25.12.2014 Views

literaturuli gazeTi

literaturuli gazeTi

literaturuli gazeTi

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>literaturuli</strong> <strong>gazeTi</strong><br />

#53<br />

#53 1 - 14 ivlisi 2011<br />

gamodis or kviraSi erTxel, paraskeobiT<br />

fasi 50 TeTri<br />

paata berikaSvili<br />

oTxmocdaaTiani<br />

wlebis gareubnuli<br />

qronikebi<br />

II-III,VIII<br />

vano CxikvaZe<br />

quCis musikosis<br />

repertuaridan<br />

IV-V<br />

ela goCiaSvili<br />

ori leqsi<br />

VII<br />

mark strendi<br />

sivrce<br />

XIV<br />

tobias vulfi<br />

sifxizle<br />

XIV-XV


2 proza<br />

<strong>literaturuli</strong> <strong>gazeTi</strong><br />

cqeroda klara, ukmayofilod aebzuebina<br />

tuCi, _ amas albaT mogzauri va-<br />

Wrebi, arajansaRi avanturistebi da<br />

sxva ugemovno xalxi eweva... madloba,<br />

gogi! ho, marTla... _ dilis ca axla<br />

qalbatonma klaram moaTvaliera, ra-<br />

Racas ixsenebda, _ ho... ai, ra mainteresebda<br />

kidev _ coli ratom aRar mogyavT<br />

xolme~ `rao~ `aRarc TeatrSi<br />

dadixarT, _ qali TavisTvis ganagr-<br />

Zobda, _ swored amitomac veRar mogyavT<br />

coli... iq iseTi sandomiani, akademiuri<br />

da daxvewili manerebis...~<br />

`kargad brZandebodeT... _ gogim<br />

saCqarod Cairbina kibe, gareTRa atexa<br />

gineba, _ magaTi me daxvewili dedebi<br />

da... magaTi me Teatraluri manerebi...~<br />

kote gabaSvili<br />

iseT ezoebSi, rogorSic gogi yan-<br />

Caveli cxovrobs, mudam ireva xalxi<br />

_ ezoelebi an ezoSi ludis, aryis da<br />

dominos xaTriT Semoxetebuli ubnelebi.<br />

laparakoben ZiriTadad politikaze,<br />

mfrinav TefSebze, kriminalur<br />

garCevebze da dinozavris nakvalevze,<br />

magrad dabolilma saburTaloelma<br />

avtoritetma budapeStam lisis tbis<br />

napirebze rom aRmoaCina. ungreTSi<br />

yalbi sabuTebis meoxebiT moxvda nor-<br />

Ci avtoriteti. budapeStas ki Semdegi<br />

garemoebis gamo eZaxdnen: turistuli<br />

mimoqcevebisas romeliRac tbis napirebze<br />

akrZaluli yayaCoebis mdelos<br />

gadahyria. mTeli dRe krefda im yaya-<br />

Coebs, nazad iRimeboda da gulubryvilo<br />

ungreli gogonebis simpatiebsac<br />

imsaxurebda. Semdeg sastumros nomer-<br />

Si Caiketa da mTeli kvira ungrul yayaCos<br />

qarTuli narko-teqnologiiT<br />

amuSavebda. meaTe dRes rogorc iqna<br />

mixvdnen _ Tbiliseli stumari botanikuri<br />

ganxris poeti-lirikosi ki<br />

ara, narkomani iyo. daapatimres da<br />

Cven,<br />

`sad midixar, gogi, Svilo _ pirveli<br />

sarTulis fanjridan kopwia, mxiaruli<br />

gamometyvelebis dedaberi<br />

iyureba, _ raRac mindoda meTxova...~<br />

`mTxoveT, qalbatono klara...~<br />

`wuxel sawyali bebiaSeni damesizmra...<br />

SviliviT miyvarda me sofio da...<br />

iqneb dRes aRar dagelia arayi, gogi...~<br />

`saSinel `paxmeliaze~ var, qalbatono<br />

klara. `paxmelia~ ki winasainfarqto<br />

mdgomareoba yofila _ batonma<br />

sandrom miTxra. Tqven nu inerviulebT<br />

_ winasainfarqtoSi bebiaCemis<br />

dasizmreba kargad maqvs dacdili...~<br />

`meqalTane mususia eg Seni sandro!<br />

_ mkacrad Tqva dedaberma, _ raRac<br />

gadaxrebic unda hqondes... magis lojia<br />

xom Cems pirdapir aris~<br />

gogim Zveli korpusis CaSavebuli<br />

lojebi dilis casTan erTad moaTvaliera...<br />

cas ara uSavda ra _ kargi<br />

amindi iyo, magram Campaliyo Zia sandros<br />

lojis fanjrebi, fardebic ki<br />

aRar ekida ukve.<br />

adre sandro gogis fizikas aswavlida.<br />

gakveTils Tu gaacdenda, ezoSi<br />

daiWerda da iq amecadinebda. maSin<br />

TeTri, qaTqaTa loji hqonda, iasamnisferi<br />

fardebiT, da kondicioneric<br />

ekida im lojze. wyali wveTavda xolme<br />

kondicioneridan da qveda mezobeli,<br />

kilikieli spekulianti _ roza paruniani<br />

gamudmebiT buzRunebda samezobloSi:<br />

`viRac pidagogs~ Tavze ar davisvamo!"<br />

fuls uxdidnen mSoblebi Zia sandros,<br />

baton aleqsandres eZaxdnen.<br />

mere viRaceebma uCivles _ korumpirebuli<br />

xar, sabWoTa maswavleblis<br />

saxels arcxveno, da gamoagdes skolidan.<br />

kinaRam gadahyva im ambavs, magram<br />

raRas izamda... axla arays sxvebTan<br />

erTad svamda, Tu fuli eyofoda,<br />

ludsac ayolebda da aRaraferi uxaroda<br />

ukve.<br />

`warmogidgenia, es sandro gamudmebiT<br />

binokliT maTvalierebs am xnis<br />

qals!~ `rogor gekadrebaT, qalbatono<br />

klarr...~ _ daiwyo gogim, magram<br />

am dros gaaxsenda, rom Zia sandros<br />

Zveleburi, galileo galileis droindeli<br />

Wogriti hqonda da xandaxan,<br />

karg amindebSi mTvareze mTebs aTvalierebda<br />

xolme. samezobloSi uxuces,<br />

saSinlad gamxdar klaras iseTi<br />

araferi hqonda tanze, mTvaris mTebs<br />

ki ara, Tbilisis dekoratiul borcvakebs<br />

mainc rom Sedareboda.<br />

gagiJebula sandroo, naRvlianad<br />

gaifiqra gogim, mere gulSi daaskvna<br />

_ me ra vici, sibereSi vin rogor er-<br />

Tobao, da wauyrua klaras: `SeiZleba<br />

nasvami iyo. simTvraleSi ra vici... mec<br />

vaTvaliereb xolme mezoblebis fanjrebs...~<br />

`sul simTvrale da simTvrale!<br />

sifxizle aRar gamodis~ gogim<br />

kategoriulad gaaqnia Tavi, sifxizle<br />

ramdeni xania aRar gamodiso, amoioxra.<br />

`maSin... ai, es gamomarTvi da ori<br />

kolofi `luqsi~ momitane.~<br />

`luqsi~ ufro didi xania aRar gamodis.~<br />

`eh, sul maviwydeba, Torem ra mniSvneloba<br />

aqvs... ai, is roa, axali... kibos<br />

rom ar aCens... Zalzed saintereso<br />

reklama iyo teleeTerSi... ai, sandomiani<br />

qaliSvili rom laparakobs<br />

xolme... zedmiwevniT akademiuri garegnobisa...<br />

TafliT yofila Turme es<br />

Tambaqo gajerebuli, muskatis kaklis<br />

aromatiT da raRac vitaminebiT<br />

kidev...~<br />

`eg samarxvo tortis reklama<br />

iyo...~<br />

`SeuZlebelia! muskatis kaklebiT<br />

da Taflis aromatiT aris Turme gajerebuli...<br />

kolofzec ase exata...~<br />

`Tqven reklamebi da akademiuri garegnobis<br />

crupentelebi dagRupaven,<br />

qalbatono klara... es gamomarTviT...<br />

mxolod xuTi Reria darCenili, samagierod<br />

`qemeli~ hqvia da im `luqss~<br />

gacilebiT sjobia. magram Tu RmerTi<br />

gwamT, aRaraferi daumatoT _ arc<br />

Tafli, arc pudri... gaxsovT, vanili<br />

rom SeakeTeT `kosmosis~ RerebSi<br />

Zlivs gadagarCineT maSin.~<br />

`aqlemis aromati! _ `qemels~ daspaata<br />

berikaSvili<br />

globalizacia<br />

da ena<br />

oTxmocdaaTiani wlebis<br />

gareubnuli qronikebi...<br />

budapeStis izolatorSi ukres Tavi.<br />

moswonebia iqauri izolatori... cixe<br />

ki ara, sanatoriumi iyoo, amtkicebda.<br />

ra eqna, sxva araferi hqonda nanaxi _<br />

yayaCoebis, `fantomasis,~ `SesaniSnavi<br />

Svideulis~ da budapeStis cixis feSenebluri<br />

kamerebis garda. yayaCoebze,<br />

fantomasze da `Svideulze~ TbilisSi<br />

yvelam yvelaferi icoda. amitom<br />

budapeStis izolatorze laparakobda<br />

gamudmebiT. waiRo tvini... hoda, amitomac<br />

eZaxdnen budapeStas. xolo<br />

manamde qarTlosi erqva da metsaxelad<br />

pauka hqonda amoCemebuli. ise<br />

amayobda Tavis paukobiT, xSirad<br />

dedamisic ase moixseniebda xolme:<br />

`Cemi pauka mosula, magas moukvdes<br />

deda! da... mamidebic agreTve moukvdnen!~<br />

da sxva amgvarebi. mere iyo da<br />

dinozavrebsac gadaeyara: `ager aq iyo<br />

is nakvalevi, saxaWapuresken midiodao!~<br />

_ umtkicebda policielebs.<br />

policielebi amasobaSi budapeStasgan<br />

amoRebuli marixuaniT<br />

gaTiSuliyvnen da acetebulebs istoriamdeli<br />

xvlikebis povna mohprianebodaT.<br />

Sepyrobili damnaSave win<br />

gaigdes, aqelebulebi mihyvnen, da rom<br />

veRarsad miagnes im nakvalevs, gemrielad<br />

daaqoTaqes paukayofili budapeSta,<br />

xuTasi dolaris korufciul<br />

jarimas samasi daumates, Tanac erTmaneTs<br />

moelaparaknen _ dinozavrebis<br />

ambavi arsad gagvibazrdes, Tavi<br />

mogveWreba, mTeli qalaqis dasacini<br />

gavxdebiTo. mainc gaubazrdaT. pauka<br />

ris pauka iyo _ warTmeuli rvaasi<br />

dolari raimeTi xom unda aenazRaurebina.<br />

mTel ubans mosdo: vekaifebodi<br />

degeneratebs, lisis tbaze dinozavrebi<br />

vaZebnineo. sxva TanamSromlebisgan<br />

masxrad agdebulma policielebma<br />

xelaxla daiWires pauka... fexebs ver<br />

momWamT, arc marixuana maqvs, arc<br />

geroini, danac ki ar midevs jibeSio...<br />

magram policielebi ris policielebi<br />

iyvnen _ paukas daobebuli<br />

marixuana da gazavebuli heroini raSi<br />

sWirdebodaT, yvelaferi TavianTi<br />

hqondaT _ erT jibeSi plani Caudes,<br />

meoreSi heroinis Cekebi, naxevarmetriani<br />

fiqsatoriani bebuTi ki<br />

kbilebSi daaWerines da ise gadauRes<br />

suraTi. amis Semdeg ukve budapeStam da<br />

mamamisma, gakotrebulma beberma aferistma,<br />

moiTaTbires _ es oxeri dinozavrebi<br />

Cvenc aRar vaxsenoT, Torem<br />

rvaas dolars mesamed Cagvatanineben,<br />

dagveqceva ojaxio.<br />

ai, daaxloebiT aseT istoriebs yvebodnen<br />

im ezoSi. tyuilad jdoma da<br />

dausrulebeli layboba, SedarebiT<br />

jeelTaTvis mZime da yovelTvis naRvliani<br />

gasarTobi iyo: `ramden xans visxdeT<br />

ase~ `ra didi xani Tqvena zixarT<br />

_ mxrebi aiCeCa xanSiSesulma mezobelma<br />

imaTi kohortidan, romlebic<br />

1 - 14 ivlisi 2011<br />

wlobiT isxdnen xolme da sulac ara<br />

ezoSi, aramed ufro sxvagan da ufro<br />

Sors, _ bebiaTqvenisam...~ `xom ar<br />

dagvelia~ `yvela maRaziaSi vali<br />

maqvs.~ `mec...~ `eh...~ `vinsenta iyureba<br />

fanjridan! aTi lari-Tqo, uTxari,<br />

mere mivaSavebT.~ `maSinve patruls<br />

dagayenebs Tavze _ aT lars marTmevdneno!~<br />

`egac da edgarac...~ amasobaSi<br />

patara, TeTrma finiam moirbina,<br />

ai, qarTulad balonka rom gviqvian,<br />

iman. xangrZlivad najdom mezobels<br />

gauqicina kudi, naRvliani TvalebiT<br />

axeda, amoioxra kidec TiTqos. `modi,<br />

juli! _ miefera najdomi, _ mag ojax-<br />

Si marto juliaa jigari. ZaRls<br />

colis saxeli rogor unda daarqvas<br />

kacma~ `ambobs, ro maCuqes, ukve<br />

julia erqva, ra meqna _ cols saxels<br />

xo ar gadavarqmevdio...~ `ZaRlijulia<br />

coli-julias xnis ki iqneba<br />

ukve. sul dietaze hyavT _ nerviulia,<br />

Tagvebsa sWamso! arafers aWmeven da ra<br />

qnas nerviuli ki imitom aris, rom...<br />

aba, ramdeni wlisa xar, juli~ am kiTxvaze<br />

julia gaRizianda, wvetiani<br />

kbilebi gamoaCina da Rrenas mohyva.<br />

`xedavT edgaras colic ase iRrineba,<br />

ramdeni wlis brZandebiT q-n-o<br />

julio, ro hkiTxav, an fexebi kide xom<br />

gisivdebaTo...~ `fexebze ar gkidia<br />

usivdeba Tu ara~ ` eg ki... magram asworebs<br />

axvari dedakaci ro gaavdeba,<br />

gayviTlebul protezebs dakriWavs...~<br />

ai, aseTi dialogi mohyva edgar<br />

avetisovis saxelis xsenebas, romelic<br />

TviTnakeTi karaqiT da xizilaliT<br />

vaWrobda. orjer daiWires, mainc ar<br />

iSlida Tavisas _ uyvaoda iaffasiani<br />

biznesi. gogi yanCaveli ruseTis `mexuTe<br />

kolonas~ eZaxda. fexze ekida diversants<br />

yvelaferi, da, Tu colijulia<br />

ar banaobda, savse hqonda abazana<br />

xan alqimiuri karaqiT, xan mTlad<br />

uaresi xizilaliT. avetisovs erTaderTi<br />

coli hyavda, romelsac, beberi<br />

mezoblis gamoTqmas Tu moviSveliebT,<br />

edgara didi xani iyo veRar `hpeplavda,~<br />

da amitomac iyo egeTi murdali.<br />

axalgazrdobaSi edgars albaT hqonda<br />

colTan mimarTebaSi raRac fizikuri<br />

siaxlovis msgavsi, vinaidan julia<br />

daorsulda da, yvelasda gasakvirad,<br />

Svilic ki gaaCina...<br />

gilocavTo, waesivnen mezoblebi<br />

naRvlian edgaras... magram maSinac ki,<br />

SedarebiT dalxinebul cxovrebaSi,<br />

aranairi purmarili ar gauSlia. ra<br />

sifaTi Camogtiris, xo janmrTeli<br />

bavSviao, dainteresdnen. janmrTeli<br />

ki ariso, edgaram, magram gaRreciliao...<br />

`gaRrecili~ bavSvebis Sesaxeb<br />

mezoblebs araferi smenodaT, Tavzari<br />

daecaT... mamrobiT namats edgarma<br />

xalxur-kilikiuri saxeli gago daarqva,<br />

dedam ki vinsenti. mamis gulis<br />

gasaxeTqad, biWs saxelad vinsenti<br />

SemorCa. rodis-rodis aexada sagvareulo<br />

saidumlos farda _ Turme<br />

edgarasac gago erqva, magram dedamisi<br />

edgars eZaxda Turme. gago mamamissac,<br />

anu vinsentis papasac erqva, magram<br />

mTeli sicocxle hamletas eZaxdnen da<br />

saflavis qvazec ase daabeWdes: `me,<br />

hamlet avetisiani aqa vwevar da pativi<br />

meciTo!~ ai, hamletas mamas raRa erqva,<br />

amis Sesaxeb paskeviCi da misi<br />

arzrumeli mezoblebi Tu uwyodnen<br />

rames, Torem sxvas ara smenoda ra.<br />

mokled, cali gaRrecili Svili<br />

hyavda edgar avetisovs saxlSi da<br />

wyvili `daupeplavi~ julia. gaborotdeboda,<br />

maS ra iqneboda. TviTon arc<br />

svamda, arc Wamda da qimiuri biznesis<br />

gamo saSinlad aqoTebuli ojaxis sxva<br />

wevrebic amnair dReSi hyavda. `amas<br />

mainc uSvele rame! _ ZaRl-juliaze<br />

Sestkioda guli xangrZlivad najdoms,<br />

_ an sxva ZaRli mouZebne an Seni<br />

karaqi mainc gaasinje _ moisvenebs!~<br />

`is karaqi ro gavasinjo, xo fexebi gasWima!<br />

_ Seicxada edgaram, _ amnairi<br />

jiSis balonka axlo-maxlo aravisa<br />

hyavs..~ `karlosa hyavs Savi balonka!~<br />

_ gaaxsenda beber mezobels, _ `balonka<br />

ki ara, ro naxo ra TvalebiT uyurebs<br />

`dvarniaSkebs,~ usaTuod guli<br />

mogikvdebao.~<br />

`eh, gogia mainc gamoCndebodes...~<br />

`age sad aris! klaras elaparakeba...~<br />

`ramdeni wlis iqneba eg klara _ axla<br />

klaras gadaswvdnen ezoeli usaqmurebi.<br />

`am diliT mivesalme, veubnebi,<br />

rogor brZandebiT, revmatizmebi kide<br />

xo ara gtanjaven-meTqi... miyura, miyura<br />

da ici, ra miTxra sul tyuilad<br />

mepirferebiT, me Tqvennairi xepreebi<br />

ki ara, ganaTlebuli, jansaRi avanturistebi<br />

mizidaveno! gavgiJdi _<br />

amxnis kaci var da avanturistis siyvaruli<br />

ar gamigia _ arc jansaRis,<br />

arc qolecistitianis.~ `aRar gamagonoT<br />

klara! _ gabrazda mjdomare<br />

xanSiSesuli, _ isev gogize da arayze<br />

ilaparakeT!~<br />

ufulobis miuxedavad arayi mainc<br />

yovelTvis gamoCndeba da SuadRis<br />

simSvidiT gajerebuli ezo gamococxlebas<br />

iwyebs. `visi arayia _ kiTxulobs<br />

yvelaze gvian gamoRviZebuli<br />

ezoeli, es gogia _ Zveli vinme, SiSneul<br />

pativs scemen da miuxedavad Si-<br />

Sisa, uyvarT kidec. `tarielasi.~ `tarielas<br />

arayi ar uvarga... karlosTvis<br />

unda gamogerTmiaT.~ `karlo aRar<br />

iZleva!~ _ ra dasamalia da, arc erTs<br />

ara aqvs fuli. `Cemi saxeliT uTxariT!<br />

_ Tavdajerebulia, magram fuli jerjerobiT<br />

arc gogias aqvs. `ukve vuTxariT,<br />

_ wiTldeba romeliRac ezoeli,<br />

axali galoTebulia da amitomac<br />

wiTldeba, _ magram icis, tarielas da<br />

armenas valic rom gaqvs.~ tariela da<br />

armena yvelaze wuwuraqi vaWrebi arian.<br />

rusis `barabans~ ar moxvedria imdeni,<br />

ramdenic magaT, magram arc erTi<br />

ar iSlis wuwkobas. `xelfasze gagiswordeba-Tqo!~<br />

`xelfasebi ar iqnebao.<br />

parlamentis sxdomisTvis usmenia.~<br />

`radioSi usmenia~ `ho, maRaziaSi<br />

ukidia is radio. pugaCovasac usmenda,<br />

magra mevasebao, magis xozo...~<br />

`pugaCovasgan raRa ginda~ `pugaCovasagan<br />

ra unda mindodes karlos magis<br />

xozo-meTqi...~ `RoriviT gasuqda, eg<br />

dampali!~ `pugaCovas ras verCi, _


1 - 14 ivlisi 2011<br />

mxrebs iCeCavda moridebuli, _ mReris<br />

TavisTvis da aris... arc arayi aqvs,<br />

arc koniaki...~ `marTalia, _ Wkvianurad<br />

SeniSna gonierma xanSiSesulma,<br />

_ radioSi vin ras daaleinebs~ `mag<br />

karlos uTxari, Tu jigari xar, bolomde<br />

jigari iyavi, Se dampalo-Tqo!<br />

Tu ar gamatan, goga nasvamia da Tvi-<br />

Ton mova-Tqo... rac arayi gaqvs, sul<br />

waiRebs, mag radios ki Tavze dagafSvnis...<br />

pugaCovac gverdze dagrCeba da<br />

kakuliac-Tqo!~ `eg ro vuTxra `butkas~<br />

daketavs da wava.~ `ar wava. SarSan<br />

ro daketa da wavida, magis `butka~ aryian-Sampanurianad<br />

wamoviReT ezoSi.<br />

giJi ki ar aris... _ mere mezoblis bavSvs<br />

dauZaxa, _ gaiqeci, tarielas ori<br />

Zexvi da `kilka vtomatnem~ gamoarTvi.<br />

xelfasze gagiswordeba, armenasac ki<br />

gauswordeba-Tqo.~ `armenas ro gauswordebi,<br />

magas tariela ar daijerebs,<br />

_ amoioxra mezoblis bavSvma, _ ro<br />

miTxras, xelfasebi ar iqnebao~ `ara,<br />

_ Cafiqrda gogia, sxdomis transliaciebs<br />

ixsenebda, _ magas radio ara<br />

aqvs.~<br />

`goga Zalian nasvamia da TviTon<br />

movao! _ karlom maSinve gamogzavna<br />

arayi. franguli xorblisaao, gamoayola<br />

cremli. Tan gogia momikiTxeT,<br />

uTxariT, bevri ar dalios, am arays<br />

mainc ver vendobi, xom iciT, frangebi<br />

ra tipebi arian, ras asxamen, kacma ar<br />

iciso.~<br />

* * *<br />

`ise am axvrebSi karlo mainc yvelaze<br />

jigaria, _ aRniSna gogiam pirvel<br />

franguls tarielas tomatiani<br />

`kilka~ daayola, _ patiosnad azavebs.<br />

isev pugaCovas usmenda~ `ara. stefanea<br />

Tu ra ari... ai, ro iklakneba, imas<br />

usmenda.~ `stefane kidev mTvralia _<br />

gaukvirda beber mezobels, _ gaqanebuli<br />

cirozi aqvs!~ `eg stefane SarSan<br />

mokvda, sxvaze ambobs.~ `am ubanSi sxva<br />

stefanes aravis vicnob.~ `amubneli ar<br />

aris.~ `aba, karlos `butkaSi~ ra amRerebda~<br />

`radioSi mReroda, karlo<br />

kidev im radioSi usmenda. gaige~ `ra<br />

gvaria~ `me ra vici, _ ezoelTagan<br />

moridebuls gadaxeda gogiam, _ ra<br />

gvaria~ `mgoni sulac ara aqvs gvari.~<br />

`detdomovski~ iqneba, _ rusebis samamulo<br />

oms Seswrebulma obolma<br />

ezoelma sTqva. `simReras axla gvari<br />

ar sWirdeba, _ laparakSi erTveba<br />

lawirakobis asakidan gamosasvlelad<br />

Semzadebuli da Sesabamisad Sou-biznesSi<br />

ukeT Caxeduli ezoeli (maSin bevrma<br />

ar icoda _ swored im wlebSi<br />

lawiraks axleburad Tineijeri daarqves),<br />

_ ai, madona aviRoT magali-<br />

Tad...~ `Sen ra ici, madona _ Tvalebi<br />

Wyita viris abanoSi xangrZlivad najdomma,<br />

sufras amayad gadaxeda, _<br />

sukonkel CaTlaxze ambobs, maud-kamvolSi<br />

muSaobda!~ `sukonkel ki ara,<br />

amerikel CaTlaxze ambobs _ Tavi<br />

gaaqnia gogiam da moulodnelad ganrisxda,<br />

_ momRerlebi da CaTlaxebi<br />

aRar gamagonoT! Tavze davafSvni karlos<br />

im radios!~ `egre ra!~<br />

am dros ezoSi yvelasTvis nacnobi,<br />

mazalo Sesaxedaobis, magram, rogorc<br />

ityvian, ambiciuri da avtoritetuli<br />

ubneli Semoexeta. mkacri, dakvirvebuli<br />

saxe hqonda, rogorc yvela ambiciurs,<br />

ai, iseTi, TiTqos raRaca Zalian<br />

ar esiamovna da gadawitebas apirebso.<br />

`vinc movida, gaumarjos!~ _ naRvliani<br />

xmiT daiZaxa beberma, xelic dauqnia.<br />

mosuli gogias Zmakaci iyo. arada,<br />

pirvel rigSi gogia gabrazda: `vis<br />

eZaxi ar ici, ra simTvrale aqvs _<br />

mere Semoswrebuls daakvirda, _ barbacebs...<br />

daulevia ukve... patara Wiqa<br />

moutane! `bardaCokSi~ maqvs, _ mezoblis<br />

bavSvs manqanis gasaRebi miawoda<br />

gogiam, _ saxelic ra Tarsi aqvs _<br />

iase!~ `sul iseT rameebze laparakobs<br />

_ gagiJdebi! fsiqologi varo...~ `filosofiurze<br />

swavlobda, sanam dai-<br />

Werdnen, _ Tvalebi moWuta gogiam, _<br />

fsiqologi ki cixeSi gaxda... qurdebi<br />

xelisgulze matarebdneno...~ `vah! _<br />

xangrZlivad najdomi dainteresda, _<br />

filosofosi kaci, avtoritetebTan<br />

najdomi da... egeTi murdali ena saidan~<br />

`Cemi garaJic magis enas ar Seewira<br />

_ amoioxra Zia sandrom, _ ilaparakebs<br />

_ Saria! gaaCumeb da _ bolo-bolo<br />

mainc Saria. eh, ra garaJi mqonda _<br />

buxriani!~ `kargi ra, Zia sandro! gara-<br />

JSi buxars ra undoda~<br />

`lomebs gagvimarjos! _ moaRwia<br />

ubnelma da Zalian wripa mkacrma mazalom,<br />

maSinve gogias mozrdil Wiqas<br />

dastaca xeli. `Cems Wiqas Tavi daanebe!<br />

_ dauRrina gogiam, _ stomatiti maqvs!<br />

ai, Seni Wiqa!~ `patara roa _ SeiWmuxna<br />

iase, _ bolomde daasxi... aba, gagvimar...<br />

wesierad daasxi-meTqi!.. jos!<br />

_ da gadahkra, _ vah, baton sandros<br />

vaxlavar! gaxsovs, ra garaJi gqonda<br />

buxriani!~ gaafTrebulma batonma sandrom,<br />

romelsac mTel duniaze mxolod<br />

Tavisi Zveli direqtori da Semoswrebuli<br />

ubneli avtoriteti ezizReboda,<br />

umweod mimoixeda, Tavisdauneburad<br />

gogias Wiqas daswvda...<br />

`stomatiti aqvs!~ _ SesZaxa iasem. `hqondes!<br />

_ Sehkivla sandrom, _ dae, mec<br />

mqondes, _ Zia sandro, erTi xanoba,<br />

sanam korufciaSi gahyofda Tavs, saxalxo<br />

TeatrSic gamodioda, _ oRond<br />

Sen... Sen ar giyurebde oRond! _ sulmouTqmelad<br />

gadahkra, wamoxta da sadarbazosken<br />

koWlobiT gaiqca. `leqsad<br />

gamouvida, ara _ dabneul ezoelebs<br />

daekiTxa mazalo, xelebi gaSala<br />

da sandros gamoajavra, _ oRond Sen!<br />

Sen ar giyurebde oRond!~ `kaco, Sen<br />

mogzavnili xo ara xar~ `me iase var<br />

kenkebaZe _ am ubnis koloriti da<br />

Tqveni Zma!~ `ase iwyebs xolme! _ was-<br />

CurCula moridebulma lawirakobis<br />

asakidan gamosuls, _ axla naxe, rogor<br />

agrZelebs!~ `erTic damisxiT, Zmebo!~<br />

_ paTosiT SesZaxa iasem. `damTavrebisas<br />

iTiSeba~ _ lawiraki afofinebuli<br />

TvalebiT Sescqeroda avtoritet<br />

kenkebaZes. `yvela iTiSeba, magis garda...<br />

_ moridebuli Zalian viSviSebda,<br />

_ ise, mtrisas, eg ro amTavrebs xolme.~<br />

`marTalia, dResac, xvalac da zegac<br />

davTvrebiT, Zmebo...~ `gvTarsav, SeCema<br />

RviZli isedac diriJabliviTa maqvs...~<br />

`rasaviT~ _ romeliRacam ver gaigo.<br />

`diriJabliviT, _ ganumarta samamulo<br />

oms Seswrebulma, _ ai, dabombvisas<br />

moskovis Tavze ro hkideben. principSi,<br />

Cveulebrivi aerostatia _ arc<br />

benzini unda, arc dizeli.~ `eg ro<br />

budapeStas misce, miwaze arc daeSveba!~<br />

_ wamoiZaxa Tineijerma, mere Tvalebi<br />

moWuta da warmoidgina, rogor<br />

mifrinavda lisis tbis Tavze aerostatiT<br />

budapeSta, vardisferi dinozavrebi<br />

frTebs afaTqunebdnen,<br />

qveviT ki sapatrulo manqanebi misdevdnen<br />

CarTuli sirenebiT. gaecina da<br />

kargiao, TavisTvis Cailaparaka. ra<br />

eqna _ mTavrdeboda Tineijeroba _<br />

meoTxe Wiqas svamda ukve, gulisrevas<br />

grZnobda da aRaraferi uyvarda amqveynad<br />

estradis varskvlavebis da<br />

Tavis mezoblebis CaTvliT. erTi cali<br />

anaSiani papirosi edo jibeSi, romels<br />

movawevinoo, amasRa nerviulobda.<br />

`mongolfeebo, Zmebo, _ diriJablebis<br />

Temas iqednurad Seexmiana ganaTlebuli<br />

