da</strong>mianiviT<br />

mec vulkanebi - de<strong>da</strong>miwis es<br />

SemaZrwunebeli <strong>da</strong> amave dros <strong>da</strong>mamSvidebeli<br />

warmonaqmnebi mizi<strong>da</strong>v<strong>da</strong>.<br />

- ki magram, is xom bolomdea Camqrali,<br />

sruliad umoqmedoa<br />

- amJamad umoqmedoa, magram Sei-<br />

Zleba, sabolood <strong>arc</strong> iyos Camqrali,<br />

rogorc la furnebi reunionSi, an<br />

Tun<strong>da</strong>c etna <strong>da</strong> stromboli. ase vTqvaT,<br />

peizaJi, romelic raRac cocxalis<br />

STabeWdilebas tovebs, rac bolomde<br />

ar aris Camoyalibebuli, Sei-<br />

Zleba gaqres. ase mgonia, rodrigesi<br />

SeiZleba yovel wuTs <strong>da</strong>ingres, radgan<br />

araferi iWers. cxovreba kunZulis<br />

irgvliv sCqefs - ulamazes marjnis<br />

rifebze. am rifebze ageben Citebi<br />

Jan mari gustav le klezio Tanamedrove<br />

frangi klasikosia, romlis<br />

Semoqmedeba Jan Jionis premiiTaa <strong>da</strong>jildoebuli.<br />

<strong>da</strong>iba<strong>da</strong> nicaSi 1940<br />

wlis 13 aprils. misi pirveli romani<br />

`oqmi~ 1963 wels rendos premiiT <strong>da</strong>jildov<strong>da</strong>.<br />

