literaturuli gazeTi
literaturuli gazeTi
literaturuli gazeTi
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>literaturuli</strong> <strong>gazeTi</strong><br />
#53<br />
#53 1 - 14 ivlisi 2011<br />
gamodis or kviraSi erTxel, paraskeobiT<br />
fasi 50 TeTri<br />
paata berikaSvili<br />
oTxmocdaaTiani<br />
wlebis gareubnuli<br />
qronikebi<br />
II-III,VIII<br />
vano CxikvaZe<br />
quCis musikosis<br />
repertuaridan<br />
IV-V<br />
ela goCiaSvili<br />
ori leqsi<br />
VII<br />
mark strendi<br />
sivrce<br />
XIV<br />
tobias vulfi<br />
sifxizle<br />
XIV-XV
2 proza<br />
<strong>literaturuli</strong> <strong>gazeTi</strong><br />
cqeroda klara, ukmayofilod aebzuebina<br />
tuCi, _ amas albaT mogzauri va-<br />
Wrebi, arajansaRi avanturistebi da<br />
sxva ugemovno xalxi eweva... madloba,<br />
gogi! ho, marTla... _ dilis ca axla<br />
qalbatonma klaram moaTvaliera, ra-<br />
Racas ixsenebda, _ ho... ai, ra mainteresebda<br />
kidev _ coli ratom aRar mogyavT<br />
xolme~ `rao~ `aRarc TeatrSi<br />
dadixarT, _ qali TavisTvis ganagr-<br />
Zobda, _ swored amitomac veRar mogyavT<br />
coli... iq iseTi sandomiani, akademiuri<br />
da daxvewili manerebis...~<br />
`kargad brZandebodeT... _ gogim<br />
saCqarod Cairbina kibe, gareTRa atexa<br />
gineba, _ magaTi me daxvewili dedebi<br />
da... magaTi me Teatraluri manerebi...~<br />
kote gabaSvili<br />
iseT ezoebSi, rogorSic gogi yan-<br />
Caveli cxovrobs, mudam ireva xalxi<br />
_ ezoelebi an ezoSi ludis, aryis da<br />
dominos xaTriT Semoxetebuli ubnelebi.<br />
laparakoben ZiriTadad politikaze,<br />
mfrinav TefSebze, kriminalur<br />
garCevebze da dinozavris nakvalevze,<br />
magrad dabolilma saburTaloelma<br />
avtoritetma budapeStam lisis tbis<br />
napirebze rom aRmoaCina. ungreTSi<br />
yalbi sabuTebis meoxebiT moxvda nor-<br />
Ci avtoriteti. budapeStas ki Semdegi<br />
garemoebis gamo eZaxdnen: turistuli<br />
mimoqcevebisas romeliRac tbis napirebze<br />
akrZaluli yayaCoebis mdelos<br />
gadahyria. mTeli dRe krefda im yaya-<br />
Coebs, nazad iRimeboda da gulubryvilo<br />
ungreli gogonebis simpatiebsac<br />
imsaxurebda. Semdeg sastumros nomer-<br />
Si Caiketa da mTeli kvira ungrul yayaCos<br />
qarTuli narko-teqnologiiT<br />
amuSavebda. meaTe dRes rogorc iqna<br />
mixvdnen _ Tbiliseli stumari botanikuri<br />
ganxris poeti-lirikosi ki<br />
ara, narkomani iyo. daapatimres da<br />
Cven,<br />
`sad midixar, gogi, Svilo _ pirveli<br />
sarTulis fanjridan kopwia, mxiaruli<br />
gamometyvelebis dedaberi<br />
iyureba, _ raRac mindoda meTxova...~<br />
`mTxoveT, qalbatono klara...~<br />
`wuxel sawyali bebiaSeni damesizmra...<br />
SviliviT miyvarda me sofio da...<br />
iqneb dRes aRar dagelia arayi, gogi...~<br />
`saSinel `paxmeliaze~ var, qalbatono<br />
klara. `paxmelia~ ki winasainfarqto<br />
mdgomareoba yofila _ batonma<br />
sandrom miTxra. Tqven nu inerviulebT<br />
_ winasainfarqtoSi bebiaCemis<br />
dasizmreba kargad maqvs dacdili...~<br />
`meqalTane mususia eg Seni sandro!<br />
_ mkacrad Tqva dedaberma, _ raRac<br />
gadaxrebic unda hqondes... magis lojia<br />
xom Cems pirdapir aris~<br />
gogim Zveli korpusis CaSavebuli<br />
lojebi dilis casTan erTad moaTvaliera...<br />
cas ara uSavda ra _ kargi<br />
amindi iyo, magram Campaliyo Zia sandros<br />
lojis fanjrebi, fardebic ki<br />
aRar ekida ukve.<br />
adre sandro gogis fizikas aswavlida.<br />
gakveTils Tu gaacdenda, ezoSi<br />
daiWerda da iq amecadinebda. maSin<br />
TeTri, qaTqaTa loji hqonda, iasamnisferi<br />
fardebiT, da kondicioneric<br />
ekida im lojze. wyali wveTavda xolme<br />
kondicioneridan da qveda mezobeli,<br />
kilikieli spekulianti _ roza paruniani<br />
gamudmebiT buzRunebda samezobloSi:<br />
`viRac pidagogs~ Tavze ar davisvamo!"<br />
fuls uxdidnen mSoblebi Zia sandros,<br />
baton aleqsandres eZaxdnen.<br />
mere viRaceebma uCivles _ korumpirebuli<br />
xar, sabWoTa maswavleblis<br />
saxels arcxveno, da gamoagdes skolidan.<br />
kinaRam gadahyva im ambavs, magram<br />
raRas izamda... axla arays sxvebTan<br />
erTad svamda, Tu fuli eyofoda,<br />
ludsac ayolebda da aRaraferi uxaroda<br />
ukve.<br />
`warmogidgenia, es sandro gamudmebiT<br />
binokliT maTvalierebs am xnis<br />
qals!~ `rogor gekadrebaT, qalbatono<br />
klarr...~ _ daiwyo gogim, magram<br />
am dros gaaxsenda, rom Zia sandros<br />
Zveleburi, galileo galileis droindeli<br />
Wogriti hqonda da xandaxan,<br />
karg amindebSi mTvareze mTebs aTvalierebda<br />
xolme. samezobloSi uxuces,<br />
saSinlad gamxdar klaras iseTi<br />
araferi hqonda tanze, mTvaris mTebs<br />
ki ara, Tbilisis dekoratiul borcvakebs<br />
mainc rom Sedareboda.<br />
gagiJebula sandroo, naRvlianad<br />
gaifiqra gogim, mere gulSi daaskvna<br />
_ me ra vici, sibereSi vin rogor er-<br />
Tobao, da wauyrua klaras: `SeiZleba<br />
nasvami iyo. simTvraleSi ra vici... mec<br />
vaTvaliereb xolme mezoblebis fanjrebs...~<br />
`sul simTvrale da simTvrale!<br />
sifxizle aRar gamodis~ gogim<br />
kategoriulad gaaqnia Tavi, sifxizle<br />
ramdeni xania aRar gamodiso, amoioxra.<br />
`maSin... ai, es gamomarTvi da ori<br />
kolofi `luqsi~ momitane.~<br />
`luqsi~ ufro didi xania aRar gamodis.~<br />
`eh, sul maviwydeba, Torem ra mniSvneloba<br />
aqvs... ai, is roa, axali... kibos<br />
rom ar aCens... Zalzed saintereso<br />
reklama iyo teleeTerSi... ai, sandomiani<br />
qaliSvili rom laparakobs<br />
xolme... zedmiwevniT akademiuri garegnobisa...<br />
TafliT yofila Turme es<br />
Tambaqo gajerebuli, muskatis kaklis<br />
aromatiT da raRac vitaminebiT<br />
kidev...~<br />
`eg samarxvo tortis reklama<br />
iyo...~<br />
`SeuZlebelia! muskatis kaklebiT<br />
da Taflis aromatiT aris Turme gajerebuli...<br />
kolofzec ase exata...~<br />
`Tqven reklamebi da akademiuri garegnobis<br />
crupentelebi dagRupaven,<br />
qalbatono klara... es gamomarTviT...<br />
mxolod xuTi Reria darCenili, samagierod<br />
`qemeli~ hqvia da im `luqss~<br />
gacilebiT sjobia. magram Tu RmerTi<br />
gwamT, aRaraferi daumatoT _ arc<br />
Tafli, arc pudri... gaxsovT, vanili<br />
rom SeakeTeT `kosmosis~ RerebSi<br />
Zlivs gadagarCineT maSin.~<br />
`aqlemis aromati! _ `qemels~ daspaata<br />
berikaSvili<br />
globalizacia<br />
da ena<br />
oTxmocdaaTiani wlebis<br />
gareubnuli qronikebi...<br />
budapeStis izolatorSi ukres Tavi.<br />
moswonebia iqauri izolatori... cixe<br />
ki ara, sanatoriumi iyoo, amtkicebda.<br />
ra eqna, sxva araferi hqonda nanaxi _<br />
yayaCoebis, `fantomasis,~ `SesaniSnavi<br />
Svideulis~ da budapeStis cixis feSenebluri<br />
kamerebis garda. yayaCoebze,<br />
fantomasze da `Svideulze~ TbilisSi<br />
yvelam yvelaferi icoda. amitom<br />
budapeStis izolatorze laparakobda<br />
gamudmebiT. waiRo tvini... hoda, amitomac<br />
eZaxdnen budapeStas. xolo<br />
manamde qarTlosi erqva da metsaxelad<br />
pauka hqonda amoCemebuli. ise<br />
amayobda Tavis paukobiT, xSirad<br />
dedamisic ase moixseniebda xolme:<br />
`Cemi pauka mosula, magas moukvdes<br />
deda! da... mamidebic agreTve moukvdnen!~<br />
da sxva amgvarebi. mere iyo da<br />
dinozavrebsac gadaeyara: `ager aq iyo<br />
is nakvalevi, saxaWapuresken midiodao!~<br />
_ umtkicebda policielebs.<br />
policielebi amasobaSi budapeStasgan<br />
amoRebuli marixuaniT<br />
gaTiSuliyvnen da acetebulebs istoriamdeli<br />
xvlikebis povna mohprianebodaT.<br />
Sepyrobili damnaSave win<br />
gaigdes, aqelebulebi mihyvnen, da rom<br />
veRarsad miagnes im nakvalevs, gemrielad<br />
daaqoTaqes paukayofili budapeSta,<br />
xuTasi dolaris korufciul<br />
jarimas samasi daumates, Tanac erTmaneTs<br />
moelaparaknen _ dinozavrebis<br />
ambavi arsad gagvibazrdes, Tavi<br />
mogveWreba, mTeli qalaqis dasacini<br />
gavxdebiTo. mainc gaubazrdaT. pauka<br />
ris pauka iyo _ warTmeuli rvaasi<br />
dolari raimeTi xom unda aenazRaurebina.<br />
mTel ubans mosdo: vekaifebodi<br />
degeneratebs, lisis tbaze dinozavrebi<br />
vaZebnineo. sxva TanamSromlebisgan<br />
masxrad agdebulma policielebma<br />
xelaxla daiWires pauka... fexebs ver<br />
momWamT, arc marixuana maqvs, arc<br />
geroini, danac ki ar midevs jibeSio...<br />
magram policielebi ris policielebi<br />
iyvnen _ paukas daobebuli<br />
marixuana da gazavebuli heroini raSi<br />
sWirdebodaT, yvelaferi TavianTi<br />
hqondaT _ erT jibeSi plani Caudes,<br />
meoreSi heroinis Cekebi, naxevarmetriani<br />
fiqsatoriani bebuTi ki<br />
kbilebSi daaWerines da ise gadauRes<br />
suraTi. amis Semdeg ukve budapeStam da<br />
mamamisma, gakotrebulma beberma aferistma,<br />
moiTaTbires _ es oxeri dinozavrebi<br />
Cvenc aRar vaxsenoT, Torem<br />
rvaas dolars mesamed Cagvatanineben,<br />
dagveqceva ojaxio.<br />
ai, daaxloebiT aseT istoriebs yvebodnen<br />
im ezoSi. tyuilad jdoma da<br />
dausrulebeli layboba, SedarebiT<br />
jeelTaTvis mZime da yovelTvis naRvliani<br />
gasarTobi iyo: `ramden xans visxdeT<br />
ase~ `ra didi xani Tqvena zixarT<br />
_ mxrebi aiCeCa xanSiSesulma mezobelma<br />
imaTi kohortidan, romlebic<br />
1 - 14 ivlisi 2011<br />
wlobiT isxdnen xolme da sulac ara<br />
ezoSi, aramed ufro sxvagan da ufro<br />
Sors, _ bebiaTqvenisam...~ `xom ar<br />
dagvelia~ `yvela maRaziaSi vali<br />
maqvs.~ `mec...~ `eh...~ `vinsenta iyureba<br />
fanjridan! aTi lari-Tqo, uTxari,<br />
mere mivaSavebT.~ `maSinve patruls<br />
dagayenebs Tavze _ aT lars marTmevdneno!~<br />
`egac da edgarac...~ amasobaSi<br />
patara, TeTrma finiam moirbina,<br />
ai, qarTulad balonka rom gviqvian,<br />
iman. xangrZlivad najdom mezobels<br />
gauqicina kudi, naRvliani TvalebiT<br />
axeda, amoioxra kidec TiTqos. `modi,<br />
juli! _ miefera najdomi, _ mag ojax-<br />
Si marto juliaa jigari. ZaRls<br />
colis saxeli rogor unda daarqvas<br />
kacma~ `ambobs, ro maCuqes, ukve<br />
julia erqva, ra meqna _ cols saxels<br />
xo ar gadavarqmevdio...~ `ZaRlijulia<br />
coli-julias xnis ki iqneba<br />
ukve. sul dietaze hyavT _ nerviulia,<br />
Tagvebsa sWamso! arafers aWmeven da ra<br />
qnas nerviuli ki imitom aris, rom...<br />
aba, ramdeni wlisa xar, juli~ am kiTxvaze<br />
julia gaRizianda, wvetiani<br />
kbilebi gamoaCina da Rrenas mohyva.<br />
`xedavT edgaras colic ase iRrineba,<br />
ramdeni wlis brZandebiT q-n-o<br />
julio, ro hkiTxav, an fexebi kide xom<br />
gisivdebaTo...~ `fexebze ar gkidia<br />
usivdeba Tu ara~ ` eg ki... magram asworebs<br />
axvari dedakaci ro gaavdeba,<br />
gayviTlebul protezebs dakriWavs...~<br />
ai, aseTi dialogi mohyva edgar<br />
avetisovis saxelis xsenebas, romelic<br />
TviTnakeTi karaqiT da xizilaliT<br />
vaWrobda. orjer daiWires, mainc ar<br />
iSlida Tavisas _ uyvaoda iaffasiani<br />
biznesi. gogi yanCaveli ruseTis `mexuTe<br />
kolonas~ eZaxda. fexze ekida diversants<br />
yvelaferi, da, Tu colijulia<br />
ar banaobda, savse hqonda abazana<br />
xan alqimiuri karaqiT, xan mTlad<br />
uaresi xizilaliT. avetisovs erTaderTi<br />
coli hyavda, romelsac, beberi<br />
mezoblis gamoTqmas Tu moviSveliebT,<br />
edgara didi xani iyo veRar `hpeplavda,~<br />
da amitomac iyo egeTi murdali.<br />
axalgazrdobaSi edgars albaT hqonda<br />
colTan mimarTebaSi raRac fizikuri<br />
siaxlovis msgavsi, vinaidan julia<br />
daorsulda da, yvelasda gasakvirad,<br />
Svilic ki gaaCina...<br />
gilocavTo, waesivnen mezoblebi<br />
naRvlian edgaras... magram maSinac ki,<br />
SedarebiT dalxinebul cxovrebaSi,<br />
aranairi purmarili ar gauSlia. ra<br />
sifaTi Camogtiris, xo janmrTeli<br />
bavSviao, dainteresdnen. janmrTeli<br />
ki ariso, edgaram, magram gaRreciliao...<br />
`gaRrecili~ bavSvebis Sesaxeb<br />
mezoblebs araferi smenodaT, Tavzari<br />
daecaT... mamrobiT namats edgarma<br />
xalxur-kilikiuri saxeli gago daarqva,<br />
dedam ki vinsenti. mamis gulis<br />
gasaxeTqad, biWs saxelad vinsenti<br />
SemorCa. rodis-rodis aexada sagvareulo<br />
saidumlos farda _ Turme<br />
edgarasac gago erqva, magram dedamisi<br />
edgars eZaxda Turme. gago mamamissac,<br />
anu vinsentis papasac erqva, magram<br />
mTeli sicocxle hamletas eZaxdnen da<br />
saflavis qvazec ase daabeWdes: `me,<br />
hamlet avetisiani aqa vwevar da pativi<br />
meciTo!~ ai, hamletas mamas raRa erqva,<br />
amis Sesaxeb paskeviCi da misi<br />
arzrumeli mezoblebi Tu uwyodnen<br />
rames, Torem sxvas ara smenoda ra.<br />
mokled, cali gaRrecili Svili<br />
hyavda edgar avetisovs saxlSi da<br />
wyvili `daupeplavi~ julia. gaborotdeboda,<br />
maS ra iqneboda. TviTon arc<br />
svamda, arc Wamda da qimiuri biznesis<br />
gamo saSinlad aqoTebuli ojaxis sxva<br />
wevrebic amnair dReSi hyavda. `amas<br />
mainc uSvele rame! _ ZaRl-juliaze<br />
Sestkioda guli xangrZlivad najdoms,<br />
_ an sxva ZaRli mouZebne an Seni<br />
karaqi mainc gaasinje _ moisvenebs!~<br />
`is karaqi ro gavasinjo, xo fexebi gasWima!<br />
_ Seicxada edgaram, _ amnairi<br />
jiSis balonka axlo-maxlo aravisa<br />
hyavs..~ `karlosa hyavs Savi balonka!~<br />
_ gaaxsenda beber mezobels, _ `balonka<br />
ki ara, ro naxo ra TvalebiT uyurebs<br />
`dvarniaSkebs,~ usaTuod guli<br />
mogikvdebao.~<br />
`eh, gogia mainc gamoCndebodes...~<br />
`age sad aris! klaras elaparakeba...~<br />
`ramdeni wlis iqneba eg klara _ axla<br />
klaras gadaswvdnen ezoeli usaqmurebi.<br />
`am diliT mivesalme, veubnebi,<br />
rogor brZandebiT, revmatizmebi kide<br />
xo ara gtanjaven-meTqi... miyura, miyura<br />
da ici, ra miTxra sul tyuilad<br />
mepirferebiT, me Tqvennairi xepreebi<br />
ki ara, ganaTlebuli, jansaRi avanturistebi<br />
mizidaveno! gavgiJdi _<br />
amxnis kaci var da avanturistis siyvaruli<br />
ar gamigia _ arc jansaRis,<br />
arc qolecistitianis.~ `aRar gamagonoT<br />
klara! _ gabrazda mjdomare<br />
xanSiSesuli, _ isev gogize da arayze<br />
ilaparakeT!~<br />
ufulobis miuxedavad arayi mainc<br />
yovelTvis gamoCndeba da SuadRis<br />
simSvidiT gajerebuli ezo gamococxlebas<br />
iwyebs. `visi arayia _ kiTxulobs<br />
yvelaze gvian gamoRviZebuli<br />
ezoeli, es gogia _ Zveli vinme, SiSneul<br />
pativs scemen da miuxedavad Si-<br />
Sisa, uyvarT kidec. `tarielasi.~ `tarielas<br />
arayi ar uvarga... karlosTvis<br />
unda gamogerTmiaT.~ `karlo aRar<br />
iZleva!~ _ ra dasamalia da, arc erTs<br />
ara aqvs fuli. `Cemi saxeliT uTxariT!<br />
_ Tavdajerebulia, magram fuli jerjerobiT<br />
arc gogias aqvs. `ukve vuTxariT,<br />
_ wiTldeba romeliRac ezoeli,<br />
axali galoTebulia da amitomac<br />
wiTldeba, _ magram icis, tarielas da<br />
armenas valic rom gaqvs.~ tariela da<br />
armena yvelaze wuwuraqi vaWrebi arian.<br />
rusis `barabans~ ar moxvedria imdeni,<br />
ramdenic magaT, magram arc erTi<br />
ar iSlis wuwkobas. `xelfasze gagiswordeba-Tqo!~<br />
`xelfasebi ar iqnebao.<br />
parlamentis sxdomisTvis usmenia.~<br />
`radioSi usmenia~ `ho, maRaziaSi<br />
ukidia is radio. pugaCovasac usmenda,<br />
magra mevasebao, magis xozo...~<br />
`pugaCovasgan raRa ginda~ `pugaCovasagan<br />
ra unda mindodes karlos magis<br />
xozo-meTqi...~ `RoriviT gasuqda, eg<br />
dampali!~ `pugaCovas ras verCi, _
1 - 14 ivlisi 2011<br />
mxrebs iCeCavda moridebuli, _ mReris<br />
TavisTvis da aris... arc arayi aqvs,<br />
arc koniaki...~ `marTalia, _ Wkvianurad<br />
SeniSna gonierma xanSiSesulma,<br />
_ radioSi vin ras daaleinebs~ `mag<br />
karlos uTxari, Tu jigari xar, bolomde<br />
jigari iyavi, Se dampalo-Tqo!<br />
Tu ar gamatan, goga nasvamia da Tvi-<br />
Ton mova-Tqo... rac arayi gaqvs, sul<br />
waiRebs, mag radios ki Tavze dagafSvnis...<br />
pugaCovac gverdze dagrCeba da<br />
kakuliac-Tqo!~ `eg ro vuTxra `butkas~<br />
daketavs da wava.~ `ar wava. SarSan<br />
ro daketa da wavida, magis `butka~ aryian-Sampanurianad<br />
wamoviReT ezoSi.<br />
giJi ki ar aris... _ mere mezoblis bavSvs<br />
dauZaxa, _ gaiqeci, tarielas ori<br />
Zexvi da `kilka vtomatnem~ gamoarTvi.<br />
xelfasze gagiswordeba, armenasac ki<br />
gauswordeba-Tqo.~ `armenas ro gauswordebi,<br />
magas tariela ar daijerebs,<br />
_ amoioxra mezoblis bavSvma, _ ro<br />
miTxras, xelfasebi ar iqnebao~ `ara,<br />
_ Cafiqrda gogia, sxdomis transliaciebs<br />
ixsenebda, _ magas radio ara<br />
aqvs.~<br />
`goga Zalian nasvamia da TviTon<br />
movao! _ karlom maSinve gamogzavna<br />
arayi. franguli xorblisaao, gamoayola<br />
cremli. Tan gogia momikiTxeT,<br />
uTxariT, bevri ar dalios, am arays<br />
mainc ver vendobi, xom iciT, frangebi<br />
ra tipebi arian, ras asxamen, kacma ar<br />
iciso.~<br />
* * *<br />
`ise am axvrebSi karlo mainc yvelaze<br />
jigaria, _ aRniSna gogiam pirvel<br />
franguls tarielas tomatiani<br />
`kilka~ daayola, _ patiosnad azavebs.<br />
isev pugaCovas usmenda~ `ara. stefanea<br />
Tu ra ari... ai, ro iklakneba, imas<br />
usmenda.~ `stefane kidev mTvralia _<br />
gaukvirda beber mezobels, _ gaqanebuli<br />
cirozi aqvs!~ `eg stefane SarSan<br />
mokvda, sxvaze ambobs.~ `am ubanSi sxva<br />
stefanes aravis vicnob.~ `amubneli ar<br />
aris.~ `aba, karlos `butkaSi~ ra amRerebda~<br />
`radioSi mReroda, karlo<br />
kidev im radioSi usmenda. gaige~ `ra<br />
gvaria~ `me ra vici, _ ezoelTagan<br />
moridebuls gadaxeda gogiam, _ ra<br />
gvaria~ `mgoni sulac ara aqvs gvari.~<br />
`detdomovski~ iqneba, _ rusebis samamulo<br />
oms Seswrebulma obolma<br />
ezoelma sTqva. `simReras axla gvari<br />
ar sWirdeba, _ laparakSi erTveba<br />
lawirakobis asakidan gamosasvlelad<br />
Semzadebuli da Sesabamisad Sou-biznesSi<br />
ukeT Caxeduli ezoeli (maSin bevrma<br />
ar icoda _ swored im wlebSi<br />
lawiraks axleburad Tineijeri daarqves),<br />
_ ai, madona aviRoT magali-<br />
Tad...~ `Sen ra ici, madona _ Tvalebi<br />
Wyita viris abanoSi xangrZlivad najdomma,<br />
sufras amayad gadaxeda, _<br />
sukonkel CaTlaxze ambobs, maud-kamvolSi<br />
muSaobda!~ `sukonkel ki ara,<br />
amerikel CaTlaxze ambobs _ Tavi<br />
gaaqnia gogiam da moulodnelad ganrisxda,<br />
_ momRerlebi da CaTlaxebi<br />
aRar gamagonoT! Tavze davafSvni karlos<br />
im radios!~ `egre ra!~<br />
am dros ezoSi yvelasTvis nacnobi,<br />
mazalo Sesaxedaobis, magram, rogorc<br />
ityvian, ambiciuri da avtoritetuli<br />
ubneli Semoexeta. mkacri, dakvirvebuli<br />
saxe hqonda, rogorc yvela ambiciurs,<br />
ai, iseTi, TiTqos raRaca Zalian<br />
ar esiamovna da gadawitebas apirebso.<br />
`vinc movida, gaumarjos!~ _ naRvliani<br />
xmiT daiZaxa beberma, xelic dauqnia.<br />
mosuli gogias Zmakaci iyo. arada,<br />
pirvel rigSi gogia gabrazda: `vis<br />
eZaxi ar ici, ra simTvrale aqvs _<br />
mere Semoswrebuls daakvirda, _ barbacebs...<br />
daulevia ukve... patara Wiqa<br />
moutane! `bardaCokSi~ maqvs, _ mezoblis<br />
bavSvs manqanis gasaRebi miawoda<br />
gogiam, _ saxelic ra Tarsi aqvs _<br />
iase!~ `sul iseT rameebze laparakobs<br />
_ gagiJdebi! fsiqologi varo...~ `filosofiurze<br />
swavlobda, sanam dai-<br />
Werdnen, _ Tvalebi moWuta gogiam, _<br />
fsiqologi ki cixeSi gaxda... qurdebi<br />
xelisgulze matarebdneno...~ `vah! _<br />
xangrZlivad najdomi dainteresda, _<br />
filosofosi kaci, avtoritetebTan<br />
najdomi da... egeTi murdali ena saidan~<br />
`Cemi garaJic magis enas ar Seewira<br />
_ amoioxra Zia sandrom, _ ilaparakebs<br />
_ Saria! gaaCumeb da _ bolo-bolo<br />
mainc Saria. eh, ra garaJi mqonda _<br />
buxriani!~ `kargi ra, Zia sandro! gara-<br />
JSi buxars ra undoda~<br />
`lomebs gagvimarjos! _ moaRwia<br />
ubnelma da Zalian wripa mkacrma mazalom,<br />
maSinve gogias mozrdil Wiqas<br />
dastaca xeli. `Cems Wiqas Tavi daanebe!<br />
_ dauRrina gogiam, _ stomatiti maqvs!<br />
ai, Seni Wiqa!~ `patara roa _ SeiWmuxna<br />
iase, _ bolomde daasxi... aba, gagvimar...<br />
wesierad daasxi-meTqi!.. jos!<br />
_ da gadahkra, _ vah, baton sandros<br />
vaxlavar! gaxsovs, ra garaJi gqonda<br />
buxriani!~ gaafTrebulma batonma sandrom,<br />
romelsac mTel duniaze mxolod<br />
Tavisi Zveli direqtori da Semoswrebuli<br />
ubneli avtoriteti ezizReboda,<br />
umweod mimoixeda, Tavisdauneburad<br />
gogias Wiqas daswvda...<br />
`stomatiti aqvs!~ _ SesZaxa iasem. `hqondes!<br />
_ Sehkivla sandrom, _ dae, mec<br />
mqondes, _ Zia sandro, erTi xanoba,<br />
sanam korufciaSi gahyofda Tavs, saxalxo<br />
TeatrSic gamodioda, _ oRond<br />
Sen... Sen ar giyurebde oRond! _ sulmouTqmelad<br />
gadahkra, wamoxta da sadarbazosken<br />
koWlobiT gaiqca. `leqsad<br />
gamouvida, ara _ dabneul ezoelebs<br />
daekiTxa mazalo, xelebi gaSala<br />
da sandros gamoajavra, _ oRond Sen!<br />
Sen ar giyurebde oRond!~ `kaco, Sen<br />
mogzavnili xo ara xar~ `me iase var<br />
kenkebaZe _ am ubnis koloriti da<br />
Tqveni Zma!~ `ase iwyebs xolme! _ was-<br />
CurCula moridebulma lawirakobis<br />
asakidan gamosuls, _ axla naxe, rogor<br />
agrZelebs!~ `erTic damisxiT, Zmebo!~<br />
_ paTosiT SesZaxa iasem. `damTavrebisas<br />
iTiSeba~ _ lawiraki afofinebuli<br />
TvalebiT Sescqeroda avtoritet<br />
kenkebaZes. `yvela iTiSeba, magis garda...<br />
_ moridebuli Zalian viSviSebda,<br />
_ ise, mtrisas, eg ro amTavrebs xolme.~<br />
`marTalia, dResac, xvalac da zegac<br />
davTvrebiT, Zmebo...~ `gvTarsav, SeCema<br />
RviZli isedac diriJabliviTa maqvs...~<br />
`rasaviT~ _ romeliRacam ver gaigo.<br />
`diriJabliviT, _ ganumarta samamulo<br />
oms Seswrebulma, _ ai, dabombvisas<br />
moskovis Tavze ro hkideben. principSi,<br />
Cveulebrivi aerostatia _ arc<br />
benzini unda, arc dizeli.~ `eg ro<br />
budapeStas misce, miwaze arc daeSveba!~<br />
_ wamoiZaxa Tineijerma, mere Tvalebi<br />
moWuta da warmoidgina, rogor<br />
mifrinavda lisis tbis Tavze aerostatiT<br />
budapeSta, vardisferi dinozavrebi<br />
frTebs afaTqunebdnen,<br />
qveviT ki sapatrulo manqanebi misdevdnen<br />
CarTuli sirenebiT. gaecina da<br />
kargiao, TavisTvis Cailaparaka. ra<br />
eqna _ mTavrdeboda Tineijeroba _<br />
meoTxe Wiqas svamda ukve, gulisrevas<br />
grZnobda da aRaraferi uyvarda amqveynad<br />
estradis varskvlavebis da<br />
Tavis mezoblebis CaTvliT. erTi cali<br />
anaSiani papirosi edo jibeSi, romels<br />
movawevinoo, amasRa nerviulobda.<br />
`mongolfeebo, Zmebo, _ diriJablebis<br />