kenkebaZe, _ me ki ar gTarsavT,<br />

faqts vkonstantireb! gasagebia~ `mongolfeebi<br />

vin arian~ _ isev CurCuliT<br />

daekiTxa Tineijeri moridebuls. `ai,<br />

didi buStebiT ro dafrinavdnen...<br />

erTxelac buSti gaskdomniaT da...~ `ese<br />

igi, xvalac da zegac, sulac yoveldRe<br />

davlevT, magram es loToba rodia!<br />

rogorc RvTaebrivi evripide brZanebda...<br />

rogor brZanebda~ _ ybebze kun-<br />

Tebafofinebul gogias hkiTxa. `me ra<br />

vici, rogor brZanebda!~ `ai, viT SveniT<br />

didgvarovanT saqme yoveli!~ _<br />

rogorc iqna citata gaixsena uRvTod<br />

mTvralma kenkebaZem, daaslokina, mkerdze<br />

pawia muSti miibraguna da Tavis<br />

Tavs uTxra `alalio!~ `diax! ase brZanebda<br />

RvTaebrivi... ra erqva~ _ isev<br />

gogias daekiTxa, magram Secba da maSinve<br />

aarida Tvali, sufra moaTvaliera,<br />

_ arayi giTavdebaT! _ da gadahkra,<br />

_ sigareti momawevineT, Zmebo!~ `didgvarovnebs<br />

cirozi ar emarTebaT kenkebaZeebi<br />

romeli Tavadebi myavdiT!~<br />

<strong>literaturuli</strong> <strong>gazeTi</strong><br />

`ai, poRosovebi xo Tavadebi myavxarT,<br />

me Tqveni... ai, isa... somxurad rogor<br />

gamoiTqmeba...~ `giorgaZe var! _<br />

ferdakarguli giorgaZe Zlivs wamoda<br />

fexze, mRelvarebisgan xan ixsnida,<br />

xan ikravda Rilebs, _ ramdenjer<br />

gaCvene dadgenileba _ mTeli sofeli<br />

giorgaZeebi vyofilvarT... gadagvakeTes<br />

mere...~ `somxebis gadakeTeba<br />

ar SeiZleba! _ kenkebaZe Tavisas uberavda,<br />

_ ai, RvTaebrivi ilia ambobda...~<br />

`RvTaebrivebs Tavi daanebe! _ ra ginda<br />

giorgaZeebisagan~ `abo, dawynardi!~<br />

_ gogiam giorgaZeobaSi eWvmitanils<br />

mxarze dasamSvideblad daado<br />

xeli. `ager, _ moWutuli Tvali<br />

gaubrwyinda kenkebaZes, _ ra dagiZaxa<br />

vis hqvia aq abo~ `abo wmindani iyo,<br />

Tbilisis mfarveli!.. me ki alberti<br />

miweria pasportSi!~ `ho, sul albertebi,<br />

malbertebi, hamletebi da<br />

ofeliebi xarT...~ `dedaCemisgan raRa<br />

ginda! _ giorgaZem veRaraferi ipovna<br />

da qaTmis iaffasian Zexvs wamoavlo<br />

xeli (kenkebaZes daaviwyda _<br />

giorgaZes dedas ofelia erqva. daaviwyda<br />

ki imitom, rom abos mama alfred<br />

poRosovi SemoklebiT ofed uxmobda<br />

Tavis meuRles, romelsac rom<br />

glintveini uyvarda da cxvris xorciT<br />

gemriel badrijans akeTebda), _<br />

dedaCemi... dedaCemi... guli ro agereoda<br />

ara, Se axvaro, SviliviT givlida!~<br />

`axla me is ki ar miTqvams, poRosovebi<br />

sadistebi da RvTispiridan gadavardnilebi<br />

xarT-meTqi! _ mxrebi<br />

aiCeCa kenkebaZem, _ adamians Tu guli<br />

ereva, buSmenic ki mouvlis. eg ra satrabaxoa~<br />

`irokezic mouvlis!~ _<br />

SesZaxa Tineijerma _ `ukanaskneli<br />

mohikanis~ kiTxvas amTavrebda. `kargi<br />

irokezi miswrebaa rwyevis dros!~<br />

_ maSinve Tavi dauqnia kenkebaZem. `ho,<br />

su ro arwyevdi, Se... Se... im damplebs<br />

ra hqviaT~ _ ratomRac Tineijers<br />

miubrunda gacofebuli giorgaZe.<br />

`romel damplebs~ _ Tavzari daeca<br />

lawiraks. `gamaxsenda _ Sovinistebi<br />

hqviaT! Se dampalo-Sovinisto-maimuno!<br />

dedaSeni ro gwyevlida, dedaCemi<br />

givlida! eg aris `vah, tiot ofe,<br />

Tqvens badrijanze vafreno~ ha! Tan<br />

receptic ro moipara!~ `didi ambavi<br />

erT qarTvels Tu mivlida... aTi aTasobiT<br />

mogiareT... deda ro gitires im<br />

paskeviCebma _ gaaJletines Turqebs<br />

mTeli somxebi! Cven ki... Cven erTi Subli<br />

ar dagviWeria Torem... ici, Tqveni<br />

gulisTvis sam Turqs erTad ro veCxube,<br />

somxebi ratom gaJliteT-meTqi!<br />

veCxube ki ara, cota davWeri kidec...<br />

ici, ra miTxra im daWrilma madlobis<br />

magieria magaze rogor SegawuxebdiT,<br />

mezoblebi ara varT, SeCemao!~<br />

SeCema Turqulad giTxra~<br />

amasobaSi Tbilisuri energokrizisis<br />

gamo moulodnelad Suqi gamoir-<br />

To. mosaRamovebuliyo amasobaSi da<br />

Camobnelda kidec. siCume Camovarda.<br />

yvelam moiwyina. gaafTrebuli giorgaZec<br />

ki dadumda. erTxans atriala im<br />

sibneleSi vaWar tarielasagan nasesxebi<br />

Zexvi, mere gabrazebulma CakbiCa<br />

da magidaze daagdo. `eh, _ amoioxra<br />

danaRvlianebulma kenkebaZem, Cabnelebul<br />

korpusebs aTvalierebda,<br />

aRar axsovda aranairi evripide, _<br />

sul gagTavebiaT arayi... Tqven san-<br />

proza<br />

dasasruli me-8 gverdze<br />

3<br />

Tlebi daiTrieT sadme, me ki waval,<br />

tarielas arays gamovarTmev...~ `karlosTan<br />

wadi! _ gogia xvneSiT wamodga,<br />

sibneleSic ki etyoboda, rom kenkebaZis<br />

qaqani yelSi hqonda amosuli,<br />

_ tarielas arayi ar uvarga... Cemi saxeliT<br />

uTxari _ weRandel sam boTls<br />

daamate-Tqo! `karlo arays miscems<br />

magas~ _ gaocda damwyebi. `miscems,<br />

iseTi oxeria.~ `SexedeT, edgara<br />

sadRac miexeteba am sibneleSi! ra sul<br />

ase Cum-Cumad daipareba katasaviT...~<br />

`viRaca axlavs Tan,~ _ sibneleSi wkmutunis<br />

da Cakiskisebis xma erTdroulad<br />

gaisma. `Tavis julietebs aseirnebs<br />

sibneleSi... rcxvenia ori maxinji<br />

dRisiT ro atasaos. tuzi daeca<br />

ra...~ `da kidev... arays ro moitan, _<br />

kenkebaZis damoZRvras ganagrZobda<br />

yanCaveli, _ icode, Tu kidev egeT<br />

raRaceebs ilaparakeb, Suaze gagglijav!~<br />

moWutuli Tvali gaucelqda kenkebaZes,<br />

sibneleSi aukiafda da maSinve<br />

Caqra: `gagglijav ki ara, gagglej unda<br />

geTqva! _ Tavi moiqeqa, Caaxvela,<br />

mere Zalian moulodnelad mivarda<br />

gogias da uzarmazar loyaze tyla-<br />

SaniT akoca, _ guliT miyvarxar, gogi,<br />

Zmao! _ yba Camouvarda yanCavels, _<br />

`guliT ki miyvarxar, magram is roa...<br />

gramatika! gramatikis gagebaSi ara<br />

xar, Zmao!~ `vah!~ _ yanCaveli Zaliani<br />

daakvirda iases, gaecina da, ho, midi,<br />

midio, esRa waibuzRuna. `am wuTSi aq<br />

gavCndebi!~ _ iase karlos maRaziis<br />

mimarTulebiT sibneleSi gauCinarda.<br />

`Cems garaJSi davsxdeT, acivda ukve,~<br />

_ TxuTmetiode wuTis Semdeg albert<br />

giorgaZem amoioxra. `megona, cemiT<br />

moklavs-meTqi!~ _ Tineijeri Zalian<br />

nerviulobda. `kenkebaZis cema Zviri<br />

jdeba. Tan arca aqvs, Svilo, azri,~ _<br />

es beberma, xangrZlivad najdomma mezobelma<br />

brZana, manamde Cumad ijda,<br />

sukonkeli madonas saxis gaxsenebas<br />

lamobda. `kalandaZis garaJis dawvaze<br />

rom scemes...~ `garaJebs, etyoba, dasanaxad<br />

ver itans. isic buxriani iyo~ `ho.<br />

ro scemes, ori Tve restoranSi atarebdnen<br />

kalandaZeebi mere... ai, giorgam<br />

rom scema, meorekvartlelma... xo<br />

gaxsovT, mTvralma kenkebaZem kuboSi<br />

gaSotil bebiamiss tuCebSi ro akoca<br />

_ `ade, trako, Cefiri mogviduRe, xo<br />

vici giyvardao!~ maSin rom scema ise<br />

inerviula, ise inerviula... soCaSi waiyvana<br />

giorgam da imdeni daaxarja, sam<br />

bebias da wyvil mamidas damarxavda im<br />

fuliT...~ `iase modis, _ sibneles<br />

ayuradebda Tineijeri, _ mgoni mar-<br />

Tla moaqvs arayi.~ `Sen aRar dalio!~<br />

_ mkacrad gaafrTxila gogiam.<br />

`vah! _ SeZaxiliT moiWra rame-rumeebiT<br />

datvirTuli, Zalian aRelvebuli<br />

kenkebaZe. sibneleSic etyoboda _<br />

SeZrwunebuli iyo, _ amis gulisTvis<br />

adre erTmaneTs duelebSi vklavdiT!<br />

xedav _ miubrunda giorgaZes, _ es<br />

Seni tomelebi raebs sCadian!~ `ra moxda<br />

_ gogiac ki daibna, _ amoRerRe!~<br />

`ra iyo da, edgara roa, Tqveni mezobeli,<br />

ai, bozur xizilalas ro yidis...~<br />

`scemes~ `ar micemia, _ Tavi gaaqnia<br />

kenkebaZem, _ rom mivesalme, egona<br />

vcemdi... ai, biWebi ro mowamla Tavis<br />

xizilaliT, maSin davpirdi... magram eg<br />

aRar maxsovda... Tan colTan erTad<br />

iyo...~ `miTumetes Tu colTan erTad<br />

iyo.~ `coli moSorebiT, karlos maRaziasTan<br />

idga. vxedav erT adgilzea<br />

gaSeSebuli, itkepneba TiTqos...~ `magas<br />

egeTi siaruli aqvs...~ `me ra vici,<br />

rogori siaruli aqvs! _ SesZaxa kenkebaZem,<br />

ganagrZo, _ hoda, veubnebi _<br />

salut, edgar, rogora xar var rao...<br />

midi, Cems magivrad karlos Tumani mieci,<br />

safule saxlSi damrCenia-meTqi...<br />

rodis iyo ro safule gqondao... biWo,<br />

azrze modi, xval diliTve gadmogitan,<br />

Seni Tumani ra oxrobad minda, gogia<br />

melodeba, iqiT nu iyurebi, Tvaleb-<br />

Si miyure, Se dampalo-meTqi...~ `kidev<br />

kargi, mobiluri Tan ara hqonda! _<br />

muxlze xeli dairtya xangrZlivad najdomma,<br />

_ egreve patrulebSi darekavda...~<br />

`rogor ara hqonda _ Seic-


4 poezia<br />

<strong>literaturuli</strong> <strong>gazeTi</strong><br />

zarebi<br />

ilia meores<br />

SefrTxialdeba mxarze mtredi naTliT mosili,<br />

TiTqos mTeldeba yvela Cveni tkivilis bzari.<br />

xelT rom gipyriaT,<br />

eg sabeli,<br />

avgaroziviT,<br />

yelze hkidia saqarTvelos sifxizlis zarebs.<br />

Cveni samSoblos cixeebze cecxlis damnTebo,<br />

brma saukune,<br />

Sxamiani,<br />

modis, Tavnebobs.<br />

ar dagvaviwyoT, es qveyana visi xvedria,<br />

eSmaks sabeli ar daaneboT.<br />

yayaCo<br />

ramdenma guli gadagiSala<br />

velze yayaCos brialo,<br />

gahyveba xsovnas Seni niSani,<br />

sadamdec unda viaro.<br />

mag tinis wverze ram agiyvana,<br />

CaWidebulo frialos.<br />

wuTisofeli ar damiRamo,<br />

uceb ar SeifrTxialo.<br />

sizmarSi mainc unda gixilo,<br />

Savi kldis Tanaziaro,<br />

daRonebulma, Rrublis CrdiliviT,<br />

dagxedo, gadaviaro.<br />

1 - 14 ivlisi 2011<br />

radgan aqamde ver gaRunes eg xerxemali,<br />

unda dasruldes bedisweris mware igavi _<br />

es ca, es miwa, es ukvdavi sulis mwvervali,<br />

wminda wignia jer bolomde waukiTxavi.<br />

Tumca imedi sisxlSi vxarSeT, cremlSi movzileT,<br />

mainc kortnian karmorRveul oTxive mxares.<br />

Tqven rom gipyriaT,<br />

eg sabeli,<br />

avgaroziviT,<br />

yelze hkidia dadumebul sifxizlis zarebs.<br />

TeTri mxedari TeTr iorRas Semoagelvebs,<br />

SemouZRveba wamebulTa ukvdav mxedrions.<br />

ho, uwmindeso,<br />

CamohkariT mZlavrad sabeli,<br />

zarebs Tvlema rom ar moerioT.<br />

* * *<br />

cremli cremls ise emateboda,<br />

rogorc foTolze<br />

nami nams.<br />

saukeTeso leqsi, romelic<br />

SenTvis mindoda,<br />

Tan mimaqvs.<br />

ver movaswari meTqva, naxvamdis,<br />

cotac da ukve<br />

Tavqvea.<br />

vaime, rogor uceb daRamda _<br />

Sors rom megona,<br />

aqvea.<br />

nafuZarze rom saxlis qvebia,<br />

menatrebian,<br />

is qvebi.<br />

Tavisuflebis, uceb qrebian,<br />

auxdeneli<br />

sizmrebi...<br />

bedismwerali veRar moicdis,<br />

kmara rac gamajejila.<br />

mivdivar, magram RmerTma xom icis,<br />

Seni tyveoba<br />

merCivna.<br />

didxuTSabaTi<br />

axla is droa, unda Semoson<br />

ZoweuliT da eklis gvirgviniT.<br />

sanaxaobiT gaZRes demosi,<br />

ugunuri brbo _ drtvinva-qirqiliT.<br />

daayrevinon yaCaRs welebi _<br />

codvebisaTvis mkacrad gasajox<br />

barabas merec aaWreleben,<br />

ra moxda, erTxel RmerTic dasajon!..<br />

me daviRale am cxad-sizmariT<br />

da aRar minda axdes Tavidan,<br />

muxlmodrekili SegTxov, iCqare,<br />

vidre pilate xels gadaibans.<br />

Torem Caipna Subls mowyvetili<br />

ucodvel sisxlis wminda marcvlebi.<br />

mamlis yivilmac dasva wertili _<br />

samgzis uaryves nagvem-nacemi.<br />

Rirda, Sens gamo, uflis mgmobelo,<br />

rom aliclicebs sasmiss piramde _<br />

iqneb SeCerde,<br />

drov ulmobelo,<br />

vidre gadaibans xelebs pilate!<br />

vano CxikvaZe<br />

ar vicnobdio _<br />

me damcinian,<br />

me mimzadeben jvarcmas, sarkofags.<br />

ase mgonia, ufro mZimea,<br />

pilates msjavrze is uaryofa.<br />

televizorTan<br />

miyvars beberi evropa,<br />

miyvars jeeli ruseTi,<br />

amerikaze virevi.<br />

savsea pandoras yuTi<br />

damRleli serialebis<br />

mocvedno kinogmirebiT.<br />

CaSlili cixis kedeli,<br />

kedelTan rkinis mkvneteli,<br />

vaJkacis mZime iarebs,<br />

wahyria drois nacari _<br />

koSkebze miCiganeli<br />

turisti daborialebs.<br />

raRa dros galavania,<br />

an _ galavanze meTofe.<br />

rogorc mravalma Setopa,<br />

mec avdeqi da Sevtope.<br />

miyvars maisis kesane,<br />

miyvars pirmziTis ieli,<br />

Cemo qarTlo da hereTo,<br />

SenTvis rom unda memRera,<br />

movarda gadamTieli,<br />

uCemod vin imRereTo.<br />

hoda... kani da sentrope,<br />

mec avdeqi da Sevtope!<br />

gulnakluli da daRlili,<br />

Sen SemogCivi balRiviT,<br />

javri daxeTqavs iogebs.<br />

vnaxe, ra vnaxe, vin vnaxe,<br />

aRarc gza,<br />

aRarc lampari,<br />

da aRarc kaci, diogen!<br />

* * *<br />

raRa dros Cemi siyvarulia,<br />

an saaprilo bedis xumroba,<br />

me vina mkiTxavs, martis bumia,<br />

aluCobaa Tu alubloba.<br />

aba, raRa dros siyvarulia,<br />

gulis TrTola da TvalTa cimcimi.<br />

mxrebi ki ara, Cemi sulia,<br />

rom dazneqila wlebis simZimiT.<br />

icis fxizelma Cemma mevalem,<br />

erTxel qrebi da erTxel inTebi,<br />

dRemde ramdenjer es xerxemali,<br />

gadaTvlilia qalis TiTebiT.<br />

gazafxulia, martis amala,<br />

totze kvirtebi swrafad iZvrian,<br />

mag mkerdsac ukve veRar damalav,<br />

ise erTbaSad gauRviZia.<br />

vici, rom welis mimorxevani<br />

ar momasvenebs amaRamidan _<br />

moakakunebs karze mxevali<br />

da akrZaluli gzebiT wamiyvans.<br />

yvavebi<br />

fxizlobs saaTi _ gviani aris,<br />

ra gaaTenebs, netav, am Rames.<br />

zamTris yvavebma, frTebis SrialiT,<br />

qalaqs yrantali gadmoayares.<br />

ra moelandaT, aba ra vici,<br />

naZvis totebSi mTvlemar frTaSavebs,<br />

kenweroebi gamoaRviZes,<br />

banaki ise uceb aSales.<br />

maSinac ase dagvces Tavzari,<br />

TiTqos gvaniSnes gza aryofnisken.<br />

civi yrantaliT ca gadabzares,<br />

TviTmfrinavebi vidre mofrindnen.<br />

jojoxeTuri axsovT Tu ara _<br />

fugasis stvena adrian diliT,<br />

fanjrebs Srapnelma gadauara,<br />

darCa qalaqi TvalebdaTxrili.<br />

ram SeaSfoTa netav yvavebi,<br />

xom ar iwvian kidev xidebi,<br />

ras grZnoben Rrublis Tanamgzavrebi _<br />

kenweroebis mexamridebi.<br />

* * *<br />

moasvene, moasvene _<br />

is sizmrebi, is Rameebi,<br />

is siyvaruli gulgrilobis susxma rom dafSvna.<br />

moasvene is qalebi,<br />

Tavis Tavs rom Zarcvavdnen da<br />

naqurdali SenTan mohqondaT...<br />

erTxel mainc ratom ar ifiqre imaT momavalze,<br />

vinc ukve CamoWknen,<br />

vinc gadaiwvnen, rogorc brdRviala naTurebi da<br />

vinc yvelasgan SeumCnevlebi,<br />

axla ukve,<br />

TavisTavSi Cabudebul sibneleSi cxovroben...<br />

moasvene, moasvene sinanulis cremlebic,<br />

danispiriviT rom giseravs xolme quTuTos _<br />

raRac xom mainc unda SemogrCes,<br />

rac warsulad ar gadaiqceva,<br />

rac sul ibrwyinebs,<br />

wamwamze dakiduli,<br />

margalitis qinZisTaviviT.<br />

warwera wignze `duSeTi~<br />

babua aludaurs<br />

moxveul nisls rom esaubreba<br />

koSki _ Zaxilis uxmo niSani _<br />

saiT midian, netav, Rrublebi,<br />

Tmebi sad unda CamoiSalon.<br />

hkiTxe, vis unda gadaafaron<br />

janRis sudara, cixis qviTkiro,<br />

Cem samSobloze ufro sabralo<br />

netav vin unda gamoitiron.<br />

* * *<br />

sikvdilis CrCilma amoWama Cveni qalaqi,<br />

erTma dalaqmac _<br />

yofna ara Rirs! _<br />

gamoibruJa Tavi arayiT,<br />

karnizze Toki Camoaba da,<br />

qalaqSi, rogorc tyvia, gavarda<br />

fexgamokruli skamis braxuni...<br />

_ Tevzi<br />

_ xramuli!<br />

_ Rvino<br />

_ kaxuri!<br />

_ wasuls saflavi!<br />

_ Cven Silaflavi...


1 - 14 ivlisi 2011<br />

<strong>literaturuli</strong> <strong>gazeTi</strong><br />

poezia<br />

5<br />

aseTi iyo sufris anfasi _<br />

xorags Seeba kaci samasi.<br />

cocxlebs usurves...<br />

mkvdrebi acxones...<br />

danTqes, dalies da gadaZoves.<br />

saiT mivcuravT, netav, ioseb,<br />

an petrev, ra gvaqvs sxva sasaubro.<br />

dRes Tavis mokvlas vin gaiocebs,<br />

ukvirT, karnizma rogor gauZlo.<br />

erTiT naklebi dagvrCa dalaqi _<br />

sikvdilis CrCilma amoWama Cveni qalaqi,<br />

mecxramete saukune<br />

(fotoasli)<br />

bakenbardebiT, mkacri profiliT,<br />

venuri skamis zurgs miyrdnobili,<br />

aqeT salome,<br />

iqiT barbare,<br />

kandelze sanTlis ali parpalebs.<br />

iqve, larnakSi, mindvris sosani,<br />

rogorc mesame mandilosani.<br />

boboqar sulSi barikadia,<br />

barikadebTan gadiT!<br />

Cemo biWuna, gadaqargvia<br />

sisxlis aSia maiss.<br />

cocxlebi rom varT, mainc kargia,<br />

mainc... kargia... mainc...<br />

* * *<br />

maxsovs bevri Trobis Rame,<br />

qari qroda, Tovli Tovda,<br />

Seni tkbili moZaxiliT<br />

`wyals nafoti Camohqonda~.<br />

mdinareSi livlivebda<br />

tani gavsebuli mTvaris,<br />

mTvare iyo TeTri qali<br />

`alvis xis CamonaTali...~<br />

guli rom moinatrebda,<br />

Caiares im zamTrebma.<br />

Caiara yvela evam,<br />

xsovnidanac amoqreba,<br />

Cemi gazafxulis pirze<br />

im iebis amofrqveva.<br />

sevdac, sicilic ise uxdebaT,<br />

eh, ra ician gogocunebma,<br />

sxeuli mReris, roca muxlebTan<br />

kaproni kaprons ecacuneba.<br />

* * *<br />

yelze bafTiT da violinoTi<br />

dedas mosdevda, rogorc wiwila.<br />

biWunam Tvali rom momanaTa,<br />

naRvelma gulze rad momiWira<br />

totze beberi yvavi frialebs,<br />

yrantali, rogorc zamTars Sehferis _<br />

dedis saflavi...<br />

sveli xviara...<br />

iqve muryani, isic beberi...<br />

Tvalwin damidga, mwvane svetiviT,<br />

kviparosebi qarSi mTrTolavi,<br />

marmariloze amokveTili<br />

dedis suraTis mkrTali ovali.<br />

ganSorebisas, albaT, natrobda,<br />

Cumi, erTguli da amagdari,<br />

rom mimexeda da damenaxa<br />

saxlis xalaTiT karSi Camdgari.<br />

cxra qalaqis da cixis amRebo,<br />

lamaz asulebs tyved rom bardebi,<br />

maniSne mainc, romels aRmerTeb,<br />

Tavado, xmliT da bakenbardebiT.<br />

lxini aqa, Wiri iqa,<br />

vin abrunebs rac ki miaqvs,<br />

daclilia yvela Wiqa,<br />

yvela doqi daclilia.<br />

Rils mikerebda CxubSi awyvetils,<br />

is minaxavda kerZsa da lukmas.<br />

mainc megona, guldasawyveti<br />

sul araferi mrCeboda ukan.<br />

aqeT barbare,<br />

iqiT salome,<br />

miTxari, rogor ar gagalomebs.<br />

epoletebTan nazi xelebi,<br />

Camofrenilan, rogorc mtredebi,<br />

mxarze malulad vin gefereba,<br />

romel Cits ufro eimedebi...<br />

bakenbardebiT, mkacri profiliT,<br />

morWmiT sazurges xar miyrdnobili.<br />

brZolebiT naSovn saxels locavdi<br />

Tu mihkafavdi momxdurs eulad,<br />

eg xmali, Seni samSoblosaTvis,<br />

vaglax, erTxelac ar moqneula.<br />

mecxrametedan viRa boginobs,<br />

vin gagixsenebs, sad xar, vina xar.<br />

arc vaterloo, arc borodino,<br />

aRarc es foto ar Seginaxavs.<br />

es ukve iyo, es ukve moxda,<br />

didebiT sxvaTa saxels mosavdi.<br />

ucxo miwisTvis ramdenjer mokvdi,<br />

magram arc erTxel _ samSoblosaTvis!<br />

aiWra Seni bedis kartebi,<br />

waxvedi, kari Senc gaixure _<br />

fotodan mkacri bakenbardebiT<br />

gaqvavebuli wami miyurebs.<br />

quCis musikosis repertuaridan<br />

* * *<br />

akakuneben,<br />

karTan bavSvi dgas<br />

xelgawvdili da mSieri.<br />

roca aseTi momavali gyavs,<br />

samSoblov xar `bednieri~.<br />

akakuneben,<br />

karTan loTia,<br />

RviniT amRvreul gonebiT.<br />

sad aris Seni eJen potie,<br />

`qveyanav mSier monebis~,<br />

axal partias qmnian oblebi,<br />

riTi varT sxvebze naklebi.<br />

male es Tovlic daifoTleba<br />

ucodvel sisxlis laqebiT.<br />

me vina mkiTxavs, sxvebi gaTvlian,<br />

vin ukan iyos, vin win.<br />

Sexe, rukaze cecxli anTia _<br />

Cveni samSoblo iwvis.<br />

gamoaRviZebs rusi `pepeSas~ _<br />

gviyefs beberi ZaRli.<br />

viRaca afrens elva-depeSas _<br />

`aSS, TeTri saxli...~<br />

Semodian da aRar gadian,<br />

banda icvleba bandiT.<br />

wuTisoflis saRamoa _<br />

wyals nafoti aRar moaqvs.<br />

25 ivnisi<br />

egonaT xeli caze ekida<br />

da imagrebda cargvals.<br />

CamoabrZanes is kvarcxlbekidan,<br />

SuaRamisas, dabla.<br />

revoluciis asomTavruli<br />

bolo daeca rigiT.<br />

kudianebma Seqmnes aruli<br />

damxobil kerpis irgvliv...<br />

zogi _ drom,<br />

zogmac dro moinela,<br />

vinc did `speqtaklebs~ dgamda.<br />

saflavSic aTbobs kalTa Sinelis<br />

proletkultelTa bandas.<br />

`Ze SecTomilo,~ talRa mdinaris<br />

vin daiWira badiT.<br />

patara qoxi<br />

isev iq aris,<br />

wadi, saxlisken, wadi!<br />

adre Tu gvian Jami mocelavs<br />

yvela romsa da troas.<br />

Cqara, Sinisken, biWo, soselo,<br />

dagiRamdeba... droa!..<br />

* * *<br />

Temida, dageqces samarTali,<br />

emxoba qveyana WiraSlili,<br />

moskovSi gaborkes xadarkovski,<br />

mcxeTaSi gaskvanCes WilaSvili.<br />

sasjeli TofiviT miaSvires,<br />

sarCeli _ binZuri nabodvrebiT,<br />

gaZagres valiko WilaSvili _<br />

qveynis da samyaros amomgdebi.<br />

xelebze glexkacis beberebiT,<br />

ficxi, SemarTuli erkemali,<br />

uRranSi Teatris mSenebeli,<br />

SromiT gadaRlili xerxemaliT.<br />

majebze borkilebs ra unda,<br />

tialo, mogikvdes gamWedi.<br />

sikeTes cudi dro daudga,<br />

sikeTev Camoxmi, damWlevdi.<br />

yoCaR, daqceulo samarTalo,<br />

mantias kuprSi rom iRebav _<br />

unda ucodveli inacvalo,<br />

mtyuans xom ufalic mixedavs.<br />

* * *<br />

Carigdebian Cem win JRurtuliT,<br />

iis sunamo Tavbrus damaxvevs,<br />

da magrZnobinebs mzera qurduli,<br />

rogor TrTis ube, viT sakalmaxe.<br />

natrobda, magram aris asaki,<br />

amCatebuli Rrublis qulebiT,<br />

vidre ar dagvsjis dro _ avazaki,<br />

mxolod da mxolod win vyurebiT.<br />

sul araferi, sul araferi,<br />

sul araferi guldasawyveti,<br />

arc Wrela-Wrula taxtis safeni,<br />

arc enis wverze Zafis nawyveti...<br />

gamomafxizla Zaxilma bolos,<br />

Tbilma grZnobebma roca ielves,<br />

mivxede, magram ra SemrCa,<br />

mxolod<br />

karSi Camdgari sicariele...<br />

Tvalwin damidga bavSvoba Cemi,<br />

simze TavisiT gacurda xemi,<br />

da gvirabidan gasul dedaSvils<br />

me avadevne sevda sen-sansis.<br />

* * *<br />

gazafxuldeba, aba ras izams,<br />

iebs amohyris bebris cixesTan.<br />

aqviTindeba sarze vazi da,<br />

mze Cvens gvirabSic Camoixedavs.<br />

yvela maTxovris xelisgulebze<br />

sxivTa moneta daiwyebs wkrials _<br />

gaWirvebas Tu erTad uZlebdnen,<br />

uceb, erTbaSad damdidrdebian.<br />

Cemi simdidre sxva ram iqneba _<br />

Tu gaixarebs Tvali – mekobre,<br />

gogo vardisken rom daixreba<br />

da saidumlos gaTqvams dekolte.<br />

Cvenc gagvimarTlebs erTxel asidan,<br />

gavbRavlebT, rogorc xari koridas.<br />

gazafxuldeba, aba ras izams,<br />

wyneTeli biWi iebs moitans.