1980 wels leklezios safrangeTis<br />

akademiam pol moranos<br />

didi premia mianiWa romanisaTvis<br />

`u<strong>da</strong>bno~. 1994 wels le klezio aRiares<br />

yvelaze did frangulenovan mwerlad<br />

cocxalTa Soris. 2008 wlis 9<br />

oqtombers mas nobelis premia mieniWa.<br />

interviu, romelsac dRes gTavazobT,<br />

2006 wels gamoqveyn<strong>da</strong> `magazin<br />

litererSi~.<br />

budeebs <strong>da</strong> swored eseni TavianTi<br />

skintliTa <strong>da</strong> yvelafriT, rac Tan<br />

moaqvT, erTgvarad acocxleben kunZuls,<br />

amis gamoa irgvliv mcenareuloba<br />

rom izrdeba, centrSi klde ki ufro<br />

motitvlebulia.<br />

- samyaros Tqveneul aRqmaSi<br />

TiTqos ori mxarea: mineraluri <strong>da</strong><br />

a<strong>da</strong>mianuri samyaro.<br />

- CemTvis orive mniSvnelovania. mxolod<br />

mineralebi <strong>da</strong> zRva ar makmayofilebs,<br />

<strong>arc</strong> mxolod a<strong>da</strong>mianTa sazogadoeba,<br />

is miT ufro momxiblavia,<br />

rac ufro axlosaa am elementebTan.<br />

bretani maxsendeba, sa<strong>da</strong>c Cemi fesvebia,<br />

mineralebisa <strong>da</strong> zRvis samyaro.<br />

cota xnis win tiri gamaxsen<strong>da</strong>, romlisganac<br />

araferi <strong>da</strong>rCa. am qalaqis<br />

Zvel rukas Cavxede. naxevarkunZulze<br />

iyo gaSenebuli, erT mxares berZnuli<br />

navsadguri iyo, meore mxares berberuli.<br />

naxevarkunZulis es ori napiri<br />

arxiT ukavSirdebo<strong>da</strong> erTmaneTs. tiri<br />

xmelTaSuazRvis erT-erTi angariSgasawevi<br />

sazogadoeba iyo. motitvlebul<br />

kldovan koncxze aRmocenebul am<br />

qalaqSi sruliad gansxvavebuli<br />

formebi <strong>da</strong> kulturebi aRmocen<strong>da</strong>,<br />

magram orive kldes iyo mijaWvuli <strong>da</strong><br />

ga<strong>da</strong>hyureb<strong>da</strong> zRvas, erTmaneTs ki<br />

arxiT ukavSirdebo<strong>da</strong>... gasaocaria,<br />

swored is sazogadoebebi mxiblavs,<br />

romelTac wyalTan, qvebTan am<strong>da</strong>gvari<br />

urTierToba aqvT, mexiko, es momajadoebeli<br />

qalaqic, sruliad motitvlebul<br />

kldeze, momlaSo tbis Suagul-<br />

Si gaSen<strong>da</strong>.<br />

- qalaqebzec bevrs laparakobT<br />

Tqvens romanebSi. qalaqeli rom xarT,<br />

imitom<br />

literaturuli gazeTi<br />

- diax, qalaqSi <strong>da</strong>vibade, zRvis napiras.<br />

mec, bevri evropeliviT,<br />

umTavresad qalaqebSi vcxovrobdi.<br />

qalaqi gzrdis <strong>da</strong> bevrad ukeT<br />

SeigrZnob, ase vTqvaT, qalaqis xifaTs,<br />

cxadia gxiblavs kidec, e.i. gacdunebs,<br />

oRond negatiur cdunebas vgulisxmob.<br />

- qalaqSi moxvedrili Tqveni personaJebi<br />

gaurbian qalaqur cxovrebas,<br />

vgulisxmob `u<strong>da</strong>bnos,~ `mogzaurobas<br />

ganapira mxares.~<br />

- diax, asea. amitomacaa qalaqSi rom<br />

ver vCerdebi. iSviaTad, rom a<strong>da</strong>mianma<br />

kargad igrZnos Tavi did qalaqSi.<br />

aseTebi me jer ar Semxvedria. Cemi<br />

azriT, qalaqelebs Zalian gaorebuli<br />

<strong>da</strong>mokidebuleba aqvT qalaqTan. erTni<br />

ar icnoben mas, erTgvar koSkSi arian<br />

gamoketilni, rom ar <strong>da</strong>inaxon, meoreni<br />

ki, rogorc SesaZlebloba miecemaT<br />

<strong>da</strong> samsaxuri amis saSualebas<br />

aZlevT, stoveben mas, rac sruliad<br />

gauTviTcnobierebeli qcevaa. <strong>da</strong> is,<br />

rom Tavs qalaquri agresiis msxverplad<br />

miiCnev, savsebiT bunebrivia.<br />

- ase rom, wera Tav<strong>da</strong>cvis erT-erTi<br />

saSualebaa<br />

- <strong>arc</strong> Tu ise saimedo. wera, CemTvis<br />

umal avantura, sakuTari Tavi<strong>da</strong>n gamosvlaa<br />

raime sxvisa <strong>da</strong> Seni Tavis aRmosaCenad,<br />

ukeT amosacnobad. yovel<br />

SemTxvevaSi, mwerloba, SekiTxvebis<br />

<strong>da</strong>smiT, xelebis cecebiT iwyeba <strong>da</strong> ara<br />

mtkicebebiT. xelovnebis yvela <strong>da</strong>rgs<br />

Soris weris xelovneba yvelaze naklebad<br />

amtkicebs. xelovneba, romelic<br />

moTxovnilebas emsaxureba, vTqvaT, magidisa<br />

an avejis gakeTeba, gamoricxavs<br />

`SeiZlebas~, bolomde un<strong>da</strong> iyo<br />

<strong>da</strong>rwmunebuli. kinematografiuli xelovnebac<br />

metismetad Tav<strong>da</strong>jerebuli<br />

xelovnebaa... gamoricxulia orWofi,<br />

gaube<strong>da</strong>vi moqmedeba, werilobiT teqstebSi,<br />

romanebSi <strong>da</strong> zoga<strong>da</strong>d literaturaSi<br />

swored is gvizi<strong>da</strong>vs, rac<br />

erTbaSad, xelis erTi mosmiT ki ara,<br />

nel-nela iqmneba. magaliTad, roca<br />

konrads, turgenevs an sxva did romanistebs<br />

kiTxulob, wignis <strong>da</strong>mTavrebisTanave<br />

xvdebi, rom raRac gamorCaT,<br />

rom sakuTari Tavi aSkarad bolomde<br />

ver amowures, miuxe<strong>da</strong>vad amisa,<br />

mTlianobis erTgvar cocxal STabe-<br />

Wdilebas toveben.<br />

- citatas SegaxsenebT `gaqcevaTa<br />

wigni<strong>da</strong>n~: `namdvil cxovrebebs ara<br />

aqvT <strong>da</strong>sasruli, namdvil wignebs ara<br />

aqvT <strong>da</strong>sasruli (gagrZeleba iqneba)~.<br />

- diax, swored asea. namdvil wignebs<br />

ara aqvT <strong>da</strong>sasruli, swored imitom,<br />

rom maTSi <strong>da</strong>usrulebeli moZraoba<br />

igulisxmeba. am moZraobas mwerlis<br />

Targmani<br />

15<br />

-mapatieT, murTaz aRa... meCqareba,<br />

un<strong>da</strong> <strong>da</strong>gemSvidoboT.... megobari melodeba...<br />

