versione pdf - Sardegna DigitalLibrary
versione pdf - Sardegna DigitalLibrary
versione pdf - Sardegna DigitalLibrary
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
© Domus de Janas<br />
Zoseppe Moro:<br />
S’aère tentu sorte<br />
ISBN 88-88569-14-6<br />
Seconda edizione maggio 2004<br />
Realizzazione editoriale:<br />
Domus de Janas<br />
Via Monte Bianco, 54<br />
09047 - Su Planu - Selargius<br />
tel. 070 5435098 fax 070 5434105<br />
www.domusdejanaseditore.com<br />
e-mail: domusdejanaseditore@tiscali.it<br />
Realizzazione grafica di copertina:<br />
Supporti Visivi<br />
Impaginazione<br />
Raimondo Pinna<br />
Stampa e legatura<br />
Grafiche Ghiani, Monastir - Cagliari
ANNOTU DE IMPRENTA<br />
Amus lassadu sa grafia de sas poesias tale e cale l’aia seberada<br />
tiu Peppe Moro. B’amus postu ebbìa calchi puntu frimu in<br />
pius, pro rèndere de mezus cumpresa sa sustantzia de sa poesia.<br />
Gasi matessi amus operadu pro sas virgulitas. S’ùnicu<br />
jambu est istadu cando amus agatadu calchi farta jara de batidura.<br />
5
FULGIDU ASTRU DE SA POESIA<br />
... Fulgidu astru de sa poesia<br />
meda bi fit da issu d’imparare<br />
rettu probu cittadinu esemplare<br />
pro condutta onestade e cortesia…<br />
Sa boghe seria e solenne de tziu Epeddu Corrias, intonende in<br />
s’origra e in su coro, nos at contadu de tziu Zosepe Moro<br />
…Nois provende a fagher su tenore, alfabeticamente cantavamus,<br />
afetuosos versos de amore …gustende sa dultzura de sa<br />
musa.<br />
Si de pessone no l’amus connotu nos nch’est abarradu custu<br />
amentu iscritu in mùsica, ca su versu de sa poesia nostra est<br />
mùsica e non morit mai, finas a cando b’at zente chi la ”sonat”.<br />
Medas pitzinnos orgolesos ant connotu a Zosepe Moro pro sa<br />
prima borta, ascurtende su tenore ”Coro d’Orgosolo” e su ”Tenore<br />
Supramonte”. A pustis ant ischidu chi medas de sas poesias<br />
cantadas dae su tenore orgolesu fiant iscritas dae Zosepe<br />
Moro. In sos annos ’50 e ’60, difatis, in Orgòsolo si cantaiant<br />
mescamente sas poesias suas. E cun su cantu s’est mantesa e<br />
est arribada finas a oe sa fama de cussu chi in Orgòsolo est<br />
connotu e carculadu comente ”su poeta”. Poeta paragonadu a<br />
sos mannos sardos: ”Pauliccu Peppinu e Melchioro/sun in sas<br />
portas de su paradisu/pro onoraren a Zoseppe Moro” (Cosomo<br />
Mercurio). E galu: ”Macumere at piantu a Merchioro/ch’isventuradu<br />
in d’unu pont’est ruttu/sos bonorvesos<br />
piantu an de coro/de Pauliccu su destinu bruttu./Sos tonaresos<br />
pro Mereu insoro/an lacrimadu e piant’a succuttu/e Orgosolo<br />
pro Zoseppe Moro/si podet ponner su matess’in luttu” (Antoni<br />
Zobbo).<br />
7
Sas poesias de Zosepe Moro, poesias de bundu chi finas a como,<br />
a dolu mannu, nemos aiat pessadu de lis ponner manu pro<br />
lu fagher connoscher a totus, faeddant de medas temas: de s’amore,<br />
de sa polìtica, de su connotu, de sos balores de una comunidade,<br />
de su traballu e de temas sotziales. Cun sas poesias<br />
de Zosepe Moro s’imparant sos ideales polìticos, sos bonos<br />
sentidos e sa manera de si cumportare.<br />
Istudiare e connoscher sa poesia de Zosepe Moro cheret narrer<br />
duncas a cumprender sos sentidos e sas intrannas de sa<br />
zente de Orgosolo e sos costùmenes suos.<br />
Su sotziu Murales est minore de annos e de ischires ma at sa<br />
passione de esser unu sotziu culturale, finas bidende su pesu<br />
chi ant cussas allegas. Su sotziu est s’arte de si pesare paris,<br />
dendesi cara s’unu cun s’àteru; culturale benit dae s’allega latina<br />
”colere” chi cheret narrer cultivare. Su de si fagher a sotziu<br />
est una manera de cultivare sa pessone, chi petzi pesendesi<br />
cun sos àteros si faghet a òmine. Gasi nos paret chi sas duas<br />
allegas zungant bene paris, e domadas fagant unu bellu zuvu.<br />
Pessende a custas cosas non nch’est bènnidu a conca chi Zosepe<br />
Moro aiat fundadu cun àteros orgolesos unu sotziu pro<br />
cultivare sa terra in bidda nostra.<br />
Forsis su sotziu non b’at duradu meda … ma cussa preposada<br />
la credimus galu oe de balore. Nois puru proamus a sotziu a<br />
cultivare sa terra orgolesa arèndela inue est isserrada pro chi<br />
l’intret s’aera, s’aba e su sèmene, isseberende sos sèmenes bonos<br />
chi amus connotu, faghende s’incunza e boghende sa parte<br />
a totus.<br />
Àteros sòtzios b’at in custa bidda chi dae tantos annos arant e<br />
sèmenant sena timer traballu o annada mala, onzi unu in su<br />
campu suo. Nois ”collimus” vestes e armonias de s’idioma nostru<br />
orgolesu pro las partzire cun totu su mundu. E custu cherimus<br />
fagher cun sa regolta de sas poesias de Zosepe Moro chi<br />
8
ant unu balore mannu, siat sotziale siat culturale pro s’identidade<br />
orgolesa.<br />
Custu traballu resessit forsis a ponner in mente a su chi ant<br />
iscritu Cosomo Mercurio:”Pro sas gentiles poesias bellas/su<br />
numen caru de Zoseppe Moro/ imperituru det restare iscrittu”,<br />
e Zulianu Corrias: ”tue populu cun sa fede sana/omaggiu rende<br />
a sa sua memoria”.<br />
Associazione Culturale<br />
”Murales” Orgosolo<br />
9
BIOGRAFIA<br />
Zosepe Moro fiat fizu de Pedru, porcarzu in Fundales e in Supramonte,<br />
e finas cassadore famadu de mugrones e de sirvones,<br />
e de Maria Podda, massaja.<br />
Fiat nàschidu in Orgòsolo s’8 de frearzu de su 1908, su de tres<br />
de 7 fizos e est mortu de tumore su 12 de maju de su 1958.<br />
Su frade prus mannu, Zuanne, est mortu de broncopolmonite<br />
a 18 annos, in su 1919, cando fiat istudente in su Litzèu de Tàtari,<br />
dassende·los in su disconsolu, ca cun issu si nche fiat pèrdidu<br />
s’isperu de unu mezoru de sa cunditzione econòmica e<br />
sotziale de totu sa famìlia.<br />
Sa sorre, Caterina, est morta pagos annos in fatu, e narant chi<br />
siat morta de crebacoro a pustis de sa morte de Zuanne.<br />
Sos àteros frades, Antoni, Zosepe e Bore, finas si podiant tenner<br />
disponimentu pro s’istudiu, non sunt pòdidos andare a sas<br />
iscolas superiores ca su babu non bi la faghiat a lis pagare sos<br />
istùdios.<br />
De fagher istudiare sas sorres Caterina, Nania e Maria non si<br />
l’ant mancu postu in conca, si cunsideramus sas ideas e sas<br />
cunditziones sotziales de una famìlia povera de Orgòsolo a sos<br />
primos de su noighentos.<br />
In prus, a cumintzu de sos annos ’20, est morta sa mama e su<br />
babu s’est torradu a cojuare cun una connada baghjana. Comente<br />
chi no esseret bastadu, a primos de sos annos ’50, Maria,<br />
sa sorre, s’est morta, e Zosepe nd’at tentu unu dolore mannu<br />
chi no nche l’est passadu mai.<br />
S’ùnica chi s’agatat galu de sa familìa est Nania Moro, chi at<br />
còmpridu 90 annos.<br />
Zosepe Moro at fatu su pastore cun su babu e cun sos frades,<br />
su massaju e, in sos ùrtimos annos, s’operaju cun s’impresa<br />
chi at abertu s’istradone provintziale Orgòsolo – Montes.<br />
11
Est istadu eletu cussizeri comunale de Orgòsolo in sa lista<br />
”<strong>Sardegna</strong> con due spighe” sìmbulu presentadu a sas eletziones<br />
aministrativas dae sos partidos de su ”Fronte popolare”<br />
(PCI e PSI) e est istadu unu de sos protagonistas de sas batallas<br />
de sos massajos pro s’ocupatzione de sas terras a pustis de<br />
sa segunda gherra.<br />
Est istadu unu de sos chi at fundadu sa prima cooperativa de<br />
maniales e massajos, in ue est istadu presidente, est pintadu in<br />
una de sas pagas fotografias chi b’at abarradu, cando faeddat<br />
in subra de su tratore tzinguladu de sa cooperativa, cando l’ant<br />
beneìtu. Su nùmene fiat ”Amigu de totus”.<br />
In zoventude e finas a mannu, finas si aiat frecuentadu sa cuarta<br />
elementare ebia, s’est dedicadu, a sa sola, a istudiare sa poesia<br />
sarda e italiana (connoschiat a memòria su prus de sa ”Divina<br />
Commedia”, de ”L’Orlando Furioso” e de ”La Gerusalemme<br />
Liberata”) e a iscrier poesias.<br />
At a poder ispantare, ma sa formatzione culturale sua est istada<br />
azuada dae sa galera, in ue est abarradu pagu prus o mancu<br />
pro un’annu.<br />
Est istadu cundennadu, difatis, ca l’aint incurpadu de aer proadu<br />
deralliare su trenu Nùgoro-Macumere a curtzu a su Pradu<br />
de Nùgoro, cando faghiat su pastore (issu as semper naradu<br />
chi fiat innotzente e chi no aiat chertu acusare a chie teniat sa<br />
neghe).<br />
S’atividade poètica sua la faghiat siat ”in mesa” (iscriìat in onzi<br />
tretu e cantu de pabiru chi agataiat, su prus a lapis, dae su librete<br />
de traballu a sos cartulàrios de sos fizos) e siat ”in pratza”,<br />
sighende sas garas poèticas e cantende cun sos amigos in onzi<br />
ocasione.<br />
Su 3 de ghennarzu de su 1953, in Orgòsolo aiant fatu una festa<br />
manna pro sas paghes, in ue isse aiat cantadu una groba<br />
paris cun s’amigu e ”collega” Antoni Zobbo (Devaddis), in di-<br />
12
eta pro ”radio <strong>Sardegna</strong>”. Si fiat cojuadu cun una ghermana,<br />
Maria Gratzia Pira, chi oe tenet 82 annos, at tentu 10 fizos, chi<br />
8 s’agatant galu como.<br />
In s’ùrtima carta de identidade, b’at custa descritzione de s’aspetu<br />
fìsicu e de s’istadu tzivile e anàgraficu suo:<br />
coniugato con Pira Maria Grazia, statura m. 1,65, corporatura<br />
media, capelli castani, fronte regolare, occhi castani,<br />
naso e bocca regolari, barba e baffi rasi, colorito bruno, cicatrice<br />
al mento.<br />
13
POESIA E CÀNTIGU<br />
Contat sa pitzinnia colada in su sartu orgolesu, ispantu de ojos<br />
e de coro: sos annos de sos primos bisos in tempos mùrinos de<br />
poberesa ma finas lùghidos de ispera, sos annos de sas primas<br />
proas de virtude parende fronte a ierros longos e tostos in s’isetu<br />
de sorrìere in beranu, a bortas, si no si bi poniat astraore<br />
a distempus.<br />
In custu cumprou de intragna chi mediat de fronte a sos mannos<br />
abilidade e agguantu de sos pitzinnos, sa catza fut unu de<br />
sos impignos pius de bundu, disizadu e timidu in su matessi<br />
tempus: disizadu pro su gosu chi daiat cando si congruiat in<br />
bonu, timidu pro comente si podiat cumpàrrere a sos ojos de<br />
sos mannos, si b’aiat àpidu farta de oju o de manu.<br />
Custa pitzinnia bundaiat de fàdigu e bisiones, unu patimentu e<br />
unu gosu, raridade a s’aunire umpare in s’andera de sas dies e<br />
de sas istajones, in calesisiat logu de su mundu. Ma in su sartu<br />
-e in sa ’idda- de Orgosolo podiat cumbinare custu puru, pro<br />
istrina de sa sorte e de su donu ’e natura.<br />
Si cantaiat meda, tando, finas pro ismentigare sa néula de sa<br />
tristura. E Peppe Moro fut unu de sos chi ischian dare mezus<br />
vida a su versu chi fioriat a bolu in sas disputas de sas tropas,<br />
orgolesas e furisteras. Abilidade riconnota e contada a bàntidu.<br />
Chi tiu Peppe Moro fut unu poeta nodidu in mesu ’e totu<br />
sos àteros l’ischiamus nois puru, in cussos annos, sos dischentes<br />
de mastra Madalena e de sas àteras mastras, cumpanzos e<br />
amigos de su fizu Juanne.<br />
Sa passione sua fut propiamente cussa, su contivizu de su versu<br />
chi naschet in camineras de mistériu, peràula e sonu totu ind-una:<br />
no bi podet àere peràula chene sonu ne sonu chene peràula.<br />
Un’ateruna àndala pro si distìnghere in sas virtudes de<br />
mezus bundu de un’òmine: ponner aficu a su trabagliu, medi-<br />
15
e sos faeddos, andare a caddu e a catza, cantare in poesia o a<br />
tenore.<br />
A domare sa peràula bi cheret amore e talentu, podere e agguantu:<br />
un’abilidade chi si podet assimizare azigu a sa domadura<br />
de sos puddedros ma est pius mala a afinigare e no b’at<br />
seguresa de la poder cumprire mai in totu a primore. Cumandat<br />
semper issa: nd’ischit pius de nois e si sutamit a sa passione<br />
ebbia, che una fèmina innamorada.<br />
Peppe Moro resessit a la domare a dovere, chi no iscàdriet ne<br />
trambuchet e non si peset chene cabu a cadramissas a disora,<br />
custa peràula chi naschet che-i sos bisos dae sa profundidade<br />
de su coro e s’intregat a sas laras de su cristianu a prodùere<br />
istriores in chie l’intendet.<br />
Li resultaiat a deghile finas in aparitzos malos a cumprire, comente<br />
resessian cun sos puddedros Jubannantoni e Frantziscu<br />
Buesca, Peppeddu Bassu, sos frades e fradiles suos, cun àteros<br />
domadores e bardieris orgolesos de su tempus de su poeta nostru.<br />
No l’ispantaiat nemmancu su versu a retroga, impitadu<br />
dae sos cantadores in sas modas e dae sos poetas de meledu in<br />
disputas finas pius trobojadas de trintases, barantanoe, simples<br />
o fioridos chi esseren:<br />
Si as bera idea de mi amare<br />
crede e ispera, turturella mea.-<br />
Si as de mi amare bera idea,<br />
o turturella mea, crede e ispera.-<br />
Si as de mi amare idea bera<br />
crede e ispera, mea turturella.<br />
A los fagher furriare in custa manera, sos versos ponen mente<br />
ebbia a chie los ischit manizare:<br />
16
E meda pius d’eris, cras e oe<br />
mi feris ca de amore bintu m’as.-<br />
E meda pius d’eris, oe e cras<br />
ca de amore bintu m’as mi feris.-<br />
E meda pius d’oe, cras e eris<br />
mi feris de amore ca m’as bintu.<br />
E in manera tale mi as cumbintu<br />
de no mi relatare cun nessunu.<br />
Ma sa naturalesa e su poderìu de jogare cun su versu s’illughentan<br />
e lampizan mezus puru in sas sestinas de setenarios e<br />
endecasillabos de su cuntrastu tra unu babbu e una fiza: inoghe<br />
sa poesia ruet che abba ’e funtana in su sonu e in su faeddu:<br />
Babbu<br />
Pensa chi sa richesa<br />
est semper sa chi faghet e disfaghet.<br />
No mires sa bellesa<br />
ca benit die chi ti dispiaghet<br />
pro ca sa simpatia<br />
frastimas cando ses a penitia.<br />
Fiza<br />
Cando b’at simpatia<br />
paren consolos sos dolores mannos<br />
ca sa bona armonia<br />
mudat in cuntentesa sos afannos<br />
ma si no b’at istima<br />
passas sa vida frastima-frastima.<br />
Sa matessi cosa cumbinat in sas undighinas tra babbu e fizu,<br />
inue s’impitu de custa istrofa imbentada duos séculos innanti<br />
17
’e oe dae unu poeta patadesu, Limbudu, e aparitzada a manera<br />
de si bi poder apentare a discansu finas pro sa musicalidade<br />
de s’andanta, faghet a bìdere chene dudas comente sos versos<br />
de tiu Peppe cumprobben cun su càntigu. E duncas comente<br />
si potan cantare finas a tenore.<br />
Su limbazu chi isse sèberat est su logudoresu chi aiat imparadu<br />
in sos primos annos iscultende sos cantadores in piata, cantende<br />
isse matessi cun sos cumpanzos suos, orgolesos e istranzos,<br />
istudiende sos poetas de meledu pius famados: Peppinu<br />
Mereu, si podet dare, pius de sos àteros, ca pius de sos àteros<br />
li podiat esser frade de coro e de mente. Ma in custa limba literaria<br />
intrat, che abba lena sighida subra sa terra modde, sa<br />
sienda de sos assimizos e modos de narrer de Orgosolo. Limba<br />
chi deghet finas a sos imparos de amistade e de bonu tratamentu,<br />
in sa cussentzia de sos males de su mundu e de sas trassas<br />
de sa zente abbramida de materialidade, chi chirrat sos<br />
òmines in benassortados e malefadados. Sorte aeret tentu, abberu,<br />
cust’òmine de bonu sentidu innamoradu de sa poesia<br />
consoladora, in sos anneos de sa vida.<br />
Paulu Pillonca<br />
18
Poesias
S’aère tentu sorte<br />
S’ALFABETICU<br />
Amadu e veneradu Creadore,<br />
aggiuda unu poeta pagu iscetticu<br />
a cumponner in ordine alfabeticu<br />
affettuosos versos de amore.<br />
Achistadu no apo estru poeticu,<br />
appòsitu Ti giamo a protettore:<br />
assistimi Ti prego a supplicare<br />
a sa chi no si dignat de m’amare.<br />
Autore no so de poesia,<br />
appena appena rimo sas ottadas.<br />
Apprèndelas però, diletta mia,<br />
a tie est chi las apo dedicadas<br />
alfabeticamente cumpiladas<br />
alavende sa tua simpatia.<br />
Anghela, las cuminzo in domandare:<br />
a ite no ti dignas de m’amare<br />
Beneditta e dicciosa creatura,<br />
beni como a mi dare unu cunfortu:<br />
bides chi so in ansia e in tristura<br />
bramende e sena tenner accunortu.<br />
Bene meu, ti giuro, so resortu<br />
biver cun tegus o in sepoltura:<br />
biu però no poto prus istare,<br />
bella, si no ti dignas de m’amare.<br />
Creadore supremu e dominante<br />
celebre de bellesa at fattu a tie.<br />
Columba, eo t’adoro notte e die<br />
cant’amesit Ruggero a Bradamante:<br />
carignu cando fagher dês a mie,<br />
cara, si no m’azzettas pro amante<br />
Coment’eo ap’a poder respirare,<br />
coro, si no ti dignas de m’amare<br />
21
Zoseppe Moro<br />
Deus chin su podere immensu sou<br />
de tene s’est servidu pro modellu.<br />
Divinamente t’at formadu a prou<br />
distinta ’e supraffinu bisu bellu:<br />
Difattis est su summu trattu tou<br />
difficultade a s’umanu pennellu.<br />
Dina però ti torro a dimandare:<br />
Da ite no ti dignas de m’amare<br />
Elena fit s’iscettru e-i s’insigna<br />
esaltada pro amena sembianza.<br />
Ebe fit s’esemplare in eleganza,<br />
Ester, Armida, Angelica e Ciprigna.<br />
E tue chi ses d’issas pius digna<br />
eccellente sen’aer simizanza.<br />
Eo no cesso mai ’e ti cantare<br />
eppuru no ti dignas de m’amare.<br />
Frizzas de s’amorosu bisu e sinu<br />
fortemente su coro m’an passadu.<br />
Fiamas si m’azzendene continu<br />
furibundas in pettus agitadu.<br />
Fidele depo istare e genuinu<br />
forzis prus de su limite fissadu.<br />
Felicidade no devo lograre<br />
finas chi no ti dignas de m’amare.<br />
Gesù Cristu padronu de s’altura<br />
grazias t’at donadu e dignidade<br />
gentilesa eleganza e beltade<br />
geniu allettadore ’e biancura.<br />
Gosu ses de s’umana gioventura<br />
giamada ses modellu de bontade:<br />
generosa no t’apo a nominare,<br />
gemma, si no ti dignas de m’amare.<br />
22
S’aère tentu sorte<br />
Hammirabile perla preziada<br />
haccisu de sos coros prus dicciosos<br />
hillustrada finesa incumparada<br />
hisolanos pro te sun orgogliosos<br />
horganu de sos sensos amorosos<br />