6 <strong>literaturuli</strong> <strong>gazeTi</strong><br />

proza 1 - 14 ivlisi 2011<br />

`erTi moTxrobis konkursis~ gamarjvebuli. IV premia.<br />

rati ratiani<br />

dalaqisa da Seyvarebulis<br />

ambavi, nasesxebi<br />

`aTas erTi Ramidan~<br />

mavani n. gulis siRrmeSi crumorwmune<br />

adamiani iyo, Tumca amas gulmodgined<br />

malavda. sjeroda, Tu dilas<br />

simReriT daiwyeb, saRamos tiriliT<br />

daamTavreb. magram, rogor ar emRera<br />

im diliT, roca Seyvarebulis qmari<br />

agarakze wasasvlelad emzadeboda,<br />

qali ki Tavs iavadmyofebda, Tan rom<br />

ar gahyoloda. es yvelaferi misi<br />

gulisTvis xdeboda! zogierTi qali<br />

namdvili jadoqaria, gansakuTrebiT<br />

asakiani, gamocdili qalebi. Tavisas<br />

mainc gaitanen, Tundac sami qmari da<br />

avi ZaRlebis xrova hyavdeT saxlSi.<br />

klubSi gacnobil, axladgamoCekil<br />

mdedrebs ar gvanan, marto ZuZuebis<br />

friali da koqteilis wrupva rom exerxebaT.<br />

ukanasknel kapiks gamogcinclaven,<br />

sargebeli ki didi araferi. Tu<br />

rame gaimetes, qorwilis samzadiss da<br />

mSoblebis risxvasac daurTaven zed.<br />

mavani n. ki, cota ar iyos, xelmoWerili<br />

adamiani iyo da xorcieli siamovnebis<br />

Tavisuflebis fasad yidvas ar<br />

apirebda. amitomac mReroda im diliT<br />

abazanaSi, mere ki daorTqlili<br />

sarke xeliT gawminda da gulmodgined<br />

SeaTvaliera sakuTari Tavi. Tma<br />

wamozrdili eCvena. wversac gaiparsavda<br />

kaci. didxans arCevda, ra Caecva.<br />

erTi ki ifiqra, samsaxuris wiTel halstuxs<br />

gavikeTebo. xom unda scodnoda<br />

qals, rom viRac mawanwalas da gamomZalvels<br />

ar gadaeyara. sabednierod,<br />

gadaifiqra.<br />

gaCerebaze gamosuli taqsiT wasvlas<br />

apirebda da swored am dros<br />

Camodga avtobusi. saparikmaxeromde<br />

sul ori gaCerebaa, aba, raRa azri aqvs<br />

taqsSi fulis xarjvas da avtobusSi<br />

Sexta. pirveli, rac TvalSi moxvda,<br />

viRacis daglejili fexsacmeli iyo.<br />

maSinve moarida Tvali, magram aman ver<br />

gadaarCina:<br />

– Sen ggonia, sxva ar maqvs, raxan daxeuli<br />

fexsacmeli macvia! iyo dro,<br />

SenisTanebs jibeSi visvamdi! lawiraki!<br />

– da qalma gvariani sila stkica. mavan<br />

n.-s gaocebisgan ena Cauvarda, mawanwala<br />

Tavisas agrZelebda – patiosan<br />

xalxs avtobusiT ver umgzavria, Tu<br />

vinme udReurma Tvaliereba ar dauwyo!<br />

Tqveni droc dadgeba! – is iyo sapasuxod<br />

moemzada, rom mowinaaRmdegis<br />

mkerdze pirveli prezidentis foto<br />

SeniSna. loyaze xelafarebuli da Sercxvenili<br />

saswrafod Cavida pirvelive<br />

gaCerebaze da gza fexiT gaagrZela.<br />

saparikmaxeromde malulad miiZurwa,<br />

saeWvo subieqtebs gvarian manZilze<br />

uvlida.<br />

iq kidev erTi usiamovneba eloda.<br />

nacnobi parikmaxeri avad gamxdariyo<br />

da viRac meliissaxian melot kacs<br />

daekavebina misi adgili. n.-s gulma<br />

cudi ugrZno.<br />

`ras avitexe erTi Tmis SeWra!~ – is<br />

iyo wasvla daapira, rom meloti far-<br />

To RimiliT Seegeba, mklavSi xeli waavlo<br />

da TiTqmis ZaliT dasva savarZel-<br />

Si:<br />

– aba, riT gemsaxuroT vici, vici,<br />

vxvdebi! gansakuTrebuli SemTxvevaa<br />

xom gavikriWoT, wveri aviRoT. marTalia,<br />

zogierT qals moswons, saxes roca<br />

axeven, hi, hi, – n. gvarianad SekrTa da<br />

sarkeSi eWviT SeaTvaliera meloti.<br />

imas ki, viTom araferio, saparsi manqana<br />

moemarjvebina da saqmianad aTvalierebda<br />

mis Tavs. cota xans fiqrobda,<br />

mere ki mzrunvelad hkiTxa, horoskopiT<br />

ra xaro:<br />

– gesmis, iseTi ambavia Cemze win vinc<br />

iyo aq, im jalaTs araferi gaegeboda.<br />

Tma xom cocxali organizmia. warmoidgine,<br />

sikvdilis Semdegac ganagr-<br />

Zobs zrdas! marto Tma da frCxilebi –<br />

manikiuriani xeli aufriala cxvirwin<br />

– axla, horoskopi ratom mainteresebs,<br />

ici Tu mTvaris swor fazaSi ar SeiWeri<br />

Tma, cudis niSania, yvelafers<br />

Tavisi dro da adgili aqvs am qveyanaze,<br />

Cven ki vfiqrobT, ratom gvemarTeba<br />

amdeni ubedureba, riT davimsaxureTo.<br />

uvicebi rom varT, imiT! ai, magaliTad,<br />

xar Txis rqa da merwyulis fazaSi gadawyvite<br />

ramis gakeTeba. nuras ukacravad,<br />

araferi gamogiva. zogadad, Txis<br />

rqebisTvis uiRblo periodia. mere<br />

depresia emarTebaT da aTasi oxroba.<br />

erTi mainc rom ikiTxon, ratom xdeba<br />

ase, vetyodi Zma myavs Txis rqa, manqanebis<br />

saxelosno qonda. TebervalSi<br />

gamoitana krediti da gakotrda. gekiTxa-meTqi<br />

– tvini nu waiRe Seni<br />

horoskopiTo da a, batono! axla Cems<br />

kmayofazea! kuro varo, Tqvi SesaniSnavi<br />

droa! Tmasac SegWri da wversac<br />

gagparsav, cota xniT adre xelsac ar<br />

mogkidebdi, nw, nw! milioni rom mogeca,<br />

mainc – parikmaxerma manqana aamuSava<br />

da sabralo n.–is Tavs miadga – Tma<br />

es iseTi iseTi ramea – ganagrZobda saparsis<br />

zuzunSi – cocxalia, gesmis<br />

loyaze ra dagemarTa raRaca raRaca<br />

awiTlebuli gaqvs. xom ar iCxube<br />

SenisTana biWebi Cxubs unda moeridon,<br />

eg mawanwalebis saqmea – mavan n.-s Tavbru<br />

daexva. jibrze am dros dareka<br />

telefonmac. tyuilad cdilobda xelebi<br />

gamoeyo winsafridan, magram<br />

meloti cixe-simagresaviT ertya cali<br />

mxridan da manqanas amuSavebda, vidre<br />

ar uyvira, gaaCere erTi wuTiT, telefons<br />

vupasuxoo. qmriani qali rekavda.<br />

erT saaTSi TavisTan daibara. n.–i<br />

naxevrad CurCuliT laparakobda da<br />

dapirda, zustad erT saaTSi SenTan<br />

gavCndebio mainc ra jandaba amRerebda<br />

am diliT!<br />

amasobaSi parikmaxers yavis<br />

moduReba moeswro. divanze mokalaTebuli<br />

meloti nebierad abolebda sigarets<br />

da Tvalebmowkuruli uyurebda<br />

msxverpls:<br />

– dilidan yava ar damilevia, arada<br />

dabali wneva maqvs, fexze ver vdgebi.<br />

Camojeqi. SenTvisac movaduRe, iqneb<br />

moundes-meTqi. Zalian magoneb viRacas<br />

da ver gamixsenebia, vis! momkali da ver<br />

vixseneb! sad cxovrob – melotma<br />

mouTmenlobisgan mcqmutav klients<br />

sul male dastyua yvelaferi dabadebis<br />

TariRisa da mSoblebis vinaobis<br />

CaTvliT. magram saswauli maSin moxda,<br />

rom gaigo, mama gardacvlili hyoliao.<br />

gaqvavda, Tvalebi gaufarTovda<br />

da cremlebi moadga. n.-ma, romelic<br />

adgils veRar poulobda, Seaxsena,<br />

meCqarebao da wamodga. wamodga parikmaxeric,<br />

mxrebSi xeli staca da magrad<br />

miikra gulze<br />

– xom vambobdi! xom vambobdi, viRacas<br />

maxseneb-meTqi! ai, Turme vis! ai,<br />

Turme ar daijereb! ar daijereb, magram<br />

me da mamaSeni bavSvobidan erTad<br />

movdivarT! bavSvobidan! baRi, skola,<br />

mere – inst mokled, sul erTad viyaviT,<br />

ganuyrelebi! mere davkargeT erTmaneTi,<br />

Sens dabadebamde eh, ra dro iyo<br />

– meloti mTeli ZaliT anjRrevda, n.-<br />

is winsafridan naparsi Tma iatakze<br />

cvioda – wamodi, wamodi! gadagparsav<br />

ki ara, Tavs moviWri Seni gulisTvis!<br />

– ki magram, me gadaparsva ar miTxovia<br />

– saCqarod amoRerRa sasowarkveTilma<br />

klientma – marto gaparsva,<br />

wveris!<br />

– mamaSeniviT lamazi Tavis forma<br />

gaqvs, zustad iseTi, imas rogoric<br />

qonda, sul gadaparsuli dadioda, ise<br />

uxdeboda! ai, naxav! SeyvarebulTan<br />

geCqareba, ara ai naxe, rogor moewonebi!<br />

mere ar mogTxovos, mec mindao! hi,<br />

hi! kacs uxdeba, vaJkacurs aCens. win<br />

cota SeTxelebuli gqonia zustad<br />

droze gadawyvite! mamaSensac ase daewyo<br />

gamwarebulma n.-ma iyvira, mamaCems<br />

sicocxleSi ar hqonia Tavi gadaparsuli<br />

da kuboSic xSiri qoCriT<br />

CavawvineTo, magram vin usmenda! eg Sens<br />

dabadebamde iyoo da Tvalis daxamxamebaSi<br />

gadauRo naxevari Tma.<br />

`Tavi ar momaWras da ar vCivi.<br />

dRevandeli dRe giJebisaa~ da dambladacemuliviT<br />

ijda, vidre parikmaxeri<br />

gulmodgined asufTavebda mcenareulobisgan.<br />

Tavs rom morCa, melotma<br />

erTi Rrmad amoixvneSa da divanze miesvena.<br />

kriWaSekrulma n.-ma saaTs daxeda<br />

da guli kinaRam gauskda – 15 wuTSi<br />

qalTan unda yofiliyo, is ki aq ijda,<br />

wyeuli melotis tyveobaSi gasaparsi<br />

wveriT da gaparsuli TaviT:<br />

`movklav, namdvilad movklav!~ –<br />

TqmiT ki mxolod es Tqva, moguduli<br />

da brazisgan Cawyvetili xmiT:<br />

– Zalian meCqareba, melodebian. Tu<br />

SeiZleba, droze gamparseTo. gesmiT!<br />

Cvens droSi iSviaTadRa arian aseTi<br />

mokrZalebuli tipebi!<br />

parikmaxermac SeamCnia es da dinjad<br />

SeniSna, aCqareba eSmakisaao. cota xans<br />

gamomcdelad uyura aWarxlebul n.-s,<br />

romelic boRmisgan gaberili ijda da<br />

sacaa gaskdeboda, mere ki moulodnelad<br />

muxlebze daeca mis win da atirda:<br />

– Svilo! Svilo me Svili ar myolia<br />

da ai, Sen gamoCndi, Cemi saukeTeso megobris<br />

biWi! gTxov, rame SarSi ar gayo<br />

Tavi! guli cuds migrZnobs! Tu rame<br />

giWirs, miTxari da yvelaferSi dagexmarebi!<br />

visTan midixar! ar ici, qveyanaze<br />

ramdeni boroti adamiania fuli<br />

gWirdeba mogcem! valebi Tu gaqvs,<br />

gadagixdi, oRond SarSi nu gayof Tavs!<br />

Sen ggonia ver Segatyve, raRacas rom<br />

malav da nerviulob!<br />

axlaRa mixvda mavani n., rom wminda<br />

wylis giJTan hqonda saqme. mamamisis<br />

megobari es meloti arasodes yofila,<br />

Tumca Tavad mtkiced sjeroda es ambavi.<br />

yvelaze Wkvianuri iqneboda, saCqarod<br />

gaqceuliyo aqedan – kidev bevr<br />

ubedurebas airidebda, magram gauparsavi<br />

wveriT rogor midgomoda qals!<br />

aseT samarcxvino mdgomareobaSi<br />

rogor unda misuliyo pirvel paemanze<br />

parikmaxeri ki qadagad davarda da<br />

TiTqos mis fiqrebs kiTxulobso,<br />

qviTinebda:<br />

– qalTan Tu midixar, sxva dros<br />

wadi! guli migrZnobs, is qali SarSi<br />

gagxvevs. kuroebma dRes Tavi unda<br />

moaridon sasiyvarulo Tavgadasavals,<br />

zustad vici! Cemma Zmam ar damijera<br />

da naxe ra miiRo!<br />

n.-ma gakvirvebisgan sityva ver<br />

daZra. mis TavSi aTasi azri elvis<br />

siswrafiT trialebda. iqneb qalis<br />

qmarma daiqirava es parikmaxeri magram<br />

saidan unda codnoda, rom<br />

maincdamainc aq da axla movidoda<br />

Tmis SesaWrelad iqneb meloti maniakia,<br />

romelic sul Tan sdevda da<br />

uTvalTvalebda xom arian aseTi avadmyofebi.<br />

an sulac Sevuyvardi da ase-<br />

Ti uCveulo xerxebiT cdilobs Tavi<br />

momawonoso. is ki aRar moafiqrda, rom<br />

parikmaxers grZeli yurebi hqonda.<br />

yvelaze metad mainc gauparsavi wveri<br />

awuxebda. amitom, imis nacvlad, rom<br />

gaqceuliyo, piriqiT, damSvideba dauwyo<br />

parikmaxers. moatyua, araferi<br />

saeWvo, megobrebTan mivdivar, dabadebis<br />

dRezeo.<br />

– dabadebis dReze – amoislukuna<br />

parikmaxerma, fexze wamodga da divnisken<br />

gabarbacda – dabadebis dRe aravis<br />

gaxsenebia, rom dRes Cemi dabadebis<br />

dRea aravis! RviZl Zmasac ki diliT<br />

avdeqi da samsaxurSi wamovedi. arc<br />

erTi Tbili sityva, molocvas vin Civis.<br />

xedav! ara, xedav am gaSlil sufras<br />

es megobrebs gavaxsendi! – cariel yavis<br />

Wiqas gakra xeli da iatakze moawiala.<br />

ucbad n.-s TavSi kargi azri mouvida,<br />

mzakvruli, rogorc genialuri<br />

azrebis umetesoba. winsafari moiZro,<br />

frTxilad miujda melots gverdiT da<br />

SiSiT daado mxarze xeli:<br />

– modi Seni dabadebis dRe aRvniSnoT,<br />

ha ras ityvi CavusxdeT, puri<br />

vWamoT. sadme, myudro adgilas.<br />

melotma Tavi awia da undoblad<br />

Sexeda `bavSvobis megobris~ Svils.<br />

– me gpatiJeb – daayola saCqarod<br />

n.-ma. – iman, visTanac mivdivar, isedac<br />

bevri xalxi dapatiJa. erTiT – meti,<br />

erTiT – naklebi. verc SeamCnevs. ras<br />

ityvi<br />

– tyuilad ggonia Tavs dagapatiJebineb!<br />

– gabrazda meloti da wamoxta.<br />

– rogor fiqrob, Cemi saukeTeso megobris<br />

Svils Cems dabadebis dReze fuls<br />

gadavaxdevineb! cudi warmodgena<br />

gqonia Cemze! am or saaTSi ise Semiyvardi,<br />

rogorc cxonebuli mamaSeni – wamoaxtuna<br />

da isev Caikra gulSi. – gadawyvetilia!<br />

mivdivarT!<br />

n.-ma SvebiT amoisunTqa da rac Sei-<br />

Zleba frTxilad Seapara:<br />

– erTi problemaa, gesmis, ase xom ver<br />

wamoval – wvergauparsavi da Tavgadaparsuli,<br />

wvers rame unda movuxerxoT.<br />

– erTi wuTis saqmea! – aRfrTovanebulma<br />

winsafari ise mouWira yelSi, kinaRam<br />

gaguda, mere mTeli saxe auqafa<br />

da parsvisas lamis warbebic miayola.<br />

– mzadaa! – saxeze odekoloni Seasxa<br />

da xelebi moisrisa – SegviZlia wavideT.<br />

ori wuTi damelode, axlave gamovicvli.<br />

– da ukana oTaxSi gavida.<br />

n.-ma saCqarod daiwyo winsafris<br />

Sexsna, rom uCumrad gaparuliyo, magram<br />

parikmaxers ormagi mezRvauruli<br />

kvanZi Seekra. rogorc iqna, gaTavisuflda<br />

da gaqceva daapira. am dros<br />

meloti SurduliviT gamovarda ukana<br />

oTaxidan:<br />

– ai, mec mzad var! – araferi ar<br />

gamoecvala, mxolod Tavi uprialebda<br />

Cveulebrivze metad – meloti kacebis<br />

sazogadoebav, nabijiT iaaar!<br />

mavanma n.-ma kidev erTxel scada<br />

gabrZoleba:<br />

– am wuTas samsaxuridan damirekes.<br />

unda gaviqce. xom ar gewyineba, rom gadavdoT<br />

sxva dros aRvniSnoT Seni dabadebis<br />

dRe<br />

– araviTar SemTxvevaSi! dabadebis<br />

dReze dagpatiJe da ukan gagiSveb! ras<br />

ambob! egeni kapitalistebi arian, Tu<br />

neba mieci, kvira dResac gamuSaveben!<br />

mamaSeniviT mokrZalebuli adamiani<br />

xar sapasuxo sityvas ver etyoda kacs,<br />

gabrazeba ar exerxeboda<br />

aq ki dedamisiviT mSvid da ueno mavan<br />

n.-s, CxubisTavi da yiamyrali kacis<br />

Svils, visac erTi dRe ar gautarebia<br />

loTobisa da ayal-mayalis gareSe da<br />

sabolood aman gadaiyola; mavan n.-s,<br />

romelsac mamamisi mTeli guliT sZulda<br />

da cudad axsovda, raRac gadautrialda<br />

TavSi. melot eSmaks xeli kra<br />

da kedels miaxeTqa. mere cxonebuli<br />

mSoblis da Tanamedrove ginebis<br />

leqsikonidan ganurCevlad miayara<br />

bilwsityvaobis yvela margaliti, rac<br />

gaaxsenda, pirvelive taqsi gaaCera da<br />

sayvarelTan gaeqana.<br />

qmriani qali mdidrebis ubanSi, ker-<br />

Zo saxlSi cxovrobda. rogorc Tvi-<br />

Ton uyvarda xolme Tqma, saxlic misi<br />

mSoblebis iyo da karic, qmari ki – CasiZebuli.<br />

magram axal nacnobebze, gansakuTrebiT<br />

kacebze, Zalian TavdaWerili,<br />

Tavaziani, Tanamedrove adamianis<br />

STabeWdilebas tovebda, cota ar iyos,


1 - 14 ivlisi 2011<br />

saidumloebiT moculisac. garda amisa, Tavisi<br />

oTxi aTeuli wlisTvis sakmaod kargad iyo<br />

Senaxuli. drodadro, moswavleebi hyavda<br />

xolme, abiturientebi da ratomRac mxolod<br />

biWebi. ambobdnen, Zalian keTili guli aqvs da<br />

xandaxan swavlis safasursac ar iRebs, piriqi-<br />

To. magram es yvelaferi Worebia. namdvili<br />

ambavi isaa, rom mavani n-is amden xans dagvianebis<br />

gamo qali Zalian gabrazda da umaduri<br />

sayvarlis dasja gadawyvita. ojaxSi ori ZaRli<br />

hyavdaT – aziuri nagazi da franguli buldogi.<br />

buldogs qmari gverdidan ar icilebda,<br />

sadac midioda, iq mihyavda. nagazi ki qalis favoriti<br />

iyo, marTalia, ZiriTadad ezoSi,<br />

jaWviT hyavda dabmuli. n.-is molodinSi qalma<br />

ZaRli Tavisuflad gauSva, albaT ifiqra,<br />

cotas SevaSineb, rom msgavsi rame aRar gaimeoroso.<br />

roca uiRblo sayvarelma ezos WiSkari<br />

winaswar damaxsovrebuli kodiT gaaRo da fexi<br />

Sedga, pirveli nagazis dakreWili kbilebi<br />

dainaxa. ZaRli iRrineboda da sakbenad iwevda.<br />

daqanculma da nervebmoSlilma n.–ma uneburad<br />

qveynis gasagonad iyvira. yvirilze qali<br />

gamovarda, ZaRli moaSora da saxlSi Seiyvana:<br />

– Sen ar ici, ar ici ra SememTxva! ratom davagviane<br />

viRac giJs gadaveyare, parikmaxers –<br />

da im ucnauri ambebis moyola daiwyo, rac<br />

dilidan gadaxda Tavs. mavani n. ise iyo gaognebuli,<br />

rom isic ki daaviwyda, risTvis movida<br />

aq, vidre qali ar moexvia da kocniT ar gaaCuma.<br />

am dros quCaSi ganwiruli yvirili gaisma.<br />

mavani n. qals moSorda da yurebi cqvita.<br />

ar asvenebda ucnauri SegrZneba, rom im dRis<br />

Tavgadasavali kidev gagrZeldeboda da ufro<br />

uaresad, vidre manamde. amasobaSi gareT<br />

ZaRlebis yefas da yvirils policiis sirenis<br />

xma daerTo da viRacam WiSkari Semoglija.<br />

sastumro oTaxSi pirveli qalis qmari Semovarda<br />

franguli buldogiT xelSi – gzaSi<br />

manqana gafuWeboda da ukan dabrunebuliyo.<br />

saxlTan mosuls uamravi xalxi daxvedria<br />

Sekrebili. maT Soris viRac meloti yviroda<br />

da ixveweboda, policias gamouZaxeT, am saxl-<br />

Si Cemi megobris Svils klaveno.<br />

qmars ukan parikmaxeri mosdevda yviriliT:<br />

– mokles! mokles! xom vambobdi!<br />

procesias oTxi policieli agvirgvinebda,<br />

tyuilad rom cdilobdnen Wirisuflebis<br />

Sekavebas. uvnebeli colis danaxvaze qmari gaSeSda,<br />

meloti `saukeTeso megobris Svils~ miaCerda,<br />

is ki Tavis mxriv –policielebs:<br />

– sad aris mokluli – miubrunda erT-erTi<br />

dabneul parikmaxers.<br />

– ai! – n.-isken gaiSvira xeli melotma –<br />

cocxalia – da cremlebi waskda – cocxalia!<br />

Cemi biWi!<br />

– erTmaneTis vin xarT – umisamarTod<br />

ikiTxa policielma, romelsac saswauli alRo<br />

hqonda saeWvo ambebze.<br />

– Cemi moswavlea! – gaiSvira qalma xeli n.-<br />

isken.<br />

– Cemi colia.<br />

– bavSvobis megobris Svilia! gavigone,<br />

rogor elaparakeboda am qals! vicodi, Tavs<br />

SarSi yofda! ar gamigona, mainc aqeT gamoeqana.<br />

ukan gamovyevi, ra momasvenebda! veubnebodi,<br />

veubnebodi dRes kuroebi sasiyvaruli Tavgadasavlebs<br />

unda eridon-meTqi! vin dagijera!<br />

Cemma Zmamac ar damijera da ra miiRo!<br />

sabednierod, vidre orfexebi gons mosvlas<br />

moaswrebdnen, saqmeSi aziuri nagazi CaerTo.<br />

am aliaqoTisgan aRelvebuli oTxfexi manamde<br />

gamwarebuli yefda da jaWvs aJRarunebda.<br />

rogorc iqna aiwyvita, oTaxSi Semovarda, policielebs<br />

fexebSi gauZvra da dawyebuli saqme<br />

daamTavra – wvivSi Caafrinda n.-s.<br />

is dRe mavanma n.-ma saavadmyofoSi daasrula.<br />

acra gaukeTes da saxlSi gauSves. meloti<br />

parikmaxeri gverdidan ar moscilebia da saxlis<br />

karamde miacila. karTan ki moubodiSa, dedaSeni<br />

didi xania ar minaxavs da am SuaRamisas<br />

rom vestumro, uxerxuli iqnebao. mere jandabaSi<br />

daikarga da aRar gamoCenila.<br />

saRamos, vaxSmobisas qmarma cols urCia,<br />

ufro gonivrulad SeerCia moswavleebi da mas<br />

Semdeg mavani n. aRar uxsenebiaT, radgan qmars<br />

sxva saxli ar hqonda, cols ki Tavis asakSi sxva<br />

qmris Zebna ezareboda.<br />

is oTxi policieli, cal-calke da yvela<br />

erTad, didxans yveboda am ambavs da xalxs<br />

acinebdnen, vidre anekdoti ar gacvda da msmenelebi<br />

ar SemoeliaT.<br />

raRa Tqma unda, mavanma n.-ma dilaobiT sim-<br />

Rera moiSala da sxvebsac uSlida, maT Soris<br />

sakuTar cols, romelic klubSi gaicno da mis<br />

koqteilebze uamravi fuli daxarja.<br />

meloti parikmaxeri ki moyolas, jobia Tvi-<br />

Ton Seiaro, Tu odesme mSvidi cxovreba mosawyeni<br />

geCvena, ori gaCereba da iq xar.<br />

wesrigi<br />

<strong>literaturuli</strong> <strong>gazeTi</strong><br />

ela goCiaSvili<br />

arasodes ar vyofilvar<br />

vercxliswyaliviT diasaxlisi,<br />

xel-fexidan<br />

naperwkali<br />

ar damcvenia;<br />

mainc eswreba, _ wesrigia.<br />

wesrigia, _ vin aris aq<br />

Tavdayira saxlis damcemi;<br />

Werze vin dadis;<br />

aq vin aris Spaleris risxva, _<br />

nekeriviT nedl TiTebSi<br />

CabRujuli flomasteriT<br />

Tavzars vin dascems...<br />

autaneli wesrigia, _<br />

sunTqvac ki miWirs,<br />

Zlivs mivaTrev<br />

amsimZime Tavisuflebas.<br />

wesrigia;<br />

wesrigia;<br />

wesrigia.<br />

ra iqneba,<br />

erTxel raRacas ver mivagno!<br />

wesrigia, _<br />

daudevrad Senaxuli nivTic<br />

mpoulobs:<br />

me Tu vera,<br />

Cems xelebs mainc axsendebaT.<br />

wesrigia, _<br />

erTxel gemoze ver avrie,<br />

ver iqna da ver davamyare<br />

namdvili qalis sakadrisi<br />

uwesrigoba.<br />

aumRvreveli wesrigia,<br />

sul wesrigia,<br />

im saxlSi mudam wesrigia,<br />

sadac patroni<br />

liftidanve xelCanTaSi<br />

gasaRebs eZebs,<br />

da arasodes akakunebs<br />

sakuTari saxlis karze<br />

da Signidan gaRebuli kari<br />

ar icis.<br />

mZime alayafi<br />

mama adam axalaZes<br />

vera, ufalo,<br />

wminda miwas ver moviloceb,<br />

magram mec minda<br />

Seni didi madli,<br />

mec minda.<br />

mciredmorwmune rom ar viyo,<br />

xelSi joxiT da zurgze _ abgiT,<br />

fexSiSveli,<br />

gzas tantaliT unda movdevde;<br />

magram, me var mciredmorwmune.<br />

erTaderTi, rac mabadia,<br />

Weria da, _ Wers ver moviSli,<br />

radgan me var mciredmorwmune.<br />

amodena momlocvelSi<br />

arc aravin maxsendeba, _<br />

dabrunebuli,<br />

SiSvel qvaze Camomjdariyos.<br />

brwyinavs aviaqaravani, _<br />

cis frinvels da velis SroSans<br />

imaT Soris<br />

arvin Camohgavs;<br />

xelSi vardiviT mogizgize<br />

RvTaebrivi cecxlis frialiT, _<br />

sul mdidrebi piligrimoben.<br />

Raribebis yariboba ar gamigia.<br />

vera, ufalo,<br />

vercxlisferi laineriT verc gipovidi,<br />

ufro Sors geZeb, _<br />

sakuTari sisxliviT axlos...<br />

vera, ufalo,<br />

eklesias ver agiSeneb;<br />

vera, ufalo,<br />

verc erTaderT samoss gavixdi,<br />

rom Sen Segmoso, _<br />

ra vqna, mrcxvenia siSiSvlisa.<br />

me vin mkiTxa vaSlis ambavi!<br />

vaSli uCemod SeiWama,<br />

magram mas aqeT<br />

siSiSvlisa mrcxvenia, mamav!<br />

vera, ufalo,<br />

verc yvela muWas Sevewevi,<br />

Cemken gamowvdils, _<br />

Cemi wyalobis molodini,<br />

rogorc sio,<br />

pirgaxsnili kokoriviT rom Seatokebs...<br />

vera! vera! vera!<br />

an mapatie,<br />

an saxlis karze<br />

ase xSirad nu mikakuneb,<br />

yovel nabijze<br />

mowyalebas nu mTxov, ufalo!<br />

me Raribi var,<br />

Sen ki _ bevri...<br />

mainc minda<br />

Seni didi madli,<br />

mec minda.<br />

...sanam daxlebs<br />

kidev erTxel aayiraveb,<br />

yiraze dgas aqauroba.<br />

ded-mamiT obol samSoblodan<br />

gza pirveli samSoblosaken, _<br />

asavlelia.<br />

hkidia mZime alayafi<br />

aficrul zecas...<br />

Tu yviTeli gasaRebi ergeba mandac,<br />

Tu Seni madlic<br />

xerxiT da RoniT saSovnelia,<br />

Tu araferic ar aiwona<br />

sasworis pinas<br />

bumbuliviT verdaCneulma, _<br />

rac marcxenamac ar icoda<br />

da mxolod SenTvis iyo sacnaur...<br />

rogor iqneba _<br />

CaiJangeba RaribTaTvis karis kliteni<br />

gaetevian nemsis yunwSi aqlemebi<br />

poezia 7


8 <strong>literaturuli</strong> <strong>gazeTi</strong><br />

proza 1 - 14 ivlisi 2011<br />

dasasruli<br />

paata berikaSvili<br />

oTxmocdaaTiani wlebis<br />

gareubnuli qronikebi...<br />

xada kenkebaZem, _ ai, jibeSi midevs!<br />

TviTon Camido... me xelebi dakavebuli<br />

mqonda... Sen cud rameebs nu fiqrob...<br />

mere Sinaurulad movikiTxe _<br />

janmrTelobiT rogora xar, anda<br />

julia rogora gyavs, nervebi xo wesrigSi<br />

aqvs-meTqi! SarSan raRac asi<br />

dolari mWirdeboda da maSin miTxra<br />

_ verao, am katis curclma, cols<br />

nevrozi aqvs, wamalze davrbivar, damawynarebelze,<br />

juliasTvis mindao. ai,<br />

magitomac vkiTxe, rogora gyavs julia<br />

nervebis ambavSi-meTqi...~ yanCaveli<br />

cudi ambis molodinSi iZabeboda:<br />

`da ras meubneba, es dampali _ magis<br />

nervebs nuRar gamaxseneb, Wkuaze ar<br />

aris, xom ici, seqsis gareSe, xec ki xmebao!..~<br />

`Tavidan mec ega vTqvi _ rao,<br />

ra brZane-meTqi rao da me sadRa maqvs<br />

imis jani da nervebi magis seqsze vifiqro<br />

da `samcebi~ vuZebnoo... gesmis<br />

ai, karlosTan mimyavs, erTi `dapeplon,~<br />

egec damSviddeba da mec movisveneb,<br />

eSmakma icis am Zuknebis ambavio...<br />

gaige coli ukve karlos maRaziasTan<br />

dgas... xan icinis, xan wkmuis, xan slukunebs,<br />

Tan dapepvlas upireben... Tanac<br />

vin dampali karlo! xelebi dakavebuli<br />

mqonda-meTqi da... ar gamirtyams...<br />

sifaTSi mivafurTxe _ Seni impotenti<br />

da colis suteniori dedac-meTqi,<br />

panRuri amovartyi da wamovedi. ho,<br />

marTla _ sanam wamovidodi, kidev<br />

mivafurTxe. pirveli raRac kargad ar<br />

gamomivida _ vnerviulobdi.~ samarisebuli<br />

siCume Camovarda. kenkebaZe<br />

niSnis mogebiT albert giorgaZis Tvalebis<br />

moZebnas cdilobda. siCume mxolod<br />

xuTiode wams gagrZelda. mere<br />

TiTqos sibneleSi raRacam ixuvlao,<br />

iseTi xarxari atyda, xelebdakavebul<br />

iase kenkebaZes parkebi miwaze daucvivda<br />

da piri daaRo. ezoelebi mixvdnen<br />

_ mTeli ubnis ambebis mcodne iase<br />

avetisovis mxolod cols icnobda,<br />

qalwulobiT datanjuli misi oTxfexa<br />

sexnias arsebobaze ki warmodgenac ar<br />

hqonda.<br />

saSineli, aranormaluri da depresiuli<br />

xarxari iyo. mTeli korpusi<br />

lamfis SuSebiT moawyda fanjrebs. ver<br />

gaegoT ra xdeboda. magram, rac mTavaria,<br />

aravin aravis klavda, mxolod<br />

icinodnen. bolos, bambaziisxalaTiani<br />

diasaxlisebic axarxardnen, mere ima-<br />

Ti qmrebic, umisamarTod kiskisebda<br />

kerenskis bavSvobis megobari, qalbatoni<br />

klara... da ara marto klara,<br />

juliadapeplili edgaris gaRrecili<br />

Svili vinsent-gagoc _ Sxamiani xizilaliT<br />

amovsebuli abazanis momavali<br />

memkvidrec ki icinoda. `amas raRa<br />

acinebs, dedamiss karlo peplavs ma-<br />

RaziaSi, mamamiss sanTeli uWiravso...~<br />

_ iase kenkebaZesac gaecina bolos.<br />

ara var am ezos ambebSi bolomde Caxedulio,<br />

Wkvianurad daaskvna bolos.<br />

`movrCiT! _ brZana gogiam, cremlebs<br />

iwmendda, giorgaZe xangrZlivad najdoms<br />

gaCxikvul beWebze ubaTqunebda<br />

muStebs, sisuleles eubneboda Tan:<br />

`maRla aixede, naTlia giyurebso!~ _<br />

sunTqva Sehkvroda sicilisgan beber<br />

kriminals, amdeni sadRa SeeZlo _ ukanasknelad<br />

maSin gaicina, didubis raionis<br />

prokurori rom daiWires heroinis<br />

biznesis gamo, julias ambavic uxaroda<br />

Tan, eSvelao, fiqrobda. `ra<br />

qeni, mogca arayi~ _ amoisunTqa bolos<br />

gogiam. `kidev kargi, imaT mosvlamde<br />

movaswari! _ sibneleSi Zirs<br />

dayrili parkebis Zebnas Seudga kenkebaZe,<br />

_ xuTi boTli momca. Zexvebi da<br />

konservebic gamomatana, puric... ai,<br />

sigaretic... raRac saZaglobebs rom<br />

eweviT aq... raze icinodiT _ moulodnelad<br />

fusfusi Sewyvita da Zalian<br />

Seexvewa gogi yanCavels, _ Tu Zma xar,<br />

miTxari!~ `getyvi, aba, ras vizam. davsxdeT<br />

jer...~ `karlosTan colis wayvana<br />

Tu aseTi sasaciloa... ai, `bulkebic~<br />

wamoviRe, kargia arayze...~ `dagiRupia<br />

Sen eg karlo!~ _ uxaroda xangrZlivad<br />

najdoms. `samagierod julias peplavs!<br />

_ gabrazda kenkebaZe, _ qaTamic<br />

waiReo, mexveweboda, magram TaTris<br />

araferi minda...~ `karlo gagniZea, kaco!~<br />

`gagniZe ara, jafariZe... mamedovia.<br />

magis RviZl biZaSvils vicnob...<br />

mamamisis ZmisSvils. ras momSterebixarT<br />

jigaria rasul mamedovi!~ im kunapetSi<br />

aravin aSterdeboda iase kenkebaZes,<br />

yvela maRaziis mflobelis karlo<br />

gagniZis saxis gaxsenebas cdilobda.<br />

xan isev julia axsendebodaT da<br />

Tavidan utydebodaT sicili. kriWa<br />

Sehkvroda kenkebaZes. `ise, cota Savgvremani<br />

kia...~ `gogi, gaige, karlo<br />

TaTari yofila!~ `marto kenkebaZea<br />

qarTveli _ movrCiT~ `movrCiT, magram...<br />

mec ro Savgvremani var~ `mokete!<br />

aq yvela Savgvremania, wiTuri kenkebaZis<br />

garda... xnaSi Cagdebul melias<br />

ara gavs es upatrono! _ da iqve atuzul<br />

patara biWs gadausva Tavze xeli,<br />

_ wadi, dedikos sanTlebi gamoarTvi,<br />

Svilo!~ `cota puri da mwvanilic uTxari...~<br />

`pamidoric unda gqondeT...<br />

diliT davinaxe, mamaSens mohqonda.~<br />

`Tqven dedaCemi tariela xom ar ggoniaT<br />

anda kidev isa... karlo xom ar ggoniaT<br />

_ gawyra patara TiTlibazi, _ Tu<br />

patara WiqiT damalevinebT, sulac<br />

moviparav im pamidors.~ `navTic wamoiRe!<br />

buxari davanToT garaJSi. acivda<br />

ukve...~ `ra unda garaJSi buxars!<br />

_ wamoitira yanCavelma da maSinve<br />

isev gabrazda: buxari aravin gamagonos<br />

_ kenkebaZea aq!~<br />

* * *<br />

oriode saaTis Semdeg, orasi<br />

metriT daSorebul sxva ezoSi mezoelebi<br />

sanTlis Suqze nards agorebdnen<br />

da isinic karlos arays svamdnen.<br />

Sors sinaTlis anarekli ailanZa. `iq<br />

ra anTia~ sibneleSi korpusebis mar-<br />

TkuTxedebidan amomsxltari sinaTle<br />

rialebda. `bavSvebi albaT saburavebs<br />

wvaven. gesmis, ra wiokobaa!~ `weRan<br />

kidev viRaceebi xarxarebdnen. gaafrina<br />

am sibneleSi xalxma!~ `eg ra wiokoba<br />

da xarxaria wiokoba sul sxva ramea...~<br />

`romeli sxva rame~ `ee... dawiokeba<br />

rame... ai, parlamenti ro aviReT...~<br />

`marTalia, xarxari Sen Cveni unda<br />

genaxa...~ `ra gaxarxarebdaT~ `ra vici,<br />

_ moiwyina parlamentis amRebma, mere<br />

amoioxra da kamaTeli ise gaagora, zed<br />

aRar dauxedavs, sadRac dardianad<br />

gauSterda Tvali.<br />

am dialogidan aTiode wuTis Semdeg<br />

aqaqanebuli moiWra patara biWi,<br />

ukan zemoT naxsenebi, dakvirvebuli,<br />

Tan dafeTebuli Tineijeri mosdevda.<br />

`wamodiT, _ amoixvneSa biWma, _ yan-<br />

Caveli kenkebaZes axrCobs!~ `gogi~<br />

biWma Tavi dauqnia. `axrCobs ki ara,<br />

mgoni daaxrCo ukve, _ es Tineijerma<br />

sTqva, sanTlis Suqze axlaRa gaarCies<br />

_ mTeli cxvir-piri gamuruli hqonda,<br />

_ ro gamoviqeci, kenkebaZe fexiT<br />

eWira da atrialebda. ezoSi veravin<br />

ekareba da... Tqven mainc wamodiT.~ `gogis<br />

vah, cecxli ratoa ar dawvas! yanCaveli<br />

Tu gagiJda...~ `cecxli gogias<br />

ar daunTia, _ ganmarta biWma, _ kenkebaZe<br />

cekvavda, mere lampa gautyda,<br />

aryis boTli buxarSi aufeTqda da<br />

giorgaZis garaJi daiwva.~ `kidev kargi,<br />

im dRes gasaRebi ver vipovne! _ imezoelTagan<br />

erTma SublSi Semoirtya<br />

xeli, _ mexveweboda, arays movitan,<br />

Sens garaJSi CavusxdeTo!~ `magis gara-<br />

JSi SeSveba ar SeiZleba! gaxsovT, Zia<br />

sandros ra garaJi hqonda buxriani.~<br />

`kacma rom Tqvas, buxars garaJSi ra<br />

unda~ `me ra vici... gagiJda-meTqi<br />

xalxi sibneleSi! weRan ras vambobdi~<br />

`unda wavideT. Tu mokla, ormagad xa-<br />

Tabalaa _ kenkebaZe dasamarxi gveyoleba,<br />

yanCaveli _ cixeSi misaxedi. sad<br />

aris magdeni fuli~ `kenkebaZe ra Cveni<br />

dasamarxia~ `aba, mamamisi magas damarxavs<br />

ki ara, kubosac ar uyidis _ fituls<br />

gaakeTebs da korpusis Tavze dadgams.~<br />

`hoo~ `dedas geficebi. damuqrebulia.~<br />

`marTalia. mamamisi wesieri<br />

kacia!~ `vah!~ _ nel-nela auCqares<br />

fexs.<br />

* * *<br />

im ambidan aTiode dRis Semdeg kenkebaZe<br />

saavadmyofodan ZaliT gamoweres<br />

gacofebulma eqimebma. avadmyofebi<br />

aajanya Turme kenkebaZem,<br />

klinikis reorganizacia daiwyo da kedelze<br />

gakrul hipokrates ficSi wi-<br />

Teli flomasteriT raRac Sesworebebic<br />

sajarod Seitana.<br />

yavarjnebiT da Tav-xeldabintuli<br />

gamocxadda ubanSi. manqanidan gadmovida<br />

Tu ara, maSinve yanCavelis korpusisken<br />

gaswia. gzad, albaT gulis gasamagreblad,<br />

karlos gauformebel<br />

mini-marketSi Seuxvia. TavSexveuli<br />

karlo raRac misavaTebuli ki ar ijda,<br />

TiTqos raRacnairad egdo. kenkebaZes<br />

asi grami arayi dausxa, fuli ar mindao,<br />

miefera. kenkebaZem cota xans ifiqra<br />

da sigaretic gamoarTva. yanCavelis<br />

ezoSi ki pirvelad albert giorgaZe<br />

dainaxa, idga Canacrebul garaJs<br />

miSterebuli. edgaras saxlidan bednieri<br />

julias ZaRluri kiskisi ismoda.<br />

saRol, karloo, gaifiqra iasem.<br />

`buxari gadarCenila, _ kenkebaZem mxarze<br />

yavarjeni mouTaTuna abos, _ ras<br />

oxrav, axals avaSenebT, SeCema! age,<br />

julia ra dReSia!~ eeho, giorgaZem<br />

Tqva, manqana mainc gavyideo da...<br />

`raoo!~ ho, gogia daiWires da gavyideo.<br />

kenkebaZes imRamindeli ambavi gaaxsenda,<br />

nel-nela wauvida feri, mere<br />

erTbaSad sunTqva Seekra, galurjda,<br />

yavarjnebi miwaze daucvivda da<br />

gawripuli iase kenkebaZe qviSis tomarasaviT<br />

mZimed daexeTqa trotuarze.<br />

`ara! Seni gulisTvis ara!~ _ skamisken<br />

miaTrevda, Tan Rrialebda, Tan anjRrevda<br />

giorgaZe iases. aTiode wuTis<br />

Semdeg wyalnapkurebi da gawuwuli<br />

iase TvalebdaWyetili Sescqeroda<br />

SeSinebul abos, usmenda kidec<br />

TiTqos: `mere~ `meore dRes marTla<br />

misces xelfasi...~ `vah! mere~ `magis<br />

samsaxuri _ qalaqis boloSia. paxmeliaze<br />

iyo... mokled, im xelfasiT samjer<br />

daTvra, sanam aqamde moaRwevda...~<br />

`vah!~ `Senze ro uTxres, aramianc-<br />

Siao...~ `oh, es aramiancebi, es kazariancebi...<br />

manTaSevma ra opera dagviwva...~<br />

`Tavis aSenebuli yofila da...~<br />

`icav xo Se axvaro! Tumca ho... mere~<br />

`hoda, sul gagiJda...~ `dalagebuli<br />

rodis iyo. mere~ `rac fuli hqonda,<br />

sul arayi iyida, samwvade rame...~ `sa-<br />

Rol! mere~ `mere adga da... yvelas<br />

gausworda.~ `armenasac, im dampalsac<br />

gausworda~ `armenas gausworda Tu<br />

gausworda _ isic aramiancSia, travmatologiur<br />

ganyofilebaSi. wveTovanebi<br />

aqvs Cadgmuli... tarielas cota<br />

moxvda... sadarbazoSi Seaswro. qalebi<br />

idgnen da qalebTan ara scema...~ `Wkviania,<br />

magis yurcqvita!..~ `yur... rao ra<br />

cqvita~ `yurcqvita _ kurdRelia! _<br />

RreniT ganumarta kenkebaZem, _ somxur<br />

zRaprebSi ar aris! _ da Sehyvira,<br />

_ gamaxsenda _ karlos Tavi hqonda<br />

Sexveuli... fexzec ar wamomdgara!~<br />

`mere dampalma edgaram policiaSi<br />

dareka... mocvivdnen... magaT oRond<br />

daureke da... mere me manqana gavyide,<br />

sandrom Tavis dasamarxi oqros saaTi,<br />

klaras mundStukis da maraos gayidva<br />

undoda, magram aravin iyida. gogias<br />

sardafSi tarielam gadaixada fuli...~<br />

`movklav, magis ebraeli deda vatire!~<br />

`tariela ebraelia~ `gaWirvebul<br />

kacs sardafi waarTva! magas masonis<br />

meti vin gaakeTebs! Tanac daakvirdi<br />

_ qveda ybis moxazuloba, warbszeda<br />

rkalebi... sufTa semitia. mere eg eyo~<br />

`karlomac dagvimata...~ `rao!~<br />

`cols moatyua, yanCavelis vali<br />

mqondao... `ZaRlebmac~ cota daukles<br />

da eyo.~ kenkebaZem cota xans ifiqra,<br />

ifiqra da wamoiwia. giorgaZe frTxilad<br />

Seudga mxarSi: `wamodi, karlos<br />

radios movusminoT, _ gaucina kenkebaZem,<br />

_ da arays nuRar miveZalebiT,<br />

koniaki davlioT!~<br />

midiodnen. kargi amindi iyo da bednier<br />

julias Soridan esmoda: `warmoidgine,<br />

TaTari karlo Tqvenebur<br />

koniaks yidis... `vaspurakani~ hqvia! qinZze<br />

hkidia yarabaxi...~ `giorgaZe var!~<br />

`me ras mimalav siZed ki ar mindixar,<br />

SeCema!~ `geubnebi: istoriulad daadgines<br />

ro giorgaZeebi da qarTveliSvilebi...~<br />

`qarTveliSvilebs Tavi daanebe,<br />

Torem rac sigrZe gaqvs...~ `ho,<br />

kargi... magram sxvebTan mainc ar ginda<br />

egeTi laparaki.~ `karloc magas<br />

meubneba _ sxvebTan nu ambob, Sen xo<br />

ici vinca var, meti ra gindao...~ `hoda,<br />

marTla, meti ra ginda~ `ra minda da<br />

tarielasac unda vaTqmevino barabas<br />

Camomavali roa... mTeli sicocxle am<br />

erTma qarTvelma da... sawyalma yan-<br />

Cavelma kidev... Tqven rato unda gdioT<br />

_ gaocebisgan yavarjnebi SeaTamaSa<br />

kenkebaZem, kinaRam zRarTani gaadina<br />

asfaltze, _ yidiT aq raRac surogatebs,<br />

kontrabandas avrcelebT...<br />

amaTi gadamkide, RviZli mtkiva ukve.<br />

qveynis biujeti carielia... qarTvel<br />

kacs saqarTveloSi mosapari aRaraferi<br />

darCa! ase ar SeiZleba, Zmao!~<br />

mere ufro Soridan esmoda bednier<br />

julias: `karlos gogia Zalian uyvars,<br />

_ giorgaZe ambobda, _ magram<br />

Seni Tavi ram Seayvara, ver gavige~<br />

`gagniZed gadaqceul TaTars ras gaugeb<br />

_ yavarjnian mxrebs iCeCavda<br />

kenkebaZe, _ qarTvelobs, albaT.~<br />

xolo im saRamos iase kenkebaZem naxevari<br />

ubani karlos koniakze dapati-<br />

Ja da mamamisis _ advokat dimitri<br />

kenkebaZis garaJi sajarod dawva. advokati<br />

kenkebaZe fanjridan uyurebda<br />

yvelafers. gasakviri iyo, magram dimitri<br />

kenkebaZe meored darCa Svilis<br />

saqcieliT kmayofili (pirvelad maSin<br />

gadausva Tavze xeli, roca iasem pionerTa<br />

sasaxleSi pirveli xarisxis<br />

diplomi miiRo geografia-geologiis<br />

wreze. rato is xeli ar gamixmao! _<br />

ramdenjer uTqvams mere). saxeldobr,<br />

ra uxaroda, ver getyodaT _ SeiZleba<br />

is, rom sanam cecxls waukidebda,<br />

lamis dimitris xnis naloliavebi<br />

`volga~ gamoagora gareT, anda, Sei-<br />

Zleba, is rom garaJgadamwvar mezoblebs<br />

axla ufro Tamamad Sexedavda<br />

TvalebSi. manamde sad damaluliyo,<br />

aRar icoda...<br />

yovel SemTxvevaSi, roca gamurulgamWvartluli<br />

iase saxlSi avida, skamze<br />

daexeTqa da savarZelSi mokalaTebul,<br />

saTvalis zemodan momziral mamas<br />

niSnismogebiT CaaSterda, dimitrim<br />

jer tuCebi mobrica, mere gauRima<br />

da bolos iseTi sicili autyda, iases<br />

gogi yanCavelis ezoSi atexili xarxari<br />

gaaxsenda maSinve, dabneuli fexze<br />

wamodga da... gauxarda. icinodnen kenkebaZeebi,<br />

erTmaneTs gamxdar-gaCxikvul<br />

mxrebze utyapunebdnen xelebs,<br />

cremlic ki moadgaT sicilisgan Tvalze...<br />

magram amasobaSi avadsaxsenebeli<br />

krizisis gamo Suqi isev gamoirTo<br />

da mama-Svilma axla gineba atexa. es<br />

erTaderTi mankieri sfero iyo, raSic<br />

mama gacilebiT sjobnida iases. batoni<br />

dimitris ginebaze damSviddnen mezoblebi<br />

_ amxela advokati kaci igineba,<br />

yvelaferi gasagebiao da... aRaravis<br />

Seuginia. mSvidi Rame iyo is Rame.<br />

sanam CaeZineboda, iase dinjad fiqrobda<br />

garaJis dawvis garda, kidev ra<br />

esiamovneboda mamas _ auracxeli variantebi<br />

hqonda...<br />

aseTi droc iyo TbilisSio, viRaca<br />

ityvis mere. diax, aseTi droc iyo...