midis <strong>da</strong> TavisTvis laparakobs:<br />

-oi, alah, Sen samarTals venacvale,<br />

Teqvsmeti weli Tavi wignebs vuxaTqune.....<br />

-o..., mumTaz bei.... sad <strong>da</strong>ikargeT<br />

es menaxSire misbahia...<br />

-gamarjoba, misbah!... Sen saiTa xar<br />

-eh, nu mkiTxav, sev<strong>da</strong> Semomawva!<br />

Zmao, cxovreba wax<strong>da</strong>. baiaziTSi saxli<br />

maqvs... vifiqre, oTxoTaxiani bina gveyofa<br />

<strong>da</strong> Turme sa<strong>da</strong> xar, patara ar<br />

gamodga gogo frangul skolaSi <strong>da</strong>dis...<br />

Tan skolasTan axlos iqneba,<br />

Tanac cotas gavfarTovdebiT-meTqi<br />

<strong>da</strong> harbieSi mTeli sarTuli viqirave.<br />

-Zviri gijdeba<br />

-ras ambobT, mumTaz bei... Zvirad<br />

ratom viqiravebdi. fexs imdenze vSli,<br />

sa<strong>da</strong>mdec sabani gamwvdeba. qira<br />

araferi... Zmao, mTavari ubedureba is<br />

aris, rom asi nomris fasadi CrdiloeTs<br />

uyurebs... fanjara ki mWidro<strong>da</strong><br />

maqvs <strong>da</strong>gmanuli, magram zamTris qarebi<br />

xom ici, saSveli aRar aris. ramdenjer<br />

vTxove saxlis patrons, Zmao...<br />

-saswrafo saqme maqvs misbah, Tu Zma<br />

xar, nuRar gaagrZeleb, kargad gnaxe...<br />

midis <strong>da</strong> TavisTvis fiqrobs:<br />

-amdeni weli Tvalebi amoviR....<br />

-gamarjoba mumTaz bei...<br />

es merZeve rejefia....<br />

mumTaz bei:<br />

-gagimarjos! miesalma <strong>da</strong> is-is iyo<br />

un<strong>da</strong> gasclo<strong>da</strong>, rom merZeve rejefma<br />

SeaCera:<br />

-RmerTmani!. suli yelSi mebjineba,<br />

TavisTan mainc wamiyvandes es <strong>da</strong>locvili<br />

ufali. cxovrebas eSxi ....<br />

-mumTaz beim sityva aRar<br />

<strong>da</strong>amTavrebina. piri gaaRo, Tvalebi<br />

gadmokarkla <strong>da</strong>... ayal-mayalze policiac<br />

gaiCiTa. rejefma, rZiT savse boTlebiani<br />

xurjini mxrebi<strong>da</strong>n moixsna <strong>da</strong><br />

wesrigis <strong>da</strong>mcvelebs miaxala:<br />

-batono policielo, amdeni xalxis<br />

winaSe gamlanZRa, Seuracxyofa momayena,<br />

pasuxi un<strong>da</strong> agebinoT!<br />

sasamarTloSi rejefma mosamar-<br />

Tles auxsna:<br />

-batono mosamarTlev, es mumTaz<br />

bei Wkviani kaci megona. ormoci aTasi<br />

lira maqvs. fasebi yovel dRe matulobs,<br />

obligaciebs mainc viyidi-meTqi,<br />

gavifiqre, avwon-<strong>da</strong>vwone <strong>da</strong> rCeva<br />

vkiTxe. amqveynad Wkuis sakiTxavi kaci<br />

aRar <strong>da</strong>rCa. mec eg <strong>da</strong>locvili werakiTxvis<br />

mcodne, ganaTlebuli, Wkviani<br />

kaci megona...<br />

mumTaz bei, <strong>da</strong>iwyo mosamarTlem:<br />

ganaTlebuli, wera-kiTxvis mcodne,<br />

gonieri kaci CanxarT <strong>da</strong>...<br />

mumTaz bei mowmeebma uaRresad<br />

keTilSobil, wesier, ganaTlebul<br />

pirovnebad <strong>da</strong>axasiaTes. Tumca, ar<br />

<strong>da</strong>umalavT momCivans rom udierad<br />

moeqca, Seuracxyofa rom miayena...<br />

mosamarTlem mumTaz beis eqimebis<br />

meTvalyureobis qveS yofna <strong>da</strong>uwesa<br />

<strong>da</strong> samkurnalo <strong>da</strong>wesebulebaSi gaamwesa...<br />

sxvis naTqvams ar geubnebiT, sakuTari<br />

TvaliT vnaxe. aTi dRea cixis<br />

saavadmyofos palataSi win <strong>da</strong> ukan<br />

bolTasa scems <strong>da</strong> TavisTvis laparakebs:<br />

-ei, Sen! ici Teqvsmeti weli<br />

samelni<strong>da</strong>n melani vaSre, Tvalis Cini<br />

<strong>da</strong>melia, wignebs Tavi vuxaTqune,<br />

i<strong>da</strong>yvebi ga<strong>da</strong>vityave...<br />

-mere ki... ox, me Seni asi nomeri saxlis<br />

CrdiloeTis fanjrisac ... ox, me<br />

Seni ...<br />

Targmna qeTevan tomaraZem<br />

siyvarulic ki ver SeaCerebs. zogjer<br />

geCveneba, rom mwerali droebiTia,<br />

