literaturuli gazeTi
literaturuli gazeTi
literaturuli gazeTi
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
14 Targmani<br />
<strong>literaturuli</strong> <strong>gazeTi</strong><br />
1 - 14 ivlisi 2011<br />
mark strendi<br />
sivrce<br />
niu-iorkis centrSi, maRalsarTuliani<br />
Senobis saxuravis kideze lamazi<br />
qali idga da gadaxtomas apirebda,<br />
roca saxuravze gasarujad asulma<br />
kacma SeniSna. Semcbarma qalma nabijiT<br />
ukan daixia. qeraTmiani kaci ocdaaTiocdaTxuTmeti<br />
wlis iqneboda. gamxdari<br />
iyo: ganieri mxrebi da mokle, Txeli<br />
fexebi hqonda. misi Savi trusi<br />
mzeze atlasiviT bzinavda. erTmaneTs<br />
mxolod aTi nabiji aSorebdaT. qali<br />
miaSterda. qarma grZeli, Savi Tmis Rerebi<br />
mTel saxeze CamouSala. man Tma<br />
tobias vulfi<br />
sifxizle<br />
mark strendi (1934) Tanamedrove amerikeli poeti da eseistia, romlis<br />
leqsebsac qarTveli mkiTxveli zviad ratianis SesaniSnavi Targmanebis<br />
wyalobiT icnobs. 1999 wels is puliceris premiis laureati<br />
gaxda. amerikeli poetebis umravlesobis msgavsad, mark strendi sxvadasxva<br />
universitetSi wlebis manZilze aswavlida, axla ki literaturis<br />
Teoriasa da SedarebiT literaturaTmcodneobas aswavlis niu<br />
iorkSi, kolumbiis universitetSi. misi poeturi krebulebia: `ambavi<br />
Cveni cxovrebisa~(1973), `elegia mamaCemisTvis~(1978), `cxovreba gr-<br />
Zeldeba~(1990), `misi qarbuqi~(1998) da sxva.<br />
`sivrce~, rogorc mark strendis mcire prozis saukeTeso nimuSi,<br />
araerT anTologiaSia Sesuli.<br />
`odisevsi navmisadgomidan gamobrunda<br />
da uswormasworo biliks gauyva,<br />
romelic gorakebze Sefenili tyisken<br />
midioda _ swored im adgilisken,<br />
sadac aTenam uTxra...~<br />
riCardi drois gasayvanad kiTxulobda.<br />
kiTxvas guls ver udebda, magram<br />
mainc cdilobda, erTguli meRoris<br />
sacxovrisisaken mimavali odisevsis<br />
mogzaurobiT dainteresebuliyo<br />
_ an `meRore~ ra sityva iyo, an, saer-<br />
Tod, lukma-puris Sovnis ra gzisTvis<br />
miegno im kacs, vinc, ra Tqma unda, mgzavrs<br />
ver icnobda. veravin veravis<br />
scnobda am Zvel wignebSi, Tumca is kaci<br />
odisevss mainc gaumaspinZldeboda da<br />
wuwuniT yurebsac gamouWedavda. dro<br />
da dro riCardi mis gverdiT CaZinebul<br />
anas gadaxedavda xolme. undoda,<br />
qals gaRviZeboda da gadmobrunebuls<br />
gulSi Caekra _ sad hqonda amis bedi!<br />
moRuSuli, gaRizianebuli isev odisevss<br />
daubrunda. anas es wigni sasTumal-<br />
Tan darCenoda _ zustad im Tavze gadaSlili,<br />
romelSi aRwerili ambebic<br />
riCards mosawyenad da metismetad<br />
daujereblad eCveneboda. gadafurcla<br />
da is adgili moZebna, sadac odisevsi<br />
mSvild-isars mozidavs da yvela<br />
sasiZos erTianad amoxocavs, magram am<br />
SemTxvevaSic bevrad ufro maRalfardovani<br />
aRwera da uxvsityvaoba daxvda,<br />
vidre bavSvobaSi wakiTxuli versiidan<br />
axsovda. wesiT, ramdenime wlis<br />
Semdeg, es wigni kidev erTxel unda waekiTxa,<br />
rogorc kolumbiis universitetis<br />
pirvelkurselTa savaldebulo<br />
sakiTxavi, magram im kviras gripi Sexvda.<br />
wigni biblioTekidan iyo gamotanili.<br />
TariRebs daakvirda: ramdenjerme<br />
gamoetanaT, gamotanidan gamotanamde<br />