horo de ti pagare no bi nd’ada.<br />
Helogios no cesso de ti dare<br />
he tue no ti dignas de m’amare.<br />
Immagine sublime e attraente<br />
incantu de sos coros cristianos<br />
istella luminosa e risplendente<br />
isperanza de tottu sos mundanos<br />
ispettende so sempr’inutilmente<br />
isguardos de amore risulanos.<br />
Indiferente ti cheres mustrare:<br />
it’as chi no ti dignas de m’amare<br />
Levante giaru de solenne isfera<br />
lughe ghìa e ampàru de su mundu<br />
luna chi lughes in sa patria intera<br />
ladina pro s’aspettu chi as giocundu<br />
lassare no mi dês si ses sincera<br />
lamentosu che unu moribundu.<br />
Lanza tremenda a mi suicidare<br />
leo si no ti dignas de m’amare.<br />
Misteriosa novella Lucina<br />
memorabiles lodes t’ana dadu.<br />
Mamma de sa bellesa peregrina<br />
meraviglia d’ogn’esser animadu<br />
mai però a mie mi as basadu<br />
mancu ch’essère postu in disciplina.<br />
Miserinu comente ap’a campare<br />
Morzo si no ti dignas de m’amare.<br />
23
Zoseppe Moro<br />
Notoria bandera italiana,<br />
natura est chi t’at fattu maestosa.<br />
Nominéndeti pro esser graziosa<br />
numerosos encomios ti dana.<br />
Nessi pro amore ’e Deus, cristiana,<br />
nara si ses o nono mea isposa.<br />
No creo chi mi dês sentenziare<br />
nende chi no ti dignas de m’amare.<br />
Oriente de ogni traviadu<br />
oceanu de bàlsamu pienu<br />
onore de su mundu ses e frenu<br />
oggettu su prus caru e apprezzadu<br />
ojos chi sos cumpanzos cuntempladu<br />
omine no at mai in su terrenu.<br />
Ora no isto sena replicare:<br />
ohi, si no ti dignas de m’amare.<br />
Pateticu dipintu riservadu<br />
paragone no at su Vaticanu<br />
pittura d’un’insigne esatta manu<br />
pernu de unu coro innamoradu<br />
paradisu dês aer preparadu<br />
palma, cando ti giamat su Sovranu.<br />
Prima però d’andares a gosare<br />
proite no ti dignas de m’amare<br />
Quadru lineadu cun primore<br />
quotidianamente veneradu<br />
quadernos ap’eo impiegadu<br />
qualifichende su tou balore.<br />
Quale inimigu mi lassas turbadu<br />
quasi che unu indignu de amore.<br />
Quantu duro devo suspirare<br />
quindi, si no ti dignas de m’amare.<br />
24
S’aère tentu sorte<br />
Ritrattu su prus bellu e suntuosu<br />
rara prenda ses tue calculada.<br />
Ricumpensare podes un’isposu<br />
ricambiende s’amore chi t’ada.<br />
Rosa, a mi dare no ti ses dignada<br />
rie-rie un’abbrazzu affettuosu.<br />
Risentidu in profundu meditare<br />
resto si no ti dignas de m’amare.<br />
Santos no cesso de pregare a Deu<br />
semper pro dare lodes pius a tie.<br />
Serafinos cun gosu sun inie,<br />
suplican a ti dare onzi recreu.<br />
Suave ànima pura e sena neu,<br />
suffrire no mi lesses de gasie.<br />
Subitànea morte ap’a pregare<br />
si tue no ti dignas de m’amare.<br />
Trinidade est ch’in te at sistemadu<br />
tantu perfettos sos lineamentos.<br />
Turturella, a mie mi as privadu<br />
talentu, forza, briu e sentimentos.<br />
Tesoro, pro restare isconsoladu<br />
totta sa bida in pena e patimentu<br />
tumba profunda m’as a preparare<br />
tue si no ti dignas de m’amare.<br />
Universu de te est incantadu,<br />
unigenita dea altolocada.<br />
Umanidade no at ancora amadu<br />
uguale ermosura delicada.<br />
Una ’orta però no m’as mustradu<br />
umile sorridente una mirada.<br />
Urtimamente su meu isperare<br />
ue est si no ti dignas de m’amare<br />
25
Zoseppe Moro<br />
Verginella reina de inclìtas,<br />
vasu pienu de affezione<br />
vigura chi sos mortos resuscìtas<br />
visu ch’abbagliat s’umana pessone<br />
vivente forzis prus no mi bisitas<br />
vemmina, si no nd’as cumpassione.<br />
Vida mia, bidéndemi ispirare<br />
vinis si no ti dignas de m’amare.<br />
Zaffiru brilladore orientale<br />
zendadu t’at a fagher ornamentu.<br />
Zente confirmat ca no ses mortale<br />
zigantes ti costruin monumentu.<br />
Zelu però cun megus no as tentu<br />
zittella pro destinu o ideale.<br />
Zittu dolente m’apo a consumare,<br />
zòvana, si no ti dignas de m’amare.<br />
A ite no aperis, terra dura,<br />
una fossa profunda a m’ingullire<br />
E gai in sinu tou at a finire<br />
sa mea irrefrenabile isventura<br />
già chi sa prediletta creatura<br />
in coro no m’at chérfidu allogire<br />
e mi lassat sas dies terminare<br />
pro no s’esser dignada de mi amare.<br />
Su perdonu dimando a su lettore<br />
si est iscarsa sa cantone mia<br />
ca pro cumponner bera poesia<br />
bi cheret esattissimu autore<br />
e siat pro piaghere o pro amore<br />
iscuset puru ’e sa calligrafia<br />
e lu saludat chin tottu su coro<br />
s’autore e amigu Peppe Moro.<br />
26
S’aère tentu sorte<br />
UNU TRINTASES RETROGADU<br />
A tie sola, columba istimada,<br />
t’apo s’affettu in coro cunservadu:<br />
ti bramo pro cumpagna de sa bida.<br />
Tue ros’ammirabile e dechìda<br />
ses pro me graziosa e adorabiletue<br />
rosa dechìda e ammirabile<br />
ses pro me adorabile e graziosatue<br />
dechìda e ammirabile rosa<br />
bives in coro meu pro cumpagna.<br />
A tie sola, columba istimada,<br />
t’apo s’affettu in coro cunservadu:<br />
ti bramo de sa bida pro cumpagna.<br />
Dolores de Siviglia fit pro Ispagna<br />
de sos abitadores meravigliafit<br />
pro Ispagna Dolores de Siviglia<br />
meraviglia de sos abitadoresfit<br />
pro Ispagna de Siviglia Dolores<br />
che tue rosa a sos fizos d’Adamo.<br />
A tie sola, columba istimada,<br />
t’apo s’affettu in coro cunservadu:<br />
pro cumpagna de sa bida ti bramo.<br />
Ca t’apo cara, t’istimo e ti amo<br />
sa dichiara presente ti rimoca<br />
t’apo cara, ti amo e t’istimo<br />
ti rimo sa presente dichiaraca<br />
t’istimo e ti amo t’apo cara<br />
mi desidero tou innamoradu.<br />
27
Zoseppe Moro<br />
A tie sola, columba istimada,<br />
ti bramo pro cumpagna de sa bida:<br />
s’affettu t’apo in coro cunservadu.<br />
Cando miro su bisu delicadu<br />
ti sorrido e nde fatt’unu sospirocando<br />
su delicadu bisu miro<br />
nde sospiro e ti fatt’unu sorrisucando<br />
su delicadu miro bisu<br />
chin s’oju amore ti pedo, tesoro.<br />
A tie sola, columba istimada,<br />
ti bramo pro cumpagna de sa bida:<br />
s’affettu cunservadu t’apo in coro.<br />
Cun custu trintases prego e imploro<br />
de mi dare luego esitu giustuimploro<br />
e prego cun trintases custu<br />
esitu giustu a mi dare luegocun<br />
custu trintases implor’e prego<br />
de sì o no risponde, meu isettu.<br />
A tie sola, columba istimada,<br />
ti bramo pro cumpagna de sa bida:<br />
in coro cunservadu t’apo affettu.<br />
Si essere su tou predilettu<br />
pro paghe immensa e piaghere nousi<br />
predilettu essere su tou<br />
pro immensa paghe e nou piagheresi<br />
predilettu su tou essere<br />
si bivo menzus gioia no nd’incapo.<br />
28
S’aère tentu sorte<br />
A tie sola, columba istimada,<br />
ti bramo pro cumpagna de sa bida:<br />
s’affettu cunservadu in coro t’apo.<br />
Cuntentu in aterue no nd’azzapo<br />
pro ca ses tue sa ch’apo in s’intentuno<br />
nd’azzapo in aterue cuntentu<br />
pro ca sa ch’apo in s’intentu ses tuecuntentu<br />
no nd’azzapo in aterue,<br />
rosa càndida, amena e dilicada.<br />
Ti bramo pro cumpagna de sa bida:<br />
t’apo s’affettu in coro cunservadu<br />
a tie sola, columba istimada.<br />
Sa penetrante benigna mirada<br />
ti faghet prus affascinante e dignasa<br />
penetrante mirada benigna<br />
ti faghet pius digna e affascinantesa<br />
mirada benigna penetrante<br />
bivat su chi ch’est post’intro ’e sa tumba.<br />
Ti bramo pro cumpagna de sa bida:<br />
t’apo s’affettu in coro cunservadu<br />
a tie sola, istimada columba.<br />
Faghe chi de dolore no succumba<br />
e soddisfaghe s’incessante amorefaghe<br />
chi no succumba de dolore<br />
e s’incessante amore soddisfaghechi<br />
no succumba de dolore faghe<br />
rendéndemi passivu, rusignola.<br />
29
Zoseppe Moro<br />
Ti bramo pro cumpagna de sa bida:<br />
t’apo s’affettu in coro cunservadu,<br />
istimada columba, a tie sola.<br />
Già t’isetto, pro Deu, mi consola<br />
néndemi: già t’azzetto, bene meumi<br />
consola, già t’isetto, pro Deu<br />
néndemi: bene meu, già t’azzettomi<br />
consola, pro Deu, già t’isetto<br />
cun tribulazione notte e die.<br />
Ti bramo pro cumpagna de sa bida:<br />
t’apo s’affettu in coro cunservadu,<br />
istimada columba, sola a tie.<br />
Pro ischire s’esseremos elegidos<br />
già bi ch’aiat lèzzida dimanda<br />
no essende s’una pr’àteru naschidos<br />
pro cussu dogn’ischerzu lass’a banda.<br />
In paga de su cantu mi che manda<br />
nessi unu basu in punta ’e didos<br />
e dimustras gasie a Peppe Moro<br />
chi amore fraternu l’as in coro.<br />
30
S’aère tentu sorte<br />
UNU BARANTANOE RETROGADU<br />
Columba, ca ti tenzo in pensamentu<br />
no credas chi mi sia ismentigadu:<br />
unu barantanoe retrogadu<br />
t’ap’eo a imbiare pro ammentu.<br />
M’iscusas si no soe de talentu<br />
chene s’agiudu de sas musas noesi<br />
de talentu m’iscusas no soe<br />
chene s’agiudu de sas noe musassi<br />
de talentu no soe m’iscusas<br />
chene su de sas musas noe agiudu.<br />
Intantu azzetta prima unu saludu,<br />
sa moda coment’’enit dêt passare.<br />
Columba, ca ti tenzo in pensamentu<br />
no credas chi mi sia ismentigadu:<br />
unu barantanoe retrogadu<br />
pro ammentu t’ap’eo a imbiare.<br />
Si as bera idea de mi amare<br />
crede e ispera, o turturella measi<br />
as de mi amare bera idea,<br />
o turturella mea, crede e isperasi<br />
as de mi amare idea bera<br />
crede e ispera, mea turturella.<br />
Ti veneren che santa in sa cappella<br />
prus de cantu ti venero no creo.<br />
Columba, ca ti tenzo in pensamentu<br />
no credas chi mi sia ismentigadu:<br />
unu barantanoe retrogadu<br />
pro ammentu t’ap’a imbiar’eo.<br />
31
Zoseppe Moro<br />
Ti giuro, àtera fèmina no leo<br />
si tue cantu duro m’amas, Ninati<br />
giuro, no leo àtera femìna<br />
si tue m’amas, Nina, cantu durono<br />
leo àtera fèmina, ti giuro<br />
si tue cantu duro, Nina, m’amas<br />
e si chin lumen d’isposu mi giamas<br />
so su pius felice innamoradu.<br />
Columba, ca ti tenzo in pensamentu<br />
no credas chi mi sia ismentigadu:<br />
t’ap’eo a imbiare pro ammentu<br />
unu barantanoe retrogadu.<br />
Su biver dae tene separadu<br />
pro mene est pena de no ti descriversu<br />
dae tene separadu biver<br />
pena ’e no ti descriver est pro menesu<br />
biver separadu dae tene<br />
est de no ti descriver pro me pena<br />
ca sa mea delizia terrena<br />
ses tottu tue a ischire ti doe.<br />
Columba, ca ti tenzo in pensamentu<br />
no credas chi mi sia ismentigadu:<br />
t’ap’eo a imbiare pro ammentu<br />
retrogadu unu barantanoe.<br />
32
S’aère tentu sorte<br />
E meda pius d’eris, cras e d’oe<br />
mi feris ca de amore bintu m’ase<br />
meda pius d’eris, oe e cras<br />
ca de amore bintu m’as mi ferise<br />
cras meda pius de oe e d’eris<br />
mi feris de amore ca m’as bintu<br />
e in manera tale mi as cumbintu<br />
de no mi relatare cun nessunu.<br />
Columba, ca ti tenzo in pensamentu<br />
no credas chi mi sia ismentigadu:<br />
t’ap’eo a imbiare pro ammentu<br />
retrogadu barantanoe unu.<br />
In domo mia cuntentos già sunu<br />
no b’at porfia ne impedimentosin<br />
domo mia già sunu cuntentos<br />
no b’at impedimentos ne porfiacuntentos<br />
già sunu in domo mia<br />
impedimentos e porfia no b’ada<br />
ma mi disizo, bandera istimada,<br />
nessi de tene una fotografia.<br />
Columba, ca ti tenzo in pensamentu<br />
unu barantanoe retrogadu<br />
t’ap’eo a imbiare pro ammentu:<br />
ch’ismentigadu no credas mi sia.<br />
33
Zoseppe Moro<br />
Si nd’as fattu ti prego in poesia<br />
chi su retrattu m’imbies luegosi<br />
nd’as fattu in poesia ti prego<br />
chi m’imbies luego su retrattuti<br />
prego in poesia si nd’as fattu<br />
chi su retrattu luego m’imbies<br />
pro ca su meu puru si m’iscries<br />
ti mando, si lu bramas e l’azzettas.<br />
Columba, ca ti tenzo in pensamentu<br />
unu barantanoe retrogadu<br />
t’ap’eo a imbiare pro ammentu:<br />
ch’ismentigadu mi sia no crettas.<br />
Como pertenidore est su ch’isettas<br />
dae domo pro avallu ’e s’amoresu<br />
ch’isettas como est pertenidore<br />
pro avallu ’e s’amore dae domopertenidore<br />
est su ch’isettas como<br />
dae domo ’e s’amore pro avallu<br />
ma ’enit, ista zerta, ca in su ballu<br />
como chi bi so eo mi trattenzo.<br />
Unu barantanoe retrogadu<br />
t’ap’eo a imbiare pro ammentu:<br />
no credas chi mi sia ismentigadu,<br />
in pensamentu, columba, ti tenzo.<br />
Si fittivu a bisita no benzo<br />
est ca so privu, o palma beneitasi<br />
fittivu no benzo a bisita,<br />
o palma beneita, est ca so privusi<br />
a bisita no benzo fittivu<br />
est ca so privu, o beneita palma<br />
ma pensa chin passenzia e chin calma<br />
chi t’amo fin’a ch’esser in sa tumba.<br />
34
S’aère tentu sorte<br />
Unu barantanoe retrogadu<br />
t’ap’eo a imbiare pro ammentu:<br />
no credas chi mi sia ismentigadu,<br />
in pensamentu ti tenzo, columba.<br />
Sa ’oghe tua est che sonora trumba<br />
mi paret chi l’intend’inoghe ognorasa<br />
’oghe tua est che trumba sonora<br />
mi paret chi l’intend’ognora inoghetrumba<br />
sonora est sa tua ’oghe<br />
mi paret chi ognora inogh’intendo<br />
ma però solamente ti pretendo<br />
chi a mie apas in coro onzi momentu.<br />
Unu barantanoe retrogadu<br />
t’ap’eo a imbiare pro ammentu:<br />
no credas chi mi sia ismentigadu,<br />
columba, ca ti tenzo in pensamentu.<br />
Rezzi dae s’amore ch’est lontanu<br />
basos, abbrazzos, astrintas de manu.<br />
35
Zoseppe Moro<br />
DICHIARAZIONE DE AMORE<br />
Dae tempus passadu,<br />
amada Juannina,<br />
t’apo ’idu passende in s’istradone.<br />
E apo domandadu:<br />
chie est cussa femìna<br />
Lestramente a un’àtera pessone.<br />
E rispondet su cale<br />
chi fis tue sa tale<br />
a nomen tentu cun attenzione.<br />
E dae su momentu<br />
mi l’ammento, ti giuro, pro annos chentu.<br />
Ti creia nodida<br />
pro intender sa fama<br />
dae compare, su connadu tou.<br />
Ma appena t’ap’’ida<br />
d’un’amorosa brama<br />
m’at azzesu su coro dae nou<br />
ca de tanta beltade<br />
nemmancu sa metade<br />
mi nd’at distintu s’informare sou<br />
ca sa tua figura<br />
sanat s’agonizzante creatura.<br />
Eo dae su die<br />
chi t’apo cuntemplada<br />
de gosu no nd’ap’àpidu un’istante.<br />
Giocunda rie rie<br />
immagine sagrada<br />
m’apparis a sa mente delirante<br />
e pro su parrer meu<br />
giuro chi mancu Deu<br />
at creadu cumpagna simizante.<br />
Pro su meu ideale<br />
no b’est in custu mundu s’uguale.<br />
36
S’aère tentu sorte<br />
Ogn’istante e dognora<br />
d’amorosa attraenzia<br />
restesi beramente ammachiadu:<br />
che solenne aurora<br />
sa nobile presenzia<br />
illuminesit tottu su creadu.<br />
Sen’aer mai posa<br />
m’inserro in-d-una losa<br />
in s’oru de su bisu delicadu<br />
e chin modos festosos<br />
mi creschen sos affannos amorosos.<br />
Pro aer bidu su bisu<br />
chi solu pro lu ’ider<br />
mi sanat de perigulos sa morte<br />
pro cuss’apo dezisu<br />
cun issa de divider<br />
coro e anima mia, bida e sorte<br />
pro ca a notte e a die<br />
bramo d’aer a tie<br />
pro cara e adorabile consorte<br />
ca pro me tue ebbia<br />
ses su fiore de sa bida mia.<br />
Columba, in bisione<br />
ti bido realmente<br />
maestosa, gentile e elegante<br />
che reale in persone<br />
benigna e sorridente<br />
mustréndemi s’affettu prus costante.<br />
Benzo in sognu azzettadu<br />
tantu delleriadu<br />
comente s’aman isposu e amante<br />
chi unidos a pare<br />
no zessan tottu bida de s’amare.<br />
37
Zoseppe Moro<br />
E como in sa presente<br />
ti do, rosa istimada,<br />
una sinzera e bona raccumanda<br />
preghéndedi umilmente<br />
s’est chi l’as azzettada<br />
custa cortesa e umile dimanda<br />
o pro manu o in posta<br />
una pronta risposta<br />
pro azzettares o nono mi manda<br />
ca isetto, Juanna,<br />
che detenutu solves o cundanna.<br />
Amabile tesoro,<br />
perla de diamante,<br />
che-i su Sarvadore crozifissu<br />
cussu vérzine coro<br />
a un’ater’amante<br />
pius dignu de me si l’as promissu<br />
nàralu su matessi<br />
ca bos prego a su nessi<br />
bida felize a tie e a issu<br />
e deo isventuradu<br />
ap’a biver che unu disgrasciadu.<br />
Send’in sa passione<br />
de tanta commozione<br />
bramo de t’ider mia, cara ermosa.<br />
Finas in s’istradone<br />
pro cumbinazione<br />
t’ido pro me no pius generosa<br />
ca vicinu a su ponte<br />
as chinadu sa fronte<br />
mustréndedi quasi birgonzosa<br />
e gai titubante<br />
mi paret chi ti bida dogn’istante.<br />
38
S’aère tentu sorte<br />
Pustis apo pensadu<br />
e apo cuntempladu<br />
proite ti ses gai dimustrada<br />
e mi so lamentadu<br />
cun su tou connadu<br />
e forzis creo chi nadu ti l’ada<br />
e tue a cussu pàrrere<br />
no m’as ischidu nàrrere<br />
mancu pro ite fias disturbada.<br />
Pro cussu in angustia<br />
so timende no siat culpa mia.<br />
Sende però cumbintu<br />
de su trattu distintu<br />
chi pro te milli bidas dia dare<br />
s’’ides a mie tristu<br />
de s’amore conchistu<br />
in custas lagrimas a ti declarare<br />
ca deo apo dispostu<br />
a cale siat costu<br />
sinzeramente de coro a t’amare<br />
e a fagher de tene<br />
s’unicu sacrossantu meu bene.<br />
E fagher de te, coro,<br />
su prus oggettu caru<br />
chi m’esaltat a biver in su mundu<br />
pro chi deo t’adoro<br />
cun-d-un’affettu raru<br />
sinceru, inesprimibile e profundu<br />
ca ses tue, turtùra,<br />
s’amena creatura<br />
chi felice mi rendes e giocundu<br />
ca sena te, columba,<br />
s’àter’isposa dêt esser sa tumba.<br />
39
Zoseppe Moro<br />
A mie in apparenzia,<br />
Juanna, ja m’as bidu:<br />
so pagu lustruosu e campione.<br />
De bassa discendenzia<br />
e pòveru naschidu,<br />
bisonzat narrer sa giusta rejone:<br />
sa mea abilidade<br />
est sa sinzeridade,<br />
s’onestesa, sa bona intenzione.<br />
Ma pro t’assigurare<br />
prima tue ti podes informare.<br />
Como dês iscusare,<br />
anima prediletta,<br />
de sa triste e incolta opera mia<br />