qselSi CarTuli naTurasaviT. erTxans<br />

ganaTebs, Semdeg ki cvli naTuras.<br />

literatura swored aseTi qselia,<br />

erTmaneTTan metismetad ga<strong>da</strong>jaWvuli<br />

kiTxvisa <strong>da</strong> werisagan Seqmnili.<br />

erTgvari kveba, erTgvari sunTqva,<br />

erTgvari drama, romlis msaxiobebic<br />

mkiTxveli <strong>da</strong> mwerali arian. ase mgonia,<br />

dRes romani odnav mainc miuaxlov<strong>da</strong><br />

imas, rac ase izi<strong>da</strong>v<strong>da</strong> berZnebs<br />

<strong>da</strong> rac met-naklebad <strong>da</strong>ikarga Tanamedrove<br />

TeatrSi, radgan Teatri gaejibra<br />

kinos. romani ki saSualebas ga-<br />

Zlevs, misdio personaJs. yovel roman-<br />

Si raRac iqmneba <strong>da</strong> raRac ingreva.<br />

TiTqos am yvelafers uCinari minotavri<br />

werdes, mwerlebi ki mis samsaxurSi<br />

Camdgari mwignobrebi yofiliyvnen.<br />

- rogor aTavsebT mwerlobas<br />

yoveldRiur cxovrebasTan<br />

- vfiqrob, wera cxovrebis mxolod<br />

erTi mxare un<strong>da</strong> iyos. weris erTgvari<br />

xibli isaa, rom mas mTlianad ar<br />

eZlevi. <strong>da</strong>rCenil dros alalbedze<br />

mihyvebi wuTisoflis dinebas, esec,<br />

Cemi azriT, gasuli saukunis lirikulma<br />

poeziam gvaswavla. rembos vgulisxmob.<br />

cota xnis win misi biografia wavikiTxe.<br />

gaocebuli <strong>da</strong>vrCi, sad ar <strong>da</strong>dio<strong>da</strong>,<br />

ras ar akeTeb<strong>da</strong> es biWi, sicocxles<br />

safrTxeSi igdeb<strong>da</strong>, rasac<br />

wer<strong>da</strong>, Tavad hqon<strong>da</strong> gancdili, magram<br />

imisTvis ki ar cxovrob<strong>da</strong>, rom ewera,<br />

ara, ubralod cxovrob<strong>da</strong>. Cemi azriT,<br />

rembo mwerlis nimuSia, am sityvis<br />

pir<strong>da</strong>piri gagebiT. mwerlebi ase ar<br />

cxovroben.<br />

- Tqven ggavT, ara<br />

- ara, ara, me ukan<strong>da</strong>saxevi gza ar<br />

momiWria, albaT ojaxis gamo. rembom<br />

ki Zlierad moiqnia xmali, gansakuTrebiT<br />

ojaxisken. cxadia mas saSineli<br />

ojaxi hqon<strong>da</strong>. sabednierod, amas Cemze<br />

ver vityvi. nimuSs roca vambob, Tavga<strong>da</strong>savlebs<br />

vgulisxmob. gar<strong>da</strong> imisa,<br />

rasac wer<strong>da</strong>, mTeli misi cxovrebac<br />

poeturi idealis, raRac <strong>da</strong>usruleblis<br />

gamoxatuleba iyo. maradiul Wabukad<br />

<strong>da</strong>rCa, sxvaTaSoris, sikvdilamde<br />

miSomac igive traeqtoria Semoxaza,<br />

oRond sxva sferoSi, Tanac gacilebiT<br />

TavSekavebulad <strong>da</strong> naklebi<br />

xilvebiT, miuxe<strong>da</strong>vad imisa, rom masac<br />

gasaocari Tavga<strong>da</strong>savlebi ga<strong>da</strong>x<strong>da</strong><br />

Tavs. isic im a<strong>da</strong>mianebiviT aris, vinc<br />

gamudmebiT ikvlevs, ufro intensiurad<br />

cxovrobs, vidre wers, ufro sworad<br />

cxovrebis mxolod garkveul<br />

monakveTSi wers. Cemi azriT, mwerali<br />

mxolod mwerali ar un<strong>da</strong> iyos!<br />

Targmna sofiko bendiaSvilma


16 recenzia<br />

literaturuli gazeTi<br />

`isev sakuTar TavSi un<strong>da</strong> Cavbrunde<br />

_ sakuTari Tavi sulac ar ni-<br />

Snavs CemTvis sxeuliT Semogarsul<br />

organizms, sakuTari Tavi is Sinasamyaroa,<br />

sa<strong>da</strong>c fiqris <strong>da</strong> azrovnebis,<br />

ufro ki sulieri gra<strong>da</strong>ciis, garkveuli<br />

metamorfozis saSualeba meZleva~.<br />

(`amodis Tu Cadis mze!~). TviTrefleqsiuroba<br />

ki poeziaSi is gzaa, romelic<br />

ramdenime metaforul zonas gadis,<br />

arRvevs materiis sev<strong>da</strong>s <strong>da</strong> siRrmul<br />

sixaruls eziareba, rasac poeti<br />

`Tav<strong>da</strong>pirvel bindSi <strong>da</strong>saxlebas~<br />

uwodebs: `Tvals, romelic kargavs<br />

<strong>da</strong>sayrdens/<strong>da</strong> Cabrundeba Tavis siRrmeSi,/rom<br />

