apr 12 - Franciscan Province – MALTA

INURI - M A L T A
ORDNI
TAL-PATRIJIET
ATRIJIET MINURI
PROVINĊJA
FRANĠISKANA
TA’ ’ SANS
PAWL
APPOSTLU
http://www.ofm.org.mt
NRU. . 177 APRIL 12
Il-kopja ori[inali bil-latin tar-Regola,
li S. Klara t’ Assisi kitbet bejn l-1247 u l-1252.
Hija tinsab fil-kappella tar-relikwi tal-qaddisa,
inti u nie\el fil-kripta tal-Ba\ilika ta’ S. Klara f’ Assisi.
L-G}ID IT-TAJJEB
LIL KUL}ADD
HALLELUJAH
OFM - LINK APRIL 2012 ————————————————————————————— 1

Il-Kitbiet ta’ Santa Klara
Fl-2006 l-Edizzjoni Tau tal-provin`ja tag]na ppubblikat ‘il-
Fonti g]all-]ajja ta’ S. Klara’. Kienet ]idma intensiva bejn issorijiet
Klarissi u l-provin`ja tag]na: Traduzzjoni - Sr. Marija
Immakulata Bellizzi O.S.C., P. Noel Muscat O.F.M. u P. {u\epp
Beneditt Xuereb ; Introdzzjonijiet u apparat kritiku - P. Noel
Muscat O.F.M. F’ dan il-volum insibu mhux biss il-kitbiet tag]-
ha, imma wkoll il-fonti medjevali ta’ ]ajjietha. Il-kitbiet tag]ha
kienu di[a dehru fl-istampa fl-1986 ma’ dawk ta’ Fran[isku. L-
g]ejun medjevali kienu di[a [ew stampati fi ktieb fl-1993. Imma
kienet in]asset il-]tie[a li jin[abru flimkien f’ volum wie]ed. |gur
li dawn il-kotba qajmu aktar interess fuq il-persuna ta’ S. Klara
u fuq kollox ]afna kienu dawk li setg]u jaqraw bil-Malti l-kitbiet
tag]ha.
Kemm l-edukazzjoni tajba li kellha [ewwa darha, kif ukoll l-esperjenzji li kellha f’ ]ajjietha
g]enuha biex tag]mel dan. Imma fuq kollox, il-meditazzjoni profonda li kienet tag]mel fuq
il-Kelma t’ Alla u t-tag]lim li ]adet ming]and Fran[isku, komplew g]enuha biex bil-kitba
tkun tista’ taqsam ma’ ]addie]or l-esperjenza t’ Alla f’ ]ajjietha. Hija tikteb b’ mod `ar u l-
filosofija, li fuqha [ew mibnija l-kitbiet tag]ha, hija dik tad-diskors li {esu g]amel fuq l-
g]olja (ara Mattew kap 5 - 7), spe`jalment fejn jitkellem dwar i`-`a]da u l-fer] dejjiemi.
Skond xi studju\i wisq probabbli li Klara kitbet aktar minn dak li wasal g]andna.
Il-kitba li nafu biha hi :
Ir-Regola jew Forma ta’ ]ajja tal-Ordni tas-Sorijiet Foqra Fl-istorja
Klara hija l-ewwel mara li kitbet regola g]all-ordni ta’ nisa. Hija [iet approvata fid-9 t’
Awwissu 1253 mill-Papa Inno`enz IV, jumejn qabel mewtha. Fiha nsibu 12 il-kapitlu, li
huma mfasslin kwa\i fuq ir-Regola Bullata ta’ Fran[isku (1223). II-fonti tar-regola jinkludu
partijiet mir-Regola Benedittina, mill-Kostituzzjonijiet ta’ Ugolino (1219) u mir-Regola ta’
Inno`enz IV (1247). Fil-kapitlu 6, li huwa `entrali, hija da]let kelma b’ kelma, l-Forma vitae
tal-1212 u l-Ultima voltuntas li Fran[isku kien ta lis-sorijiet. Fl-ori[inal it-test mhux
maqsum f’ kapitli.
It-Testment huwa idejat fuq it-Testment ta’ Fran[isku u nkiteb forsi fl-1247. G]andu
importanza kbira peress li huwa mimli b’ tifkriet qaddisa ta’ Klara u jis]aq ]afna fuq ilfaqar.
G]al xi \mien xi studju\i iddubitaw kemm huwa awtentiku.
Ninnutaw li kemm fir-Regola kif ukoll fit-Testment issejja] lilha nnifisha ‘xitla `kejkna talwisq
imqaddes missier Fran[isku’ u ssemmi lil Fran[isku b]ala l-fundatur li ddefenda l-
idejali tal-]ajja tas-Sorijiet Foqra, b’ mod spe`jali l-faqar.
4 ittri lil S. Anje\e ta’ Praga Dawn l-ittri huma biss parti mir-relazzjoni epistolari
bejn dawn i\-\ew[ nisa qaddisa. Huma juru r-ru] kontemplattiva ta’ Klara. Jidher bi`-`ar l-
im]abba kbira tag]ha lejn Alla u kif kienet tg]ix il-]ajja spiritwali tag]ha.