ca no est regulare<br />
e nemmancu perfetta<br />
custa breve presente poesia<br />
e poi, rosa inclìtta,<br />
l’apo a lapis iscritta<br />
a prus ch’est fea sa calligrafia<br />
ca finas su tinteri<br />
che l’apo ismentigadu in Oniferi.<br />
In su lezer sas rimas<br />
de su meu elogiare<br />
dês benner prus a tardu augurada<br />
però si no m’istimas<br />
su propiu pregare<br />
ti devo bida longa e fortunada.<br />
Deus ti fettat sazia<br />
de ogni bona grazia<br />
chi pro s’umanidade est destinada:<br />
Issu s’ùnicu mere<br />
ti potat dare dogni piaghere.<br />
40
S’aère tentu sorte<br />
S’aère tentu sorte<br />
de t’aer a consorte<br />
de ti dare prus bonos assimizos<br />
si nono tantu forte<br />
ti prego fina a morte<br />
goses tottu sas bramas e disizos<br />
e pro conclusione<br />
rezzis, amadu anzone,<br />
infinidos saludos e consizos<br />
chi ti mandat de coro<br />
s’umile domandante Peppe Moro.<br />
41
Zoseppe Moro<br />
RISPOSTA<br />
A UNA DICHIARAZIONE<br />
DE AMORE<br />
Fiore, si de me ses invaghidu<br />
comente lu descries in su cantu,<br />
ti torro consolante sa risposta.<br />
Eo de mi cojare so disposta<br />
cun su ch’est dignu creo de m’amareeo<br />
disposta so de mi cojare<br />
cun su chi de m’amare est dignu creodisposta<br />
so de mi cojare deo<br />
cun su chi de m’amare creo est dignu.<br />
E si ses tue su cale benignu<br />
ses tue si ses fidu e ses costante.<br />
Fiore, si de me ses invaghidu<br />
comente lu descries in su cantu,<br />
ti torro sa risposta consolante.<br />
Ti desizo eo puru pro amante<br />
e ti consizo d’istare seguruti<br />
desizo pro amante deo puru<br />
e d’istare seguru ti consizopro<br />
amante eo puru ti desizo<br />
e ti consizo seguru d’istare.<br />
Sas lìtteras chi a mie dês mandare<br />
in coro e in sinu meu las agorro.<br />
Fiore, si de me ses invaghidu<br />
comente lu descries in su cantu,<br />
consolante sa risposta ti torro.<br />
42
S’aère tentu sorte<br />
Occultamente in manu ti la porro<br />
dae unu confidente paesanuoccultamente<br />
ti la porro in manu<br />
dae unu paesanu confidentein<br />
manu ti la porro occultamente<br />
dae paesanu confidente unu.<br />
Chi no l’iscat pro como ater nessunu<br />
ca si nono mi criticat sa zente.<br />
Fiore, si de me ses invaghidu<br />
consolante ti torro sa risposta<br />
lu descries in su cantu comente.<br />
Mancari sia un’anzone innozente<br />
crede sa mia rivelazionemancari<br />
sia un’innozente anzone<br />
crede sa rivelazione miamancari<br />
un’innozente anzone sia<br />
sa rivelazione mia crede.<br />
Tue ses su secundu Ganimede<br />
dae su coro meu preferidu.<br />
Comente lu descries in su cantu<br />
ti torro consolante sa risposta,<br />
fiore, si de me ses invaghidu.<br />
43
Zoseppe Moro<br />
No cherzo àter’isposu ne maridu<br />
a tie offerzo su coro amorosune<br />
maridu no cherzo àter’isposu<br />
amorosu su coro a tie offerzoàter’isposu<br />
ne maridu cherzo<br />
a tie offerzo s’amorosu coro<br />
ca lezende su cantu m’innamoro<br />
chin manera chi tue no lu crese.<br />
Comente lu descries in su cantu<br />
ti torro consolante sa risposta,<br />
fiore, s’invaghidu de me sese.<br />
Si nd’as idea manda in custu mese<br />
e ti dimanda sos de domo meain<br />
custu mese manda si as idea<br />
e sos de domo mea ti dimandasi<br />
nd’as idea in custu mese manda<br />
e ti dimanda sos de mea domo<br />
pro chi su coro meu dae como<br />
battit violentissimu pro te.<br />
Comente lu descries in su cantu<br />
ti torro consolante sa risposta,<br />
fiore, s’invaghidu ses de me.<br />
Ca sento d’esser sa tua amada, cre’,<br />
mi cuntento ca so affortunadaca<br />
sento, cre’, d’esser sa tua amada<br />
ca so affortunada mi cuntentod’esser<br />
sa tua amada, cre’, ca sento<br />
mi cuntento ca affortunada so.<br />
Incolume su coro ti lu do<br />
pro ca deo ti tenzo beru amore.<br />
44
S’aère tentu sorte<br />
Comente lu descries in su cantu<br />
ti torro consolante sa risposta<br />
si invaghidu ses de me, fiore.<br />
45
Zoseppe Moro<br />
A ANTIOGA PISANU<br />
Cantu I<br />
S’àteru die chi m’an operadu<br />
ap’intesu un’angèlica favella.<br />
De cantu fit gentile, allegra e bella<br />
si m’at su tristu coro rallegradu.<br />
Difattis apo prestu domandadu<br />
chie fit cuss’amabile donzella.<br />
Mi narat unu sou paesanu:<br />
cussa si nât Antioga Pisanu.<br />
Deo no poto esprimer in su cantu<br />
su confortu chi dévidu m’at dare<br />
cun su dulche e distintu faeddare<br />
d’azzentu carezzévole e d’incantu<br />
e in coro m’at dévidu ispirare<br />
un’affettu infinitu e sacrosantu<br />
che cando sa pronunzia argentina<br />
esseret de celeste cherubina.<br />
Si no esseret ca fia obbligadu<br />
d’istare a lettu in-d-una positura<br />
creidemilu mi nde fia alzadu<br />
pro ’ider cussa cara creatura<br />
chi in mene tantu amore at suscitadu<br />
sena mancu li bider sa figura.<br />
Ma bramaìa chi sa rosa inclita<br />
benzeret nessi a mi fagher bisita.<br />
46
S’aère tentu sorte<br />
Dae su die semper meditende<br />
selenziosu in lettu m’istaia<br />
che unu ch’est in s’urtima agonia<br />
chi cunfortu maternu est isettende<br />
ma cando a issa in foras intendia<br />
cun bighinas de domo arrejonende<br />
prus no sentia dolore ne noia<br />
essende invasu de infinita gioia.<br />
Battor o chimbe dies so istadu<br />
cun s’isperanzia de l’’ider sa cara<br />
da un’eterna brama turmentadu<br />
ma no bidìa sa supposta Sara:<br />
pensaia pro me isconsoladu<br />
bider a issa est cuntentesa rara<br />
ma unu die a fines de isettare<br />
ecco chi ’enit a mi bisitare.<br />
Da ch’eo faccia a faccia mi so ’idu<br />
chin cuss’oggettu d’ammirazione<br />
apo subitamente trasalidu<br />
e proadu un’intensa emozione<br />
e pro s’istante postu apo in olvidu<br />
sa mia trista situazione.<br />
Beadu dae sa nobile figura<br />
no proao prus fisica tortura.<br />
47
Zoseppe Moro<br />
Paris intrada sa palma nodìda<br />
de sa salude mi at domandadu.<br />
Tando pro un istante s’est sezzìda<br />
e amos a discurrer cuminzadu<br />
e creide m’at tantu accunortadu<br />
cun sa favella armonica e dechida<br />
chi mi penetraiat in su coro<br />
che isquillos de campanas d’oro.<br />
Cand’eo l’apo a fine cuntemplada<br />
cussa fisonomia graziosa<br />
no la descrio, no, meravigliosa<br />
ma tant’esattamente profilada:<br />
giughet sas laras che fozas de rosa<br />
cun sa ’ucca de perlas coronada<br />
e poi duos ojos penetrantes<br />
chi faghen dellirare sos amantes.<br />
Cust’elegante e gentile persona<br />
perfettamente in tottu formulada<br />
giughet sa bella fronte circundada<br />
de naturale e dorada corona:<br />
difattis eo l’apo cunfrontada<br />
cun s’illustre Cornelia Matrona.<br />
Poi su bellu sinu delicadu<br />
paret divinamente modelladu.<br />
Custa raccolta de lineamentos<br />
l’apo fatta, lettores, in pag’ora.<br />
Ammirende sa dea incantadora<br />
s’offuschesin sos mios sentimentos:<br />
cun issa eo in paradisu dimora<br />
mi che creia in sos caros momentos<br />
e mi contao, cuntentu e giucundu,<br />
s’omine prus felize de su mundu.<br />
48
S’aère tentu sorte<br />
Cussu bisu adorabile e pacìficu<br />
che immagine sacra eo l’adoro<br />
ca est un’aprezzabile tesoro<br />
cun faeddu metallicu e magnìficu<br />
chi mi tocat sas fibras de su coro<br />
che ristorante bàlsamu sanìficu.<br />
Però dae cand’issa m’at lassadu<br />
so che corpus sen’ànima restadu.<br />
Subitu una tristura indescrivìbile<br />
invadet tottu sa persona mia:<br />
cessat de bottu s’immensa allegria<br />
e m’opprimet un’ansia indicìbile<br />
ca da su die s’esseret possìbile<br />
semper vicinu a issa mi cheria.<br />
Dae su die s’a issa no miro<br />
pius liberamente no respiro.<br />
O Antioga, sa tua favella<br />
at offuscadu su sentidu miu.<br />
Ti paragono a una turturella<br />
cun su sou sonoru cinguettiu<br />
o a una gentile rondinella<br />
chi isvolazzat fattende ciu ciu.<br />
Ma che-i sas amenas rusignolas<br />
cun sa ’oghe m’invaghis e consolas.<br />
Duncas si ses abberu generosa<br />
beni, columba, a bisitar’a mie:<br />
benigna, affettuosa e rie-rie<br />
cun cara cumpassiva e amorosa<br />
ca deo dogni istante de su die<br />
t’imploro, creatura deliziosa.<br />
Bisìtami però ca so infirmu<br />
e prezzettadu de restare firmu.<br />
49
Zoseppe Moro<br />
O creatura de bisu benignu,<br />
perdònami s’ap’eo esageradu<br />
ca de zertu e seguru no so dignu<br />
de esser dae tene riamadu<br />
ca a unu prus ottimu amoradu<br />
as a dare d’affettu unu carignu<br />
e deo ap’a andare miserinu<br />
a ue mi trascinat su destinu.<br />
Si deo no so dignu de t’amare<br />
ti prego, turturella delicada,<br />
no ti mustres cun megus indignada<br />
ma beni nessi pro mi bisitare<br />
in modu chi mi potas cunfortare<br />
cun cussa tua isplèndida mirada.<br />
E duncas no mi prives sa delizia<br />
de m’accordare sa tua amicizia.<br />
Como pro terminare custas rimas<br />
ti devo in custu modu augurare:<br />
chi potas unu séculu durare<br />
gosende sas prus grazias sublimas<br />
e a sos coros chi pius istimas<br />
cun sa propia sorte ap’a pregare<br />
chi ottenzedas cantu disizades<br />
tue cun babbu e mamma, sorre e frades.<br />
Distintamente a tie, rosa amada,<br />
prego chi tenzas sempr’ottimas famas.<br />
Deus t’appaghet de tottu sas bramas<br />
cun-d-una bida longa e fortunada:<br />
felicemente benzas isposada<br />
dae s’òmine chi tue pius amas<br />
e a tie e a issu s’azis fizos<br />
bos appaghen in tottu sos disizos.<br />
50
S’aère tentu sorte<br />
A mie chi t’esalto e chi t’onoro<br />
chi in Austis so convalescente<br />
a nùmene mi naro Peppe Moro<br />
d’Orgosolo nativu e residente<br />
e credemi chi so nullatenente<br />
de terra e de ramen, prata e oro<br />
chi tantu isfortunadu in povertade<br />
bivo de isperanzia e onestade.<br />
Cantu II<br />
O columba gentile e attraente<br />
leghe custa imperfetta poesia<br />
chi ti rivelat un’àtera ’ìa<br />
sa mia passione tantu ardente.<br />
Ti prego mi perdones umilmente<br />
ca no est cumpilada in simmetria.<br />
Sa mia passione, torro e naro,<br />
novamente t’esprimo e ti declaro.<br />
Ma cando dae tene dispedidu<br />
mi so in maju pro mi che partire<br />
cantu restadu so addoloridu<br />
ti lu fatto connoscher e ischire:<br />
su sero and’a su lettu a mi dormire<br />
ispossadu de forza e resentidu<br />
ma resto tottu notte, ànima bella,<br />
vigilante che una sentinella.<br />
51
Zoseppe Moro<br />
Su sàmbene fremente e agitadu,<br />
su coro palpitende fortemente<br />
sussultande in manera commovente<br />
s’ànima m’at quasi abbandonadu<br />
chi mancu su pius isfortunadu<br />
gai si disisperat totalmente.<br />
Solu meditabundu in cuss’istanzia<br />
che unu ch’at perdìdu ogni isperanzia.<br />
Da chi tue chin-d-unu modu affabile<br />
pro dispidida sa manu m’as dada<br />
brividos de amore insopportabile<br />
m’an tottu sa persona attraessada.<br />
Su bramadu contattu inolvidabile<br />
de sa morbida manu delicada<br />
at isconvoltu sa mia rejone<br />
cun sa seduziosa espressione.<br />
Ah, ite pena su manzanu a pustis<br />
chi so partidu in-d-un’automobile<br />
separadu dae te, ànima nobile,<br />
chi restare devias in Austis.<br />
Zertos mi domandavan ue fustis,<br />
distrattu rispondia in mod’ignobile<br />
chin attu noncurante e trascuradu<br />
titubante, perplessu, annientadu.<br />
Ruttu in profunda meditazione<br />
mi creia quasi sonniende.<br />
In estasi paria biaggende<br />
forzadu a trista separazione<br />
e a sa fine resto che pessone<br />
chi s’est dae s’anìma separende.<br />
Cantu prus dae te m’allontanavo<br />
semper pius abbàtidu restavo.<br />
52
S’aère tentu sorte<br />
Infine arribo a sa ’idda nadia<br />
estaticu e ancora trasognadu.<br />
Zertas pessones de sa zente mia<br />
m’an dae tale sognu risvegliadu<br />
e ca afrantu e indebolidu fia<br />
m’an finas a discender aggiudadu<br />
e m’an accumpagnadu fin’a domo<br />
cun premura chi inoghe no fentomo.<br />
Tando medas omìnes e femìnas<br />
a usu nostru m’ana bisitadu<br />
e m’an cun cortesia accunortadu<br />
sos mannos, frades, sorres e cuginas<br />
e tantas bravas e bonas bighinas<br />
m’an tottu bisiténdemi esortadu.<br />
Però in domo mia quasi tottu<br />
ch’aia àteru in testa m’an connotu.<br />
Eo semper allegru mi fingia<br />
sena lis dare soddisfazione<br />
e a su narrer issoro aderia<br />
simulende sa mia affezione:<br />
cando fàula manna contaia<br />
e cando lis leghia una cantone.<br />
Ma riende sa ’ucca in faccia issoro<br />
continu pianghende fit su coro.<br />
Semper fissu in sas sòlitas ideas<br />
no pensaia in ateras donzellas<br />
ca finas sas prus caras e prus bellas<br />
a mie mi parian tantu feas.<br />
Zertas gentiles paesanas meas<br />
fulgidas e lughentes che istellas<br />
mi fin che inimigas antipàticas<br />
sende chi prima mi fini simpàticas.<br />
53
Zoseppe Moro<br />
O turturella, a tie solamente<br />
pensaian sos mios sentimentos<br />
e iscenadu d’umanos talentos<br />
in-d-unu istadu quasi demente<br />
istaio una cantu sorridente<br />
mi cumparias cun allettamentos.<br />
E cussu fit pro mene, rosa amàbile,<br />
un’internu martìriu incessàbile.<br />
Unu continuadu patimentu<br />
fit cussu passu de sa bida mia<br />
e no ti naro in cantu pensamentu<br />
pro te, rosa istimada, m’istaia<br />
e disizavo de aere tentu<br />
de tene nessi una fotografia.<br />
Imbezzes no t’’idia, amada anzone,<br />
ne in fotografia ne in pessone.<br />
Ma da chi cussu bravu tiu meu<br />
m’at pro ’enner a Austis preziadu<br />
lu dêt aer ischidu solu Deu<br />
su cuntentu chi eo apo proadu:<br />
subitu ogni angustia e anneu<br />
s’est da su coro meu allontanadu.<br />
E si m’ispezzat cuddu oscuru velu<br />
che cando apertu s’esseret su chelu.<br />
Esultante e festosu so partidu<br />
da Orgosòlo chi disprezzo tantu<br />
pro ’enner a Austis, dulche nidu<br />
d’amore, de delizia e d’incantu<br />
ca custu logu s’Ispiritu santu<br />
l’at de donos amenos irrichidu<br />
inue albergas tue, ànima pia,<br />
su paradisu de s’ànima mia.<br />
54
S’aère tentu sorte<br />
Ma sende in su ’e Teti attraessende<br />
beninde a custa terra fortunada<br />
in su caminu mi ses intoppada<br />
chin cumpanzeddas impare cantende.<br />
Deo a mi saludares isettende<br />
ma tue indifferente ses passada:<br />
crèdemi chi restadu so, dechida,<br />
che unu chi mortale at sa ferida.<br />
Prosigo su biaggiu a malumore<br />
confusu e cun sa mente conturbada:<br />
quasi no bidia prus s’istrada<br />
azzegadu de simile furore<br />
ca un’ira gelosa de amore<br />
m’at sa bista de lagrimas veladu.<br />
Ma da ch’apo cun tegus faeddadu<br />
su coro dae nou s’est calmadu.<br />
Da ch’a nou sa manu m’as istrintu<br />
in attu de saludu e cortesia<br />
t’assiguro, columba amada mia,<br />
chi sa follia de nou m’at bintu<br />
e m’at su coro forzadu e costrintu<br />
a ti l’esprimer in sa poesia<br />
chi ses s’unicu oggettu in custu mundu<br />
chi deo nutro d’amore profundu.<br />
Cando sa ’oghe tua intendo fora<br />
faeddende cun àteras cumpanzas<br />
sende chi sun pronunzias istranzas<br />
mi redestan memorias ognora<br />
ca cun favella armònica e sonora<br />
sas àteras supèras e balanzas<br />
e cantu prus t’intendo faeddare<br />
mi faghes prus s’amore germogliare.<br />
55
Zoseppe Moro<br />
Sa bida mia che notte est iscura<br />
che rinserrada in tenebrosa mole<br />
chi solamente sa tua figura<br />
la rischiarit che terra su sole.<br />
Tue, columba de Pisanu prole,<br />
soave, casta e digna creatura<br />
podes su coro meu illuminare<br />
pro semper dezidende de m’amare.<br />
Tue chin duru fàscinu potente<br />
custu fràgile coro as conchistadu<br />
chi ispiegare no isco comente<br />
gasie tott’in-d-unu mi as ligadu<br />
de venereas frizzas trapassadu<br />
chi si m’ostino est tottu inutilmente.<br />
Bastat narrer chi ses incantadora<br />
e de su coro meu possessora.<br />
No credas d’essere una finzione<br />
s’affettu chi t’esprimo in custu cantu.<br />
Ma ti giuro, columba amada tantu,<br />
chi est sinzera s’istimazione<br />
ca eo mai sa traizione<br />
ap’a giugher a tie, ojos d’incantu.<br />
E t’istimo pro cantu istamos bios<br />
ca ses pupilla de sos ojos mios.<br />
Mai no credas ch’affalse s’istima<br />
si pro me ses eletta dae Deu<br />
ca ses respiru de s’essere meu<br />
e de su corpus meu ses s’anìma,<br />
de ojos mios sa lughe sublima<br />
e bida mia, consolu e recreu.<br />
Carre de ossos meos ses, tesoro,<br />
samben perfettu de su meu coro.<br />
56
S’aère tentu sorte<br />
Como no podo prus continuare<br />
ca si mi serrat sa fragile mente<br />
e no mi dettat prus discretamente<br />
àteros versos de poder cifrare<br />
però ti prego, o ànima innossente,<br />
una pronta risposta a mi torrare<br />
ca cherzo intender sa dezisione<br />
che presoneri s’assoluzione.<br />
Dae sa tua risoluzione<br />
bessit sa mea bona o mala sorte<br />
ca si tue no nd’as cumpassione<br />
mi prego subitanea sa morte.<br />
Si m’abbandonas, eletta consorte,<br />
morzo de bera disperazione.<br />
In te consistit sa morte e sa bida<br />
d’esseres mia, bandera nodida.<br />
Cantu III<br />
Bella, comente cheres chi supporte<br />
custu corfu ch’a morte m’at feridu<br />
ca su nono in sa lìttera ispedidu<br />
pro mene est che sentenzia de morte.<br />
Adduncas, adorabile consorte,<br />
tue mi cheres bider seppellidu<br />
e su tempus ch’inoghe so istabile<br />
restare cun piantu inconsolabile.<br />
57
Zoseppe Moro<br />
Sirena incantadora e seducente<br />
a it’est chi no nd’as cumpassione<br />
de mene chi t’istimo fidelmente<br />
meda prus de sa propia pessone<br />
A it’est chi mi lassas crudelmente<br />
morrer de bera disperazione<br />
A ite m’abbandonas indurida<br />
in brazzos de sa morte incrudelida<br />
Sena tenner rimorsu e ripugnanza<br />
a biver m’as donadu amaru fele.<br />
Deo cumbintu d’amore e costanza<br />