Tav<strong>da</strong>pirvel bindSi <strong>da</strong>saxlde~.<br />

(`Cabrunebuli mzera~ (Tebervlis<br />

epistole), an `me vkargav simaRles<br />

<strong>da</strong> <strong>da</strong>bla veSvebi _/sakuTar siRrmeSi<br />

<strong>da</strong> mze mesxureba,/romelic amodis<br />

uSores xsovni<strong>da</strong>n...~ (`saxli~). es faqizi<br />

onirizmia aRbeWdili rilkes<br />

`merve elegiaSi~: (`yvela arseba<br />

ganxmulisken qceula mzerad./mxolod<br />

Cvena gvaqvs Seqceuli Cveni<br />

Tvalebi/TiTqos piruku <strong>da</strong> maT irgvliv<br />

ise gvigia,/viT xafangebi Tavisufal<br />

gamosasvlelTan~, v. kotetiSvilis<br />

Targmani). poetis `Tav<strong>da</strong>pirveli<br />

bindi~ ki, albaT, sxva araferia, Tu ara<br />

fsevdo-dionises `bneli~ (efrem mcire<br />

rom `nisls~ uwodebs), RvTis sameufo,<br />

vardis wiaRi. am Rrma introspeqciis<br />

dros, rogorc baSlari ambobs, sityvac<br />

saganTan erTad iZireba siRrmeSi<br />

<strong>da</strong> am dros Cven sagnebis pirvelsawyisisken,<br />

pirvelmniSvnelobisken miviwevT:<br />

`Sen eZeb sityvas pirvandel niSniT/<strong>da</strong><br />

ara lamaz ornamentiviT~ (`ianvris<br />

epistole~) ambobs poeti. amitomac<br />

`oqros kveTiviT~ es sityva `RvTis<br />

kraviviT rom ucodvelia,/umizezoa<br />

<strong>da</strong> znekeTili~ (`maisi epistole~),<br />

uCveulod `gamtaria~, sisxlsavse <strong>da</strong><br />

xorciT mosili. `zmna rom ibadeba,<br />

mwkrivebs <strong>da</strong> seriebs/usxlteba, gaivlis,<br />

poulobs sasurvels/<strong>da</strong> simebian-<br />

Ta bgerebis xaoebs/amravlebs xemi <strong>da</strong><br />

sakravebs sasules/Caberavs beberi samyaro<br />

xelaxla...~ `dilis koncerti~).<br />

givi alxaziSvilis musikalur mexsierebaSi<br />

pirvelqmnil sityvasTan er-<br />

Tad uZvelesi bgerebic saxlobs, amitomac<br />

esmis mas Sebindebisas `bgerebi<br />

altis, saqsafonis, uZveles ebnis...~<br />

poetis mier `pirvandeli niSniT~ aRbeWdili<br />

sityva ki poeturi naxtomiT<br />

Cndeba eleqtronul, akad-nusxurSi<br />

akrefil teqstSi. es poeturi amplitu<strong>da</strong><br />

TiTqos ori gansxvavebuli sivrcis<br />

_ tradiciis, samyaros Cinebulad<br />

srulyofili xatisa <strong>da</strong> axali samyaros<br />

grotesks ganasaxierebs. amitomac<br />

leqsis bolo strofSi sruliad<br />

logikuria <strong>da</strong>Rmavali kadencia, warmavlobis<br />

sevdiT gajerebuli: `...<strong>da</strong><br />

roca waxval fexakrefiT/Sens akrefil<br />

nabijebsac <strong>da</strong>ixsomeben/Zveli<br />

qarebi, kafeebi <strong>da</strong> kulisebi...~ `qaris<br />

xsovna~) mSvidi <strong>da</strong> bunebrivi gra<strong>da</strong>ciaa,<br />

romelic <strong>da</strong>maxasiaTebelia givi<br />

alxaziSvilis poeturi xelwerisTvis.<br />

Tumca ki poetis leqsebis ritmi, musika<br />

mravalferovania, ZiriTa<strong>da</strong>d rCeba<br />

siRrmuli, meditaciuri tonaloba,<br />

gawonasworebuli, metafizikuri Rimili,<br />

rac mis poezias gansakuTrebulobas<br />

aniWebs. ar SeiZleba ar aRiniSnos<br />

poetis lirikuli sunTqvis<br />

mravalferovneba, swrafva bgeris<br />

musikaluri organizaciisken, rac<br />

xSirad sxva<strong>da</strong>sxvagvari evfoniuri<br />

TamaSebiT aris gamoxatuli:<br />

`ra un<strong>da</strong> vuTxra <strong>da</strong>Waobebul<br />

warsulis Jaltams <strong>da</strong> malarias,<br />

<strong>da</strong>brunebuli dReebic wavlen...<br />

Semodgomam xom imaliara,<br />

mzera gagviTbo feradi navliT...<br />

axla es wuTi _ aTasi wlis<br />

samalavia...<br />

<strong>da</strong> gar<strong>da</strong>cvlili bavSvebisTvis<br />

mReris maleri...~ (`samalavi~)<br />

poetis versifikaciuli, semantikur-saxeobrivi,<br />

Tu stilur-Janrobrivi<br />

mravalferovneba ayalibebs mis<br />

individualur-enobriv kods. misi poeturi<br />

semantika, poetika Tu calkeuli<br />

sityvis plastika mu<strong>da</strong>m erT did,<br />

sofiko kvantaliani<br />

diskursi marwyvis mdeloze<br />

`ise Sevdivar saganSi, mcenarisa Tu a<strong>da</strong>mianis bneliT mocul siRrmeSi,<br />

rom TviTon ver gamigia. es unari xels miSlis advilad vicxovro <strong>da</strong> es CemTvis<br />

erTdroulad _ tragediacaa <strong>da</strong> bednierebac. ase rom, ukiduresobaTa<br />

kedlebs uneblieT ki ar ven<strong>arc</strong>xebi, es Cemi xvedria <strong>da</strong> amgvari xvedri _<br />