Temas iqednurad Seexmiana ganaTlebuli<br />
kenkebaZe, _ me ki ar gTarsavT,<br />
faqts vkonstantireb! gasagebia~ `mongolfeebi<br />
vin arian~ _ isev CurCuliT<br />
daekiTxa Tineijeri moridebuls. `ai,<br />
didi buStebiT ro dafrinavdnen...<br />
erTxelac buSti gaskdomniaT da...~ `ese<br />
igi, xvalac da zegac, sulac yoveldRe<br />
davlevT, magram es loToba rodia!<br />
rogorc RvTaebrivi evripide brZanebda...<br />
rogor brZanebda~ _ ybebze kun-<br />
Tebafofinebul gogias hkiTxa. `me ra<br />
vici, rogor brZanebda!~ `ai, viT SveniT<br />
didgvarovanT saqme yoveli!~ _<br />
rogorc iqna citata gaixsena uRvTod<br />
mTvralma kenkebaZem, daaslokina, mkerdze<br />
pawia muSti miibraguna da Tavis<br />
Tavs uTxra `alalio!~ `diax! ase brZanebda<br />
RvTaebrivi... ra erqva~ _ isev<br />
gogias daekiTxa, magram Secba da maSinve<br />
aarida Tvali, sufra moaTvaliera,<br />
_ arayi giTavdebaT! _ da gadahkra,<br />
_ sigareti momawevineT, Zmebo!~ `didgvarovnebs<br />
cirozi ar emarTebaT kenkebaZeebi<br />
romeli Tavadebi myavdiT!~<br />
<strong>literaturuli</strong> <strong>gazeTi</strong><br />
`ai, poRosovebi xo Tavadebi myavxarT,<br />
me Tqveni... ai, isa... somxurad rogor<br />
gamoiTqmeba...~ `giorgaZe var! _<br />
ferdakarguli giorgaZe Zlivs wamoda<br />
fexze, mRelvarebisgan xan ixsnida,<br />
xan ikravda Rilebs, _ ramdenjer<br />
gaCvene dadgenileba _ mTeli sofeli<br />
giorgaZeebi vyofilvarT... gadagvakeTes<br />
mere...~ `somxebis gadakeTeba<br />
ar SeiZleba! _ kenkebaZe Tavisas uberavda,<br />
_ ai, RvTaebrivi ilia ambobda...~<br />
`RvTaebrivebs Tavi daanebe! _ ra ginda<br />
giorgaZeebisagan~ `abo, dawynardi!~<br />
_ gogiam giorgaZeobaSi eWvmitanils<br />
mxarze dasamSvideblad daado<br />
xeli. `ager, _ moWutuli Tvali<br />
gaubrwyinda kenkebaZes, _ ra dagiZaxa<br />
vis hqvia aq abo~ `abo wmindani iyo,<br />
Tbilisis mfarveli!.. me ki alberti<br />
miweria pasportSi!~ `ho, sul albertebi,<br />
malbertebi, hamletebi da<br />
ofeliebi xarT...~ `dedaCemisgan raRa<br />
ginda! _ giorgaZem veRaraferi ipovna<br />
da qaTmis iaffasian Zexvs wamoavlo<br />
xeli (kenkebaZes daaviwyda _<br />
giorgaZes dedas ofelia erqva. daaviwyda<br />
ki imitom, rom abos mama alfred<br />
poRosovi SemoklebiT ofed uxmobda<br />
Tavis meuRles, romelsac rom<br />
glintveini uyvarda da cxvris xorciT<br />
gemriel badrijans akeTebda), _<br />
dedaCemi... dedaCemi... guli ro agereoda<br />
ara, Se axvaro, SviliviT givlida!~<br />
`axla me is ki ar miTqvams, poRosovebi<br />
sadistebi da RvTispiridan gadavardnilebi<br />
xarT-meTqi! _ mxrebi<br />
aiCeCa kenkebaZem, _ adamians Tu guli<br />
ereva, buSmenic ki mouvlis. eg ra satrabaxoa~<br />
`irokezic mouvlis!~ _<br />
SesZaxa Tineijerma _ `ukanaskneli<br />
mohikanis~ kiTxvas amTavrebda. `kargi<br />
irokezi miswrebaa rwyevis dros!~<br />
_ maSinve Tavi dauqnia kenkebaZem. `ho,<br />
su ro arwyevdi, Se... Se... im damplebs<br />
ra hqviaT~ _ ratomRac Tineijers<br />
miubrunda gacofebuli giorgaZe.<br />
`romel damplebs~ _ Tavzari daeca<br />
lawiraks. `gamaxsenda _ Sovinistebi<br />
hqviaT! Se dampalo-Sovinisto-maimuno!<br />
dedaSeni ro gwyevlida, dedaCemi<br />
givlida! eg aris `vah, tiot ofe,<br />
Tqvens badrijanze vafreno~ ha! Tan<br />
receptic ro moipara!~ `didi ambavi<br />
erT qarTvels Tu mivlida... aTi aTasobiT<br />
mogiareT... deda ro gitires im<br />
paskeviCebma _ gaaJletines Turqebs<br />
mTeli somxebi! Cven ki... Cven erTi Subli<br />
ar dagviWeria Torem... ici, Tqveni<br />
gulisTvis sam Turqs erTad ro veCxube,<br />
somxebi ratom gaJliteT-meTqi!<br />
veCxube ki ara, cota davWeri kidec...<br />
ici, ra miTxra im daWrilma madlobis<br />
magieria magaze rogor SegawuxebdiT,<br />
mezoblebi ara varT, SeCemao!~<br />
SeCema Turqulad giTxra~<br />
amasobaSi Tbilisuri energokrizisis<br />
gamo moulodnelad Suqi gamoir-<br />
To. mosaRamovebuliyo amasobaSi da<br />
Camobnelda kidec. siCume Camovarda.<br />
yvelam moiwyina. gaafTrebuli giorgaZec<br />
ki dadumda. erTxans atriala im<br />
sibneleSi vaWar tarielasagan nasesxebi<br />
Zexvi, mere gabrazebulma CakbiCa<br />
da magidaze daagdo. `eh, _ amoioxra<br />
danaRvlianebulma kenkebaZem, Cabnelebul<br />
korpusebs aTvalierebda,<br />
aRar axsovda aranairi evripide, _<br />
sul gagTavebiaT arayi... Tqven san-<br />
proza<br />
dasasruli me-8 gverdze<br />
3<br />
Tlebi daiTrieT sadme, me ki waval,<br />
tarielas arays gamovarTmev...~ `karlosTan<br />
wadi! _ gogia xvneSiT wamodga,<br />
sibneleSic ki etyoboda, rom kenkebaZis<br />
qaqani yelSi hqonda amosuli,<br />
_ tarielas arayi ar uvarga... Cemi saxeliT<br />
uTxari _ weRandel sam boTls<br />
daamate-Tqo! `karlo arays miscems<br />
magas~ _ gaocda damwyebi. `miscems,<br />
iseTi oxeria.~ `SexedeT, edgara<br />
sadRac miexeteba am sibneleSi! ra sul<br />
ase Cum-Cumad daipareba katasaviT...~<br />
`viRaca axlavs Tan,~ _ sibneleSi wkmutunis<br />
da Cakiskisebis xma erTdroulad<br />
gaisma. `Tavis julietebs aseirnebs<br />
sibneleSi... rcxvenia ori maxinji<br />
dRisiT ro atasaos. tuzi daeca<br />
ra...~ `da kidev... arays ro moitan, _<br />
kenkebaZis damoZRvras ganagrZobda<br />
yanCaveli, _ icode, Tu kidev egeT<br />
raRaceebs ilaparakeb, Suaze gagglijav!~<br />
moWutuli Tvali gaucelqda kenkebaZes,<br />
sibneleSi aukiafda da maSinve<br />
Caqra: `gagglijav ki ara, gagglej unda<br />
geTqva! _ Tavi moiqeqa, Caaxvela,<br />
mere Zalian moulodnelad mivarda<br />
gogias da uzarmazar loyaze tyla-<br />
SaniT akoca, _ guliT miyvarxar, gogi,<br />
Zmao! _ yba Camouvarda yanCavels, _<br />
`guliT ki miyvarxar, magram is roa...<br />
gramatika! gramatikis gagebaSi ara<br />
xar, Zmao!~ `vah!~ _ yanCaveli Zaliani<br />
daakvirda iases, gaecina da, ho, midi,<br />
midio, esRa waibuzRuna. `am wuTSi aq<br />
gavCndebi!~ _ iase karlos maRaziis<br />
mimarTulebiT sibneleSi gauCinarda.<br />
`Cems garaJSi davsxdeT, acivda ukve,~<br />
_ TxuTmetiode wuTis Semdeg albert<br />
giorgaZem amoioxra. `megona, cemiT<br />
moklavs-meTqi!~ _ Tineijeri Zalian<br />
nerviulobda. `kenkebaZis cema Zviri<br />
jdeba. Tan arca aqvs, Svilo, azri,~ _<br />
es beberma, xangrZlivad najdomma mezobelma<br />
brZana, manamde Cumad ijda,<br />
sukonkeli madonas saxis gaxsenebas<br />
lamobda. `kalandaZis garaJis dawvaze<br />
rom scemes...~ `garaJebs, etyoba, dasanaxad<br />
ver itans. isic buxriani iyo~ `ho.<br />
ro scemes, ori Tve restoranSi atarebdnen<br />
kalandaZeebi mere... ai, giorgam<br />
rom scema, meorekvartlelma... xo<br />
gaxsovT, mTvralma kenkebaZem kuboSi<br />
gaSotil bebiamiss tuCebSi ro akoca<br />
_ `ade, trako, Cefiri mogviduRe, xo<br />
vici giyvardao!~ maSin rom scema ise<br />
inerviula, ise inerviula... soCaSi waiyvana<br />
giorgam da imdeni daaxarja, sam<br />
bebias da wyvil mamidas damarxavda im<br />
fuliT...~ `iase modis, _ sibneles<br />
ayuradebda Tineijeri, _ mgoni mar-<br />
Tla moaqvs arayi.~ `Sen aRar dalio!~<br />
_ mkacrad gaafrTxila gogiam.<br />
`vah! _ SeZaxiliT moiWra rame-rumeebiT<br />
datvirTuli, Zalian aRelvebuli<br />
kenkebaZe. sibneleSic etyoboda _<br />
SeZrwunebuli iyo, _ amis gulisTvis<br />
adre erTmaneTs duelebSi vklavdiT!<br />
xedav _ miubrunda giorgaZes, _ es<br />
Seni tomelebi raebs sCadian!~ `ra moxda<br />
_ gogiac ki daibna, _ amoRerRe!~<br />
`ra iyo da, edgara roa, Tqveni mezobeli,<br />
ai, bozur xizilalas ro yidis...~<br />
`scemes~ `ar micemia, _ Tavi gaaqnia<br />
kenkebaZem, _ rom mivesalme, egona<br />
vcemdi... ai, biWebi ro mowamla Tavis<br />
xizilaliT, maSin davpirdi... magram eg<br />
aRar maxsovda... Tan colTan erTad<br />
iyo...~ `miTumetes Tu colTan erTad<br />
iyo.~ `coli moSorebiT, karlos maRaziasTan<br />
idga. vxedav erT adgilzea<br />
gaSeSebuli, itkepneba TiTqos...~ `magas<br />
egeTi siaruli aqvs...~ `me ra vici,<br />
rogori siaruli aqvs! _ SesZaxa kenkebaZem,<br />
ganagrZo, _ hoda, veubnebi _<br />
salut, edgar, rogora xar var rao...<br />
midi, Cems magivrad karlos Tumani mieci,<br />
safule saxlSi damrCenia-meTqi...<br />
rodis iyo ro safule gqondao... biWo,<br />
azrze modi, xval diliTve gadmogitan,<br />
Seni Tumani ra oxrobad minda, gogia<br />
melodeba, iqiT nu iyurebi, Tvaleb-<br />
Si miyure, Se dampalo-meTqi...~ `kidev<br />
kargi, mobiluri Tan ara hqonda! _<br />
muxlze xeli dairtya xangrZlivad najdomma,<br />
_ egreve patrulebSi darekavda...~<br />
`rogor ara hqonda _ Seic-
4 poezia<br />
<strong>literaturuli</strong> <strong>gazeTi</strong><br />
zarebi<br />
ilia meores<br />
SefrTxialdeba mxarze mtredi naTliT mosili,<br />
TiTqos mTeldeba yvela Cveni tkivilis bzari.<br />
xelT rom gipyriaT,<br />
eg sabeli,<br />
avgaroziviT,<br />
yelze hkidia saqarTvelos sifxizlis zarebs.<br />
Cveni samSoblos cixeebze cecxlis damnTebo,<br />
brma saukune,<br />
Sxamiani,<br />
modis, Tavnebobs.<br />
ar dagvaviwyoT, es qveyana visi xvedria,<br />
eSmaks sabeli ar daaneboT.<br />
yayaCo<br />
ramdenma guli gadagiSala<br />
velze yayaCos brialo,<br />
gahyveba xsovnas Seni niSani,<br />
sadamdec unda viaro.<br />
mag tinis wverze ram agiyvana,<br />
CaWidebulo frialos.<br />
wuTisofeli ar damiRamo,<br />
uceb ar SeifrTxialo.<br />
sizmarSi mainc unda gixilo,<br />
Savi kldis Tanaziaro,<br />
daRonebulma, Rrublis CrdiliviT,<br />
dagxedo, gadaviaro.<br />
1 - 14 ivlisi 2011<br />
radgan aqamde ver gaRunes eg xerxemali,<br />
unda dasruldes bedisweris mware igavi _<br />
es ca, es miwa, es ukvdavi sulis mwvervali,<br />
wminda wignia jer bolomde waukiTxavi.<br />
Tumca imedi sisxlSi vxarSeT, cremlSi movzileT,<br />
mainc kortnian karmorRveul oTxive mxares.<br />
Tqven rom gipyriaT,<br />
eg sabeli,<br />
avgaroziviT,<br />
yelze hkidia dadumebul sifxizlis zarebs.<br />
TeTri mxedari TeTr iorRas Semoagelvebs,<br />
SemouZRveba wamebulTa ukvdav mxedrions.<br />
ho, uwmindeso,<br />
CamohkariT mZlavrad sabeli,<br />
zarebs Tvlema rom ar moerioT.<br />
* * *<br />
cremli cremls ise emateboda,<br />
rogorc foTolze<br />
nami nams.<br />
saukeTeso leqsi, romelic<br />
SenTvis mindoda,<br />
Tan mimaqvs.<br />
ver movaswari meTqva, naxvamdis,<br />
cotac da ukve<br />
Tavqvea.<br />
vaime, rogor uceb daRamda _<br />
Sors rom megona,<br />
aqvea.<br />
nafuZarze rom saxlis qvebia,<br />
menatrebian,<br />
is qvebi.<br />
Tavisuflebis, uceb qrebian,<br />
auxdeneli<br />
sizmrebi...<br />
bedismwerali veRar moicdis,<br />
kmara rac gamajejila.<br />
mivdivar, magram RmerTma xom icis,<br />
Seni tyveoba<br />
merCivna.<br />
didxuTSabaTi<br />
axla is droa, unda Semoson<br />
ZoweuliT da eklis gvirgviniT.<br />
sanaxaobiT gaZRes demosi,<br />
ugunuri brbo _ drtvinva-qirqiliT.<br />
daayrevinon yaCaRs welebi _<br />
codvebisaTvis mkacrad gasajox<br />
barabas merec aaWreleben,<br />
ra moxda, erTxel RmerTic dasajon!..<br />
me daviRale am cxad-sizmariT<br />
da aRar minda axdes Tavidan,<br />
muxlmodrekili SegTxov, iCqare,<br />
vidre pilate xels gadaibans.<br />
Torem Caipna Subls mowyvetili<br />
ucodvel sisxlis wminda marcvlebi.<br />
mamlis yivilmac dasva wertili _<br />
samgzis uaryves nagvem-nacemi.<br />
Rirda, Sens gamo, uflis mgmobelo,<br />
rom aliclicebs sasmiss piramde _<br />
iqneb SeCerde,<br />
drov ulmobelo,<br />
vidre gadaibans xelebs pilate!<br />
vano CxikvaZe<br />
ar vicnobdio _<br />
me damcinian,<br />
me mimzadeben jvarcmas, sarkofags.<br />
ase mgonia, ufro mZimea,<br />
pilates msjavrze is uaryofa.<br />
televizorTan<br />
miyvars beberi evropa,<br />
miyvars jeeli ruseTi,<br />
amerikaze virevi.<br />
savsea pandoras yuTi<br />
damRleli serialebis<br />
mocvedno kinogmirebiT.<br />
CaSlili cixis kedeli,<br />
kedelTan rkinis mkvneteli,<br />
vaJkacis mZime iarebs,<br />
wahyria drois nacari _<br />
koSkebze miCiganeli<br />
turisti daborialebs.<br />
raRa dros galavania,<br />
an _ galavanze meTofe.<br />
rogorc mravalma Setopa,<br />
mec avdeqi da Sevtope.<br />
miyvars maisis kesane,<br />
miyvars pirmziTis ieli,<br />
Cemo qarTlo da hereTo,<br />
SenTvis rom unda memRera,<br />
movarda gadamTieli,<br />
uCemod vin imRereTo.<br />
hoda... kani da sentrope,<br />
mec avdeqi da Sevtope!<br />
gulnakluli da daRlili,<br />
Sen SemogCivi balRiviT,<br />
javri daxeTqavs iogebs.<br />
vnaxe, ra vnaxe, vin vnaxe,<br />
aRarc gza,<br />
aRarc lampari,<br />
da aRarc kaci, diogen!<br />
* * *<br />
raRa dros Cemi siyvarulia,<br />
an saaprilo bedis xumroba,<br />
me vina mkiTxavs, martis bumia,<br />
aluCobaa Tu alubloba.<br />
aba, raRa dros siyvarulia,<br />
gulis TrTola da TvalTa cimcimi.<br />
mxrebi ki ara, Cemi sulia,<br />
rom dazneqila wlebis simZimiT.<br />
icis fxizelma Cemma mevalem,<br />
erTxel qrebi da erTxel inTebi,<br />
dRemde ramdenjer es xerxemali,<br />
gadaTvlilia qalis TiTebiT.<br />
gazafxulia, martis amala,<br />
totze kvirtebi swrafad iZvrian,<br />
mag mkerdsac ukve veRar damalav,<br />
ise erTbaSad gauRviZia.<br />
vici, rom welis mimorxevani<br />
ar momasvenebs amaRamidan _<br />
moakakunebs karze mxevali<br />
da akrZaluli gzebiT wamiyvans.<br />
yvavebi<br />
fxizlobs saaTi _ gviani aris,<br />
ra gaaTenebs, netav, am Rames.<br />
zamTris yvavebma, frTebis SrialiT,<br />
qalaqs yrantali gadmoayares.<br />
ra moelandaT, aba ra vici,<br />
naZvis totebSi mTvlemar frTaSavebs,<br />
kenweroebi gamoaRviZes,<br />
banaki ise uceb aSales.<br />
maSinac ase dagvces Tavzari,<br />
TiTqos gvaniSnes gza aryofnisken.<br />
civi yrantaliT ca gadabzares,<br />
TviTmfrinavebi vidre mofrindnen.<br />
jojoxeTuri axsovT Tu ara _<br />
fugasis stvena adrian diliT,<br />
fanjrebs Srapnelma gadauara,<br />
darCa qalaqi TvalebdaTxrili.<br />
ram SeaSfoTa netav yvavebi,<br />
xom ar iwvian kidev xidebi,<br />
ras grZnoben Rrublis Tanamgzavrebi _<br />
kenweroebis mexamridebi.<br />
* * *<br />
moasvene, moasvene _<br />
is sizmrebi, is Rameebi,<br />
is siyvaruli gulgrilobis susxma rom dafSvna.<br />
moasvene is qalebi,<br />
Tavis Tavs rom Zarcvavdnen da<br />
naqurdali SenTan mohqondaT...<br />
erTxel mainc ratom ar ifiqre imaT momavalze,<br />
vinc ukve CamoWknen,<br />
vinc gadaiwvnen, rogorc brdRviala naTurebi da<br />
vinc yvelasgan SeumCnevlebi,<br />
axla ukve,<br />
TavisTavSi Cabudebul sibneleSi cxovroben...<br />
moasvene, moasvene sinanulis cremlebic,<br />
danispiriviT rom giseravs xolme quTuTos _<br />
raRac xom mainc unda SemogrCes,<br />
rac warsulad ar gadaiqceva,<br />
rac sul ibrwyinebs,<br />
wamwamze dakiduli,<br />
margalitis qinZisTaviviT.<br />
warwera wignze `duSeTi~<br />
babua aludaurs<br />
moxveul nisls rom esaubreba<br />
koSki _ Zaxilis uxmo niSani _<br />
saiT midian, netav, Rrublebi,<br />
Tmebi sad unda CamoiSalon.<br />
hkiTxe, vis unda gadaafaron<br />
janRis sudara, cixis qviTkiro,<br />
Cem samSobloze ufro sabralo<br />
netav vin unda gamoitiron.<br />
* * *<br />
sikvdilis CrCilma amoWama Cveni qalaqi,<br />
erTma dalaqmac _<br />
yofna ara Rirs! _<br />
gamoibruJa Tavi arayiT,<br />
karnizze Toki Camoaba da,<br />
qalaqSi, rogorc tyvia, gavarda<br />
fexgamokruli skamis braxuni...<br />
_ Tevzi<br />
_ xramuli!<br />
_ Rvino<br />
_ kaxuri!<br />
_ wasuls saflavi!<br />
_ Cven Silaflavi...
1 - 14 ivlisi 2011<br />
<strong>literaturuli</strong> <strong>gazeTi</strong><br />
poezia<br />
5<br />
aseTi iyo sufris anfasi _<br />
xorags Seeba kaci samasi.<br />
cocxlebs usurves...<br />
mkvdrebi acxones...<br />
danTqes, dalies da gadaZoves.<br />
saiT mivcuravT, netav, ioseb,<br />
an petrev, ra gvaqvs sxva sasaubro.<br />
dRes Tavis mokvlas vin gaiocebs,<br />
ukvirT, karnizma rogor gauZlo.<br />
erTiT naklebi dagvrCa dalaqi _<br />
sikvdilis CrCilma amoWama Cveni qalaqi,<br />
mecxramete saukune<br />
(fotoasli)<br />
bakenbardebiT, mkacri profiliT,<br />
venuri skamis zurgs miyrdnobili,<br />
aqeT salome,<br />
iqiT barbare,<br />
kandelze sanTlis ali parpalebs.<br />
iqve, larnakSi, mindvris sosani,<br />
rogorc mesame mandilosani.<br />
boboqar sulSi barikadia,<br />
barikadebTan gadiT!<br />
Cemo biWuna, gadaqargvia<br />
sisxlis aSia maiss.<br />
cocxlebi rom varT, mainc kargia,<br />
mainc... kargia... mainc...<br />
* * *<br />
maxsovs bevri Trobis Rame,<br />
qari qroda, Tovli Tovda,<br />
Seni tkbili moZaxiliT<br />
`wyals nafoti Camohqonda~.<br />
mdinareSi livlivebda<br />
tani gavsebuli mTvaris,<br />
mTvare iyo TeTri qali<br />
`alvis xis CamonaTali...~<br />
guli rom moinatrebda,<br />
Caiares im zamTrebma.<br />
Caiara yvela evam,<br />
xsovnidanac amoqreba,<br />
Cemi gazafxulis pirze<br />
im iebis amofrqveva.<br />
sevdac, sicilic ise uxdebaT,<br />
eh, ra ician gogocunebma,<br />
sxeuli mReris, roca muxlebTan<br />
kaproni kaprons ecacuneba.<br />
* * *<br />
yelze bafTiT da violinoTi<br />
dedas mosdevda, rogorc wiwila.<br />
biWunam Tvali rom momanaTa,<br />
naRvelma gulze rad momiWira<br />
totze beberi yvavi frialebs,<br />
yrantali, rogorc zamTars Sehferis _<br />
dedis saflavi...<br />
sveli xviara...<br />
iqve muryani, isic beberi...<br />
Tvalwin damidga, mwvane svetiviT,<br />
kviparosebi qarSi mTrTolavi,<br />
marmariloze amokveTili<br />
dedis suraTis mkrTali ovali.<br />
ganSorebisas, albaT, natrobda,<br />
Cumi, erTguli da amagdari,<br />
rom mimexeda da damenaxa<br />
saxlis xalaTiT karSi Camdgari.<br />
cxra qalaqis da cixis amRebo,<br />
lamaz asulebs tyved rom bardebi,<br />
maniSne mainc, romels aRmerTeb,<br />
Tavado, xmliT da bakenbardebiT.<br />
lxini aqa, Wiri iqa,<br />
vin abrunebs rac ki miaqvs,<br />
daclilia yvela Wiqa,<br />
yvela doqi daclilia.<br />
Rils mikerebda CxubSi awyvetils,<br />
is minaxavda kerZsa da lukmas.<br />
mainc megona, guldasawyveti<br />
sul araferi mrCeboda ukan.<br />
aqeT barbare,<br />
iqiT salome,<br />
miTxari, rogor ar gagalomebs.<br />
epoletebTan nazi xelebi,<br />
Camofrenilan, rogorc mtredebi,<br />
mxarze malulad vin gefereba,<br />
romel Cits ufro eimedebi...<br />
bakenbardebiT, mkacri profiliT,<br />
morWmiT sazurges xar miyrdnobili.<br />
brZolebiT naSovn saxels locavdi<br />
Tu mihkafavdi momxdurs eulad,<br />
eg xmali, Seni samSoblosaTvis,<br />
vaglax, erTxelac ar moqneula.<br />
mecxrametedan viRa boginobs,<br />
vin gagixsenebs, sad xar, vina xar.<br />
arc vaterloo, arc borodino,<br />
aRarc es foto ar Seginaxavs.<br />
es ukve iyo, es ukve moxda,<br />
didebiT sxvaTa saxels mosavdi.<br />
ucxo miwisTvis ramdenjer mokvdi,<br />
magram arc erTxel _ samSoblosaTvis!<br />
aiWra Seni bedis kartebi,<br />
waxvedi, kari Senc gaixure _<br />
fotodan mkacri bakenbardebiT<br />
gaqvavebuli wami miyurebs.<br />
quCis musikosis repertuaridan<br />
* * *<br />
akakuneben,<br />
karTan bavSvi dgas<br />
xelgawvdili da mSieri.<br />
roca aseTi momavali gyavs,<br />
samSoblov xar `bednieri~.<br />
akakuneben,<br />
karTan loTia,<br />
RviniT amRvreul gonebiT.<br />
sad aris Seni eJen potie,<br />
`qveyanav mSier monebis~,<br />
axal partias qmnian oblebi,<br />
riTi varT sxvebze naklebi.<br />
male es Tovlic daifoTleba<br />
ucodvel sisxlis laqebiT.<br />
me vina mkiTxavs, sxvebi gaTvlian,<br />
vin ukan iyos, vin win.<br />
Sexe, rukaze cecxli anTia _<br />
Cveni samSoblo iwvis.<br />
gamoaRviZebs rusi `pepeSas~ _<br />
gviyefs beberi ZaRli.<br />
viRaca afrens elva-depeSas _<br />
`aSS, TeTri saxli...~<br />
Semodian da aRar gadian,<br />
banda icvleba bandiT.<br />
wuTisoflis saRamoa _<br />
wyals nafoti aRar moaqvs.<br />
25 ivnisi<br />
egonaT xeli caze ekida<br />
da imagrebda cargvals.<br />
CamoabrZanes is kvarcxlbekidan,<br />
SuaRamisas, dabla.<br />
revoluciis asomTavruli<br />
bolo daeca rigiT.<br />
kudianebma Seqmnes aruli<br />
damxobil kerpis irgvliv...<br />
zogi _ drom,<br />
zogmac dro moinela,<br />
vinc did `speqtaklebs~ dgamda.<br />
saflavSic aTbobs kalTa Sinelis<br />
proletkultelTa bandas.<br />
`Ze SecTomilo,~ talRa mdinaris<br />
vin daiWira badiT.<br />
patara qoxi<br />
isev iq aris,<br />
wadi, saxlisken, wadi!<br />
adre Tu gvian Jami mocelavs<br />
yvela romsa da troas.<br />
Cqara, Sinisken, biWo, soselo,<br />
dagiRamdeba... droa!..<br />
* * *<br />
Temida, dageqces samarTali,<br />
emxoba qveyana WiraSlili,<br />
moskovSi gaborkes xadarkovski,<br />
mcxeTaSi gaskvanCes WilaSvili.<br />
sasjeli TofiviT miaSvires,<br />
sarCeli _ binZuri nabodvrebiT,<br />
gaZagres valiko WilaSvili _<br />
qveynis da samyaros amomgdebi.<br />
xelebze glexkacis beberebiT,<br />
ficxi, SemarTuli erkemali,<br />
uRranSi Teatris mSenebeli,<br />
SromiT gadaRlili xerxemaliT.<br />
majebze borkilebs ra unda,<br />
tialo, mogikvdes gamWedi.<br />
sikeTes cudi dro daudga,<br />
sikeTev Camoxmi, damWlevdi.<br />
yoCaR, daqceulo samarTalo,<br />
mantias kuprSi rom iRebav _<br />
unda ucodveli inacvalo,<br />
mtyuans xom ufalic mixedavs.<br />
* * *<br />
Carigdebian Cem win JRurtuliT,<br />
iis sunamo Tavbrus damaxvevs,<br />
da magrZnobinebs mzera qurduli,<br />
rogor TrTis ube, viT sakalmaxe.<br />
natrobda, magram aris asaki,<br />
amCatebuli Rrublis qulebiT,<br />
vidre ar dagvsjis dro _ avazaki,<br />
mxolod da mxolod win vyurebiT.<br />
sul araferi, sul araferi,<br />
sul araferi guldasawyveti,<br />
arc Wrela-Wrula taxtis safeni,<br />
arc enis wverze Zafis nawyveti...<br />
gamomafxizla Zaxilma bolos,<br />
Tbilma grZnobebma roca ielves,<br />
mivxede, magram ra SemrCa,<br />
mxolod<br />
karSi Camdgari sicariele...<br />
Tvalwin damidga bavSvoba Cemi,<br />
simze TavisiT gacurda xemi,<br />
da gvirabidan gasul dedaSvils<br />
me avadevne sevda sen-sansis.<br />
* * *<br />
gazafxuldeba, aba ras izams,<br />
iebs amohyris bebris cixesTan.<br />
aqviTindeba sarze vazi da,<br />
mze Cvens gvirabSic Camoixedavs.<br />
yvela maTxovris xelisgulebze<br />
sxivTa moneta daiwyebs wkrials _<br />
gaWirvebas Tu erTad uZlebdnen,<br />
uceb, erTbaSad damdidrdebian.<br />
Cemi simdidre sxva ram iqneba _<br />
Tu gaixarebs Tvali – mekobre,<br />
gogo vardisken rom daixreba<br />
da saidumlos gaTqvams dekolte.<br />
Cvenc gagvimarTlebs erTxel asidan,<br />
gavbRavlebT, rogorc xari koridas.<br />
gazafxuldeba, aba ras izams,<br />
wyneTeli biWi iebs moitans.