t’amavo irrevocabile e fidele<br />
ma tue tantu barbara e crudele<br />
a mie as sepellidu ogn’isperanza.<br />
Però ténelu in coro e in sa mente<br />
ch’as traìdu unu poveru innossente.<br />
A ite as mesculadu cun orrore<br />
su samben meu de mortale lua<br />
nende chi t’at privadu mamma tua<br />
sende ch’as forzis àteru amadore<br />
Ma est iscusa vana ca in s’amore<br />
dognunu est mere de s’idea sua.<br />
E gai ti replìco, bella mea,<br />
ca no as ne aias bera idea.<br />
Si tue aères nadu dae prima:<br />
dae me no dês esser riamadu<br />
eo pro chi t’aère immensa istima<br />
mi fìa a mala gana rassegnadu.<br />
Ma goi credo cun s’idea frima<br />
chi tue m’as traidu e ingannadu<br />
e cre’ chi morrer dêt Zoseppe Moro<br />
chin cussu giau ficchidu in su coro.<br />
58
S’aère tentu sorte<br />
O debile imperfetta mente mia<br />
inutilmente ti ses impignada<br />
a cumpilare iscarsa poesia<br />
pro elogiu a sa bell’ànima amada<br />
ma totalmente ti ses ingannada<br />
e restas coronada d’angustia<br />
ca su cantare premurosu e pròvidu<br />
su coro sou ja no l’at commòvidu.<br />
Deo ca no possedo intelligenzia<br />
che poeta dotadu e tantu espertu<br />
no poto cumpilare mai de zertu<br />
insignos versos cun magnificenzia<br />
ca sa natura a mie no at offertu<br />
su summu donu de s’eloquenzia<br />
e pro cussu mi conto, coro amadu,<br />
indottu, incoltu e tantu isventuradu.<br />
Como narrer ti devo a sos concluos:<br />
s’est tue chi mi lassas b’andat bene<br />
però si no dependet dae tene<br />
e no ti cojas a gustu ’e sos tuos<br />
pro norma custu versu ritiene<br />
chi paghe no bidides bois duos.<br />
Si a gustu issoro e no tou t’isposas<br />
frastimas tottu bida e mai gosas.<br />
A mie che defuntu pro suffragiu<br />
si m’amas, rasamilu unu rosariu.<br />
Lèadi in manos unu breviariu<br />
pronunziende su meu epifagiu<br />
pro chi sena terrore mortuariu<br />
supporte cust’orribile disagiu<br />
ca eo cun devota vocazione<br />
ti prego eterna benedizione.<br />
59
Zoseppe Moro<br />
Adiu dae me, summa beltade,<br />
adiu amore, bida e gioia mia.<br />
Adiu, mea umana dignidade,<br />
adiu cantu, ispassu e armonia.<br />
Adiu dae me, felicidade,<br />
adiu isperu meu e allegria.<br />
Adiu paghe e gosu ca columba<br />
pianghende mi mandat a sa tumba.<br />
Tristu de mene ch’ap’amadu invanu<br />
una pizzocca chi tenia in mira.<br />
Cando creia de l’aer in manu<br />
m’est iscappada chin sa soga a tira.<br />
Si bantet puru Antioga Pisanu<br />
chi m’at lassadu suspira-suspira<br />
ca prima m’at illusu de amore<br />
como mi lassat chin pena e dolore.<br />
S’ischires cantas lagrimas vers’eo<br />
cantos suspiros, cantu patimentu,<br />
s’ischires ch’apo fattu giuramentu<br />
chi mai àtera fèmina no leo,<br />
turturella istimada, ispero e creo<br />
chi de me piedade aères tentu.<br />
Però ca troppu che semus lontanos<br />
suspiros e lamentos suni vanos.<br />
Però no ses comente ti creia<br />
amorevole e dulche creatura<br />
prite si no esseres, bella mia,<br />
tantu crudele e tantu cori-dura<br />
no m’aias lassadu in agonia<br />
ne m’aias mandadu in sepoltura.<br />
Imbezzes sena iscrùpulu e rimursu<br />
mi lassas fagher su mortale cursu.<br />
60
S’aère tentu sorte<br />
Si tue aères tentu piedade<br />
de mene, infelicissimu giovanu,<br />
m’aias dadu sa gentile manu<br />
nessi pro cristiana caridade<br />
no mi ch’aias postu sanu-sanu<br />
in s’orrendu sepulcru a cust’edade.<br />
Imbezzes cun lamentu e cun piantu<br />
mi mandas tantu prestu a campusantu.<br />
Prima chi dae tene fia amadu<br />
mi cantaia festante e giucundu.<br />
Como chi mi as tue abbandonadu<br />
ite fato piusu in custu mundu<br />
Pro restare gosie isconsoladu<br />
mi desidero mortu o moribundu<br />
cun s’isperu chi nessi a pustis mortu<br />
finat custu tremendu discunfortu.<br />
In sa mia austesa permanenzia<br />
cantende istavo sempre a bucc’aperta<br />
sende chi fia semper a s’alerta<br />
pro dare a su malàidu assistenzia<br />
poi pro mene fit immensa offerta<br />
su cuntemplare sa tua presenzia.<br />
Pro mene s’ider sa tua pessone<br />
fit sa prus manna consolazione.<br />
A prus de sa favella allegra e lestra<br />
la connoschia finas a su passu.<br />
Subitu m’affacciavo a sa finestra<br />
pro che ’ider passende a issa in bassu:<br />
misurados parian a compassu<br />
sos passos suos de manca e de destra.<br />
E los accumpagnavo e no l’ignoro<br />
cun sos pàlpitos meos de su coro.<br />
61
Zoseppe Moro<br />
Cantende sempre allegru e gioga-gioga<br />
istavo sende in sa ’idda austesa.<br />
E credéndemi amadu da Antioga<br />
pro mene bella gentile e cortesa<br />
quasi pro sa tanta cuntentesa<br />
no mi circundaiat una soga<br />
credéndemi quasi pius felice<br />
de amare una bella imperatrice.<br />
Sende tant’invaghidu e tant’illusu<br />
e essende in paràulas restados<br />
d’andare babbu comente bon’usu<br />
nos semus che parentes saludados.<br />
Però issos no m’an rispostu prusu<br />
ca subitu si sune rebortados<br />
e a su mese e mesu e passa credo<br />
m’an mandadu sa lìttera ’e congedo.<br />
Ca mi creia abberu fidanzadu<br />
in issa aio postu ogni isperanzia.<br />
A prima pro s’immensa lontananzia<br />
istaia fastizosu e annoiadu<br />
e poi pro sa tanta ritardanzia<br />
bivia de continu angustiadu<br />
e dies prima de Santu Franziscu<br />
ecco chi rezzo su bellu rinfriscu.<br />
E diat esser mancari su giustu<br />
cantu descrittu m’at zia Andriana<br />
chi Antioga sa fiz’ultimana<br />
no si disponet sena aer disgustu<br />
però eo la creo iscusa vana<br />
proite si s’iscopu esseret custu<br />
no m’aiat gosie licenziadu<br />
ma d’istare in Austis prezzettadu.<br />
62
S’aère tentu sorte<br />
De sas prus bellas, sàpias e bonas<br />
ti creia, amorevole pizzocca.<br />
Imbezzes cori-dura ses che rocca<br />
ca faeddu d’amore no mi donas<br />
e da chi crudelmente m’abbandonas<br />
cumbenit, rosa amada, chi mi ’occa.<br />
Però retenzo chi ses tue ebbia<br />
malafattora de sa bida mia.<br />
Forzis ca eo no so simpaticone,<br />
pagu elegante e pagu zeniosu<br />
oppuru ca no so unu riccone<br />
o ca so pagu astutu e ingegnosu<br />
o forzis puru chi menzus pessone<br />
b’apat pretesa ch’ames pro isposu.<br />
Bastat a dogni modu no prosiga<br />
ca m’as dadu una bella curcuriga.<br />
Como si mi nde cherzo gloriare<br />
eo già l’apo fattu su ’alanzu.<br />
Andadu mi che so a logu istranzu<br />
postu mi so femìna a domandare<br />
ma gai prego ’e no lis capitare<br />
ne a parente e nemmancu a cumpanzu<br />
pro ca sa curcuriga chi m’at dada<br />
azigu a domo che l’apo tragada.<br />
63
Zoseppe Moro<br />
UNDIGHINAS<br />
Dae cando torradu<br />
so deo a Orgosòlo<br />
in su mese ’e frearzu, babbu meu,<br />
semper angustiadu<br />
bivo e no mi consolo<br />
sen’aer prus disvagu ne recreu<br />
ca bois tott’impare<br />
mi brivades d’amare<br />
sa chi m’est destinada dae Deu.<br />
Pro cussu ogni cuntentu<br />
m’est istraziu, pena e m’est turmentu.<br />
Propiu dae su sero<br />
chi m’azis innebidu<br />
annullende sa mia intenzione<br />
prango e mi disispero<br />
cun coro addoloridu<br />
sena nessuna consolazione.<br />
Ispàsimos de coro<br />
pensend’a sa ch’adoro<br />
turban sa mia debile rejone<br />
e in cussos delliros<br />
m’’essin involontarios suspiros.<br />
A de notte no dromo<br />
su die tribagliende<br />
semper chin cussu giau in coro fissu<br />
ca prima, tando e como<br />
pensao e so pensende<br />
a cussa chi su coro m’at promissu<br />
e pro su sou amore,<br />
o caru genitore,<br />
so ischiavu e mi dòminat issu.<br />
E bos pedo perdonu<br />
ca de mene no so pius padronu.<br />
64
S’aère tentu sorte<br />
Bois e sos parentes<br />
ca custa m’at illùdiu<br />
mi nades: as paghissimu balore.<br />
Ma cantos sapientes<br />
chi an profundu istùdiu<br />
no binchen e no dòminan s’amore<br />
ca cun podere arcanu<br />
de ogni coro umanu<br />
si faghet assolutu possessore<br />
proite at indomabile<br />
un’incognita forza insuperabile.<br />
Custu già no l’ignoro<br />
chi fràgile a m’illùdere<br />
so istadu che semplice bambinu<br />
però dae su coro<br />
prus no la podo esclùdere<br />
o pro fissazione o pro destinu.<br />
E s’amo a issa ebbia<br />
sa curpa no est mia<br />
ma d’un’ignotu bolere divinu.<br />
Est ca issu m’ispinghet<br />
e a l’aer affettu mi custringhet.<br />
Cantas bortas mi pro’<br />
prus a no bi pensare<br />
pro l’iscacciare dae coro meu.<br />
Ma no resesso, no,<br />
ca no de s’appartare<br />
ma mi dat pius pena e prus anneu.<br />
E poi internamente<br />
una ’oghe imponente<br />
mi narat ch’est cumandu d’unu Deu:<br />
àmala tottu bida<br />
ca est sa chi t’at Deus eleggida.<br />
65
Zoseppe Moro<br />
Cando bi penso a fundu<br />
comente reduidu<br />
mi ch’at cust’amorosa passione<br />
iscatto furibundu<br />
che leone feridu<br />
pienu d’ira e d’indignazione<br />
e tottu su chi potto<br />
internamente lotto<br />
contra s’inosservad’apparizione<br />
chi cun allettamentos<br />
m’at leadu sas forzas e talentos.<br />
Isto tempus assai<br />
lottende internamente<br />
cun s’idea chi forzis mi nd’isligo<br />
ma no resesso mai<br />
ca tottu inutilmente<br />
mi consumo su corpus e castigo.<br />
E da chi no resesso<br />
ogni lottare cesso<br />
ca tantu prus m’isforzo e mi fatigo<br />
s’immagine illusoria<br />
m’apparit pius bella a sa memoria.<br />
Gasie a bois frades<br />
chi mi rimproverades<br />
bos naro ch’est invanu ogni pretestu<br />
e s’abberu m’amades<br />
a inie b’andades<br />
coment’issos bos ana richiestu.<br />
Ma pro esser derettu<br />
pro ca su meu affettu<br />
a issos lis est giaru e manifestu<br />
pro avallu d’amore<br />
cheren a bois, caru genitore.<br />
66
S’aère tentu sorte<br />
CUNSIZOS DE SU BABBU<br />
Da chi mi nâs gasie,<br />
Zoseppe, iscurta a mie<br />
ca ti dao che babbu unu cunsizu.<br />
E si ses tale chie<br />
comente creo a tie<br />
iscùrtami che bonu e caru fizu.<br />
De fèminas adattas<br />
inoghe già nd’agattas<br />
si de ti cojuare as su disizu.<br />
Làssala sa ’e Austis<br />
ca si no ti nde pentis prus a pustis.<br />
Pensa, fizu istimadu,<br />
chi cust’amore tou<br />
no siat passizera illusione<br />
ca de pustis ligadu<br />
no t’isolves de nou<br />
si prima no bi das attenzione<br />
ca si como t’isbaglias<br />
e male ti ch’incaglias<br />
istas peus d’essères in presone.<br />
No est pro una chida<br />
ma est rughe chi tragas tottu bida.<br />
Si fit pro balanzare<br />
diat esser gasie<br />
male chin su remédiu chi nana<br />
ma est a attoppare<br />
s’astrau cun su nie<br />
a prus chi est istranza e ch’est lontana.<br />
Povèra pro povèra<br />
lassa sa furistera<br />
e ti nde chircas una paesana<br />
ch’istet in faccia sua<br />
ca est connota e ses in bidda tua.<br />
67
Zoseppe Moro<br />
Dàebi attenzione<br />
in su chi ses fattende<br />
no ti suzzedat carcunu guai<br />
pro ca disfazione<br />
no as send’amorende<br />
e a connoscher bene no l’as mai<br />
finas de l’isposare<br />
chi bolere o bolare<br />
tando pro forza est fattu e istat gai.<br />
Menzus no penses prusu<br />
ch’est propiu una cosa a punt’in susu.<br />
Custu cumbenit nàrrere<br />
chi nudda l’as in pràtica<br />
ca apida pagas bortas l’as a bìere<br />
e s’est pro meu pàrrere<br />
pro chi siat simpàtica<br />
mancu pius li torres a iscrìere<br />
ca andende a incue<br />
a prus ca perdes tue<br />
est a sa zente puru a dare a rìere.<br />
E fino sa protesta<br />
nende a ti la ’ogare dae sa testa.<br />
68
S’aère tentu sorte<br />
RISPOSTA MEA<br />
Babbu meu istimadu<br />
che fizu ’ene educadu<br />
deo l’apprezzo su ’ostru parere<br />
ca semper iscultadu<br />
bos apo e rispettadu<br />
e bos rispetto ca est meu dovere.<br />
Ma mi diat piàghere<br />
a mi lassare fàghere<br />
nessi in custu a su meu piaghere<br />
ca sun fattos de zéniu<br />
no de comodidade e de cumbéniu.<br />
Pro su chi m’azis nadu<br />
deo infinitamente<br />
o babbu bos ringrazio e bos lodo.<br />
Ma so tant’ostinadu<br />
chi dae coro e mente<br />
creìde ch’iscacciare no la podo<br />
ca tantu si la lasso<br />
bida infelice passo<br />
e cuntentu nessunu mai godo.<br />
E si mi l’impedides<br />
est ca sacrificadu mi cherides.<br />
No est ca mi nd’offendo<br />
si mi rimproverades<br />
néndemi: tristu, mischinu de tene.<br />
Ca jai lu cumprendo<br />
chi custu chi mi nades<br />
est tottu cantu pro su meu bene<br />
e so riconnoschente<br />
ca s’ando malamente<br />
bisonzat narrer ch’est peus pro mene.<br />
Pro idea o destinu<br />
so in-d-unu contrariu caminu.<br />
69
Zoseppe Moro<br />
Chi m’est prus a cumbéniu<br />
cojare a bidda mia<br />
l’’idet ognunu ca est tantu giaru.<br />
Ma si su beru zéniu<br />
bi l’apo a issa ebbia<br />
comente depo fagher, babbu caru<br />
Pro leare muzere<br />
contra su meu bolere<br />
dàdemi unu velenu pius amaru<br />
ca suffro de una ’ìa<br />
no isto tottu bida in tribulia.<br />
Finzione ne arte<br />
ne passizeru amore<br />
ma est illusione permanente.<br />
E poi tott’a parte<br />
ponz’eo, genitore,<br />
tottu cantu su narrer de sa zente<br />
ca si nd’an cumbinadu<br />
chen’esser murmuradu<br />
coju, mi’, dêt esser raramente.<br />
Gasi nudda mi faghet:<br />
nerzan su chi lis paret e piaghet.<br />
Cand’a prima l’intenden<br />
mi criticat sa zente<br />
comente faghen pro ogni noa iscena.<br />
Però da chi cumprenden<br />
chi no est indecente<br />
la dên cessare cussa cantilena.<br />
Tantu eo su primu<br />
no so e ne s’urtìmu<br />
chi mi so cojuende a bidd’anzena<br />
ca no tottu sos bios<br />
cojan e morin ue sun naschìos.<br />
70
S’aère tentu sorte<br />
Tottu cantas sas cosas<br />
chi in su mundu resurtan<br />
chie las alzat, chie las abbassat.<br />
Rien sas curiosas,<br />
sas malas las iscurtan<br />
pro pagu tempus poi tottu passat.<br />
Gai faghen cun megus<br />
o a prima o a segus<br />
a da chi si nd’istàncana mi lassan.<br />
Si no a innanti a coa<br />
a da chi buscan istoria noa.<br />
Duncas si benzo mancu<br />
prus pro pessone onesta<br />
no mi miran e naran: falsu sese.<br />
Poi bos naro francu<br />
su chi faghet sa testa<br />
no lu devo isconzare chin sos pese.<br />
Gasi como su pattu<br />
bene o male istat fattu<br />
ca finalmente su passadu mese<br />
lis apo dadu segura paràula<br />
sen’istare diàula-diàula.<br />
Nania chin fervore<br />
m’at nadu inchimerada:<br />
maccu, est pòvera, istranza e no t’astenes.<br />
Ma unu beru amore<br />
no ischis, castigada,<br />
chi si balet pius de milli benes<br />
ca si ses benistante<br />
e no t’amat s’amante<br />
maleighes a tie e cantu tenes.<br />
Ma si an paghe e s’aman<br />
paret chi apan tottu su chi braman.<br />
71
Zoseppe Moro<br />
Pro ca est poveritta<br />
sa turturella mia<br />
tottus m’azis dadu avversu pàrrere.<br />
Però est tantu inclìtta,<br />
de bona simpatia<br />
chi no m’irgonzo mancu a la cumpàrrere<br />
ca est pòvera, istranza<br />
s’amabile cumpanza<br />
l’isco eo puru sena mi lu nàrrere.<br />
Però est bona prenda<br />
pro chi no apat àtera sienda.<br />
Sos suos m’azis nadu<br />
bois, o babbu meu,<br />
ch’iscòttigos bogadu nd’ana tantos.<br />
Però, babbu istimadu,<br />
s’apo in favore a Deu<br />
eo mi nd’istrafutto de sos santos.<br />
So seguru chi issa<br />
mantenet sa promissa<br />
mancari puru la fattan a cantos.<br />
E gai bos nar’eo<br />
coment’’enit su tempus mi lu leo.<br />
Zia Nannedda puru<br />
cosa meda fit nende<br />
in chirca de mi poder impedire.<br />
E-d-est zertu e seguru<br />
chi dêt esser timende<br />
eo da Orgosòlo a mi fuire.<br />
Ma però no iscapo<br />
ca aia e semper apo<br />
sa bona idea de bos assistire<br />
durante sa ’ezzesa<br />
coje o nono chin cuss’austesa.<br />
72
S’aère tentu sorte<br />
Finas si beru amore<br />
m’azis, bos naro in-d-una:<br />
cazzademiche custu pessamentu<br />
ca no b’at disonore<br />
ne birgonza peruna<br />
andade e dademilu su cuntentu.<br />
Cun filiale fide<br />
bos giuro e mi creide<br />
chi pro ’enner o no a cumprimentu<br />
no mudo determinu<br />
ca tantu est custu su meu caminu.<br />
73
Zoseppe Moro<br />
A SOS PISANOS<br />
Babbu de sorres e frades Pisanos,<br />
sa cartolina ’ostra apo rezzidu<br />
e restadu so tantu aggradessidu<br />
in su lezer chi sezis tottu sanos.<br />
E deo, amigos caros e lontanos,<br />
so quasi de su tottu guaridu<br />
e sa famiglia puru a su presente<br />
ja istat de salude ottimamente.<br />
Cando lezìdu apo sa cartolina<br />
su tantu dannu de sas cavallettas<br />
chi sun faghende in sas zonas infettas<br />
un’irrimediabile ruina<br />
e cussu ca pigadu azis derettas<br />
provvedimentos cun sas meighinas.<br />
Però in tottu su chi m’iscriides<br />
sezis lottende e bincher no podides.<br />
Bisonzat narrer chi sa Provvidenzia<br />
est semper contr’a nois airada.<br />
Paret un’iscumìniga mandada<br />
pro nos fagher proare sa passenzia:<br />
cando nos mandat una mal’annada,<br />
cando nos mandat una pestilenzia.<br />
E pro unu o pro s’àteru guai<br />
de die ’ona no nd’’idimos mai.<br />
Su chi aiamos inoghe fit niente<br />
quasi cosa de no calculare<br />
e finalmente chin pagu lottare<br />
l’amos bint’e distruttu fazilmente.<br />
Nessi in cussu sa manu onnipotente<br />
at fattu a mancu de nos castigare:<br />
est signale ch’est favorinde a nois<br />
chi meda ’onos semus prus de bois.<br />
74
S’aère tentu sorte<br />
Antioga, ammirabile bambina,<br />
azzetta cust’iscarsa poesia.<br />
Austesa bandera subrafina<br />
attraente, perfetta, onesta e pia<br />
ancora cun accentu d’armonia<br />
ap’in orijas sa ’oghe argentina.<br />
Augurende a tie la concludo:<br />
adiosu ti naro e ti saludo.<br />
Bore su chi connosco de sos fizos<br />
bidu l’ap’una ’olta solamente.<br />
Bellu che òmin’altu e attraente,<br />
bene formadu a ojos, bisu e chizos.<br />
Bastante at faeddadu espertamente,<br />
benignu che unu babbu dat consizos.<br />
Beneittu chi siat dae s’Altissimu,<br />
