25.12.2014 Views

literaturuli gazeTi

literaturuli gazeTi

literaturuli gazeTi

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

16 <strong>literaturuli</strong> <strong>gazeTi</strong><br />

recenzia 1 - 14 ivlisi 2011<br />

literatorTa im kastas vekuTvni,<br />

romaniviT rom kiTxulobs leqsikonebs,<br />

bibliografiebs, enciklopediur<br />

cnobarebs, mweralTa akademiuri<br />

gamocemebis komentarebs.<br />

poeziasaviT Camesmis: `gaciskreba<br />

ars uwinaresi ganTiadisa, xolo gan-<br />

Tiadi ars mowevna naTlebisa. xolo<br />

riJuraJi aRmoCena naTlebisa, rame<br />

nawili. xolo alioni ra Rame da dRe<br />

gairCeodes. amaT yovelTa dila vidre<br />

mzis mosvlamde da vidre mzis aRmosvlamde<br />

wiTelTa RrubelTa orioni<br />

ewodebis~, sxva versiiT, _ `wiTelTa<br />

RrubelTa dafiona ewodebis~.<br />

imedia, yvelas ecno Cveni geniosi<br />

winapris stilic, sibrZnec da<br />

araqarTveluri pedanturobac (sxvaTa<br />

Soris, sityva `pedanti~ frangulitaliuri<br />

warmoSobisaa da misma Tavdapirvelma<br />

mniSvnelobam _ `maswavlebelma~<br />

_ sruliad umarTebulod icvala<br />

niri da `asokirkita formalistad~<br />

mogvevlina).<br />

`gulistkiviliT aRniSnavs s.-s. orbeliani<br />

faqts, rom qarTvelebs, romlebsac<br />

adrec hqoniaT leqsikoni, dahkargviaTo;<br />

igi `JamTa viTarebiTa uCinod<br />

qmnil iyo~-o. mis dakargvas ki,<br />

rogorc TviTve aRiarebs leqsikografi,<br />

mohyolia is, rom `ena qarTuli<br />

TvisTa nebazed gauryvniaT~. aqedan<br />

naTlad Cans, rom leqsikonis erTi<br />

umTavresi daniSnuleba, sulxan-sabas<br />

SexedulebiT, enis dacva da wauxdenloba<br />

yofila~ (ilia abulaZe, mecnieri,<br />

leqsikografi, `leqsikoni qarTulis~<br />

gamomcemeli da winasityvaobis avtori).<br />

`ciskrisa~ Tu `gaciskrebis~ sabaseul<br />

definiciaSi naxsenebi `alioni~,<br />

`ganTiadi~, `dila~, `dafioni~,<br />

`riJraJi~, `orioni~, `ciskari~ mravali<br />

wlis Semdeg qarTuli perioduli<br />

organoebis saxelwodebebad mogvevlina;<br />

zemoxsenebulTagan mxolod 1852<br />

wels daarsebuli `qarTuli sityvierebiTi<br />

Jurnali~ `ciskaria~ mecxramete<br />

saukunis pirmSo (redaqtorebi giorgi<br />

erisTavi, 1852-53; ivane kereseliZe,<br />

1857-75). es iyo, arsebiTad, pirveli<br />

qarTuli dRegrZeli <strong>literaturuli</strong><br />

Jurnali, radgan solomon dodaSvilis<br />

`saliteraturoni nawilni tfilisis<br />

uwyebaTani~ (1832) erTob dRemokle<br />

aRmoCnda: imave wels Tavad-aznaurTa<br />

SeTqmulebas Seewira.<br />

1887, 1907 da 1908 wlebSi Tbilissa<br />

da quTaisSi `ciskris~ saxelwodebiT<br />

gamodioda perioduli organoebi;<br />

erTi maTgani sameurneo gaxldaT, meore,<br />

_ social-demokratTa maleve<br />

gauqmebuli <strong>gazeTi</strong>, mesame _ daxuruli<br />

`cisartyelas~ nacvlad gamoica.<br />

sityvam moitana da kvlav gameqca<br />

Tvali sabas leqsikonisaken: `cisartyela<br />

_ cis mSvildi. ra nisli ama-<br />

Rldebis da Rrublamdisin miiwevis,<br />

cvarni nislTani ganzrqeldebian da<br />

mzisa Saravandedisa mier Seimkobian,<br />

ferad-feradad saxilvel iqmnebian.<br />

keTili niSania mravalgzis misi<br />

gamoCineba~...<br />

sityva gamigrZelda, magram, merwmuneT,<br />

globalizaciis epoqaSi qarTuli<br />

leqsikonebis pedanturi kirkiti<br />

mxolod sikeTes mogvitans; aki sulxan-saba<br />