OFM - LINK APRIL 2012 —————————————————————————————— 2

L-1 ittra kitbitha g]all-]abta tal-1234/1235 biex tifra] lil Anje\e, g]ad-de`izjoni li ]adet li
tikkonsagra ru]ha lil Alla.
It-2 ittra, miktuba bejn Mejju 1235 u l-bidu tal-1237, Klara tinsisti fuq il-perseveranza u l-
imitazzjoni tal-faqar ta’ Kristu. Din l-ittra hija xhieda ta kemm dawn i\-\ew[ nisa riedu
jitqabdu biex i]arsu l-fedelta’ lejn l-identita’ Fran[iskana tal-bidu. Isemmi wkoll ir-rabta li
g]andu jkun hemm mal-Patrijiet Minuri, dak i\-\mien mal-Ministru {eneral, fra Elia.
It-3 ittra aktarx li inkitbet, fil-bidu tal-1238. Kienet ix-xewqa ta’ Agne\e li Klara tag]tiha
spegazzjoni dwar l-u\u tas-sawm fil-monasteru ta’ S. Damjan, li s-sorijiet ta’ Praga riedu
jimitaw (29 ÊFSK 34Ë). Hija titkellem fuq il-fer] ta’ min jimxi wara Kristu fil-ver[inita’ u l-
faqar. Fl-istess waqt g]andha espressjonijiet misti`i mill-isba] dwar l-g]aqda ma’ Kristu u
l-esperjenza ta’ faqar tal-Madonna.
Ir–4 ittra, miktuba ftit qabel il-mewt ta’ Klara (1253), hija meditazzjoni fuq il-faqar, l-umilta’
u l-im]abba ta’ Kristu Msallab. Fiha jin]ass il-fatt li kien riesaq il-mument li \-\ew[ nisa se
jinfirdu minn xulxin. Klara tu\a kliem mimli ]lewwa u jissej]ilha ‘nofs ir-ru] tieg]i’ (1 ÊFSK
38Ë). Insibu wkoll espressjonijiet ta’ natura mistika g]olja u o]rajn me]udin mill-G]anja tal-
G]anijiet.
Ittra lil Ermentrude Din l-ittra mhijiex meqjusa awtentika, almenu fil-forma tag]ha.
Setg]et kienet mag]mula minn \ew[ ittri li Klara kienet kitbet lil din id-dixxipla tag]ha.
Ermentrude, mara nobbli t’ ori[ini [ermaniza, kienet iltaqg]et ma’ Klara biex titlobha l-
permess halli tibni monasteru f’ Bruges u tibda tg]ix skond l-osservanza tar-Regola ta’ S.
Klara. Wara li ng]atat il-permess anke mill-Papa, hija ]alliet l-eremita[[ fejn kienet tg]ex
u bniet monasteru, li ta bidu tal-]ajja klarjana [ewwa l-Flanders. F’ din l-ittra jin]ass innuqqas
ta’ ]lewwa li hemm fl-ittri l-o]ra. Titkellem fuq il-premju li Alla jag]ti lil min jibqa’
fidil lejn il-weg]diet li jkun g]amel, kif ukoll dwar il-bosta virtujiet u t-talb.
Il-Barka ta’ S. Klara Tixba] ]afna lil dik, li Fran[isku kien
bag]at lil Fra Leone u jidher li fuqha [iet miktuba. Wie]ed irid
jiftakar li l-istess Fra Leone kien punt ta’ riferiment kontinwu g]al
Klara u g]as-Sorijiet Foqra, wara l-mewt ta’ Fran[isku. Min jaf
kemm il-darba Klara rat f’ idejh il-barka ta’ Fran[isku. Naturalment
hemm xi differenzi, imma Klara \iedet ]afna ma’ dik ta’ Fran[isku,
fosthom espressjonijiet me]udin mit-Testment ta’ S. Fran[isk. Biha
hija bierket lis-Sorijiet tag]ha qabel ma mietet. Kopji tag]ha [ew
mag]mulin u mibg]utin, forsi bir-rieda tag]ha, lis-Sorijiet imxerrdin f’
bosta monasteri.
Min ikun jrid jixtri dan il-ktieb
u kotba o]ra dwar S. Klara t’ Assisi,
jista’ jakkwista kopja tag]hom
jew ming]and il-knejjes tag]na
jew ming]and il-]wienet reli[ju\i
jew permezz ta’ http:// www. tau.hanut.com
OFM - LINK APRIL 2012 ———————————————————————————— 3

S. Klara u x-xog]ol
‘Is-Sorijiet li l-Mulej tahom il-grazzja li ja]dmu, ]a ja]dmu wara
s-sieg]a tat-Terza, u japplikaw ru]hom f’ xog]olijiet xierqa u li
jservu g]all-[id ta’ kul]add, u ja]dmu bil-qalb it-tajba u d-
devozzjoni kollha, biex hekk, waqt li jbeg]du minnhom il-g]a\\,
g]adu tar-ru], ma jiftux fihom l-ispirtu tat-talb imqaddes (cfr. 1
Tess 5,9) u tad-devozzjoni, li lejhom kull ]a[a ma]luqa g]andha
tressaq’ (ÊFSK 104Ë, ara wkoll ÊFSK 697Ë). F’ din l-ewwel parti
tal-kapitlu 7 tar-Regola ta’ S. Klara di[a ttina ]jiel dwar il-]sieb
tag]ha dwar ix-xog]ol. Barra li hemm xeb] kbir bejn dan ilkapitlu
u l-5 kapitlu tar-Regola Bullata tal-Patrijiet Minuri, Klara
ter[a tteni l-fra\i ‘il-grazzja tax-xog]ol’. Dan ix-xog]ol g]andu
dawn il-karatteristi`i: xieraq, ikun ta’ [id g]al kul]add u jsir bilqalb
it-tajba u b’ devozzjoni. Dan kollu jsir mhux biss biex wie]ed ma joqg]odx fil-g]a\\,
imma biex aktar jintela’ bl-ispirtu ta’ talb u devozzjoni. B’ hekk it-talb u x-xog]ol manwali
jistg]u jkomplu jg]enu lil xulxin.