bivat tottu sa bida felicissimu.<br />
75
Zoseppe Moro<br />
S’ULTIMA DISPEDIDA<br />
Da chi no nos permittin s’unione<br />
a tie prego, columba ch’adoro,<br />
chi ti nd’ammentes de Zoseppe Moro<br />
chi t’amat cun ardente passione<br />
e semper in sa mente e in su coro<br />
t’at a aer cun sinzera affezione.<br />
Ma ca no cheren a nos istimare<br />
nos devimos pro forza rassegnare.<br />
Ma pro chi eo sia isventuradu<br />
e privu a dogni costu de ti amare<br />
a tie nessi ti devo pregare<br />
ch’in-d-unu dignu e bonissimu istadu<br />
a gustu tou podas incappare<br />
chi siat dogni grazia dotadu.<br />
E Deus cun fortuna e unione<br />
bos diat santa benedizione.<br />
Cunfesso s’esser tue in manu anzena<br />
m’est perpetua pena illimitada<br />
ca t’at su coro meu sospirada<br />
prus d’ogni àtera fèmina terrena.<br />
Cun tottu, cherubina idolatrada,<br />
ti prego bida felice e amena<br />
chi benzas de dign’òmine muzere<br />
gosende ogni cuntentu e piaghere.<br />
Pro fines, Antioga amabilissima,<br />
risèrvadi de me bona memoria<br />
ca eo t’apo e t’ap’a aer carissima<br />
totta sa bida mea transitoria<br />
ca la devo passare infelicissima<br />
ca so privu de te, palma notoria.<br />
Chin suspiros e lagrimende a rios<br />
ti do sos penosissimos adios.<br />
76
S’aère tentu sorte<br />
OTTADA PRO SANTU FRANZISCU<br />
Franziscu santu de summa bontade<br />
chi custu logu natiu guvernas,<br />
ap’isperu chi tue los internas<br />
in su camminu da sa beridade.<br />
S’indole a sos ispidos lis modernas<br />
chi sian salvos pro s’eternidade<br />
ca riccos de virtude e santu zelu<br />
ti laudan in terra e in su chelu.<br />
77
Zoseppe Moro<br />
SONETTO PRO SANTU FRANZISCU<br />
Nois sardos fieros de cantare<br />
in s’idioma propiu isolanu<br />
sa melodia a Deus soberanu<br />
in custa terra digna de onorare<br />
ue su caru santu francescanu<br />
bivesit e s’est dignadu ’e inneggiare<br />
s’amore de s’eternu Sovrumanu<br />
e d’ogni creatura tott’in pare.<br />
Como bos saludamos cordialmente<br />
ca est dovere lu creo e lu crene<br />
e abbrazzamos puru ogni presente<br />
preghende su perdonu chi nos dene<br />
in rima umile francescanamente<br />
e bos auguramos paghe e bene.<br />
78
S’aère tentu sorte<br />
A DON GIOVANNI ROSSI (BANDIDORE)<br />
De su triunfu ’e su Verbu divinu<br />
li prego chi Gesus nostru Segnore<br />
l’apat tracciadu unu santu destinu<br />
colmadu de ogni grazia e favore<br />
de sa salude eterna su camminu<br />
…………………………………..<br />
l’aperjat e in Gesus summa bontade<br />
agatet bia bida e beridade.<br />
79
Zoseppe Moro<br />
SONETTO PRO MONSIGNORE NICOLINU<br />
Salude a Monsignore Nicolinu<br />
chi dae medas annos saggiamente<br />
est guvernende su Benedettinu<br />
sa santa Cresia cristianamente.<br />
Gai su summu Fattore Divinu<br />
lu cunservet in bida eternamente<br />
e morzat cando cheret santamente<br />
che-i su santu de Montecassinu.<br />
Su santu chi cuss’ordine at fundadu<br />
fit nobilmente in Norcïa naschidu<br />
de monàstica bida padre amadu:<br />
at medas monastérios costruidu,<br />
gasie monsignore favoridu<br />
siat da Deus e santificadu.<br />
80
S’aère tentu sorte<br />
A SASSARI<br />
Gentiles zittadinos Sassaresos,<br />
aggradesside sa ruza cantada<br />
dae sos inespertos orgolesos<br />
chi sun bennidos a sa cavalcada.<br />
Fama de rispettosos e cortesos<br />
sa Sardigna intera a bois dada:<br />
essende tales ca pius no amus<br />
saludu e auguriu bos damus.<br />
O illustre zittade Sassaresa<br />
florida e d’avvenente panorama<br />
t’at saludadu sa zente orgolesa<br />
e t’augurat elevada fama.<br />
Che zentru de progressu e de ricchesa<br />
de sa Sardigna nostra benzas mama<br />
e ti distingas potente zittade<br />
pro industria, cultura e ziviltade.<br />
Su chi de su Cunsizu est Presidente<br />
ringraziamus tantu pro s’invitu<br />
chi gentilmente at mandadu in iscrittu<br />
a s’orgolesa tantu grata zente.<br />
Cunsizu, autoridade ugualmente<br />
li damus saludende altu meritu<br />
e dogni abitante ’e sa zittade<br />
duret a bezzu chin felizidade.<br />
81
Zoseppe Moro<br />
A NUORO<br />
A tie, veneradu Redentore,<br />
subra de s’Ortobene collocadu<br />
pro sa salvesa d’ogni peccadore<br />
essende Deus ti ses umanadu.<br />
Misericordiosu cun amore<br />
sos chi t’an crucifissu as perdonadu<br />
e in logu de t’esser vendicadu<br />
ses istadu s’issoro intercessore.<br />
Che babbu amorosissimu indulgente<br />
perdonende s’umana ingratitudine<br />
beneighe sa grande moltitudine<br />
de Nuoro festante e riverente<br />
e pro ’ider ca tantu ses clemente<br />
ghìalos a s’eterna beatitudine.<br />
Saludos puru e ringraziamentos<br />
a sa previdentissima giuria<br />
dae Orgosolo ch’est sa ’idda mia<br />
ch’azis bene ospitada sena istentos.<br />
Cun milli piagheres e cuntentos<br />
salvos de ogni pena e angustia<br />
cantos annos cherides cun amore<br />
festade su divinu Redentore.<br />
Nuoro chin rejone ti nde gloria<br />
ca ses in-d-unu amenu altipianu<br />
ch’in totta sa Sardigna ses notoria<br />
giardinu fioridu in su ’eranu<br />
poi as immortale sa memoria<br />
de su celebre Satta Bustianu.<br />
Logu fertile e ricca ’e salude<br />
est sa bella e robusta gioventude.<br />
82
S’aère tentu sorte<br />
Muttos 1<br />
Dae Pasca ’e aprile<br />
cominzo a numerare<br />
sas funziones raras.<br />
Dae Pasca ’e aprile<br />
Si ses de m’istimare<br />
prite no mi lu naras,<br />
rosa bella gentile<br />
Chi b’at annualmente<br />
in maju Ascensione<br />
ch’est de Nostru Signore.<br />
Chi b’at annualmente<br />
Sen’interruzione<br />
t’apo sinzeru amore,<br />
creatura attraente.<br />
Sa Pentecoste poi<br />
prima de Corpus Dòmine<br />
ch’est in làmpadas creo.<br />
Sa Pentecoste poi<br />
No bi at perun’òmine<br />
comente t’istim’eo:<br />
prite mi lassas goi<br />
De sa Natividade<br />
de Juvanne Battista<br />
babbu de su battizu.<br />
De sa Natividade<br />
Sa tua bella bista<br />
m’azzendet su desizu<br />
d’ogni felizidade.<br />
83
Zoseppe Moro<br />
Su bintinoe festan<br />
Predu e Paulu, duos<br />
chi sun dignos e pios.<br />
Su bintinoe festan<br />
Sos bellos trattos tuos<br />
sos pensamentos mios<br />
reziran e molestan.<br />
Poi benit sant’Anna<br />
sa mamma de Maria<br />
chi venero e adoro.<br />
Poi benit sant’Anna<br />
Dezide de una ’ia:<br />
no mi giuttas, tesoro,<br />
goi a s’impanna-impanna.<br />
Sighit Nostra Signora<br />
su bìndighi d’austu<br />
cun tottu sos anghelos.<br />
Sighit Nostra Signora<br />
No mi dias disgustu,<br />
mùstrami santos zelos,<br />
terrena incantadora.<br />
Pustis de santa morte<br />
de sa Mamma Divina<br />
de grazias piena.<br />
Pustis de santa morte<br />
Càlmami custa pena<br />
baséndemi, bambina,<br />
si ses mia cunsorte.<br />
84
S’aère tentu sorte<br />
Poi tottu sos Santos<br />
in sant’Andria sunu<br />
prima ’e Pasca ’e Nadale.<br />
Poi tottu sos Santos<br />
Istella orientale,<br />
sos bios in comunu<br />
t’adoran tottu cantos.<br />
Como la serro in-d-una<br />
sa memoranda die<br />
ch’est sa pius sagrada.<br />
Como la serro in-d-una<br />
Ca ses tantu donada<br />
as invaghidu a mie<br />
tue, fùlgida luna.<br />
Nadu Zesus Bambinu<br />
in sinu de sa Mama<br />
ch’est su fizu ’e Deu.<br />
Nadu Zesus Bambinu<br />
Fin’a s’eterna brama<br />
su tristu coro meu<br />
t’albergat in su sinu.<br />
S’est in martu incarnadu<br />
naschidu che omìne<br />
persighidu dae bojos.<br />
S’est in martu incarnadu<br />
Binchet sos mios ojos<br />
ca est càndidu e fine<br />
su bisu delicadu.<br />
85
Zoseppe Moro<br />
E morit in sa rughe<br />
salvende sos terrenos<br />
poi est resuscitadu<br />
balzande a Paradisu<br />
benignu e triunfante.<br />
E morit in sa rughe<br />
Sos trattos sublimados<br />
d’un’amorosa lughe,<br />
naram’it’as dezisu:<br />
m’azzettas pro amante<br />
comente t’apo nadu<br />
Muttos 2<br />
S’antigu Padre Luca<br />
a cognome Cubeddu<br />
l’at trattad’e cumposta.<br />
S’antigu Padre Luca<br />
Dechidu zovaneddu,<br />
intende sa risposta<br />
dae sa mea ’uca.<br />
S’istoria sagrada<br />
in sarda poesia<br />
cun versos tantu fines.<br />
S’istoria sagrada<br />
Coro, de tene ebbia<br />
tra tottu sos omìnes<br />
mi so innamorada.<br />
86
S’aère tentu sorte<br />
E at incuminzadu<br />
cun sa creazione<br />
de Eva e de Adamo.<br />
E at incuminzadu<br />
Si penso cantu t’amo<br />
da una dezisione<br />
si cheres, coro amadu.<br />
E descriet a prou<br />
su grande temporale<br />
ch’at fattu su Segnore.<br />
E descriet a prou<br />
Pro esseret s’amore<br />
lezìttimu e leale<br />
mandas a babbu tou.<br />
Trattat de sa salvesa<br />
de Noè in su mare<br />
pro nou originante.<br />
Trattat de sa salvesa<br />
Si ses sinzeru amante<br />
deves sollezitare<br />
sa bramada pretesa.<br />
Poi sos patimentos<br />
ch’an fattu in su desertu<br />
pro interos barant’annos.<br />
Poi sos patimentos<br />
No ti lasso de zertu<br />
mancari chi sos mannos<br />
sìana discuntentos.<br />
87
Zoseppe Moro<br />
De Abramo e de Sara<br />
de Jacobbe e Rachele<br />
e Giuseppe su fizu.<br />
De Abramo e de Sara<br />
Sias zustu e fidele,<br />
amadu meu lizu,<br />
si abberu mi as cara.<br />
Muttos 3<br />
Deus Marte maniza’<br />
cuss’ispada timida<br />
pro l’agiungher onore.<br />
Deus Marte maniza’<br />
Iscùltami, lettore,<br />
ca ti conto un’isfida<br />
de unu babbu e una fiza.<br />
De oro una ghirlanda<br />
Abramu at postu a Sara<br />
prima de l’interrare.<br />
De oro una ghirlanda<br />
Intende, fiza cara,<br />
si ti cheres cojare<br />
ca b’at una dimanda.<br />
Madonna de su Nie<br />
preghet a Messer Dòmine<br />
chi ponzat disciplina<br />
a sa zente isfrenada.<br />
Madonna de su Nie<br />
A tie, fiza amada,<br />
ti lu naro in sesina<br />
chie siat cust’òmine<br />
ch’at dimadadu a tie.<br />
88
S’aère tentu sorte<br />
SONETTO PRO S’UMANA ZENIA<br />
Natura chi as creadu e produidu<br />
èsseres troppu a fràgile impastados<br />
incoscientes e d’animu avvilidu<br />
si tottus ti sun fizos istimados<br />
prite no faghes chi raggiungan tottu<br />
in bonu sensu a mediocres grados<br />
gai su mancante che-i su dottu<br />
chie s’astenet e chie est corrottu,<br />
chie at sensos rozos, chie fines<br />
chie est un’esemplare chi ammiramus<br />
passat de sa modestia sos confines.<br />
Cheret narrer chi tottus bisonzamus<br />
sa classe prima e-i sa secundaria<br />
ca ogni categoria est necessaria.<br />
89
Zoseppe Moro<br />
OTTADAS A S’AMIGU<br />
INNASSIU PIRASTRU<br />
Tantas bortas nos semus capitados<br />
a nos iscambiare carchi ottada<br />
essende in cumpagnia cungregados<br />
ca est in biddas nostras cosa usada<br />
ma de sos versos chi amus cantados<br />
nessuna traccia iscritta b’est restada<br />
però custos presentes chi ti mando<br />
a sos posteros puru los tramando.<br />
Sos prus appenas lettos abbandonan<br />
sos versos mios d’istile romasu.<br />
Sos chi m’an simpatia los perdonan<br />
mancari lanzos, nde so persuasu:<br />
de murta ne de laru m’incoronan<br />
che sos poetas de sardu Parnasu.<br />
Ma ammirende sa sinceridade<br />
aggradessen sa bona voluntade.<br />
Tue ses, caru Innassiu, sinzeru,<br />
onestu e prus de me ispassiosu<br />
sende chi tempus, a narrer su veru,<br />
nd’as traessadu finas burrascosu.<br />
Eo so unu tipu pius lagnosu<br />
pius pagu espansivu ma austeru<br />
semper prus retiradu e risentidu<br />
ca mai die ’ona nd’apo ’idu.<br />
90
S’aère tentu sorte<br />
OTTADA A S’ISTADU ITALIANU<br />
S’astante italiana autoridade<br />
prego chi leet in considerazione<br />
custos lamentos de necessidade<br />
de s’orgolesa popolazione:<br />
pro cessare su male eliminade<br />
sa dannosa disoccupazione<br />
si nono an su pretestu medas tales<br />
de ricurrer a mezos illegales.<br />
91
Zoseppe Moro<br />
SU LIBERU ARBITRIU (SU CREDULONE)<br />
Narat su credulone imbigottidu:<br />
Deus sos fizos suos los bisitat<br />
e su tantu subire s’individu<br />
lu temprat totu in-d-unu e nobilitat,<br />
cant’est su corpus pius abbattidu<br />
de prus s’anima si riabilitat:<br />
in zertu sensu a Cristos gai imitat<br />
chi morzende at su mundu redimidu.<br />
Issu liberu arbìtriu nos at dadu<br />
e dognunu est de issu responsàbile<br />
unu ch’est riccu e de sensos àbile<br />
podet divenner coltu e elevadu<br />
s’est poveru e pagu fortunadu<br />
finas saviu restat miseràbile<br />
ca sa ricchesa a dognunu medit:<br />
s’òmine balet pro cantu possedit.<br />
Nos nana Deus siat o Natura<br />
chi nos amat però sun fattos giaros<br />
chi de nois no at nessuna cura<br />
e che fozas de sepe nos at caros<br />
si nono como a sa mea isventura<br />
in parte postu ch’aiat riparos.<br />
Imbezzes chin angustia e turmentos<br />
m’abbandonat a tottus sos eventos.<br />
Però so obligadu a protestare<br />
attestende in sas lanzas rimas mias:<br />
Cristos s’est mortu a nois pro salvare<br />
tottugantos no semus che Messias<br />
e pro mi bisitare in maladias<br />
fettat a mancu de mi bisitare<br />
ca m’est rughe pesante<br />
sa bida dolorante.<br />
92
S’aère tentu sorte<br />
Nde so cuntentu ’e la fagher finida<br />
ma sento sa cumpanza<br />
chi lasso garrigada de cadranza.<br />
Su riccone<br />
Si una die in chentu das mercedes<br />
novantanoe pensas de furare<br />
in su pesu o in su misurare<br />
ponende sa cussenzia sutta pedes<br />
in Deus e in s’anima no credes<br />
ca credes solu in su deus dinare<br />
e puru a sa zente pusillànima<br />
faghes a creder chi pensas pro s’ànima.<br />
O, riccone lu para […<br />
…]<br />
ca est bivende in s’estrema miseria<br />
su chi est tribagliende notte e die<br />
e suttapostu puru a dogni angheria<br />
e-i sos parassitos crede a mie<br />
chi mancu s’abba si sunu servinde<br />
che Pasciàs o Nababbos sun godinde.<br />
Mi’ chi sos versos mios giustos taglian<br />
e ap’isperu chi sia cumpresu.<br />
De riccos puru bi nd’at chi tribaglian<br />
no che a s’operaiu, benintesu,<br />
però de sos chi renden sun in mesu<br />
e chin sos pelandrones no s’isbaglian.<br />
Deo sos tastos solamente toco<br />
de sos chi oe biven a iscrocco.<br />
93
Zoseppe Moro<br />
Dae su tribagliu onestu e sena ingannos<br />
s’interessu chi faghes est piticcu.<br />
Nd’ap’intesu pius de unu riccu<br />
nende chi l’at connottu dae sos mannos.<br />
Beru ma cussos puru, malos annos,<br />
nien de l’aer fattu dae su piccu<br />
ca sos chi an ammassadu milliones<br />
sunu fruttu de ispeculaziones.<br />
Intro ’e te riflèttibi, lettore,<br />
chi tantu a connoschenzia nde sese<br />
ca so onestu e so lavoratore<br />
no creo chi negare mi lu dese:<br />
chin tottu ca tribaglio a fine mese<br />
crede chi ch’esso semper depidore.<br />
Cojuadu pius ch’essende iscàpulu<br />
no li busco a s’ispèrria su tàpulu.<br />
Pro su tribagliu no m’impressionat<br />
ca tantu pro lottare so naschidu<br />
però su chi rincreschet e istonat<br />
est solu ca no est retribuidu<br />
ca s’abe masciu atatu si buffonat<br />
e deo tribagliende so famidu.<br />
Ajò ch’est tempus chi ’enzat a fine<br />
s’isfruttamentu ’e s’òmine a s’omìne.<br />
94
S’aère tentu sorte<br />
SU BABBU E SA FIZA<br />
Babbu<br />
Intende, fiza amada,<br />
como chi semus solos in s’istanzia.<br />
Su chi t’at dimandada<br />
credo chi lu connoscas abbastanzia<br />
pro l’aer praticadu:<br />
est Servadore Pintus lumenadu.<br />
Fiza<br />
Babbu meu istimadu,<br />
so digna de ascultare e d’ubbidire<br />
ma pro su ch’azis nadu<br />
iscusade, no poto accunsentire<br />
néndebos d’una ’ìa<br />
chi no l’apo nessuna simpatia.<br />
Babbu<br />
Fiza, pro cale fine<br />
ti ses in custu modu protestada<br />
contra ’e cust’omìne<br />
sende chi finas troppu ses pagada<br />
Gràssias ch’est bennidu<br />
andas a denegare su partidu.<br />
Fiza<br />
Su fine, babbu meu,<br />
bos l’apo a palesare prontamente<br />
pro ca est troppu feu<br />
mancari siat riccu e possidente<br />
e si no l’apo zéniu<br />
no lu leo pro àteru cumbéniu.<br />
95
Zoseppe Moro<br />
Babbu<br />
Pensa chi sa ricchesa<br />
est semper sa chi faghet e disfaghet,<br />
no mires sa bellesa<br />
ca benit die chi ti dispiaghet<br />
pro ca sa simpatia<br />
frastimas cando ses a penitia.<br />
Fiza<br />
Cando b’at simpatia<br />
paren consolos sos dolores mannos<br />
ca sa bon’armonia<br />
mudat in cuntentesa sos affannos<br />
ma si no b’at istima<br />
passas sa bida frastima-frastima.<br />
Babbu<br />
Benit de se s’istima<br />
cand’est unu partidu possidente:<br />
paret gai a sa prima<br />
ca no l’as a contattu frequente<br />
però chin su trattare<br />
as a bider chi benis a l’amare.<br />
Fiza<br />
S’oju no est cuntentu<br />
e no si dêt mai accuntentare<br />
ca pro su trattamentu<br />
est casu raru istima a li leare.<br />
Babbu, bos paret utile<br />
però custu tentare est tott’inutile.<br />
96
S’aère tentu sorte<br />
Babbu<br />
Mi’ chi pro meu pàrrere<br />
tue de su chi balet no as suntu.<br />
As pagu ite li nàrrere<br />
ca no est feu mancu a cussu puntu<br />
poi chin sa ricchesa<br />
che rimediat tottu sa bellesa.<br />
Fiza<br />
Eo pro interessu<br />
no ap’idea de li ponner fattu<br />
ca est tottu cumbessu<br />
paret unu brancone male fattu.<br />
Est in tottu mancante<br />
e peus de un’àinu ignorante.<br />
Babbu<br />
Tottu chene motivu<br />
sunu narados sos irgherzos tuos:<br />
como no est attivu<br />
a si tirare sos dirittos suos.<br />
No at istruzione<br />
però est economicu e cringone.<br />
Fiza<br />
Bella caricatura<br />
s’est de sos crasta-léndine cringones.<br />
Mi dat tottu a misura<br />
poi mi contat finas sos buccones.<br />
Pro istar’a lessenzia<br />
s’infurchet issu chin sa possidenzia!<br />
97
Zoseppe Moro<br />
Babbu<br />
Babbu de s’altu tronu<br />
prite cumprendes semper a contrariu<br />
Cuss’est òmine ’onu<br />
ch’ispendet su ch’est pius necessariu<br />
e si cumpresu l’as<br />
issu pensat pro s’oe e pro su cras.<br />
Fiza<br />