1 - 14 ivlisi 2011<br />

`erTi moTxrobis konkursis~ gamarjvebuli. III premia.<br />

aleqsandre qurxuli<br />

ukanaskneli mamluqi<br />

kairo. 1798 wlis 27maisi.<br />

gazeT `Taimsis~ redaqcias.<br />

uiliam iorki<br />

ori kviraa, rac egvipteSi var, saxelganTqmuli<br />

ibrahim beis sasaxleSi.<br />

mamluqebis beladi gulTbilad Semxvda<br />

da araCveulebriv maspinZlobas iCens.<br />

sasaxle nilosis erT patara kunZulzea<br />

gaSenebuli da ramdenime damoukidebeli<br />

nagebobisgan Sedgeba. irgvliv yvelaferi<br />

im warmosaxvas hgavs, arabuli<br />

zRaprebis kiTxvisas rom gvebadeba, magram<br />

aqaur zRaprebs ara aqvT keTili<br />

dasasruli. aq mdidarica da Raribic,<br />

sulTanica da monac moulodnel<br />

sikvdils elis. aq Zalmomreoba da sisastikea<br />

gamefebuli. egvipteli mamluqebis<br />

istoria gauTavebeli omebis, sisxliani<br />

gadatrialebebis, SeTqmulebebisa<br />

da intrigebis uwyveti qronikaa. aq mxolod<br />

erTi ram iwvevs pativiscemasa da<br />

aRtacebas, _ alesili xmali. xmali ki<br />

bevrs aqvs alesili. jerjerobiT yvelaze<br />

basri maxvili mTel egvipteSi or<br />

qarTvel mamluqs: ibrahim beisa da murad<br />

beis upyriaT, Sesabamisad, qveyanasac<br />

isini marTaven. Cemi maspinZeli<br />

ibrahim bei Zalian saintereso adamiania.<br />

axla 48 wlisaa da misi biografia saTavgadasavlo<br />

romanis klasikur siuJets<br />

hgavs. Tavidan vSiSobdi, rogor miiRebda<br />

kiTxva-pasuxis Cem mier SeTavazebul<br />

formas, radgan interviu da isic qveynis<br />

mrZanebelTan, aqauri kulturisTvis<br />

uCveulo movlenaa. rodesac avuxseni,<br />

rom werilis dasawerad sxvadasxva kiTxvis<br />

dasma iyo saWiro, gaecina. `kiTxvebs,<br />

rogorc wesi, me vsvam xolme, magram stumars<br />

uars ver vetyvio~.<br />

Cveni pirveli saubari gvian RamiT,<br />

sasaxlis erT mcire da myudro darbazSi<br />

Sedga. Zvirfas arabul xaliCaze visxediT,<br />

ufro sworad, xaliCaze mofenil<br />

abreSumis baliSebze. win, oqros langrebze,<br />

xili da tkbileuloba ewyo. mamluq<br />

begebs, iseve rogorc aRmosavleTis sxva<br />

didebulebs, fufuneba Zalian uyvarT,<br />

Tumca ukiduresi gaWirvebis atanac kargad<br />

SeuZliaT. es arc aris gasakviri,<br />

radgan sanam begebi gaxdebian, cxovrebis<br />

urTulesi gzis gavla uwevT. darbazi<br />

Ria aivanze gadis, romelic niloss gadahyurebs.<br />

uzarmazari mdinare mdored<br />

moedineba da darbazs monotonuri xmauriT<br />

avsebs. Ria aivnidan mTvare da varskvlavebiT<br />

moWedili cis fragmenti<br />

Cans. haeri saerTod ar iZvris da cxela.<br />

ibrahim bei anTebul Cilims mawvdis. mamluqebis<br />

beladi meubneba, rom es daZabulobas<br />

momixsnis da Cvens saubars ufro<br />

uSualos gaxdis. Triaqi is aris, rac<br />

axla yvelaze naklebad mawyobs. fxizeli<br />

goneba ise mWirdeba, rogorc arasdros,<br />

magram... varTmev da vewevi. aRmosavluri<br />

etiketis Tanaxmad, Cemgan uaris<br />

Tqma Tavxedoba iqneba, ibrahim beis<br />

gaRizianebas ki mxolod SeSlili Tu gabedavs.<br />

vxvdebi, amas ratomac akeTebs,<br />

magram, rogorc ukve vTqvi, sxva gza ar<br />

maqvs. mamluqebis beladma icis, rom Triaqs<br />

miuCveveli var da Cemi dabinduli<br />

goneba sityvebis gakontrolebas ver Se-<br />

Zlebs. aseT situaciaSi ki ibrahim bei<br />

ufro mets Seityobs Cemgan, vidre me misgan<br />

Cemi saguldagulod momzadebuli da<br />

aTasjer nafiqri kiTxvebiT. gadavwyvite,<br />

maqsimalurad mobilizebuli vyofiliyavi<br />

da sakuTar Tavze kontroli ar<br />

damekarga, Tumca es sakmaod Zneli aRmoCnda.<br />

ramdenime wuTis Semdeg, albaT<br />

egvipteSi saukeTeso Triaqma Tavisi<br />

gaitana da Tavbru damexva. darbazi<br />

TiTqos udabnosfer, moyviTalo burus-<br />

Si CaiZira da guliscema ise amiCqarda,<br />

rom megona vkvdebodi. yvelaferi mira-<br />

Js daemsgavsa da realobis SegrZneba<br />

davkarge. axla aRarc maxsovs me vkiTxe,<br />

Tu ibrahim bei sakuTari surviliT miyveboda<br />

bavSvobis mogonebebs.<br />

egviptis gamgebeli araCveulebrivi<br />

mTxrobeli gamodga. misma sityvebma<br />

CemTvis isedac zedmetad egzotikuri da<br />

uCveulo garemodan, kidev ufro ucxo<br />

samyaroSi gadamiyvana. ibrahim bei ambobda,<br />

rom qveyana, saidanac moitaces, saer-<br />

Tod ar hgavs egviptes. iq uamravi patara<br />

da gamWvirvale mdinarea, iseTi gam-<br />

Wvirvale, rogorc haeri. Tavisuflad<br />

SegiZlia dainaxo rogor dacuraven Tevzebi,<br />

ratomRac dinebis sawinaaRmdegod,<br />

fskerze ki sxvadasxva feris qvebi moCans.<br />

irgvliv sul mTebi da mwvaned daburuli<br />

tyeebia. egviptis mbrZanebeli 14 wlis<br />

asakSi monebiT movaWre Crdilokavkasielebma<br />

moitaces (sainteresod<br />

JRers, ara `egviptis mbrZanebeli 14<br />

wlis asakSi monebiT movaWre Crdilokavkasielebma<br />

moitaces~) da yvelaferi<br />

kargad axsovs. maSin abrami erqva<br />

da gvarad SinjikaSvili iyo. abrami<br />

marTlmadidebeli mRvdlis ojaxSi<br />

izrdeboda da wera-kiTxvac saxlSi iswavla.<br />

eklesiaSi stiqarosnad msaxurobda.<br />

axlac axsovs simSvidisa da myudroebis<br />

is gancda, saRamos locvebze rom<br />

eufleboda. sakmevlis suni, galoba, mamis<br />

boxi xmiT wakiTxuli saxareba,<br />

xatebTan dakidebuli kandelebi da<br />

sanTlebis alaplapebuli ali, iatakze<br />

dafenili, mlocvelTa wagrZelebuli<br />

Crdilebi. locvis dasasruls ukve Ramdeboda.<br />

eklesias ketavdnen da Sinisken<br />

mTvariT ganaTebul gzas miuyvebodnen.<br />

gzaSi mama ganuwyvetliv elaparakeboda,<br />

wminda werils uxsnida, yvelaze xSirad<br />

imas umeorebda, erT loyaSi rom Semogkran,<br />

meore miuSvireo, radgan Svilis<br />

ficxi xasiaTi Zalian adardebda. Tavmdabali<br />

unda iyo da mimtevebeli, Tu ginda<br />

sasufeveli daimkvidroo. ibrahim bei<br />

ki arc bavSvobaSi yofila Tavmdabali da<br />

mimtevebeli. Widaoba Zalian uyvarda da<br />

yvela Tanatols ereoda. xSirad Cxubobda<br />

kidec.<br />

abrami saZovarze gasul soflis<br />

saqonels darajobda xolme, roca mis<br />

ojaxs morigeoba uwevda. RamRamobiT<br />

cecxlis piras ijda da Zils ebrZoda.<br />

garSemo mglebis ymuili ismoda da mtaceblebis<br />

yviTlad anTebuli Tvalebic<br />

xSirad daunaxavs. am dros Tofs daclida<br />

da xmaurze mglebi frTxebodnen, azmuvlebuli<br />

saqoneli ki didxans ver mSviddeboda.<br />

erT aseT Rames abrams CaTvlima.<br />

mZinares Tavze Crdilokavkasieli<br />

yaCaRebi wamoadgnen, gaTokes da stambulis<br />

gzas gauyenes. monaTa bazarze, kargi<br />

aRnagobis gamo, sakmaod Zvirad gayidula.<br />

<strong>literaturuli</strong> <strong>gazeTi</strong><br />

proza 9<br />

* * *<br />

1811 wlis pirveli marti idga. mamluqi<br />

begebis saaRlumod gamowyobili<br />

mxedroba kairos daxveuli quCebiT miemarTeboda<br />

muhamed alis rezidenciisken.<br />

egviptis gubernatorma yvela<br />

warCinebuli mamluqi mukatamis cixesimagreSi<br />

daibara. muhamed ali iemenze<br />

gasalaSqreblad emzadeboda da<br />

egviptis jaris elituri nawilis aRlums<br />

awyobda.<br />

mamluqebi neli msvlelobiT modiodnen.<br />

maTi mooqrovili saWurveli<br />

SuadRis Takara mzis sxivebs ireklavda.<br />

egviptis saukeTeso kavalerias Sav<br />

cxenze amxedrebuli ibrahim bei miuZRvoda.<br />

erTianad gaWaRaravebuli ibrahim<br />

bei sakuTari warsuli didebis aCrdiliviT<br />

midioda qalaqis quCebSi.<br />

kairoelebi ukve Tamamad usworebdnen<br />

mzeras, zogi siZulviliT Secqeroda,<br />

zogi gulgrilad da zogic sibraluliT.<br />

mamluqTa moxuc belads Tavisi<br />

xangrZlivi da xifaTiT savse cxovrebis<br />

gzaze, aseTi umweoba arasodes ganucdia,<br />

maSinac ki, stambulis monaTa<br />

bazarze borkilgayrili rom gaiyvanes<br />

gasayidad.<br />

ibrahim beim kargad icoda, rom mamluqebis<br />

batonobis xana warsuls Cabarda<br />

da dakargul Zalauflebas misi<br />

yovelTvis ucnauri bediswerac ki ver<br />

daabrunebda. axla mxolod gadarCenaze<br />

SeiZleboda fiqri. osmalebi aRar<br />

dauSvebdnen, marTvis sadaveebi isev maT<br />

xelSi gadasuliyo, arc evropul saxelmwifoebs<br />

awyobdaT umarTavi mamluqebis<br />

batonoba egvipteSi. ibrahim beize<br />

kargad ki aravin icoda, rom Zala aRmarTs<br />

xnavs. marzuk begi, misi vaJi, axla<br />

rom gverdiT mohyveboda, gamudmebiT<br />

ajanyebisken mouwodebda. Svils albaT<br />

egona, rom mama siberem gaxada frTxili<br />

da sisxlisRvra amitom aRar unda,<br />

magram cdeboda. marzuk begi erT-erTi<br />

saukeTeso meomari iyo, vinc ki unaxavs,<br />

Tumca sificxe yovelTvis ubnelebda<br />

gonebas. amiT mamas hgavda, magram ibrahim<br />

beis es nakli mxolod axalgazrdobaSi<br />

hqonda, marzuk begi ki axla<br />

ormoc welsaa gadacilebuli da mis<br />

xasiaTSi araferi Secvlila. ibrahim<br />

bei mainc uzomod amayobda SviliT, magram<br />

amas aravisTan amJRavnebda. marzuk<br />

begi namdvili meomari iyo da ibrahim<br />

bei, rogorc yvela mamluqi, simamaces<br />

ufro met pativs scemda, vidre<br />

windaxedulobasa da gamWriaxobas. megobrebs<br />

xSirad uTqvamT, marzuk begi<br />

Senze magariao, rac Zalian siamovnebda.<br />

uyurebda Svilis axovan tans, garujul,<br />

mkacr saxes da ratomRac Zalian<br />

ecodeboda. mamluqTa moxuci beladi<br />

ver xvdeboda, swored dRes ram auCuya<br />

guli, an marzuk begs ra sWirda Sesacodi.<br />

misi vaJi im adamianebis ricxvs<br />

ekuTvnoda, sibraluls rom arasodes<br />

aRZraven, mSobelSic ki. ibrahim beis ar<br />

axsovda, Svils rodisme etiros, an<br />

raime SeeCivlos mamisTvis, Tundac<br />

bavSvobis wlebSi. da axla uyurebda<br />

kbilebamde SeiaraRebul mrisxane mamluqs,<br />

amayad rom mihyavda cxeni da<br />

guli sibraluliT ewureboda. `moklaven,<br />

aucileblad moklaven~ _ fiqrobda<br />

mama _ `Tan Zalian male, SeiZleba<br />

sulac iemenSi laSqrobisas. aman xom<br />

sifrTxile ar icis, yvelafers pirveli<br />

unda Seaskdes~. mTeli gza akviatebul<br />

fiqrs ver iSorebda. mere mukatamis<br />

cixis maRali galavanic gamoCnda.<br />

mukatamis karibWe farTod gaexsnaT.<br />

ezo Turqi jariskacebiT iyo savse.<br />

galavanzec karabingadakidebuli mecixovneebi<br />

Semomdgariyvnen. rodesac<br />

yvela mamluqi cixe-simagris ezoSi Sevida,<br />

rkinis uzarmazari WiSkari yuriswamRebi<br />

xrWialiT Caiketa. aqaurobas<br />

`saaRlumo~ araferi etyoboda.<br />

ali faSas meomrebi ise gamagrebuliyvnen,<br />

TiTqos cixe-simagrisTvis<br />

mters alya daertya. Turqi jariskacebis<br />

daZabuli saxeebis danaxvisas<br />

ibrahim bei yvelafers mixvda, magram<br />

moqmedebas azri ar hqonda, mamluqebi<br />

ganwirulebi iyvnen. SesaZloa, ubralod<br />

cdilobs, Zala gvaCvenos, SegvaSinos<br />

da molaparakeba ise warmarTos,<br />

yvelaferze Tanxmoba mivceT, rom<br />

aqedan cocxlebma gavaRwioT _ imeds<br />

itovebda ibrahim bei. mamluqebi dandobilad<br />

miuyvebodnen ali faSas sasaxlisken<br />

mimaval viwro aRmarTs, orive<br />

mxridan mWidrod rom ekvroda galavani.<br />

`nuTu, veravin amCnevs, rom sasaklaoze<br />

migvityues~ _ ukvirda mamluqebis<br />

moxuc belads. marzuk begma cxens<br />

maTraxi gadahkra da dawinaurda.<br />

`verc es xvdeba verafers~ _ gaifiqra<br />

ibrahim beim. pirveli tyvia swored<br />

marzuk begs moxvda da Subli gauxvrita.<br />

ibrahim beim dainaxa, rogor gadawva<br />

misi vaJi gulaRma cxenze da gayinuli<br />

Tvalebi cas miaStera. yvela mxridan<br />

isrodnen da xafangSi moqceuli<br />

mamluqebi ixocebodnen, winaaRmdegobis<br />

gawevasac veRar axerxebdnen. asobiT<br />

karabini erTad icleboda, irgvliv<br />

Tofis wamlis mZafri suni dadga<br />

da denTis kvamli Rrublis fTilebiviT<br />

ekida haerSi. damfrTxali cxenebi<br />

Wixvinebdnen, yalyze dgebodnen, galavnis<br />

kedlebs awydebodnen da sakuTar<br />

mxedrebs floqvebiT tkepnidnen. uceb<br />

ibrahim beim hasan-gurjs mohkra Tvali.<br />

axalgazrda mamluqi tyviebis wvimaSi<br />

raRac saswauliT gadarCeniliyo<br />

da xmalamoRebuli aRmarTze miaWenebda<br />

cxens. ibrahim bei mixvda, rasac<br />

apirebda axalgazrda mamluqi da Tvi-<br />

Tonac kvalSi Caudga. hasanma erTi mecixovne<br />

akafa, galavnisken gza gaiTavisufla<br />

da cixe-simagridan cxenianad<br />

gadaxta, ibrahim beic ukan mihyva...<br />

fexebmomtvreuli cxenebi miwaze<br />

gagordnen da mxedrebic waaqcies.<br />

pirveli hasan gurji wamodga da moxuci<br />

mamluqic wamoayena. cxrametriani<br />

galavnidan gadmoxtomis Semdeg, arc<br />

erTs araferi daSaveboda. ratomRac<br />

aravin esrodaT. `albaT am oromtrialSi<br />

verc SegvamCnies~ _ fiqrobda<br />

ibrahim bei, roca hasan-gurjTan erTad<br />

swrafi nabijebiT Sordeboda mukatamis<br />

cixe-simagris kedlebs. male kairos<br />

didi bazaric gamoCnda da devnili mamluqebi<br />

xalxis zRvas Seerivnen.<br />

ibrahim beim da hasan gurjma kairodan<br />

gaRweva moaxerxes. ukanasknel<br />

mamluqebs egvipteSi aRar daedgomebodaT<br />

da sudanSi gadavidnen. aq beduinebis<br />

erT-erTi tomis Seixi, abu-suleimani<br />

cxovrobda, romelTanac ibrahim<br />

beis Zveli megobroba akavSirebda. Seixma<br />

Seifara Zveli megobari. rodesac<br />

muhamed alim mamluqebis devnili beladis<br />

adgilsamyofeli gaigo da abusuleimanisgan<br />

misi gadacema moiTxova,<br />

Seixma Tavisi momTabare tomi ahyara<br />

da sudanis Tvaluwvdenel udabnoSi<br />

gauCinarda. didxans eZebdnen gubernatoris<br />

gagzavnili razmebi abu-suleimanis<br />

momTabare beduinebs, magram<br />

versad ipoves.


10 <strong>literaturuli</strong> <strong>gazeTi</strong><br />

interviu 1 - 14 ivlisi 2011<br />

zurab kiknaZe:<br />

`dRes problemuri<br />

mwerlobis naklebobaa~<br />

zurab kiknaZes sazogadoebis winaSe gansakuTrebuli wardgena ar sWirdeba: folkloristi,<br />

bibleisti, aRmosavleTmcodne-semitologi, literatori, mecnieri, Suamdinaruli<br />

mwerlobisa da miTologiis mkvlevari, araerTi wignisa da samecniero naSromis<br />

avtori. Zalian didia misi Rvawli qarTuli kulturis winaSe. marto `gilgameSis<br />

eposis~ Targmani rad Rirs, romelic pirvelad 1963 wels daibeWda. ori wlis win xelaxla<br />

gamoica am teqstis Sevsebuli da gadamuSavebuli varianti, masTan erTad, Suamdinaruli<br />