ki didi dro gasuliyo. mere is daxura<br />
da Tavis adgilze dado.<br />
sasTumlis sanaTuri rom aanTo, ana<br />
mxolod SeiSmuSna. cota xanSi Suqi<br />
Caaqro da baliSi aafua, sabanic<br />
Tavisken gadaiTria im imediT, rom es<br />
yvelaferi Sedegs gamoiRebda, magram<br />
qals isev eZina, kedlisken gadabrunebuli<br />
mSvidad fSvinavda. viwro sawol-<br />
Si iwvnen; sibneleSi ukeTesad igrZno<br />
misi zurgisa da fexebis, ho, gansakuTrebiT<br />
fexebis simxurvale. nazad<br />
moxril fexze muxli miado, qali ki<br />
gverdze gaiwia, ris gamoc riCardi nawyeni<br />
da gaRizianebuli darCa. man kargad<br />
icoda, rom axla arafris ufleba<br />
ar hqonda: im Rames ana seqsze ukve orjer<br />
daTanxmda, garda amisa, diliT<br />
adre unda amdgariyo, restoranSi mTeli<br />
dRe mimtanad unda emuSava. TviTon<br />
ki SuadRiT erTaderT leqcias unda<br />
daswreboda. Tumca am yvelafris gacnobierebam<br />
mis moTxovnilebas veraferi<br />
daaklo _ es xom mxolod moTxovnileba<br />
iyo da meti araferi: qali<br />
qveS kidev erTxel moeqcia, tuCebze misi<br />
mousvenari tuCebi, zurgze misi moalerse<br />
TiTebi egrZno.<br />
RmerTo! axla sxva rameze unda<br />
efiqra.<br />
magram raze razec unda efiqra,<br />
mainc ecodineboda, rom amas yuradRebis<br />
gadasatanad akeTebda da es<br />
azri isev am sawolTan, gverdiT CaZinebul<br />
anasTan, mis sunTqvasTan, mis simxurvalesTan<br />
daabrunebda. miuxedavad<br />
amisa, Tu didxans gauZlebda, iqneb<br />
CasZineboda kidec, an iqneb, sjobda,<br />
efxizla da mzad yofiliyo, roca maRviZara<br />
awkrialdeboda. ara, is qals<br />
arafers daaZalebda. anas aCqareba ar<br />
uyvarda, arada, Tu ar iCqarebdnen, samsaxurSi<br />
wasvla sauzmis an Sxapis gareSe<br />
mouwevda. ubralod gadaxedavda, erTs<br />
Taviseburad Sexedavda da qali yvelafers<br />
mixvdeboda, mere ki imas gaakeTebda,<br />
rac undoda. Tu mas ar endomeboda,<br />
riCardi Setevaze ar gadavidoda.<br />
ase namdvilad ar moiqceoda. ara,<br />
amjerad ara.<br />
kargi, sxva rameze ifiqrebda. `kudianebze<br />
monadire~ – es Zveli romani<br />
riCardma saerTo sacxovreblis foie-<br />
Si ipova. nanaxi hqonda filmi, romel-<br />
Sic avi sulebiT Sepyrobili gogo Tavs<br />
bzrialasaviT atrialebda, magram ar<br />
icoda, Tu is wignis ekranizacias warmoadgenda.<br />
ara, wigni arc didi literatura<br />
iyo da arc araferi. ubralod,<br />
interesiT ikiTxeboda. mwerals<br />
safuZvlianad Seeswavla av sulebTan<br />
brZolis wesebi, zogierTi SemTxveva ki<br />
tobias vulfi (1945) Tanamedrove amerikeli mweralia, romelic,<br />
umTavresad, mcire prozas da memuaruli Janris wignebs wers. is ori<br />
romanis avtoric aris. misi moTxrobebis pirvel krebulSi,<br />
`Crdiloamerikeli mowameebis baRSi~Sesuli nawarmoebebi araerTxel<br />
moxvda mcire prozis sxvadasxva anTologiaSi. memuaruli Janris<br />
nawarmoebebidan aRsaniSnavia `am biWis cxovreba~(1989), romelSic<br />
avtori sietlSi gatarebul bavSvobis wlebs ixsenebs da `faraonis<br />
jarSi~(1994) _ wigni vietnamis omisa da mwerlis jariskaculi<br />
warsulis Sesaxeb.<br />
moTxroba `sifxizle~ 2008 wels gamoqveynda The Sunday Times-Si.<br />
imdenad saSiSi gaxldaT, rom TviT satanis<br />