Ja lu poto cumprender<br />
sena mi dare perunu rimpròveru:<br />
cussu de no ispender<br />
est pro ca timet a torrare pòveru.<br />
E pro tenner dinare<br />
lassat a mie sena mandigare.<br />
Babbu<br />
Ite nd’appezz’a tie<br />
da chi sa conca ti ’olat che tudda<br />
Si ispendes gasie<br />
màndigas oe meda ma cras nudda.<br />
Su bellu est a prevènnere<br />
pro su presente e pro su gal’a bènnere.<br />
Fiza<br />
Unu est a prevenire<br />
a su chi ’enit e a su presente<br />
ma unu est a sentire<br />
finas su chi si ’ettat a sa brente<br />
ca pro su chi si trattat<br />
pranghet a man’in capu e no l’agattat.<br />
98
S’aère tentu sorte<br />
Babbu<br />
Lassa s’esagerare<br />
ca est pro bon’amministrazione:<br />
su bene sistemare<br />
regnat in chie at usu ’e sa rejone<br />
ca est sa pagu ispesa<br />
base fundamentale ’e ogni ricchesa.<br />
Fiza<br />
Cussu pro irrichire<br />
istat tres dies chin-d-unu figarzu:<br />
giughet unu ’estire<br />
chi bi nd’at menzus in su muntonarzu<br />
e naro tando e como:<br />
gana pro gana ja nde tenzo in domo.<br />
Babbu<br />
Emmo no est ladinu<br />
ca est andande gai lanca-lanca:<br />
cussu pappat continu<br />
ovos e binu chin petta ’e banca.<br />
Iss’est bene nutridu<br />
mancari chi ti parzat mal’estidu.<br />
Fiza<br />
Macchè ovos e petta<br />
chi est bivend’a patata cun sale:<br />
paret a gana netta,<br />
giughet sa bista che infirmu male.<br />
Finzas si nades gai<br />
cussu sa petta no l’at bida mai!<br />
99
Zoseppe Moro<br />
Babbu<br />
Ite nde diat pàrrere<br />
si t’aeret intesu àtera zente<br />
Si ti làssana nàrrere<br />
cunfirmas chi no màndigat niente.<br />
Ma est economizende<br />
dae su bentu friscu no est campende!<br />
Fiza<br />
Bos paret impossibile<br />
a castigare ’e su tottu sa matta<br />
ma s’esseret possibile<br />
iss’est su primu chi l’aiat fatta:<br />
campat frìgala-friga<br />
fatténdeli sa coa a sa formiga.<br />
Babbu<br />
Bastante t’apo intesu<br />
chin fiaccas e tantu buffonare:<br />
no lu lesses suspesu<br />
ca cheret sa risposta a li torrare.<br />
L’isco chi est a pittu<br />
de li daremus in presse s’abittu.<br />
Fiza<br />
Tando l’azis promissu<br />
dae s’ora chi nazes de gasie:<br />
in rughe cruzifissu<br />
lu bia prima d’isposare a mie.<br />
Chin dimònios chentu<br />
torràdeli s’imposta in su momentu!<br />
100
S’aère tentu sorte<br />
Babbu<br />
Ite bella risposta<br />
chi cheres tantu prestu a li torrare.<br />
Cudd’isettat s’imposta<br />
de sa die chi depet abitare<br />
ma tue de assolutu<br />
cheres torrare prontu rifiutu.<br />
Fiza<br />
Ma chie bos at postu<br />
a nde disponner de s’idea mia<br />
Si gai azis dispostu<br />
azis fatt’una grande fesseria<br />
ca su lizitu votu<br />
est ch’onzunu disponzat d’iss’etotu.<br />
Babbu<br />
Si no t’abbarras muda<br />
t’isfascio in conca tua sa cadrea.<br />
Istùpida e limbuda<br />
tando no ses ancora fiza mea.<br />
No ti nde ’oco fora<br />
pro ca sutta tutela ses ancora!<br />
Fiza<br />
Sutta tutela so eo,<br />
babbu, chi bos lu neghe no crededas<br />
ma cussu no lu leo<br />
mancari chi a cantos mi fattedas<br />
e si nono bos giuro<br />
chi unu mese bia no bi duro!<br />
101
Zoseppe Moro<br />
Babbu<br />
Imbezzes deo creo<br />
chi tue penses de girare paginas<br />
ca su chi fatto deo,<br />
mi’, ti lu giuro chi no ti l’immaginas.<br />
Menzus est s’accunsentis<br />
ca si nono de zertu ti nde pentis.<br />
Fiza<br />
Si che Santa Luchia<br />
a mie, babbu, mi martirizades<br />
s’acuta limba mia<br />
pius forte negante l’azzappades<br />
ca finzas ispirende<br />
ap’a esser su nono cunfirmende.<br />
Babbu<br />
Pro chi nerzas gasie<br />
deo ti giuro sena ti occhire<br />
si no das retta a mie<br />
t’ap’a bocare finas su ’estire<br />
e tando in s’apposentu<br />
t’inserro nuda e chene nutrimentu.<br />
Fiza<br />
Ja m’azis minettada<br />
che una minorenne criatura<br />
ma l’azis isbagliada<br />
ca so che- i sa rocca firma e dura<br />
e-i su minettare<br />
m’aggiunghet pius forza a dennegare.<br />
102
S’aère tentu sorte<br />
Babbu<br />
A sa fine ca poi<br />
tue ja mi ses dende bon’ispaju<br />
pro aer fiza goi<br />
menzus m’esseret faladu unu raju.<br />
Prista, béssimi fora<br />
chi no t’’ida pius dae cust’ora!<br />
Fiza<br />
Mundu ’e tribulia<br />
chi tantu mi pessighis e m’accabbas!<br />
Pro gai mama mia<br />
menzus chi mi ch’aeret fattu in abbas:<br />
pr’istare gai in gherra<br />
menzus no b’esser nàschida in sa terra!<br />
Mamma<br />
It’est sa chistione<br />
Cherzo ch’in su momentu mi l’isfoghes.<br />
Intrende in su portone<br />
finas ch’intesu ch’apo custas boghes<br />
so intrada timende<br />
cando bos ap’intesu frastimende.<br />
Fiza<br />
Si bois b’esserezas dae prima<br />
no si fit tottu custu argumentadu.<br />
Babbu, òmine abbistu carculadu,<br />
at bogadu faeddos pagu in rima:<br />
mi cheret dare a forza un’amoradu<br />
chi deo pro niente l’apo istima.<br />
E no b’at d’ite li ponner afficcu<br />
bogàndeli sa fama chi est riccu.<br />
103
Zoseppe Moro<br />
Mamma<br />
S’est riccu ses fattende unu machine,<br />
o fiz’amada, su no l’azzettare.<br />
Pro chi balente no siat s’omine<br />
jai lu cuccuzat cando b’at dinare:<br />
s’est poveru mancari siat fine<br />
li tocat tottu bida a tribagliare<br />
e si est cussu su tentare sou<br />
deo dao rejone a babbu tou.<br />
Fiza<br />
Mà tantu pezzi jai no l’ischia<br />
chi s’ala sua diazis tirare.<br />
No siat ch’atibedas a pensare<br />
su balore ’e s’omìne e simpatia:<br />
bastat chi b’apat ite mossigare<br />
no b’at machine ne antipatia.<br />
Ma si cherides mossigare in grussu<br />
no bos colades su tempus chin cussu!<br />
Mamma<br />
O fiz’amada, chi no est pro mene<br />
si ti so impressende a lu leare<br />
ca tottu su chi b’at de mossigare<br />
no est pro nois ca ja est pro tene<br />
e si cheres godire cussu bene<br />
sos filos tortos los deves lassare.<br />
E si cheres passare bida ’ona<br />
cussos maccos intestos abbandona.<br />
104
S’aère tentu sorte<br />
Fiza<br />
Faghìdemi su santu piaghere<br />
de mi finire tottu custas zarras.<br />
Gai continu bi fattat de barras<br />
cantu leat a mie pro muzere.<br />
E babbu pro chi ancora siat mere<br />
andet a li torrare sas caparras<br />
ca pro chi si lu leet a impinnu<br />
tantu no li resessit su disinnu.<br />
Babbu<br />
Bae, béssimi fora t’apo nadu<br />
e no mi sigas mancu a pissighire.<br />
Bae, chìrcati tue un’amoradu<br />
chi ti diat domo, bibitu e bestire.<br />
E si nono t’iscappas a pedire<br />
e nâs chi t’amos nois dispacciadu<br />
pro curpa de no aer postu in mente:<br />
chissai chi nd’apat làstima sa zente.<br />
Mamma<br />
Deo a pedire no la lasso andare<br />
mancari chi su ch’apo mi disponza.<br />
Pensa chi est sa nostra sa ’irgonza<br />
gai che cane a nde la dispazzare<br />
e issa custu de no l’accettare<br />
no chelzat puru a si ch’andare a monza.<br />
Duncas fattu s’obbligu meu e tou<br />
làssala fagher a zéniu sou.<br />
105
Zoseppe Moro<br />
Babbu<br />
Fàgheli tue puru s’aggiudada<br />
chi tantu pius forte mi resistat.<br />
Si est pro fagher bida ritirada<br />
ti rispondo ben’andat e ben’istat.<br />
Però dae su modu ch’iss’abbistat<br />
sos bachianos mi paret fartada<br />
chi no est a leare custa ’ia<br />
ma ch’est amante de sa fantasia.<br />
Mamma<br />
Si est amante de sa fantasia<br />
làssala chi lu leet fantasiosu.<br />
Si custu no li paret geniosu<br />
no bi lu demus contr’a simpatia:<br />
lu leet riccu feu o bellicosu<br />
est fatta s’insistenzia tua e mia<br />
ca tantu si a forza bi lu damos<br />
a càrrigu ’e s’ànima bi l’amos.<br />
Babbu<br />
It’a càrrigu ’e ànima, accabala<br />
chi cosa gai no nde cherz’intèndere<br />
e tue puru no li fettas s’ala<br />
ca l’est fattende pro no bi cumprèndere.<br />
Como est isettende a la pretèndere<br />
carcunu giovaneddu postu in gala.<br />
Ma pro chi fette inutile su prou<br />
la torro a replicare dae nou!<br />
106
S’aère tentu sorte<br />
A SCELBA<br />
O Scelba, ancu ti falet unu raju:<br />
guverna bene, it’est chi ses fattende<br />
Cuncedi su dirittu a s’operaju<br />
ch’est pro campare tottu tribagliende<br />
e no favoras a Tiziu e a Caju<br />
buffones incostados vomitende.<br />
S’a dare sos dirittos no procuras<br />
in guvernu, ista certu, pagu duras.<br />
Tue, Scelba crudele, as dadu prou<br />
chi ses ispietadu e criminale.<br />
Sena rimorsu ses unu rivale<br />
e assassinu ’e su simile tou:<br />
no pensas ch’in su mundu ogni mortale<br />
tracciadu at su fatale turnu sou.<br />
E cand’’enit su tou ti giudìcat<br />
barbaru e ti fusilat o t’impiccat.<br />
Est realmente sa fatalidade<br />
sa chi opprimet sa democrazia.<br />
Est tempus chi s’onesta umanidade<br />
seghet su velu de s’ipocrisia<br />
e no apan pius supremazia<br />
sos oppressores de sa povertade.<br />
Apan sos lavorantes sos dirittos,<br />
abbassu sos mandrones parassitos.<br />
Abbizadinde, indignu guvernante,<br />
chi ses beninde mancu a dogni impegnu.<br />
Sos ch’in favore tenes in su regnu<br />
ti creden sanguinariu e furfante<br />
e effettivamente ses indegnu<br />
de occupare seggiu dominante.<br />
E ses benzende mancu a su promissu<br />
a manu tua iscavende s’abissu.<br />
107
Zoseppe Moro<br />
SA LEZE TRUFFA<br />
(Pubblicada, cun ateras de autores diferentes, in su 1953,<br />
cuidadas dae sa Federazione de su PCI de Nugoro)<br />
Su modu no est legale ne simpaticu<br />
pro fagher de sos seggios pius conchista<br />
est una truffa chi in su casu praticu<br />
servit pro avvantaggiare certas listas.<br />
Nade prite unu votu democraticu<br />
balet pro duos de sos comunistas:<br />
su votu d’operaios e artistas<br />
faghet pro mesu ’e furtu est antipaticu.<br />
Ma su ’e fagher custa preferenzia<br />
est cosa troppu seria e no buffa<br />
e sa popolazione chi est istuffa<br />
pronunziat sa probabile sentenzia:<br />
”s’approvazione de sa Legge Truffa<br />
de rivoluzione est conseguenzia!”<br />
108
S’aère tentu sorte<br />
CONTRA A SA LEZE TRUFFA DE SU 1953<br />
(Cuncursu organizadu dae su PCI - Federazione de Nugoro)<br />
Elettores, votende dade attentu<br />
ca est problema de grande importanza:<br />
su guvernu at pro meta e pro intentu<br />
sa leze truffa e cun issa s’isperanza<br />
chi ottenende su chimbanta pro chentu<br />
si che leat su premiu ’e mazoranza<br />
e pro premiu tale ogn’unu creat<br />
chi ottanta deputados si che leat.<br />
Ma si sa mazoranza no conchistat<br />
tando prus sos allaccios los istringhen:<br />
sa proporzionale in vigore istat<br />
e-i sa leze truffa la respinghen.<br />
Tando si perdet terra si rattristat<br />
e in base a sos votos passu ispinghen<br />
e namos: bivat sa proporzionale,<br />
a bassu sa leze truffa elettorale!<br />
Si ses beru e leale comunista<br />
dimostra d’esser efficace pernu.<br />
Cumpanzu, faghe serviziu internu<br />
pro no ti narrer su propagandista:<br />
sias eloquente e attivista<br />
pro chi su detestabile guvernu<br />
no si ricostituat ne si loden<br />
chi faghen su chi cheren ca lu poden.<br />
109
Zoseppe Moro<br />
SEMPER SUPRA DE SA LEZE TRUFFA<br />
Sa leze truffaldina fura seggios<br />
chi an De Gasperi e Iscelba presentada<br />
indiscussa pretenden chi approvada<br />
esseret dae onorevoles egregios.<br />
Ch’est appoggiu e colonna solidada<br />
d’unu regime ingiustu ’e privilegios<br />
e sun ostruzionistas senza pregios<br />
sos nostros chi bi l’ana ostaculada.<br />
Liberales Corbinu e Nitti dottu<br />
protestan pro sa leze fraudolente<br />
ca benes e dirittos de sa zente<br />
lavoratrice in giogu andan tottu<br />
sopprimende s’uguaglianza ’e su votu<br />
ch’est sancidu dae sa Costituente.<br />
110
S’aère tentu sorte<br />
OTTADA PRO SA LEZE TRUFFA<br />
Azis chin custa leze provocados<br />
dissidios, dibattitos assai<br />
e si succedit carcunu guai<br />
no nezas chi no fizes abbisados.<br />
Pensade, no siedas ostinados<br />
ca galu in tempus sezis, oramai,<br />
e faghide in manera ch’apan tottu<br />
giustu, eguale balore in su votu.<br />
111
Zoseppe Moro<br />
DUAS OTTADAS<br />
IN RISPOSTA A SA LITTERA<br />
DE INNASSIU PIRASTU<br />
CHI ANNUNZIAVAT<br />
S’ESITU DE SU CUNCURSU<br />
Pirastu cantu nde so aggradessidu<br />
in rima a ti l’esprimer no resesso.<br />
Si in sa poesia de su Congresso<br />
mediocre suzessu ap’ottenidu<br />
ca fia de cussenzia lu cunfesso<br />
in politica pagu progredidu<br />
e sos particolares pius minùscolos<br />
no ap’accoltu dae sos opùscolos.<br />
Si eo essere pius emancipadu<br />
e de sa leze e cantu a su currente<br />
in dogni puntu pius saliente<br />
su premiu no aia balanzadu<br />
ma su sonetto naro francamente<br />
l’aia fattu pius elaboradu<br />
ma goi sende ignaru e pacu ischidu<br />
grassias de comente m’est bessidu.<br />
112
S’aère tentu sorte<br />
SU MESE DE MARTU<br />
Mese de Martu, dae prima die<br />
t’avverto: no mi tires su pedduncu<br />
ca timende a giogare in manu a tie<br />
so dae meda tremende che giuncu<br />
sende chi so seguru chi a mie<br />
no m’as procuradu cuss’imbruncu.<br />
Però ti timo ca ses avvisadu<br />
a che finire su pegus marcadu.<br />
Oe manzanu de die secunda<br />
t’avverto, martu: mìtiga su clima<br />
ca dae sa persona moribunda<br />
est duos-tres a ch’essire s’anìma,<br />
anzis si m’as unu pagu de istima<br />
custa neoplasia mi nde munda.<br />
Gai de nou tribaglio e disvago<br />
e cun grazias bòidas ti pago.<br />
Ma oe chi est sa die terza<br />
un’elogiu ti fatto e cumplimentu<br />
ma ca ses annu-annu ischerza-ischerza<br />
ses che puzone chi no at assentu<br />
e pro sas nues chi moet su bentu<br />
su sole abbistat che pessone gherza.<br />
Ti ses pentidu ca nd’as fattu duas<br />
discretas, ma sa terza est de sas tuas.<br />
Ugualmente puru a sa quarta<br />
no ti ses tantu bene cumportadu:<br />
ja che l’as agabbadu unu viadu,<br />
fortuna chi faghiat pagu farta.<br />
S’’idet bene chi ses conchi-isfasciadu<br />
chi no as mira ne bassa ne arta.<br />
Agis cuntinu chin crudelidade<br />
ca no as dolu de s’umanidade.<br />
113
Zoseppe Moro<br />
Pro esser rigida e sicca sa quinta<br />
sa zente in sos pesantes indumentos<br />
a mie puru m’as dadu un’astrinta<br />
ch’apo passadu pessimos momentos<br />
eppuru a forza de ingredientos<br />
che l’apo superada e l’apo binta.<br />
Como so abbattidu e mogiu mogiu:<br />
ti disprezzo e detesto sena elogiu.<br />
Quasi tottu sa famiglia umana<br />
no si lamentat de sa die sesta<br />
pro chi fiat tirende tramuntana<br />
che-i sas precedentes no molesta.<br />
O ses in brazzos de carchi diana<br />
o zelembrinos no as in sa testa:<br />
in donzi modu gai duren sos males<br />
cantu duran sos tuos ideales.<br />
Jai ses duradu meda a sa ’e sette<br />
s’idea bona in mala est cambiada<br />
ca un’àstula mala t’est falada<br />
oe t’as postu a tortu su bonette:<br />
oe ses a sa manu chin Alette,<br />
sa megera infernale infuriada.<br />
Oe ses torra semenende ispinas<br />
ca una in mesu ’e milli nd’indovinas.<br />
Malasorte però a sa ’e otto<br />
imbezze ’e mezorare ’ettat a nie.<br />
Un’apeturizada as dadu a mie<br />
chi da s’isdraia pesare no potto.<br />
Ma pro sos sanos puru est una die<br />
chi lis faghet bisonzu su cappotto<br />
pro no leare nou raffreddore<br />
chi preoccupat d’issos su dottore.<br />
114
S’aère tentu sorte<br />
Pius che sa ’e otto sa ’e noe<br />
ingratu as proseghidu sa niada.<br />
A mie ja m’as fattu bonu proe:<br />
mala sa die, pejus sa nottada.<br />
Gai t’agattes comente so oe<br />
burri-burri de mente vacillada.<br />
Vigliaccu, de nessunu as riguardu:<br />
cando pones a conca est troppu tardu.<br />
Aspettende mezoru a sa ’e deghe<br />
m’as prus istimoladu dogni dolu.<br />
Bido e proo, no est Frearzu solu<br />
su ch’est conchi-balladu che berveghe<br />
e ca ses traitore e ses varjolu<br />
accabbas chi est dèndela sa veghe.<br />
Ma tue puru, conchi-quadratu,<br />
su terzu de sa bida che l’as fattu.<br />
Gai matessi sa ’e deghe e una<br />
de cambiare clima semper zittu<br />
ma tue sighis nie, bentu e frittu<br />
sena misericordia peruna<br />
ca ambos azis coros de granitu:<br />
tue cun s’indegnissima Fortuna.<br />
Paret chi sezes intesos a pare<br />
unu a mi ferrer, una a m’accabbare.<br />
Sa ’e dòighi, conchi-bola-bola<br />
mi as dadu sos proprios azuos.<br />
Tue chi cheres fagher a sa sola,<br />
s’ierru no si faghet solu in duos<br />
e essende chi prima frades tuos<br />
fin in dirittu de ’ettare granzola.<br />
E puru aende làstima ’e sa zente<br />
ja ti ses cumportadu indifferente.<br />
115
Zoseppe Moro<br />
Su tréighi so torradu a sa rejone<br />
ma quasi a su meu accabatoriu.<br />
Manzanu pustis sa colazione<br />
e su biaggiu a s’ambulatoriu<br />
m’apo buscadu una indigestione<br />
chi fia accant’e ponner ajutoriu.<br />
Ma tando grazie a unu calmante<br />
a mie su dolore fattu at cante.<br />
Sa seguente est a similitudine<br />
de comente bos faghet pagu giaras.<br />
Manzanu aiat su sorrisu in laras<br />
ma subitu est torradu a s’abitudine:<br />
a contu tou ca as duas caras<br />
nde das una a su ferru, una a s’incudine.<br />
Ma si cambias puru luego etotu<br />
torras, brutt’imbezille, a su connotu!<br />
Sa ’e bìndighi fatta l’as de lussu<br />
eo però sa notte precedente<br />
l’apo passada troppu malamente<br />
chi appena mi battiat bena in brussu<br />
ca sa sorte crudele beramente<br />
ja la giughet abberu a collu grussu<br />
ca no mi lassat un’ora dispostu:<br />
mi cheret mortu a cale siat costu.<br />
Prus bona puru sa ’e deghe e sese<br />
l’as in amaru fele cambiada.<br />
Gai no fettes su restu ’e su mese<br />
ma cun tegus fiducia nemos nd’ada<br />
però lettore a mie no mi crese<br />
su tribagliu e fatiga chi mi dada<br />
a che bessire dae s’istradone<br />
pro fagher ogni die inizione.<br />
116
S’aère tentu sorte<br />
Mancari sicca siat e bentosa<br />
sa die deghessette mancu est mala.<br />
Sa zente sana ch’est laboriosa<br />
istat alzende e falende a dogn’ala.<br />