6 <strong>literaturuli</strong> <strong>gazeTi</strong><br />
proza 1 - 14 ivlisi 2011<br />
`erTi moTxrobis konkursis~ gamarjvebuli. IV premia.<br />
rati ratiani<br />
dalaqisa da Seyvarebulis<br />
ambavi, nasesxebi<br />
`aTas erTi Ramidan~<br />
mavani n. gulis siRrmeSi crumorwmune<br />
adamiani iyo, Tumca amas gulmodgined<br />
malavda. sjeroda, Tu dilas<br />
simReriT daiwyeb, saRamos tiriliT<br />
daamTavreb. magram, rogor ar emRera<br />
im diliT, roca Seyvarebulis qmari<br />
agarakze wasasvlelad emzadeboda,<br />
qali ki Tavs iavadmyofebda, Tan rom<br />
ar gahyoloda. es yvelaferi misi<br />
gulisTvis xdeboda! zogierTi qali<br />
namdvili jadoqaria, gansakuTrebiT<br />
asakiani, gamocdili qalebi. Tavisas<br />
mainc gaitanen, Tundac sami qmari da<br />
avi ZaRlebis xrova hyavdeT saxlSi.<br />
klubSi gacnobil, axladgamoCekil<br />
mdedrebs ar gvanan, marto ZuZuebis<br />
friali da koqteilis wrupva rom exerxebaT.<br />
ukanasknel kapiks gamogcinclaven,<br />
sargebeli ki didi araferi. Tu<br />
rame gaimetes, qorwilis samzadiss da<br />
mSoblebis risxvasac daurTaven zed.<br />
mavani n. ki, cota ar iyos, xelmoWerili<br />
adamiani iyo da xorcieli siamovnebis<br />
Tavisuflebis fasad yidvas ar<br />
apirebda. amitomac mReroda im diliT<br />
abazanaSi, mere ki daorTqlili<br />
sarke xeliT gawminda da gulmodgined<br />
SeaTvaliera sakuTari Tavi. Tma<br />
wamozrdili eCvena. wversac gaiparsavda<br />
kaci. didxans arCevda, ra Caecva.<br />
erTi ki ifiqra, samsaxuris wiTel halstuxs<br />
gavikeTebo. xom unda scodnoda<br />
qals, rom viRac mawanwalas da gamomZalvels<br />
ar gadaeyara. sabednierod,<br />
gadaifiqra.<br />
gaCerebaze gamosuli taqsiT wasvlas<br />
apirebda da swored am dros<br />
Camodga avtobusi. saparikmaxeromde<br />
sul ori gaCerebaa, aba, raRa azri aqvs<br />
taqsSi fulis xarjvas da avtobusSi<br />
Sexta. pirveli, rac TvalSi moxvda,<br />
viRacis daglejili fexsacmeli iyo.<br />
maSinve moarida Tvali, magram aman ver<br />
gadaarCina:<br />
– Sen ggonia, sxva ar maqvs, raxan daxeuli<br />
fexsacmeli macvia! iyo dro,<br />
SenisTanebs jibeSi visvamdi! lawiraki!<br />
– da qalma gvariani sila stkica. mavan<br />
n.-s gaocebisgan ena Cauvarda, mawanwala<br />
Tavisas agrZelebda – patiosan<br />
xalxs avtobusiT ver umgzavria, Tu<br />
vinme udReurma Tvaliereba ar dauwyo!<br />
Tqveni droc dadgeba! – is iyo sapasuxod<br />
moemzada, rom mowinaaRmdegis<br />
mkerdze pirveli prezidentis foto<br />
SeniSna. loyaze xelafarebuli da Sercxvenili<br />
saswrafod Cavida pirvelive<br />
gaCerebaze da gza fexiT gaagrZela.<br />
saparikmaxeromde malulad miiZurwa,<br />
saeWvo subieqtebs gvarian manZilze<br />
uvlida.<br />
iq kidev erTi usiamovneba eloda.<br />
nacnobi parikmaxeri avad gamxdariyo<br />
da viRac meliissaxian melot kacs<br />
daekavebina misi adgili. n.-s gulma<br />
cudi ugrZno.<br />
`ras avitexe erTi Tmis SeWra!~ – is<br />
iyo wasvla daapira, rom meloti far-<br />
To RimiliT Seegeba, mklavSi xeli waavlo<br />
da TiTqmis ZaliT dasva savarZel-<br />
Si:<br />
– aba, riT gemsaxuroT vici, vici,<br />
vxvdebi! gansakuTrebuli SemTxvevaa<br />
xom gavikriWoT, wveri aviRoT. marTalia,<br />
zogierT qals moswons, saxes roca<br />
axeven, hi, hi, – n. gvarianad SekrTa da<br />
sarkeSi eWviT SeaTvaliera meloti.<br />
imas ki, viTom araferio, saparsi manqana<br />
moemarjvebina da saqmianad aTvalierebda<br />
mis Tavs. cota xans fiqrobda,<br />
mere ki mzrunvelad hkiTxa, horoskopiT<br />
ra xaro:<br />
– gesmis, iseTi ambavia Cemze win vinc<br />
iyo aq, im jalaTs araferi gaegeboda.<br />
Tma xom cocxali organizmia. warmoidgine,<br />
sikvdilis Semdegac ganagr-<br />
Zobs zrdas! marto Tma da frCxilebi –<br />
manikiuriani xeli aufriala cxvirwin<br />
– axla, horoskopi ratom mainteresebs,<br />
ici Tu mTvaris swor fazaSi ar SeiWeri<br />
Tma, cudis niSania, yvelafers<br />
Tavisi dro da adgili aqvs am qveyanaze,<br />
Cven ki vfiqrobT, ratom gvemarTeba<br />
amdeni ubedureba, riT davimsaxureTo.<br />
uvicebi rom varT, imiT! ai, magaliTad,<br />
xar Txis rqa da merwyulis fazaSi gadawyvite<br />
ramis gakeTeba. nuras ukacravad,<br />
araferi gamogiva. zogadad, Txis<br />
rqebisTvis uiRblo periodia. mere<br />
depresia emarTebaT da aTasi oxroba.<br />
erTi mainc rom ikiTxon, ratom xdeba<br />
ase, vetyodi Zma myavs Txis rqa, manqanebis<br />
saxelosno qonda. TebervalSi<br />
gamoitana krediti da gakotrda. gekiTxa-meTqi<br />
– tvini nu waiRe Seni<br />
horoskopiTo da a, batono! axla Cems<br />
kmayofazea! kuro varo, Tqvi SesaniSnavi<br />
droa! Tmasac SegWri da wversac<br />
gagparsav, cota xniT adre xelsac ar<br />
mogkidebdi, nw, nw! milioni rom mogeca,<br />
mainc – parikmaxerma manqana aamuSava<br />
da sabralo n.–is Tavs miadga – Tma<br />
es iseTi iseTi ramea – ganagrZobda saparsis<br />
zuzunSi – cocxalia, gesmis<br />
loyaze ra dagemarTa raRaca raRaca<br />
awiTlebuli gaqvs. xom ar iCxube<br />
SenisTana biWebi Cxubs unda moeridon,<br />
eg mawanwalebis saqmea – mavan n.-s Tavbru<br />
daexva. jibrze am dros dareka<br />
telefonmac. tyuilad cdilobda xelebi<br />
gamoeyo winsafridan, magram<br />
meloti cixe-simagresaviT ertya cali<br />
mxridan da manqanas amuSavebda, vidre<br />
ar uyvira, gaaCere erTi wuTiT, telefons<br />
vupasuxoo. qmriani qali rekavda.<br />
erT saaTSi TavisTan daibara. n.–i<br />
naxevrad CurCuliT laparakobda da<br />
dapirda, zustad erT saaTSi SenTan<br />
gavCndebio mainc ra jandaba amRerebda<br />
am diliT!<br />
amasobaSi parikmaxers yavis<br />
moduReba moeswro. divanze mokalaTebuli<br />
meloti nebierad abolebda sigarets<br />
da Tvalebmowkuruli uyurebda<br />
msxverpls:<br />
– dilidan yava ar damilevia, arada<br />
dabali wneva maqvs, fexze ver vdgebi.<br />
Camojeqi. SenTvisac movaduRe, iqneb<br />
moundes-meTqi. Zalian magoneb viRacas<br />
da ver gamixsenebia, vis! momkali da ver<br />
vixseneb! sad cxovrob – melotma<br />
mouTmenlobisgan mcqmutav klients<br />
sul male dastyua yvelaferi dabadebis<br />
TariRisa da mSoblebis vinaobis<br />
CaTvliT. magram saswauli maSin moxda,<br />
rom gaigo, mama gardacvlili hyoliao.<br />
gaqvavda, Tvalebi gaufarTovda<br />
da cremlebi moadga. n.-ma, romelic<br />
adgils veRar poulobda, Seaxsena,<br />
meCqarebao da wamodga. wamodga parikmaxeric,<br />
mxrebSi xeli staca da magrad<br />
miikra gulze<br />
– xom vambobdi! xom vambobdi, viRacas<br />
maxseneb-meTqi! ai, Turme vis! ai,<br />
Turme ar daijereb! ar daijereb, magram<br />
me da mamaSeni bavSvobidan erTad<br />
movdivarT! bavSvobidan! baRi, skola,<br />
mere – inst mokled, sul erTad viyaviT,<br />
ganuyrelebi! mere davkargeT erTmaneTi,<br />
Sens dabadebamde eh, ra dro iyo<br />
– meloti mTeli ZaliT anjRrevda, n.-<br />
is winsafridan naparsi Tma iatakze<br />
cvioda – wamodi, wamodi! gadagparsav<br />
ki ara, Tavs moviWri Seni gulisTvis!<br />
– ki magram, me gadaparsva ar miTxovia<br />
– saCqarod amoRerRa sasowarkveTilma<br />
klientma – marto gaparsva,<br />
wveris!<br />
– mamaSeniviT lamazi Tavis forma<br />
gaqvs, zustad iseTi, imas rogoric<br />
qonda, sul gadaparsuli dadioda, ise<br />
uxdeboda! ai, naxav! SeyvarebulTan<br />
geCqareba, ara ai naxe, rogor moewonebi!<br />
mere ar mogTxovos, mec mindao! hi,<br />
hi! kacs uxdeba, vaJkacurs aCens. win<br />
cota SeTxelebuli gqonia zustad<br />
droze gadawyvite! mamaSensac ase daewyo<br />
gamwarebulma n.-ma iyvira, mamaCems<br />
sicocxleSi ar hqonia Tavi gadaparsuli<br />
da kuboSic xSiri qoCriT<br />
CavawvineTo, magram vin usmenda! eg Sens<br />
dabadebamde iyoo da Tvalis daxamxamebaSi<br />
gadauRo naxevari Tma.<br />
`Tavi ar momaWras da ar vCivi.<br />
dRevandeli dRe giJebisaa~ da dambladacemuliviT<br />
ijda, vidre parikmaxeri<br />
gulmodgined asufTavebda mcenareulobisgan.<br />
Tavs rom morCa, melotma<br />
erTi Rrmad amoixvneSa da divanze miesvena.<br />
kriWaSekrulma n.-ma saaTs daxeda<br />
da guli kinaRam gauskda – 15 wuTSi<br />
qalTan unda yofiliyo, is ki aq ijda,<br />
wyeuli melotis tyveobaSi gasaparsi<br />
wveriT da gaparsuli TaviT:<br />
`movklav, namdvilad movklav!~ –<br />
TqmiT ki mxolod es Tqva, moguduli<br />
da brazisgan Cawyvetili xmiT:<br />
– Zalian meCqareba, melodebian. Tu<br />
SeiZleba, droze gamparseTo. gesmiT!<br />
Cvens droSi iSviaTadRa arian aseTi<br />
mokrZalebuli tipebi!<br />
parikmaxermac SeamCnia es da dinjad<br />
SeniSna, aCqareba eSmakisaao. cota xans<br />
gamomcdelad uyura aWarxlebul n.-s,<br />
romelic boRmisgan gaberili ijda da<br />
sacaa gaskdeboda, mere ki moulodnelad<br />
muxlebze daeca mis win da atirda:<br />
– Svilo! Svilo me Svili ar myolia<br />
da ai, Sen gamoCndi, Cemi saukeTeso megobris<br />
biWi! gTxov, rame SarSi ar gayo<br />
Tavi! guli cuds migrZnobs! Tu rame<br />
giWirs, miTxari da yvelaferSi dagexmarebi!<br />
visTan midixar! ar ici, qveyanaze<br />
ramdeni boroti adamiania fuli<br />
gWirdeba mogcem! valebi Tu gaqvs,<br />
gadagixdi, oRond SarSi nu gayof Tavs!<br />
Sen ggonia ver Segatyve, raRacas rom<br />
malav da nerviulob!<br />
axlaRa mixvda mavani n., rom wminda<br />
wylis giJTan hqonda saqme. mamamisis<br />
megobari es meloti arasodes yofila,<br />
Tumca Tavad mtkiced sjeroda es ambavi.<br />
yvelaze Wkvianuri iqneboda, saCqarod<br />
gaqceuliyo aqedan – kidev bevr<br />
ubedurebas airidebda, magram gauparsavi<br />
wveriT rogor midgomoda qals!<br />
aseT samarcxvino mdgomareobaSi<br />
rogor unda misuliyo pirvel paemanze<br />
parikmaxeri ki qadagad davarda da<br />
TiTqos mis fiqrebs kiTxulobso,<br />
qviTinebda:<br />
– qalTan Tu midixar, sxva dros<br />
wadi! guli migrZnobs, is qali SarSi<br />
gagxvevs. kuroebma dRes Tavi unda<br />
moaridon sasiyvarulo Tavgadasavals,<br />
zustad vici! Cemma Zmam ar damijera<br />
da naxe ra miiRo!<br />
n.-ma gakvirvebisgan sityva ver<br />
daZra. mis TavSi aTasi azri elvis<br />
siswrafiT trialebda. iqneb qalis<br />
qmarma daiqirava es parikmaxeri magram<br />
saidan unda codnoda, rom<br />
maincdamainc aq da axla movidoda<br />
Tmis SesaWrelad iqneb meloti maniakia,<br />
romelic sul Tan sdevda da<br />
uTvalTvalebda xom arian aseTi avadmyofebi.<br />
an sulac Sevuyvardi da ase-<br />
Ti uCveulo xerxebiT cdilobs Tavi<br />
momawonoso. is ki aRar moafiqrda, rom<br />
parikmaxers grZeli yurebi hqonda.<br />
yvelaze metad mainc gauparsavi wveri<br />
awuxebda. amitom, imis nacvlad, rom<br />
gaqceuliyo, piriqiT, damSvideba dauwyo<br />
parikmaxers. moatyua, araferi<br />
saeWvo, megobrebTan mivdivar, dabadebis<br />
dRezeo.<br />
– dabadebis dReze – amoislukuna<br />
parikmaxerma, fexze wamodga da divnisken<br />
gabarbacda – dabadebis dRe aravis<br />
gaxsenebia, rom dRes Cemi dabadebis<br />
dRea aravis! RviZl Zmasac ki diliT<br />
avdeqi da samsaxurSi wamovedi. arc<br />
erTi Tbili sityva, molocvas vin Civis.<br />
xedav! ara, xedav am gaSlil sufras<br />
es megobrebs gavaxsendi! – cariel yavis<br />
Wiqas gakra xeli da iatakze moawiala.<br />
ucbad n.-s TavSi kargi azri mouvida,<br />
mzakvruli, rogorc genialuri<br />
azrebis umetesoba. winsafari moiZro,<br />
frTxilad miujda melots gverdiT da<br />
SiSiT daado mxarze xeli:<br />
– modi Seni dabadebis dRe aRvniSnoT,<br />
ha ras ityvi CavusxdeT, puri<br />
vWamoT. sadme, myudro adgilas.<br />
melotma Tavi awia da undoblad<br />
Sexeda `bavSvobis megobris~ Svils.<br />
– me gpatiJeb – daayola saCqarod<br />
n.-ma. – iman, visTanac mivdivar, isedac<br />
bevri xalxi dapatiJa. erTiT – meti,<br />
erTiT – naklebi. verc SeamCnevs. ras<br />
ityvi<br />
– tyuilad ggonia Tavs dagapatiJebineb!<br />
– gabrazda meloti da wamoxta.<br />
– rogor fiqrob, Cemi saukeTeso megobris<br />
Svils Cems dabadebis dReze fuls<br />
gadavaxdevineb! cudi warmodgena<br />
gqonia Cemze! am or saaTSi ise Semiyvardi,<br />
rogorc cxonebuli mamaSeni – wamoaxtuna<br />
da isev Caikra gulSi. – gadawyvetilia!<br />
mivdivarT!<br />
n.-ma SvebiT amoisunTqa da rac Sei-<br />
Zleba frTxilad Seapara:<br />
– erTi problemaa, gesmis, ase xom ver<br />
wamoval – wvergauparsavi da Tavgadaparsuli,<br />
wvers rame unda movuxerxoT.<br />
– erTi wuTis saqmea! – aRfrTovanebulma<br />
winsafari ise mouWira yelSi, kinaRam<br />
gaguda, mere mTeli saxe auqafa<br />
da parsvisas lamis warbebic miayola.<br />
– mzadaa! – saxeze odekoloni Seasxa<br />
da xelebi moisrisa – SegviZlia wavideT.<br />
ori wuTi damelode, axlave gamovicvli.<br />
– da ukana oTaxSi gavida.<br />
n.-ma saCqarod daiwyo winsafris<br />
Sexsna, rom uCumrad gaparuliyo, magram<br />
parikmaxers ormagi mezRvauruli<br />
kvanZi Seekra. rogorc iqna, gaTavisuflda<br />
da gaqceva daapira. am dros<br />
meloti SurduliviT gamovarda ukana<br />
oTaxidan:<br />
– ai, mec mzad var! – araferi ar<br />
gamoecvala, mxolod Tavi uprialebda<br />
Cveulebrivze metad – meloti kacebis<br />
sazogadoebav, nabijiT iaaar!<br />
mavanma n.-ma kidev erTxel scada<br />
gabrZoleba:<br />
– am wuTas samsaxuridan damirekes.<br />
unda gaviqce. xom ar gewyineba, rom gadavdoT<br />
sxva dros aRvniSnoT Seni dabadebis<br />
dRe<br />
– araviTar SemTxvevaSi! dabadebis<br />
dReze dagpatiJe da ukan gagiSveb! ras<br />
ambob! egeni kapitalistebi arian, Tu<br />
neba mieci, kvira dResac gamuSaveben!<br />
mamaSeniviT mokrZalebuli adamiani<br />
xar sapasuxo sityvas ver etyoda kacs,<br />
gabrazeba ar exerxeboda<br />
aq ki dedamisiviT mSvid da ueno mavan<br />
n.-s, CxubisTavi da yiamyrali kacis<br />
Svils, visac erTi dRe ar gautarebia<br />
loTobisa da ayal-mayalis gareSe da<br />
sabolood aman gadaiyola; mavan n.-s,<br />
romelsac mamamisi mTeli guliT sZulda<br />
da cudad axsovda, raRac gadautrialda<br />
TavSi. melot eSmaks xeli kra<br />
da kedels miaxeTqa. mere cxonebuli<br />
mSoblis da Tanamedrove ginebis<br />
leqsikonidan ganurCevlad miayara<br />
bilwsityvaobis yvela margaliti, rac<br />
gaaxsenda, pirvelive taqsi gaaCera da<br />
sayvarelTan gaeqana.<br />
qmriani qali mdidrebis ubanSi, ker-<br />
Zo saxlSi cxovrobda. rogorc Tvi-<br />
Ton uyvarda xolme Tqma, saxlic misi<br />
mSoblebis iyo da karic, qmari ki – CasiZebuli.<br />
magram axal nacnobebze, gansakuTrebiT<br />
kacebze, Zalian TavdaWerili,<br />
Tavaziani, Tanamedrove adamianis<br />
STabeWdilebas tovebda, cota ar iyos,
1 - 14 ivlisi 2011<br />
saidumloebiT moculisac. garda amisa, Tavisi<br />
oTxi aTeuli wlisTvis sakmaod kargad iyo<br />
Senaxuli. drodadro, moswavleebi hyavda<br />
xolme, abiturientebi da ratomRac mxolod<br />
biWebi. ambobdnen, Zalian keTili guli aqvs da<br />
xandaxan swavlis safasursac ar iRebs, piriqi-<br />
To. magram es yvelaferi Worebia. namdvili<br />
ambavi isaa, rom mavani n-is amden xans dagvianebis<br />
gamo qali Zalian gabrazda da umaduri<br />
sayvarlis dasja gadawyvita. ojaxSi ori ZaRli<br />
hyavdaT – aziuri nagazi da franguli buldogi.<br />
buldogs qmari gverdidan ar icilebda,<br />
sadac midioda, iq mihyavda. nagazi ki qalis favoriti<br />
iyo, marTalia, ZiriTadad ezoSi,<br />
jaWviT hyavda dabmuli. n.-is molodinSi qalma<br />
ZaRli Tavisuflad gauSva, albaT ifiqra,<br />
cotas SevaSineb, rom msgavsi rame aRar gaimeoroso.<br />
roca uiRblo sayvarelma ezos WiSkari<br />
winaswar damaxsovrebuli kodiT gaaRo da fexi<br />
Sedga, pirveli nagazis dakreWili kbilebi<br />
dainaxa. ZaRli iRrineboda da sakbenad iwevda.<br />
daqanculma da nervebmoSlilma n.–ma uneburad<br />
qveynis gasagonad iyvira. yvirilze qali<br />
gamovarda, ZaRli moaSora da saxlSi Seiyvana:<br />
– Sen ar ici, ar ici ra SememTxva! ratom davagviane<br />
viRac giJs gadaveyare, parikmaxers –<br />
da im ucnauri ambebis moyola daiwyo, rac<br />
dilidan gadaxda Tavs. mavani n. ise iyo gaognebuli,<br />
rom isic ki daaviwyda, risTvis movida<br />
aq, vidre qali ar moexvia da kocniT ar gaaCuma.<br />
am dros quCaSi ganwiruli yvirili gaisma.<br />
mavani n. qals moSorda da yurebi cqvita.<br />
ar asvenebda ucnauri SegrZneba, rom im dRis<br />
Tavgadasavali kidev gagrZeldeboda da ufro<br />
uaresad, vidre manamde. amasobaSi gareT<br />
ZaRlebis yefas da yvirils policiis sirenis<br />
xma daerTo da viRacam WiSkari Semoglija.<br />
sastumro oTaxSi pirveli qalis qmari Semovarda<br />
franguli buldogiT xelSi – gzaSi<br />
manqana gafuWeboda da ukan dabrunebuliyo.<br />
saxlTan mosuls uamravi xalxi daxvedria<br />
Sekrebili. maT Soris viRac meloti yviroda<br />
da ixveweboda, policias gamouZaxeT, am saxl-<br />
Si Cemi megobris Svils klaveno.<br />
qmars ukan parikmaxeri mosdevda yviriliT:<br />
– mokles! mokles! xom vambobdi!<br />
procesias oTxi policieli agvirgvinebda,<br />
tyuilad rom cdilobdnen Wirisuflebis<br />
Sekavebas. uvnebeli colis danaxvaze qmari gaSeSda,<br />
meloti `saukeTeso megobris Svils~ miaCerda,<br />
is ki Tavis mxriv –policielebs:<br />
– sad aris mokluli – miubrunda erT-erTi<br />
dabneul parikmaxers.<br />
– ai! – n.-isken gaiSvira xeli melotma –<br />
cocxalia – da cremlebi waskda – cocxalia!<br />
Cemi biWi!<br />
– erTmaneTis vin xarT – umisamarTod<br />
ikiTxa policielma, romelsac saswauli alRo<br />
hqonda saeWvo ambebze.<br />
– Cemi moswavlea! – gaiSvira qalma xeli n.-<br />
isken.<br />
– Cemi colia.<br />
– bavSvobis megobris Svilia! gavigone,<br />
rogor elaparakeboda am qals! vicodi, Tavs<br />
SarSi yofda! ar gamigona, mainc aqeT gamoeqana.<br />
ukan gamovyevi, ra momasvenebda! veubnebodi,<br />
veubnebodi dRes kuroebi sasiyvaruli Tavgadasavlebs<br />
unda eridon-meTqi! vin dagijera!<br />
Cemma Zmamac ar damijera da ra miiRo!<br />
sabednierod, vidre orfexebi gons mosvlas<br />
moaswrebdnen, saqmeSi aziuri nagazi CaerTo.<br />
am aliaqoTisgan aRelvebuli oTxfexi manamde<br />
gamwarebuli yefda da jaWvs aJRarunebda.<br />
rogorc iqna aiwyvita, oTaxSi Semovarda, policielebs<br />
fexebSi gauZvra da dawyebuli saqme<br />
daamTavra – wvivSi Caafrinda n.-s.<br />
is dRe mavanma n.-ma saavadmyofoSi daasrula.<br />
acra gaukeTes da saxlSi gauSves. meloti<br />
parikmaxeri gverdidan ar moscilebia da saxlis<br />
karamde miacila. karTan ki moubodiSa, dedaSeni<br />
didi xania ar minaxavs da am SuaRamisas<br />
rom vestumro, uxerxuli iqnebao. mere jandabaSi<br />
daikarga da aRar gamoCenila.<br />
saRamos, vaxSmobisas qmarma cols urCia,<br />
ufro gonivrulad SeerCia moswavleebi da mas<br />
Semdeg mavani n. aRar uxsenebiaT, radgan qmars<br />
sxva saxli ar hqonda, cols ki Tavis asakSi sxva<br />
qmris Zebna ezareboda.<br />
is oTxi policieli, cal-calke da yvela<br />
erTad, didxans yveboda am ambavs da xalxs<br />
acinebdnen, vidre anekdoti ar gacvda da msmenelebi<br />
ar SemoeliaT.<br />
raRa Tqma unda, mavanma n.-ma dilaobiT sim-<br />
Rera moiSala da sxvebsac uSlida, maT Soris<br />
sakuTar cols, romelic klubSi gaicno da mis<br />
koqteilebze uamravi fuli daxarja.<br />
meloti parikmaxeri ki moyolas, jobia Tvi-<br />
Ton Seiaro, Tu odesme mSvidi cxovreba mosawyeni<br />
geCvena, ori gaCereba da iq xar.<br />
wesrigi<br />
<strong>literaturuli</strong> <strong>gazeTi</strong><br />
ela goCiaSvili<br />
arasodes ar vyofilvar<br />
vercxliswyaliviT diasaxlisi,<br />
xel-fexidan<br />
naperwkali<br />
ar damcvenia;<br />
mainc eswreba, _ wesrigia.<br />
wesrigia, _ vin aris aq<br />
Tavdayira saxlis damcemi;<br />
Werze vin dadis;<br />
aq vin aris Spaleris risxva, _<br />
nekeriviT nedl TiTebSi<br />
CabRujuli flomasteriT<br />
Tavzars vin dascems...<br />
autaneli wesrigia, _<br />
sunTqvac ki miWirs,<br />
Zlivs mivaTrev<br />
amsimZime Tavisuflebas.<br />
wesrigia;<br />
wesrigia;<br />
wesrigia.<br />
ra iqneba,<br />
erTxel raRacas ver mivagno!<br />
wesrigia, _<br />
daudevrad Senaxuli nivTic<br />
mpoulobs:<br />
me Tu vera,<br />
Cems xelebs mainc axsendebaT.<br />
wesrigia, _<br />
erTxel gemoze ver avrie,<br />
ver iqna da ver davamyare<br />
namdvili qalis sakadrisi<br />
uwesrigoba.<br />
aumRvreveli wesrigia,<br />
sul wesrigia,<br />
im saxlSi mudam wesrigia,<br />
sadac patroni<br />
liftidanve xelCanTaSi<br />
gasaRebs eZebs,<br />
da arasodes akakunebs<br />
sakuTari saxlis karze<br />
da Signidan gaRebuli kari<br />
ar icis.<br />
mZime alayafi<br />
mama adam axalaZes<br />
vera, ufalo,<br />
wminda miwas ver moviloceb,<br />
magram mec minda<br />
Seni didi madli,<br />
mec minda.<br />
mciredmorwmune rom ar viyo,<br />
xelSi joxiT da zurgze _ abgiT,<br />
fexSiSveli,<br />
gzas tantaliT unda movdevde;<br />
magram, me var mciredmorwmune.<br />
erTaderTi, rac mabadia,<br />
Weria da, _ Wers ver moviSli,<br />
radgan me var mciredmorwmune.<br />
amodena momlocvelSi<br />
arc aravin maxsendeba, _<br />
dabrunebuli,<br />
SiSvel qvaze Camomjdariyos.<br />
brwyinavs aviaqaravani, _<br />
cis frinvels da velis SroSans<br />
imaT Soris<br />
arvin Camohgavs;<br />
xelSi vardiviT mogizgize<br />
RvTaebrivi cecxlis frialiT, _<br />
sul mdidrebi piligrimoben.<br />
Raribebis yariboba ar gamigia.<br />
vera, ufalo,<br />
vercxlisferi laineriT verc gipovidi,<br />
ufro Sors geZeb, _<br />
sakuTari sisxliviT axlos...<br />
vera, ufalo,<br />
eklesias ver agiSeneb;<br />
vera, ufalo,<br />
verc erTaderT samoss gavixdi,<br />
rom Sen Segmoso, _<br />
ra vqna, mrcxvenia siSiSvlisa.<br />
me vin mkiTxa vaSlis ambavi!<br />
vaSli uCemod SeiWama,<br />
magram mas aqeT<br />
siSiSvlisa mrcxvenia, mamav!<br />
vera, ufalo,<br />
verc yvela muWas Sevewevi,<br />
Cemken gamowvdils, _<br />
Cemi wyalobis molodini,<br />
rogorc sio,<br />
pirgaxsnili kokoriviT rom Seatokebs...<br />
vera! vera! vera!<br />
an mapatie,<br />
an saxlis karze<br />
ase xSirad nu mikakuneb,<br />
yovel nabijze<br />
mowyalebas nu mTxov, ufalo!<br />
me Raribi var,<br />
Sen ki _ bevri...<br />
mainc minda<br />
Seni didi madli,<br />
mec minda.<br />
...sanam daxlebs<br />
kidev erTxel aayiraveb,<br />
yiraze dgas aqauroba.<br />
ded-mamiT obol samSoblodan<br />
gza pirveli samSoblosaken, _<br />
asavlelia.<br />
hkidia mZime alayafi<br />
aficrul zecas...<br />
Tu yviTeli gasaRebi ergeba mandac,<br />
Tu Seni madlic<br />
xerxiT da RoniT saSovnelia,<br />
Tu araferic ar aiwona<br />
sasworis pinas<br />
bumbuliviT verdaCneulma, _<br />
rac marcxenamac ar icoda<br />
da mxolod SenTvis iyo sacnaur...<br />
rogor iqneba _<br />
CaiJangeba RaribTaTvis karis kliteni<br />
gaetevian nemsis yunwSi aqlemebi<br />
poezia 7
8 <strong>literaturuli</strong> <strong>gazeTi</strong><br />
proza 1 - 14 ivlisi 2011<br />
dasasruli<br />
paata berikaSvili<br />
oTxmocdaaTiani wlebis<br />
gareubnuli qronikebi...<br />
xada kenkebaZem, _ ai, jibeSi midevs!<br />
TviTon Camido... me xelebi dakavebuli<br />
mqonda... Sen cud rameebs nu fiqrob...<br />
mere Sinaurulad movikiTxe _<br />
janmrTelobiT rogora xar, anda<br />
julia rogora gyavs, nervebi xo wesrigSi<br />
aqvs-meTqi! SarSan raRac asi<br />
dolari mWirdeboda da maSin miTxra<br />
_ verao, am katis curclma, cols<br />
nevrozi aqvs, wamalze davrbivar, damawynarebelze,<br />
juliasTvis mindao. ai,<br />
magitomac vkiTxe, rogora gyavs julia<br />
nervebis ambavSi-meTqi...~ yanCaveli<br />
cudi ambis molodinSi iZabeboda:<br />
`da ras meubneba, es dampali _ magis<br />
nervebs nuRar gamaxseneb, Wkuaze ar<br />
aris, xom ici, seqsis gareSe, xec ki xmebao!..~<br />
`Tavidan mec ega vTqvi _ rao,<br />
ra brZane-meTqi rao da me sadRa maqvs<br />
imis jani da nervebi magis seqsze vifiqro<br />
da `samcebi~ vuZebnoo... gesmis<br />
ai, karlosTan mimyavs, erTi `dapeplon,~<br />
egec damSviddeba da mec movisveneb,<br />
eSmakma icis am Zuknebis ambavio...<br />
gaige coli ukve karlos maRaziasTan<br />
dgas... xan icinis, xan wkmuis, xan slukunebs,<br />
Tan dapepvlas upireben... Tanac<br />
vin dampali karlo! xelebi dakavebuli<br />
mqonda-meTqi da... ar gamirtyams...<br />
sifaTSi mivafurTxe _ Seni impotenti<br />
da colis suteniori dedac-meTqi,<br />
panRuri amovartyi da wamovedi. ho,<br />
marTla _ sanam wamovidodi, kidev<br />
mivafurTxe. pirveli raRac kargad ar<br />
gamomivida _ vnerviulobdi.~ samarisebuli<br />
siCume Camovarda. kenkebaZe<br />
niSnis mogebiT albert giorgaZis Tvalebis<br />
moZebnas cdilobda. siCume mxolod<br />
xuTiode wams gagrZelda. mere<br />
TiTqos sibneleSi raRacam ixuvlao,<br />
iseTi xarxari atyda, xelebdakavebul<br />
iase kenkebaZes parkebi miwaze daucvivda<br />
da piri daaRo. ezoelebi mixvdnen<br />
_ mTeli ubnis ambebis mcodne iase<br />
avetisovis mxolod cols icnobda,<br />
qalwulobiT datanjuli misi oTxfexa<br />
sexnias arsebobaze ki warmodgenac ar<br />
hqonda.<br />
saSineli, aranormaluri da depresiuli<br />
xarxari iyo. mTeli korpusi<br />
lamfis SuSebiT moawyda fanjrebs. ver<br />
gaegoT ra xdeboda. magram, rac mTavaria,<br />
aravin aravis klavda, mxolod<br />
icinodnen. bolos, bambaziisxalaTiani<br />
diasaxlisebic axarxardnen, mere ima-<br />
Ti qmrebic, umisamarTod kiskisebda<br />
kerenskis bavSvobis megobari, qalbatoni<br />
klara... da ara marto klara,<br />
juliadapeplili edgaris gaRrecili<br />
Svili vinsent-gagoc _ Sxamiani xizilaliT<br />
amovsebuli abazanis momavali<br />
memkvidrec ki icinoda. `amas raRa<br />
acinebs, dedamiss karlo peplavs ma-<br />
RaziaSi, mamamiss sanTeli uWiravso...~<br />
_ iase kenkebaZesac gaecina bolos.<br />
ara var am ezos ambebSi bolomde Caxedulio,<br />
Wkvianurad daaskvna bolos.<br />
`movrCiT! _ brZana gogiam, cremlebs<br />
iwmendda, giorgaZe xangrZlivad najdoms<br />