arsebobasac daijerebdi, yovel<br />
SemTxvevaSi, romanis kiTxvis dros<br />
mainc. rogorc aRmoCnda, zogierT<br />
mRvdels avi sulebis gandevna sakuTar<br />
saqmed gaexada. es maTi xeloba iyo, maTi<br />
sabazro niSa, isxdnen da mexanZreebiviT<br />
elodnen, rodis mouxmobdaT gangaSis<br />
zari. avi suli aidahoel diasaxlisSi!<br />
avi suli delaverel avtobusis<br />
mZRolSi! ucnauri ambavi iyo, ara<br />
TiTqos Tavad mRvdloba sakmarisad<br />
ucnauri ar yofiliyo. bavSvobaSi<br />
riCardi morwmune iyo, sadilobis win<br />
locvebs ambobda da sakvirao skolaSic<br />
dadioda, sadac wveriani kacebis<br />
figurebs Teqis naWerze awebebda<br />
xolme. eklesia moswonda, iqidan gamosuli<br />
Tavs yovelTvis kargad grZnobda.<br />
fiqrobda, rom SeiZleboda erT<br />
dRes, roca bevrad ufro asakovani iqneboda,<br />
isev morwmune gamxdariyo. Tumca<br />
qalebze uaris Tqma is, rom qalisTvis<br />
arasdros ekocna, arasdros<br />
SemoWdoboda tanze misi fexebi...<br />
wamojda da wylian Wiqas gadaswvda,<br />
romelic anam sasTumlis tumboze dautova.<br />
wina SabaTs Wiqa waaqcia da imdeni<br />
ifaTura, rom qali gaaRviZa, magram<br />
axla amis gameoreba ar undoda, hoda,<br />
is frTxilad aiRo da frTxiladve<br />
dadga, roca bolomde gamocala.<br />
Tavi baliSze dado. Tvalebi daxu-<br />
Wa, magram swored maSin anam amoifSvina;<br />
gadmobrunebulma ki mas simxurvalis<br />
cxeli talRa da CamTbari sawolis<br />
is motkbo surneli moageba, puris<br />
gamocxobisas rom dgeba xolme. mis<br />
gverdiT daZabuli, momlodine iwva,<br />
magram qali aRar ganZreula. riCards<br />
mxolod saaTis wikwiki da Tavisi ara-<br />
Tanabari, gaxSirebuli sunTqvis xma esmoda.<br />
Wers axeda. quCis lampionidan Semoparuli<br />
sinaTlis Txeli zoli SeniSna.<br />
aRar fiqrobda mRvdlebze – amas ra<br />
azri hqonda. kargi, isev odisevsze ifiqrebda.<br />
es wigni kidev erTxel unda<br />
ukan gadaiwia da cali xeliT daimagra.<br />
TeTr bluzasa da Ria cisfer qvedakabas<br />
qari ufrialebda, magram is yuradRebas<br />
ar aqcevda. kacma SeniSna, rom<br />
qali fexSiSveli iyo, maRalqusliani<br />
fexsacmelebi ki iqve, axlos, qviSaze<br />
miewyo. qali Sebrunda, zurgi Seaqcia.<br />
qarma qvedakaba grZel wvivebze miaweba.<br />
kacs surda, miswvdomoda da<br />
Tavisken moezida. qari qals qvedakabas<br />
isev ufrialebda da dro da dro<br />
patara, mrgval ukanalze akravda. bikinis<br />
konturic emCneoda.<br />
_ sadilze gpatiJebT, _ dauyvira<br />
kacma.<br />
qalma moixeda. uazro mzera hqonda.<br />
kbilebs erTmaneTs mTeli ZaliT<br />
aWerda. kacma Sexeda xelebze, romlebic<br />
axla mas win gadaejvaredinebina,<br />
raTa qvedakabis friali SeeCerebina.<br />
saqorwino beWedi ar ekeTa.<br />
_ modi, sadme wavideT da visaubroT,<br />
_ uTxra kacma.<br />
qalma Rrmad CaisunTqa da isev zurgi<br />
Seaqcia. mklavebi ise aswia, TiTqos<br />
CasayvinTad emzadeboda.<br />
_ moixedeT, _ dauZaxa kacma, _ Tu<br />
SegaSineT, damijereT: saSiSi araferia.<br />
man mxrebze mogdebuli pirsaxoci<br />
CamoiRo da welze sarongiviT Semoixvia.<br />
_ vici, ra damTrgunvelicaa.<br />
verc ki axsnida, ras gulisxmobda.<br />
gaukvirdeboda, qals misi sityvebidan<br />
rame rom gaego. moewona, rogor ezniqeboda<br />