poeziis nimuSebic. baton zurabTan saubari swored am TemiT daviwyeT.<br />

_ erT-erTi pirveli xarT, romelmac<br />

Suamdinaruli kultura qarTul<br />

enaze gadmoitaneT. rogor moxda Tqveni<br />

daintereseba am samyaroTi<br />

_ Tbilisis saxelmwifo universitetSi<br />

semitologiur disciplinebs<br />

vswavlobdi, arabul enas giorgi wereTelTan.<br />

ratomRac gadawyvita, rom<br />

Sumeruli ena unda Semeswavla, ris-<br />

Tvisac jer aqaduri, lursmuli kulturis<br />

ena unda mcodnoda, Tumca universitetSi<br />

erTi weli gavdiodiT am<br />

enas giorgi meliqiSvilTan. vkiTxulobdiT<br />

aSuris babilonis mefeTa<br />

analebs. Sumerulze im dros bundovani<br />

warmodgena mqonda, erTaderTi is vicodi,<br />

rom mixako wereTels, romlis<br />

saxeli maSin arc ki ixsenieboda, dawerili<br />

hqonda `sumeruli da qarTuli~,<br />

1913 wels krebul `gvirgvinSi~ iyo<br />

gamoqveynebuli. saqarTveloSi es dargi<br />

saerTod ar arsebobda, amitom erTi<br />

wliT leningradSi mimavlines, sadac<br />

cnobili asiriologi igor diakonovi<br />

moRvaweobda, romelic imxanad `gilgameSis<br />

eposs~ Targmnida. leningrad-<br />

Si Casvlidan meore Tu mesame dRes mimiwvia<br />

`literatorTa saxlSi~, sadac<br />

Targmnili nawyvetebi unda waekiTxa.<br />

sxvaTa Soris, am saRamos cnobili ioseb<br />

orbeli eswreboda, imxanad aziis institutis<br />

direqtori. maxsovs, egzotikuri<br />

bgerebis gamoTqmaze Camovarda<br />

laparaki da orbelma sailustraciod<br />

ramdenime qarTuli emfatikuri<br />

bgeris demonstrireba moaxdina.<br />

SesaniSnavad icoda qarTuli (me mgoni,<br />

albaT asec iyo, im saRamoze, Cven<br />

ors garda, qarTuli aravin icoda).<br />

manamde `gilgameSis eposis~ aqaduri<br />

teqsti wakiTxuli mqonda, roca Tamaz<br />

gamyreliZesTan aqadur literatu-<br />

rul teqstebs vswavlobdi. diakonovma<br />

gamocemisTanave gamomigzavna Tavisi<br />

wigni, 1963 wels ki mec davbeWde eposis<br />

zusti, akademiuri Targmani, Tavisi<br />

komentarebiTa da gamokvleviT.<br />

imave wels gamovida mxatvruli Targmanic<br />

elguja amaSukelis gaformebiT.<br />

ase rom, erT wels ori gansxvavebuli<br />

Targmani daibeWda. es erTgvari fufunebac<br />

iyo. Tumca gamocemebma didi interesi<br />

gamoiwvia.<br />

_ Tu ar vcdebi, manamde arsebobda<br />

mixako wereTlis Targmani.<br />

_ arsebobda. 1924 wels konstantinepolis<br />

`kaTolikeTa savanis~ stambaSi<br />

daibeWda misi `gilgameSiani~,<br />

romelic, rogorc Cans, saqarTvelo-<br />

Si yofnisas daasrula da 1921 wels em-<br />

igraciaSi Tan gaiyola. es wigni bibliografiuli<br />

iSviaToba iyo maSinac.<br />

erTaderTi egzemplari sajaro biblioTekas<br />

hqonda, qarTvelologiis<br />

ganyofilebaSi inaxeboda, mec iq wavikiTxe.<br />

xelSi meWira erT-erTi egzemplari,<br />

magram mravali wlis Semdeg rom<br />

damWirda, ukve misi fotoasli gamomitanes<br />

wasakiTxad.<br />

sxvaTa Soris, im periodSi, roca<br />

mixako wereTeli qarTulad Targmnida,<br />

mxolod ZiriTad evropul enebze<br />

arsebobda TiTo-orola Targmani. mas<br />

Semdeg bevri fragmenti aRmoCnda (es<br />

xom namarxi mwerlobaa). am TvalsazrisiT<br />

Cemi Targmani ufro srulia,<br />

Tumca Tavdapirvel moculobamde<br />

kidev bevri uklia. teqstis mxolod<br />

ori mesamedia SemorCenili. mas Semdeg<br />

eposi orjer gamoica, 1988 wels da sul<br />

axlaxan, 2009 wels. am droisTvis ukve<br />

arsebobda originalis yvela teqstis<br />

publikacia axladaRmoCenili fragmentebiTurT,<br />

romelmac axali TvaliT<br />

Semaxeda am eposisTvis. es xedva winasityvaobaSic<br />

aisaxa.<br />

_ `gilgameSis eposi~ nebismieri<br />

civilizebuli erisTvis saintereso<br />

da Rirebuli nawarmoebia, ramdenad<br />

mniSvnelovani iyo igi qarTuli kulturisTvis<br />

_ rasakvirvelia, mniSvnelovani<br />

iyo da aris bevri aspeqtiT. jer erTi,<br />

es eposi epikuri azrovnebis pirveli<br />

nimuSia, aTasi wliT mainc uswrebs win<br />

homerosis poemebs. es aris Zveli wel-<br />

TaRricxvis mesame aTaswleulis bolo.<br />

maRali werilobiTi kultura hqondaT<br />

egviptelebs _ religiuri teqstebi,<br />

miTebi, himnebi, lirika, mravalJanrobrivi<br />

proza, magram eposi ar SeuqmniaT.<br />

eposi aqadeli xalxis sulis gamoZaxilia.<br />

sainteresoa isic, rom `gilgame-<br />

Sis eposi~ ar aris folkloruli Semoqmedeba,<br />

mas individualuri avtori<br />

hyavs, romlis saxeli miTiTebulia<br />

kidec yoveli Tavis bolos. Sumerul<br />

enaze arsebobda calkeuli xalxuri<br />

simRerebi gilgameSis Sesaxeb, romlebic<br />

adreve iqna Cawerili. aqadelma<br />

poetma ki erT Zafze aasxa, erTian siu-<br />

Jetad Sekra es simRerebi. CvenTvis sainteresoa<br />

imdenad, ramdenadac qarTveluri<br />

xalxebis kultura am civilizaciis<br />

arealSi viTardeboda. paralelebi<br />

`vefxistyaosanSic~ aris mikvleuli.<br />

TvalsaCinoa megobrobis Tema,<br />

romelic orivegan wamyvania. am Temas<br />

homerosTanac vxvdebiT, bibliaSic<br />

aris, magram arcerTgan siuJeturad ar<br />

ganviTarebula, anu, misi Tematizeba<br />

damoukidebeli nawarmoebis saxiT ar<br />

momxdara.<br />

_ mas Semdeg, rac uZvelesi samyaros<br />

adamianebma TavianTi poeturi<br />

saTqmeli Tixis firfitebze aRbeWdes,<br />

araerTi saukune gavida.<br />

rasakvirvelia, maTi naazrevis gadmotana<br />

Tanamedrove enaze advili ar<br />

iqneboda. ra sirTules waawydiT Suamdinaruli<br />

poeziis Targmnisas<br />

_ jer unda iTqvas, rom es aris<br />

Zalian Zveli dro da Cvensa da maT yofas<br />

Soris ufskrulia. mentaluri sxvaobis<br />

garda xSirad sityvebis mniSvnelobac<br />

ar aris dadgenili. zogjer<br />

arc is viciT, esa Tu is gamonaTqvami<br />

metaforaa Tu, ubralo, sayvelpuro<br />

sityva, amitom mTargmnelma SeiZleba<br />

bevri Secdoma dauSvas. am sirTules<br />

ver gaveqceviT, radgan gvinda Tu ara,<br />

Cveni epoqis gadmosaxedidan gviwevs<br />

maT poeziasTan miaxloeba.<br />

_ ra iyo iseTi, rac gamorCeulad<br />

ucnaurad mogeCvenaT am adamianebis<br />

azrovnebaSi, mentalitetSi, ramac<br />

gansakuTrebuli STabeWdileba datova<br />

Tqvenze<br />

_ es eposi Zalze dawuruli da lakonuria.<br />

striqoni striqons mosdevs<br />

da SeiZleba mogeCvenos, rom maT Soris<br />

kavSiri ar aris. sinadvileSi arsebobs<br />

siRrmiseuli kavSiri, romelsac<br />

zogjer aRmoaCen, zogjer – vera. xandaxan<br />

vercki igeb, ras gulisxmobs avtori.<br />

is xSirad miniSnebebiT,<br />

metaforebiT metyvelebs, rac im periodis<br />

mkiTxvelisTvis TavisTavad<br />

gasagebi iyo, Tanamedrove mkiTxvels ki<br />

ganmarteba sWirdeba. magaliTad,<br />

rogor gavigoT Sumeruli gamoTqma<br />

uTuamargi _ `mze dedasTan dabrunda~,<br />

rogorc `daRamebis~, `mwuxris~ mxatvruli<br />

saxe, metafora Tu rigiTi sityva<br />

`daRamebis~ gamosaxatavad. Zveli<br />

enebi, gansakuTrebiT, Sumeruli,<br />

romelsac naTesavi ar hyavs, Ziri-<br />

Tadad, metaforulia da es xSirad<br />

aZnelebs Targmnis process. mainc<br />

vfiqrob, rom Zveli enebis SemTxvevaSi<br />

sityvasityviTi Targmani imarjvebs,<br />

radgan aq Cans azrovnebis Tavisebureba.<br />

_ anu Tqven sityvasityviT Targmans<br />

emxrobiT<br />

_ diax. Targmani ori saxis SeiZleba<br />

iyos: erTi, romelic dednis Taviseburebas,<br />

mis unikalobas gvicxadebs,<br />

meore – roca TargmanSi Targmanis ena<br />

faravs dednis enas, ris gamoc unikaloba,<br />

romelic, dameTanxmebiT,<br />

ufro Rirebulia, ikargeba. sruli gadmoqarTuleba,<br />

rogorc wesi, mTargmnelobiT<br />

miRwevad aris miCneuli, magram<br />

is araviTar siaxles ar iZleva,<br />

Tanamedrove mkiTxvels ar amdidrebs<br />

axali gamocdilebiT. is ucnobs da<br />

ucxos nacnobad da mSobliurad<br />

gviqcevs. imas gvibrunebs, rac ukve gvaqvs.<br />

TargmanSi ki unda Candes droJamuli<br />

da mentaluri distancia. unda<br />

Candes, rom is ucxoa. es aris Targmanis<br />

mizani da Rirebuleba. Targmanis<br />

ena da mTargmnelis epoqa isedac iCens<br />

Tavs, romc ar ecado, anu, sxvagvarad,<br />

romc ecado, mainc ver acdebi. amitom<br />

vfiqrob, rom aqcenti dednis unikalobaze<br />

unda iyos, rac mxolod sityvasityviTi<br />

TargmaniT miiRweva. Targmanis<br />

enaze dednis korelatis Seqmnis momxre<br />

ar var. es mcdari gzaa.<br />

_ rame saerTo Tu aris Tanamedrove<br />

civilizaciasTan azrovnebis<br />

TvalsazrisiT<br />

_ Cven racionalurad vazrovnebT<br />

da amas ver gaveqceviT, im periodis<br />

azrovneba ki Zalze xatovani da siRrmiseulia.<br />

mxolod Sumeruls da aqadurs<br />

ar vgulisxmob, aseTivea sanskriti<br />

da bibliis ebrauli. Zalian bevri<br />

metaforaa mcenareuli, cxoveluri<br />

samyarodan, e. w. wevrTa paralelizmze<br />

agebuli, roca raime azri ori sxvadasxva<br />

metaforuli sistemiT gadmoicema.<br />

im epoqis adamiani, Cvengan gansxvavebiT,<br />

ubralod, pirdapir ar ambobs<br />

sityvas. magaliTad, Suamdinarul<br />

eposSi `enmerqari da araTas batoni~<br />

ori qveynis mefe erTmaneTs macneTa<br />

meSveobiT igavurad elaparakebian. igavi<br />

diplomatiis ena iyo, Tumca igavur<br />

enas Zveli samyaros adamianebi yoveld-<br />

Riur kerZo urTierTobaSic iyenebdnen<br />

da yovelgvari hermenevtikis gare-<br />

Sec esmodaT, radgan isini saerTo mentaluri<br />

samyaros Svilebi iyvnen da es<br />

maTi pirobiTi ena iyo. CvenTvis ki ase-<br />

Ti ram warmoudgenelia.<br />

_ Sumeruli samyarodan Zveli<br />

drois saqarTveloSi gadavinacvloT.<br />

cota xnis win gamovida Tqvens mier<br />

Sedgenili `andrezebis~ krebuli.<br />

rodis dainteresdiT am TemiT da riT<br />

aris saintereso es wigni mkTxvelisTvis<br />

_ `andrezs~ aRmosavleT saqarTvelos<br />

mTianeTis miTologiur-religiur<br />

gadmocemebs vuwodeb. Cemi interesi<br />

bunebrivad warmoiSva da isev da<br />

isev Suamdinaruli kulturiT gatacebas<br />

ukavSirdeba _ `gilgameSiani~<br />

masalobrivad (ara mizandasaxulobiT)<br />

miTologiuri eposia. universitetis<br />

folkloris kaTedraze muSaobisas<br />

xSirad miwevda mTis eqspediciebSi<br />

siaruli. iq damxvda miTologiuri samyaro<br />

Tavisi universaluri siuJetebiT,<br />

romelTac wlebis ganmavlobaSi viwerdi<br />

da mxolod 2009 wels SevZeli gamomeca<br />

ilias universitetis gamomcemlobaSi.<br />

bevri maTgani Cems mier aris mikvleuli,<br />

roca interesi gaqvs, kidec aRmoaCen.<br />

mindoda, wigns rac SeiZleba<br />

meti masala moecva, Sevitane ukve gamoqveynebuli<br />

teqstebi, arqivebSi daculi<br />

masala. gansakuTrebiT uxvia aleqsi<br />

oCiauris arqivi. zogadad, kmayofili<br />

var am wigniT, magram guli meTanaRreba,<br />

rom xevi mwirad aris warmodgenili,<br />

fSav-xevsureTs, Tundac<br />

gudamayar-mTiuleTs, ver Seedreba. aq<br />

aris teqstebi soflebis, jvar-xatebis<br />

daarsebaze, maT mogzaurobaze, adamianebTan<br />

maT urTierTobaze. Tqmulebebi<br />

mravalmxrivaa saintereso _<br />

anTropologiis, fsiqologiis, religiasTan<br />

damokidebulebis TvalsazrisiT<br />

da a.S. zogierTi aqauri siu-<br />

Jeti Zvel berZnul dramaSi gvxvdeba.<br />

magaliTad, sofokles erT-erT tragediaSi<br />

aRwerili aqvs sizmari, romelic<br />

masalobrivad da msoflmxedvelobrivad<br />

zustad meordeba fSav-xevsureTSi<br />

mokvleul teqstSi. es adamianis,<br />

rogorc simboluri arsebis, da,<br />

aseve, miTologiis universalobis dadasturebaa.<br />

arsebobs moxetiale siu-<br />

Jetebis Teoriac, romlis Tanaxmadac


1 - 14 ivlisi 2011<br />

konkretuli ambebi, siuJetebi dedamiwis<br />

sxvadasxva kuTxeSi vaWrebs, meomrebs<br />

da rafsodebs gadahqondaT,<br />

rogorc es jvarosnuli laSqrobis an<br />

monRolTa Semosevebis dros xdeboda.<br />

Tumca am konkretul SemTxvevaSi sofokles<br />

siuJetis xevsureTSi CamoRweva<br />

rTuli dasajerebelia.<br />

_ Tanamedrove qarTul literaturazec<br />

visaubroT. ecnobiT Cveni<br />

mwerlebis Semoqmedebas da rogor<br />

fiqrobT, gvaqvs Tu ara XXI saukunis<br />

Sesaferisi teqstebi<br />

_ samwuxarod, bevrs ver vkiTxulob.<br />

marTali giTxraT, verc vinteresdebi.<br />

iSviaTad Tu momewoneba Tanamedrove<br />

wigni. iSviaTia siRrme, problema,<br />

gaqaneba. Cemi Taoba klasikur mwerlobaze<br />

gaizarda da kargad viciT,<br />

ra Zala aqvs da ra aris mxatvruli<br />

nawarmoebi.gasagebia, rom ar SeiZleba<br />

warsulSi CarCe. gvaqvs moTxovnileba,<br />

wavikiTxoT Cvenive satkivarze raRac<br />

masStaburi, fundamenturi. satkivar-<br />

Si maincdamainc teritoriebis dakargvas,<br />

an patriotuli Temis sxva aspeqtebs<br />

ar vgulisxmob. arsebobs egzistencialuri<br />

problemebi, romlebic mwerlobaSi<br />

unda aisaxos. Tundac is, rac<br />

sabWoTa kavSiris gamocdilebaSi dagrovda<br />

da mouneleblad awevs Cvens<br />

mentalobas. erTma dasavlelma miTxra,<br />

im ubedurebaSi bednierebi iyaviT, sab-<br />

WoTa kavSirSi rom cxovrobdiT, radgan<br />

es gansacdeli realurad gamoiareT<br />

da didi gamocdileba SeiZineTo.<br />

magram rogor gamovida qarTveli<br />

xalxi am gansacdelidan _ Rirseulad<br />

Tu yvelaferi Caaflava, es aris saintereso,<br />

amaze ki ar iwereba. ZiriTadad,<br />

sabWoTa wyobis gineba ismis, mxolod<br />

gineba ki unayofo saqmea. istoriis waSla,<br />

an romelime periodis amogdeba<br />

SeuZlebelia. erTi ambavi rom atyda<br />

simboloebis akrZalvaze, ra unda<br />

akrZalo, es simboloebi xom aRar `msaxuroben~<br />

simbolo iseTi ramea, dRes<br />

erTi Sinaarsi aqvs, xval sxva datvirTvas<br />

SesZen. xuTqimiani varskvlavi marto<br />

komunistebs xom ar hqondaT an namgals<br />

da CaquCs ras erCi – qalaqisa da<br />

soflis erTianobis da, saerTod, kulturis<br />

sinTezis gamoxatulebaa. sabWo-<br />

Ta imperia ise daiSala, rom qarTvelma<br />

kacma ver gaiazra – ra gansacdelTan<br />

hqonda saqme, ra gamocdileba miiRo.<br />

rusebma es Tema seriozulad daamuSaves<br />

prozaSic da poeziaSic. amitom<br />

aqvs didi rezonansi. Cven ki ar viciT<br />

qarTvelis Tvalsazrisi – ra iyo<br />

sabWoTa wyobileba, rogor Semovida<br />

Cvens cnobierebaSi, ras upirebda adamians,<br />

rogor daaRwia mavanma amas<br />

Tavi, rogor daiZvrina Tavi da a. S. akaki<br />

baqraZem SesaniSnavi formula<br />

gamoWeda `mwerlobis moTviniereba,~<br />

magram amaze gavCerdiT. ratom moTvinierda<br />

mwerali, ra xdeboda mis sulSi,<br />

iyo Tu ara misi pirovnuli drama<br />

moTvinierebis es procesi, Tu es mxolod<br />

sakuTar Tavze uaris Tqma iyo<br />

sakuTari Tavis (Tu tyavis) gadasarCenad<br />

sabWoTa wyobam kulturis didi<br />

Seferxeba gamoiwvia yvela dargSi, magram<br />

am movlenas gaazreba esaWiroeba.<br />

albaT amis droc dadgeba.<br />

_ rogor ggoniaT, vin unda gaake-<br />

Tos es yvelaferi axali Taoba amas<br />

naklebad SeZlebs.<br />

_ albaT, im adamianebma, visac cota<br />

xans ucxovria im epoqaSi da `kudebs~<br />

mainc moswrebia. dRes Tu axalgazrdaa,<br />

rom dabrZendeba, mere mova daweris<br />

muza. dRevandel avtorebs rac Seexeba,<br />

araerTi gvari msmenia, zogierTi<br />

kargadac wers, magram aris erTi saer-<br />

To seni _ udieri damokidebuleba<br />

enisadmi, romelic arc erTi kriteriumiT<br />

gamarTlebuli ar aris. mesmis,<br />

literaturam unda gagaRizianos, magram<br />

amis iaraRad ena ar unda iqnas<br />

gamoyenebuli. me-19 saukunis poziciaze<br />

vdgavar _ `ra ena waxdes...~ simaxinjea<br />

es feisbukuri upasuxismgeblo<br />

metyveleba, romelic scenidanac<br />

moismis. argumenti ra aris cxovreba-<br />

Si xom aseao xom ase metyvelebs axalgazrdoba<br />

metyvelebdes, vin dauSlis,<br />

magram xelovneba realobis sarkulad<br />

asaxva xom ar aris am logikiT saliteraturo<br />

ena saerTod ar warmoiSoboda,<br />

misi saWiroebac ar iqneboda. dialeqti,<br />

yoveldRiuri sametyvelo ena,<br />

TavisTavad arsebobs da Zalian kargia,<br />

feradovania, niuansuria, magram<br />

saliteraturo ena sxva ramea. es kulturis<br />

niSani da kulturuli fenomenia<br />

erTsa da imave dros. didi literatura<br />

dialeqtis enaze, an agdebuli<br />

metyvelebiT ar Seqmnila da verc<br />

Seiqmneba. marTalia, dialeqti asazrdoebs<br />

literaturas. is nedli masalaa,<br />

romelic unda gadamuSavdes. Tavis<br />

droze amas yvelaze kargad vaJa mixvda,<br />

swored amitomaa misi Semoqmedeba<br />

universaluri. bevrs hgonia, rom is<br />

dialeqtze werda. ara, mTis saerTopoetur<br />

koineze werda Tavis poezias, misi<br />

proza ki uzado <strong>literaturuli</strong> enis<br />

nimuSia.<br />

_ anu Tqven fiqrobT, rom mxolod<br />

TemebTan ki ara, enasTanac gvaqvs<br />

problema<br />

_ uTuod gvaqvs. rac ginda uwode<br />

amas, Tundac aprobirebuli postmodernizmi,<br />

es miSvebuli damokidebulebaa<br />

jer enis mimarT, mere sinamdvilis<br />

mimarT. magram postmodernizmi ukve<br />

guSindeli dRe unda iyos. CvenSi ki gr-<br />

Zeldeba, male koSmarSi gadava. mwerali<br />

Tu xar, ufro Rrmad unda Cawvde<br />

movlenebs da gaiazro. Suasaukuneebis<br />

ambebs iazreben da dRes ra gWirs, Tanamedroveobas<br />

rom ver vaanalizebT<br />

axlaxan wavikiTxe orhan famuqis `me<br />

wiTeli mqvia~, gaocebuli var _ ra<br />

siRrmea, ra gaqaneba Turqi mwerlis<br />

nawerSi. erTi xarvezi ar aris, Tumca<br />

dasasruli mifuCeCebulia. ar vici, vis<br />

SeuZlia qarTul sinamdvileSi aseTi<br />

wigni daweros yvelaze metad albaT<br />

aka morCilaZes. is mravalferovania,<br />

didi SesaZleblobebi aqvs, Tumca<br />

gafantvis saSiSroeba unda aicilos...<br />

Cems survils Tu rCevas ase gamovxatavdi<br />

non multa, sed multum.<br />

_ ucnauria, rodesac islamur<br />

sivrceSi, romelic erTi SexedviT,<br />

dogmaturi da Caketilia, famuqisTana<br />

avtorebi ibadebian, CvenTan<br />

ki aseTi siRrmeebi ar Cans. albaT amas<br />

sxva talanti sWirdeba.<br />

_ CvenSi amas albaT droc sWirdeba.<br />

marto talanti ar aris sakmarisi,<br />

aucilebelia cxovrebisadmi seriozuli<br />

midgoma. Cven gvaqvs mSvenieri<br />

klasika, Tundac, konstantine gamsaxurdias<br />

`dionisos Rimili~ da adreuli<br />

novelebi, lirika, Tumca misi `didostatis<br />

marjvena~ saWoWmanoa. is mwerlebic<br />

ki, vinc socrealizmis korifeebad<br />

iwodebodnen, axerxebdnen<br />

xarisxianad eweraT. konstantine<br />

lorTqifaniZis `kolxeTis ciskari~,<br />

<strong>literaturuli</strong> <strong>gazeTi</strong><br />

romelmac ramdenjerme gamoicvala<br />

saxelwodeba, yvelafris miuxedavad, im<br />

epoqis dokumentia, kargad dawerili<br />

dokumenti. am adamians hqonda enis<br />

gancda. qarTuli mwerloba marTla<br />

Zalze mravalferovani iqneboda,<br />

`moTvinierebas~ rom ar moeswro da ar<br />

moeguda. iyvnen erTmaneTisgan<br />

mkveTrad gansxvavebuli avtorebi: vasil<br />

barnovi, grigol robaqiZe, konstantine<br />

gamsaxurdia, niko lorTqifaniZe,<br />

mixeil javaxiSvili, demna Sengelaia<br />

– Tav-Tavisi problemuri TemebiT<br />

da individualuri eniT. es iyo<br />

mravalferovani 20-iani wlebi, 30-ian<br />

wlebSi ki yvelaferi Sewyda, damTavrda,<br />

ise, rom bevrma sxvam dawyebac ki ver<br />

moaswro, suli SeexuTa. am yvelafris<br />

Semdeg dRes problemuri mwerlobis<br />

naklebobaa. arada, qarTul literaturas<br />

hqonda amis Sansi...<br />

_ problemur mwerlobas ras eZaxiT<br />

_ Tundac `mTvaris motacebis~ msgavs<br />

epopeas, sadac ori sxvadasxva warmoSobis,<br />

gansxvavebuli mentalobis matarebeli<br />

mxare upirispirdeba erTmaneTs,<br />

epoqaluri dramaa, romelic<br />

tragediaSia gadazrdili. an msoflmxedvelobaTa<br />

Widili `dionisos<br />

RimilSi~, evropa Tu aRmosavleTi,<br />

kulturis eksistencialuri gancdebi,<br />

ramac robaqiZis mwerloba gansazRvra...<br />

axla ki ra xdeba avtori<br />

pirvel pirSi raRacas gviyveba, TiTqos<br />

sainteresoa, gitacebs, daasruleb da<br />

meore dRes araferi gaxsovs. bevri Sei-<br />

Zleba kargad werdes, gizidavdes manera,<br />

magram ara Tematika. meqmneba STabeWdileba,<br />

rom es miSvebuloba mkiTxvelis<br />

SesanarCuneblad xdeba. TiTqos<br />

am naturalizmis gareSe interesi<br />

daikargeba. Tumca, logika aseTia:<br />

sjobs erTi CamorCenili, ukve marginali<br />

mkiTxveli dakargo, vidre mTeli<br />

masa, visTvisac literatura sakuTari<br />

Tavis sarkea mxolod. es naturalizmia,<br />

naturalizmi ki yovelTvis dabali<br />

done iyo xelovnebaSi.<br />

_ es zogadad Tanamedrove mwerlebis<br />

stilia.<br />

_ gasagebia, rom bevri amiT cdilobs,<br />

daamagros da daamkvidros Tavi<br />

literaturul sivrceSi da axerxebs<br />

kidec. ra aris am gzaze Tanamedrove<br />

avtoris iaRaRi _ epataJi. magram<br />

rodemdis epataJi, rogorc ankesi,<br />

dablagvdeba da araferi aRar darCeba.<br />

Tu wagikiTxavT qarTuli romani,<br />

sadac problemaze msjeloben, gansxvavebuli<br />

azrebi gamoiTqmis da drama<br />

viTardeba ram Seqmna XIX saukuneSi<br />

saliteraturo ena iman, rom miuxedavad<br />

mZime socialur-politikuri vi-<br />

Tarebisa, imdroindeli mwerlebi Tavs<br />

uflebas ar aZlevdnen, udierad mopyrobodnen<br />

enas, da problemebma, romlebic<br />

mwerlobis stimuli xdeboda.<br />

dRes ki yvelaferi Tavdayira dgas.<br />

Rirebulebebze ukve aRar vlaparakob,<br />

Rirebulebebi saerTod amovarda<br />

dRevandeli mwerlobis sazrisidan.<br />

_ da bolos, Tqveni Canawerebis<br />

Sesaxeb minda gkiTxoT, `24 saaTSi~<br />

rom qveyndeboda. ram gibiZgaT maTi<br />

dawerisken da ramdenad saintereso<br />

iyo es procesi<br />

_ es Canawerebi bolo erTi wlis<br />

ganmavlobaSi iwereboda Weekend-is SemoTavazebiT,<br />

manamde amis mcdeloba ar<br />

mqonia, ubralod am yvelaferze wlebis<br />

ganmavlobaSi vfiqrobdi. Sevecade<br />

im Temebs Sevxebodi, romlebic mniSvnelovani<br />

iyo CemTvis. vfiqrobdi,<br />

mkiTxvelsac daainteresebda. zogierTma<br />

gaugebari Tematika misayvedura.<br />

Tumca vaRiareb, rom yvelafers xelisgulze<br />

ar vdeb. Cemi fiqriT, saTqmeli<br />

zedapirze ar unda idos, mkiTxvelsac<br />

unda darCes Tavisi safiqrali. es mizanic<br />

hqonda am Canawerebs.<br />

esaubra nana kobaiZe<br />

interviu<br />

vaJa-fSavela _150<br />

11<br />

Cveni astomeulis mkiTxvelebi, uTuod,<br />

cnobiswadiliT elodnen, visi<br />

saxeli Caiwereboda qarTvelTagan<br />

msoflio rezonansis mqone biografiaTa<br />

nusxaSi. _ vaJa-fSavelasi! da ara<br />

mxolod imitom, rom am zafxuls vaJas<br />

dabadebidan 150 weli sruldeba, arc<br />

mxolod imitom, rom iuneskos gadawyvetilebiT,<br />

am TariRis aRniSvna mTel<br />

msoflioSi xazs gausvams vaJas SemoqmedebiTi<br />

memkvidreobis zogadsakacobrio<br />

mniSvnelobas. ufro imitom,<br />

rom Cven gvadevs vali im didi winaprisa,<br />

romelmac erTi saukuniT gauswro<br />

Tavis dros da genialuri mxatvruli<br />

formiT gamoTqva is, rac kacobriobis<br />

brZen maswavlebelTagan mxolod ramdenimem<br />

iwinaswarmetyvela: buneba odesme<br />

samagieros gadauxdis Tavis yovlisSemZleobiT<br />

gaampartavnebul adamians<br />

da martodmartos datovebs cxovrebis<br />

damSrali mdinaris usicocxlo,<br />

uxmo da uCrdilo napirze...<br />

vaJam iqadaga, rom buneba _ RvTaebrivi<br />

harmoniis gamovlinebaa, adamiani<br />

ki _ am harmoniis nawili da rogoric<br />

ar unda iyos misi saamwuTiero interesebi,<br />

igi sabolood ganwiruli<br />

iqneba, Tu bunebis grZneul enas ar miugdebs<br />

yurs, mis uxilav sulierebas ar<br />

irwmens da mis tkivils ar gaiziarebs.<br />

bunebis pirispir medidurad mdgar<br />

adamians vaJam muxli moadrekina am maradiuli<br />

saswaulis winaSe da piriqiT,<br />

cxovrebisagan Tu xelisufalTagan<br />

dajabnilsa da daCoqil Tvistoms xeli<br />

SeaSvela, fexze wamoayena, Rirsebis<br />

grZnoba da momavlis rwmena STaunerga.<br />

vaJa TviTon iyo bunebis RviZli Svili,<br />

mis kalTaSi gazrdili da dedis rZesTan<br />

erTad Tavisuflebis gemos naziarebi...<br />

ise mgonia, yoveli wigni vaJa-fSavelaze<br />

(cxadia, Tuki Rirseulad asaxavs<br />

misi cxovrebis xilul qargas da Semoqmedebis<br />

ukidegano sivrces) gvexmareba<br />

vaJas sibrZnesa da tkivils CavwvdeT,<br />

mere ki, am TanalmobiT Tundac odnav<br />

iercvlilni, warvdgeT misi wminda landis<br />

winaSe.<br />

isic xom unda iTqvas, rom vaJa oden<br />

qarTvelTa moZRvari rodi iyo: Cvens<br />

guls siamayiT avsebs vaJas geniiTa da<br />

ganWvretiT aRfrTovanebul, mis ucxoel<br />

TayvanismcemelTa gamoZaxili. magram<br />

Tu es Tayvaniscema sayovelTao ar<br />

aris, mxolod Cveni qveynis sipataraves<br />

nu davabralebT da Cvens Tavsac movkiTxoT:<br />

Cveni uniaTobisa Tu sizantis<br />

brali xom ar aris, rom am saamayo saxelis<br />

damkvidrebas kacobriobis sulier<br />

saganZurSi erTi saukune movandomeT!<br />

erT-erTi im mcirericxovan (!) wign-<br />

Tagan, romelSic saTuTad, nabij-nabij<br />

Tvalmidevnebulia vaJas cxovrebis<br />

gza da poeturi wiaRi, axla Tqvens xelTaa.<br />

niSandoblivia, rom es wigni fSavSi<br />

daiwera, radgan vaJas Tvistomisa<br />

da misi sakraluri samyaros erTguli<br />

`dasturis~ _ gigi xornaulis kalams<br />

ekuTvnis.<br />

avtorma mTxrobelis iSviaTi gumaniT<br />

mogvatara `vaJas bilikebi~ da<br />

kavkasionis gadmosaxedidan dagvanaxa,<br />

rom `razikaanT devi~ arc marto fSavs<br />

ekuTvnis da arc marto saqarTvelos!<br />

aqve davsZen _ rac ufro met enaze<br />

iTargmneba es da amgvari wignebi da,<br />

rac mTavaria, Tavad vaJas nawarmoebebi,<br />

miT ufro met adamians gauCndeba<br />

grZnoba, rom kacobriobis sulier<br />

moZRvarTagan erTi, kavkasionis Soreuli<br />

kalTebidan (odesRac promeTe rom<br />

iyo mijaWvuli) moevlina msoflios.<br />

zaza abzianiZe


12 <strong>literaturuli</strong> <strong>gazeTi</strong><br />

portreti 1 - 14 ivlisi 2011<br />

mwerali, poeti, dramaturgi, kinoscenaristi<br />

_ ocdaaTamde enaze<br />

Targmnili wignebis avtori, asze meti<br />

Teatris scenaze gaTamaSebuli piesebis<br />

Semqmneli, iaponiaSi eqvsjer<br />

gamocemuli `yvelaze Ronieri biWis~<br />

ambebis mezRapre, Semoqmedebis aTtomeulis<br />

mflobeli; wignebis saerTo<br />

tiraJi _ eqvs milionamde.<br />

sainteresoa, msoflio rukis<br />

romel wertils miawvdine gonebis Tvali,<br />

Zvirfaso mkiTxvelo! SvedeTis<br />

akademiis didi darbazi xom ar warmogidga<br />

Tvalwin da kaTedrasTan mdgomi,<br />

<strong>literaturuli</strong> premiis molodiniT<br />

gulaZgerebuli Cileli, kolumbieli,<br />

Svedi, italieli Tu germaneli<br />

Semoqmedi, iqneb wiTel xaliCaze xeljoxiT,<br />

cilindriT an pirSi sigariT<br />

dinjad da amayad mimavali, paparacebiT<br />

alyaSemortymuli romelime mdidruli<br />

ranCos, sasaxlisa Tu kunZulis<br />

mflobeli mwerali warmogesaxa!<br />

ise ki, amgvari SemoqmedebiTi<br />

biografiis mwerlis sanaxavad, Sesa-<br />

Zloa, arc Soreul mogzaurobas<br />

darideboda Tavgadadebuli mkiTxveli<br />

da cocxal klasikoss msoflios<br />

nebismier kuTxeSi swveoda TvalSesavlebad<br />

Tu xelSesaxebad. Tuki marTlac<br />

SegipyroT dauZlevelma survilma, SeityoT<br />

romeli mwerlis qmnilebaTa<br />

rekordul tiraJsa da gamocemebs<br />

vgulisxmobT, maSin ganagrZeT kiTxva,<br />

axla swored misi portretis konturebs<br />

movxazavT. Tavadac Rrmad<br />

swams, rom `mwerali biografiaa”, Cven<br />

ki daeWvebis ra ufleba gvaqvs, rva<br />

aTeuli wlis adamians simarTle ki ara,<br />

sizmaric daejereba.<br />

umaRlesi ganaTleba ar miuRia, wyaltubos<br />

raionis sofel gviStibsa da<br />

`Cinebulad damTavrebul mwerlis akademias<br />

_ ubedur bavSvobas~ umadlis<br />

sakuTar codna-ganaTlebas! (nurc<br />

moskovis sakavSiro mweralTa kavSiris<br />

umaRles literaturul kursebs<br />

daviviwyebT). magram auwonavi amagi<br />

momavali mwerlis cxovrebas bebiam –<br />

qristina avalianma dasdo: `pirveli<br />

sityva mis kalTaSi vTqviT da pirveli<br />

anbanic man gvaswavla. man gvaziara enis<br />

javarsa da sinatifes. rac bebiam icoda,<br />

ukleblad vici~. icis, rom rac<br />

unda omi, sicive, SimSili awuwunebdes,<br />

sxvisi arc ra unda indomos, arc vinmes<br />

ezo-kar-midamos Seatovos Tvali da<br />

arc sxvis qonebas, sakuTari mklavisa<br />

da janis imedad unda iyos am wuTisa da<br />

tanjvis sofelSi. `gamoitanja~ kidec<br />

erTi wliT umcros ZmasTan erTad: cxovrebas<br />

arc omis siave dauklia _ umciresi<br />

sarCosaTvis yamiri miwis texva,<br />

yavarmorRveul saxlSi wlobiT<br />

Camomavali Tovl-wvimis atana, `gada-<br />

Rletili SarvliTa Tu dasakerebeli<br />

fexsacmliT” siaruli, magram rogor<br />

SeuTavseblad da warmoudgenladac<br />

unda geCvenoT, am viTarebam wigni da<br />

rveuli mainc ver gaagdebina xelidan:<br />

`me rom Cemi Zmis pirdaRebul wuRas<br />

vakerebdi, an najaxis tars vagebdi, igi<br />

`vefxistyaosans~ xmamaRla kiTxulobda<br />

da TerTmeti klasi TiTqmis sul<br />

mosmeniT Seviswavle. miuxedavad aseTi<br />

mouclelobisa, Tu xelT raime literatura<br />

Cagvivardeboda, waukiTxavs ar<br />

vuSvebdiT~.<br />

amgvarive sibejiTiT mouxda cxovrebis<br />

sqeltaniani, magram mravalgvarad<br />

dasuraTebuli wignis kiTxvac.<br />

zogierTi gverdi Zalze saxalisoc<br />

gamodgeboda xolme, xSirad ki gulic<br />

mosdioda da maSin, icocxle, xelidanac<br />

yvelaferi gamosdioda: moTxrobebi,<br />

novelebi, romanebi, piesebi, Zalze<br />

gagulisebuls _ scenarebic. marTalia,<br />

xatvis siyvarulma akademiaSi ver<br />

moaxvedra, magram sanugeSod isic ikmara,<br />

Tavis droze Saliapinic rom ar<br />

miiRes operis `xorSi~.<br />

roca cxovrebis wigns Cahkirkiteb,<br />

sadRac satirladac gagixdeba saqme.<br />

gamzrdeli bebiis dakargva gamodga<br />

wrfelad danadeni uxvi cremlis wyaro,<br />

magram didma sadardelma didi<br />

saTqmelic moiyola, pirveli romani<br />

_ `varskvlavTcvena~.<br />

ase gadaixada `qveynis ukeTesi~ bebiis,<br />

misi Taobis naadrevad Sewyvetili,<br />

`dakarguli bavSvobisa~ da omis xarki.<br />

magram cxovreba ris cxovrebaa, sadac<br />

Crdil-naTeli Tanabrad ar monacvleobs.<br />

Tuki mcirediT wrfelad aRtaceba<br />

SegiZlia, did mwuxarebebs patar-patara<br />

sixarulebic ki sZalaven. hoda,<br />

xarobdnen erTmaneTiT _ TanaklaselebiT,<br />

maswavleblebiT, ZmebiT, bebiebiT,<br />

mamidebiT, biZebiT, naTesavebiT:<br />

`erTi sityviT, me cxovrebis Rrma,<br />

safuZvliani codnis skola davamTavre,<br />

miviRe marTla simwifis atestati,<br />

romelsac bebiaCemis xelis<br />

mowera aklia da kacma rom Tqvas, mas<br />

yvelaze pirvelad da yvelaze sapatio<br />

adgilas unda moewera xelio~, _<br />

dasZens guliswyvetiT.<br />

samagierod, yoveli misi naRvliansixaruliani<br />

da tkivilian-siyvaruliani<br />

cxovrebiseuli novelis<br />

bolos, bebiis uxilav xelmowerasTan<br />

erTad, cxadad da amayad, erTgvari<br />

svanuri sidinjiTac ikiTxeba: `otia<br />

ioseliani~...<br />

sofio jafariZe<br />

martoobiT<br />

ganwmendili suli<br />

es gvar-saxeli<br />

dRes, Cvens<br />

qveyanaSi, pirvel<br />

yovlisa, Rirsebis<br />

simZimiTaa aRbeWdili,<br />

mere ki<br />

im pasuxismgeblobiT,<br />

TiToeuli<br />

mkiTxvelisa<br />

Tu gadamkiTxvelis<br />

winaSe rom<br />

utvirTavs mwerals:<br />

`Tvalis kaklebSi<br />

vuyureb<br />

Cems xalxs ra<br />

stkiva, an ra uxariao~.<br />

swored<br />

amitom, xandaxan,<br />

gausaZlisad susxiania<br />

misi marTali<br />

sityva, magram<br />

nugeSianic _<br />

rom iliaseuli<br />

mamxilebeli siyvaruli<br />

jer<br />

kidev arsebobs,<br />

mwerals jer<br />

kidev swams Tavisi<br />

xalxis, ar<br />

gauwiravs `moyvare~<br />

da imis<br />

imedad, rom `Zraxvas kaci moufTxvebis”,<br />

Tavs ar zogavs, amxels da amxels<br />

mis mankierebas.<br />

marTlis mTqmels cxeni Sekazmuli<br />

unda hyavdeso, _ nuras ukacravad! am<br />

globaluri migraciisa Tu emigraciis<br />

xanaSi, sakuTari soflidanac ar<br />

moucvlia fexi.<br />

bolo xans baton otiasTan Sexvedris<br />

survili amekviata. fiqrisa da<br />

garjis kacis uCveulo samyofelic<br />

cxadad warmovisaxe _ misi naostatari<br />

buxriTa da misive gamarTuli skebiT.<br />

imazec vifiqre, ra Temaze visaubrebdiT,<br />

vinerviule kidec _ araferi<br />

wamcdes iseTi, batonma otiam `bJuturad”<br />

monaTlos-meTqi. kacma rom Tqvas,<br />

an ki ra saWiroa Tavis gabezreba, didi<br />

mwerlis mravalJanrovan Semoqmedeba-<br />

Si xom samyaroul yvela kiTxvaze pasuxi<br />

ukve gacemulia.<br />

aba, ras hkiTxav _ siyvaruli arsebobs<br />

Tu ara da Tu arsebobs ramden xans<br />

cocxlobso myisve mogigebT _ `siyvaruli<br />

TavisTavad movao. erT mSvenier<br />

dRes, ise, rom Sen arafer SuaSi xar,<br />

adgeba da mova, Camogisaxldeba da<br />

dRedaRam saSvels ar mogcems... imasac<br />

amboben: ravarc mova, ise wavao... isemc<br />

ra vuTxra me magis mTqmels da<br />

damjeres! gagigonia, meti araa Cemi<br />

mteri! ara, batono, aravin mogatyuoT,<br />

li sakiTxebis sakomentarod Tu miakiTxaven<br />

xolme sxvadasxva sainformacio<br />

saSualebebidan. mavanTaTvis<br />

misi imerul kiloze gawyobili sarkastuli<br />

sityvebia amod sasmeni... magram<br />

cxovrebis arsis Sesaxeb mwerlis<br />

fiqri, ainunSic aravis mosdis.<br />

Crdiloeli megobari rom amunaTebda<br />

_ `qarTvelebs omi ar ginaxavTo!..~<br />

pasuxad genialuri romani<br />

Seageba _ Tu maincdamainc germanelebis<br />

tanki ar gveCxireboda<br />

TvalSi, ager, batono, imereTis erT<br />

patara sofelSi, uomrad Cvilic ki<br />

ar darCenilao. albaT, msoflio<br />

literaturaSi Zneli dasaZebni iqneba<br />

imaze tragikuli pasaJi, SimSiliT<br />

Sewuxebuli SviliSvilis cqeriT<br />

sulSeZruli, 70 wlis bebiis damWknari<br />

mkerdidan rZe rom gamoJonavs. amis<br />

Semdeg vin gabedavda mwerlisTvis<br />

emtkicebina, rom ara Tu ar enaxa, om-<br />

Sic ar yofiliyo.<br />

marTalia, Cvenma Taobam erTis<br />

nacvlad, ramdenime omi ixila, magram<br />

ratomRac mgonia, mainc veraferi<br />

`ixeira~ _ arc erTmaneTi Segvyvarebia<br />

Tavze metad da arc samSoblo,<br />

ukanaskneli lukmis sxvisTvis ganawileba<br />

ki saerTod raRa saxsenebelia.<br />

arada, batoni otias SemTxveva kvlav<br />

ar daijeroT, Tavi ubedurebaSi ar<br />

CaigdoT! rad minda sxvisi naTqvamis<br />

naTqvami an wignebSi mogonili romanis<br />

gaxseneba; rava, salaparakod da<br />

samagaliTod Cemi ambavi ar meyofa!..~<br />

iqneb sikvdilze, kacobriobis am<br />

daundobel da saSiS mterze gvekiTxa<br />

raime arc am kiTxvis pasuxs daaxanebs:<br />

`saerTod, sikvdiliT ar unda<br />

izomebodes SiSio~ _ getyviT. kacoba<br />

kacoba riT unda izomebodes, batono<br />

otia _ `yoveli dRe adamianis<br />

kacobis gamocdaa dabadebidan sikvdilamde.<br />

kacis cxovreba yoveldRe<br />

ufskrulis pirze borZiks hgavs...<br />

raki mainc mosulxar da jaxirob, Tu<br />

qveynis ukeTesi ara, mTaSi mikarguli<br />

erTi soflis uaresi vinme mainc ar<br />

unda iyo, rom mezoblis gogos gamarjobis<br />

Tqma ar gauWirdes”. aki vTqvi,<br />

yvela kiTxvis pasuxs ipovniT-meTqi<br />

baton otiasTan.<br />

amitomac, danaSauli Tu ara,<br />

sircxvili maincaa, rom cisa da miwis<br />

madliT gaJRenTil am unikalur adamians<br />

xSirad, zedapiruli, efemeruadasturebs,<br />

rom cecxli marTlac awr-<br />

Tobs folads, rom duRilis umaRlesi<br />

temperatura ubralo liTonisgan<br />

oqros Camoqnis, rom avkacoba arafriT<br />

aris gaWirvebisa da mZime cxovrebis Tanmdevi,<br />

is mxolod sulis avadobaa. waikiTxeT<br />

misi araCveulebrivi moTxrobamonologi<br />

`jixvi da monadire~ da amaSi<br />

usaTuod darwundebiT. vaJkacobisa da<br />

cxovrebis sazrisis es Seudarebeli apologia,<br />

yinulis gulsac rom gaalRobs<br />

da sicocxlis xaliss STaberavs, swored<br />

cxovrebisgan `gamotanjuli~, magram<br />

didi adamianisa da didi mwerlis `monaRvawebia~.<br />

marto am moTxrobis avtorisTvisac<br />

ki gvmarTebda muxlis<br />

moyra. magram is xom `mSvenierebaze sanadirod~<br />

mosula amqveynad da ara saxeldidebaze.<br />

`Tavis Tavze rom ar laparakoben~,<br />

es otia ioselianma SesaniSnavad<br />

uwyis. amitomac CauTvala udides gmirobad<br />

sakuTar warmatebebze dumili Rirseul<br />

mTamsvlels, levan axvledians, amitomac<br />

Seasxa xotba am umayureblo da<br />

uCumar sports Tavis mSvenier narkvev-<br />

Si, amitomac uwoda maT jariskacebi da<br />

ase SesaniSnavad axsna mTisken ltolvis<br />

Seucnobeli Jini: `vin xar Sen! _ ai, ra<br />

aris mTamsvleloba. amas ar moiTxovs<br />

qveyana mTamsvleloba humanuri omia,<br />

sxvas ar vnebs, sxvas arafers stacebs, magram<br />

sikvdils ki yovel nabijze usworebs<br />

Tvals~. am RirsebisTvis Sehyvarebia<br />

uzomod jixvTa modgmac, Tvaluwvden<br />

mwvervalTa umSvenieresi mkvidrni. Rv-<br />

Taebrivi aisebisa da daisebis maradiuli<br />

modarajeni, simaRleTa da sicocxlis<br />

trfialni.<br />

`vinem vfiqrobdi, imaze meti giwvalia<br />

sicocxlisTviso~, _ cis kidurs<br />

miwevnil xar-jixvs enugeSeba mis devna-<br />

Si frialos SerCenili monadire. es xom<br />

vaJa-fSavelas simaRlea, sxvisi siCauqis<br />

Secnobis simaRle! vis ZaluZs am manZilis<br />

danaxva, Tu ara gonebaganaTlebulsa<br />

da RvTivgabrZnobils, suliT amaRlebulsa<br />

da ganwmendils, isic im dros,<br />

roca erTurTis Rletasa da ukuTvnelis<br />

miTvisebaze gadasula samyaro, roca<br />

icis _ `qveyana msuqani dumaa, ramdens<br />

iTaRliTeb, imdens aaTli~. sad gaeqceva<br />

maSin bebiis aCrdils, an mamidis gamWol<br />

mzeras! _ `kadreba miTxari, Sen,<br />

Torem!..~ ra daaviwyebs, bavSvobisas Weris<br />

dasakemsad saWiro tolis mcire<br />

naWriskenac rom ar gaaxedes: _ vin dagpirda,<br />

vis qonebaze giWiravs Tvalio, _<br />

Tovl-wvimisTvis gawires patara biWi. samagierod,<br />

cisken mzera aravis dauSlia,<br />

misi wili mzisa da mTvaris WvretaSi<br />

aravin Secilebia. iqneb arc aq gaumarTla,<br />

radgan `aravis hyavs qveynad imdeni<br />

moSurne, ramdenic simaRlisa da simarTlis<br />

motrfiales~. arc aravis gajibrebia.<br />

sxvaTa simaRlis warmosaCenad amgzavrebula,<br />

uZeglod gadagebuli Rirseuli<br />

mecnieris ukvdavsayofad `oboli<br />

qvis~ ZebnaSi fexdafex dauvlia imereTis<br />

sanaxebi, mainc vipovnio, dauJinia.<br />

am kacisgan daujerebelsac irwmuneb<br />

da rogorc misi monadire xar-jixvs, ise<br />

muxlmouRlelad gahyvebi fexSeuqcev<br />

viwroebsa Tu `TvalCauwvdeneli xevebis~<br />

sabrZanisSi. im siwmindeSi, sadac Rirseuli<br />

monadire jixvebs marilian<br />

wyaroze arasodes Causafrdeba. imitom,<br />

rom mwyurvals Tofs ver esvris, verc<br />

mSiers Cauyris jamSi sawamlavs. kacma<br />

rom ver gaigos, RmerTs ra uTxras<br />

madloba RmerTs, rom arc cxra mTa<br />

da zRva maqvs gadasalaxi, arc sxva qveynis<br />

akademiasa Tu gafufunebul vilaSi<br />

myavs saZebneli Cemi mwerali, `martoobiT<br />

ganwmendili sulis~ Semoqmedi.<br />

imeruli koindaria misi wiTeli xaliCa,<br />

ganuyreli Tanamgzavri da fiqrTa<br />

`mlambavi~ _ TiTebs Soris uqrobad mxr-<br />

Colavi Cibuxi, xolo yvela akademiis<br />

jildosa Tu qveyniur sikeTeze aRmatebuli<br />

_ is patara tkivilebi da sixaruli,<br />

sadRac SeumCnevlad rom etyoba, ar<br />

awuxebs da romlebic zogjer mainc `umtkivneulod<br />

stkiva~.