Eo obbligadu a sa bida oziosa<br />
chin cussa dolorosa rughe a pala<br />
so sempre in sa chisina amarranadu<br />
isprechende su pastu, isfaccendadu.<br />
Pro sa ’e degheotto no t’onoro<br />
ca ti ses cumportadu pagu ’ene:<br />
as fattu abba e ràndine pro mene,<br />
pro cantu duro in bida mi nd’accoro.<br />
Tenia finas d’andare a Nuoro<br />
pro mi fagher s’esame ’e su sambène<br />
ma no b’andei ca s’azzessu istranu<br />
l’apo calmadu a forza ’e laudanu.<br />
Su deghennoe est santu Zoseppe<br />
onomasticu meu pro unu prou.<br />
L’apo ’ettadu unu rùviu d’ou<br />
a sa minestra, mancari mi crepe,<br />
ma grazie a su bonu Manitou<br />
ja m’at conzadu comente si depe’<br />
ca mi poto contare fortunadu<br />
si no mi ch’est bessidu su iadu.<br />
Sa ’e binti a Nuoro so andadu<br />
pro s’esame ’e su sàmbene e pro proa.<br />
In sa sala d’aspetto de sa Poa<br />
finas a mesudie so istadu<br />
ma su ch’est che a mie isfortunadu<br />
mai in nessuna cosa faghet loa<br />
ca su dottore addettu fut ingratu<br />
e s’esame ’e su samben no m’at fattu.<br />
117
Zoseppe Moro<br />
Su bintunu, bentosa die e fritta,<br />
pro unu che a mie ch’est arressu<br />
ca dogni die sa persona afflitta<br />
est in deperimentu e in regressu:<br />
indigistivu ap’àpidu un’accessu<br />
chi mi l’ap’’ida tra pilu e berritta.<br />
E m’at lassadu sena m’accabbare<br />
c’apo menzus buccone d’assazare.<br />
Su bintiduos biazada noa<br />
apo fattu a sa Poa provinciale<br />
ma su dottore che unu rivale<br />
indignu de esseret in sa Poa<br />
s’iscusa chi ’ogadu at a sa coa<br />
est chi dae su sìndigu legale<br />
be-i cheriat unu documentu<br />
pro garanzia de su pagamentu.<br />
Su bintitres ne frittu ne caente<br />
fit su clima ma deo disgrasciadu<br />
l’apo fattu su die e ruminadu<br />
su pastu de sa die precedente.<br />
Pro istare che a mie unu bivente<br />
est menzus chentu ’ortas sepultadu<br />
ca a su coloridu ’e sa cara<br />
paria jai mortu e postu in bara.<br />
Su bintibattor so istadu ’ene<br />
in paragone a sas àteras dies<br />
ma tue, martu crudu, isco pro mene<br />
chi sarcasticamente ti nde ries<br />
e fettas sole pioas o nies<br />
pro me semper nocivu ses tambene<br />
ca de mi persighire no ti dutas<br />
che cando intro sos ojos mi che giutas.<br />
118
S’aère tentu sorte<br />
Su bintichimbe as piòidu appena<br />
pro achistare su perdidu onore<br />
cun abba minutissima e serena<br />
pro favorire massaju e pastore<br />
e ca no as frimmesa ne balore<br />
luego etottu as cambiadu iscena.<br />
Nât su dizzu de sa zent’anziana:<br />
preda chi ballat mai ponet lana.<br />
Su bintises buffende divertidu<br />
ti ses e mancu a sero no l’ismettis<br />
ca est giustu: buffende ses naschidu<br />
e buffende ogni die ti ch’ispettis.<br />
Oe t’ana sos bentos favoridu,<br />
conca de bentu chi nudda riflettis:<br />
pro cussu a mie ja m’as obligadu<br />
tottu sa die a istare intanadu.<br />
Sende bentosa che-i sa passada<br />
su bintisette mi tucco a Lotalu<br />
pro mi la fagher una passizada<br />
ma ja l’apo buscadu su regalu:<br />
no mi paret passada chi ch’est galu<br />
ca mal’inie, pejus sa torrada.<br />
No so torradu a sàltios ne giogos<br />
c’apo pasadu nessi in binti logos.<br />
Su bintotto d’andare a binzaresu<br />
no m’est torradu a pesare disizu<br />
ca da eris indossu ap’unu pesu<br />
chi no poto alziare mancu chizu<br />
e d’una bona borta apo cumpresu<br />
chi dogni die che perdo unu pizu.<br />
E si fatto imprudenzia pro capricciu<br />
de bida dies prima so ispicciu.<br />
119
Zoseppe Moro<br />
Su bintinoe pro timer ingiuria<br />
o pro s’acquistare simpatia<br />
si no innant’a campagn’andaia<br />
pioet e de bentu no b’at furia<br />
ma sa micidiale ulcera mia<br />
no contat mitigare sa penuria<br />
ca tantu, su diàulu la tughet,<br />
semper in chima la torrat e giughet.<br />
Oe trinta, dumìniga de prama<br />
die solenne, clima de beranu<br />
ma pro me no bi nd’at podere umanu<br />
chi mi nd’istudet sa mortale fiama.<br />
Tue, Cristos, che Deus soveranu<br />
no mi l’istrunches sa debile trama:<br />
sànami custu male inguaribile<br />
da chi a tie solu t’est possibile.<br />
E de s’ùrtima die su trintunu<br />
de Martu ch’est su mese de ingannu<br />
e no faghes a tempus pro ocannu<br />
de occhires a mie ne nessunu.<br />
Bastante as perseghidu e importunu<br />
siat pizzinnu, zòvanu o mannu<br />
ma pro ocannu so salvu, Martu vile,<br />
gai mi che l’iscampe dae Aprile.<br />
Deus, ch’as su podere onnipotente<br />
e chi no lassas fizu in abbandonu,<br />
a mie chi ingratu, indifferente<br />
so istadu pro Te, dammi perdonu<br />
e dae como propositu ’onu<br />
fatto si Ti dimustras indulgente.<br />
Dae como a innantis, Ti lu giuro<br />
chi cunfido cun Tegus cantu duro.<br />
120
S’aère tentu sorte<br />
Dae Marte su deus de sa gherra<br />
tue, Martu, su lumen as ottentu.<br />
Ma su tou caratter turbolentu<br />
no est tantu proficuu a sa terra:<br />
ses semper in contrastu e cuntierra<br />
chin-d-unu o chin-d-un’àteru elementu<br />
e de te no si fidat nemos mai<br />
ca ses un’ora goi, un’ora gai.<br />
121
Zoseppe Moro<br />
SA MALADIA<br />
Lettores, tottu ischides chi fit trista<br />
s’economica mia condizione.<br />
E como tribagliende in s’istradone<br />
m’est supraggiunta una cosa imprevista<br />
ca sa natura proba e tantu abbista<br />
cand’’idet a s’estremu una pessone<br />
chi giughet giai segada s’ischina<br />
pro l’intoppare li punghet s’ispina.<br />
In su chimbanta chimbe in Sant’Andria<br />
su chi so pro bos narrer mi est successu<br />
chi senza gautella che unu fessu<br />
tribagliende dispostu deo fia<br />
tott’in d’una m’est bénnidu s’acessu<br />
de s’atroce passada maladia<br />
chi m’at a s’improvvisu fulminadu<br />
chi so restadu che paralizadu.<br />
Che cando aère giutu unu pugnale<br />
puntu in s’addome cun barbaridade<br />
su dolore costante e micidiale<br />
mi persighiat sena piedade.<br />
Duos bonos cumpagnos mancu male<br />
l’ana fatta sa santa caridade<br />
chi a domo a braccetto m’an pigadu<br />
si nono mortu inie fia istadu.<br />
In domo ana giamadu su dottore<br />
e m’at fattu una pronta inizione<br />
pro poder mitigare su dolore<br />
imbezzes no b’aiat rimessione.<br />
Su dottore decrarat: sarvu errore<br />
eo b’agato cumplicazione.<br />
Faghet sa base a sa nostra presenzia<br />
pro mi ricoverare de urgenzia.<br />
122
S’aère tentu sorte<br />
No essende prus ora ’e corriera<br />
compare, frade de muzere mia,<br />
andat a sa caserma de polizia<br />
e sen’istentu fattu an sa manera<br />
chin premura e chin tanta cortesia<br />
de partire in sa celere e leggera<br />
chi in séighi minutos puntuale<br />
arrivat a s’intrada ’e s’ispidale.<br />
Subitamente m’an ricoveradu<br />
in su prontu succursu a prim’intrada.<br />
Su dottore ’e guardia bisitadu<br />
m’at e nesit chi no si securada.<br />
Poi a malu coro at esternadu:<br />
a cust’ora chirurgu no bi nd’ada.<br />
Però ja est istadu de cussenzia<br />
ca los at avvisados de urgenzia.<br />
Dae cue a pag’ora prestamente<br />
duos dottores bi at arrivadu.<br />
Cussos puru mi ana bisitadu<br />
e m’agàttana troppu sufferente:<br />
dàremi meighina an ordinadu<br />
e una borsa de abba caente<br />
m’an postu cun premura in su fiancu<br />
ma su dolore no beniat mancu.<br />
Che fin sas noe e mesa sarvu errore<br />
chi passos apressados ap’intesu<br />
e istancadu, abbattìdu apo cumpresu<br />
chi arrivadu fit su professore.<br />
Supra unu lettinu m’an distesu<br />
néndemi: inue prus as su dolore<br />
A pustis chi m’at bene esaminadu:<br />
”Est grave”, a sos àteros at nadu.<br />
123
Zoseppe Moro<br />
Mi lassan prus e prus addoloridu<br />
chi creia de morrer in cuss’attu.<br />
Tando un’infermieri mi at pulidu<br />
e paris duas punturas mi at fattu<br />
a su sinistru e a su destru latu<br />
e tottu de biancu mi at bestidu.<br />
Ma eo mi lamento appena accortu:<br />
”Làssami -naraia- ca so mortu”.<br />
Tando in-d-unu carrello trasportadu<br />
m’an supraffatu dae su dolore.<br />
S’ora chi transitende so istadu<br />
si mi dimandas no isco, lettore,<br />
ma solamente mi so abbizadu<br />
cando mi ch’ana postu in s’ascensore<br />
e arrivo a sa sala operatoria<br />
chi fia ja perdende sa memoria.<br />
124
S’aère tentu sorte<br />
A SU FIZOLU ANTONI CARTA<br />
Sonetto<br />
Antoni, a tie puru unu sonetto<br />
faghet s’inconsolabile padrinu<br />
leadu in giru dae su destinu<br />
però sa sorte ingrata la minetto.<br />
Invanu est chi m’intralcet su caminu<br />
déndemi seccaturas chi m’ispetto<br />
ma si s’isperdet su mund’assassinu<br />
intrépidu sa sua fine isetto.<br />
Oramai ogni vigilia apo ’idu<br />
e m’an sas sufferenzias calmadu<br />
e prus no timo nessunu guai.<br />
Tue dae sa sorte favoridu<br />
sias, Antoni, bene orientadu<br />
a connoscher su gosu, e pena mai.<br />
125
Zoseppe Moro<br />
CUARTINAS<br />
Sas bigottas mi nan: ”Tene passenzia,<br />
Deus dat a su male su remédiu<br />
ca est issu chi dat sa penitenzia<br />
cunforma a su male ch’at prezédiu”.<br />
O Antoni, sa tua balentia<br />
cun milli augurios la pago<br />
e deo sa tenace maladia<br />
l’ap’in coro e a sa sola mi la trago.<br />
Ammitto puru chi ape mancadu<br />
però su mal’est troppu esuberante<br />
e l’apo medas bortas supplicadu<br />
ma faghet a urijas de mercante.<br />
126
S’aère tentu sorte<br />
OTTADAS<br />
Padrinu ch’est recrusu bolontariu<br />
in clinica ma semper t’at in mente<br />
e in cantu a s’istadu salutariu<br />
a su solitu est attualmente.<br />
Tue istes, Antoni, ottimamente<br />
cun Celeste Duminiga e Gonariu<br />
e mamma tua comare Carmena<br />
no siat sofferente ne in pena.<br />
A Zobbo e Zizzu Pira mi saluda,<br />
cherzo chi augurios lis dese.<br />
Pro annu nou a fine custu mese<br />
cantade, no istedas a sa muda.<br />
Si capitat ch’imbuccas a Cuncuda<br />
mi saludas forte a Peppe Sese:<br />
a Bore e Michelinu, frades tuos,<br />
tantu mi los saludas ambos duos.<br />
Mancari galu ispettende chi sane<br />
c’apo de dare cara a fizos mios<br />
comente sun manchéndemi sos brios<br />
no manchet a su pòveru su pane<br />
c’apo solu sa limba che-i su cane<br />
fattende contos largos che-i sos bios:<br />
ottimista bidende e no credende<br />
chi sa fune s’est semper accurzende.<br />
Oe so a sos ùrtimos adios:<br />
salude a tottus, mannos e minore<br />
ca su tenace e atroce dolore<br />
mi ch’est leende forza, sensu e brios.<br />
Pòveros, orfaneddos fizos mios,<br />
privos de s’infelice genitore<br />
chi Parca avara at post’in assédiu<br />
e de sanare no b’at prus rimédiu.<br />
127
Zoseppe Moro<br />
E cando s’apparatu digerente<br />
mi dolet, mi lamento a boghe bassa<br />
prite tando sa pòvera carcassa<br />
est una massa inerte e impotente<br />
e de cantu m’agatto sufferente<br />
mi paret chi no torre prus in trassa.<br />
Ma passadu su passu pius bruttu<br />
isto semper canténdemi a murmuttu.<br />
De cantu so torrende a m’affortire<br />
podo andare e brincare dogn’ostàculu:<br />
m’est semper prus astrintu su bestire<br />
chi paret indossadu a unu bàculu<br />
e b’at abberu de l’attribuire<br />
chi Deus l’est fattende pro miràculu.<br />
E mi podet pigare corvu a mossos<br />
ca b’at sa pedde sola cun sos ossos.<br />
128
S’aère tentu sorte<br />
A PASCALE FLORIS<br />
Ottadas<br />
Pascale, tantos annos sun passados<br />
chi àpidu no amos pius contattu<br />
comente dae prima cumbinados<br />
nos semus e ottadas amos fattu.<br />
Ma como a mi cundire unu piattu<br />
parian sos eventos impinnados<br />
e sena piedade ne clemenzia<br />
ja m’an avvelenadu s’esistenzia.<br />
No deves arziare pius su chizu<br />
pustis de su buccone saporidu<br />
chi destinu crudele mi at cundidu<br />
pro istare in vitaliziu fastizu.<br />
Chin tottu galu, che cane famidu,<br />
Pascale, m’est bennidu su disizu<br />
de ti fagher sonettos ca unu die<br />
duos o trese nd’apo intesu a tie.<br />
129
Zoseppe Moro<br />
Sonetto 1<br />
Tue buscas sos serios momentos<br />
de poder dedicare a sos sonettos<br />
e turbados no as sos sentimentos<br />
si cheres chi ti ’èssana perfettos.<br />
Eo t’isvelo sena cumplimentos<br />
chi pro ventura mia sun correttos<br />
ma pro mene sun mortos sos dilettos:<br />
bivo solu d’affannos e turmentos.<br />
O Pascale, so eo in-d-unu caos<br />
de su cale ses tue a connoschenzia<br />
e ando semper dae pena in pena.<br />
Ficcados apo in coro duos giaos<br />
chi mi procuran sa conseguenzia<br />
de sa cruda immancàbile gangrena.<br />
130
S’aère tentu sorte<br />
Sonetto 2<br />
S’èssere meu fragile e affrantu<br />
como at subidu unu colpu fatale<br />
pro ca isbalordidu mi at tantu<br />
poto narrer quasi chi est mortale.<br />
Si nde ridat s’incògnitu rivale<br />
cando mi ’idet in dolu e in piantu<br />
ca no mi passat su colpu morale<br />
mancu cando riposo in campusantu.<br />
Ca sa tudda chi como s’est isparta<br />
no podet esses pius remunida<br />
e ch’in bida no apo alcuna farta<br />
lu giuro in logu ’e perder sa bida<br />
ma sa morale mia netta e arta<br />
mi l’ana sette metros seppellida.<br />
131
Zoseppe Moro<br />
Sonetto 3<br />
Sa satìrica rima giusta e soda<br />
cumpati, so nervosu e iracundu:<br />
chie ’e tesser menzognas at sa moda<br />
diat attenzione ca su mundu<br />
naran tottus chi giughet una roda<br />
chi girat cando a supra, cando a fundu:<br />
si no a primu giru, a su segundu<br />
ca tempus bi nd’at meda galu a coda.<br />
Pagu balanzan dae sas menzognas<br />
vigliaccas, ruffianas, imbusteras,<br />
privas de bonu sensu e de rejone.<br />
Ma cussas depravadas menzogneras<br />
perdonade sa mia espressione<br />
sa bona parte sun tottu carognas.<br />
132
S’aère tentu sorte<br />
A SU NEPODE ANDRIA BIANCU<br />
(Orgosolo, 5 de maju de su 1956)<br />
In riscontru a sa tua chi as mandadu<br />
pienada de rima dialettale<br />
rispondo in poesia tale e cale<br />
pro t’aer sos saludos ricambiadu.<br />
Eo so a reposu collocadu,<br />
Andria, pro disturbu addominale<br />
e tue in custa littera ispedida<br />
nâs chi ses sanu: gai tottu bida.<br />
Sa capitale de su Piemonte<br />
de la ’ider ap’eo ardente brama.<br />
D’estetica bellesa panorama<br />
chi podet de Parigi istare a fronte<br />
est de salubre clima puru fonte<br />
cuss’alpestre zittade giutta a fama.<br />
Lassende s’alta mole a una parte<br />
b’at monumentos e operas d’arte.<br />
Su tempus chi inie as permanenzia<br />
prego sa tua bona boluntade<br />
pro mi descrier sa magnificenzia<br />
de cussa attraentissima zittade<br />
ch’est centru de cultura e civiltade<br />
e patria, dimora e residenzia<br />
de Massimu e Camillu immortaladu<br />
ambos celebres òmines d’istadu.<br />
133
Zoseppe Moro<br />
In serviziu mùstradi costante<br />
e rassignadu, rispettosu e seriu<br />
chin dogni cittadinu o cumandante<br />
ca no subis nessunu vituperiu.<br />
In su dovere, Andria, s’importante<br />
est de verbalizzare chin criteriu<br />
ca su giustu l’incomian e lu lodan<br />
e mancanzias puru si perdonan.<br />
Divertìndedi dae attenzione,<br />
pone a sa proa sa tua virtude.<br />
Abberi s’oju a sa corruzione<br />
ca est sugettu a perder sa salude:<br />
coltìvadi sa cara gioventude,<br />
economicu e no sias isprecone<br />
e s’istipendiu de sa carriera<br />
utilìzzalu in sa menzus manera.<br />
Divértidi, però sias prudente<br />
ca dogni cosa est a tempus sou.<br />
Su serviziu como, essende nou,<br />
ti paret iscocciante certamente<br />
ma cando pensas assiduamente<br />
ch’est sa sorgente de su pane tou<br />
sos oriòlos ch’aias arrimas<br />
e su ch’est de dovere solu istimas.<br />
T’augùro ch’abbarres permanente<br />
in carriera e sias fortunadu:<br />
in pagu tempus passes appuntadu,<br />
vicebrigadieri prestamente<br />
poi si no pius ingallonadu<br />
maresciallu maggiore ultimamente:<br />
docile tantu giustu reconnottu,<br />
amadu e rispettadu dae tottu.<br />
134
S’aère tentu sorte<br />
Caru nepode meu, no bi creo<br />
chi t’offendas pro t’aer avertidu<br />
ca no as sende sàviu e ischidu<br />
bisonzu de su meu galateo<br />
ca forzis a dietro pius so eo<br />
de te ch’apo cunsizos ispedidu.<br />
Azzèttalos però chin piaghere<br />
c’a parrer meu mi sento in dovere.<br />
Sa poesia, cre’, nepode caru<br />
no la cumpones tantu elaborada.<br />
Ritòcala e aspìrala s’ottada,<br />
legher e osservare t’est imparu<br />
e pensa sen’aspirare a su laru<br />
dognunu isfruttat su talentu ch’ada.<br />
E pro raggiungher o meno s’iscoppu<br />
cre’ chi s’imparu no est mai troppu.<br />
Pro chi eo mi sia lamentende<br />
divértidi si ses in divertire<br />
ma faghe e pessa cando ses pensende<br />
ca as de ti creare un’avvenire.<br />
Su tempus est tott’oro, dês ischire,<br />
rifletti si lu ses utilizzende.<br />
S’ùnica gioventude isfrutta como,<br />
pensa prite lontanu ses da domo.<br />
Si no cheres chi pigru eo ti giame<br />
su tempus pro s’istùdiu dispone<br />
e assiduamente no in-d-un’ame<br />
persevera chin grande attenzione<br />
e si t’assinzan compitu a s’esame<br />
chirca concreta sa soluzione<br />
ca pro su decisivu insegnu nou<br />
sa mente deves ponner a su prou.<br />
135
Zoseppe Moro<br />
Nâs chi bonos cunsizos t’apo dadu<br />
ma sun cunsizos de pagu balore:<br />
mi ’antan che poeticu autore<br />
però est unu ’àntidu isprecadu.<br />
Grazias ca mi as auguradu<br />
ch’isparidu m’esseret su dolore<br />
ma est andende a duru cussa die<br />
signale chi mi merito gasie.<br />
Crèdela, caru Andria, no ti do<br />
chi a tie trasferin dae Torinu<br />
ch’est situada in sanu clima alpinu<br />
poi est traversada dae su Po<br />
e dae settentrione zertu so<br />
chi riparada dae s’alp’appenninu<br />
e godit generale ammirazione<br />
cun s’estetica sua costruzione.<br />
Cinta est s’incantevole zittade<br />
no do chin custos magros versos meos:<br />
in sinu sou at s’universidade<br />
fabbricas, impiantos e liceos,<br />
riccas bibliotecas e museos<br />