gaCxikvul beWebze ubaTqunebda<br />
muStebs, sisuleles eubneboda Tan:<br />
`maRla aixede, naTlia giyurebso!~ _<br />
sunTqva Sehkvroda sicilisgan beber<br />
kriminals, amdeni sadRa SeeZlo _ ukanasknelad<br />
maSin gaicina, didubis raionis<br />
prokurori rom daiWires heroinis<br />
biznesis gamo, julias ambavic uxaroda<br />
Tan, eSvelao, fiqrobda. `ra<br />
qeni, mogca arayi~ _ amoisunTqa bolos<br />
gogiam. `kidev kargi, imaT mosvlamde<br />
movaswari! _ sibneleSi Zirs<br />
dayrili parkebis Zebnas Seudga kenkebaZe,<br />
_ xuTi boTli momca. Zexvebi da<br />
konservebic gamomatana, puric... ai,<br />
sigaretic... raRac saZaglobebs rom<br />
eweviT aq... raze icinodiT _ moulodnelad<br />
fusfusi Sewyvita da Zalian<br />
Seexvewa gogi yanCavels, _ Tu Zma xar,<br />
miTxari!~ `getyvi, aba, ras vizam. davsxdeT<br />
jer...~ `karlosTan colis wayvana<br />
Tu aseTi sasaciloa... ai, `bulkebic~<br />
wamoviRe, kargia arayze...~ `dagiRupia<br />
Sen eg karlo!~ _ uxaroda xangrZlivad<br />
najdoms. `samagierod julias peplavs!<br />
_ gabrazda kenkebaZe, _ qaTamic<br />
waiReo, mexveweboda, magram TaTris<br />
araferi minda...~ `karlo gagniZea, kaco!~<br />
`gagniZe ara, jafariZe... mamedovia.<br />
magis RviZl biZaSvils vicnob...<br />
mamamisis ZmisSvils. ras momSterebixarT<br />
jigaria rasul mamedovi!~ im kunapetSi<br />
aravin aSterdeboda iase kenkebaZes,<br />
yvela maRaziis mflobelis karlo<br />
gagniZis saxis gaxsenebas cdilobda.<br />
xan isev julia axsendebodaT da<br />
Tavidan utydebodaT sicili. kriWa<br />
Sehkvroda kenkebaZes. `ise, cota Savgvremani<br />
kia...~ `gogi, gaige, karlo<br />
TaTari yofila!~ `marto kenkebaZea<br />
qarTveli _ movrCiT~ `movrCiT, magram...<br />
mec ro Savgvremani var~ `mokete!<br />
aq yvela Savgvremania, wiTuri kenkebaZis<br />
garda... xnaSi Cagdebul melias<br />
ara gavs es upatrono! _ da iqve atuzul<br />
patara biWs gadausva Tavze xeli,<br />
_ wadi, dedikos sanTlebi gamoarTvi,<br />
Svilo!~ `cota puri da mwvanilic uTxari...~<br />
`pamidoric unda gqondeT...<br />
diliT davinaxe, mamaSens mohqonda.~<br />
`Tqven dedaCemi tariela xom ar ggoniaT<br />
anda kidev isa... karlo xom ar ggoniaT<br />
_ gawyra patara TiTlibazi, _ Tu<br />
patara WiqiT damalevinebT, sulac<br />
moviparav im pamidors.~ `navTic wamoiRe!<br />
buxari davanToT garaJSi. acivda<br />
ukve...~ `ra unda garaJSi buxars!<br />
_ wamoitira yanCavelma da maSinve<br />
isev gabrazda: buxari aravin gamagonos<br />
_ kenkebaZea aq!~<br />
* * *<br />
oriode saaTis Semdeg, orasi<br />
metriT daSorebul sxva ezoSi mezoelebi<br />
sanTlis Suqze nards agorebdnen<br />
da isinic karlos arays svamdnen.<br />
Sors sinaTlis anarekli ailanZa. `iq<br />
ra anTia~ sibneleSi korpusebis mar-<br />
TkuTxedebidan amomsxltari sinaTle<br />
rialebda. `bavSvebi albaT saburavebs<br />
wvaven. gesmis, ra wiokobaa!~ `weRan<br />
kidev viRaceebi xarxarebdnen. gaafrina<br />
am sibneleSi xalxma!~ `eg ra wiokoba<br />
da xarxaria wiokoba sul sxva ramea...~<br />
`romeli sxva rame~ `ee... dawiokeba<br />
rame... ai, parlamenti ro aviReT...~<br />
`marTalia, xarxari Sen Cveni unda<br />
genaxa...~ `ra gaxarxarebdaT~ `ra vici,<br />
_ moiwyina parlamentis amRebma, mere<br />
amoioxra da kamaTeli ise gaagora, zed<br />
aRar dauxedavs, sadRac dardianad<br />
gauSterda Tvali.<br />
am dialogidan aTiode wuTis Semdeg<br />
aqaqanebuli moiWra patara biWi,<br />
ukan zemoT naxsenebi, dakvirvebuli,<br />
Tan dafeTebuli Tineijeri mosdevda.<br />
`wamodiT, _ amoixvneSa biWma, _ yan-<br />
Caveli kenkebaZes axrCobs!~ `gogi~<br />
biWma Tavi dauqnia. `axrCobs ki ara,<br />
mgoni daaxrCo ukve, _ es Tineijerma<br />
sTqva, sanTlis Suqze axlaRa gaarCies<br />
_ mTeli cxvir-piri gamuruli hqonda,<br />
_ ro gamoviqeci, kenkebaZe fexiT<br />
eWira da atrialebda. ezoSi veravin<br />
ekareba da... Tqven mainc wamodiT.~ `gogis<br />
vah, cecxli ratoa ar dawvas! yanCaveli<br />
Tu gagiJda...~ `cecxli gogias<br />
ar daunTia, _ ganmarta biWma, _ kenkebaZe<br />
cekvavda, mere lampa gautyda,<br />
aryis boTli buxarSi aufeTqda da<br />
giorgaZis garaJi daiwva.~ `kidev kargi,<br />
im dRes gasaRebi ver vipovne! _ imezoelTagan<br />
erTma SublSi Semoirtya<br />
xeli, _ mexveweboda, arays movitan,<br />
Sens garaJSi CavusxdeTo!~ `magis gara-<br />
JSi SeSveba ar SeiZleba! gaxsovT, Zia<br />
sandros ra garaJi hqonda buxriani.~<br />
`kacma rom Tqvas, buxars garaJSi ra<br />
unda~ `me ra vici... gagiJda-meTqi<br />
xalxi sibneleSi! weRan ras vambobdi~<br />
`unda wavideT. Tu mokla, ormagad xa-<br />
Tabalaa _ kenkebaZe dasamarxi gveyoleba,<br />
yanCaveli _ cixeSi misaxedi. sad<br />
aris magdeni fuli~ `kenkebaZe ra Cveni<br />
dasamarxia~ `aba, mamamisi magas damarxavs<br />
ki ara, kubosac ar uyidis _ fituls<br />
gaakeTebs da korpusis Tavze dadgams.~<br />
`hoo~ `dedas geficebi. damuqrebulia.~<br />
`marTalia. mamamisi wesieri<br />
kacia!~ `vah!~ _ nel-nela auCqares<br />
fexs.<br />
* * *<br />
im ambidan aTiode dRis Semdeg kenkebaZe<br />
saavadmyofodan ZaliT gamoweres<br />
gacofebulma eqimebma. avadmyofebi<br />
aajanya Turme kenkebaZem,<br />
klinikis reorganizacia daiwyo da kedelze<br />
gakrul hipokrates ficSi wi-<br />
Teli flomasteriT raRac Sesworebebic<br />
sajarod Seitana.<br />
yavarjnebiT da Tav-xeldabintuli<br />
gamocxadda ubanSi. manqanidan gadmovida<br />
Tu ara, maSinve yanCavelis korpusisken<br />
gaswia. gzad, albaT gulis gasamagreblad,<br />
karlos gauformebel<br />
mini-marketSi Seuxvia. TavSexveuli<br />
karlo raRac misavaTebuli ki ar ijda,<br />
TiTqos raRacnairad egdo. kenkebaZes<br />
asi grami arayi dausxa, fuli ar mindao,<br />
miefera. kenkebaZem cota xans ifiqra<br />
da sigaretic gamoarTva. yanCavelis<br />
ezoSi ki pirvelad albert giorgaZe<br />
dainaxa, idga Canacrebul garaJs<br />
miSterebuli. edgaras saxlidan bednieri<br />
julias ZaRluri kiskisi ismoda.<br />
saRol, karloo, gaifiqra iasem.<br />
`buxari gadarCenila, _ kenkebaZem mxarze<br />
yavarjeni mouTaTuna abos, _ ras<br />
oxrav, axals avaSenebT, SeCema! age,<br />
julia ra dReSia!~ eeho, giorgaZem<br />
Tqva, manqana mainc gavyideo da...<br />
`raoo!~ ho, gogia daiWires da gavyideo.<br />
kenkebaZes imRamindeli ambavi gaaxsenda,<br />
nel-nela wauvida feri, mere<br />
erTbaSad sunTqva Seekra, galurjda,<br />
yavarjnebi miwaze daucvivda da<br />
gawripuli iase kenkebaZe qviSis tomarasaviT<br />
mZimed daexeTqa trotuarze.<br />
`ara! Seni gulisTvis ara!~ _ skamisken<br />
miaTrevda, Tan Rrialebda, Tan anjRrevda<br />
giorgaZe iases. aTiode wuTis<br />
Semdeg wyalnapkurebi da gawuwuli<br />
iase TvalebdaWyetili Sescqeroda<br />
SeSinebul abos, usmenda kidec<br />
TiTqos: `mere~ `meore dRes marTla<br />
misces xelfasi...~ `vah! mere~ `magis<br />
samsaxuri _ qalaqis boloSia. paxmeliaze<br />
iyo... mokled, im xelfasiT samjer<br />
daTvra, sanam aqamde moaRwevda...~<br />
`vah!~ `Senze ro uTxres, aramianc-<br />
Siao...~ `oh, es aramiancebi, es kazariancebi...<br />
manTaSevma ra opera dagviwva...~<br />
`Tavis aSenebuli yofila da...~<br />
`icav xo Se axvaro! Tumca ho... mere~<br />
`hoda, sul gagiJda...~ `dalagebuli<br />
rodis iyo. mere~ `rac fuli hqonda,<br />
sul arayi iyida, samwvade rame...~ `sa-<br />
Rol! mere~ `mere adga da... yvelas<br />
gausworda.~ `armenasac, im dampalsac<br />
gausworda~ `armenas gausworda Tu<br />
gausworda _ isic aramiancSia, travmatologiur<br />
ganyofilebaSi. wveTovanebi<br />
aqvs Cadgmuli... tarielas cota<br />
moxvda... sadarbazoSi Seaswro. qalebi<br />
idgnen da qalebTan ara scema...~ `Wkviania,<br />
magis yurcqvita!..~ `yur... rao ra<br />
cqvita~ `yurcqvita _ kurdRelia! _<br />
RreniT ganumarta kenkebaZem, _ somxur<br />
zRaprebSi ar aris! _ da Sehyvira,<br />
_ gamaxsenda _ karlos Tavi hqonda<br />
Sexveuli... fexzec ar wamomdgara!~<br />
`mere dampalma edgaram policiaSi<br />
dareka... mocvivdnen... magaT oRond<br />
daureke da... mere me manqana gavyide,<br />
sandrom Tavis dasamarxi oqros saaTi,<br />
klaras mundStukis da maraos gayidva<br />
undoda, magram aravin iyida. gogias<br />
sardafSi tarielam gadaixada fuli...~<br />
`movklav, magis ebraeli deda vatire!~<br />
`tariela ebraelia~ `gaWirvebul<br />
kacs sardafi waarTva! magas masonis<br />
meti vin gaakeTebs! Tanac daakvirdi<br />
_ qveda ybis moxazuloba, warbszeda<br />
rkalebi... sufTa semitia. mere eg eyo~<br />
`karlomac dagvimata...~ `rao!~<br />
`cols moatyua, yanCavelis vali<br />
mqondao... `ZaRlebmac~ cota daukles<br />
da eyo.~ kenkebaZem cota xans ifiqra,<br />
ifiqra da wamoiwia. giorgaZe frTxilad<br />
Seudga mxarSi: `wamodi, karlos<br />
radios movusminoT, _ gaucina kenkebaZem,<br />
_ da arays nuRar miveZalebiT,<br />
koniaki davlioT!~<br />
midiodnen. kargi amindi iyo da bednier<br />
julias Soridan esmoda: `warmoidgine,<br />
TaTari karlo Tqvenebur<br />
koniaks yidis... `vaspurakani~ hqvia! qinZze<br />
hkidia yarabaxi...~ `giorgaZe var!~<br />
`me ras mimalav siZed ki ar mindixar,<br />
SeCema!~ `geubnebi: istoriulad daadgines<br />
ro giorgaZeebi da qarTveliSvilebi...~<br />
`qarTveliSvilebs Tavi daanebe,<br />
Torem rac sigrZe gaqvs...~ `ho,<br />
kargi... magram sxvebTan mainc ar ginda<br />
egeTi laparaki.~ `karloc magas<br />
meubneba _ sxvebTan nu ambob, Sen xo<br />
ici vinca var, meti ra gindao...~ `hoda,<br />
marTla, meti ra ginda~ `ra minda da<br />
tarielasac unda vaTqmevino barabas<br />
Camomavali roa... mTeli sicocxle am<br />
erTma qarTvelma da... sawyalma yan-<br />
Cavelma kidev... Tqven rato unda gdioT<br />
_ gaocebisgan yavarjnebi SeaTamaSa<br />
kenkebaZem, kinaRam zRarTani gaadina<br />
asfaltze, _ yidiT aq raRac surogatebs,<br />
kontrabandas avrcelebT...<br />
amaTi gadamkide, RviZli mtkiva ukve.<br />
qveynis biujeti carielia... qarTvel<br />
kacs saqarTveloSi mosapari aRaraferi<br />
darCa! ase ar SeiZleba, Zmao!~<br />
mere ufro Soridan esmoda bednier<br />
julias: `karlos gogia Zalian uyvars,<br />
_ giorgaZe ambobda, _ magram<br />
Seni Tavi ram Seayvara, ver gavige~<br />
`gagniZed gadaqceul TaTars ras gaugeb<br />
_ yavarjnian mxrebs iCeCavda<br />
kenkebaZe, _ qarTvelobs, albaT.~<br />
xolo im saRamos iase kenkebaZem naxevari<br />
ubani karlos koniakze dapati-<br />
Ja da mamamisis _ advokat dimitri<br />
kenkebaZis garaJi sajarod dawva. advokati<br />
kenkebaZe fanjridan uyurebda<br />
yvelafers. gasakviri iyo, magram dimitri<br />
kenkebaZe meored darCa Svilis<br />
saqcieliT kmayofili (pirvelad maSin<br />
gadausva Tavze xeli, roca iasem pionerTa<br />
sasaxleSi pirveli xarisxis<br />
diplomi miiRo geografia-geologiis<br />
wreze. rato is xeli ar gamixmao! _<br />
ramdenjer uTqvams mere). saxeldobr,<br />
ra uxaroda, ver getyodaT _ SeiZleba<br />
is, rom sanam cecxls waukidebda,<br />
lamis dimitris xnis naloliavebi<br />
`volga~ gamoagora gareT, anda, Sei-<br />
Zleba, is rom garaJgadamwvar mezoblebs<br />
axla ufro Tamamad Sexedavda<br />
TvalebSi. manamde sad damaluliyo,<br />
aRar icoda...<br />
yovel SemTxvevaSi, roca gamurulgamWvartluli<br />
iase saxlSi avida, skamze<br />
daexeTqa da savarZelSi mokalaTebul,<br />
saTvalis zemodan momziral mamas<br />
niSnismogebiT CaaSterda, dimitrim<br />
jer tuCebi mobrica, mere gauRima<br />
da bolos iseTi sicili autyda, iases<br />
gogi yanCavelis ezoSi atexili xarxari<br />
gaaxsenda maSinve, dabneuli fexze<br />
wamodga da... gauxarda. icinodnen kenkebaZeebi,<br />
erTmaneTs gamxdar-gaCxikvul<br />
mxrebze utyapunebdnen xelebs,<br />
cremlic ki moadgaT sicilisgan Tvalze...<br />
magram amasobaSi avadsaxsenebeli<br />
krizisis gamo Suqi isev gamoirTo<br />
da mama-Svilma axla gineba atexa. es<br />
erTaderTi mankieri sfero iyo, raSic<br />
mama gacilebiT sjobnida iases. batoni<br />
dimitris ginebaze damSviddnen mezoblebi<br />
_ amxela advokati kaci igineba,<br />
yvelaferi gasagebiao da... aRaravis<br />
Seuginia. mSvidi Rame iyo is Rame.<br />
sanam CaeZineboda, iase dinjad fiqrobda<br />
garaJis dawvis garda, kidev ra<br />
esiamovneboda mamas _ auracxeli variantebi<br />
hqonda...<br />
aseTi droc iyo TbilisSio, viRaca<br />
ityvis mere. diax, aseTi droc iyo...
1 - 14 ivlisi 2011<br />
`erTi moTxrobis konkursis~ gamarjvebuli. III premia.<br />
aleqsandre qurxuli<br />
ukanaskneli mamluqi<br />
kairo. 1798 wlis 27maisi.<br />
gazeT `Taimsis~ redaqcias.<br />
uiliam iorki<br />
ori kviraa, rac egvipteSi var, saxelganTqmuli<br />
ibrahim beis sasaxleSi.<br />
mamluqebis beladi gulTbilad Semxvda<br />
da araCveulebriv maspinZlobas iCens.<br />
sasaxle nilosis erT patara kunZulzea<br />
gaSenebuli da ramdenime damoukidebeli<br />
nagebobisgan Sedgeba. irgvliv yvelaferi<br />
im warmosaxvas hgavs, arabuli<br />
zRaprebis kiTxvisas rom gvebadeba, magram<br />
aqaur zRaprebs ara aqvT keTili<br />
dasasruli. aq mdidarica da Raribic,<br />
sulTanica da monac moulodnel<br />
sikvdils elis. aq Zalmomreoba da sisastikea<br />
gamefebuli. egvipteli mamluqebis<br />
istoria gauTavebeli omebis, sisxliani<br />
gadatrialebebis, SeTqmulebebisa<br />
da intrigebis uwyveti qronikaa. aq mxolod<br />
erTi ram iwvevs pativiscemasa da<br />
aRtacebas, _ alesili xmali. xmali ki<br />
bevrs aqvs alesili. jerjerobiT yvelaze<br />
basri maxvili mTel egvipteSi or<br />
qarTvel mamluqs: ibrahim beisa da murad<br />
beis upyriaT, Sesabamisad, qveyanasac<br />
isini marTaven. Cemi maspinZeli<br />
ibrahim bei Zalian saintereso adamiania.<br />
axla 48 wlisaa da misi biografia saTavgadasavlo<br />
romanis klasikur siuJets<br />
hgavs. Tavidan vSiSobdi, rogor miiRebda<br />
kiTxva-pasuxis Cem mier SeTavazebul<br />
formas, radgan interviu da isic qveynis<br />
mrZanebelTan, aqauri kulturisTvis<br />
uCveulo movlenaa. rodesac avuxseni,<br />
rom werilis dasawerad sxvadasxva kiTxvis<br />
dasma iyo saWiro, gaecina. `kiTxvebs,<br />
rogorc wesi, me vsvam xolme, magram stumars<br />
uars ver vetyvio~.<br />
Cveni pirveli saubari gvian RamiT,<br />
sasaxlis erT mcire da myudro darbazSi<br />
Sedga. Zvirfas arabul xaliCaze visxediT,<br />
ufro sworad, xaliCaze mofenil<br />
abreSumis baliSebze. win, oqros langrebze,<br />
xili da tkbileuloba ewyo. mamluq<br />
begebs, iseve rogorc aRmosavleTis sxva<br />
didebulebs, fufuneba Zalian uyvarT,<br />
Tumca ukiduresi gaWirvebis atanac kargad<br />
SeuZliaT. es arc aris gasakviri,<br />
radgan sanam begebi gaxdebian, cxovrebis<br />
urTulesi gzis gavla uwevT. darbazi<br />
Ria aivanze gadis, romelic niloss gadahyurebs.<br />
uzarmazari mdinare mdored<br />
moedineba da darbazs monotonuri xmauriT<br />
avsebs. Ria aivnidan mTvare da varskvlavebiT<br />
moWedili cis fragmenti<br />
Cans. haeri saerTod ar iZvris da cxela.<br />
ibrahim bei anTebul Cilims mawvdis. mamluqebis<br />
beladi meubneba, rom es daZabulobas<br />
momixsnis da Cvens saubars ufro<br />
uSualos gaxdis. Triaqi is aris, rac<br />
axla yvelaze naklebad mawyobs. fxizeli<br />
goneba ise mWirdeba, rogorc arasdros,<br />
magram... varTmev da vewevi. aRmosavluri<br />
etiketis Tanaxmad, Cemgan uaris<br />
Tqma Tavxedoba iqneba, ibrahim beis<br />
gaRizianebas ki mxolod SeSlili Tu gabedavs.<br />
vxvdebi, amas ratomac akeTebs,<br />
magram, rogorc ukve vTqvi, sxva gza ar<br />
maqvs. mamluqebis beladma icis, rom Triaqs<br />
miuCveveli var da Cemi dabinduli<br />
goneba sityvebis gakontrolebas ver Se-<br />
Zlebs. aseT situaciaSi ki ibrahim bei<br />
ufro mets Seityobs Cemgan, vidre me misgan<br />
Cemi saguldagulod momzadebuli da<br />
aTasjer nafiqri kiTxvebiT. gadavwyvite,<br />
maqsimalurad mobilizebuli vyofiliyavi<br />
da sakuTar Tavze kontroli ar<br />
damekarga, Tumca es sakmaod Zneli aRmoCnda.<br />
ramdenime wuTis Semdeg, albaT<br />
egvipteSi saukeTeso Triaqma Tavisi<br />
gaitana da Tavbru damexva. darbazi<br />
TiTqos udabnosfer, moyviTalo burus-<br />
Si CaiZira da guliscema ise amiCqarda,<br />
rom megona vkvdebodi. yvelaferi mira-<br />
Js daemsgavsa da realobis SegrZneba<br />
davkarge. axla aRarc maxsovs me vkiTxe,<br />
Tu ibrahim bei sakuTari surviliT miyveboda<br />
bavSvobis mogonebebs.<br />
egviptis gamgebeli araCveulebrivi<br />
mTxrobeli gamodga. misma sityvebma<br />
CemTvis isedac zedmetad egzotikuri da<br />
uCveulo garemodan, kidev ufro ucxo<br />
samyaroSi gadamiyvana. ibrahim bei ambobda,<br />
rom qveyana, saidanac moitaces, saer-<br />
Tod ar hgavs egviptes. iq uamravi patara<br />
da gamWvirvale mdinarea, iseTi gam-<br />
Wvirvale, rogorc haeri. Tavisuflad<br />
SegiZlia dainaxo rogor dacuraven Tevzebi,<br />
ratomRac dinebis sawinaaRmdegod,<br />
fskerze ki sxvadasxva feris qvebi moCans.<br />
irgvliv sul mTebi da mwvaned daburuli<br />
tyeebia. egviptis mbrZanebeli 14 wlis<br />
asakSi monebiT movaWre Crdilokavkasielebma<br />
moitaces (sainteresod<br />
JRers, ara `egviptis mbrZanebeli 14<br />
wlis asakSi monebiT movaWre Crdilokavkasielebma<br />
moitaces~) da yvelaferi<br />
kargad axsovs. maSin abrami erqva<br />
da gvarad SinjikaSvili iyo. abrami<br />
marTlmadidebeli mRvdlis ojaxSi<br />
izrdeboda da wera-kiTxvac saxlSi iswavla.<br />
eklesiaSi stiqarosnad msaxurobda.<br />
axlac axsovs simSvidisa da myudroebis<br />
is gancda, saRamos locvebze rom<br />
eufleboda. sakmevlis suni, galoba, mamis<br />
boxi xmiT wakiTxuli saxareba,<br />
xatebTan dakidebuli kandelebi da<br />
sanTlebis alaplapebuli ali, iatakze<br />
dafenili, mlocvelTa wagrZelebuli<br />
Crdilebi. locvis dasasruls ukve Ramdeboda.<br />
eklesias ketavdnen da Sinisken<br />
mTvariT ganaTebul gzas miuyvebodnen.<br />
gzaSi mama ganuwyvetliv elaparakeboda,<br />
wminda werils uxsnida, yvelaze xSirad<br />
imas umeorebda, erT loyaSi rom Semogkran,<br />
meore miuSvireo, radgan Svilis<br />
ficxi xasiaTi Zalian adardebda. Tavmdabali<br />
unda iyo da mimtevebeli, Tu ginda<br />
sasufeveli daimkvidroo. ibrahim bei<br />
ki arc bavSvobaSi yofila Tavmdabali da<br />
mimtevebeli. Widaoba Zalian uyvarda da<br />
yvela Tanatols ereoda. xSirad Cxubobda<br />
kidec.<br />
abrami saZovarze gasul soflis<br />
saqonels darajobda xolme, roca mis<br />
ojaxs morigeoba uwevda. RamRamobiT<br />
cecxlis piras ijda da Zils ebrZoda.<br />
garSemo mglebis ymuili ismoda da mtaceblebis<br />
yviTlad anTebuli Tvalebic<br />
xSirad daunaxavs. am dros Tofs daclida<br />
da xmaurze mglebi frTxebodnen, azmuvlebuli<br />
saqoneli ki didxans ver mSviddeboda.<br />
erT aseT Rames abrams CaTvlima.<br />
mZinares Tavze Crdilokavkasieli<br />
yaCaRebi wamoadgnen, gaTokes da stambulis<br />
gzas gauyenes. monaTa bazarze, kargi<br />
aRnagobis gamo, sakmaod Zvirad gayidula.<br />
<strong>literaturuli</strong> <strong>gazeTi</strong><br />
proza 9<br />
* * *<br />
1811 wlis pirveli marti idga. mamluqi<br />
begebis saaRlumod gamowyobili<br />
mxedroba kairos daxveuli quCebiT miemarTeboda<br />
muhamed alis rezidenciisken.<br />
egviptis gubernatorma yvela<br />
warCinebuli mamluqi mukatamis cixesimagreSi<br />
daibara. muhamed ali iemenze<br />
gasalaSqreblad emzadeboda da<br />
egviptis jaris elituri nawilis aRlums<br />
awyobda.<br />
mamluqebi neli msvlelobiT modiodnen.<br />
maTi mooqrovili saWurveli<br />
SuadRis Takara mzis sxivebs ireklavda.<br />
egviptis saukeTeso kavalerias Sav<br />
cxenze amxedrebuli ibrahim bei miuZRvoda.<br />
erTianad gaWaRaravebuli ibrahim<br />
bei sakuTari warsuli didebis aCrdiliviT<br />
midioda qalaqis quCebSi.<br />
kairoelebi ukve Tamamad usworebdnen<br />
mzeras, zogi siZulviliT Secqeroda,<br />
zogi gulgrilad da zogic sibraluliT.<br />
mamluqTa moxuc belads Tavisi<br />
xangrZlivi da xifaTiT savse cxovrebis<br />
gzaze, aseTi umweoba arasodes ganucdia,<br />
maSinac ki, stambulis monaTa<br />
bazarze borkilgayrili rom gaiyvanes<br />
gasayidad.<br />
ibrahim beim kargad icoda, rom mamluqebis<br />
batonobis xana warsuls Cabarda<br />
da dakargul Zalauflebas misi<br />
yovelTvis ucnauri bediswerac ki ver<br />
daabrunebda. axla mxolod gadarCenaze<br />
SeiZleboda fiqri. osmalebi aRar<br />
dauSvebdnen, marTvis sadaveebi isev maT<br />
xelSi gadasuliyo, arc evropul saxelmwifoebs<br />
awyobdaT umarTavi mamluqebis<br />
batonoba egvipteSi. ibrahim beize<br />
kargad ki aravin icoda, rom Zala aRmarTs<br />
xnavs. marzuk begi, misi vaJi, axla<br />
rom gverdiT mohyveboda, gamudmebiT<br />
ajanyebisken mouwodebda. Svils albaT<br />
egona, rom mama siberem gaxada frTxili<br />
da sisxlisRvra amitom aRar unda,<br />
magram cdeboda. marzuk begi erT-erTi<br />
saukeTeso meomari iyo, vinc ki unaxavs,<br />
Tumca sificxe yovelTvis ubnelebda<br />
gonebas. amiT mamas hgavda, magram ibrahim<br />
beis es nakli mxolod axalgazrdobaSi<br />
hqonda, marzuk begi ki axla<br />
ormoc welsaa gadacilebuli da mis<br />
xasiaTSi araferi Secvlila. ibrahim<br />
bei mainc uzomod amayobda SviliT, magram<br />
amas aravisTan amJRavnebda. marzuk<br />
begi namdvili meomari iyo da ibrahim<br />
bei, rogorc yvela mamluqi, simamaces<br />
ufro met pativs scemda, vidre<br />
windaxedulobasa da gamWriaxobas. megobrebs<br />
xSirad uTqvamT, marzuk begi<br />
Senze magariao, rac Zalian siamovnebda.<br />
uyurebda Svilis axovan tans, garujul,<br />
mkacr saxes da ratomRac Zalian<br />
ecodeboda. mamluqTa moxuci beladi<br />
ver xvdeboda, swored dRes ram auCuya<br />
guli, an marzuk begs ra sWirda Sesacodi.<br />
misi vaJi im adamianebis ricxvs<br />
ekuTvnoda, sibraluls rom arasodes<br />
aRZraven, mSobelSic ki. ibrahim beis ar<br />
axsovda, Svils rodisme etiros, an<br />
raime SeeCivlos mamisTvis, Tundac<br />
bavSvobis wlebSi. da axla uyurebda<br />
kbilebamde SeiaraRebul mrisxane mamluqs,<br />
amayad rom mihyavda cxeni da<br />
guli sibraluliT ewureboda. `moklaven,<br />
aucileblad moklaven~ _ fiqrobda<br />
mama _ `Tan Zalian male, SeiZleba<br />
sulac iemenSi laSqrobisas. aman xom<br />
sifrTxile ar icis, yvelafers pirveli<br />
unda Seaskdes~. mTeli gza akviatebul<br />
fiqrs ver iSorebda. mere mukatamis<br />
cixis maRali galavanic gamoCnda.<br />
mukatamis karibWe farTod gaexsnaT.<br />
ezo Turqi jariskacebiT iyo savse.<br />
galavanzec karabingadakidebuli mecixovneebi<br />
Semomdgariyvnen. rodesac<br />
yvela mamluqi cixe-simagris ezoSi Sevida,<br />
rkinis uzarmazari WiSkari yuriswamRebi<br />
xrWialiT Caiketa. aqaurobas<br />
`saaRlumo~ araferi etyoboda.<br />
ali faSas meomrebi ise gamagrebuliyvnen,<br />
TiTqos cixe-simagrisTvis<br />
mters alya daertya. Turqi jariskacebis<br />
daZabuli saxeebis danaxvisas<br />
ibrahim bei yvelafers mixvda, magram<br />
moqmedebas azri ar hqonda, mamluqebi<br />
ganwirulebi iyvnen. SesaZloa, ubralod<br />
cdilobs, Zala gvaCvenos, SegvaSinos<br />
da molaparakeba ise warmarTos,<br />
yvelaferze Tanxmoba mivceT, rom<br />
aqedan cocxlebma gavaRwioT _ imeds<br />
itovebda ibrahim bei. mamluqebi dandobilad<br />
miuyvebodnen ali faSas sasaxlisken<br />
mimaval viwro aRmarTs, orive<br />
mxridan mWidrod rom ekvroda galavani.<br />
`nuTu, veravin amCnevs, rom sasaklaoze<br />
migvityues~ _ ukvirda mamluqebis<br />
moxuc belads. marzuk begma cxens<br />
maTraxi gadahkra da dawinaurda.<br />
`verc es xvdeba verafers~ _ gaifiqra<br />
ibrahim beim. pirveli tyvia swored<br />
marzuk begs moxvda da Subli gauxvrita.<br />
ibrahim beim dainaxa, rogor gadawva<br />
misi vaJi gulaRma cxenze da gayinuli<br />
Tvalebi cas miaStera. yvela mxridan<br />
isrodnen da xafangSi moqceuli<br />
mamluqebi ixocebodnen, winaaRmdegobis<br />
gawevasac veRar axerxebdnen. asobiT<br />
karabini erTad icleboda, irgvliv<br />
Tofis wamlis mZafri suni dadga<br />
da denTis kvamli Rrublis fTilebiviT<br />
ekida haerSi. damfrTxali cxenebi<br />
Wixvinebdnen, yalyze dgebodnen, galavnis<br />
kedlebs awydebodnen da sakuTar<br />
mxedrebs floqvebiT tkepnidnen. uceb<br />
ibrahim beim hasan-gurjs mohkra Tvali.<br />
axalgazrda mamluqi tyviebis wvimaSi<br />
raRac saswauliT gadarCeniliyo<br />
da xmalamoRebuli aRmarTze miaWenebda<br />
cxens. ibrahim bei mixvda, rasac<br />
apirebda axalgazrda mamluqi da Tvi-<br />
Tonac kvalSi Caudga. hasanma erTi mecixovne<br />
akafa, galavnisken gza gaiTavisufla<br />
da cixe-simagridan cxenianad<br />
gadaxta, ibrahim beic ukan mihyva...<br />
fexebmomtvreuli cxenebi miwaze<br />
gagordnen da mxedrebic waaqcies.<br />
pirveli hasan gurji wamodga da moxuci<br />
mamluqic wamoayena. cxrametriani<br />
galavnidan gadmoxtomis Semdeg, arc<br />
erTs araferi daSaveboda. ratomRac<br />
aravin esrodaT. `albaT am oromtrialSi<br />
verc SegvamCnies~ _ fiqrobda<br />
ibrahim bei, roca hasan-gurjTan erTad<br />
swrafi nabijebiT Sordeboda mukatamis<br />
cixe-simagris kedlebs. male kairos<br />
didi bazaric gamoCnda da devnili mamluqebi<br />
xalxis zRvas Seerivnen.<br />
ibrahim beim da hasan gurjma kairodan<br />
gaRweva moaxerxes. ukanasknel<br />
mamluqebs egvipteSi aRar daedgomebodaT<br />
da sudanSi gadavidnen. aq beduinebis<br />
erT-erTi tomis Seixi, abu-suleimani<br />
cxovrobda, romelTanac ibrahim<br />
beis Zveli megobroba akavSirebda. Seixma<br />
Seifara Zveli megobari. rodesac<br />
muhamed alim mamluqebis devnili beladis<br />
adgilsamyofeli gaigo da abusuleimanisgan<br />
misi gadacema moiTxova,<br />
Seixma Tavisi momTabare tomi ahyara<br />
da sudanis Tvaluwvdenel udabnoSi<br />
gauCinarda. didxans eZebdnen gubernatoris<br />
gagzavnili razmebi abu-suleimanis<br />
momTabare beduinebs, magram<br />
versad ipoves.