1 - 14 ivlisi 2011<br />

giorgi wereTeli:<br />

<strong>literaturuli</strong> <strong>gazeTi</strong><br />

mkiTxveli<br />

`Tu literatura ar giyvars,<br />

wignis mxatvrobaSi ver imuSaveb~<br />

_ miambeT Tqvens bavSvobaze,<br />

Tqvens pirvel literaturul `Sexvedrebze~.<br />

_ deda adre gardamecvala da bebia<br />

da mamida mzrdidnen. leCxumSi vcxovrobdiT.<br />

imdroindel skolebSi moswavleTa<br />

aRzrdasa da ganaTlebas didi<br />

yuradReba eqceoda. qarTuls saocari<br />

pedagogebi maswavlidnen. maT Soris<br />

qalbatoni nino qerqaZe gamoiCeoda.<br />

uzomod uyvarda qarTuli mwerloba<br />

da Cvenc mSobliuri literaturis damfaseblebad<br />

da momaval mkiTxvelebad<br />

gvzrdida. qarTuli mwerlobisadmi<br />

siyvaruli iqidan momdevs. maxsovs,<br />

Cveni klasikosebis nawarmoebebs<br />

rogori gatacebiT vkiTxulobdi.<br />

_ gansakuTrebiT romeli avtori<br />

giyvardaT<br />

_ ase saTiTaod ver CamovTvli.<br />

qarTveli klasikosebidan yvela miyvarda<br />

_ vkiTxulobdi `vefxistyaosans”,<br />

mainteresebda akakisa da ilias Semoqmedeba,<br />

Semdeg galaktionisa da terentis<br />

leqsebma gamitaca. me rom mki-<br />

TxoT, terenti dRemde Seuswavleli<br />

poetia, misi Semoqmedeba qarTvel mki-<br />

Txvels bolomde gacnobierebuli arc<br />

aqvs, arada, Zalian didi Semoqmedia. mas<br />

XXI saukunis avtorad vTvli. granelis<br />

poezias galaktionic aRiarebda da<br />

amitom iyo, Tavad rom ewvia poets. es<br />

istoria xom iciT terentim uTxra, Tu<br />

poeti poetTan moxvedi,_ migiReb, Tu<br />

sxvagvarad fiqrob, _ nu Semoxvalo.<br />

Tavisi poeziis fasi icoda. rogori<br />

sisadavea, rogori ubraloebaa mis<br />

striqonebSi: `gazafxulis saRamoa mSvidi,<br />

xidan xeze gadafrinda Citi~...<br />

roca kiTxulob, an ismen, SeiZleba ifiqro,<br />

amas xom mec davwero, magram aba,<br />

scade!<br />

marTali giTxraT, poeziaSi<br />

filosofiur siRrmeebs ar veZeb. ar<br />

momwons leqsi, romelic mRlis. leqs-<br />

Si me ufro enis simdidre, sityvaTa wyoba,<br />

fonetikuri JReradoba mainteresebs,<br />

`gemos” amaSi vgrZnob. akakiseuli<br />

striqonebi gavixsenoT: `deda-Svilobas<br />

bevrs ar gTxov, Sens miwas mimabareo~...<br />

gana, amaze kargi ra unda daewera<br />

poets<br />

iaponuri poeziac Tavisi sisadavis,<br />

bunebriobis gamo mxiblavs. mTeli maTi<br />

filosofia, sinamdvile, bunebisadmi<br />

damokidebuleba oTx taepSi eteva.<br />

ubraloeba, simartive, xedvis unari da<br />

zomierebis gancda aramxolod literaturisTvis,<br />

aramed xelovnebis nebismieri<br />

dargisTvis mniSvnelovania, maT<br />

Soris _ mxatvrobisTvisac.<br />

_ dameTanxmebiT, wignis mxatvroba<br />

Zalian mniSvnelovani sferoa. Tavdapirvelad,<br />

mkiTxvelis yuradRebas<br />

gamocemis vizualuri mxare, misi dizaini,<br />

ilustraciebi iqcevs. SeiZleba<br />

Zalian kargi wigni swored misi mdare<br />

vizualis gamo daiwunos momxmarebelma.<br />

Tqveni ilustraciebi, dizaini<br />

_ ise rogorc mTeli Tqveni<br />

mxatvroba _ daxvewili sisadaviT,<br />

TiTqos martivi wyobiT gamoirCeva,<br />

amave dros mas saocari siRrme aqvs<br />

da Zalian metyvelia. ramdenad aucilebelia<br />

mxatvari nawarmoebis teqsts<br />

kargad icnobdes<br />

interviu<br />

ar arsebobs saqarTveloSi ojaxi, sadac mxatvar giorgi wereTlis mier gaformebuli Tundac<br />

erTi wigni ar moiZebneba. qarTuli da msoflio literaturis saukeTeso Tu naklebadcnobili<br />

nimuSebi, qarTvel mxatvarTa albomebi da kidev mravali sxva saxis gamocema batoni gogis dizainiTa<br />

Tu ilustraciebiTaa gacocxlebuli.<br />

aqtiuri SemoqmedebiTi cxovreba maSin daiwyo, roca jer kidev Tbilisis saxelmwifo samxatvro<br />

akademiis grafikis fakultetze swavlobda. pirveli didi wamateba sruliad sakavSiro<br />

axalgazrdul gamofenaSi monawileobam moutana. gamofenaze warmodgenili liTografiuli<br />

seriisTvis `Cemi megobrebi~, sakavSiro premiis laureati gaxda. bevrs muSaobda dazgur grafika-<br />

Si, dazguri seriebisTvis ostaturad iyenebda Sereul teqnikas, qmnida linograviurebs, ferwerul<br />

tiloebs, muSaobda abstraqciaSic... aqtiurad monawileobda adgilobriv Tu saerTaSoriso gamofenebSi, bienaleebSi, xSirad marTavda<br />

personalur gamofenebsac. igi araerTi premiisa da jildos mflobelia da misi namuSevrebi msoflios sxvadasxva muzeumebsa Tu kerZo<br />

koleqciebSia daculi. 1991 wels giorgi wereTels saqarTvelos saxelmwifo premia mieniWa.<br />

mravalferovani Semoqmedebis miuxedavad, wignis mxatvroba mis cxovrebaSi gamorCeul adgils ikavebs. qarTuli wignis ganviTarebas man<br />

TiTqmis 30 weli Sealia. adamiani, romelic literaturisgan Sors dgas, wignis mxatvari ver gaxdeba. swored amitom, rubrika `mkiTxveli”<br />