orbeliani Tavad iyo `globalisti~<br />

_ senadaleuli da tibrdaleuli.<br />

`leqsikoni qarTulis~ daskvniT<br />

nawilSi `ucxo Sesatyvisobani (italiur-Turqul-somxuri)~<br />

`cisartyelasTvis~<br />

avtors ratomRac mxolod<br />

italiuri sityva miusadagebia. `cisartyela<br />

_ arqobaleno~ (Sevamowme, mar-<br />

Tlac asea!).<br />

rasakvirvelia, Zveli `ciskris~<br />

memkvidreobis pretenzia ver eqnebodaT<br />

zemoxsenebul umniSvnelo gamocemebs.<br />

mxolod e. w. daTbobis xanaSi moxerxda<br />

axali Jurnalis daarseba<br />

`ciskris~ saxelwodebiT: `ciskari~<br />

(iseve rogorc alioni, dila, ganTiadi,<br />

riJraJi, dafioni, orioni) xom maradiuli<br />

ganaxlebis, imediani dasawyisis,<br />

sasikeTo feriscvalebis simbolod<br />

aRiqmeboda. saxelwodeba mar-<br />

Tlac rom fexbednieri aRmoCnda. warmoudgenelia<br />

im misiis gadafaseba, rac<br />

Seasrula `saqarTvelos axalgazrda<br />

leninuri komunisturi kavSiris centraluri<br />

komitetis (!) da saqarTve-<br />

lali avaliani<br />

`gaciskreba~<br />

los mweralTa kavSiris organom~ (ix.<br />

qse, t. 11), literaturul-mxatvrulma<br />

da sazogadoebriv-politikurma Jurnalma<br />

`ciskarma~. is daarsda 1957 wels,<br />

avadsaxsenebeli 1937-is meoce wlisTavze.<br />

es is droa, roca ganxorcielda<br />

wiTeli teroris msxverplTa reabilitacia.<br />

nikolo miwiSvilis, paolo<br />

iaSvilis, tician tabiZisa da mixeil<br />

javaxiSvilis TxzulebaTa xelaxali<br />

publikacia, Tundac kupiurebiT,<br />

`CasworebebiT~, koniunqturis gaTvaliswinebiT,<br />

_ mainc didi movlena iyo.<br />

tabudadebuli saxelebisa da akrZaluli<br />

wignebis mimdinare literaturul<br />

procesSi CarTvam sasikeTo cvlilebebi<br />

gamoiwvia.<br />

`ciskars~ imTaviTve Tan dahyva<br />

Tavisuflebis sio da siaxlis mimzidveloba.<br />

sityvis Tavisufleba (nebadarTuli,<br />

magram `reglamentirebuli~)<br />

jer kidev iluzoruli gaxldaT.<br />

redaqtorTa vaJkacobasa da gabedulebaze<br />

iyo damokidebuli, ris dabe-<br />

Wdvas moaxerxebda da ra fasad...<br />

`ciskris~ saxels ukavSirdeba e. w.<br />

samocianelTa uniWieresi Taobis<br />

gamoCenac. Cemi azriT, samocianelTa<br />

jgufma meoce saukunis meore naxevar-<br />

Si iseTive misia itvirTa, rac 10-20-iani<br />

wlebis modernizmma. es iyo `erovnuli<br />

sulierebis ucnauri, centridan sanqcirebuli<br />

renesansi~ (Temur doiaSvili).<br />

daviT weredianis TqmiT, `saer-<br />

To ideologia met-naklebad aseTi iyo:<br />

eweraT is, rac ewerebodaT da ara<br />

is,rasac maTgan xelisufleba iTxovda.<br />

es im dros Zneli saqme gaxldaT, magram,<br />

sabednierod, sasikvdilo safrTxes<br />

aRar Seicavda~.<br />

zoSCenko, brwyinvale satirikosi,<br />

romelmac `damuSavebisa~ da wiTeli<br />

teroris Semdeg, faqtobrivad veRaraferi<br />

Rirebuli ver Seqmna, ambobda:<br />

SeSinebuli mwerali kvalifikacias<br />

hkargavso (icocxla 1958 wlamde, mxolod<br />

xruSCoviseuli `daTbobis~ wyalobiT,<br />

1957-58 wlebSi eRirsa 30-iani<br />

wlebis moTxrobaTa krebulebis<br />

gamocema). Cveni samocianelebi mebrZoli<br />

bunebisani iyvnen: miuxedavad imisa,<br />

rom bevr maTgans mSoblebi represirebuli<br />

hyavda, SeSinebisa araferi etyobodaT.<br />

redaqtorTa gabeduleba da riski<br />

rom ara, `ciskari~ ar `gaciskrdeboda~.<br />

ra Tqma unda, sruliad gansakuTrebulia<br />