CemSi amoqmedebs sityvebs, sacecebiviT rom miZvrebian qvecnobierSi <strong>da</strong> ise<br />

amoswoven iqi<strong>da</strong>n `bnel informaciebs~, rogorc mcenare Tavis fesvebiT Seisrutavs<br />

wiaRis sinotives~(g. alxaziSvili, romani `amodis Tu Cadis mze!~<br />

1999). es poeturi meditaciis is fazaa, rodesac mSvenieri lirizmi<strong>da</strong>n egzistenciuri<br />

sixarulisken midis poeti msgavsad anri miSosi, romelic poeturi<br />

logikiT <strong>da</strong> uCveulo inversiiT vaSlis wiaRSi `Sedis~, an Tun<strong>da</strong>c<br />

floberi, romelic ambobs, rom saganze didxans mzeriT aRwevs masSi. es siRrmuli<br />

inversiebi, romelsac givi alxaziSvili `Cabrunebuli mzeriT~ aRwevs,<br />

mTel mis poetur krebuls (saubaria poetis axal wignze `Cabrunebuli<br />

mzera~, 2010w.) gasdevs.<br />

emociur sistemas uerTdeba. emocias<br />

xan impresionistuli (`...<strong>da</strong> vgrZnob<br />

saRamos lurjferovan gaxaverdebas...~<br />

(`gaxsovdes Tixa!~) an `velis Sro-<br />

SanebTan min<strong>da</strong> wasvla/<strong>da</strong> gaSotva Sua<br />

mindorze,/sa<strong>da</strong>c balaxs zeca exeba<br />

ulurjesi....~ (`sixarulis mewyvile~),<br />

xanac simbolisturi (`sa<strong>da</strong>c gam-<br />

Wolad xe<strong>da</strong>v sizmar-cxads/<strong>da</strong> brolis<br />

WrilSi iCekeba farSavangebi.~ (`qaris<br />

xsovna~) an modernistuli (`xe<strong>da</strong>v, ca<br />

ivseba celofnis yvavebiT...~ (`Tvali<br />

gzad gagirbis~) an `geficebi beber<br />

yorans, /axla rom Tavze ga<strong>da</strong>mifrina...~<br />

(es dRe sad gaqra!~) ferweruli<br />

monasmebi badeben.<br />

poeturi nawarmoebis kiTxvisas<br />

erTi banaluri <strong>da</strong> uCveulo ram xdeba<br />

_ (wa)mkiTxeli, recipienti, nebsiT Tu<br />

uneblieT, iWreba teqstSi <strong>da</strong> sakuTari<br />

subieqturi impulsebis mixedviT ucvlis<br />

mas formas, konteqsts, diskurss,<br />

tonalobas. amitom leqsi kiTxvisas<br />

mudmivi qmnadobis, Camoyalibebis procesSia.<br />

am procesis xangrZlivobas ki<br />

poetur enaSi aRmoCenili mSvenieri<br />

poeturi simkvriveebis _ metaforebis<br />

(<strong>da</strong> tropis sxva<strong>da</strong>sxva saxeebis)<br />

(g)axsna ganapirobebs. givi alxaziSvilis<br />

poeziaSi metaforebi konceptualuri<br />

<strong>da</strong> <strong>da</strong>xvewilia. isini cocxloben,<br />

sisxliT ivsebian, xorcieldebian.<br />

es <strong>da</strong>axlovebiT iseTivea, rogorc<br />

poetis calkeuli sityvis sicocxle<br />

(`...<strong>da</strong> usmen sityvas,/guliviT rom<br />

feTqavs malimal...~ (`sasule orkestris<br />

TanxlebiT~). lirikuli subieqti<br />

ki or sityvas Soris wonasworobs<br />

_ `<strong>da</strong>badebi<strong>da</strong>n <strong>da</strong>badebamde~. (`or<br />

sityvas Soris~) am leqsis <strong>da</strong>sasruls<br />

poetis erTma metaforam gamielva _<br />

es abreSumis Wiis metaforaa, rogorc<br />

ganc<strong>da</strong> am or sityvas Soris, rogorc<br />

sicocxle Tavisi sawyis-sasruliT:<br />

`stumrad xar Sin <strong>da</strong><br />

iqsov siCumes,<br />

drois simdores gulSi igubeb<br />

<strong>da</strong> wasasvlelad yovelTvis<br />

mzad xar<br />

<strong>da</strong> abreSumis WiasaviT Seni<br />

fusfusi<br />

sul furcel-furcel aaSrialebs<br />

sibneles, sa<strong>da</strong>c krTeba fosfori _<br />

rogorc saflavze xsovnis niSani.~<br />

(`qaris xsovna~)<br />

es metafora poetis `sarkisebri<br />

me~-s cxovrebacaa, romelic sxva leqs-<br />

Si Sori<strong>da</strong>n garkveviT moCans, rogorc<br />

simartovis `qsova~ `abreSumis Wiis<br />

parkiviT~. (leqsis kiTxvisas zogjer<br />

aseTi poeturi paradoqsi xdeba _ teqsti,<br />

kiTxvisas, SesaZloa gaqres, teqstsSoris<br />

kavSirebSi, napralebSi<br />

gasxltes, gauCinardes. es metaforis<br />

simZimeze, mis mravalSrianobazea<br />

<strong>da</strong>mokidebuli. usaTauro leqsSi (`ver<br />

aRivseba guli Cemi Sen<strong>da</strong>mi mtrobi-T~)<br />

am metaforam TiTqos mogvwyvita leqsis<br />

mTavar narativs, sa<strong>da</strong>c poetis<br />

lirikuli `me~ meore piris gulgrilobas<br />

<strong>da</strong> <strong>da</strong>viwyebas Civis: `Sen cxovrob<br />

Seni gulgrilobiT, me var uSenod~).<br />

es TeTri <strong>da</strong> nazi metafora mar-<br />

Tlac Tavisi saabreSume jirkvlebi<strong>da</strong>n<br />

gamohyofs sa<strong>da</strong>fisfer bzinvare siTxes,<br />

romelic gzaa (galaktionis<br />

definiciiT `vardisferi gza~) `<strong>da</strong>badebi<strong>da</strong>n<br />