Fit-tieni parti hija j\id tg]id, ma’ dak li di[a kien qal Fran[isku, li : “Il-Badessa jew il-
Vigarja tag]ha g]andha tqassam lis-Sorijiet, fil-kapitlu quddiemm il-komunita’ kollha, ixxog]ol
li kull wa]da minnhom g]andha tag]mel b’idejha’ ÊFSK 105Ë. Hawn tidher mhux
biss ir-responsabilta’ tal-Badessa, imma li fix-xog]ol mog]ti individwalment, barra millabbilita’
personali, irid jidher ukoll, li jqieg]ed isir f’ isem il-fraternita kollha. Huwa fatt `ar li
dan ix-xog]ol ma jsirx bil-g]an ta’ qlieg] g]as-sorijiet. F’ dan il-fatt wie]ed jara d-
differenza bejn din il-fraternita u l-fraternitajiet l-o]ra ta’ bosta ordnijet reli[ju\i nisa li kienu
jins[u g]all-qlieg]. Marco Bartoli, espert fuq ]ajjiet S. Klara, jg]id li : “Dan kien il-paradoss
ekonomiku f’ S. Damjan: is-sorijiet kienu ja]dmu biex jirregalaw il-frott tax-xog]ol tag]-
hom u mbg]ad jittalbu l-karita’ biex jg]ixu”. Fil-fatt fl-istess kapitlu Klara titkellem dwar ilkarita’
li jir`ievu s-sorijiet u kif is-sorijiet g]andhom jitolbu g]al min ikun bag]tha.
Fir-Regola tag]ha - kapitlu 11 - Klara titkellem ukoll dwar il-ka\ fejn is-sorijiet meta
jkollhom b\onn li jda]lu fil-klawsura ]addiema biex jwettqu xi ]idma b\onju\a. Hija tg]id li
l-Badessa g]andha tag]\el soru, adattata g]al mal-bieb biex tifti]lhom u turihom it-triq.
Tkompli tg]id: ‘ Is-sorijiet l-o]ra g]andhom jfittxu b’g]aqal kbir li ma joqog]dux fejn jidhru
minn dawk li jid]lu’ (ÊFSK 127Ë (ara wkoll 191, 203, 248 u 708).
X’ tip ta’ xog]ol kien isir fil-monasteru ta’ S. Damjan S’
intendi barra mix-xog]ol normali li jsir f’ kull dar: tindif,
tisjir, ]idma fil-[nien, e``., is-sorijiet kienu jing]ataw g]axxog]ol
tal-insi[, il-]jata, ir-rakkmu u kull attivita’ li kienet
marbuta ma’ l-aktar industrija importanti tas-seklu 13,
ji[ifieri t-tessuti. Skond Suor Cecilia, li tkellmet matul ilpro`ess
tal-kanonizazzjoni ta’ S. Klara, insibu li “Klara, billi
qatt ma riedet toqg]od b’ idejha marbuta, ma tag]mel
xejn, anke waqt l-a]]ar marda tag]ha, kienet titlobhom
iqajmuha u jqieg]duha bilqieg]da fis-sodda, u toqg]od
tinse[. Mill-insie[ tag]ha, imbg]ad, kienet tag]mel ]afna korporali u boro\ li jitqieg]du
fihom, miksijin bil-g]a\el jew fin. Wara li tibg]athom biex jitbierku mill-Isqof, kienet imbg]-
ad, tqassamhom fil-knejjes tad-djo`esi ta’ Assisi. Hija kienet tal-fehma li tat minnhom lil
kull knisja.” (ProcCan 6,14 ÊFSK 409Ë) Dak li qalet din is-soru, [ie kkonfermat minn tlett
OFM - LINK APRIL 2012 ——————————————————————————— 4

xhieda li Klara kienet tag]mel ukoll trie]i tal-altar, filwaqt li s-sorijiet
kienu jie]tu d-drapp u l-patrijiet kienu je]duhom fil-knejjes u jag]tu
minnhom lis-sa`erdoti li j\uru l-monasteru ta’ S. Damjan (ProCan
2,12 ÊFSK 327Ë) u (ProCan 9,9 ÊFSK 439Ë qalet li saru ]amsin par).