10 <strong>literaturuli</strong> <strong>gazeTi</strong><br />
interviu 1 - 14 ivlisi 2011<br />
zurab kiknaZe:<br />
`dRes problemuri<br />
mwerlobis naklebobaa~<br />
zurab kiknaZes sazogadoebis winaSe gansakuTrebuli wardgena ar sWirdeba: folkloristi,<br />
bibleisti, aRmosavleTmcodne-semitologi, literatori, mecnieri, Suamdinaruli<br />
mwerlobisa da miTologiis mkvlevari, araerTi wignisa da samecniero naSromis<br />
avtori. Zalian didia misi Rvawli qarTuli kulturis winaSe. marto `gilgameSis<br />
eposis~ Targmani rad Rirs, romelic pirvelad 1963 wels daibeWda. ori wlis win xelaxla<br />
gamoica am teqstis Sevsebuli da gadamuSavebuli varianti, masTan erTad, Suamdinaruli<br />
poeziis nimuSebic. baton zurabTan saubari swored am TemiT daviwyeT.<br />
_ erT-erTi pirveli xarT, romelmac<br />
Suamdinaruli kultura qarTul<br />
enaze gadmoitaneT. rogor moxda Tqveni<br />
daintereseba am samyaroTi<br />
_ Tbilisis saxelmwifo universitetSi<br />
semitologiur disciplinebs<br />
vswavlobdi, arabul enas giorgi wereTelTan.<br />
ratomRac gadawyvita, rom<br />
Sumeruli ena unda Semeswavla, ris-<br />
Tvisac jer aqaduri, lursmuli kulturis<br />
ena unda mcodnoda, Tumca universitetSi<br />
erTi weli gavdiodiT am<br />
enas giorgi meliqiSvilTan. vkiTxulobdiT<br />
aSuris babilonis mefeTa<br />
analebs. Sumerulze im dros bundovani<br />
warmodgena mqonda, erTaderTi is vicodi,<br />
rom mixako wereTels, romlis<br />
saxeli maSin arc ki ixsenieboda, dawerili<br />
hqonda `sumeruli da qarTuli~,<br />
1913 wels krebul `gvirgvinSi~ iyo<br />
gamoqveynebuli. saqarTveloSi es dargi<br />
saerTod ar arsebobda, amitom erTi<br />
wliT leningradSi mimavlines, sadac<br />
cnobili asiriologi igor diakonovi<br />
moRvaweobda, romelic imxanad `gilgameSis<br />
eposs~ Targmnida. leningrad-<br />
Si Casvlidan meore Tu mesame dRes mimiwvia<br />
`literatorTa saxlSi~, sadac<br />
Targmnili nawyvetebi unda waekiTxa.<br />
sxvaTa Soris, am saRamos cnobili ioseb<br />
orbeli eswreboda, imxanad aziis institutis<br />
direqtori. maxsovs, egzotikuri<br />
bgerebis gamoTqmaze Camovarda<br />
laparaki da orbelma sailustraciod<br />
ramdenime qarTuli emfatikuri<br />
bgeris demonstrireba moaxdina.<br />
SesaniSnavad icoda qarTuli (me mgoni,<br />
albaT asec iyo, im saRamoze, Cven<br />
ors garda, qarTuli aravin icoda).<br />
manamde `gilgameSis eposis~ aqaduri<br />
teqsti wakiTxuli mqonda, roca Tamaz<br />
gamyreliZesTan aqadur literatu-<br />
rul teqstebs vswavlobdi. diakonovma<br />
gamocemisTanave gamomigzavna Tavisi<br />
wigni, 1963 wels ki mec davbeWde eposis<br />
zusti, akademiuri Targmani, Tavisi<br />
komentarebiTa da gamokvleviT.<br />
imave wels gamovida mxatvruli Targmanic<br />
elguja amaSukelis gaformebiT.<br />
ase rom, erT wels ori gansxvavebuli<br />
Targmani daibeWda. es erTgvari fufunebac<br />
iyo. Tumca gamocemebma didi interesi<br />
gamoiwvia.<br />
_ Tu ar vcdebi, manamde arsebobda<br />
mixako wereTlis Targmani.<br />
_ arsebobda. 1924 wels konstantinepolis<br />
`kaTolikeTa savanis~ stambaSi<br />
daibeWda misi `gilgameSiani~,<br />
romelic, rogorc Cans, saqarTvelo-<br />
Si yofnisas daasrula da 1921 wels em-<br />
igraciaSi Tan gaiyola. es wigni bibliografiuli<br />
iSviaToba iyo maSinac.<br />
erTaderTi egzemplari sajaro biblioTekas<br />
hqonda, qarTvelologiis<br />
ganyofilebaSi inaxeboda, mec iq wavikiTxe.<br />
xelSi meWira erT-erTi egzemplari,<br />
magram mravali wlis Semdeg rom<br />
damWirda, ukve misi fotoasli gamomitanes<br />
wasakiTxad.<br />
sxvaTa Soris, im periodSi, roca<br />
mixako wereTeli qarTulad Targmnida,<br />
mxolod ZiriTad evropul enebze<br />
arsebobda TiTo-orola Targmani. mas<br />
Semdeg bevri fragmenti aRmoCnda (es<br />
xom namarxi mwerlobaa). am TvalsazrisiT<br />
Cemi Targmani ufro srulia,<br />
Tumca Tavdapirvel moculobamde<br />
kidev bevri uklia. teqstis mxolod<br />
ori mesamedia SemorCenili. mas Semdeg<br />
eposi orjer gamoica, 1988 wels da sul<br />
axlaxan, 2009 wels. am droisTvis ukve<br />
arsebobda originalis yvela teqstis<br />
publikacia axladaRmoCenili fragmentebiTurT,<br />
romelmac axali TvaliT<br />
Semaxeda am eposisTvis. es xedva winasityvaobaSic<br />
aisaxa.<br />
_ `gilgameSis eposi~ nebismieri<br />
civilizebuli erisTvis saintereso<br />
da Rirebuli nawarmoebia, ramdenad<br />
mniSvnelovani iyo igi qarTuli kulturisTvis<br />
_ rasakvirvelia, mniSvnelovani<br />
iyo da aris bevri aspeqtiT. jer erTi,<br />
es eposi epikuri azrovnebis pirveli<br />
nimuSia, aTasi wliT mainc uswrebs win<br />
homerosis poemebs. es aris Zveli wel-<br />
TaRricxvis mesame aTaswleulis bolo.<br />
maRali werilobiTi kultura hqondaT<br />
egviptelebs _ religiuri teqstebi,<br />
miTebi, himnebi, lirika, mravalJanrobrivi<br />
proza, magram eposi ar SeuqmniaT.<br />
eposi aqadeli xalxis sulis gamoZaxilia.<br />
sainteresoa isic, rom `gilgame-<br />
Sis eposi~ ar aris folkloruli Semoqmedeba,<br />
mas individualuri avtori<br />
hyavs, romlis saxeli miTiTebulia<br />
kidec yoveli Tavis bolos. Sumerul<br />
enaze arsebobda calkeuli xalxuri<br />
simRerebi gilgameSis Sesaxeb, romlebic<br />
adreve iqna Cawerili. aqadelma<br />
poetma ki erT Zafze aasxa, erTian siu-<br />
Jetad Sekra es simRerebi. CvenTvis sainteresoa<br />
imdenad, ramdenadac qarTveluri<br />
xalxebis kultura am civilizaciis<br />
arealSi viTardeboda. paralelebi<br />
`vefxistyaosanSic~ aris mikvleuli.<br />
TvalsaCinoa megobrobis Tema,<br />
romelic orivegan wamyvania. am Temas<br />
homerosTanac vxvdebiT, bibliaSic<br />
aris, magram arcerTgan siuJeturad ar<br />
ganviTarebula, anu, misi Tematizeba<br />
damoukidebeli nawarmoebis saxiT ar<br />
momxdara.<br />
_ mas Semdeg, rac uZvelesi samyaros<br />
adamianebma TavianTi poeturi<br />
saTqmeli Tixis firfitebze aRbeWdes,<br />
araerTi saukune gavida.<br />
rasakvirvelia, maTi naazrevis gadmotana<br />
Tanamedrove enaze advili ar<br />
iqneboda. ra sirTules waawydiT Suamdinaruli<br />
poeziis Targmnisas<br />
_ jer unda iTqvas, rom es aris<br />
Zalian Zveli dro da Cvensa da maT yofas<br />
Soris ufskrulia. mentaluri sxvaobis<br />
garda xSirad sityvebis mniSvnelobac<br />
ar aris dadgenili. zogjer<br />
arc is viciT, esa Tu is gamonaTqvami<br />
metaforaa Tu, ubralo, sayvelpuro<br />
sityva, amitom mTargmnelma SeiZleba<br />
bevri Secdoma dauSvas. am sirTules<br />
ver gaveqceviT, radgan gvinda Tu ara,<br />
Cveni epoqis gadmosaxedidan gviwevs<br />
maT poeziasTan miaxloeba.<br />
_ ra iyo iseTi, rac gamorCeulad<br />
ucnaurad mogeCvenaT am adamianebis<br />
azrovnebaSi, mentalitetSi, ramac<br />
gansakuTrebuli STabeWdileba datova<br />
Tqvenze<br />
_ es eposi Zalze dawuruli da lakonuria.<br />
striqoni striqons mosdevs<br />
da SeiZleba mogeCvenos, rom maT Soris<br />
kavSiri ar aris. sinadvileSi arsebobs<br />
siRrmiseuli kavSiri, romelsac<br />
zogjer aRmoaCen, zogjer – vera. xandaxan<br />
vercki igeb, ras gulisxmobs avtori.<br />
is xSirad miniSnebebiT,<br />
metaforebiT metyvelebs, rac im periodis<br />
mkiTxvelisTvis TavisTavad<br />
gasagebi iyo, Tanamedrove mkiTxvels ki<br />
ganmarteba sWirdeba. magaliTad,<br />
rogor gavigoT Sumeruli gamoTqma<br />
uTuamargi _ `mze dedasTan dabrunda~,<br />
rogorc `daRamebis~, `mwuxris~ mxatvruli<br />
saxe, metafora Tu rigiTi sityva<br />
`daRamebis~ gamosaxatavad. Zveli<br />
enebi, gansakuTrebiT, Sumeruli,<br />
romelsac naTesavi ar hyavs, Ziri-<br />
Tadad, metaforulia da es xSirad<br />
aZnelebs Targmnis process. mainc<br />
vfiqrob, rom Zveli enebis SemTxvevaSi<br />
sityvasityviTi Targmani imarjvebs,<br />
radgan aq Cans azrovnebis Tavisebureba.<br />
_ anu Tqven sityvasityviT Targmans<br />
emxrobiT<br />
_ diax. Targmani ori saxis SeiZleba<br />
iyos: erTi, romelic dednis Taviseburebas,<br />
mis unikalobas gvicxadebs,<br />
meore – roca TargmanSi Targmanis ena<br />
faravs dednis enas, ris gamoc unikaloba,<br />
romelic, dameTanxmebiT,<br />
ufro Rirebulia, ikargeba. sruli gadmoqarTuleba,<br />
rogorc wesi, mTargmnelobiT<br />
miRwevad aris miCneuli, magram<br />
is araviTar siaxles ar iZleva,<br />
Tanamedrove mkiTxvels ar amdidrebs<br />
axali gamocdilebiT. is ucnobs da<br />
ucxos nacnobad da mSobliurad<br />
gviqcevs. imas gvibrunebs, rac ukve gvaqvs.<br />
TargmanSi ki unda Candes droJamuli<br />
da mentaluri distancia. unda<br />
Candes, rom is ucxoa. es aris Targmanis<br />
mizani da Rirebuleba. Targmanis<br />
ena da mTargmnelis epoqa isedac iCens<br />
Tavs, romc ar ecado, anu, sxvagvarad,<br />
romc ecado, mainc ver acdebi. amitom<br />
vfiqrob, rom aqcenti dednis unikalobaze<br />
unda iyos, rac mxolod sityvasityviTi<br />
TargmaniT miiRweva. Targmanis<br />
enaze dednis korelatis Seqmnis momxre<br />
ar var. es mcdari gzaa.<br />
_ rame saerTo Tu aris Tanamedrove<br />
civilizaciasTan azrovnebis<br />
TvalsazrisiT<br />
_ Cven racionalurad vazrovnebT<br />
da amas ver gaveqceviT, im periodis<br />
azrovneba ki Zalze xatovani da siRrmiseulia.<br />
mxolod Sumeruls da aqadurs<br />
ar vgulisxmob, aseTivea sanskriti<br />
da bibliis ebrauli. Zalian bevri<br />
metaforaa mcenareuli, cxoveluri<br />
samyarodan, e. w. wevrTa paralelizmze<br />
agebuli, roca raime azri ori sxvadasxva<br />
metaforuli sistemiT gadmoicema.<br />
im epoqis adamiani, Cvengan gansxvavebiT,<br />
ubralod, pirdapir ar ambobs<br />
sityvas. magaliTad, Suamdinarul<br />
eposSi `enmerqari da araTas batoni~<br />
ori qveynis mefe erTmaneTs macneTa<br />
meSveobiT igavurad elaparakebian. igavi<br />
diplomatiis ena iyo, Tumca igavur<br />
enas Zveli samyaros adamianebi yoveld-<br />
Riur kerZo urTierTobaSic iyenebdnen<br />
da yovelgvari hermenevtikis gare-<br />
Sec esmodaT, radgan isini saerTo mentaluri<br />
samyaros Svilebi iyvnen da es<br />
maTi pirobiTi ena iyo. CvenTvis ki ase-<br />
Ti ram warmoudgenelia.<br />
_ Sumeruli samyarodan Zveli<br />
drois saqarTveloSi gadavinacvloT.<br />
cota xnis win gamovida Tqvens mier<br />
Sedgenili `andrezebis~ krebuli.<br />
rodis dainteresdiT am TemiT da riT<br />
aris saintereso es wigni mkTxvelisTvis<br />
_ `andrezs~ aRmosavleT saqarTvelos<br />
mTianeTis miTologiur-religiur<br />
gadmocemebs vuwodeb. Cemi interesi<br />
bunebrivad warmoiSva da isev da<br />
isev Suamdinaruli kulturiT gatacebas<br />
ukavSirdeba _ `gilgameSiani~<br />
masalobrivad (ara mizandasaxulobiT)<br />
miTologiuri eposia. universitetis<br />
folkloris kaTedraze muSaobisas<br />
xSirad miwevda mTis eqspediciebSi<br />
siaruli. iq damxvda miTologiuri samyaro<br />
Tavisi universaluri siuJetebiT,<br />
romelTac wlebis ganmavlobaSi viwerdi<br />
da mxolod 2009 wels SevZeli gamomeca<br />
ilias universitetis gamomcemlobaSi.<br />
bevri maTgani Cems mier aris mikvleuli,<br />
roca interesi gaqvs, kidec aRmoaCen.<br />
mindoda, wigns rac SeiZleba<br />
meti masala moecva, Sevitane ukve gamoqveynebuli<br />
teqstebi, arqivebSi daculi<br />
masala. gansakuTrebiT uxvia aleqsi<br />
oCiauris arqivi. zogadad, kmayofili<br />
var am wigniT, magram guli meTanaRreba,<br />
rom xevi mwirad aris warmodgenili,<br />
fSav-xevsureTs, Tundac<br />
gudamayar-mTiuleTs, ver Seedreba. aq<br />
aris teqstebi soflebis, jvar-xatebis<br />
daarsebaze, maT mogzaurobaze, adamianebTan<br />
maT urTierTobaze. Tqmulebebi<br />
mravalmxrivaa saintereso _<br />
anTropologiis, fsiqologiis, religiasTan<br />
damokidebulebis TvalsazrisiT<br />
da a.S. zogierTi aqauri siu-<br />
Jeti Zvel berZnul dramaSi gvxvdeba.<br />
magaliTad, sofokles erT-erT tragediaSi<br />
aRwerili aqvs sizmari, romelic<br />
masalobrivad da msoflmxedvelobrivad<br />
zustad meordeba fSav-xevsureTSi<br />
mokvleul teqstSi. es adamianis,<br />
rogorc simboluri arsebis, da,<br />
aseve, miTologiis universalobis dadasturebaa.<br />
arsebobs moxetiale siu-<br />
Jetebis Teoriac, romlis Tanaxmadac
1 - 14 ivlisi 2011<br />
konkretuli ambebi, siuJetebi dedamiwis<br />
sxvadasxva kuTxeSi vaWrebs, meomrebs<br />
da rafsodebs gadahqondaT,<br />
rogorc es jvarosnuli laSqrobis an<br />
monRolTa Semosevebis dros xdeboda.<br />
Tumca am konkretul SemTxvevaSi sofokles<br />
siuJetis xevsureTSi CamoRweva<br />
rTuli dasajerebelia.<br />
_ Tanamedrove qarTul literaturazec<br />
visaubroT. ecnobiT Cveni<br />
mwerlebis Semoqmedebas da rogor<br />
fiqrobT, gvaqvs Tu ara XXI saukunis<br />
Sesaferisi teqstebi<br />
_ samwuxarod, bevrs ver vkiTxulob.<br />
marTali giTxraT, verc vinteresdebi.<br />
iSviaTad Tu momewoneba Tanamedrove<br />
wigni. iSviaTia siRrme, problema,<br />
gaqaneba. Cemi Taoba klasikur mwerlobaze<br />
gaizarda da kargad viciT,<br />
ra Zala aqvs da ra aris mxatvruli<br />
nawarmoebi.gasagebia, rom ar SeiZleba<br />
warsulSi CarCe. gvaqvs moTxovnileba,<br />
wavikiTxoT Cvenive satkivarze raRac<br />
masStaburi, fundamenturi. satkivar-<br />
Si maincdamainc teritoriebis dakargvas,<br />
an patriotuli Temis sxva aspeqtebs<br />
ar vgulisxmob. arsebobs egzistencialuri<br />
problemebi, romlebic mwerlobaSi<br />
unda aisaxos. Tundac is, rac<br />
sabWoTa kavSiris gamocdilebaSi dagrovda<br />
da mouneleblad awevs Cvens<br />
mentalobas. erTma dasavlelma miTxra,<br />
im ubedurebaSi bednierebi iyaviT, sab-<br />
WoTa kavSirSi rom cxovrobdiT, radgan<br />
es gansacdeli realurad gamoiareT<br />
da didi gamocdileba SeiZineTo.<br />
magram rogor gamovida qarTveli<br />
xalxi am gansacdelidan _ Rirseulad<br />
Tu yvelaferi Caaflava, es aris saintereso,<br />
amaze ki ar iwereba. ZiriTadad,<br />
sabWoTa wyobis gineba ismis, mxolod<br />
gineba ki unayofo saqmea. istoriis waSla,<br />
an romelime periodis amogdeba<br />
SeuZlebelia. erTi ambavi rom atyda<br />
simboloebis akrZalvaze, ra unda<br />
akrZalo, es simboloebi xom aRar `msaxuroben~<br />
simbolo iseTi ramea, dRes<br />
erTi Sinaarsi aqvs, xval sxva datvirTvas<br />
SesZen. xuTqimiani varskvlavi marto<br />
komunistebs xom ar hqondaT an namgals<br />
da CaquCs ras erCi – qalaqisa da<br />
soflis erTianobis da, saerTod, kulturis<br />
sinTezis gamoxatulebaa. sabWo-<br />
Ta imperia ise daiSala, rom qarTvelma<br />
kacma ver gaiazra – ra gansacdelTan<br />
hqonda saqme, ra gamocdileba miiRo.<br />
rusebma es Tema seriozulad daamuSaves<br />
prozaSic da poeziaSic. amitom<br />
aqvs didi rezonansi. Cven ki ar viciT<br />
qarTvelis Tvalsazrisi – ra iyo<br />
sabWoTa wyobileba, rogor Semovida<br />
Cvens cnobierebaSi, ras upirebda adamians,<br />
rogor daaRwia mavanma amas<br />
Tavi, rogor daiZvrina Tavi da a. S. akaki<br />
baqraZem SesaniSnavi formula<br />
gamoWeda `mwerlobis moTviniereba,~<br />
magram amaze gavCerdiT. ratom moTvinierda<br />
mwerali, ra xdeboda mis sulSi,<br />
iyo Tu ara misi pirovnuli drama<br />
moTvinierebis es procesi, Tu es mxolod<br />
sakuTar Tavze uaris Tqma iyo<br />
sakuTari Tavis (Tu tyavis) gadasarCenad<br />
sabWoTa wyobam kulturis didi<br />
Seferxeba gamoiwvia yvela dargSi, magram<br />
am movlenas gaazreba esaWiroeba.<br />
albaT amis droc dadgeba.<br />
_ rogor ggoniaT, vin unda gaake-<br />
Tos es yvelaferi axali Taoba amas<br />
naklebad SeZlebs.<br />
_ albaT, im adamianebma, visac cota<br />
xans ucxovria im epoqaSi da `kudebs~<br />
mainc moswrebia. dRes Tu axalgazrdaa,<br />
rom dabrZendeba, mere mova daweris<br />
muza. dRevandel avtorebs rac Seexeba,<br />
araerTi gvari msmenia, zogierTi<br />
kargadac wers, magram aris erTi saer-<br />
To seni _ udieri damokidebuleba<br />
enisadmi, romelic arc erTi kriteriumiT<br />
gamarTlebuli ar aris. mesmis,<br />
literaturam unda gagaRizianos, magram<br />
amis iaraRad ena ar unda iqnas<br />
gamoyenebuli. me-19 saukunis poziciaze<br />
vdgavar _ `ra ena waxdes...~ simaxinjea<br />
es feisbukuri upasuxismgeblo<br />
metyveleba, romelic scenidanac<br />
moismis. argumenti ra aris cxovreba-<br />
Si xom aseao xom ase metyvelebs axalgazrdoba<br />
metyvelebdes, vin dauSlis,<br />
magram xelovneba realobis sarkulad<br />
asaxva xom ar aris am logikiT saliteraturo<br />
ena saerTod ar warmoiSoboda,<br />
misi saWiroebac ar iqneboda. dialeqti,<br />
yoveldRiuri sametyvelo ena,<br />
TavisTavad arsebobs da Zalian kargia,<br />
feradovania, niuansuria, magram<br />
saliteraturo ena sxva ramea. es kulturis<br />
niSani da kulturuli fenomenia<br />
erTsa da imave dros. didi literatura<br />
dialeqtis enaze, an agdebuli<br />
metyvelebiT ar Seqmnila da verc<br />
Seiqmneba. marTalia, dialeqti asazrdoebs<br />
literaturas. is nedli masalaa,<br />
romelic unda gadamuSavdes. Tavis<br />
droze amas yvelaze kargad vaJa mixvda,<br />
swored amitomaa misi Semoqmedeba<br />
universaluri. bevrs hgonia, rom is<br />
dialeqtze werda. ara, mTis saerTopoetur<br />
koineze werda Tavis poezias, misi<br />
proza ki uzado <strong>literaturuli</strong> enis<br />
nimuSia.<br />
_ anu Tqven fiqrobT, rom mxolod<br />
TemebTan ki ara, enasTanac gvaqvs<br />
problema<br />
_ uTuod gvaqvs. rac ginda uwode<br />
amas, Tundac aprobirebuli postmodernizmi,<br />
es miSvebuli damokidebulebaa<br />
jer enis mimarT, mere sinamdvilis<br />
mimarT. magram postmodernizmi ukve<br />
guSindeli dRe unda iyos. CvenSi ki gr-<br />
Zeldeba, male koSmarSi gadava. mwerali<br />
Tu xar, ufro Rrmad unda Cawvde<br />
movlenebs da gaiazro. Suasaukuneebis<br />
ambebs iazreben da dRes ra gWirs, Tanamedroveobas<br />
rom ver vaanalizebT<br />
axlaxan wavikiTxe orhan famuqis `me<br />
wiTeli mqvia~, gaocebuli var _ ra<br />
siRrmea, ra gaqaneba Turqi mwerlis<br />
nawerSi. erTi xarvezi ar aris, Tumca<br />
dasasruli mifuCeCebulia. ar vici, vis<br />
SeuZlia qarTul sinamdvileSi aseTi<br />
wigni daweros yvelaze metad albaT<br />
aka morCilaZes. is mravalferovania,<br />
didi SesaZleblobebi aqvs, Tumca<br />
gafantvis saSiSroeba unda aicilos...<br />
Cems survils Tu rCevas ase gamovxatavdi<br />
non multa, sed multum.<br />
_ ucnauria, rodesac islamur<br />
sivrceSi, romelic erTi SexedviT,<br />
dogmaturi da Caketilia, famuqisTana<br />
avtorebi ibadebian, CvenTan<br />
ki aseTi siRrmeebi ar Cans. albaT amas<br />
sxva talanti sWirdeba.<br />
_ CvenSi amas albaT droc sWirdeba.<br />
marto talanti ar aris sakmarisi,<br />
aucilebelia cxovrebisadmi seriozuli<br />
midgoma. Cven gvaqvs mSvenieri<br />
klasika, Tundac, konstantine gamsaxurdias<br />
`dionisos Rimili~ da adreuli<br />
novelebi, lirika, Tumca misi `didostatis<br />
marjvena~ saWoWmanoa. is mwerlebic<br />
ki, vinc socrealizmis korifeebad<br />
iwodebodnen, axerxebdnen<br />
xarisxianad eweraT. konstantine<br />
lorTqifaniZis `kolxeTis ciskari~,<br />
<strong>literaturuli</strong> <strong>gazeTi</strong><br />
romelmac ramdenjerme gamoicvala<br />
saxelwodeba, yvelafris miuxedavad, im<br />
epoqis dokumentia, kargad dawerili<br />
dokumenti. am adamians hqonda enis<br />
gancda. qarTuli mwerloba marTla<br />
Zalze mravalferovani iqneboda,<br />
`moTvinierebas~ rom ar moeswro da ar<br />
moeguda. iyvnen erTmaneTisgan<br />
mkveTrad gansxvavebuli avtorebi: vasil<br />
barnovi, grigol robaqiZe, konstantine<br />
gamsaxurdia, niko lorTqifaniZe,<br />
mixeil javaxiSvili, demna Sengelaia<br />
– Tav-Tavisi problemuri TemebiT<br />
da individualuri eniT. es iyo<br />
mravalferovani 20-iani wlebi, 30-ian<br />
wlebSi ki yvelaferi Sewyda, damTavrda,<br />
ise, rom bevrma sxvam dawyebac ki ver<br />
moaswro, suli SeexuTa. am yvelafris<br />
Semdeg dRes problemuri mwerlobis<br />
naklebobaa. arada, qarTul literaturas<br />
hqonda amis Sansi...<br />
_ problemur mwerlobas ras eZaxiT<br />