pirveli redaqtoris vaxtang<br />

WeliZis roli, Tumca arc sxvebi iyvnen<br />

jabanni. paradoqsia, rom sityvis realur<br />

Tavisuflebamde `ciskari~<br />

Seuferxeblad gamodioda, Sefarul<br />

Tu aSkara antisabWoTa publikaciaTa<br />

miuxedavad. amis naTelsayofad ori<br />

maTganis dasaxelebac ikmarebs: Wabua<br />

amirejibis `daTa TuTaSxia~ (1972, 1974-<br />

75) da oTar CxeiZis `boriayi~ (1974) _<br />

redaqtori jansuR Carkviani. im dros<br />

msgavsi Txzulebani `centrSi~ anu moskov-leningradSi,<br />

rogorc ityvian,<br />

Taroze iyo Semodebuli, rom<br />

aRaraferi vTqvaT sxva respublikebze.<br />

is ki arada,rogorc mogvianebiT gavige,<br />

ukraineli da belorusi represirebuli<br />

mwerlebi sajaroobis<br />

dasawyisSic jer kidev ar iyvnen reabilitirebulni.<br />

`ciskris~ sasaxelod unda iTqvas,<br />

rom is yvela Taobis Semoqmeds aer-<br />

Tianebda, amasTan, gansakuTrebul mxardaWeras<br />

avlenda damwyeb mweralTa<br />

mimarT. Jurnali `ciskari~ ganuyofeli<br />

nawilia meoce saukunis meore naxevris<br />

literaturis istoriisa, am periodis<br />

vercerTi mkvlevari gverds<br />

ver auvlis mas.<br />

erovnuli samecniero biblioTekis<br />

ZalisxmeviT, gamoqveynda amagdar bibliografTa<br />

mravalwliani, skrupulozuri<br />

Sromis Sedegi _ `Jurnal<br />

`ciskris~ analitikuri bibliografia,<br />

1957-1997~, Tbilisi, 2010.<br />

namdvilad ar varT ganebivrebuli<br />

bibliografiuli gamocemebiT, didi<br />

xania, aseTi masStaburi proeqti ar<br />

ganxorcielebula. miT umetes, uRrmesi<br />

madlobis Rirsia am eqvsasgverdiani,<br />

maRal poligrafiul doneze<br />

gamocemuli wignis yvela mesveuri _<br />

erovnuli samecniero biblioTekis<br />

direqtori irakli RaribaSvili,<br />

Semdgenlebi megi barkava da nunu abuaSvili,<br />

bibliografiuli redaqtori ia<br />

duduCava.<br />

anotaciaSi vkiTxulobT: `Jurnal<br />

`ciskris~ analitikuri bibliografia<br />

moicavs 1957-1997 wlebis masalas. naSromi<br />

Sedgeba ori nawilisagan: ZiriTadi<br />

da `nair-nairi~ (ucxoeTis qronika).<br />

bibliografia sistematizirebulia<br />

universaluri aTwiladi klasifikaciis<br />

(!) mixedviT. ZiriTadi nawilis literaturul<br />

ganyofilebaSi masalis simravlis<br />

gamo rubrikebi detalizebulia.<br />

ZiriTad nawils da `nair-nairs~<br />

cal-calke axlavs saxelTa saZiebeli.<br />

...bibliografia gankuTvnilia sazogadoebis<br />

farTo wrisaTvis~.<br />

barem aqve SevniSnav, rom erovnuli<br />

samecniero biblioTekis Zveli seria _<br />

`qarTveli mecnierebi. bio-bibliografiuli<br />

saZiebeli~, romlis 97<br />

nakveTia dastambuli, dRemde Seuferxeblad<br />

gamodis: 2010 wels gamoica<br />

`giorgi Citaia~ da `eqvTime TayaiSvili~.<br />

mogexsenebaT, `ciskari~ sazogadoebriv-politikuri<br />

Jurnalic gaxldaT.<br />

amitom, bibliografiis mkafio da<br />

gamowvlilviTi sistematizacia saSualebas<br />

aZlevs mecniers Tu nebismieri<br />

dargiT dainteresebul mkiTxvels, _<br />

myisierad moiZios misTvis saintereso<br />

masala sxvadasxva sferodan: politika,<br />

ekonomika, istoria, eTnografia,<br />

xelovneba, filosofia, sociologia,<br />

mrewveloba, sabunebismetyvelo mecnierebani<br />

da sxv. Tumca, es wigni,<br />

uwinares yovlisa, udides samsaxurs<br />

literaturis mkvlevarebs gauwevs:<br />

ganyofilebebi _ qarTuli literaturaTmcodneoba,<br />