<strong>da</strong>badebamde~. v. rozanovi<br />

`ganmartoebulSi~ wers, rom am mweris<br />

arsebobis stadiebi figuralurad<br />

gamoxatavs cxovrebas samyaroSi: muxluxis<br />

stadia: Cven vcocavT, vikvebebiT<br />

<strong>da</strong> uZraoni varT. Wupris stadia:<br />

es sikvdili <strong>da</strong> kuboa. peplis stadia:<br />

pepela _ es `sulia. anu es metamorfoza<br />

manZilia `<strong>da</strong>badebi<strong>da</strong>n <strong>da</strong>badebamde.~<br />

amitomac virtualuri veSapisgan<br />

STanTqmuli avtoris lirikuli<br />

gmiri Tavs ionas a<strong>da</strong>rebs (`siriusis<br />

Jami~), radgan swored ionaSia mocemuli<br />

kvdoma-aRdgomis parabola. msgavsi<br />

siRrmis metaforebi alxaziSvilis<br />

inteleqtualur poeziaSi calke<br />

saazrovno sistemebs qmnian, romelTa<br />

sul mcired (g)axsnac ki saocari siamovnebis<br />

ganc<strong>da</strong>s gvaniWeben. aseTi<br />

metafora-simboloa saxli, `romelic<br />

Tvals gayolebs Tavis fanjrebiT~ (`sasule<br />

orkestris TanxlebiT~). (es virtuozulad<br />

gapirovnebuli saxli erTgvari<br />

aluziaa anri boskos saxlisa,<br />

romanSi `geacinti~, sa<strong>da</strong>c aRwerilia<br />

saxli, romelic patrons elodeba). es<br />

is fesviani saxlia, sa<strong>da</strong>c sizmrebis<br />

dros vimyofebiT. es is saxlia, sa<strong>da</strong>c<br />

zmanebaTa maRali sixSirea, sa<strong>da</strong>c xdeba<br />

Serwyma fesvebTan. amitomac leqsis<br />

lirikuli gmiri am saxlSi mamis siluets<br />

poulobs, Tumca ki poetis Se<strong>da</strong>rebiT<br />

adrindel leqsSi (`Sin~, 1998)<br />

misi oniruli saxli ukacuri <strong>da</strong> carielia.<br />

mas mniSvnelobac ki <strong>da</strong>karguli<br />

aqvs saxlis. es simboluri saxismetyveleba<br />

kargad xsnis poetis sulier<br />

gra<strong>da</strong>cias, rac, SesaZloa, samyaros<br />

centris, mamis <strong>da</strong>kargviT gamowveul<br />

sev<strong>da</strong>sac exmianebodes. leqsis final-<br />

Si ki avtoris skefsisi nisliviT ifanteba:<br />

`<strong>da</strong> me xmamaRla vimeoreb: Sin _<br />

Sin _ Siiin.../<strong>da</strong> am saxlSi gabneuli<br />

mTeli Sriali/am erT sityvaSi Tavs<br />

iyris uceb/<strong>da</strong> saxli iwyebs Sin<strong>da</strong>brunebas~.<br />