_ Tundac `mTvaris motacebis~ msgavs<br />
epopeas, sadac ori sxvadasxva warmoSobis,<br />
gansxvavebuli mentalobis matarebeli<br />
mxare upirispirdeba erTmaneTs,<br />
epoqaluri dramaa, romelic<br />
tragediaSia gadazrdili. an msoflmxedvelobaTa<br />
Widili `dionisos<br />
RimilSi~, evropa Tu aRmosavleTi,<br />
kulturis eksistencialuri gancdebi,<br />
ramac robaqiZis mwerloba gansazRvra...<br />
axla ki ra xdeba avtori<br />
pirvel pirSi raRacas gviyveba, TiTqos<br />
sainteresoa, gitacebs, daasruleb da<br />
meore dRes araferi gaxsovs. bevri Sei-<br />
Zleba kargad werdes, gizidavdes manera,<br />
magram ara Tematika. meqmneba STabeWdileba,<br />
rom es miSvebuloba mkiTxvelis<br />
SesanarCuneblad xdeba. TiTqos<br />
am naturalizmis gareSe interesi<br />
daikargeba. Tumca, logika aseTia:<br />
sjobs erTi CamorCenili, ukve marginali<br />
mkiTxveli dakargo, vidre mTeli<br />
masa, visTvisac literatura sakuTari<br />
Tavis sarkea mxolod. es naturalizmia,<br />
naturalizmi ki yovelTvis dabali<br />
done iyo xelovnebaSi.<br />
_ es zogadad Tanamedrove mwerlebis<br />
stilia.<br />
_ gasagebia, rom bevri amiT cdilobs,<br />
daamagros da daamkvidros Tavi<br />
literaturul sivrceSi da axerxebs<br />
kidec. ra aris am gzaze Tanamedrove<br />
avtoris iaRaRi _ epataJi. magram<br />
rodemdis epataJi, rogorc ankesi,<br />
dablagvdeba da araferi aRar darCeba.<br />
Tu wagikiTxavT qarTuli romani,<br />
sadac problemaze msjeloben, gansxvavebuli<br />
azrebi gamoiTqmis da drama<br />
viTardeba ram Seqmna XIX saukuneSi<br />
saliteraturo ena iman, rom miuxedavad<br />
mZime socialur-politikuri vi-<br />
Tarebisa, imdroindeli mwerlebi Tavs<br />
uflebas ar aZlevdnen, udierad mopyrobodnen<br />
enas, da problemebma, romlebic<br />
mwerlobis stimuli xdeboda.<br />
dRes ki yvelaferi Tavdayira dgas.<br />
Rirebulebebze ukve aRar vlaparakob,<br />
Rirebulebebi saerTod amovarda<br />
dRevandeli mwerlobis sazrisidan.<br />
_ da bolos, Tqveni Canawerebis<br />
Sesaxeb minda gkiTxoT, `24 saaTSi~<br />
rom qveyndeboda. ram gibiZgaT maTi<br />
dawerisken da ramdenad saintereso<br />
iyo es procesi<br />
_ es Canawerebi bolo erTi wlis<br />
ganmavlobaSi iwereboda Weekend-is SemoTavazebiT,<br />
manamde amis mcdeloba ar<br />
mqonia, ubralod am yvelaferze wlebis<br />
ganmavlobaSi vfiqrobdi. Sevecade<br />
im Temebs Sevxebodi, romlebic mniSvnelovani<br />
iyo CemTvis. vfiqrobdi,<br />
mkiTxvelsac daainteresebda. zogierTma<br />
gaugebari Tematika misayvedura.<br />
Tumca vaRiareb, rom yvelafers xelisgulze<br />
ar vdeb. Cemi fiqriT, saTqmeli<br />
zedapirze ar unda idos, mkiTxvelsac<br />
unda darCes Tavisi safiqrali. es mizanic<br />
hqonda am Canawerebs.<br />
esaubra nana kobaiZe<br />
interviu<br />
vaJa-fSavela _150<br />
11<br />
Cveni astomeulis mkiTxvelebi, uTuod,<br />
cnobiswadiliT elodnen, visi<br />
saxeli Caiwereboda qarTvelTagan<br />
msoflio rezonansis mqone biografiaTa<br />
nusxaSi. _ vaJa-fSavelasi! da ara<br />
mxolod imitom, rom am zafxuls vaJas<br />
dabadebidan 150 weli sruldeba, arc<br />
mxolod imitom, rom iuneskos gadawyvetilebiT,<br />
am TariRis aRniSvna mTel<br />
msoflioSi xazs gausvams vaJas SemoqmedebiTi<br />
memkvidreobis zogadsakacobrio<br />
mniSvnelobas. ufro imitom,<br />
rom Cven gvadevs vali im didi winaprisa,<br />
romelmac erTi saukuniT gauswro<br />
Tavis dros da genialuri mxatvruli<br />
formiT gamoTqva is, rac kacobriobis<br />
brZen maswavlebelTagan mxolod ramdenimem<br />
iwinaswarmetyvela: buneba odesme<br />
samagieros gadauxdis Tavis yovlisSemZleobiT<br />
gaampartavnebul adamians<br />
da martodmartos datovebs cxovrebis<br />
damSrali mdinaris usicocxlo,<br />
uxmo da uCrdilo napirze...<br />
vaJam iqadaga, rom buneba _ RvTaebrivi<br />
harmoniis gamovlinebaa, adamiani<br />
ki _ am harmoniis nawili da rogoric<br />
ar unda iyos misi saamwuTiero interesebi,<br />
igi sabolood ganwiruli<br />
iqneba, Tu bunebis grZneul enas ar miugdebs<br />
yurs, mis uxilav sulierebas ar<br />
irwmens da mis tkivils ar gaiziarebs.<br />
bunebis pirispir medidurad mdgar<br />
adamians vaJam muxli moadrekina am maradiuli<br />
saswaulis winaSe da piriqiT,<br />
cxovrebisagan Tu xelisufalTagan<br />
dajabnilsa da daCoqil Tvistoms xeli<br />
SeaSvela, fexze wamoayena, Rirsebis<br />
grZnoba da momavlis rwmena STaunerga.<br />
vaJa TviTon iyo bunebis RviZli Svili,<br />
mis kalTaSi gazrdili da dedis rZesTan<br />
erTad Tavisuflebis gemos naziarebi...<br />
ise mgonia, yoveli wigni vaJa-fSavelaze<br />
(cxadia, Tuki Rirseulad asaxavs<br />
misi cxovrebis xilul qargas da Semoqmedebis<br />
ukidegano sivrces) gvexmareba<br />
vaJas sibrZnesa da tkivils CavwvdeT,<br />
mere ki, am TanalmobiT Tundac odnav<br />
iercvlilni, warvdgeT misi wminda landis<br />
winaSe.<br />
isic xom unda iTqvas, rom vaJa oden<br />
qarTvelTa moZRvari rodi iyo: Cvens<br />
guls siamayiT avsebs vaJas geniiTa da<br />
ganWvretiT aRfrTovanebul, mis ucxoel<br />
TayvanismcemelTa gamoZaxili. magram<br />
Tu es Tayvaniscema sayovelTao ar<br />
aris, mxolod Cveni qveynis sipataraves<br />
nu davabralebT da Cvens Tavsac movkiTxoT:<br />
Cveni uniaTobisa Tu sizantis<br />
brali xom ar aris, rom am saamayo saxelis<br />
damkvidrebas kacobriobis sulier<br />
saganZurSi erTi saukune movandomeT!<br />
erT-erTi im mcirericxovan (!) wign-<br />
Tagan, romelSic saTuTad, nabij-nabij<br />
Tvalmidevnebulia vaJas cxovrebis<br />
gza da poeturi wiaRi, axla Tqvens xelTaa.<br />
niSandoblivia, rom es wigni fSavSi<br />
daiwera, radgan vaJas Tvistomisa<br />
da misi sakraluri samyaros erTguli<br />
`dasturis~ _ gigi xornaulis kalams<br />
ekuTvnis.<br />
avtorma mTxrobelis iSviaTi gumaniT<br />
mogvatara `vaJas bilikebi~ da<br />
kavkasionis gadmosaxedidan dagvanaxa,<br />
rom `razikaanT devi~ arc marto fSavs<br />
ekuTvnis da arc marto saqarTvelos!<br />
aqve davsZen _ rac ufro met enaze<br />
iTargmneba es da amgvari wignebi da,<br />
rac mTavaria, Tavad vaJas nawarmoebebi,<br />
miT ufro met adamians gauCndeba<br />
grZnoba, rom kacobriobis sulier<br />
moZRvarTagan erTi, kavkasionis Soreuli<br />
kalTebidan (odesRac promeTe rom<br />
iyo mijaWvuli) moevlina msoflios.<br />
zaza abzianiZe
12 <strong>literaturuli</strong> <strong>gazeTi</strong><br />
portreti 1 - 14 ivlisi 2011<br />
mwerali, poeti, dramaturgi, kinoscenaristi<br />
_ ocdaaTamde enaze<br />
Targmnili wignebis avtori, asze meti<br />
Teatris scenaze gaTamaSebuli piesebis<br />
Semqmneli, iaponiaSi eqvsjer<br />
gamocemuli `yvelaze Ronieri biWis~<br />
ambebis mezRapre, Semoqmedebis aTtomeulis<br />
mflobeli; wignebis saerTo<br />
tiraJi _ eqvs milionamde.<br />
sainteresoa, msoflio rukis<br />
romel wertils miawvdine gonebis Tvali,<br />
Zvirfaso mkiTxvelo! SvedeTis<br />
akademiis didi darbazi xom ar warmogidga<br />
Tvalwin da kaTedrasTan mdgomi,<br />
<strong>literaturuli</strong> premiis molodiniT<br />
gulaZgerebuli Cileli, kolumbieli,<br />
Svedi, italieli Tu germaneli<br />
Semoqmedi, iqneb wiTel xaliCaze xeljoxiT,<br />
cilindriT an pirSi sigariT<br />
dinjad da amayad mimavali, paparacebiT<br />
alyaSemortymuli romelime mdidruli<br />
ranCos, sasaxlisa Tu kunZulis<br />
mflobeli mwerali warmogesaxa!<br />
ise ki, amgvari SemoqmedebiTi<br />
biografiis mwerlis sanaxavad, Sesa-<br />
Zloa, arc Soreul mogzaurobas<br />
darideboda Tavgadadebuli mkiTxveli<br />
da cocxal klasikoss msoflios<br />
nebismier kuTxeSi swveoda TvalSesavlebad<br />
Tu xelSesaxebad. Tuki marTlac<br />
SegipyroT dauZlevelma survilma, SeityoT<br />
romeli mwerlis qmnilebaTa<br />
rekordul tiraJsa da gamocemebs<br />
vgulisxmobT, maSin ganagrZeT kiTxva,<br />
axla swored misi portretis konturebs<br />
movxazavT. Tavadac Rrmad<br />
swams, rom `mwerali biografiaa”, Cven<br />
ki daeWvebis ra ufleba gvaqvs, rva<br />
aTeuli wlis adamians simarTle ki ara,<br />
sizmaric daejereba.<br />
umaRlesi ganaTleba ar miuRia, wyaltubos<br />
raionis sofel gviStibsa da<br />
`Cinebulad damTavrebul mwerlis akademias<br />
_ ubedur bavSvobas~ umadlis<br />
sakuTar codna-ganaTlebas! (nurc<br />
moskovis sakavSiro mweralTa kavSiris<br />
umaRles literaturul kursebs<br />
daviviwyebT). magram auwonavi amagi<br />
momavali mwerlis cxovrebas bebiam –<br />
qristina avalianma dasdo: `pirveli<br />
sityva mis kalTaSi vTqviT da pirveli<br />
anbanic man gvaswavla. man gvaziara enis<br />
javarsa da sinatifes. rac bebiam icoda,<br />
ukleblad vici~. icis, rom rac<br />
unda omi, sicive, SimSili awuwunebdes,<br />
sxvisi arc ra unda indomos, arc vinmes<br />
ezo-kar-midamos Seatovos Tvali da<br />
arc sxvis qonebas, sakuTari mklavisa<br />
da janis imedad unda iyos am wuTisa da<br />
tanjvis sofelSi. `gamoitanja~ kidec<br />
erTi wliT umcros ZmasTan erTad: cxovrebas<br />
arc omis siave dauklia _ umciresi<br />
sarCosaTvis yamiri miwis texva,<br />
yavarmorRveul saxlSi wlobiT<br />
Camomavali Tovl-wvimis atana, `gada-<br />
Rletili SarvliTa Tu dasakerebeli<br />
fexsacmliT” siaruli, magram rogor<br />
SeuTavseblad da warmoudgenladac<br />
unda geCvenoT, am viTarebam wigni da<br />
rveuli mainc ver gaagdebina xelidan:<br />
`me rom Cemi Zmis pirdaRebul wuRas<br />
vakerebdi, an najaxis tars vagebdi, igi<br />
`vefxistyaosans~ xmamaRla kiTxulobda<br />
da TerTmeti klasi TiTqmis sul<br />
mosmeniT Seviswavle. miuxedavad aseTi<br />
mouclelobisa, Tu xelT raime literatura<br />
Cagvivardeboda, waukiTxavs ar<br />
vuSvebdiT~.<br />
amgvarive sibejiTiT mouxda cxovrebis<br />
sqeltaniani, magram mravalgvarad<br />
dasuraTebuli wignis kiTxvac.<br />
zogierTi gverdi Zalze saxalisoc<br />
gamodgeboda xolme, xSirad ki gulic<br />
mosdioda da maSin, icocxle, xelidanac<br />
yvelaferi gamosdioda: moTxrobebi,<br />
novelebi, romanebi, piesebi, Zalze<br />
gagulisebuls _ scenarebic. marTalia,<br />
xatvis siyvarulma akademiaSi ver<br />
moaxvedra, magram sanugeSod isic ikmara,<br />
Tavis droze Saliapinic rom ar<br />
miiRes operis `xorSi~.<br />
roca cxovrebis wigns Cahkirkiteb,<br />
sadRac satirladac gagixdeba saqme.<br />
gamzrdeli bebiis dakargva gamodga<br />
wrfelad danadeni uxvi cremlis wyaro,<br />
magram didma sadardelma didi<br />
saTqmelic moiyola, pirveli romani<br />
_ `varskvlavTcvena~.<br />
ase gadaixada `qveynis ukeTesi~ bebiis,<br />
misi Taobis naadrevad Sewyvetili,<br />
`dakarguli bavSvobisa~ da omis xarki.<br />
magram cxovreba ris cxovrebaa, sadac<br />
Crdil-naTeli Tanabrad ar monacvleobs.<br />
Tuki mcirediT wrfelad aRtaceba<br />
SegiZlia, did mwuxarebebs patar-patara<br />
sixarulebic ki sZalaven. hoda,<br />
xarobdnen erTmaneTiT _ TanaklaselebiT,<br />
maswavleblebiT, ZmebiT, bebiebiT,<br />
mamidebiT, biZebiT, naTesavebiT:<br />
`erTi sityviT, me cxovrebis Rrma,<br />
safuZvliani codnis skola davamTavre,<br />
miviRe marTla simwifis atestati,<br />
romelsac bebiaCemis xelis<br />
mowera aklia da kacma rom Tqvas, mas<br />
yvelaze pirvelad da yvelaze sapatio<br />
adgilas unda moewera xelio~, _<br />
dasZens guliswyvetiT.<br />
samagierod, yoveli misi naRvliansixaruliani<br />
da tkivilian-siyvaruliani<br />
cxovrebiseuli novelis<br />
bolos, bebiis uxilav xelmowerasTan<br />
erTad, cxadad da amayad, erTgvari<br />
svanuri sidinjiTac ikiTxeba: `otia<br />
ioseliani~...<br />
sofio jafariZe<br />
martoobiT<br />
ganwmendili suli<br />
es gvar-saxeli<br />
dRes, Cvens<br />
qveyanaSi, pirvel<br />
yovlisa, Rirsebis<br />
simZimiTaa aRbeWdili,<br />
mere ki<br />
im pasuxismgeblobiT,<br />
TiToeuli<br />
mkiTxvelisa<br />
Tu gadamkiTxvelis<br />
winaSe rom<br />
utvirTavs mwerals:<br />
`Tvalis kaklebSi<br />
vuyureb<br />
Cems xalxs ra<br />
stkiva, an ra uxariao~.<br />
swored<br />
amitom, xandaxan,<br />
gausaZlisad susxiania<br />
misi marTali<br />
sityva, magram<br />
nugeSianic _<br />
rom iliaseuli<br />
mamxilebeli siyvaruli<br />
jer<br />
kidev arsebobs,<br />
mwerals jer<br />
kidev swams Tavisi<br />
xalxis, ar<br />
gauwiravs `moyvare~<br />
da imis<br />
imedad, rom `Zraxvas kaci moufTxvebis”,<br />
Tavs ar zogavs, amxels da amxels<br />
mis mankierebas.<br />
marTlis mTqmels cxeni Sekazmuli<br />
unda hyavdeso, _ nuras ukacravad! am<br />
globaluri migraciisa Tu emigraciis<br />
xanaSi, sakuTari soflidanac ar<br />
moucvlia fexi.<br />
bolo xans baton otiasTan Sexvedris<br />
survili amekviata. fiqrisa da<br />
garjis kacis uCveulo samyofelic<br />
cxadad warmovisaxe _ misi naostatari<br />
buxriTa da misive gamarTuli skebiT.<br />
imazec vifiqre, ra Temaze visaubrebdiT,<br />
vinerviule kidec _ araferi<br />
wamcdes iseTi, batonma otiam `bJuturad”<br />
monaTlos-meTqi. kacma rom Tqvas,<br />
an ki ra saWiroa Tavis gabezreba, didi<br />
mwerlis mravalJanrovan Semoqmedeba-<br />
Si xom samyaroul yvela kiTxvaze pasuxi<br />
ukve gacemulia.<br />
aba, ras hkiTxav _ siyvaruli arsebobs<br />
Tu ara da Tu arsebobs ramden xans<br />
cocxlobso myisve mogigebT _ `siyvaruli<br />
TavisTavad movao. erT mSvenier<br />
dRes, ise, rom Sen arafer SuaSi xar,<br />
adgeba da mova, Camogisaxldeba da<br />
dRedaRam saSvels ar mogcems... imasac<br />
amboben: ravarc mova, ise wavao... isemc<br />
ra vuTxra me magis mTqmels da<br />
damjeres! gagigonia, meti araa Cemi<br />
mteri! ara, batono, aravin mogatyuoT,<br />
li sakiTxebis sakomentarod Tu miakiTxaven<br />
xolme sxvadasxva sainformacio<br />
saSualebebidan. mavanTaTvis<br />
misi imerul kiloze gawyobili sarkastuli<br />
sityvebia amod sasmeni... magram<br />
cxovrebis arsis Sesaxeb mwerlis<br />
fiqri, ainunSic aravis mosdis.<br />
Crdiloeli megobari rom amunaTebda<br />
_ `qarTvelebs omi ar ginaxavTo!..~<br />
pasuxad genialuri romani<br />
Seageba _ Tu maincdamainc germanelebis<br />
tanki ar gveCxireboda<br />
TvalSi, ager, batono, imereTis erT<br />
patara sofelSi, uomrad Cvilic ki<br />
ar darCenilao. albaT, msoflio<br />
literaturaSi Zneli dasaZebni iqneba<br />
imaze tragikuli pasaJi, SimSiliT<br />
Sewuxebuli SviliSvilis cqeriT<br />
sulSeZruli, 70 wlis bebiis damWknari<br />
mkerdidan rZe rom gamoJonavs. amis<br />
Semdeg vin gabedavda mwerlisTvis<br />
emtkicebina, rom ara Tu ar enaxa, om-<br />
Sic ar yofiliyo.<br />
marTalia, Cvenma Taobam erTis<br />
nacvlad, ramdenime omi ixila, magram<br />
ratomRac mgonia, mainc veraferi<br />
`ixeira~ _ arc erTmaneTi Segvyvarebia<br />
Tavze metad da arc samSoblo,<br />
ukanaskneli lukmis sxvisTvis ganawileba<br />
ki saerTod raRa saxsenebelia.<br />
arada, batoni otias SemTxveva kvlav<br />
ar daijeroT, Tavi ubedurebaSi ar<br />
CaigdoT! rad minda sxvisi naTqvamis<br />
naTqvami an wignebSi mogonili romanis<br />
gaxseneba; rava, salaparakod da<br />
samagaliTod Cemi ambavi ar meyofa!..~<br />
iqneb sikvdilze, kacobriobis am<br />
daundobel da saSiS mterze gvekiTxa<br />
raime arc am kiTxvis pasuxs daaxanebs:<br />
`saerTod, sikvdiliT ar unda<br />
izomebodes SiSio~ _ getyviT. kacoba<br />
kacoba riT unda izomebodes, batono<br />
otia _ `yoveli dRe adamianis<br />
kacobis gamocdaa dabadebidan sikvdilamde.<br />
kacis cxovreba yoveldRe<br />
ufskrulis pirze borZiks hgavs...<br />
raki mainc mosulxar da jaxirob, Tu<br />
qveynis ukeTesi ara, mTaSi mikarguli<br />
erTi soflis uaresi vinme mainc ar<br />
unda iyo, rom mezoblis gogos gamarjobis<br />
Tqma ar gauWirdes”. aki vTqvi,<br />
yvela kiTxvis pasuxs ipovniT-meTqi<br />
baton otiasTan.<br />
amitomac, danaSauli Tu ara,<br />
sircxvili maincaa, rom cisa da miwis<br />
madliT gaJRenTil am unikalur adamians<br />
xSirad, zedapiruli, efemeruadasturebs,<br />
rom cecxli marTlac awr-<br />
Tobs folads, rom duRilis umaRlesi<br />
temperatura ubralo liTonisgan<br />
oqros Camoqnis, rom avkacoba arafriT<br />
aris gaWirvebisa da mZime cxovrebis Tanmdevi,<br />
is mxolod sulis avadobaa. waikiTxeT<br />
misi araCveulebrivi moTxrobamonologi<br />
`jixvi da monadire~ da amaSi<br />
usaTuod darwundebiT. vaJkacobisa da<br />
cxovrebis sazrisis es Seudarebeli apologia,<br />
yinulis gulsac rom gaalRobs<br />
da sicocxlis xaliss STaberavs, swored<br />
cxovrebisgan `gamotanjuli~, magram<br />
didi adamianisa da didi mwerlis `monaRvawebia~.<br />
marto am moTxrobis avtorisTvisac<br />
ki gvmarTebda muxlis<br />
moyra. magram is xom `mSvenierebaze sanadirod~<br />
mosula amqveynad da ara saxeldidebaze.<br />
`Tavis Tavze rom ar laparakoben~,<br />
es otia ioselianma SesaniSnavad<br />
uwyis. amitomac CauTvala udides gmirobad<br />
sakuTar warmatebebze dumili Rirseul<br />
mTamsvlels, levan axvledians, amitomac<br />
Seasxa xotba am umayureblo da<br />
uCumar sports Tavis mSvenier narkvev-<br />
Si, amitomac uwoda maT jariskacebi da<br />
ase SesaniSnavad axsna mTisken ltolvis<br />
Seucnobeli Jini: `vin xar Sen! _ ai, ra<br />
aris mTamsvleloba. amas ar moiTxovs<br />
qveyana mTamsvleloba humanuri omia,<br />
sxvas ar vnebs, sxvas arafers stacebs, magram<br />
sikvdils ki yovel nabijze usworebs<br />
Tvals~. am RirsebisTvis Sehyvarebia<br />
uzomod jixvTa modgmac, Tvaluwvden<br />
mwvervalTa umSvenieresi mkvidrni. Rv-<br />
Taebrivi aisebisa da daisebis maradiuli<br />
modarajeni, simaRleTa da sicocxlis<br />
trfialni.<br />
`vinem vfiqrobdi, imaze meti giwvalia<br />
sicocxlisTviso~, _ cis kidurs<br />
miwevnil xar-jixvs enugeSeba mis devna-<br />
Si frialos SerCenili monadire. es xom<br />
vaJa-fSavelas simaRlea, sxvisi siCauqis<br />
Secnobis simaRle! vis ZaluZs am manZilis<br />
danaxva, Tu ara gonebaganaTlebulsa<br />
da RvTivgabrZnobils, suliT amaRlebulsa<br />
da ganwmendils, isic im dros,<br />
roca erTurTis Rletasa da ukuTvnelis<br />
miTvisebaze gadasula samyaro, roca<br />
icis _ `qveyana msuqani dumaa, ramdens<br />
iTaRliTeb, imdens aaTli~. sad gaeqceva<br />
maSin bebiis aCrdils, an mamidis gamWol<br />
mzeras! _ `kadreba miTxari, Sen,<br />
Torem!..~ ra daaviwyebs, bavSvobisas Weris<br />
dasakemsad saWiro tolis mcire<br />
naWriskenac rom ar gaaxedes: _ vin dagpirda,<br />
vis qonebaze giWiravs Tvalio, _<br />
Tovl-wvimisTvis gawires patara biWi. samagierod,<br />
cisken mzera aravis dauSlia,<br />
misi wili mzisa da mTvaris WvretaSi<br />
aravin Secilebia. iqneb arc aq gaumarTla,<br />
radgan `aravis hyavs qveynad imdeni<br />
moSurne, ramdenic simaRlisa da simarTlis<br />
motrfiales~. arc aravis gajibrebia.<br />
sxvaTa simaRlis warmosaCenad amgzavrebula,<br />
uZeglod gadagebuli Rirseuli<br />
mecnieris ukvdavsayofad `oboli<br />
qvis~ ZebnaSi fexdafex dauvlia imereTis<br />
sanaxebi, mainc vipovnio, dauJinia.<br />
am kacisgan daujerebelsac irwmuneb<br />
da rogorc misi monadire xar-jixvs, ise<br />
muxlmouRlelad gahyvebi fexSeuqcev<br />
viwroebsa Tu `TvalCauwvdeneli xevebis~<br />
sabrZanisSi. im siwmindeSi, sadac Rirseuli<br />
monadire jixvebs marilian<br />
wyaroze arasodes Causafrdeba. imitom,<br />
rom mwyurvals Tofs ver esvris, verc<br />
mSiers Cauyris jamSi sawamlavs. kacma<br />
rom ver gaigos, RmerTs ra uTxras<br />
madloba RmerTs, rom arc cxra mTa<br />
da zRva maqvs gadasalaxi, arc sxva qveynis<br />
akademiasa Tu gafufunebul vilaSi<br />
myavs saZebneli Cemi mwerali, `martoobiT<br />
ganwmendili sulis~ Semoqmedi.<br />
imeruli koindaria misi wiTeli xaliCa,<br />
ganuyreli Tanamgzavri da fiqrTa<br />
`mlambavi~ _ TiTebs Soris uqrobad mxr-<br />
Colavi Cibuxi, xolo yvela akademiis<br />
jildosa Tu qveyniur sikeTeze aRmatebuli<br />
_ is patara tkivilebi da sixaruli,<br />
sadRac SeumCnevlad rom etyoba, ar<br />
awuxebs da romlebic zogjer mainc `umtkivneulod<br />
stkiva~.