Ta’ dan kollu g]andna konferma fil-Bulla tal-kanonizzazzjoni tag]ha
16 ÊFSK 586Ë u fil-Leggenda ta’ S. Klara 28 ÊFSK 629Ë (ara wkoll
LegVerCl 25 ÊFSK 544Ë). B]al Fran[isku, hija riedet tag]ti e\empju
lill-o]rajn.
L-insie[ li kienet ta]dem bih Klara wisq probabbli kienet ix-xoqqa talg]a\el.
Imma kienu ju\aw ukoll id-drapp tal-]arir, lazzo u sciamito.
Huwa fatt li Klara, sa minn ckunitha, tg]allmet ta]dem bis-suf b’g]-
odda arti[janali. Illum b’ g]ajnejna stess, fost ir-relikwi li hemm fil-Ba\ilika ta’ S. Klara,
nistg]u naraw, fost l-o]rajn, tazza tal-][ie[, li fiha balla ovali tal-]ajt tal-insie[, li kienet
ta]dem bih S. Klara u kamzu li ]admet hija stess.
+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++
S. Fran[isk u l-lebbru\
Qabel it-talba tal-Angelus, il-Papa Benedittu XVI, nhar it-12 ta’ Frar, qal fost l-o]rajn :
“ …...Uno splendido commento esistenziale a questo Vangelo è la celebre esperienza di san
Francesco d’ Assisi, che egli riassume all’inizio del suo Testamento: "Il Signore dette a me, frate
Francesco, d’ incominciare a fare penitenza così: quando ero nei peccati, mi sembrava cosa troppo
amara vedere i lebbrosi; e il Signore stesso mi condusse tra loro e usai con essi misericordia. E
allontanandomi da essi, ciò che mi sembrava amaro mi fu cambiato in dolcezza d’animo e di
corpo. E di poi, stetti un poco e uscii dal mondo" (FF, 110). In quei lebbrosi, che Francesco
incontrò quando era ancora "nei peccati" - come egli dice - era presente Gesù; e quando Francesco
si avvicinò a uno di loro e, vincendo il proprio ribrezzo, lo abbracciò, Gesù lo guarì dalla sua
lebbra, cioè dal suo orgoglio, e lo convertì all’amore di Dio. Ecco la vittoria di Cristo, che è la
nostra guarigione profonda e la nostra risurrezione a vita nuova!”.
——————————————————————————————
→→ Fl-Art Imqaddsa mal-Fran[iskani
15 - 23 Lulju (mal-Ar`isqof) 5 - 13 Awwissu
2 - 10 Settembru 4 - 14 Novembru ( Art Imqaddsa u Sinaj )
Kuntatt :
P. Twanny Chircop O.F.M.
Tel. 21 24 22 54
e-mail : comalt@ofm.org.mt
OFM - LINK APRIL 2012 ————————————————————————————— 5

Chiara di Dio
Il-messa[[ ta’ S. Klara llum g]adu ji[i nwassal, mhux biss bil-]ajja
konsagrata ta’ wliedha, is-sorijiet Klarissi u dawk kollha li b’ xi mod
jew ie]or qed jippruvaw jwassluh f’ ]ajjiethom, imma wkoll bil-mezzi
ta’ komunikazzjoni. Fost dawn illum insibu l-musical Chiara di Dio.
Is-su[[ett ta’ dan il-musical jitkellem dwar wie]ed xi] li jibda
jirrakonta l-]ajja ta’ S. Klara. Huwa jitkellem bil-kliem li u\a l-Beatu
Papa Gwanni Pawlu II: “Huwa verament diffi`li tag]mel distinzjoni bejn Fran[isku u Klara”.
Imbg]ad isejj]ilhom “fenomeni” u “leggendi”. Huwa jfakkar li bejniethom hemm xi ]a[a
aktar profonda, li tiftiehem biss bil-lenti tal-Van[elu u tal-fran[iskani\mu. Imbg]ad jitkellem
ukoll mill-lat uman tag]hom.
Qabel ma ji[i svelat il-misteru tar-ra[el xi], fl-a]]ar tal-ispettaklu, jer[a’ jinstema’ l-le]en
tal-Papa li jg]id : “Huwa ne`essarju li ner[g]u niskopru l-persuna ta’ Klara anke fi
\mienna, il-karizma tag]ha, il-vokazzjoni tag]ha, il-leggenda ta’ Fran[isku u Klara, g]aliex
dan huwa ne`essarju g]all-]ajja tal-Knisja”. Hawn tidher Klara li qed tmut, imdawraha
minn uliedha s-sorijiet. Fix-xena tid]ol o]tha Agnese u s-sorijiet jg]idulha dwar o]tha u
jaqrawlha t-testament. Filwaqt li Klara tg]annaq lil Agnese u tg]idilha biex ma tibkix,
titlobha `irasa. B’ sorpri\a kbira soru j[ibilha `irasa, minkejja li fix-xahar t’ Awwissu ma
jikbirx dan il-frott. Imbg]ad il-musical jitkompla b’ fatti minn ]ajjiet Klara, fejn turi ru]ha
b]ala omm. Fl-eg]luq tidher ru]ha tinqg]ad g]al dejjem mal-Mulej.