qarTuli mxatvruli<br />

literatura, ucxouri literatura,<br />

<strong>literaturuli</strong> urTierTobani da a. S.<br />

lamis ide fiqsad meqca is garemoeba,<br />

rom damoukideblobis deklarirebis<br />

meoce wlisTavze, 21-e saukuneSic<br />

ar gvaqvs meoce saukunis srulyofili,<br />

ideuri diqtatisagan Tavisufali,<br />

araangaJirebuli, obieqturi, aqsiologiuri<br />

kvleviT gamyarebuli literaturis<br />

istoria. Cemi azriT, es Cveni<br />

didi erovnuli sircxvilic aris da,<br />

imavdroulad, evropasTan kulturuli<br />

integraciis xelisSemSleli faqtoric.<br />

rogoria `evrostandarti~ mSobliuri<br />

literaturis sferoSi, _<br />

CvenTvisac misabaZi da samagaliTo<br />

esaa aTobiT erovnuli literaturis<br />

istoria, aTobiT monografia meoce<br />

saukunis mwerlebze, uamravi <strong>literaturuli</strong><br />

enciklopedia, cnobari, avtorTa<br />

teqstebis akademiuri Tu saarqivo<br />

gamocemani; agreTve, srulyofili<br />

da amomwuravi bibliografiebi<br />

(beWduri Tu eleqtronuli versiebi).<br />

interneti qvevriviT aris: rasac<br />

CasZaxeb, imas amogZaxebs.<br />

Tanamedrove <strong>literaturuli</strong> periodikisa<br />

Tu samecniero krebulebis<br />

eleqtronul versiaTa arseboba ufro<br />

momavals waadgeba. Tumca yinuli<br />

daiZra (am mxriv samagaliTod mimaCnia<br />

parlamentis erovnuli sajaro biblioTekis,<br />

erovnuli samecniero biblioTekisa<br />

da literaturis muzeumis<br />

Zalisxmeva), uzarmazari da Sromatevadi<br />

samuSaoa Sesasrulebeli. meoce<br />

saukunis qarTuli mwerlobis mkvlevars<br />

dids verafers SesZens kompiuteri;<br />

rac ar CagitvirTavs, ras moeli.<br />

mciredi gamonaklisis garda, ar arsebobs<br />

sruli anotirebuli bibliografiebi,<br />

dargobrivi enciklopediebi<br />

da cnobarebi, sacnauria meoce<br />

saukunis qarTvel klasikosTa cxovreba-Semoqmedebisadmi<br />

miZRvnili<br />

monografiebisa da maTive Txzulebebis<br />

akademiur gamocemaTa saocari simwire<br />

da, arcTu iSviaTad, _ simdare.<br />

zemoTqmulis gaTvaliswinebiT cxadia,<br />

rom `ciskris~ analitikuri bibliografia<br />

didad waadgeba meoce<br />

saukunis literaturis mkvlevarebs;<br />

saSuri saqmea misi eleqtronuli versiis<br />

Seqmnac. es wigni nimuSia imisa, Tu<br />

internetisa da sayovelTao kompiuterizaciis<br />

xanaSi ra didi roli eni-<br />

Weba profesionalebis mier Sedgenil<br />

bibliografiebs _ fasdaudebel<br />

masalas internetisaTvis.<br />

axlo warsulis umZimesi viTarebisa<br />

da sabazro ekonomikis `wyalobiT~,<br />

`ciskarma~ bevrjer waiforxila; imedi<br />

viqonioT, rom axla mainc moiZebneba<br />

saxsari Jurnalis sistematuri da<br />

drouli gamocemisaTvis, raTa mkiTxvelis<br />

molodini ar gawbildes; momavali<br />

gviCvenebs, daibrunebs Jurnali<br />

odindel, Tanamedroveobis Sesabamis<br />

funqcias Tu ara, momavali gviCvenebs,<br />

`gaciskrdeba~ Jurnali Tu ara...<br />

<strong>literaturuli</strong> <strong>gazeTi</strong><br />

gamodis saqarTvelos kulturisa da ZeglTa<br />

dacvis saministros finansuri mxardaWeriT<br />

redaqtori irakli javaxaZe<br />

redaqtoris moadgile uCa SerazadiSvili<br />

Jurnalistebi xaTuna alxaziSvili, nana kobaiZe, Tamar Juruli<br />

tel.: 2292196; mob. tel.: (877)742277; (899)269852; e-mail: litgazeti@yahoo.com

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!