1 - 14 ivlisi 2011<br />
giorgi wereTeli:<br />
<strong>literaturuli</strong> <strong>gazeTi</strong><br />
mkiTxveli<br />
`Tu literatura ar giyvars,<br />
wignis mxatvrobaSi ver imuSaveb~<br />
_ miambeT Tqvens bavSvobaze,<br />
Tqvens pirvel literaturul `Sexvedrebze~.<br />
_ deda adre gardamecvala da bebia<br />
da mamida mzrdidnen. leCxumSi vcxovrobdiT.<br />
imdroindel skolebSi moswavleTa<br />
aRzrdasa da ganaTlebas didi<br />
yuradReba eqceoda. qarTuls saocari<br />
pedagogebi maswavlidnen. maT Soris<br />
qalbatoni nino qerqaZe gamoiCeoda.<br />
uzomod uyvarda qarTuli mwerloba<br />
da Cvenc mSobliuri literaturis damfaseblebad<br />
da momaval mkiTxvelebad<br />
gvzrdida. qarTuli mwerlobisadmi<br />
siyvaruli iqidan momdevs. maxsovs,<br />
Cveni klasikosebis nawarmoebebs<br />
rogori gatacebiT vkiTxulobdi.<br />
_ gansakuTrebiT romeli avtori<br />
giyvardaT<br />
_ ase saTiTaod ver CamovTvli.<br />
qarTveli klasikosebidan yvela miyvarda<br />
_ vkiTxulobdi `vefxistyaosans”,<br />
mainteresebda akakisa da ilias Semoqmedeba,<br />
Semdeg galaktionisa da terentis<br />
leqsebma gamitaca. me rom mki-<br />
TxoT, terenti dRemde Seuswavleli<br />
poetia, misi Semoqmedeba qarTvel mki-<br />
Txvels bolomde gacnobierebuli arc<br />
aqvs, arada, Zalian didi Semoqmedia. mas<br />
XXI saukunis avtorad vTvli. granelis<br />
poezias galaktionic aRiarebda da<br />
amitom iyo, Tavad rom ewvia poets. es<br />
istoria xom iciT terentim uTxra, Tu<br />
poeti poetTan moxvedi,_ migiReb, Tu<br />
sxvagvarad fiqrob, _ nu Semoxvalo.<br />
Tavisi poeziis fasi icoda. rogori<br />
sisadavea, rogori ubraloebaa mis<br />
striqonebSi: `gazafxulis saRamoa mSvidi,<br />
xidan xeze gadafrinda Citi~...<br />
roca kiTxulob, an ismen, SeiZleba ifiqro,<br />
amas xom mec davwero, magram aba,<br />
scade!<br />
marTali giTxraT, poeziaSi<br />
filosofiur siRrmeebs ar veZeb. ar<br />
momwons leqsi, romelic mRlis. leqs-<br />
Si me ufro enis simdidre, sityvaTa wyoba,<br />
fonetikuri JReradoba mainteresebs,<br />
`gemos” amaSi vgrZnob. akakiseuli<br />
striqonebi gavixsenoT: `deda-Svilobas<br />
bevrs ar gTxov, Sens miwas mimabareo~...<br />
gana, amaze kargi ra unda daewera<br />
poets<br />
iaponuri poeziac Tavisi sisadavis,<br />
bunebriobis gamo mxiblavs. mTeli maTi<br />
filosofia, sinamdvile, bunebisadmi<br />
damokidebuleba oTx taepSi eteva.<br />
ubraloeba, simartive, xedvis unari da<br />
zomierebis gancda aramxolod literaturisTvis,<br />
aramed xelovnebis nebismieri<br />
dargisTvis mniSvnelovania, maT<br />
Soris _ mxatvrobisTvisac.<br />
_ dameTanxmebiT, wignis mxatvroba<br />
Zalian mniSvnelovani sferoa. Tavdapirvelad,<br />
mkiTxvelis yuradRebas<br />
gamocemis vizualuri mxare, misi dizaini,<br />
ilustraciebi iqcevs. SeiZleba<br />
Zalian kargi wigni swored misi mdare<br />
vizualis gamo daiwunos momxmarebelma.<br />
Tqveni ilustraciebi, dizaini<br />
_ ise rogorc mTeli Tqveni<br />
mxatvroba _ daxvewili sisadaviT,<br />
TiTqos martivi wyobiT gamoirCeva,<br />
amave dros mas saocari siRrme aqvs<br />
da Zalian metyvelia. ramdenad aucilebelia<br />
mxatvari nawarmoebis teqsts<br />
kargad icnobdes<br />
interviu<br />
ar arsebobs saqarTveloSi ojaxi, sadac mxatvar giorgi wereTlis mier gaformebuli Tundac<br />
erTi wigni ar moiZebneba. qarTuli da msoflio literaturis saukeTeso Tu naklebadcnobili<br />
nimuSebi, qarTvel mxatvarTa albomebi da kidev mravali sxva saxis gamocema batoni gogis dizainiTa<br />
Tu ilustraciebiTaa gacocxlebuli.<br />
aqtiuri SemoqmedebiTi cxovreba maSin daiwyo, roca jer kidev Tbilisis saxelmwifo samxatvro<br />
akademiis grafikis fakultetze swavlobda. pirveli didi wamateba sruliad sakavSiro<br />
axalgazrdul gamofenaSi monawileobam moutana. gamofenaze warmodgenili liTografiuli<br />
seriisTvis `Cemi megobrebi~, sakavSiro premiis laureati gaxda. bevrs muSaobda dazgur grafika-<br />
Si, dazguri seriebisTvis ostaturad iyenebda Sereul teqnikas, qmnida linograviurebs, ferwerul<br />
tiloebs, muSaobda abstraqciaSic... aqtiurad monawileobda adgilobriv Tu saerTaSoriso gamofenebSi, bienaleebSi, xSirad marTavda<br />
personalur gamofenebsac. igi araerTi premiisa da jildos mflobelia da misi namuSevrebi msoflios sxvadasxva muzeumebsa Tu kerZo<br />
koleqciebSia daculi. 1991 wels giorgi wereTels saqarTvelos saxelmwifo premia mieniWa.<br />
mravalferovani Semoqmedebis miuxedavad, wignis mxatvroba mis cxovrebaSi gamorCeul adgils ikavebs. qarTuli wignis ganviTarebas man<br />
TiTqmis 30 weli Sealia. adamiani, romelic literaturisgan Sors dgas, wignis mxatvari ver gaxdeba. swored amitom, rubrika `mkiTxveli”<br />
dRes baton giorgi wereTels maspinZlobs:<br />
_ Tu literatura ar giyvars, wignis<br />
mxatvrobaSi ver imuSaveb. yovel<br />
wigns, TiToeul nawarmoebs Tavisi sxeuli,<br />
Tavisi gasaRebi, Tavisi suli<br />
aqvs, mxatvarma amis SenarCuneba unda<br />
SesZlos. warmoudgenelia, murman lebaniZisa<br />
da ana kalandaZis poezia erTnairad<br />
gaaformo, an Wabua amirejibisa<br />
da gogla leoniZis wignebisTvis erTnairi<br />
dizaini Seqmna. exebi murmanis<br />
leqsebs, uRrmavdebi Seqspirs, kiTxulob<br />
terentis da xedav, rom isini sxvadasxvani<br />
arian, amitom maTi wignebic<br />
gansxvavebuli unda iyos da vizualurad<br />
avtoriseul samyaros gadmoscemdes.<br />
Tu avtoris Semoqmedebas kargad<br />
ar icnob, Tu avtors ver grZnob, maSin<br />
rogorc mxatvari, Sens winaSe mdgar<br />
mTavar amocanas Tavs ver gaarTmev.<br />
SeiZleba vizualurad wigni kargi gamovides,<br />
magram is `carieli~ iqneba da<br />
mkiTxveli masSi avtors ver ipovis.<br />
_ mgoni XX saukunis qarTul literaturaSi<br />
ar moiZebneba mwerali,<br />
poeti, romlis wignic ar gagiformebiaT,<br />
Tumca gansakuTrebuli SemoqmedebiTi<br />
siaxlove murman lebaniZesTan<br />
gakavSirebdaT. im myari kavSirisa<br />
da Tqveni megobrobis dasturia<br />
werilic, man rom mogweraT: `Cemo<br />
giorgi wereTelo, minda icode, rom<br />
Sens am muSaobas, da aseT STagonebul<br />
muSaobas me didad vafaseb, _ mixaria<br />
Seni kacoba da Seni niWi! ...mimaCnixar<br />
WeSmarit Semoqmedad. gagimarjos<br />
Zmao, gogi. Seni murman lebaniZe~.<br />
_ murmani saocari adamiani iyo!<br />
erTmaneTs samocdaaTian wlebSi, gamomcemloba<br />
`sabWoTa saqarTveloSi~<br />
SevxvdiT. maSin mis wignze pirvelad<br />
vimuSave. didxans aRar Semxmianebia.<br />
xolo, roca misi meore krebulic<br />
gavaforme, erTmaneTs aRar davSorebivarT.<br />
axlaxan, poetis eqvstomeuli<br />
gamoveciT. murmanis meuRlem, lenam,<br />
erT saRamos damireka da miTxra:<br />
`gogi, gamocemaze muSaoba davasrule,<br />
saredaqcio mxare, koreqtura mTlianad<br />
movawesrige, axla yvelaferi Senzea~.<br />
meore dRes lena gardaicvala.<br />
samwuxaroa, rom verc murmani, verc<br />
lena eqvstomeulis gamocemas ver<br />
moeswrnen... minda giTxraT, rom sami<br />
aTeuli welia murmanis wignebs<br />
vaformeb da axla, am bolo gamocemaSi<br />
mTeli Cemi gamocdileba Cavde...<br />
vfiqrob kargi gamovida. namdvilad<br />
`murmanis wignia~! darwmunebuli var,<br />
Zalian moiwonebda, rom enaxa! megobrisa<br />
da Semoqmedis mimarT, es Cemi ukanaskneli<br />
samsaxuri iyo. eqvstomeulze<br />
muSaobisas, murman lebaniZis Semoqmedeba<br />
rom gadavikiTxe, kidev erTxel<br />
davrwmundi, rom is didi klasikosia,<br />
aseT ZarRvian poets iSviaTad Sevxvedrivar.<br />
eqvstomeulTan erTad, misi<br />
`Sedevrebic~ gamoveciT. es gaxlavT<br />
murmanis mier Sedgenili samtomeuli,<br />
romelSic qarTuli xalxuri da saavtoro<br />
poeziis saukeTeso nimuSebia<br />
Tavmoyrili. gamocemas murmanis winasityvaoba<br />
uZRvis. neta icodeT, ra<br />
STambeWdavad wers qarTuli poeziis<br />
simdidreze! wignebi jer ar iyideba.<br />
orive proeqti quTaisis `sagamomcemlo<br />
centrma~ kompania `magTis~ finansuri<br />
mxardaWeriT ganaxorciela.<br />
gamocemebi maRal poligrafiul donezea<br />
Sesrulebuli. quTaTurebma<br />
Zalian moindomes da samuSaos Tavi<br />
saukeTesod gaarTves.<br />
_ batono giorgi, bolo periodSi<br />
Tqven mier gaformebul wignebsa da<br />
albomebs rom vuyureb, mravalferovneba<br />
maocebs. Tqveni arcerTi namuSevari<br />
erTmaneTs ar hgavs.<br />
_ marTlac Zalian datvirTuli<br />
var. axlaxan gamoica `asi qarTveli”.<br />
es gaxlavT wigni, romelic<br />
mogviTxrobs Cvens Tanamemamuleebze,<br />
msoflios sxvadasxva kuTxeSi rom moRvaweobdnen<br />
da kacobriobis istoriaSi<br />
Tavisi kvali datoves. proeqti<br />
saqarTvelos enciklopediis gamomcemlobam<br />
ganaxorciela. wignis<br />
prezentacia mecnierebaTa erovnul<br />
akademiaSi gaimarTa. bolodroindeli<br />
namuSevrebidan, CemTvis gansakuTrebiT<br />
mniSvnelovania gamocema, romelic<br />
abba alaverdeli mitropoliti<br />
daviTis mravalwlian sasuliero moRvaweobas<br />
eZRvneba. oTxasgverdian wign-<br />
Si Sesulia meufis qadagebebi, gadmocemulia<br />
mis mier ganvlili sulieri<br />
gza garejis udabnodan alaverdis<br />
eparqiamde, mRvdlobidan _<br />
mRvdelmTavrobamde, mocemulia<br />
mravalferovani fotomasala da misi<br />
gasaocari xelnawerebi. gamocema<br />
mRvdelmTavris ormocdaaTi wlis iubilesTan<br />
dakavSirebiT momzadda, Svidi<br />
Tve vimuSaveT. wigni erTgvari moulodneloba<br />
iyo moZRvrisTvis _ saiubileo<br />
gamocemis Sesaxeb man araferi<br />
icoda. `sezanma~ aTasi egzemplari usasyidlod<br />
dabeWda da saCuqrad gadasca<br />
abba alaverdels. misi qadagebani<br />
bevr mniSvnelovan Temaze daafiqrebs<br />
adamians, sakuTar Tavs daanaxebs, gzas<br />
uCvenebs, es RvTivganaTlebuli<br />
moZRvris saubrebia. mis qadagebebs Cemi<br />
qaliSvili Tavis mcirewlovan Svilebs<br />
xmamaRla ukiTxavs xolme.<br />
vmuSaob aseve seriaze `tao-klarjeTis<br />
xuroTmoZRvruli Zeglebi~.<br />
13<br />
ukve gamocemulia `oSki~, `oTxTa eklesia~,<br />
`iSxani~. sul aTi albomis momzadebas<br />
vgegmavT. proeqtis avtoria<br />
Tamaz dvali. masve ekuTvnis albomeb-<br />
Si warmodgenili fotomasala.<br />
sxvadasxva dros, Zalian saintereso<br />
iyo muSaoba gamocemebze `daviT gabaSvili~,<br />
`saqarTvelos Tavadaznauroba~,<br />
`samTavro~. rac Seexeba alboms `venaxi,<br />
Rvino, qarTvelebi~ _ oTx wignad,<br />
oTx enaze gamoveciT. parizSi gamarTul<br />
festivalze, sadac msoflio<br />
Rvinisa da meRvineobis Tematikaze Seqmnili<br />
wignebi iyo warmodgenili, Cvenma<br />
albomma mTavari prizi daimsaxura.<br />
_ batono giorgi, Zalian STambe-<br />
Wdavia Tqvens mier momzadebuli wigni-albomi<br />
esma onianze. mas `ferwera,<br />
poezia, eseebi~ hqvia.<br />
_ esma oniani uniWieresi qalbatoni<br />
iyo. werda araCveulebriv leqsebs,<br />
qmnida gasaocar ferwerul tiloebs,<br />
muSaobda eseistikaSi. datova Zalian<br />
mdidari SemoqmedebiTi memkvidreoba,<br />
romelsac erTgulad uvlis da patronobs<br />
Semoqmedis da. albomSi ferweruli<br />
namuSevrebis garda, esmas oci<br />
leqsia Sesuli. gansakuTrebiT sainteresoa<br />
misi eseebi. is wers matisze,<br />
firosmanze, terenti granelze...<br />
_ im prozauli nawarmoebebidan,<br />
romlis mxatvrobazec bolo wlebSi<br />
imuSaveT, romels gamoarCevdiT<br />
_ CemTvis Zalian saintereso iyo<br />
Wabua amirejibis bolo romanze muSaoba.<br />
`giorgi brwyinvale~ maRali donis<br />
prozauli nawamoebia da erTi amosunTqviT<br />
ikiTxeba. romanma ise gamitaca,<br />
rom mTeli Rame Tvali ar momixu-<br />
Wavs.<br />
_ rogorc vici, axla vaJas poemebis<br />
mxatvrobaze muSaobT.<br />
_ `mwignobari” amzadebs miniaturul<br />
gamocemas, romelSic vaJa fSavelas<br />
cxra poema Seva. ilustraciebisa<br />
da dizainis avtori me gaxlavarT. mTeli<br />
cxovreba vaJas vkiTxulob, mis Semoqmedebas<br />
veTayvanebi, magram axla,<br />
roca saqme misi nawarmoebebis mxatvrobaze<br />
midga, ioli saqmea-meTqi,<br />
ver vityvi. vaJa Zalian didia, Zalian<br />
STambeWdavia, Rrmaa. eniT ver avwer,<br />
sityviT ver gadmovcem imas, rasac misi<br />
Semoqmedebis kiTxvisas ganvicdi. vaJasnairi<br />
bumberazi avtori romelime<br />
sxva qveyanas rom hyavdes, albaT mTel<br />
msoflios Seyrida, yvelas gaacnobda<br />
mis teqstebs, naazrevs. Cven ratom ar<br />
vakeTebT igives! qarTuli literatura<br />
xom ase mdidaria SedevrebiT! Tundac<br />
_ galaktionis poezia gavixsenoT!<br />
an _ daviT guramiSvilis poemebi! misi<br />
wigni sasTumalTan midevs. roca vkiTxulob,<br />
mgonia, rom axlac cocxalia,<br />
dResac wers. saqarTveloSi ki guramiSvilis<br />
mimarT ucnauri damokidebuleba<br />
aqvT _ xan `wamoweven~ mis Semoqmedebas,<br />
xanac miiviwyeben. romeli<br />
erTi bumberazi Semoqmedi gavixseno<br />
Cemi profesiidan gamomdinare, maT<br />
SemoqmedebiT samyaroebs yoveldRiurad<br />
vexebi, dRe da Ram wignebze<br />
vmuSaob. mTavaria, mkiTxveli iyos...<br />
esaubra Tamar Juruli
14 Targmani<br />
<strong>literaturuli</strong> <strong>gazeTi</strong><br />
1 - 14 ivlisi 2011<br />
mark strendi<br />
sivrce<br />
niu-iorkis centrSi, maRalsarTuliani<br />
Senobis saxuravis kideze lamazi<br />
qali idga da gadaxtomas apirebda,<br />
roca saxuravze gasarujad asulma<br />
kacma SeniSna. Semcbarma qalma nabijiT<br />
ukan daixia. qeraTmiani kaci ocdaaTiocdaTxuTmeti<br />
wlis iqneboda. gamxdari<br />
iyo: ganieri mxrebi da mokle, Txeli<br />
fexebi hqonda. misi Savi trusi<br />
mzeze atlasiviT bzinavda. erTmaneTs<br />
mxolod aTi nabiji aSorebdaT. qali<br />
miaSterda. qarma grZeli, Savi Tmis Rerebi<br />
mTel saxeze CamouSala. man Tma<br />
tobias vulfi<br />
sifxizle<br />
mark strendi (1934) Tanamedrove amerikeli poeti da eseistia, romlis<br />
leqsebsac qarTveli mkiTxveli zviad ratianis SesaniSnavi Targmanebis<br />
wyalobiT icnobs. 1999 wels is puliceris premiis laureati<br />
gaxda. amerikeli poetebis umravlesobis msgavsad, mark strendi sxvadasxva<br />
universitetSi wlebis manZilze aswavlida, axla ki literaturis<br />
Teoriasa da SedarebiT literaturaTmcodneobas aswavlis niu<br />
iorkSi, kolumbiis universitetSi. misi poeturi krebulebia: `ambavi<br />
Cveni cxovrebisa~(1973), `elegia mamaCemisTvis~(1978), `cxovreba gr-<br />
Zeldeba~(1990), `misi qarbuqi~(1998) da sxva.<br />
`sivrce~, rogorc mark strendis mcire prozis saukeTeso nimuSi,<br />
araerT anTologiaSia Sesuli.<br />
`odisevsi navmisadgomidan gamobrunda<br />
da uswormasworo biliks gauyva,<br />
romelic gorakebze Sefenili tyisken<br />
midioda _ swored im adgilisken,<br />
sadac aTenam uTxra...~<br />
riCardi drois gasayvanad kiTxulobda.<br />
kiTxvas guls ver udebda, magram<br />
mainc cdilobda, erTguli meRoris<br />
sacxovrisisaken mimavali odisevsis<br />
mogzaurobiT dainteresebuliyo<br />
_ an `meRore~ ra sityva iyo, an, saer-<br />
Tod, lukma-puris Sovnis ra gzisTvis<br />
miegno im kacs, vinc, ra Tqma unda, mgzavrs<br />
ver icnobda. veravin veravis<br />
scnobda am Zvel wignebSi, Tumca is kaci<br />
odisevss mainc gaumaspinZldeboda da<br />
wuwuniT yurebsac gamouWedavda. dro<br />
da dro riCardi mis gverdiT CaZinebul<br />
anas gadaxedavda xolme. undoda,<br />
qals gaRviZeboda da gadmobrunebuls<br />
gulSi Caekra _ sad hqonda amis bedi!<br />
moRuSuli, gaRizianebuli isev odisevss<br />
daubrunda. anas es wigni sasTumal-<br />
Tan darCenoda _ zustad im Tavze gadaSlili,<br />
romelSi aRwerili ambebic<br />
riCards mosawyenad da metismetad<br />
daujereblad eCveneboda. gadafurcla<br />
da is adgili moZebna, sadac odisevsi<br />
mSvild-isars mozidavs da yvela<br />
sasiZos erTianad amoxocavs, magram am<br />
SemTxvevaSic bevrad ufro maRalfardovani<br />
aRwera da uxvsityvaoba daxvda,<br />
vidre bavSvobaSi wakiTxuli versiidan<br />
axsovda. wesiT, ramdenime wlis<br />
Semdeg, es wigni kidev erTxel unda waekiTxa,<br />
rogorc kolumbiis universitetis<br />
pirvelkurselTa savaldebulo<br />
sakiTxavi, magram im kviras gripi Sexvda.<br />
wigni biblioTekidan iyo gamotanili.<br />
TariRebs daakvirda: ramdenjerme<br />
gamoetanaT, gamotanidan gamotanamde<br />
ki didi dro gasuliyo. mere is daxura<br />
da Tavis adgilze dado.<br />
sasTumlis sanaTuri rom aanTo, ana<br />
mxolod SeiSmuSna. cota xanSi Suqi<br />
Caaqro da baliSi aafua, sabanic<br />
Tavisken gadaiTria im imediT, rom es<br />
yvelaferi Sedegs gamoiRebda, magram<br />
qals isev eZina, kedlisken gadabrunebuli<br />
mSvidad fSvinavda. viwro sawol-<br />
Si iwvnen; sibneleSi ukeTesad igrZno<br />
misi zurgisa da fexebis, ho, gansakuTrebiT<br />
fexebis simxurvale. nazad<br />
moxril fexze muxli miado, qali ki<br />
gverdze gaiwia, ris gamoc riCardi nawyeni<br />
da gaRizianebuli darCa. man kargad<br />
icoda, rom axla arafris ufleba<br />
ar hqonda: im Rames ana seqsze ukve orjer<br />
daTanxmda, garda amisa, diliT<br />
adre unda amdgariyo, restoranSi mTeli<br />
dRe mimtanad unda emuSava. TviTon<br />
ki SuadRiT erTaderT leqcias unda<br />
daswreboda. Tumca am yvelafris gacnobierebam<br />
mis moTxovnilebas veraferi<br />
daaklo _ es xom mxolod moTxovnileba<br />
iyo da meti araferi: qali<br />
qveS kidev erTxel moeqcia, tuCebze misi<br />
mousvenari tuCebi, zurgze misi moalerse<br />
TiTebi egrZno.<br />
RmerTo! axla sxva rameze unda<br />
efiqra.<br />
magram raze razec unda efiqra,<br />
mainc ecodineboda, rom amas yuradRebis<br />
gadasatanad akeTebda da es<br />
azri isev am sawolTan, gverdiT CaZinebul<br />
anasTan, mis sunTqvasTan, mis simxurvalesTan<br />
daabrunebda. miuxedavad<br />
amisa, Tu didxans gauZlebda, iqneb<br />
CasZineboda kidec, an iqneb, sjobda,<br />
efxizla da mzad yofiliyo, roca maRviZara<br />
awkrialdeboda. ara, is qals<br />
arafers daaZalebda. anas aCqareba ar<br />
uyvarda, arada, Tu ar iCqarebdnen, samsaxurSi<br />
wasvla sauzmis an Sxapis gareSe<br />
mouwevda. ubralod gadaxedavda, erTs<br />
Taviseburad Sexedavda da qali yvelafers<br />
mixvdeboda, mere ki imas gaakeTebda,<br />
rac undoda. Tu mas ar endomeboda,<br />
riCardi Setevaze ar gadavidoda.<br />
ase namdvilad ar moiqceoda. ara,<br />
amjerad ara.<br />
kargi, sxva rameze ifiqrebda. `kudianebze<br />
monadire~ – es Zveli romani<br />
riCardma saerTo sacxovreblis foie-<br />
Si ipova. nanaxi hqonda filmi, romel-<br />
Sic avi sulebiT Sepyrobili gogo Tavs<br />
bzrialasaviT atrialebda, magram ar<br />
icoda, Tu is wignis ekranizacias warmoadgenda.<br />
ara, wigni arc didi literatura<br />
iyo da arc araferi. ubralod,<br />
interesiT ikiTxeboda. mwerals<br />
safuZvlianad Seeswavla av sulebTan<br />
brZolis wesebi, zogierTi SemTxveva ki<br />
tobias vulfi (1945) Tanamedrove amerikeli mweralia, romelic,<br />
umTavresad, mcire prozas da memuaruli Janris wignebs wers. is ori<br />
romanis avtoric aris. misi moTxrobebis pirvel krebulSi,<br />
`Crdiloamerikeli mowameebis baRSi~Sesuli nawarmoebebi araerTxel<br />
moxvda mcire prozis sxvadasxva anTologiaSi. memuaruli Janris<br />
nawarmoebebidan aRsaniSnavia `am biWis cxovreba~(1989), romelSic<br />
avtori sietlSi gatarebul bavSvobis wlebs ixsenebs da `faraonis<br />
jarSi~(1994) _ wigni vietnamis omisa da mwerlis jariskaculi<br />
warsulis Sesaxeb.<br />
moTxroba `sifxizle~ 2008 wels gamoqveynda The Sunday Times-Si.<br />
imdenad saSiSi gaxldaT, rom TviT satanis<br />
arsebobasac daijerebdi, yovel<br />
SemTxvevaSi, romanis kiTxvis dros<br />
mainc. rogorc aRmoCnda, zogierT<br />
mRvdels avi sulebis gandevna sakuTar<br />
saqmed gaexada. es maTi xeloba iyo, maTi<br />
sabazro niSa, isxdnen da mexanZreebiviT<br />
elodnen, rodis mouxmobdaT gangaSis<br />
zari. avi suli aidahoel diasaxlisSi!<br />
avi suli delaverel avtobusis<br />
mZRolSi! ucnauri ambavi iyo, ara<br />
TiTqos Tavad mRvdloba sakmarisad<br />
ucnauri ar yofiliyo. bavSvobaSi<br />
riCardi morwmune iyo, sadilobis win<br />
locvebs ambobda da sakvirao skolaSic<br />
dadioda, sadac wveriani kacebis<br />
figurebs Teqis naWerze awebebda<br />
xolme. eklesia moswonda, iqidan gamosuli<br />
Tavs yovelTvis kargad grZnobda.<br />
fiqrobda, rom SeiZleboda erT<br />
dRes, roca bevrad ufro asakovani iqneboda,<br />
isev morwmune gamxdariyo. Tumca<br />
qalebze uaris Tqma is, rom qalisTvis<br />
arasdros ekocna, arasdros<br />
SemoWdoboda tanze misi fexebi...<br />
wamojda da wylian Wiqas gadaswvda,<br />
romelic anam sasTumlis tumboze dautova.<br />
wina SabaTs Wiqa waaqcia da imdeni<br />
ifaTura, rom qali gaaRviZa, magram<br />
axla amis gameoreba ar undoda, hoda,<br />
is frTxilad aiRo da frTxiladve<br />
dadga, roca bolomde gamocala.<br />
Tavi baliSze dado. Tvalebi daxu-<br />
Wa, magram swored maSin anam amoifSvina;<br />
gadmobrunebulma ki mas simxurvalis<br />
cxeli talRa da CamTbari sawolis<br />
is motkbo surneli moageba, puris<br />
gamocxobisas rom dgeba xolme. mis<br />
gverdiT daZabuli, momlodine iwva,<br />
magram qali aRar ganZreula. riCards<br />
mxolod saaTis wikwiki da Tavisi ara-<br />
Tanabari, gaxSirebuli sunTqvis xma esmoda.<br />
Wers axeda. quCis lampionidan Semoparuli<br />
sinaTlis Txeli zoli SeniSna.<br />
aRar fiqrobda mRvdlebze – amas ra<br />
azri hqonda. kargi, isev odisevsze ifiqrebda.<br />
es wigni kidev erTxel unda<br />
ukan gadaiwia da cali xeliT daimagra.<br />
TeTr bluzasa da Ria cisfer qvedakabas<br />
qari ufrialebda, magram is yuradRebas<br />
ar aqcevda. kacma SeniSna, rom<br />
qali fexSiSveli iyo, maRalqusliani<br />
fexsacmelebi ki iqve, axlos, qviSaze<br />
miewyo. qali Sebrunda, zurgi Seaqcia.<br />
qarma qvedakaba grZel wvivebze miaweba.<br />
kacs surda, miswvdomoda da<br />
Tavisken moezida. qari qals qvedakabas<br />
isev ufrialebda da dro da dro<br />
patara, mrgval ukanalze akravda. bikinis<br />
konturic emCneoda.<br />
_ sadilze gpatiJebT, _ dauyvira<br />
kacma.<br />
qalma moixeda. uazro mzera hqonda.<br />
kbilebs erTmaneTs mTeli ZaliT<br />
aWerda. kacma Sexeda xelebze, romlebic<br />
axla mas win gadaejvaredinebina,<br />
raTa qvedakabis friali SeeCerebina.<br />
saqorwino beWedi ar ekeTa.<br />
_ modi, sadme wavideT da visaubroT,<br />
_ uTxra kacma.<br />
qalma Rrmad CaisunTqa da isev zurgi<br />
Seaqcia. mklavebi ise aswia, TiTqos<br />
CasayvinTad emzadeboda.<br />
_ moixedeT, _ dauZaxa kacma, _ Tu<br />
SegaSineT, damijereT: saSiSi araferia.<br />
man mxrebze mogdebuli pirsaxoci<br />
CamoiRo da welze sarongiviT Semoixvia.<br />
_ vici, ra damTrgunvelicaa.<br />
verc ki axsnida, ras gulisxmobda.<br />
gaukvirdeboda, qals misi sityvebidan<br />
rame rom gaego. moewona, rogor ezniqeboda<br />
zurgi ukanalis zemoT. Tval-<br />
Si mouvida _ martivi, eqspresiuli,<br />
madisaRmZvrelad seqsualuri. Sexeba<br />
mounda. TiTqos imeds aZlevso, qalma<br />
xelebi CamouSva da SeiSmuSna.<br />
_ ici, ras getyvi, _ uTxra kacma,<br />
_ colad mogiyvan.<br />
qarma qals qvedakaba ukanalze<br />
kidev erTxel miaweba.<br />
_ maSinve erTad davwvebiT, _ ganagrZo<br />
kacma, _ mere italiaSi wavalT<br />
_ boloniaSi, sadac didebul kerZebs<br />
gavsinjavT. mTeli dRe vixetialebT,<br />
RamiT ki grapas davlevT. mTel qveyanas<br />
movivliT da im wignebs wavikiTxavT,<br />
romlebisTvisac verasdros viclidiT.<br />
qali arc Semobrunebula da arc<br />
saxuravis kides moscilebia. mis win<br />
long ailend siTis industriuli Senobebi,<br />
qvinsis saxlebis usasruli<br />
mwkrivebi gadaSliliyo. Sors oriode<br />
Rrubeli micuravda. kacma Tvalebi<br />
daxuWa da imaze daiwyo fiqri, kidev ra<br />
gziT SeeZlo, misTvis gadawyvetileba<br />
Seecvlevinebina. rodesac Tvalebi<br />
gaaxila, dainaxa, rom qalis terfebsa<br />
da saxuravis kides sivrce hyofda _<br />
sivrce, romelic amieridan mas da samyaros<br />
Soris mudam iqneboda. im xangr-<br />
Zlivi wamis manZilze ki, rodesac qali<br />
mis Tvalwin ukanasknelad Canda, kacma<br />
gaifiqra, ra mSvenieriao. mere is gaqra.<br />
waekiTxa. ra Tqma unda, axla ukve zrdasrulTaTvis<br />
gankuTvnil versias<br />
waikiTxavda! rogorme gauZlebda zogierT<br />
monologsa da aRweras, mere ki<br />
karg adgilebs miadgeboda, vTqvaT,<br />
wignis dasasruls gamarTul xocva-<br />
Jletas. moswonda is, rom mTeli im<br />
ugzo-ukvlo xetialis Semdeg odisevsi<br />
Sin brundeboda da yvelafers saku-<br />
Tar adgils miuCenda, Tavis qalsa da<br />
saxls daibrunebda _ zedmeti laparakis,<br />
sisuleleebis gareSe.<br />
`iliadasac~ waikiTxavda. `omi da<br />
mSvidoba~ da `Zmebi karamazovebic~<br />
unda waekiTxa. yvela wignis wakiTxva<br />
undoda, romlebic anas Taroze ewyo<br />
da mas moswonda. riCardi universitet-<br />
Si ekonomikas swavlobda da mxatvruli<br />
literaturis sakiTxavad bevri<br />
dro ar hqonda; gantvirTvisTvis raime<br />
deteqtivs an iseT wigns gadaSlida<br />
xolme, mkiTxvels rom Tavzars scemda.<br />
ho, didad nakiTxi ar iyo – eCivla,<br />
visac undoda! aba, enaxaT, ras mouxerxebda<br />
romelime daxvewili arseba im<br />
masalas, mas rom unda daemuSavebina<br />
saerTaSoriso ekonomikisa da ekologiis<br />
seminarze. marTvis strategiuli<br />
modulebi. Tanasworobis alternatiuli<br />
kriteriumebi. zogadi sabazro<br />
wonasworobis gavlenis analizi. aba,<br />
midiT, _ gaifiqra man, _ kiseric gitexiaT.<br />
ana aseTi ar iyo – snobi. ara, aseTi<br />
marTlac ar iyo. es wignebi uyvarda da<br />
maT mniSvnelovan wignebad Tvlida.<br />
riCardma icoda, rom TviTon bolomde<br />
gulwrfeli ar yofila, rodesac<br />
pirveli Sexvedrisas qals sakuTar gemovnebaze<br />
esaubra. afiqrebina, TiTqos<br />
didebulad erkveoda klasikaSi da<br />
imanac daujera, radgan egona, rom<br />
kolumbiis universitetis studentebi<br />
mxolod sazrianebi ki ara, kulturulebic<br />
iyvnen da isini universitet-<br />
Si imitom ki ar dadiodnen, mogvianebiT<br />
didi Tanamdebobebi rom daekavebinaT,<br />
aramed codnis, sibrZnis misaRebad _
1 - 14 ivlisi 2011<br />
<strong>literaturuli</strong> <strong>gazeTi</strong><br />
Targmani<br />
15<br />
raTa ukeTesi adamianebi gamxdariyvnen.<br />
aseTi gulubryvilo iyo. riCards moswonda<br />
misi sisufTave da amasTanave,<br />
zrdasruli adamianis sulgrZelobis<br />
gancda, romelic am dros Tavad eufleboda.<br />
ana masze ramdenime wliT<br />
ufrosi iyo, ris gamoc Tavidan Tanabar<br />
simaRleze aRmoCndnen: rodesac<br />
exumreboda, misi reaqcia winaswar icoda,<br />
qals ki yvelaferze sakuTari azri<br />
hqonda.<br />
ai, ase xedavda yvelafers maSin,<br />
dasawyisSi. Tumca axla sxvanairad<br />
fiqrobda. mas Semdeg, rac anasTan ori<br />
Tve gaatara, mixvda, rom TviTon erTi<br />