Kien fl-2004 li, Carlo Tedeschi, bniedem ta’ fidi kbira u ta’ esperjenza kbira t’ attur, kiteb u
beda jiddirie[i dan il-musical. Andrea Tosi ]a ]sieb il-mu\ika u l-arran[amenti ne`essarji,
filwaqt il-korografija hija f’idejn Gianluca Raponi. Il-parte`ipanti huma kollha professjonisti.
F’ Assisi di[a saru ’l fuq minn 600 rappre\entazzjonijiet u mal-52.000 persuna attendew.
B]alissa qeg]din jsiru rappre\entazzjonijiet [ewwa t-Teatro Metastasio t’ Assisi. G]al
aktar tag]rif ara : www.chiaradidio.it
OFM - LINK APRIL 2012 ————————————————————————————— 6

350 sena ilu……..
Nhar il-11 ta’ Marzu l-Ministru {eneral P. Jose Rodriguez Carballo O.F.M. mexxa
Quddiesa Kon`elebrata fi`-~entru tal-Irtiri ta’ Ponticelli fl-okka\joni tat-350 sena mittwaqqif
ta’ dan il-kunvent mill-B. Bonaventura da Barcellona. Matul din is-sena [ubilari
bonaventurjana tista’ tintreba] ukoll l-indulgenza plenarja.
Min kien Beatu Bonaventura minn Barcellona 1620-1684
Mikiel Battista twieled fil-24 ta’ Novembru 1620 [ewwa Riudoms fit-Tarragona - Spanja
minn Michele Gran u Caterina Perris. Min]abba fil-kundizzjonijiet prekarji tal-familja, huwa
kellu j]alli l-istudji tieg]u u jmur jirg]a n-nag]a[ u jie]u ]sieb l-g]elieqi tal-familja. Ta’ 18
il-sena, biex jg]en lill-[enituri morda u foqra, kien sfurzat biex ji\\ewwe[, imma wara
erbatax il-xahar martu mietet. Huma dejjem g]exu f’ ]ajja kasta. B’ hekk seta’ fl-a]]ar jid]
ol mal-Patrijiet Minuri fil-kunvent tal-irtiri S. Mikiel ta’ Escornalbou. Huwa libes it-tonka fran
[iskana nhar l-14 ta’ Lulju 1640.
G]al sbatax il-sena baqa’ ja]dem fil-kunventi tal-irtiri li kellha l-Provin`ja
ta’ Katalojna. Dejjem kien jfittex li jg]ex ]ajja mwarrba minn kul]add.
Bejn 1642 u l-1651 g]ex fil-fraternita ta’ Sant’ Antonio f’ Mora. Wara mar
fil-kunventi ta’ Figueras u ta’ Tarrassa, fejn baqa’ ]ames snin u hemm
wettaq il-]idmiet ta’ kok, `irkatur, infermier u purtinar. Imbg]ad mar filkunventi
ta’ S. Agnese u ta’ Escornalbou. Imqanqal mill-ispirtu qaddis, fl-
1658 qala’ l-permess biex imur Ruma, ]alli jwaqqaf djar tal-irtiri f’ dik ilprovin`ja.
Telaq minn Barcellona u g]adda Genova u wara \ar issantwarji
ta’ Loreto u Assisi, fejn fil-knisja ta’ S. Damjan, sema le]en
divin li qalu biex imur malajr Ruma “]alli jferra] id-dar tieg]u”. L-ewwel
sentejn g]addiehom fil-Kurja {eneralizja ta’ Araceoli. Imbg]ad kien
purtinar g]al darbtejn fil-Kulle[[ ta’ S. Isidior u f’ dak ta’ Capranica di
Sutri.
Wara li kiteb lil Papa Alessandru VII u bl-g]ajnuna tal-Kardinali Francesco Barberini u
Cesare Facchinetti, fl-1662 seta’ jwaqqaf l-ewwel kunvent tal-irtiri ta’ S. Maria delle Grazie
f’ Ponticelli fid-djo`esi ta’ Poggio Mirteto. Fl-1666 dak ta’ Sant’ Angelo f’ Montorio Romano
fid-djo`esi ta’ Sabina, fl-1668 dak ta’ S. Cosimato ta’ Vicovaro fid-djo`esi ta’ Tivoli u fl-
1677 dak ta’ S. Bonventura al Palatino f’ Ruma. Wara mewtu, fl-1700 twaqqaf dak ta’ S.
Pietro f’ Pofi fid-djo`esi ta’ Veroli u fl-1703 dak ta’ Vallecorsa fid-djo`esi ta’ Fondi.
Minkejja li sab xi diffikultajiet, huwa qatt ma qatta’ qalbu u ried jibqa’ jaqdi b]ala ajk,
g]alkemm [ie mag]\ul b]ala gwardjan u direttur jew kummissarju tal-kunventi (tar-
Riformella) li huwa waqqaf. Min]abba li kellu umilta kbira u l-g]ajnuna li kien jag]ti lil tant
persuni batuta, bosta papiet u tant persuni kienu jg]enuh u kienu jsejj]ulu ‘l-Appostlu ta’
Ruma’. Jing]ad ukoll li ]alla xi kitbiet u Alla tah xi doni spe`jali.