(iqve) rTuli, polisemiuri<br />

metaforebis gverdiT alxaziSvilis<br />

leqsebis axal krebulSi gvxvdeba msubuqi,<br />

TiTqmis uwonadi metafora `haeris<br />

yvavili~ (`qaris xsovna~), an sicocxlesaviT<br />

aqroladi `puris suni~<br />

(`puris suni~), an kidev `gafuebuli<br />

comi~, romelic poetis xsovnaSi fuis.<br />

puris simbolos, romelic alxaziSvilis<br />

axal poetur cikls (`puris suni~<br />

2010-2009) aerTianebs, fesvi ziarebis<br />

saidumloSi aqvs (`deduleTis<br />

monatreba mavsebs <strong>da</strong> mcdis _/mexsiereba<br />

Tu kidev SemrCa/<strong>da</strong> puris natexs<br />

vaweb RvinoSi~) <strong>da</strong> amdenad misi<br />

surneli poetis mTel ciklSi igrZnoba:<br />

(`me ki ara,/puri <strong>da</strong> Rvino cocxlobs<br />

CemSi/<strong>da</strong> maarsebebs...~ (`es dRe<br />

sad gaqra!~). mexsierebis, warsulis<br />

aRdgenis yvelaze zusti <strong>da</strong> namdvili<br />

impulsi cnobilia, rom aris bgera, sityva,<br />

feri, forma an suni rodesac am<br />

uxilavi biZgebiT warsuli movlenis<br />

mTeli sisruliT SegrZneba xdeba.<br />

10 - 23 dekemberi 2010<br />

(moris beJam amas `retrospeqtuli epifania~<br />

uwo<strong>da</strong>). ase aRadgens `puris<br />

suni~ warsuls:<br />

`deduleTis monatreba mavsebs<br />

<strong>da</strong> mcdis _<br />

mexsiereba Tu kidev SemrCa<br />

<strong>da</strong> puris natexs vaweb RvinoSi.<br />

gamzeurebul saTibebi<strong>da</strong>n<br />

brundeba papa,<br />

xolo bebia gafuebul coms<br />

<strong>da</strong>strialebs.~<br />

(`puris suni~)<br />

drois filosofiuri gaazrebebi<br />

givi alxaziSvilis yvela drois leqsebis<br />

erT-erTi mTavari motivia. dro<br />

poetTan xSirad deddeba, mdordeba, es<br />

gamowveulia wuTebs Soris manZilis<br />

moulodneli CaRrmavebiT (`zogjer<br />

wuTi ise Rrmavdeba,/rom Cveni Tvalebi<br />

simSvides asxiveben~ (`wuTis siRrme~),<br />

rac xSirad drois sivrci<strong>da</strong>n<br />

gaclis, udroobas SegrZnebas badebs:<br />

`Cven veRaravis <strong>da</strong>viviwyebT,<br />

drom <strong>da</strong>gviviwya<br />

<strong>da</strong> aRar gvyofnis aRaravis<br />

<strong>da</strong>saviwyebad<br />

awmyo, romelic TiTqos gvqon<strong>da</strong>,<br />

TiTqmis ara gvaqvs~.<br />

<strong>da</strong> udroobis bundovani Jami iwyeba...~<br />

(`zRvarTan~) aq ar aris e.w. fabuluri<br />

dro, aq warsuli <strong>da</strong> awmyo erTmaneTs<br />

efineba <strong>da</strong> erT maradiul awmyos<br />

qmnis, rac udroobis fardia. es<br />

gacilebiT ufro mZafri ganc<strong>da</strong>a, vidre<br />

okeaneebis, mTebis, de<strong>da</strong>miwis<br />

dro, sa<strong>da</strong>c misi mdinareba ugrZnobia,<br />

rasac T. vulfi `ucvlel dros~ (time<br />

immutable) uwodebs. amitomac poetis<br />

lirikuli `me~ iviwyebs awmyos <strong>da</strong><br />

udroobis zRvarTan midis: `me <strong>da</strong>viviwyeb<br />

oc<strong>da</strong>meerTes/<strong>da</strong> udroobis zRvarTan<br />

Cavivli~. (`mipoveT vinme~) es<br />

zRvaria udroobasa <strong>da</strong> warsuls Soris:<br />

`raRa azri aqvs saaTebze<br />

gabmul saubars,<br />

<strong>da</strong> am banalur wrebrunvaze<br />

apelirebas,<br />

isini mu<strong>da</strong>m im dros iTvlian,<br />

romelic qreba <strong>da</strong>TvlisTanave,<br />

ferad-feradma buStebma rom<br />

cad ga<strong>da</strong>karges _<br />

Cveni warsuliT gaberilebma.~<br />

givi axlaziSvili feradi warsulis<br />

<strong>da</strong>brunebas `marwyvis mdeloze~<br />

axdens. am mkveTri <strong>da</strong> sisxlsavse<br />

metaforiT poetis lirikuli subieqti<br />

kvlav sakuTar TavSi Rrmavdeba,<br />

sakuTar warsulSi inTqmeba. leqsis es<br />

pasaJi ratomRac ingmar bergmanis<br />

`marwyvis mdelosken~ mgzavnis, sa<strong>da</strong>c<br />

filmis mTavari gmiri _ isak bregic<br />

swored veluri marwyvis mdeloze<br />

`brundeba~ warsulSi <strong>da</strong> amavdroulad,<br />

sakuTar TavSi. am msubuqad erotikuli<br />

metaforiT poetis mexsierebaSi<br />

vnebiani kocnis ambavi iburceba:<br />

`marwyvis mdeloa, mwife nayofs rom<br />

gamoaCens,/rogorc Sens kocnas/<strong>da</strong> eg<br />

tuCebi kocnis gemos gaixseneben.~<br />

(`balaxis nabijebi~) leqsis am plastikur<br />

motivSi TiTqos Cvens Tvalwin<br />

naTlad iSleba mdelo, romelic mwvane<br />

sarCuli<strong>da</strong>n vnebian simbolos<br />

aCens. es ki, savaraudod, `Cabrunebuli<br />

mzeris~ mxatvruli detalia.<br />

literaturuli gazeTi<br />

gamodis saqarTvelos kulturisa <strong>da</strong> ZeglTa<br />

<strong>da</strong>cvisa saministros finansuri mxar<strong>da</strong>WeriT<br />

re<strong>da</strong>qtori irakli javaxaZe<br />

re<strong>da</strong>qtoris moadgile uCa SerazadiSvili<br />

Jurnalistebi xaTuna alxaziSvili, nana kobaiZe, Tamar Juruli<br />

tel.: 292196; mob. tel.: (877)742277; (899)269852; e-mail: litgazeti@yahoo.com

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!