moumwifebeli, gamoucdeli vinme iyo.<br />
qalis ojaxis wevrebi rusebi iyvnen.<br />
isini didxans cxovrobdnen CeCneTSi,<br />
sadac mamamiss kvebis produqtebis<br />
qarxana gaexsna. omis dros is mTlianad<br />
ganadgurebuliyo, anas ufrosi Zma ki<br />
moeklaT. ojaxs yvelaferi daekarga.<br />
gogo sacxovreblad bebiasTan gaegzavnaT<br />
Tel avivSi _ qvrivTan, romelic<br />
zRapruli alqajiviT Zunwi aRmoCeniliyo.<br />
axla deidasTan cxovrobda aq,<br />
qvinsSi da aralegalurad muSaobda<br />
restoranSi, meaTe aveniuze. swored am<br />
adgilas gaicno riCardma. gaigona,<br />
rusulad rom daelaparaka sxva<br />
mimtans da roca ana mis magidas miuaxlovda,<br />
is ramdenime fraza uTxra,<br />
romlebic rusulis erTwliani sauniversiteto<br />
kursidan axsovda. qali,<br />
gaocebisa da sixarulisgan, kinaRam<br />
atirda.<br />
iseTi ar iyo, rogorebic moswonda<br />
_ anas cota sruli tani, savse saxe<br />
hqonda. Sublic odnav dakenkvoda. inglisurad<br />
kargad saubrobda, magram<br />
Zlieri aqcentiT. misTvis Sexvedris<br />
daniSvnas ar apirebda, magram mainc<br />
dauniSna, Tanac momdevno Ramesve. erTi<br />
kviris Tavze qalma saxlSi, deidamisis<br />
saxlis mansardaze moTavsebul patara<br />
oTaxSi aiyvana. isini ubralod erTobodnen,<br />
oriveni cota xans erTobodnen,<br />
sanam sakuTar gansxvavebul gzebs<br />
gauyvebodnen _ ase uyurebda riCardi<br />
am yvelafers. ase iqceodnen sxvebi _<br />
isini, visac win mTeli cxovreba hqondaT.<br />
ratom unda daedo xel-fexze<br />
borkilebi axla, roca ar icoda, vis<br />
SeiZleboda Sexvedroda da ra SeiZleboda<br />
SemTxveoda, ra moulodnelobebi<br />
da Tavgadasavlebi eloda.<br />
TavSi es azri utrialebda. drois<br />
gatareba, aranairi borkilebi. Tumca<br />
daaxloebiT erTi Tvis Semdeg SeamCnia,<br />
rom ana masze savsebiT seriozulad<br />
fiqrobda. Tavs ise aCvenebda, TiTqos<br />
es ase ar iyo, magram sinamdvileSi yvelaferi<br />
swored ase iyo, rac riCardma<br />
kargad icoda. gadawyvita, yvelafrisTvis<br />
bolo moeRo. ar iqneboda<br />
swori, rom qali gamoeyenebina. studenturi<br />
sacxovreblidan anas saxlamde da<br />
ukan metroTi xangrZlivma mgzavrobamac<br />
daRala. Tumca mere aRmoaCina, rom<br />
urTierTobis gawyveta ar SeeZlo: megobrebTan<br />
garTobisas, sxva gogoebTan<br />
saubrisasac ki ana enatreboda _<br />
misi CaxleCili xma da saTqmelis pirdapir,<br />
miukib-moukibavad Tqmis Cveva, mis-<br />
Tvis siamovnebis miniWeba da mis<br />
TvalebSi amis danaxva enatreboda. sevda<br />
moeZaleboda xolme RamiT, roca<br />
saerTo sacxovreblis oTaxSi unda<br />
daeZina.<br />
garedan xmamaRali saubari Semoesma<br />
– espanurad molaparake kacebis xma.<br />
ana gadabrunda, mere ki raRac waiCur-<br />
Cula. xmebi miCumda. mdumarebam<br />
daisadgura. riCardi wamojda da isev<br />
wyali mosva.<br />
am qalTan daSoreba axla arabunebrivad<br />
eCveneboda. rodesac marto<br />
iwva, leqcias usmenda, mSoblebs i-<br />
meils swerda, mainc masze fiqrobda da<br />
am dros raRac stkioda. ase ver gagr-<br />
Zeldeboda – es kargad icoda. axla<br />
isic icoda, rom urTierTobas Tavad<br />
qali gawyvetda. ana ukve is iyo, vinc<br />
unda yofiliyo, TviTon ki aseTad jer<br />
ar qceuliyo. ana qali iyo, is ki kacad<br />
jer ar Camoyalibebuliyo. kacs hgavda,<br />
saintereso kacsac ki _ Savgvremani,<br />
mamakacurad moxdenili, seriozuli,<br />
moazrovne adamianis ieriT. Tumca<br />
garegnoba sxva iyo da is, rasac grZnobda,<br />
Tavs rogoradac aRiqvamda _ sxva.<br />
zogjer quCaSi seirnobisas maRaziis<br />
vitrinas Sexedavda da sakuTari oreuli<br />
SemoefeTeboda xolme _ TiTqos es<br />
pijaki mas ecva.<br />
gogoebs moswondaT. maT garkveuli<br />
warmodgena SeqmnodaT da biWic saku-<br />
Tar rols TamaSobda, magram icoda,<br />
rom anasTan ase didxans ver gagr-<br />
Zeldeboda. ara imitom, rom is ufrosi<br />
iyo, aramed imitom, rom masze ukeTesad<br />
azrovnebda. TviTon qaliviT cnobismoyvare<br />
ar iyo, sxvebi ise ar moswonda<br />
da maT ise ar endoboda, rogorc<br />
ana _ mTeli misi cxovrebiseuli<br />
sirTuleebis miuxedavad. TviTon bevrs<br />
wuwunebda, qali ki saerTod ar wuwunebda.<br />
marTalia, anasgan droebiT da-<br />
Sorebasac ki ver itanda, magram roca<br />
erTad seirnobdnen, sxva qalebs<br />
uyurebda da warmosaxviT maTTan iwva;<br />
maT am sawolSic ki warmoidgenda<br />
xolme. zogjer qali im dros waaswrebda,<br />
roca is civad aTvalierebda: undoda,<br />
cota gamxdariyo, raRac moexerxebina<br />
im dakenkili SublisaTvis. am<br />
dros riCardi sakuTar sulmokleobasa<br />
da trivialurobas ise kargad<br />
amCnevda, rogorc qalis saxis gafermkrTalebas.<br />
ana male cxadad dainaxavda, Tu vin<br />
iyo is da sakuTar Secdomasac gaacnobierebda.<br />
gulis gaciebis niSnebs ukve<br />
eZebda: mouTmenlobas, qedmaRlobas,<br />
erTgvar gamofitulobas. es yvelaferi<br />
aqamdec enaxa _ im erTaderT<br />
gogosTan, visTanac amgvari siaxlove<br />
hqonda. nuTu ana jer verafers mimxvdariyo<br />
rogor SeiZleboda, simarTle<br />
ar scodnoda imitom xom ar imCevda<br />
arafers, rom riCardi, rogorc mamakaci,<br />
sakmaod momxiblavi gaxldaT da Tan<br />
seqsisTvis yovelTvis mzad iyo<br />
Tu imitom, rom is amerikeli iyo da<br />
raRac faruli gegmis gansaxorcieleblad<br />
sWirdeboda<br />
ara! ana ase ar fiqrobda. ra sulmdabali<br />
unda yofiliyavi, rom, Tu mas<br />
icnobdi, aseTi ram gonebaSi gagevlo!<br />
RmerTo, ra daemarTa ana keTilSobili<br />
qali iyo. ho, es romeliRac wignis frazasaviT<br />
JRerda, magram sruli simar-<br />
Tle gaxldaT. ubralod, mas Zalian<br />
adre Sexvda... am qals mogvianebiT unda<br />
Sexvedroda, mas Semdeg, rac kisers<br />
moitexda da didi danakargis gamo<br />
daitanjeboda, Tavgza sabolood aebneoda<br />
da viRacebi mSralze datovebdnen,<br />
gonareuli ki mainc cxovrebas<br />
gaagrZelebda – roca misi patara, umwifari<br />
suli Wrilobebs moiSuSebda,<br />
qartexilebs gauZlebda da kacis sul-<br />
Si gadaizrdeboda. maSin yvelafers<br />
sakuTari TvalebiT dainaxavda da Tavs<br />
niRabafarebul bavSvad ar igrZnobda.<br />
maSin qalTan mividoda, Tavs muxlebamde<br />
daukravda, yovelgvar laCrul<br />
eWvebsa Tu wvrilman moTxovnilebebs<br />
daiviwyebda da moiTxovda siyvaruls,<br />
rogorc sakuTar uflebas.<br />
Werze sinaTlis zoli gafermkrTalda,<br />
bolos ki saerTod gaqra.<br />
riCards qveda sarTulidan wylis<br />
milebis buybuyi moesma – deida Sxaps<br />
iRebda. qvemoT, quCaSi manqanis sayviri<br />
akivlda da qali SeiSmuSna, gadmobrunda<br />
da mas miekro, TeZoze xeli miado.<br />
anam misi saxeli daiCurCula. riCards<br />
Tvali ar gauxelia da arc pasuxi<br />
gaucia.<br />
Targmna irma taveliZem<br />
augusto monteroso (1921-2003) _ gvatemaleli<br />
mwerali, 1944 wlidan cxovrobda da<br />
moRvaweobda meqsikaSi. werda moTxrobebs, eseebs,<br />
igavebs da publicistur werilebs. misi<br />
nawarmoebebi Targmnilia ramdenime enaze, dajildoebulia<br />
<strong>literaturuli</strong> premiebiT. cnobilia<br />
misi wignebi `TxzulebaTa sruli krebuli<br />
da sxva moTxrobebi~, `espanuri amerikis frinvelebi~,<br />
`literatura da cxovreba~, `Savi<br />
cxvari da sxva igavebi~, `Zroxa~ (meqsikaSi<br />
saukeTesod aRiarebuli wigni). mis nawarmoebeb-<br />
Si da gansakuTrebiT igavebSi cocxlad Cans mwerlis<br />
fantazia, ironia da zogjer mware sarkazmic.<br />
sayovelTao yuradRebiT sargeblobs<br />
misi igavebi, romlebic Sesulia `aucileblad<br />
wasakiTxi wignebis krebulSi~. winamdebare igavebic am krebulSia Sesuli.<br />
erT uRran tyeSi cxovrobda maimuni,<br />
romelmac miznad daisaxa mwerali<br />
da Tanac mwerali-satirikosi gamxdariyo;<br />
da raki amisTvis saTanado<br />
codna-ganaTleba iyo aucilebeli,<br />
isic didi mondomebiT Seudga saWiro<br />
sagnebis Seswavlas; magram male mixvda,<br />
rom satirikoss, uwinares yovlisa, sazogadoebis<br />
yofa-cxovrebis, zne-<br />
Cveulebebis, adaT-wesebisa Tu bunebaxasiaTis<br />
Seswavla marTebda; amitom<br />
gadawyvita ufro axlos gaecno Tavisi<br />
nacnob-megobrebi da aRarc dauyovnebia,<br />
pirdapir saqmes Seudga, anu<br />
daiwyo maTTan stumrad siaruli, arc<br />
erT koqteilis saRamos ar daakldeboda<br />
da swored rom sazogadoebis<br />
SuagulSi trialebda; amasobaSi CumCumad<br />
akvirdeboda stumrebsac da maspin-<br />
Zlebsac, swavlobda maT qcevas, usmenda<br />
maT saubrebs; miT umetes, kargi sanaxavebi<br />
iyvnen, roca xelSi Wiqebi<br />
eWiraT da dabneulebiviT aqeT-iqiT<br />
uazrod acecebdnen Tvalebs.<br />
maimuni isedac sakmaod gonebamaxvili<br />
gaxlda, Tavisi oxunjobiTa da<br />
matrabazobiT, oinebiTa Tu manWva-grexiTac<br />
gamoirCeoda da amitom sul<br />
male miipyro yvelas yuradReba, yvela<br />
ojaxis sasurveli stumaric gaxda; Tavadac<br />
bejiTad cdilobda kidev ufro<br />
daostatebuliyo, SeZlebisdagvarad<br />
daexvewa Tavisi xelovneba da meti pativiscema<br />
moepovebina.<br />
misi saubrebiT yvela moxibluli<br />
iyo da yovelTvis didi gulisyuriT<br />
usmendnen, gansakuTrebiT qalbatoni<br />
maimunebi da maTi meuRleebi Tu tyis<br />
sxva binadrebi. arc TviTon iyo gulgrili<br />
maT mimarT imisda miuxedavad,<br />
rom zogjer maTi azrebi Tu Sexedulebebi<br />
saerTaSoriso, erovnuli, Sinauri<br />
politikisa da saerTod urTierTobebis<br />
Sesaxeb gansxvavebuli iyo, es mainc<br />
ar uSlida xels, rom maTi saxe ase Tu<br />
ise warmoeCina Tavis satirul TxzulebebSi;<br />
erTi xanoba maimuni aRiares<br />
kidec yovlismcodned da marTlac mis<br />
maxvil Tvalsa da yurs araferi gamoepareboda.<br />
erT dResac maimunma gadawyvita,<br />
rom ukve dadga dro, erTi gvariani<br />
satira gamoecxo da amjerad mizanSi<br />
amoeRo xelmrudeebi, rom kargad<br />
gaewkepla; saamisod kaWkaWebi miiCnia<br />
samagaliTod da didi gatacebiT Seudga<br />
weras, winaswar tkbeboda SedegiT,<br />
gulianad icinoda da gaxarebuli daxtoda<br />
xidan xeze, kaWkaWebis oinbazobebs<br />
rom gaixsenebda. magram ucbad<br />
gaaxsenda, rom maRali sazogadoebis im<br />
wreSi, sadac mas didi pativiT iRebdnen<br />
da maspinZlobdnen, sakmaod blomad<br />
iyvnen kaWkaWebic da erTi maT Soris<br />
gansakuTrebiT gamoirCeoda. maimuni<br />
sagonebelSi Cavarda, raRac unda eRona<br />
da ramenairad ise Seeswor-Semoesworebina<br />
Tavisi naSromi, rom arc<br />
kaWkaWi gaenawyenebina da arc sxvebi,<br />
Tumca verc ase ascdeboda usiamaugusto<br />
monteroso<br />
maimuni, romelmac gadawyvita<br />
mwerali-satirikosi gamxdariyo<br />
ovnebas, radgan rogorc ar unda<br />
Seelamazebina Tavisi satira, kaWkaWebi<br />
mainc icnobdnen TavianT Tavs da<br />
maimunma maSinve gadawyvita xeli aeRo<br />
am Tavis wamowyebaze.<br />
mere ifiqra, axla uprincipoba,<br />
meryeoba mainc ufro saWirboroto<br />
Temaao da arCevani gvelze SeaCera,<br />
romelic Tavis qvemZromobas, xerxebsa<br />
Tu fandebs ostaturad iyenebda,<br />
Tavisi mliqvnelobiTa da gaiZverobiT<br />
Tanamdebobac SeenarCunebina da Tavis<br />
samsaxurebriv kibeze erTi safexuriT<br />
mainc maRla asuliyo, magram maT<br />
Sorisac hyavda megobrebi, gansakuTrebiT<br />
erTi gveli iyo, romelsac SeiZleba<br />
umalve ecno Tavisi Tavi. da maimunma<br />
axlac aiRo xeli Tavis Canafiqrze.<br />
ifiqra, ifiqra maimunma da moifiqra,<br />
rom Tavgamodebuli muSakebi<br />
gaemasxaravebina, abuCad aegdo isini,<br />
viTom muyaiTad rom Sromoben da is ki<br />
ar ician, risTvis da visTvis irjebian,<br />
aseTebi ki futkrebi iyvnen misi TvaliT,<br />
swored isini iyvnen uazrod da umiznod<br />
rom fusfusebdnen. magram maSinve<br />
gaaxsenda, rom futkrebis mTel<br />
gundsac da, miT umetes, erT Tavis megobar<br />
futkars Zalze gaanawyenebda;<br />
amitom ifiqra, maT guls movigeb, Tu<br />
WriWinobelas Sevadarebo, erT imaTgans,<br />
marTlac TavkerZa arsebas,<br />
romelic simReris mets arafers<br />
akeTebs da am umaqniss Tavi poetad ki<br />
moaqvso. magram kargad rom dafiqrda,<br />
arc es daujda WkuaSi da amjeradac<br />
xeli aiRo Tavis Canafiqrze.<br />
bevri ifiqra Tu cota, bolos gadawyvita<br />
codvil arsebebze xom mainc<br />
SeiZleba davweroo da axla Tavisi basri<br />
satiruli kalami im garyvnili qaTmebis<br />
winaaRmdeg moimarjva; SeiZleba<br />
kidec iyvnen gansasjelebi da gasakicxebic,<br />
magram maSinve gaaxsenda ramdenjer<br />
iyo am Tavis frTosan megobrebTan<br />
stumrad da warmoidgina, rogor ewyinebodaT,<br />
ra Seuracxyofilad igrZnobdnen<br />
Tavs da daemdurebodnen mas.<br />
bevri aRarc ufiqria da kalamic maSinve<br />
dado.<br />
bolos da bolos, Rrmad rom Cafiqrda,<br />
kargad rom awon-dawona Tavisi<br />
mizani Tu ganzraxva, ukve samudamod<br />
Caiqnia xeli, es saCemo saqme ar ariso<br />
da mweral-satirikosobaze fiqric ki<br />
aikrZala. magram mainc ver moisvena da<br />
axla sxva Temebze daiwyo fiqri, Tundac<br />
mistika, siyvaruli da sxva msgavsi<br />
rameebi sulac urigo ar iqnebao, Tanac<br />
usiamovnebebsac ar gadamyriso. magram<br />
maSin, _ yvelas kargad moexseneba ras<br />
niSnavs zneoba, _ yvelam erTxmad,<br />
winaswar SeTanxmebulebiviT ganacxada,<br />
maimuni Wkuaze Semcdarao da aseve yvelam<br />
winaswar molaparakebulebiviT<br />
erTbaSad miuxura karebi, im dRidan<br />
aRarc stumrad epatiJebodnen da<br />
aRarc salams imetebdnen misTvis.<br />
Targmna meri titviniZem
16 <strong>literaturuli</strong> <strong>gazeTi</strong><br />
recenzia 1 - 14 ivlisi 2011<br />
literatorTa im kastas vekuTvni,<br />
romaniviT rom kiTxulobs leqsikonebs,<br />
bibliografiebs, enciklopediur<br />
cnobarebs, mweralTa akademiuri<br />
gamocemebis komentarebs.<br />
poeziasaviT Camesmis: `gaciskreba<br />
ars uwinaresi ganTiadisa, xolo gan-<br />
Tiadi ars mowevna naTlebisa. xolo<br />
riJuraJi aRmoCena naTlebisa, rame<br />
nawili. xolo alioni ra Rame da dRe<br />
gairCeodes. amaT yovelTa dila vidre<br />
mzis mosvlamde da vidre mzis aRmosvlamde<br />
wiTelTa RrubelTa orioni<br />
ewodebis~, sxva versiiT, _ `wiTelTa<br />
RrubelTa dafiona ewodebis~.<br />
imedia, yvelas ecno Cveni geniosi<br />
winapris stilic, sibrZnec da<br />
araqarTveluri pedanturobac (sxvaTa<br />
Soris, sityva `pedanti~ frangulitaliuri<br />
warmoSobisaa da misma Tavdapirvelma<br />
mniSvnelobam _ `maswavlebelma~<br />
_ sruliad umarTebulod icvala<br />
niri da `asokirkita formalistad~<br />
mogvevlina).<br />
`gulistkiviliT aRniSnavs s.-s. orbeliani<br />
faqts, rom qarTvelebs, romlebsac<br />
adrec hqoniaT leqsikoni, dahkargviaTo;<br />
igi `JamTa viTarebiTa uCinod<br />
qmnil iyo~-o. mis dakargvas ki,<br />
rogorc TviTve aRiarebs leqsikografi,<br />
mohyolia is, rom `ena qarTuli<br />
TvisTa nebazed gauryvniaT~. aqedan<br />
naTlad Cans, rom leqsikonis erTi<br />
umTavresi daniSnuleba, sulxan-sabas<br />
SexedulebiT, enis dacva da wauxdenloba<br />
yofila~ (ilia abulaZe, mecnieri,<br />
leqsikografi, `leqsikoni qarTulis~<br />
gamomcemeli da winasityvaobis avtori).<br />
`ciskrisa~ Tu `gaciskrebis~ sabaseul<br />
definiciaSi naxsenebi `alioni~,<br />
`ganTiadi~, `dila~, `dafioni~,<br />
`riJraJi~, `orioni~, `ciskari~ mravali<br />
wlis Semdeg qarTuli perioduli<br />
organoebis saxelwodebebad mogvevlina;<br />
zemoxsenebulTagan mxolod 1852<br />
wels daarsebuli `qarTuli sityvierebiTi<br />
Jurnali~ `ciskaria~ mecxramete<br />
saukunis pirmSo (redaqtorebi giorgi<br />
erisTavi, 1852-53; ivane kereseliZe,<br />
1857-75). es iyo, arsebiTad, pirveli<br />
qarTuli dRegrZeli <strong>literaturuli</strong><br />
Jurnali, radgan solomon dodaSvilis<br />
`saliteraturoni nawilni tfilisis<br />
uwyebaTani~ (1832) erTob dRemokle<br />
aRmoCnda: imave wels Tavad-aznaurTa<br />
SeTqmulebas Seewira.<br />
1887, 1907 da 1908 wlebSi Tbilissa<br />
da quTaisSi `ciskris~ saxelwodebiT<br />
gamodioda perioduli organoebi;<br />
erTi maTgani sameurneo gaxldaT, meore,<br />
_ social-demokratTa maleve<br />
gauqmebuli <strong>gazeTi</strong>, mesame _ daxuruli<br />
`cisartyelas~ nacvlad gamoica.<br />
sityvam moitana da kvlav gameqca<br />
Tvali sabas leqsikonisaken: `cisartyela<br />
_ cis mSvildi. ra nisli ama-<br />
Rldebis da Rrublamdisin miiwevis,<br />
cvarni nislTani ganzrqeldebian da<br />
mzisa Saravandedisa mier Seimkobian,<br />
ferad-feradad saxilvel iqmnebian.<br />
keTili niSania mravalgzis misi<br />
gamoCineba~...<br />
sityva gamigrZelda, magram, merwmuneT,<br />
globalizaciis epoqaSi qarTuli<br />
leqsikonebis pedanturi kirkiti<br />
mxolod sikeTes mogvitans; aki sulxan-saba<br />
orbeliani Tavad iyo `globalisti~<br />
_ senadaleuli da tibrdaleuli.<br />
`leqsikoni qarTulis~ daskvniT<br />
nawilSi `ucxo Sesatyvisobani (italiur-Turqul-somxuri)~<br />
`cisartyelasTvis~<br />
avtors ratomRac mxolod<br />
italiuri sityva miusadagebia. `cisartyela<br />
_ arqobaleno~ (Sevamowme, mar-<br />
Tlac asea!).<br />
rasakvirvelia, Zveli `ciskris~<br />
memkvidreobis pretenzia ver eqnebodaT<br />
zemoxsenebul umniSvnelo gamocemebs.<br />
mxolod e. w. daTbobis xanaSi moxerxda<br />
axali Jurnalis daarseba<br />
`ciskris~ saxelwodebiT: `ciskari~<br />
(iseve rogorc alioni, dila, ganTiadi,<br />
riJraJi, dafioni, orioni) xom maradiuli<br />
ganaxlebis, imediani dasawyisis,<br />
sasikeTo feriscvalebis simbolod<br />
aRiqmeboda. saxelwodeba mar-<br />
Tlac rom fexbednieri aRmoCnda. warmoudgenelia<br />
im misiis gadafaseba, rac<br />
Seasrula `saqarTvelos axalgazrda<br />
leninuri komunisturi kavSiris centraluri<br />
komitetis (!) da saqarTve-<br />
lali avaliani<br />
`gaciskreba~<br />
los mweralTa kavSiris organom~ (ix.<br />
qse, t. 11), literaturul-mxatvrulma<br />
da sazogadoebriv-politikurma Jurnalma<br />
`ciskarma~. is daarsda 1957 wels,<br />
avadsaxsenebeli 1937-is meoce wlisTavze.<br />
es is droa, roca ganxorcielda<br />
wiTeli teroris msxverplTa reabilitacia.<br />
nikolo miwiSvilis, paolo<br />
iaSvilis, tician tabiZisa da mixeil<br />
javaxiSvilis TxzulebaTa xelaxali<br />
publikacia, Tundac kupiurebiT,<br />
`CasworebebiT~, koniunqturis gaTvaliswinebiT,<br />
_ mainc didi movlena iyo.<br />
tabudadebuli saxelebisa da akrZaluli<br />
wignebis mimdinare literaturul<br />
procesSi CarTvam sasikeTo cvlilebebi<br />
gamoiwvia.<br />
`ciskars~ imTaviTve Tan dahyva<br />
Tavisuflebis sio da siaxlis mimzidveloba.<br />
sityvis Tavisufleba (nebadarTuli,<br />
magram `reglamentirebuli~)<br />
jer kidev iluzoruli gaxldaT.<br />
redaqtorTa vaJkacobasa da gabedulebaze<br />
iyo damokidebuli, ris dabe-<br />
Wdvas moaxerxebda da ra fasad...<br />
`ciskris~ saxels ukavSirdeba e. w.<br />
samocianelTa uniWieresi Taobis<br />
gamoCenac. Cemi azriT, samocianelTa<br />
jgufma meoce saukunis meore naxevar-<br />
Si iseTive misia itvirTa, rac 10-20-iani<br />
wlebis modernizmma. es iyo `erovnuli<br />
sulierebis ucnauri, centridan sanqcirebuli<br />
renesansi~ (Temur doiaSvili).<br />
daviT weredianis TqmiT, `saer-<br />
To ideologia met-naklebad aseTi iyo:<br />
eweraT is, rac ewerebodaT da ara<br />
is,rasac maTgan xelisufleba iTxovda.<br />
es im dros Zneli saqme gaxldaT, magram,<br />
sabednierod, sasikvdilo safrTxes<br />
aRar Seicavda~.<br />
zoSCenko, brwyinvale satirikosi,<br />
romelmac `damuSavebisa~ da wiTeli<br />
teroris Semdeg, faqtobrivad veRaraferi<br />
Rirebuli ver Seqmna, ambobda:<br />
SeSinebuli mwerali kvalifikacias<br />
hkargavso (icocxla 1958 wlamde, mxolod<br />
xruSCoviseuli `daTbobis~ wyalobiT,<br />
1957-58 wlebSi eRirsa 30-iani<br />
wlebis moTxrobaTa krebulebis<br />
gamocema). Cveni samocianelebi mebrZoli<br />
bunebisani iyvnen: miuxedavad imisa,<br />
rom bevr maTgans mSoblebi represirebuli<br />
hyavda, SeSinebisa araferi etyobodaT.<br />
redaqtorTa gabeduleba da riski<br />
rom ara, `ciskari~ ar `gaciskrdeboda~.<br />
ra Tqma unda, sruliad gansakuTrebulia<br />
pirveli redaqtoris vaxtang<br />
WeliZis roli, Tumca arc sxvebi iyvnen<br />
jabanni. paradoqsia, rom sityvis realur<br />
Tavisuflebamde `ciskari~<br />
Seuferxeblad gamodioda, Sefarul<br />
Tu aSkara antisabWoTa publikaciaTa<br />
miuxedavad. amis naTelsayofad ori<br />
maTganis dasaxelebac ikmarebs: Wabua<br />
amirejibis `daTa TuTaSxia~ (1972, 1974-<br />
75) da oTar CxeiZis `boriayi~ (1974) _<br />
redaqtori jansuR Carkviani. im dros<br />
msgavsi Txzulebani `centrSi~ anu moskov-leningradSi,<br />
rogorc ityvian,<br />
Taroze iyo Semodebuli, rom<br />
aRaraferi vTqvaT sxva respublikebze.<br />
is ki arada,rogorc mogvianebiT gavige,<br />
ukraineli da belorusi represirebuli<br />
mwerlebi sajaroobis<br />
dasawyisSic jer kidev ar iyvnen reabilitirebulni.<br />
`ciskris~ sasaxelod unda iTqvas,<br />
rom is yvela Taobis Semoqmeds aer-<br />
Tianebda, amasTan, gansakuTrebul mxardaWeras<br />
avlenda damwyeb mweralTa<br />
mimarT. Jurnali `ciskari~ ganuyofeli<br />
nawilia meoce saukunis meore naxevris<br />
literaturis istoriisa, am periodis<br />
vercerTi mkvlevari gverds<br />
ver auvlis mas.<br />
erovnuli samecniero biblioTekis<br />
ZalisxmeviT, gamoqveynda amagdar bibliografTa<br />
mravalwliani, skrupulozuri<br />
Sromis Sedegi _ `Jurnal<br />
`ciskris~ analitikuri bibliografia,<br />
1957-1997~, Tbilisi, 2010.<br />
namdvilad ar varT ganebivrebuli<br />
bibliografiuli gamocemebiT, didi<br />
xania, aseTi masStaburi proeqti ar<br />
ganxorcielebula. miT umetes, uRrmesi<br />
madlobis Rirsia am eqvsasgverdiani,<br />
maRal poligrafiul doneze<br />
gamocemuli wignis yvela mesveuri _<br />
erovnuli samecniero biblioTekis<br />
direqtori irakli RaribaSvili,<br />
Semdgenlebi megi barkava da nunu abuaSvili,<br />
bibliografiuli redaqtori ia<br />
duduCava.<br />
anotaciaSi vkiTxulobT: `Jurnal<br />
`ciskris~ analitikuri bibliografia<br />
moicavs 1957-1997 wlebis masalas. naSromi<br />
Sedgeba ori nawilisagan: ZiriTadi<br />
da `nair-nairi~ (ucxoeTis qronika).<br />
bibliografia sistematizirebulia<br />
universaluri aTwiladi klasifikaciis<br />
(!) mixedviT. ZiriTadi nawilis literaturul<br />
ganyofilebaSi masalis simravlis<br />
gamo rubrikebi detalizebulia.<br />
ZiriTad nawils da `nair-nairs~<br />
cal-calke axlavs saxelTa saZiebeli.<br />
...bibliografia gankuTvnilia sazogadoebis<br />
farTo wrisaTvis~.<br />
barem aqve SevniSnav, rom erovnuli<br />
samecniero biblioTekis Zveli seria _<br />
`qarTveli mecnierebi. bio-bibliografiuli<br />
saZiebeli~, romlis 97<br />
nakveTia dastambuli, dRemde Seuferxeblad<br />
gamodis: 2010 wels gamoica<br />
`giorgi Citaia~ da `eqvTime TayaiSvili~.<br />
mogexsenebaT, `ciskari~ sazogadoebriv-politikuri<br />
Jurnalic gaxldaT.<br />
amitom, bibliografiis mkafio da<br />
gamowvlilviTi sistematizacia saSualebas<br />
aZlevs mecniers Tu nebismieri<br />
dargiT dainteresebul mkiTxvels, _<br />
myisierad moiZios misTvis saintereso<br />
masala sxvadasxva sferodan: politika,<br />
ekonomika, istoria, eTnografia,<br />
xelovneba, filosofia, sociologia,<br />
mrewveloba, sabunebismetyvelo mecnierebani<br />
da sxv. Tumca, es wigni,<br />
uwinares yovlisa, udides samsaxurs<br />
literaturis mkvlevarebs gauwevs:<br />
ganyofilebebi _ qarTuli literaturaTmcodneoba,<br />
qarTuli mxatvruli<br />
literatura, ucxouri literatura,<br />
<strong>literaturuli</strong> urTierTobani da a. S.<br />
lamis ide fiqsad meqca is garemoeba,<br />
rom damoukideblobis deklarirebis<br />
meoce wlisTavze, 21-e saukuneSic<br />
ar gvaqvs meoce saukunis srulyofili,<br />
ideuri diqtatisagan Tavisufali,<br />
araangaJirebuli, obieqturi, aqsiologiuri<br />
kvleviT gamyarebuli literaturis<br />
istoria. Cemi azriT, es Cveni<br />
didi erovnuli sircxvilic aris da,<br />
imavdroulad, evropasTan kulturuli<br />
integraciis xelisSemSleli faqtoric.<br />
rogoria `evrostandarti~ mSobliuri<br />
literaturis sferoSi, _<br />
CvenTvisac misabaZi da samagaliTo<br />
esaa aTobiT erovnuli literaturis<br />
istoria, aTobiT monografia meoce<br />
saukunis mwerlebze, uamravi <strong>literaturuli</strong><br />
enciklopedia, cnobari, avtorTa<br />
teqstebis akademiuri Tu saarqivo<br />
gamocemani; agreTve, srulyofili<br />
da amomwuravi bibliografiebi<br />
(beWduri Tu eleqtronuli versiebi).<br />
interneti qvevriviT aris: rasac<br />
CasZaxeb, imas amogZaxebs.<br />
Tanamedrove <strong>literaturuli</strong> periodikisa<br />
Tu samecniero krebulebis<br />
eleqtronul versiaTa arseboba ufro<br />
momavals waadgeba. Tumca yinuli<br />
daiZra (am mxriv samagaliTod mimaCnia<br />
parlamentis erovnuli sajaro biblioTekis,<br />
erovnuli samecniero biblioTekisa<br />
da literaturis muzeumis<br />
Zalisxmeva), uzarmazari da Sromatevadi<br />
samuSaoa Sesasrulebeli. meoce<br />
saukunis qarTuli mwerlobis mkvlevars<br />
dids verafers SesZens kompiuteri;<br />
rac ar CagitvirTavs, ras moeli.<br />
mciredi gamonaklisis garda, ar arsebobs<br />
sruli anotirebuli bibliografiebi,<br />
dargobrivi enciklopediebi<br />
da cnobarebi, sacnauria meoce<br />
saukunis qarTvel klasikosTa cxovreba-Semoqmedebisadmi<br />
miZRvnili<br />
monografiebisa da maTive Txzulebebis<br />
akademiur gamocemaTa saocari simwire<br />
da, arcTu iSviaTad, _ simdare.<br />
zemoTqmulis gaTvaliswinebiT cxadia,<br />
rom `ciskris~ analitikuri bibliografia<br />
didad waadgeba meoce<br />
saukunis literaturis mkvlevarebs;<br />
saSuri saqmea misi eleqtronuli versiis<br />
Seqmnac. es wigni nimuSia imisa, Tu<br />
internetisa da sayovelTao kompiuterizaciis<br />
xanaSi ra didi roli eni-<br />
Weba profesionalebis mier Sedgenil<br />
bibliografiebs _ fasdaudebel<br />
masalas internetisaTvis.<br />
axlo warsulis umZimesi viTarebisa<br />
da sabazro ekonomikis `wyalobiT~,<br />
`ciskarma~ bevrjer waiforxila; imedi<br />
viqonioT, rom axla mainc moiZebneba<br />
saxsari Jurnalis sistematuri da<br />
drouli gamocemisaTvis, raTa mkiTxvelis<br />
molodini ar gawbildes; momavali<br />
gviCvenebs, daibrunebs Jurnali<br />
odindel, Tanamedroveobis Sesabamis<br />
funqcias Tu ara, momavali gviCvenebs,<br />
`gaciskrdeba~ Jurnali Tu ara...<br />
<strong>literaturuli</strong> <strong>gazeTi</strong><br />
gamodis saqarTvelos kulturisa da ZeglTa<br />
dacvis saministros finansuri mxardaWeriT<br />
redaqtori irakli javaxaZe<br />
redaqtoris moadgile uCa SerazadiSvili<br />
Jurnalistebi xaTuna alxaziSvili, nana kobaiZe, Tamar Juruli<br />
tel.: 2292196; mob. tel.: (877)742277; (899)269852; e-mail: litgazeti@yahoo.com