Miet Ruma fil-kunvent ta’ S. Bonaventura al Palatino nhar il-11 ta’ Settembru 1684 u l-
Papa S. Piju X nhar l-10 ta’ {unju 1906 ibbeatifikah.
B’ xorti tajba anke l-Provin`ja Fran[iskana Maltija ]asset id-dmir li toffri l-fa`ilita’ ta’ \ew[
idjar tal-Irtiri : Porziuncola [ewwa Ba]ar i`-~ag]aq u Padova [ewwa G]ajnsielem. Alla
biss jaf kemm s’ issa ]are[ [id spiritwali u materjali !!!!!
OFM - LINK APRIL 2012 —————————————————————————— 7

The Amazonia project of our Order (1)
Iquitos, 27/02/2012
Brothers,
Peace and Goodness!
We are in Iquitos, the Peruvian city on the banks of the Amazon called "Peruvian
Manaus." We are in the Amazon, but have yet to arrive in Requena. It is the last leg of the
trip. Tomorrow we will continue at 13:00 with expected arrival at dawn on Tuesday
February 28.
We have just arrived in the "jungle" known here as the Amazon
forest, but I want to share some first impressions and
experiences on Peruvian soil. It's been a very rich time of
formation, fraternal life, of co-existence with the brothers, and
knowledge of the reality and history of the Franciscan presence
in Peru, especially of the Missionary Province of St. Francis
Solano. The Minister Provincial, Br. Mauro Vallejo, will be coming
with us to Requena. He is thoughtful and present to us, just as all
the brothers have been very gracious and welcoming.
The six missionaries of the new fraternity arrived on schedule. Some even earlier. The
arrival and reception in Lima were very simple, brotherly and cordial. Since the day of
arrival, an elderly brother showed us a book of 700 pages, the seventh volume of a
collection on the "History of the Franciscan Missions in the East of Peru." Our lodging was
in the "Mission Centre". Then I was struck by the fact that the Province has created its
own structure (it is part of the statute of the Province) to receive, accommodate, and
support the missionaries of the three Vicariates of the Peruvian jungle entrusted to the
Province. At the same time, it has a physical independence and privacy while promoting
fraternal co-existence with the community.
We prepared the necessary documentation and participated in
the meeting of ongoing formation of the brothers of the
Province, entitled, "The New Evangelization with a Franciscan
Approach". We received medical examinations and
recommended vaccinations; visited the fraternities of Lima and
did some sightseeing around the city. The convent where we
are (Provincial House and formation house) had St. Francis
Solano for its first Guardian. Additionally, Peru has given the
Church five saints in the beginnings of evangelization: St.
Toribio of Mogrovejo (+1606), St. Francis Solano (+1610), St.
Rose of Lima (+1617), St. Martin of Porres (+1639), and St.
John Macias (+1645). To visit the places where both St. Martin
and St. Rose were born and lived on the same street is
impressive. We need to "remove our shoes", in fact, because
the place is sacred.
( ikompli fil-]ar[a li jmiss )
OFM - LINK APRIL 2012 ——————————————————————————————— 8

Is-Serva t’ Alla Madre Margerita de Brincat ( 2 )
“Kienet mimlija m]abba lejn {esù, tant li g]arfet tibni ]ajjitha
u dik tal-Kongregazzjoni fuq il-Van[elu. Dan il-pro[ett evan
[eliku ta’ ]ajja kien imdawwal u msa]]a] minn ispirazzjoni
spe`jali: li tpo[[i fi`-`entru ta’ ]ajjitha m]abba m]e[[a lejn il-
Qalb Imqaddsa ta’ {esù fl-Ewkaristija f’ qag]da ta’
adorazzjoni, ta’ tif]ir, ta’ ringrazzjament, ta’ immolazzjoni u ta’
riparazzjoni.”
Madre Margerita mietet “b’ fama ta’ qdusija” fit-22 ta’ Jannar
1952, fil-Casa Madre, Rabat, G]awdex, fl-età ta’ 89 sena. “Ixxhieda
jg]idulna li kif mietet, g]add kbir ta’ nies [ew jitolbu ]
dejha b’ qima u devozzjoni,” qalet Sr Marika lil IL-ĠENSillum
online.
Kienet midfuna fil-kripta tas-sorijiet fil-Casa Madre. Il-fama talqdusija
tag]ha baqg]et tikber u bosta nies irrikorrew u g]
adhom jitolbuha fil-]ti[ijiet tag]hom. Skont Sr Marika, “il-]afna
ittri li r`evejna u g]adna nir`ievu minn dawk li qalg]u grazzji
L-urna li fiha hemm ilfdal
ta’ Madre Margherita
Fl-4 ta’ Lulju 1988 il-Kongregazzjoni g]exet [rajja kbira, meta fis-Santwarju tal-Madonna ta’
Pinu kien miftu] uffi`jalment il-pro`ess tal-beatifikazzjoni tag]ha minn Mons. Nikol Cauchi,
Isqof ta’ G]awdex. Wara li n[abru bosta dokumenti u nstemg]u ]afna xhieda, fit-22 ta’
Jannar tas-sena 2000, il-pro`ess djo`esan kien mag]luq mill-istess Isqof ta’ G]awdex,
wara l-inkjesta djo`esana li fiha 85 persuna taw ix-xhieda tag]hom.