dRes baton giorgi wereTels maspinZlobs:<br />

_ Tu literatura ar giyvars, wignis<br />

mxatvrobaSi ver imuSaveb. yovel<br />

wigns, TiToeul nawarmoebs Tavisi sxeuli,<br />

Tavisi gasaRebi, Tavisi suli<br />

aqvs, mxatvarma amis SenarCuneba unda<br />

SesZlos. warmoudgenelia, murman lebaniZisa<br />

da ana kalandaZis poezia erTnairad<br />

gaaformo, an Wabua amirejibisa<br />

da gogla leoniZis wignebisTvis erTnairi<br />

dizaini Seqmna. exebi murmanis<br />

leqsebs, uRrmavdebi Seqspirs, kiTxulob<br />

terentis da xedav, rom isini sxvadasxvani<br />

arian, amitom maTi wignebic<br />

gansxvavebuli unda iyos da vizualurad<br />

avtoriseul samyaros gadmoscemdes.<br />

Tu avtoris Semoqmedebas kargad<br />

ar icnob, Tu avtors ver grZnob, maSin<br />

rogorc mxatvari, Sens winaSe mdgar<br />

mTavar amocanas Tavs ver gaarTmev.<br />

SeiZleba vizualurad wigni kargi gamovides,<br />

magram is `carieli~ iqneba da<br />

mkiTxveli masSi avtors ver ipovis.<br />

_ mgoni XX saukunis qarTul literaturaSi<br />

ar moiZebneba mwerali,<br />

poeti, romlis wignic ar gagiformebiaT,<br />

Tumca gansakuTrebuli SemoqmedebiTi<br />

siaxlove murman lebaniZesTan<br />

gakavSirebdaT. im myari kavSirisa<br />

da Tqveni megobrobis dasturia<br />

werilic, man rom mogweraT: `Cemo<br />

giorgi wereTelo, minda icode, rom<br />

Sens am muSaobas, da aseT STagonebul<br />

muSaobas me didad vafaseb, _ mixaria<br />

Seni kacoba da Seni niWi! ...mimaCnixar<br />

WeSmarit Semoqmedad. gagimarjos<br />

Zmao, gogi. Seni murman lebaniZe~.<br />

_ murmani saocari adamiani iyo!<br />

erTmaneTs samocdaaTian wlebSi, gamomcemloba<br />

`sabWoTa saqarTveloSi~<br />

SevxvdiT. maSin mis wignze pirvelad<br />

vimuSave. didxans aRar Semxmianebia.<br />

xolo, roca misi meore krebulic<br />

gavaforme, erTmaneTs aRar davSorebivarT.<br />

axlaxan, poetis eqvstomeuli<br />

gamoveciT. murmanis meuRlem, lenam,<br />

erT saRamos damireka da miTxra:<br />

`gogi, gamocemaze muSaoba davasrule,<br />

saredaqcio mxare, koreqtura mTlianad<br />

movawesrige, axla yvelaferi Senzea~.<br />

meore dRes lena gardaicvala.<br />

samwuxaroa, rom verc murmani, verc<br />

lena eqvstomeulis gamocemas ver<br />

moeswrnen... minda giTxraT, rom sami<br />

aTeuli welia murmanis wignebs<br />

vaformeb da axla, am bolo gamocemaSi<br />

mTeli Cemi gamocdileba Cavde...<br />

vfiqrob kargi gamovida. namdvilad<br />

`murmanis wignia~! darwmunebuli var,<br />

Zalian moiwonebda, rom enaxa! megobrisa<br />

da Semoqmedis mimarT, es Cemi ukanaskneli<br />

samsaxuri iyo. eqvstomeulze<br />

muSaobisas, murman lebaniZis Semoqmedeba<br />

rom gadavikiTxe, kidev erTxel<br />

davrwmundi, rom is didi klasikosia,<br />

aseT ZarRvian poets iSviaTad Sevxvedrivar.<br />

eqvstomeulTan erTad, misi<br />

`Sedevrebic~ gamoveciT. es gaxlavT<br />

murmanis mier Sedgenili samtomeuli,<br />

romelSic qarTuli xalxuri da saavtoro<br />

poeziis saukeTeso nimuSebia<br />

Tavmoyrili. gamocemas murmanis winasityvaoba<br />

uZRvis. neta icodeT, ra<br />

STambeWdavad wers qarTuli poeziis<br />

simdidreze! wignebi jer ar iyideba.<br />

orive proeqti quTaisis `sagamomcemlo<br />

centrma~ kompania `magTis~ finansuri<br />

mxardaWeriT ganaxorciela.<br />

gamocemebi maRal poligrafiul donezea<br />

Sesrulebuli. quTaTurebma<br />

Zalian moindomes da samuSaos Tavi<br />

saukeTesod gaarTves.<br />

_ batono giorgi, bolo periodSi<br />

Tqven mier gaformebul wignebsa da<br />

albomebs rom vuyureb, mravalferovneba<br />

maocebs. Tqveni arcerTi namuSevari<br />

erTmaneTs ar hgavs.<br />

_ marTlac Zalian datvirTuli<br />

var. axlaxan gamoica `asi qarTveli”.<br />

es gaxlavT wigni, romelic<br />

mogviTxrobs Cvens Tanamemamuleebze,<br />

msoflios sxvadasxva kuTxeSi rom moRvaweobdnen<br />

da kacobriobis istoriaSi<br />

Tavisi kvali datoves. proeqti<br />

saqarTvelos enciklopediis gamomcemlobam<br />

ganaxorciela. wignis<br />

prezentacia mecnierebaTa erovnul<br />

akademiaSi gaimarTa. bolodroindeli<br />

namuSevrebidan, CemTvis gansakuTrebiT<br />

mniSvnelovania gamocema, romelic<br />

abba alaverdeli mitropoliti<br />

daviTis mravalwlian sasuliero moRvaweobas<br />

eZRvneba. oTxasgverdian wign-<br />

Si Sesulia meufis qadagebebi, gadmocemulia<br />

mis mier ganvlili sulieri<br />

gza garejis udabnodan alaverdis<br />

eparqiamde, mRvdlobidan _<br />

mRvdelmTavrobamde, mocemulia<br />

mravalferovani fotomasala da misi<br />

gasaocari xelnawerebi. gamocema<br />

mRvdelmTavris ormocdaaTi wlis iubilesTan<br />

dakavSirebiT momzadda, Svidi<br />

Tve vimuSaveT. wigni erTgvari moulodneloba<br />

iyo moZRvrisTvis _ saiubileo<br />

gamocemis Sesaxeb man araferi<br />

icoda. `sezanma~ aTasi egzemplari usasyidlod<br />

dabeWda da saCuqrad gadasca<br />

abba alaverdels. misi qadagebani<br />

bevr mniSvnelovan Temaze daafiqrebs<br />

adamians, sakuTar Tavs daanaxebs, gzas<br />

uCvenebs, es RvTivganaTlebuli<br />

moZRvris saubrebia. mis qadagebebs Cemi<br />

qaliSvili Tavis mcirewlovan Svilebs<br />

xmamaRla ukiTxavs xolme.<br />

vmuSaob aseve seriaze `tao-klarjeTis<br />

xuroTmoZRvruli Zeglebi~.<br />

13<br />

ukve gamocemulia `oSki~, `oTxTa eklesia~,<br />

`iSxani~. sul aTi albomis momzadebas<br />

vgegmavT. proeqtis avtoria<br />

Tamaz dvali. masve ekuTvnis albomeb-<br />

Si warmodgenili fotomasala.<br />

sxvadasxva dros, Zalian saintereso<br />

iyo muSaoba gamocemebze `daviT gabaSvili~,<br />

`saqarTvelos Tavadaznauroba~,<br />

`samTavro~. rac Seexeba alboms `venaxi,<br />

Rvino, qarTvelebi~ _ oTx wignad,<br />

oTx enaze gamoveciT. parizSi gamarTul<br />

festivalze, sadac msoflio<br />

Rvinisa da meRvineobis Tematikaze Seqmnili<br />

wignebi iyo warmodgenili, Cvenma<br />

albomma mTavari prizi daimsaxura.<br />

_ batono giorgi, Zalian STambe-<br />

Wdavia Tqvens mier momzadebuli wigni-albomi<br />

esma onianze. mas `ferwera,<br />

poezia, eseebi~ hqvia.<br />

_ esma oniani uniWieresi qalbatoni<br />

iyo. werda araCveulebriv leqsebs,<br />

qmnida gasaocar ferwerul tiloebs,<br />

muSaobda eseistikaSi. datova Zalian<br />

mdidari SemoqmedebiTi memkvidreoba,<br />

romelsac erTgulad uvlis da patronobs<br />

Semoqmedis da. albomSi ferweruli<br />

namuSevrebis garda, esmas oci<br />

leqsia Sesuli. gansakuTrebiT sainteresoa<br />

misi eseebi. is wers matisze,<br />

firosmanze, terenti granelze...<br />

_ im prozauli nawarmoebebidan,<br />

romlis mxatvrobazec bolo wlebSi<br />

imuSaveT, romels gamoarCevdiT<br />

_ CemTvis Zalian saintereso iyo<br />

Wabua amirejibis bolo romanze muSaoba.<br />

`giorgi brwyinvale~ maRali donis<br />

prozauli nawamoebia da erTi amosunTqviT<br />

ikiTxeba. romanma ise gamitaca,<br />

rom mTeli Rame Tvali ar momixu-<br />

Wavs.<br />

_ rogorc vici, axla vaJas poemebis<br />

mxatvrobaze muSaobT.<br />

_ `mwignobari” amzadebs miniaturul<br />

gamocemas, romelSic vaJa fSavelas<br />

cxra poema Seva. ilustraciebisa<br />

da dizainis avtori me gaxlavarT. mTeli<br />

cxovreba vaJas vkiTxulob, mis Semoqmedebas<br />

veTayvanebi, magram axla,<br />

roca saqme misi nawarmoebebis mxatvrobaze<br />

midga, ioli saqmea-meTqi,<br />

ver vityvi. vaJa Zalian didia, Zalian<br />

STambeWdavia, Rrmaa. eniT ver avwer,<br />

sityviT ver gadmovcem imas, rasac misi<br />

Semoqmedebis kiTxvisas ganvicdi. vaJasnairi<br />

bumberazi avtori romelime<br />

sxva qveyanas rom hyavdes, albaT mTel<br />

msoflios Seyrida, yvelas gaacnobda<br />

mis teqstebs, naazrevs. Cven ratom ar<br />

vakeTebT igives! qarTuli literatura<br />

xom ase mdidaria SedevrebiT! Tundac<br />

_ galaktionis poezia gavixsenoT!<br />

an _ daviT guramiSvilis poemebi! misi<br />

wigni sasTumalTan midevs. roca vkiTxulob,<br />

mgonia, rom axlac cocxalia,<br />

dResac wers. saqarTveloSi ki guramiSvilis<br />

mimarT ucnauri damokidebuleba<br />

aqvT _ xan `wamoweven~ mis Semoqmedebas,<br />

xanac miiviwyeben. romeli<br />

erTi bumberazi Semoqmedi gavixseno<br />

Cemi profesiidan gamomdinare, maT<br />

SemoqmedebiT samyaroebs yoveldRiurad<br />

vexebi, dRe da Ram wignebze<br />

vmuSaob. mTavaria, mkiTxveli iyos...<br />

esaubra Tamar Juruli


14 Targmani<br />

<strong>literaturuli</strong> <strong>gazeTi</strong><br />

1 - 14 ivlisi 2011<br />

mark strendi<br />

sivrce<br />

niu-iorkis centrSi, maRalsarTuliani<br />

Senobis saxuravis kideze lamazi<br />

qali idga da gadaxtomas apirebda,<br />

roca saxuravze gasarujad asulma<br />

kacma SeniSna. Semcbarma qalma nabijiT<br />

ukan daixia. qeraTmiani kaci ocdaaTiocdaTxuTmeti<br />

wlis iqneboda. gamxdari<br />

iyo: ganieri mxrebi da mokle, Txeli<br />

fexebi hqonda. misi Savi trusi<br />

mzeze atlasiviT bzinavda. erTmaneTs<br />

mxolod aTi nabiji aSorebdaT. qali<br />

miaSterda. qarma grZeli, Savi Tmis Rerebi<br />

mTel saxeze CamouSala. man Tma<br />

tobias vulfi<br />

sifxizle<br />

mark strendi (1934) Tanamedrove amerikeli poeti da eseistia, romlis<br />

leqsebsac qarTveli mkiTxveli zviad ratianis SesaniSnavi Targmanebis<br />

wyalobiT icnobs. 1999 wels is puliceris premiis laureati<br />

gaxda. amerikeli poetebis umravlesobis msgavsad, mark strendi sxvadasxva<br />

universitetSi wlebis manZilze aswavlida, axla ki literaturis<br />

Teoriasa da SedarebiT literaturaTmcodneobas aswavlis niu<br />

iorkSi, kolumbiis universitetSi. misi poeturi krebulebia: `ambavi<br />

Cveni cxovrebisa~(1973), `elegia mamaCemisTvis~(1978), `cxovreba gr-<br />

Zeldeba~(1990), `misi qarbuqi~(1998) da sxva.<br />

`sivrce~, rogorc mark strendis mcire prozis saukeTeso nimuSi,<br />

araerT anTologiaSia Sesuli.<br />

`odisevsi navmisadgomidan gamobrunda<br />

da uswormasworo biliks gauyva,<br />

romelic gorakebze Sefenili tyisken<br />

midioda _ swored im adgilisken,<br />

sadac aTenam uTxra...~<br />

riCardi drois gasayvanad kiTxulobda.<br />

kiTxvas guls ver udebda, magram<br />

mainc cdilobda, erTguli meRoris<br />

sacxovrisisaken mimavali odisevsis<br />

mogzaurobiT dainteresebuliyo<br />

_ an `meRore~ ra sityva iyo, an, saer-<br />

Tod, lukma-puris Sovnis ra gzisTvis<br />

miegno im kacs, vinc, ra Tqma unda, mgzavrs<br />

ver icnobda. veravin veravis<br />

scnobda am Zvel wignebSi, Tumca is kaci<br />

odisevss mainc gaumaspinZldeboda da<br />

wuwuniT yurebsac gamouWedavda. dro<br />

da dro riCardi mis gverdiT CaZinebul<br />

anas gadaxedavda xolme. undoda,<br />

qals gaRviZeboda da gadmobrunebuls<br />

gulSi Caekra _ sad hqonda amis bedi!<br />

moRuSuli, gaRizianebuli isev odisevss<br />

daubrunda. anas es wigni sasTumal-<br />

Tan darCenoda _ zustad im Tavze gadaSlili,<br />

romelSi aRwerili ambebic<br />

riCards mosawyenad da metismetad<br />

daujereblad eCveneboda. gadafurcla<br />

da is adgili moZebna, sadac odisevsi<br />

mSvild-isars mozidavs da yvela<br />

sasiZos erTianad amoxocavs, magram am<br />

SemTxvevaSic bevrad ufro maRalfardovani<br />

aRwera da uxvsityvaoba daxvda,<br />

vidre bavSvobaSi wakiTxuli versiidan<br />

axsovda. wesiT, ramdenime wlis<br />

Semdeg, es wigni kidev erTxel unda waekiTxa,<br />

rogorc kolumbiis universitetis<br />

pirvelkurselTa savaldebulo<br />

sakiTxavi, magram im kviras gripi Sexvda.<br />

wigni biblioTekidan iyo gamotanili.<br />

TariRebs daakvirda: ramdenjerme<br />

gamoetanaT, gamotanidan gamotanamde<br />

ki didi dro gasuliyo. mere is daxura<br />

da Tavis adgilze dado.<br />

sasTumlis sanaTuri rom aanTo, ana<br />

mxolod SeiSmuSna. cota xanSi Suqi<br />

Caaqro da baliSi aafua, sabanic<br />

Tavisken gadaiTria im imediT, rom es<br />

yvelaferi Sedegs gamoiRebda, magram<br />

qals isev eZina, kedlisken gadabrunebuli<br />

mSvidad fSvinavda. viwro sawol-<br />

Si iwvnen; sibneleSi ukeTesad igrZno<br />

misi zurgisa da fexebis, ho, gansakuTrebiT<br />

fexebis simxurvale. nazad<br />

moxril fexze muxli miado, qali ki<br />

gverdze gaiwia, ris gamoc riCardi nawyeni<br />

da gaRizianebuli darCa. man kargad<br />

icoda, rom axla arafris ufleba<br />

ar hqonda: im Rames ana seqsze ukve orjer<br />

daTanxmda, garda amisa, diliT<br />

adre unda amdgariyo, restoranSi mTeli<br />

dRe mimtanad unda emuSava. TviTon<br />

ki SuadRiT erTaderT leqcias unda<br />

daswreboda. Tumca am yvelafris gacnobierebam<br />

mis moTxovnilebas veraferi<br />

daaklo _ es xom mxolod moTxovnileba<br />

iyo da meti araferi: qali<br />

qveS kidev erTxel moeqcia, tuCebze misi<br />

mousvenari tuCebi, zurgze misi moalerse<br />

TiTebi egrZno.<br />

RmerTo! axla sxva rameze unda<br />

efiqra.<br />

magram raze razec unda efiqra,<br />

mainc ecodineboda, rom amas yuradRebis<br />

gadasatanad akeTebda da es<br />

azri isev am sawolTan, gverdiT CaZinebul<br />

anasTan, mis sunTqvasTan, mis simxurvalesTan<br />

daabrunebda. miuxedavad<br />

amisa, Tu didxans gauZlebda, iqneb<br />

CasZineboda kidec, an iqneb, sjobda,<br />

efxizla da mzad yofiliyo, roca maRviZara<br />

awkrialdeboda. ara, is qals<br />

arafers daaZalebda. anas aCqareba ar<br />

uyvarda, arada, Tu ar iCqarebdnen, samsaxurSi<br />

wasvla sauzmis an Sxapis gareSe<br />

mouwevda. ubralod gadaxedavda, erTs<br />

Taviseburad Sexedavda da qali yvelafers<br />

mixvdeboda, mere ki imas gaakeTebda,<br />

rac undoda. Tu mas ar endomeboda,<br />

riCardi Setevaze ar gadavidoda.<br />

ase namdvilad ar moiqceoda. ara,<br />

amjerad ara.<br />

kargi, sxva rameze ifiqrebda. `kudianebze<br />

monadire~ – es Zveli romani<br />

riCardma saerTo sacxovreblis foie-<br />

Si ipova. nanaxi hqonda filmi, romel-<br />

Sic avi sulebiT Sepyrobili gogo Tavs<br />

bzrialasaviT atrialebda, magram ar<br />

icoda, Tu is wignis ekranizacias warmoadgenda.<br />

ara, wigni arc didi literatura<br />

iyo da arc araferi. ubralod,<br />

interesiT ikiTxeboda. mwerals<br />

safuZvlianad Seeswavla av sulebTan<br />

brZolis wesebi, zogierTi SemTxveva ki<br />

tobias vulfi (1945) Tanamedrove amerikeli mweralia, romelic,<br />

umTavresad, mcire prozas da memuaruli Janris wignebs wers. is ori<br />

romanis avtoric aris. misi moTxrobebis pirvel krebulSi,<br />

`Crdiloamerikeli mowameebis baRSi~Sesuli nawarmoebebi araerTxel<br />

moxvda mcire prozis sxvadasxva anTologiaSi. memuaruli Janris<br />

nawarmoebebidan aRsaniSnavia `am biWis cxovreba~(1989), romelSic<br />

avtori sietlSi gatarebul bavSvobis wlebs ixsenebs da `faraonis<br />

jarSi~(1994) _ wigni vietnamis omisa da mwerlis jariskaculi<br />

warsulis Sesaxeb.<br />

moTxroba `sifxizle~ 2008 wels gamoqveynda The Sunday Times-Si.<br />

imdenad saSiSi gaxldaT, rom TviT satanis<br />

arsebobasac daijerebdi, yovel<br />

SemTxvevaSi, romanis kiTxvis dros<br />

mainc. rogorc aRmoCnda, zogierT<br />

mRvdels avi sulebis gandevna sakuTar<br />

saqmed gaexada. es maTi xeloba iyo, maTi<br />

sabazro niSa, isxdnen da mexanZreebiviT<br />

elodnen, rodis mouxmobdaT gangaSis<br />

zari. avi suli aidahoel diasaxlisSi!<br />

avi suli delaverel avtobusis<br />

mZRolSi! ucnauri ambavi iyo, ara<br />

TiTqos Tavad mRvdloba sakmarisad<br />

ucnauri ar yofiliyo. bavSvobaSi<br />

riCardi morwmune iyo, sadilobis win<br />

locvebs ambobda da sakvirao skolaSic<br />

dadioda, sadac wveriani kacebis<br />

figurebs Teqis naWerze awebebda<br />

xolme. eklesia moswonda, iqidan gamosuli<br />

Tavs yovelTvis kargad grZnobda.<br />

fiqrobda, rom SeiZleboda erT<br />

dRes, roca bevrad ufro asakovani iqneboda,<br />

isev morwmune gamxdariyo. Tumca<br />

qalebze uaris Tqma is, rom qalisTvis<br />

arasdros ekocna, arasdros<br />

SemoWdoboda tanze misi fexebi...<br />

wamojda da wylian Wiqas gadaswvda,<br />

romelic anam sasTumlis tumboze dautova.<br />

wina SabaTs Wiqa waaqcia da imdeni<br />

ifaTura, rom qali gaaRviZa, magram<br />

axla amis gameoreba ar undoda, hoda,<br />

is frTxilad aiRo da frTxiladve<br />

dadga, roca bolomde gamocala.<br />

Tavi baliSze dado. Tvalebi daxu-<br />

Wa, magram swored maSin anam amoifSvina;<br />

gadmobrunebulma ki mas simxurvalis<br />

cxeli talRa da CamTbari sawolis<br />

is motkbo surneli moageba, puris<br />

gamocxobisas rom dgeba xolme. mis<br />

gverdiT daZabuli, momlodine iwva,<br />

magram qali aRar ganZreula. riCards<br />

mxolod saaTis wikwiki da Tavisi ara-<br />

Tanabari, gaxSirebuli sunTqvis xma esmoda.<br />

Wers axeda. quCis lampionidan Semoparuli<br />

sinaTlis Txeli zoli SeniSna.<br />

aRar fiqrobda mRvdlebze – amas ra<br />

azri hqonda. kargi, isev odisevsze ifiqrebda.<br />

es wigni kidev erTxel unda<br />

ukan gadaiwia da cali xeliT daimagra.<br />

TeTr bluzasa da Ria cisfer qvedakabas<br />

qari ufrialebda, magram is yuradRebas<br />

ar aqcevda. kacma SeniSna, rom<br />

qali fexSiSveli iyo, maRalqusliani<br />

fexsacmelebi ki iqve, axlos, qviSaze<br />

miewyo. qali Sebrunda, zurgi Seaqcia.<br />

qarma qvedakaba grZel wvivebze miaweba.<br />

kacs surda, miswvdomoda da<br />

Tavisken moezida. qari qals qvedakabas<br />

isev ufrialebda da dro da dro<br />

patara, mrgval ukanalze akravda. bikinis<br />

konturic emCneoda.<br />

_ sadilze gpatiJebT, _ dauyvira<br />

kacma.<br />

qalma moixeda. uazro mzera hqonda.<br />

kbilebs erTmaneTs mTeli ZaliT<br />

aWerda. kacma Sexeda xelebze, romlebic<br />

axla mas win gadaejvaredinebina,<br />

raTa qvedakabis friali SeeCerebina.<br />

saqorwino beWedi ar ekeTa.<br />

_ modi, sadme wavideT da visaubroT,<br />

_ uTxra kacma.<br />

qalma Rrmad CaisunTqa da isev zurgi<br />

Seaqcia. mklavebi ise aswia, TiTqos<br />

CasayvinTad emzadeboda.<br />

_ moixedeT, _ dauZaxa kacma, _ Tu<br />

SegaSineT, damijereT: saSiSi araferia.<br />

man mxrebze mogdebuli pirsaxoci<br />

CamoiRo da welze sarongiviT Semoixvia.<br />

_ vici, ra damTrgunvelicaa.<br />

verc ki axsnida, ras gulisxmobda.<br />

gaukvirdeboda, qals misi sityvebidan<br />

rame rom gaego. moewona, rogor ezniqeboda<br />

zurgi ukanalis zemoT. Tval-<br />

Si mouvida _ martivi, eqspresiuli,<br />

madisaRmZvrelad seqsualuri. Sexeba<br />

mounda. TiTqos imeds aZlevso, qalma<br />

xelebi CamouSva da SeiSmuSna.<br />

_ ici, ras getyvi, _ uTxra kacma,<br />

_ colad mogiyvan.<br />

qarma qals qvedakaba ukanalze<br />

kidev erTxel miaweba.<br />

_ maSinve erTad davwvebiT, _ ganagrZo<br />

kacma, _ mere italiaSi wavalT<br />

_ boloniaSi, sadac didebul kerZebs<br />

gavsinjavT. mTeli dRe vixetialebT,<br />

RamiT ki grapas davlevT. mTel qveyanas<br />

movivliT da im wignebs wavikiTxavT,<br />

romlebisTvisac verasdros viclidiT.<br />

qali arc Semobrunebula da arc<br />

saxuravis kides moscilebia. mis win<br />

long ailend siTis industriuli Senobebi,<br />

qvinsis saxlebis usasruli<br />

mwkrivebi gadaSliliyo. Sors oriode<br />

Rrubeli micuravda. kacma Tvalebi<br />

daxuWa da imaze daiwyo fiqri, kidev ra<br />

gziT SeeZlo, misTvis gadawyvetileba<br />

Seecvlevinebina. rodesac Tvalebi<br />

gaaxila, dainaxa, rom qalis terfebsa<br />

da saxuravis kides sivrce hyofda _<br />

sivrce, romelic amieridan mas da samyaros<br />

Soris mudam iqneboda. im xangr-<br />

Zlivi wamis manZilze ki, rodesac qali<br />

mis Tvalwin ukanasknelad Canda, kacma<br />

gaifiqra, ra mSvenieriao. mere is gaqra.<br />

waekiTxa. ra Tqma unda, axla ukve zrdasrulTaTvis<br />

gankuTvnil versias<br />

waikiTxavda! rogorme gauZlebda zogierT<br />

monologsa da aRweras, mere ki<br />

karg adgilebs miadgeboda, vTqvaT,<br />

wignis dasasruls gamarTul xocva-<br />

Jletas. moswonda is, rom mTeli im<br />

ugzo-ukvlo xetialis Semdeg odisevsi<br />

Sin brundeboda da yvelafers saku-<br />

Tar adgils miuCenda, Tavis qalsa da<br />