zurgi ukanalis zemoT. Tval-<br />
Si mouvida _ martivi, eqspresiuli,<br />
madisaRmZvrelad seqsualuri. Sexeba<br />
mounda. TiTqos imeds aZlevso, qalma<br />
xelebi CamouSva da SeiSmuSna.<br />
_ ici, ras getyvi, _ uTxra kacma,<br />
_ colad mogiyvan.<br />
qarma qals qvedakaba ukanalze<br />
kidev erTxel miaweba.<br />
_ maSinve erTad davwvebiT, _ ganagrZo<br />
kacma, _ mere italiaSi wavalT<br />
_ boloniaSi, sadac didebul kerZebs<br />
gavsinjavT. mTeli dRe vixetialebT,<br />
RamiT ki grapas davlevT. mTel qveyanas<br />
movivliT da im wignebs wavikiTxavT,<br />
romlebisTvisac verasdros viclidiT.<br />
qali arc Semobrunebula da arc<br />
saxuravis kides moscilebia. mis win<br />
long ailend siTis industriuli Senobebi,<br />
qvinsis saxlebis usasruli<br />
mwkrivebi gadaSliliyo. Sors oriode<br />
Rrubeli micuravda. kacma Tvalebi<br />
daxuWa da imaze daiwyo fiqri, kidev ra<br />
gziT SeeZlo, misTvis gadawyvetileba<br />
Seecvlevinebina. rodesac Tvalebi<br />
gaaxila, dainaxa, rom qalis terfebsa<br />
da saxuravis kides sivrce hyofda _<br />
sivrce, romelic amieridan mas da samyaros<br />
Soris mudam iqneboda. im xangr-<br />
Zlivi wamis manZilze ki, rodesac qali<br />
mis Tvalwin ukanasknelad Canda, kacma<br />
gaifiqra, ra mSvenieriao. mere is gaqra.<br />
waekiTxa. ra Tqma unda, axla ukve zrdasrulTaTvis<br />
gankuTvnil versias<br />
waikiTxavda! rogorme gauZlebda zogierT<br />
monologsa da aRweras, mere ki<br />
karg adgilebs miadgeboda, vTqvaT,<br />
wignis dasasruls gamarTul xocva-<br />
Jletas. moswonda is, rom mTeli im<br />
ugzo-ukvlo xetialis Semdeg odisevsi<br />
Sin brundeboda da yvelafers saku-<br />
Tar adgils miuCenda, Tavis qalsa da<br />
saxls daibrunebda _ zedmeti laparakis,<br />
sisuleleebis gareSe.<br />
`iliadasac~ waikiTxavda. `omi da<br />
mSvidoba~ da `Zmebi karamazovebic~<br />
unda waekiTxa. yvela wignis wakiTxva<br />
undoda, romlebic anas Taroze ewyo<br />
da mas moswonda. riCardi universitet-<br />
Si ekonomikas swavlobda da mxatvruli<br />
literaturis sakiTxavad bevri<br />
dro ar hqonda; gantvirTvisTvis raime<br />
deteqtivs an iseT wigns gadaSlida<br />
xolme, mkiTxvels rom Tavzars scemda.<br />
ho, didad nakiTxi ar iyo – eCivla,<br />
visac undoda! aba, enaxaT, ras mouxerxebda<br />
romelime daxvewili arseba im<br />
masalas, mas rom unda daemuSavebina<br />
saerTaSoriso ekonomikisa da ekologiis<br />
seminarze. marTvis strategiuli<br />
modulebi. Tanasworobis alternatiuli<br />
kriteriumebi. zogadi sabazro<br />
wonasworobis gavlenis analizi. aba,<br />
midiT, _ gaifiqra man, _ kiseric gitexiaT.<br />
ana aseTi ar iyo – snobi. ara, aseTi<br />
marTlac ar iyo. es wignebi uyvarda da<br />
maT mniSvnelovan wignebad Tvlida.<br />
riCardma icoda, rom TviTon bolomde<br />
gulwrfeli ar yofila, rodesac<br />
pirveli Sexvedrisas qals sakuTar gemovnebaze<br />
esaubra. afiqrebina, TiTqos<br />
didebulad erkveoda klasikaSi da<br />
imanac daujera, radgan egona, rom<br />
kolumbiis universitetis studentebi<br />
mxolod sazrianebi ki ara, kulturulebic<br />
iyvnen da isini universitet-<br />
Si imitom ki ar dadiodnen, mogvianebiT<br />
didi Tanamdebobebi rom daekavebinaT,<br />
aramed codnis, sibrZnis misaRebad _