Fis-17 ta’ Frar tal-istess sena nfeta] il-pro`ess ta’ beatifikazzjoni quddiem il-
Kongregazzjoni tal-Qaddisin, f’ Ruma. Fl-4 ta’ Marzu 2004 [iet ippre\entata uffi`jalment lill-
Kongregazzjoni tal-Qaddisin f’ Ruma, il-Positio fuq il-]ajja u l-virtù ta’ din il-mara qawwija.
“Issa nistennew, filwaqt li nitolbu bit-tama li l-Knisja tag]raf il-]ajja u l-virtujiet eroj`i ta’
Madre Margerita u tg]olliha g]all-unuri tal-artali,” temmet tg]id Sr Marika lil IL-{ENSillum
online.
Nota tal-Editur : A]na wkoll ninqag]du max-xewqa ta’ Sr. Marika u nitolbu lil Alla biex
il-mument ma jdumx ma jasal. Tkun ]a[a xierqa li nfakkru li l-postulazzjoni tal-kawza tag]
ha hija f’ idejn l-Ordni tag]na u P. {or[ Aquilina ilu s-snin ja]dem bis-s]i] fuqha. F’ dan ilwaqt
nirringrazzjaw li tant a]wa tag]na li taw jew qed jag]tu l-g]ajnuna me]tie[a lil dawn
is-sorijiet, kif ukoll fil-]idmiet, li dawn is-sorijiet qed jwettqu, kemm f’pajji\na kif ukoll barra
minn xuxtna.
G]al aktar tag]rif ara : “In]obbu l-Im]abba” - ktieb miktub minn P. Paolo Calliari O.M.V.
maqlub g]all-Malti minn huna P. Noel Muscat , 1988.
Madre Margerita - artiklu ta’ P. {or[ Aqulina fir-rivista Spirtu u }ajja, n.5, p. 49-52,April
1987
OFM - LINK APRIL 2012 ———————————————————————————————— 9

G]a\i\ }una li inti fis-smewwiet
N.B. Din it-talba, miktuba minn P. Dionysius Mintoff O.F.M., [iet mibnija fuq talba ta’ Nino
Salvaneschi (1886-1968). Huwa kien kittieb, gurnalist u poeta taljan. Ta’ 37 sena g]ama u
baqa’ mag]ruf b]ala il cantastorie di Dio.
G]a\i\ }una, li inti fis-smewwiet, imbierek dejjem ismek.
Ti[i fuq l-art is-saltna t’ im]abba li xandart bil-fomm u wettaqt bl-e\empju matul ]ajtek
sakemm g]odwa wa]da fuq La Verna, ]adt fuqek is-sinjal ta’ Kristu Msallab fuq il-
Golgota. U lejla wa]da, g]ajnejk neqsin mid-dawl u fer]an, kantajt f’ S. Damjan l-G]anja
tal-}lejjaq. Is-sabar ta’ kuljum ag]tina llum, biex ng]elbu kull tfixkil u niket. Sawwar fina l-
umilta u l-]idma, il-kalma u l-]e[[a, li g]andhom ]afna mill-patrijiet tieg]ek.
}allina naraw lil ]una f’ kull bniedem u fil-milja tal-fer] f’ qalbna nimxu warajk fit-triq li fta]-
tilna. L-g]ajnuna tieg]ek ag]tina llum biex inqajmu lil min waqa’; nixxutaw id-dmug] ta’
min jibki; infarr[u lil min ibati u biex ikollna fuq fommna kelma ta’ dawl u barka biex ing]-
iduha lil min niltaqg]u mieg]u llum. Ag]tina llum xrara ta’ ]ajja biex fl-a]]ar lejl ta’ ]ajjitna
bla biza f’ qalbna u bla dnub f’ ru]na, inkunu nistg]u insellmu ‘l o]tna l-mewt tal-[isem.
G]a\i\ }una, li inti fis-smewwiet, inti taf li llum ukoll, b]al fi \mienek, g]ad hawn ]afna
]a\en, rebg]a u mibeg]da, li jibdlu lill-bnedmin fi lpup u lill-]bieb f’ eg]dewwa. Im]abba
mhux ta’ kliem ]elu, imma t’ eg]mil f’ waqtu mal-]olqien kollu li jsawwab f’qalbna g]allikbar
tif]ir tal-Mulej.
G]a\i\ }una, lil inti fis-smewwwiet, bierek lil Provin`ja tag]na, kif berikt ‘l Assisi. Jekk tara
qalbna mtaqqla bl-g]eltijiet ta’ kuljum, tinsiex tara wkoll l-isforzi u l-g]eja fil-]idmiet tag]-
na, il-buli tar-ri] isfel u l-u[ieg] ta’ [isimna.
G]a\i\ }una, lil inti fis-smewwwiet, b]al fi \mienek l-ag]safar tal-bejt li jittajru fis-sema
g]adhom isibu xi jnaqqru fl-art, g]inna biex nkunu ]fief u \g]ar b]alhom u nittamaw fil-
]niena t’ Alla.