e monumentos un’infinidade:<br />
bias drittas e largas e lustrosas,<br />
piazzas bellas e ispaziosas.<br />
Su treghentos e dòighi, nât s’istoria,<br />
chi Costantinu a Massenziu at bintu<br />
sos Francesos d’assédiu l’an cintu<br />
a Torinu aspirende a sa vittoria<br />
ma Amedeo segundu at tentu gloria<br />
su Settighentos e ses s’est distintu<br />
paris chin Eugeniu de Savoia<br />
vertende sa vittoria chin gioia.<br />
136
S’aère tentu sorte<br />
Su Sessantunu passada est istada<br />
capitale in Regnu de Sardigna.<br />
Istada puru est capitale digna<br />
de s’intera Italia tribulada<br />
cando no fit ancora unificada<br />
essende istraniera carchi insigna<br />
prima de s’Ottighentos e settanta<br />
chintende a Roma unida tottaganta.<br />
137
Zoseppe Moro<br />
SEGUNDU CANTU<br />
A SU NEPODE ANDRIA BIANCU<br />
(Orgosolo, 11 de frearzu de su 1957)<br />
O amadu nepode, milli iscusas<br />
pro su ritardu pedo e ti presento.<br />
A ti fagher risposta prima istento<br />
c’apo sa mente de sas prus ottusas<br />
e sas ingratas signorinas musas<br />
s’agiudu mi an negadu e mi lamento.<br />
E-i sos permanentes grattacapos<br />
no mi dan logu si no fatto istrapos.<br />
Pro chi no nerzas chi so egoista<br />
pagas ottadas tocat chi ti cante<br />
déndet’a bier chi so estremista<br />
ghiende a tie in rimas aspirante<br />
e so cantende a tie che apprendista<br />
e deo in poesia s’insegnante.<br />
Però narzende su ch’est realmente<br />
est s’insegnante peus de s’istudente.<br />
Dae sa littera apprendo caru Andria<br />
chi tue godis ottima salude.<br />
Gai tottu sa tua gioventude<br />
passes liberu e sanu ’e maladia.<br />
A portada de manu ogni virtude<br />
apas e servas a medas de ghìa<br />
e ti distingas umile in bontade<br />
in educazione e onestade.<br />
138
S’aère tentu sorte<br />
Novas mias no conto tantu a fine<br />
ca so galu sas bezzas isconzende.<br />
Sa gàstrica chi aio e so suffrende<br />
chissai chi mi che sanet in Manine:<br />
a perder s’isperanzia est machine<br />
ma cando m’’ido in tottu male andende<br />
de salude e risorsas in mancanzia<br />
pro forza perdo finas s’isperanzia.<br />
Su restu sanos sun in domo mia<br />
però b’est s’economica piaga.<br />
Si comente s’intrada est troppu paga<br />
de su bisonzu semus in balìa<br />
e da su fangu de sa carestia<br />
deo comente mai tiro daga<br />
Mastru Giuanne troppu ispudoradu<br />
si ch’est in domo mia aposentadu.<br />
In prus a parte su fisìcu male<br />
e su bisonzu cronicu incarnidu<br />
m’est supragiunta sa pena morale<br />
dae su ch’in novembre est sucedidu:<br />
crede chi mi at tantu isbalordidu<br />
chi forzis prus no torro a su normale<br />
ca pro m’aggiungher dolos e annojos<br />
m’ana ’ettadu sa berritta a ojos.<br />
139
Zoseppe Moro<br />
Però si moralmente funestadu<br />
m’an postu in rughe mala chin anneos<br />
no credo siat pro cambios meos<br />
ca mai beffadore so istadu<br />
ne disonestu ne iscreanzadu<br />
ma anzis indulgente chin sos reos<br />
ca sa parte deretta ei sa torta<br />
nos tocat in su mundu a borta a borta.<br />
Chie m’at s’esistenzia avilida<br />
provet mossas, puntorzos e isprones.<br />
So vendicadu basta chi lu ’ida<br />
assazende sos propios buccones<br />
ma tue in primavera de sa bida,<br />
Andria caru, no t’impressiones<br />
ca su coro as pienu d’esultanzias<br />
abbertu a sas novellas isperanzias.<br />
Como m’iscusas, Andria Biancu,<br />
si su càntigu est pagu ricercadu<br />
ca ti l’apo a istentu cumpiladu<br />
cando dae su tribagliu ’enia istancu.<br />
Sugu mai nd’ap’eo manizadu<br />
ma su pagu ch’aìa ’énnidu est mancu<br />
e dae Moro dolente e lagnosu<br />
gradesse unu saludu affettuosu.<br />
140
S’aère tentu sorte<br />
OTTADA A SU NEPODE ANDRIA BIANCU<br />
(Orgosolo, 18 de Santuavini de su 1957)<br />
Como est rejone chi ti nde lamentes<br />
pro su tantu ritardu, caru Andria,<br />
poi no ti rispondo in poesia<br />
comente in sas litèras prezedentes.<br />
Sìntomos de gastrite intermittentes<br />
sun abbattende sa persone mia.<br />
Rendéndemi ogni die pius dolente<br />
mi tiran a sa tumba lentamente.<br />
141
Zoseppe Moro<br />
OTTADAS A SU NEPODE ANDRIA BIANCU<br />
(Orgosolo, 15 de Frearzu de su 1958)<br />
Pro ite de iscusare no apo Andria<br />
ca deo pius de tene apo mancadu<br />
ca in Cagliari m’an recoveradu<br />
pro gastrica infiltrante neoplasia<br />
e unu mese interu incue fia<br />
poi unu mese m’ana dispazzadu<br />
pro fagher cura ricostituente<br />
e poi rientrare novamente.<br />
Si m’’ides como jai so robustu<br />
prus de cantu lu fia essende sanu:<br />
si ispozadu lu giuto su bustu<br />
si mi contan sas costas dae lontanu.<br />
De su tottu bennìdu so marranu<br />
paschéndemi de male e de disgustu.<br />
Sa conca pius de nudda si suvvenit<br />
ma solu ispettat su chi mai benit.<br />
Sos ojos mios che sun infossados<br />
luego de su tottu si che incalan.<br />
Sas orijas luego mi che falan<br />
comente a cuddos canes abbeffados.<br />
Sos ossos de sas palas si signalan<br />
ca paren duos broccos acuttados.<br />
Su chintu pro comente s’est ridottu<br />
luego si che secat de su tottu.<br />
142
S’aère tentu sorte<br />
Sos brazzos paren duas baionettas<br />
de cantu sunu siccos istecchidos.<br />
Sas manos chin sos didos incarnidos<br />
paren fagher serviziu de furchettas.<br />
Sas ancas paren duas ispolettas<br />
ca sun ossos e nérbios isfinidos.<br />
Sos ferros d’anca fin’a sos cambuzzos<br />
pàrene duas attas de lipuzzos.<br />
So da sa Parca abbisadu in bullette<br />
però finas a s’urtimu la lotto<br />
ca no m’at mortu in su chimbantasette<br />
m’est curpende de prus su chimbantotto.<br />
Che pische tentu in intro de sa rete<br />
ap’a lottare tottu su chi potto<br />
ma mi at abbisadu inferocida<br />
chi m’appronte pro s’urtima partida.<br />
Incoraggiantes faeddos mi nasa<br />
cando sos augurios mi rinnovas<br />
ma sorte mia perfida e romasa<br />
pro bene meu mancu faghet provas.<br />
Tue menzus de oe sias crasa<br />
e menzus de ocannu istes a novas:<br />
pro chimbanta annos dae como in susu<br />
progredas e avanzes de piusu.<br />
143
Zoseppe Moro<br />
CHIMBE OTTADAS ISCRITAS<br />
IN SOS URTIMOS MESES DE MALADIA<br />
(Beranu de su 1958)<br />
Como fit tantu tempus a sa muda<br />
s’iscarsa musa mia sena isfogu<br />
però li so cazzende sa barbuda<br />
pro isfogare dolore, no pro giogu<br />
ca sa pessone fragile che buda<br />
est che corria in mesu ’e su fogu<br />
affinighende e fatténdesi a branca<br />
sena poder de brazzu ne de anca.<br />
Como pro forza tocat chi m’arrime<br />
ca su motore lu giutto guastu.<br />
So jai duos annos a regime<br />
guai mancu a fagher mesu pastu:<br />
s’ispunto appena appena time-time<br />
tando pro una chida nd’apo castu.<br />
Gai timende dolore e fastìdiu<br />
so semper prus a gana che a sìdiu.<br />
Prus no tribagliat su meu motore<br />
onzi tantu si firmat e s’inzeppat.<br />
Tando comente cosa chi mi deppat<br />
mi procurat acutu unu dolore:<br />
gonfiadu mi paret chi si creppat<br />
[…<br />
…]<br />
e carchi die si no isto attentu<br />
mi mandat foras de cumbattimentu.<br />
144
S’aère tentu sorte<br />
Si che so arrivadu a s’ora estrema<br />
tottu sa culpa est de madre natura<br />
ca de salude mia aende cura<br />
tirao lotta-lotta rema-rema<br />
però pro m’aggiudare, cori-dura,<br />
mi ch’at incumandadu custa tema<br />
e daéndemi custos martirizos<br />
no mi nerzan chi istima at de sos fizos.<br />
Ma chi mi mandet Deus no l’ingullo<br />
su male chi s’abbattet gai forte.<br />
No credo in su destinu ne l’annullo,<br />
credo ch’a tott’apartenzat sa morte:<br />
giustu credo su narrer de Catullo<br />
chi nessunu est cuntentu de sa sorte<br />
ca de su male prestu nos lagnamos<br />
e de su bene no nos sapiamos.<br />
145
Zoseppe Moro<br />
IN MEMORIA DE ZOSEPPE MORO<br />
Apollo, fizu ’e Giove e de Latona,<br />
Deus mastru de ogni poesia,<br />
cun sas noe sorres in cumpagnia<br />
e de tottu sos membros d’Elicona<br />
li daen a Zoseppe anima ’ona<br />
s’istintu ’e sa musa in pizzinnia.<br />
L’at coltivada cun bella armonia<br />
diventende s’ispassu ’e custa zona<br />
però oe a s’edade ’e chimbant’annos<br />
finit dogni sorrisu e dogn’incantu:<br />
est intradu in su sacru campusantu<br />
segnalende unu luttu ’e sos pius mannos<br />
lassende fizos in sos tristos pannos<br />
privos de su paternu dulze incantu<br />
bestidos cun su luttuosu mantu<br />
traìdos dae sa Parca tott’ingannos.<br />
Omine ’onu mortu cun onore<br />
semper istadu modestu e gentile<br />
capaze ’e cunsizare un’ignorante<br />
at supportadu su forte dolore<br />
cun rassegnazione pius umile<br />
decisu finas a s’ultimu istante.<br />
Comente chi partiat pro torrare<br />
s’at remunìdu muzere cun fizos<br />
déndel’una paterna avvertenzia<br />
d’ischire biver e bene trattare<br />
lassat testamentarios cunsizos<br />
dae sa sua nobile cussenzia.<br />
Antoni Farina, 1958<br />
146
S’aère tentu sorte<br />
A SA MEMORIA DE ZOSEPPE MORO<br />
Orgosolo, pianghe luttuosu<br />
de sa trista isventura chi as tentu:<br />
unu faru ch’aìas luminosu<br />
send’in su menzus lugher si est ispentu.<br />
Moro est partidu a s’ultimu reposu<br />
lassande memoràbile un’ammentu:<br />
est mortu unu poeta balorosu,<br />
de sas musas s’intendet su lamentu.<br />
S’Elicona piantu at dae nou<br />
annunziadu l’an su tristu avvisu<br />
ca mort’est aterunu fizu sou.<br />
Paulicu, Peppinu e Melchioro<br />
sun in sas portas de su paradisu<br />
pro onoraren a Zoseppe Moro.<br />
Cosomo Mercurio, Capidanni de su 1958<br />
147
Zoseppe Moro<br />
A SA MEMORIA DE ZOSEPPE MORO<br />
O Parca inesoràbile, ch’as giuttu<br />
su geniu distintu in sepoltura:<br />
elettu dae sos donos de natura<br />
in sa menzus edade l’as distruttu.<br />
Muzere e fizos bestidos de luttu<br />
sun pro s’irreparàbile isventura:<br />
affrantos de dolore e de tristura<br />
senza poder mantenner oju assuttu.<br />
Ca lis mancat s’affettu sa guida<br />
de su babbu ch’aìan tantu caru<br />
est pena de no poder resistire.<br />
Sol’a sos chimbant’annos de sa bida<br />
est tramuntadu custu Cignu raru<br />
ch’istentat aterunu a nde naschire.<br />
Cosomo Mercurio, Capidanni de su 1958<br />
148
S’aère tentu sorte<br />
A SA MEMORIA DE ZOSEPPE MORO<br />
Moro, aìas una rara istima<br />
pro sa tua onestade e gentilesa:<br />
fis s’isprigu in sa ’idda orgolesa,<br />
fis padronu de metrica e de rima.<br />
Sos collegas t’aìan postu in cima<br />
cando l’ana sa musa tua intesa:<br />
o liricu cantore ’e s’Austesa,<br />
torra biu a cantares che a prima!<br />
Est bivente, s’ammentu no cancellas:<br />
registradu in sas pàginas de oro,<br />
de gloria e de lodes as merittu.<br />
Pro sas gentiles poesias bellas<br />
su numen caru de Zoseppe Moro<br />
imperituru dêt restare iscrittu.<br />
Cosomo Mercurio, Capidanni de su 1958<br />
149
Zoseppe Moro<br />
SONETTO PRO MORO<br />
Macumere at piantu a Merchioro<br />
ch’isventuradu in-d-unu ponte est ruttu,<br />
sos bonorvesos piantu an de coro<br />
de Paulicu su destinu bruttu.<br />
Sos tonaresos pro Mereu insoro<br />
an lacrimadu e piantu a succuttu<br />
e Orgosolo pro Zoseppe Moro<br />
si podet ponner su matessi in luttu.<br />
Pustis chi cun istentu e cun suore<br />
chimbant’annos de bida ch’at passadu<br />
est partidu a s’eternu su poeta.<br />
A lu ’occhire in su menzus fiore<br />
sa Parca vile nd’at approfittadu<br />
che ch’esseret torrende una vendetta.<br />
Zobbo<br />
150
S’aère tentu sorte<br />
SONETTO PRO MORO<br />
Issat monumentale unu pilastru<br />
Orgosolo a caràtteres de oro:<br />
o paesanos, cun devotu decoro<br />
rendide onore a su defuntu mastru.<br />
E sos poetas de luttu su nastru<br />
ponide pro ammentu ’e Peppe Moro:<br />
sas noe sorres ca fit frutt’insoro<br />
piangan dae coro su disastru.<br />
Tottu cantos ponìdebos d’accordu<br />
bisitade su situ àridu e arsu<br />
chi nascondet a Moro, ànima ’ona.<br />
E pro pegnu de meritu e ricordu<br />
a sa memoria ’e su car’iscumparsu<br />
deponide de laru una corona.<br />
Juvanne Mattana<br />
151
Zoseppe Moro<br />
SONETTO PRO MORO<br />
Cloto, Lachesi e Atropo ostinados<br />
si sune contr’a tie, Peppe caru,<br />
e su destinu crudele e avaru<br />
sun a persona tua imboligados.<br />
Lassende noe fizos orfanados<br />
de s’oggettu amàbile e prus caru<br />
chi lis faghet de ghìa e de amparu<br />
in custa bida a sos isfortunados.<br />
Eo prego chi b’apet zente pia<br />
de fagher un’appellu a chie nd’ada<br />
cosa a nde dare a cust’orfanidade<br />
pro no lassare sa gama affligida<br />
chi as lassadu in sa tener’edade<br />
senza consolu in tott’abbandonada.<br />
E. C.<br />
152
S’aère tentu sorte<br />
SONETTO PRO MORO<br />
Appena mesu séculu de bida<br />
at tentu Peppe su disfortunadu<br />
essende dae minore angustiadu<br />
in s’aspra lotta e battaglia accanida.<br />
Gai sa sua esistenzia est finida<br />
senz’aeret a nemos oltraggiadu:<br />
cun tottus semper bene s’est trattadu<br />
fin’a dare s’ultima dispedida.<br />
Paret ancora chi lu so ’idende<br />
imbaradu ’e su lettu a sa palera<br />
su die chi l’ap’eo bisitadu:<br />
fit cunsumidu che candela ’e chera<br />
”So partinde a su logu destinadu”<br />
parìat cun sas laras esplichende.<br />
E. C.<br />
153
Zoseppe Moro<br />
SONETTO PRO MORO<br />
Prite nos as lassadu, Peppe Moro<br />
Sos appassionados de sa musa<br />
e sos chi ti tenian in su coro<br />
tottu sa cricca est restada confusa.<br />
Sa corona ti meritas d’alloro<br />
che fizu predilettu d’Ichnusa.<br />
Fis in bida de musa unu tesoro:<br />
tue, umile, però no l’as diffusa<br />
prite no fis un’òmine esaltadu<br />
pensende a tenner sa celebridade<br />
comente a carchi àteru cantore.<br />
Ma cantu ses in sa bida restadu<br />
semper as preigadu s’umiltade<br />
preighende sa paghe e-i s’amore.<br />
E. C.<br />
154
S’aère tentu sorte<br />
A PEPPE MORO<br />
Febo, ti prego una manu a mi dare<br />
ca impellente bisonzu nd’aìa:<br />
sias prodigu cun Peppe Curria<br />
a Peppe Moro pro commemorare.<br />
Fulgidu astru de sa poesia,<br />
meda bi fit da issu d’imparare:<br />
rettu, probu, cittadinu esemplare<br />
pro condutta, onestade e cortesia.<br />
Deo tott’ora turbadu e cunfusu<br />
biàsimo sa ria Atropo parca<br />
pro sa grande d’Orgosolo iattura.<br />
E l’affirmo cun rejones de prusu<br />
su ch’at nadu pro Laura Petrarca:<br />
”Cosa bona mortal passa e non dura”.<br />
Eppeddu Corrias<br />
155
Zoseppe Moro<br />
SONETTO PRO MORO<br />
Appena chi rezzìdu apo s’avvisu<br />
chi che fis seppellidu, caru Moro,<br />
subitamente de un’improvvisu<br />
m’at turbadu sa mente e-i su coro.<br />
Mancat dae domo tua ogni tesoro,<br />
sa gioia s’ispassu e su sorrisu:<br />
Deus ti nd’at giamadu in Paradisu<br />
pro ti che collocare in mesu insoro.<br />
Pro ammentu t’iscrio custas rias<br />
dae su coro meu luttuosas<br />
ca ti tenzo presente, caru frade.<br />
Cunsèrvalas sas tuas poesias<br />
che a prima gentiles, amorosas<br />
ca las cantamos in s’eternidade.<br />
Pascale Flore<br />
156
S’aère tentu sorte<br />
SONETTO PRO ZOSEPPE MORO<br />
Orgosolo commèmora, t’imploro<br />
a s’iscumparsu fizu intellizente<br />
dignu d’esser coronadu a fozas d’oro<br />
ca t’at servidu sempr’onestamente<br />
in su tribagliu e in su bonu coro,<br />
orgogliu e onore de sa tua zente<br />
ca sa figura de Giuseppe Moro<br />
fit de versos umanos possidente.<br />
Ca Calliope Talia e Ippocrene<br />
in su Parnasu battizadu l’ana<br />
pro esser collocadu in s’alta gloria<br />
ue ogni poeta allogiat bene.<br />
Tue, pòpulu, cun sa fede sana<br />
omaggiu rende a sa sua memoria.<br />
Zulianu Corrias<br />
157
Retratos
Zoseppe Moro<br />
Zoseppe Moro a caddu.<br />
160
S’aère tentu sorte<br />
Zoseppe Moro.<br />
161
Zoseppe Moro<br />
Sa muzere e sa connada minore.<br />
162
S’aère tentu sorte<br />
Su retore beneighet su tratore.<br />
Peppe Moro faeddat a sa zente.<br />
163
Zoseppe Moro<br />
Sa carta de identidade de Peppe Moro.<br />
164
Indicu
5 Annotu de imprenta<br />
7 Fulgidu astru de sa poesia<br />
11 Biografia<br />
15 Poesia e càntigu<br />
19 Poesias<br />
21 S’alfabeticu<br />
27 Unu trintases retrogadu<br />
31 Unu barantanoe retrogadu<br />
36 Dichiarazione de amore<br />
42 Risposta a una dichiarazione de amore<br />
46 A Antioga Pisanu<br />
64 Undighinas<br />
67 Cunsizos de su Babbu<br />
69 Risposta mea<br />
74 A sos Pisanos<br />
76 S’ultima dispedida<br />
77 Ottada pro Santu Franziscu<br />
78 Sonetto pro Santu Franziscu<br />
79 A Don Giovanni Rossi (bandidore)<br />
80 Sonetto pro Monsignore Nicolinu<br />
81 A Sassari<br />
82 A Nuoro<br />
83 Muttos<br />
89 Sonetto pro s’umana zenia<br />
90 Ottadas a s’amigu Innassiu Pirastru<br />
91 Ottada a s’Istadu Italianu<br />
92 Su liberu arbitriu (su credulone)<br />
95 Su Babbu e sa Fiza<br />
107 A Scelba<br />
108 Sa leze truffa<br />
109 Contra a sa leze truffa de su 1953<br />
110 Semper supra de sa leze truffa<br />
166
111 Ottada pro sa leze truffa<br />
112 Duas ottadas in risposta a sa littera de Innassiu Pirastu<br />
113 Su mese de martu<br />
122 Sa maladia<br />
125 A su fizolu Antoni Carta<br />
126 Cuartinas<br />
127 Ottadas<br />
129 A Pascale Floris<br />
133 A su nepode Andria Biancu<br />
138 Segundu cantu, a su nepode Andria Biancu<br />
141 Ottada a su nepode Andria Biancu<br />
142 Ottadas a su nepode Andria Biancu<br />
144 Chimbe ottadas iscritas in sos urtimos meses de maladia<br />
146 In memoria de Zoseppe Moro<br />
147 A sa memoria de Zoseppe Moro<br />
148 A sa memoria de Zoseppe Moro<br />
149 A sa memoria de Zoseppe Moro<br />
150 Sonetto pro Moro<br />
151 Sonetto pro Moro<br />
152 Sonetto pro Moro<br />
153 Sonetto pro Moro<br />
154 Sonetto pro Moro<br />
155 A Peppe Moro<br />
156 Sonetto pro Moro<br />
157 Sonetto pro Zoseppe Moro<br />
159 Retratos<br />
167
Finito di stampare nel maggio 2004<br />
presso le Grafiche Ghiani, Monastir - Cagliari