IL-PROVIN~JA TAG}NA - Etajiet
90+ 4 80+ 7 70+ 9 60+ 12 50+ 21 40+ 5
30+ 6 20+ 4 Total : 68 }ajr : P. Alfred Sciberras ofm
Mulej Qaddis, int bg]att lil Fran[isku t’ Assisi biex i]abbar
lill-bnedmin il-kelma tieg]ek li ssalva,
ag]mel li ]afna \g]a\ag] jilqg]u l-istedina tieg]ek
biex ja]dmu g]ax-xandir tal-Van[elu.
OFM - LINK APRIL 2012 —————————————————————————————— 10

A}BARIJIET TAL-PROVIN~JA TAG}NA
Fi\-\mien qaddis tar-Randan, bosta a]wa pprietkaw l-eser`izzi mqaddsa jew mexxew
irtiri, kemm fil-knejjes tag]na kif ukoll fi knejjes jew postijiet o]ra. Fid-Dar tal-Irtiri
Porziuncola kien hemm bosta gruppi li g]amlu u\u minn din id-Dar f’ dan i\-\mien qaddis.
Fil-11 ta’ Marzu P. Adrian J. Cachia mexxa Quddiesa Kon`elebrata fil-knisja tag]na tar-
Rabat, fl-okka\joni tal-40 sena mis-sa`erdozju u l-professjoni tieg]u.
Fid-19 ta’ Marzu [iet i``elebrata l-festa solenni ta’ S. {u\epp fil-knisja tag]na tar-Rabat.
Hija frott ta’ g]aqda qawwija li hemm bejn il-patrijiet tag]na u l-membri tal-
Ar`ikonfraternita ta’ S. {u\epp, li g]andha l-Oratorju tag]ha anness mal-knisja tag]na.
B]as-soltu ]afna nies attendew i`-`elebrazzjonijiet li saru b]ala preparazzjoni g]al din ilfesta.
Il-Banda ~ittadina L’ Isle Adam tat sehem qawwi f’ din il-festa. Din is-sena kien
hawn ukoll fostna Mons. S. Magro O.F.M., Vigarju Apostoliku ta’ Benghazi, wara li s-sena
l-o]ra, min]abba fil-gwerra `ivili li kien hemm fil-Libja, ma setg]ax jattendi.
Fit-23 ta’ Marzu, fil-Knisja tag]na tal-Belt, il-Kur`ifiss Mirakolu\ re[a’ [ie espost g]alljum
s]i] ]dejn l-altar ma[[ur. Barra li [ew ``elebrati bosta quddies, kien hemm talb ta’
fejqan u l-patrijiet kienu disponibbli l-jum kollu g]all-qrar. {ew organizzati pelle[rina[[i
wkoll mill-kunventi tag]na. Filg]axija Mons. M. Grech, l-isqof ta’ G]awdex, mexxa
Quddiesa Kon`elebrata. In-nies ma qattet qatt. Dak inhar fuq Radju Marija tkellem ]una
P. Noel Muscat dwar il-missjoni fran[iskana tal-Art Imqaddsa.
Bejn l-24 u s-27 ta’ Marzu, il-Kardinal Jao Braz de Aviz, Prefett tal-Kongregazzjoni tal-
Istituti tal-}ajja Konsagrata u s-So`jetajiet ta’ }ajja Apostolika g]amel \jara [ewwa
pajji\na. Fost l-o]rajn huwa qaddes fil-kappella tal-Klarissi g]as-sorijiet klawstrali kollha
ta’ Malta. G]all-laqg]at li saru f’ Malta u G]awdex, attendew bosta a]wa.
OFM - LINK APRIL 2012 ———————————————————————————————— 11

FESTI MEJJU 2012 BIRTHDAYS
03. P. Alexander Borg 07. P. Charles Diacono
P. Sandro Overend 08. P. Mark Enriquez
- Provincjal 27. P. Raymond Falzon
12. P. Cherubim Galea
19. P. Ivo Tonna
Xewqat qaddisa !!!!!!!!
L-a]wa tag]na li jinsabu f’xi dar tal-anzjani
Dar tal-Kleru - Birkirkara
P. Pietru-Pawl Meliak P. Arthur Azzopardi
Dar S. Pawl - }amrun
P. Benjamin Galea
Villa Messina – Rabat
P. Kamillu Aquilina
Xieraq li nsibu ]in biex imorru n\urhom !!!!!!!!
WERREJ
Il-Kitbiet ta’ S. Klara 2 - 3
S. Klara u x-xog]ol 4 - 5
Chiara di Dio 6
350 sena ilu 7
The Amazonia project of Order 8
Margherita de Brincat (2) 9
G]a\i\ ]una ……… 10
A]barijiet tal-Provin`ja tag]na 11
OFM - LINK
L-Editur
P. Alexander Borg O.F.M.
Patrijiet Fran[iskani
Triq Dun Pawl Vella
Tas-Sliema SLM 3200
Tel. 21 33 11 83
E-mail : fralex@maltanet.mt
G]all-a]]ar aggornamenti
http://www.ofm.org.mt
Grazzi lil P. Joseph Magro O.F.M.
OFM - LINK APRIL 2012 —————————————————————————————— 12