saxls daibrunebda _ zedmeti laparakis,<br />

sisuleleebis gareSe.<br />

`iliadasac~ waikiTxavda. `omi da<br />

mSvidoba~ da `Zmebi karamazovebic~<br />

unda waekiTxa. yvela wignis wakiTxva<br />

undoda, romlebic anas Taroze ewyo<br />

da mas moswonda. riCardi universitet-<br />

Si ekonomikas swavlobda da mxatvruli<br />

literaturis sakiTxavad bevri<br />

dro ar hqonda; gantvirTvisTvis raime<br />

deteqtivs an iseT wigns gadaSlida<br />

xolme, mkiTxvels rom Tavzars scemda.<br />

ho, didad nakiTxi ar iyo – eCivla,<br />

visac undoda! aba, enaxaT, ras mouxerxebda<br />

romelime daxvewili arseba im<br />

masalas, mas rom unda daemuSavebina<br />

saerTaSoriso ekonomikisa da ekologiis<br />

seminarze. marTvis strategiuli<br />

modulebi. Tanasworobis alternatiuli<br />

kriteriumebi. zogadi sabazro<br />

wonasworobis gavlenis analizi. aba,<br />

midiT, _ gaifiqra man, _ kiseric gitexiaT.<br />

ana aseTi ar iyo – snobi. ara, aseTi<br />

marTlac ar iyo. es wignebi uyvarda da<br />

maT mniSvnelovan wignebad Tvlida.<br />

riCardma icoda, rom TviTon bolomde<br />

gulwrfeli ar yofila, rodesac<br />

pirveli Sexvedrisas qals sakuTar gemovnebaze<br />

esaubra. afiqrebina, TiTqos<br />

didebulad erkveoda klasikaSi da<br />

imanac daujera, radgan egona, rom<br />

kolumbiis universitetis studentebi<br />

mxolod sazrianebi ki ara, kulturulebic<br />

iyvnen da isini universitet-<br />

Si imitom ki ar dadiodnen, mogvianebiT<br />

didi Tanamdebobebi rom daekavebinaT,<br />

aramed codnis, sibrZnis misaRebad _


1 - 14 ivlisi 2011<br />

<strong>literaturuli</strong> <strong>gazeTi</strong><br />

Targmani<br />

15<br />

raTa ukeTesi adamianebi gamxdariyvnen.<br />

aseTi gulubryvilo iyo. riCards moswonda<br />

misi sisufTave da amasTanave,<br />

zrdasruli adamianis sulgrZelobis<br />

gancda, romelic am dros Tavad eufleboda.<br />

ana masze ramdenime wliT<br />

ufrosi iyo, ris gamoc Tavidan Tanabar<br />

simaRleze aRmoCndnen: rodesac<br />

exumreboda, misi reaqcia winaswar icoda,<br />

qals ki yvelaferze sakuTari azri<br />

hqonda.<br />

ai, ase xedavda yvelafers maSin,<br />

dasawyisSi. Tumca axla sxvanairad<br />

fiqrobda. mas Semdeg, rac anasTan ori<br />

Tve gaatara, mixvda, rom TviTon erTi<br />

moumwifebeli, gamoucdeli vinme iyo.<br />

qalis ojaxis wevrebi rusebi iyvnen.<br />

isini didxans cxovrobdnen CeCneTSi,<br />

sadac mamamiss kvebis produqtebis<br />

qarxana gaexsna. omis dros is mTlianad<br />

ganadgurebuliyo, anas ufrosi Zma ki<br />

moeklaT. ojaxs yvelaferi daekarga.<br />

gogo sacxovreblad bebiasTan gaegzavnaT<br />

Tel avivSi _ qvrivTan, romelic<br />

zRapruli alqajiviT Zunwi aRmoCeniliyo.<br />

axla deidasTan cxovrobda aq,<br />

qvinsSi da aralegalurad muSaobda<br />

restoranSi, meaTe aveniuze. swored am<br />

adgilas gaicno riCardma. gaigona,<br />

rusulad rom daelaparaka sxva<br />

mimtans da roca ana mis magidas miuaxlovda,<br />

is ramdenime fraza uTxra,<br />

romlebic rusulis erTwliani sauniversiteto<br />

kursidan axsovda. qali,<br />

gaocebisa da sixarulisgan, kinaRam<br />

atirda.<br />

iseTi ar iyo, rogorebic moswonda<br />

_ anas cota sruli tani, savse saxe<br />

hqonda. Sublic odnav dakenkvoda. inglisurad<br />

kargad saubrobda, magram<br />

Zlieri aqcentiT. misTvis Sexvedris<br />

daniSvnas ar apirebda, magram mainc<br />

dauniSna, Tanac momdevno Ramesve. erTi<br />

kviris Tavze qalma saxlSi, deidamisis<br />

saxlis mansardaze moTavsebul patara<br />

oTaxSi aiyvana. isini ubralod erTobodnen,<br />

oriveni cota xans erTobodnen,<br />

sanam sakuTar gansxvavebul gzebs<br />

gauyvebodnen _ ase uyurebda riCardi<br />

am yvelafers. ase iqceodnen sxvebi _<br />

isini, visac win mTeli cxovreba hqondaT.<br />

ratom unda daedo xel-fexze<br />

borkilebi axla, roca ar icoda, vis<br />

SeiZleboda Sexvedroda da ra SeiZleboda<br />

SemTxveoda, ra moulodnelobebi<br />

da Tavgadasavlebi eloda.<br />

TavSi es azri utrialebda. drois<br />

gatareba, aranairi borkilebi. Tumca<br />

daaxloebiT erTi Tvis Semdeg SeamCnia,<br />

rom ana masze savsebiT seriozulad<br />

fiqrobda. Tavs ise aCvenebda, TiTqos<br />

es ase ar iyo, magram sinamdvileSi yvelaferi<br />

swored ase iyo, rac riCardma<br />

kargad icoda. gadawyvita, yvelafrisTvis<br />

bolo moeRo. ar iqneboda<br />

swori, rom qali gamoeyenebina. studenturi<br />

sacxovreblidan anas saxlamde da<br />

ukan metroTi xangrZlivma mgzavrobamac<br />

daRala. Tumca mere aRmoaCina, rom<br />

urTierTobis gawyveta ar SeeZlo: megobrebTan<br />

garTobisas, sxva gogoebTan<br />

saubrisasac ki ana enatreboda _<br />

misi CaxleCili xma da saTqmelis pirdapir,<br />

miukib-moukibavad Tqmis Cveva, mis-<br />

Tvis siamovnebis miniWeba da mis<br />

TvalebSi amis danaxva enatreboda. sevda<br />

moeZaleboda xolme RamiT, roca<br />

saerTo sacxovreblis oTaxSi unda<br />

daeZina.<br />

garedan xmamaRali saubari Semoesma<br />

– espanurad molaparake kacebis xma.<br />

ana gadabrunda, mere ki raRac waiCur-<br />

Cula. xmebi miCumda. mdumarebam<br />

daisadgura. riCardi wamojda da isev<br />

wyali mosva.<br />

am qalTan daSoreba axla arabunebrivad<br />

eCveneboda. rodesac marto<br />

iwva, leqcias usmenda, mSoblebs i-<br />

meils swerda, mainc masze fiqrobda da<br />

am dros raRac stkioda. ase ver gagr-<br />

Zeldeboda – es kargad icoda. axla<br />

isic icoda, rom urTierTobas Tavad<br />

qali gawyvetda. ana ukve is iyo, vinc<br />

unda yofiliyo, TviTon ki aseTad jer<br />

ar qceuliyo. ana qali iyo, is ki kacad<br />

jer ar Camoyalibebuliyo. kacs hgavda,<br />

saintereso kacsac ki _ Savgvremani,<br />

mamakacurad moxdenili, seriozuli,<br />

moazrovne adamianis ieriT. Tumca<br />

garegnoba sxva iyo da is, rasac grZnobda,<br />

Tavs rogoradac aRiqvamda _ sxva.<br />

zogjer quCaSi seirnobisas maRaziis<br />

vitrinas Sexedavda da sakuTari oreuli<br />

SemoefeTeboda xolme _ TiTqos es<br />

pijaki mas ecva.<br />

gogoebs moswondaT. maT garkveuli<br />

warmodgena SeqmnodaT da biWic saku-<br />

Tar rols TamaSobda, magram icoda,<br />

rom anasTan ase didxans ver gagr-<br />

Zeldeboda. ara imitom, rom is ufrosi<br />

iyo, aramed imitom, rom masze ukeTesad<br />

azrovnebda. TviTon qaliviT cnobismoyvare<br />

ar iyo, sxvebi ise ar moswonda<br />

da maT ise ar endoboda, rogorc<br />

ana _ mTeli misi cxovrebiseuli<br />

sirTuleebis miuxedavad. TviTon bevrs<br />

wuwunebda, qali ki saerTod ar wuwunebda.<br />

marTalia, anasgan droebiT da-<br />

Sorebasac ki ver itanda, magram roca<br />

erTad seirnobdnen, sxva qalebs<br />

uyurebda da warmosaxviT maTTan iwva;<br />

maT am sawolSic ki warmoidgenda<br />

xolme. zogjer qali im dros waaswrebda,<br />

roca is civad aTvalierebda: undoda,<br />

cota gamxdariyo, raRac moexerxebina<br />

im dakenkili SublisaTvis. am<br />

dros riCardi sakuTar sulmokleobasa<br />

da trivialurobas ise kargad<br />

amCnevda, rogorc qalis saxis gafermkrTalebas.<br />

ana male cxadad dainaxavda, Tu vin<br />

iyo is da sakuTar Secdomasac gaacnobierebda.<br />

gulis gaciebis niSnebs ukve<br />

eZebda: mouTmenlobas, qedmaRlobas,<br />

erTgvar gamofitulobas. es yvelaferi<br />

aqamdec enaxa _ im erTaderT<br />

gogosTan, visTanac amgvari siaxlove<br />

hqonda. nuTu ana jer verafers mimxvdariyo<br />

rogor SeiZleboda, simarTle<br />

ar scodnoda imitom xom ar imCevda<br />

arafers, rom riCardi, rogorc mamakaci,<br />

sakmaod momxiblavi gaxldaT da Tan<br />

seqsisTvis yovelTvis mzad iyo<br />

Tu imitom, rom is amerikeli iyo da<br />

raRac faruli gegmis gansaxorcieleblad<br />

sWirdeboda<br />

ara! ana ase ar fiqrobda. ra sulmdabali<br />

unda yofiliyavi, rom, Tu mas<br />

icnobdi, aseTi ram gonebaSi gagevlo!<br />

RmerTo, ra daemarTa ana keTilSobili<br />

qali iyo. ho, es romeliRac wignis frazasaviT<br />

JRerda, magram sruli simar-<br />

Tle gaxldaT. ubralod, mas Zalian<br />

adre Sexvda... am qals mogvianebiT unda<br />

Sexvedroda, mas Semdeg, rac kisers<br />

moitexda da didi danakargis gamo<br />

daitanjeboda, Tavgza sabolood aebneoda<br />

da viRacebi mSralze datovebdnen,<br />

gonareuli ki mainc cxovrebas<br />

gaagrZelebda – roca misi patara, umwifari<br />

suli Wrilobebs moiSuSebda,<br />

qartexilebs gauZlebda da kacis sul-<br />

Si gadaizrdeboda. maSin yvelafers<br />

sakuTari TvalebiT dainaxavda da Tavs<br />

niRabafarebul bavSvad ar igrZnobda.<br />

maSin qalTan mividoda, Tavs muxlebamde<br />

daukravda, yovelgvar laCrul<br />

eWvebsa Tu wvrilman moTxovnilebebs<br />

daiviwyebda da moiTxovda siyvaruls,<br />

rogorc sakuTar uflebas.<br />

Werze sinaTlis zoli gafermkrTalda,<br />

bolos ki saerTod gaqra.<br />

riCards qveda sarTulidan wylis<br />

milebis buybuyi moesma – deida Sxaps<br />

iRebda. qvemoT, quCaSi manqanis sayviri<br />

akivlda da qali SeiSmuSna, gadmobrunda<br />

da mas miekro, TeZoze xeli miado.<br />

anam misi saxeli daiCurCula. riCards<br />

Tvali ar gauxelia da arc pasuxi<br />

gaucia.<br />

Targmna irma taveliZem<br />

augusto monteroso (1921-2003) _ gvatemaleli<br />

mwerali, 1944 wlidan cxovrobda da<br />

moRvaweobda meqsikaSi. werda moTxrobebs, eseebs,<br />

igavebs da publicistur werilebs. misi<br />

nawarmoebebi Targmnilia ramdenime enaze, dajildoebulia<br />

<strong>literaturuli</strong> premiebiT. cnobilia<br />

misi wignebi `TxzulebaTa sruli krebuli<br />

da sxva moTxrobebi~, `espanuri amerikis frinvelebi~,<br />

`literatura da cxovreba~, `Savi<br />

cxvari da sxva igavebi~, `Zroxa~ (meqsikaSi<br />

saukeTesod aRiarebuli wigni). mis nawarmoebeb-<br />

Si da gansakuTrebiT igavebSi cocxlad Cans mwerlis<br />

fantazia, ironia da zogjer mware sarkazmic.<br />

sayovelTao yuradRebiT sargeblobs<br />

misi igavebi, romlebic Sesulia `aucileblad<br />

wasakiTxi wignebis krebulSi~. winamdebare igavebic am krebulSia Sesuli.<br />

erT uRran tyeSi cxovrobda maimuni,<br />

romelmac miznad daisaxa mwerali<br />

da Tanac mwerali-satirikosi gamxdariyo;<br />

da raki amisTvis saTanado<br />

codna-ganaTleba iyo aucilebeli,<br />

isic didi mondomebiT Seudga saWiro<br />

sagnebis Seswavlas; magram male mixvda,<br />

rom satirikoss, uwinares yovlisa, sazogadoebis<br />

yofa-cxovrebis, zne-<br />

Cveulebebis, adaT-wesebisa Tu bunebaxasiaTis<br />

Seswavla marTebda; amitom<br />

gadawyvita ufro axlos gaecno Tavisi<br />

nacnob-megobrebi da aRarc dauyovnebia,<br />

pirdapir saqmes Seudga, anu<br />

daiwyo maTTan stumrad siaruli, arc<br />

erT koqteilis saRamos ar daakldeboda<br />

da swored rom sazogadoebis<br />

SuagulSi trialebda; amasobaSi CumCumad<br />

akvirdeboda stumrebsac da maspin-<br />

Zlebsac, swavlobda maT qcevas, usmenda<br />

maT saubrebs; miT umetes, kargi sanaxavebi<br />

iyvnen, roca xelSi Wiqebi<br />

eWiraT da dabneulebiviT aqeT-iqiT<br />

uazrod acecebdnen Tvalebs.<br />

maimuni isedac sakmaod gonebamaxvili<br />

gaxlda, Tavisi oxunjobiTa da<br />

matrabazobiT, oinebiTa Tu manWva-grexiTac<br />

gamoirCeoda da amitom sul<br />

male miipyro yvelas yuradReba, yvela<br />

ojaxis sasurveli stumaric gaxda; Tavadac<br />

bejiTad cdilobda kidev ufro<br />

daostatebuliyo, SeZlebisdagvarad<br />

daexvewa Tavisi xelovneba da meti pativiscema<br />

moepovebina.<br />

misi saubrebiT yvela moxibluli<br />

iyo da yovelTvis didi gulisyuriT<br />

usmendnen, gansakuTrebiT qalbatoni<br />

maimunebi da maTi meuRleebi Tu tyis<br />

sxva binadrebi. arc TviTon iyo gulgrili<br />

maT mimarT imisda miuxedavad,<br />

rom zogjer maTi azrebi Tu Sexedulebebi<br />

saerTaSoriso, erovnuli, Sinauri<br />

politikisa da saerTod urTierTobebis<br />

Sesaxeb gansxvavebuli iyo, es mainc<br />

ar uSlida xels, rom maTi saxe ase Tu<br />

ise warmoeCina Tavis satirul TxzulebebSi;<br />

erTi xanoba maimuni aRiares<br />

kidec yovlismcodned da marTlac mis<br />

maxvil Tvalsa da yurs araferi gamoepareboda.<br />

erT dResac maimunma gadawyvita,<br />

rom ukve dadga dro, erTi gvariani<br />

satira gamoecxo da amjerad mizanSi<br />

amoeRo xelmrudeebi, rom kargad<br />

gaewkepla; saamisod kaWkaWebi miiCnia<br />

samagaliTod da didi gatacebiT Seudga<br />

weras, winaswar tkbeboda SedegiT,<br />

gulianad icinoda da gaxarebuli daxtoda<br />

xidan xeze, kaWkaWebis oinbazobebs<br />

rom gaixsenebda. magram ucbad<br />

gaaxsenda, rom maRali sazogadoebis im<br />

wreSi, sadac mas didi pativiT iRebdnen<br />

da maspinZlobdnen, sakmaod blomad<br />

iyvnen kaWkaWebic da erTi maT Soris<br />

gansakuTrebiT gamoirCeoda. maimuni<br />

sagonebelSi Cavarda, raRac unda eRona<br />

da ramenairad ise Seeswor-Semoesworebina<br />

Tavisi naSromi, rom arc<br />

kaWkaWi gaenawyenebina da arc sxvebi,<br />

Tumca verc ase ascdeboda usiamaugusto<br />

monteroso<br />

maimuni, romelmac gadawyvita<br />

mwerali-satirikosi gamxdariyo<br />

ovnebas, radgan rogorc ar unda<br />

Seelamazebina Tavisi satira, kaWkaWebi<br />

mainc icnobdnen TavianT Tavs da<br />

maimunma maSinve gadawyvita xeli aeRo<br />

am Tavis wamowyebaze.<br />

mere ifiqra, axla uprincipoba,<br />

meryeoba mainc ufro saWirboroto<br />

Temaao da arCevani gvelze SeaCera,<br />

romelic Tavis qvemZromobas, xerxebsa<br />

Tu fandebs ostaturad iyenebda,<br />

Tavisi mliqvnelobiTa da gaiZverobiT<br />

Tanamdebobac SeenarCunebina da Tavis<br />

samsaxurebriv kibeze erTi safexuriT<br />

mainc maRla asuliyo, magram maT<br />

Sorisac hyavda megobrebi, gansakuTrebiT<br />

erTi gveli iyo, romelsac SeiZleba<br />

umalve ecno Tavisi Tavi. da maimunma<br />

axlac aiRo xeli Tavis Canafiqrze.<br />

ifiqra, ifiqra maimunma da moifiqra,<br />

rom Tavgamodebuli muSakebi<br />

gaemasxaravebina, abuCad aegdo isini,<br />

viTom muyaiTad rom Sromoben da is ki<br />

ar ician, risTvis da visTvis irjebian,<br />

aseTebi ki futkrebi iyvnen misi TvaliT,<br />

swored isini iyvnen uazrod da umiznod<br />

rom fusfusebdnen. magram maSinve<br />

gaaxsenda, rom futkrebis mTel<br />

gundsac da, miT umetes, erT Tavis megobar<br />

futkars Zalze gaanawyenebda;<br />

amitom ifiqra, maT guls movigeb, Tu<br />

WriWinobelas Sevadarebo, erT imaTgans,<br />

marTlac TavkerZa arsebas,<br />

romelic simReris mets arafers<br />

akeTebs da am umaqniss Tavi poetad ki<br />

moaqvso. magram kargad rom dafiqrda,<br />

arc es daujda WkuaSi da amjeradac<br />

xeli aiRo Tavis Canafiqrze.<br />

bevri ifiqra Tu cota, bolos gadawyvita<br />

codvil arsebebze xom mainc<br />

SeiZleba davweroo da axla Tavisi basri<br />

satiruli kalami im garyvnili qaTmebis<br />

winaaRmdeg moimarjva; SeiZleba<br />

kidec iyvnen gansasjelebi da gasakicxebic,<br />

magram maSinve gaaxsenda ramdenjer<br />

iyo am Tavis frTosan megobrebTan<br />

stumrad da warmoidgina, rogor ewyinebodaT,<br />

ra Seuracxyofilad igrZnobdnen<br />

Tavs da daemdurebodnen mas.<br />

bevri aRarc ufiqria da kalamic maSinve<br />

dado.<br />

bolos da bolos, Rrmad rom Cafiqrda,<br />

kargad rom awon-dawona Tavisi<br />

mizani Tu ganzraxva, ukve samudamod<br />

Caiqnia xeli, es saCemo saqme ar ariso<br />

da mweral-satirikosobaze fiqric ki<br />

aikrZala. magram mainc ver moisvena da<br />

axla sxva Temebze daiwyo fiqri, Tundac<br />

mistika, siyvaruli da sxva msgavsi<br />

rameebi sulac urigo ar iqnebao, Tanac<br />

usiamovnebebsac ar gadamyriso. magram<br />

maSin, _ yvelas kargad moexseneba ras<br />

niSnavs zneoba, _ yvelam erTxmad,<br />

winaswar SeTanxmebulebiviT ganacxada,<br />

maimuni Wkuaze Semcdarao da aseve yvelam<br />

winaswar molaparakebulebiviT<br />

erTbaSad miuxura karebi, im dRidan<br />

aRarc stumrad epatiJebodnen da<br />

aRarc salams imetebdnen misTvis.<br />

Targmna meri titviniZem


16 <strong>literaturuli</strong> <strong>gazeTi</strong><br />

recenzia 1 - 14 ivlisi 2011<br />

literatorTa im kastas vekuTvni,<br />

romaniviT rom kiTxulobs leqsikonebs,<br />

bibliografiebs, enciklopediur<br />

cnobarebs, mweralTa akademiuri<br />

gamocemebis komentarebs.<br />

poeziasaviT Camesmis: `gaciskreba<br />

ars uwinaresi ganTiadisa, xolo gan-<br />

Tiadi ars mowevna naTlebisa. xolo<br />

riJuraJi aRmoCena naTlebisa, rame<br />

nawili. xolo alioni ra Rame da dRe<br />

gairCeodes. amaT yovelTa dila vidre<br />

mzis mosvlamde da vidre mzis aRmosvlamde<br />

wiTelTa RrubelTa orioni<br />

ewodebis~, sxva versiiT, _ `wiTelTa<br />

RrubelTa dafiona ewodebis~.<br />

imedia, yvelas ecno Cveni geniosi<br />

winapris stilic, sibrZnec da<br />

araqarTveluri pedanturobac (sxvaTa<br />

Soris, sityva `pedanti~ frangulitaliuri<br />

warmoSobisaa da misma Tavdapirvelma<br />

mniSvnelobam _ `maswavlebelma~<br />

_ sruliad umarTebulod icvala<br />

niri da `asokirkita formalistad~<br />

mogvevlina).<br />

`gulistkiviliT aRniSnavs s.-s. orbeliani<br />

faqts, rom qarTvelebs, romlebsac<br />

adrec hqoniaT leqsikoni, dahkargviaTo;<br />

igi `JamTa viTarebiTa uCinod<br />

qmnil iyo~-o. mis dakargvas ki,<br />

rogorc TviTve aRiarebs leqsikografi,<br />

mohyolia is, rom `ena qarTuli<br />

TvisTa nebazed gauryvniaT~. aqedan<br />

naTlad Cans, rom leqsikonis erTi<br />

umTavresi daniSnuleba, sulxan-sabas<br />

SexedulebiT, enis dacva da wauxdenloba<br />

yofila~ (ilia abulaZe, mecnieri,<br />

leqsikografi, `leqsikoni qarTulis~<br />

gamomcemeli da winasityvaobis avtori).<br />

`ciskrisa~ Tu `gaciskrebis~ sabaseul<br />

definiciaSi naxsenebi `alioni~,<br />

`ganTiadi~, `dila~, `dafioni~,<br />

`riJraJi~, `orioni~, `ciskari~ mravali<br />

wlis Semdeg qarTuli perioduli<br />

organoebis saxelwodebebad mogvevlina;<br />

zemoxsenebulTagan mxolod 1852<br />

wels daarsebuli `qarTuli sityvierebiTi<br />

Jurnali~ `ciskaria~ mecxramete<br />

saukunis pirmSo (redaqtorebi giorgi<br />

erisTavi, 1852-53; ivane kereseliZe,<br />

1857-75). es iyo, arsebiTad, pirveli<br />

qarTuli dRegrZeli <strong>literaturuli</strong><br />

Jurnali, radgan solomon dodaSvilis<br />

`saliteraturoni nawilni tfilisis<br />

uwyebaTani~ (1832) erTob dRemokle<br />

aRmoCnda: imave wels Tavad-aznaurTa<br />

SeTqmulebas Seewira.<br />

1887, 1907 da 1908 wlebSi Tbilissa<br />

da quTaisSi `ciskris~ saxelwodebiT<br />

gamodioda perioduli organoebi;<br />

erTi maTgani sameurneo gaxldaT, meore,<br />

_ social-demokratTa maleve<br />

gauqmebuli <strong>gazeTi</strong>, mesame _ daxuruli<br />

`cisartyelas~ nacvlad gamoica.<br />

sityvam moitana da kvlav gameqca<br />

Tvali sabas leqsikonisaken: `cisartyela<br />

_ cis mSvildi. ra nisli ama-<br />

Rldebis da Rrublamdisin miiwevis,<br />

cvarni nislTani ganzrqeldebian da<br />

mzisa Saravandedisa mier Seimkobian,<br />

ferad-feradad saxilvel iqmnebian.<br />

keTili niSania mravalgzis misi<br />

gamoCineba~...<br />

sityva gamigrZelda, magram, merwmuneT,<br />

globalizaciis epoqaSi qarTuli<br />

leqsikonebis pedanturi kirkiti<br />

mxolod sikeTes mogvitans; aki sulxan-saba<br />

orbeliani Tavad iyo `globalisti~<br />

_ senadaleuli da tibrdaleuli.<br />

`leqsikoni qarTulis~ daskvniT<br />

nawilSi `ucxo Sesatyvisobani (italiur-Turqul-somxuri)~<br />

`cisartyelasTvis~<br />

avtors ratomRac mxolod<br />

italiuri sityva miusadagebia. `cisartyela<br />

_ arqobaleno~ (Sevamowme, mar-<br />

Tlac asea!).<br />

rasakvirvelia, Zveli `ciskris~<br />

memkvidreobis pretenzia ver eqnebodaT<br />

zemoxsenebul umniSvnelo gamocemebs.<br />

mxolod e. w. daTbobis xanaSi moxerxda<br />

axali Jurnalis daarseba<br />

`ciskris~ saxelwodebiT: `ciskari~<br />

(iseve rogorc alioni, dila, ganTiadi,<br />

riJraJi, dafioni, orioni) xom maradiuli<br />

ganaxlebis, imediani dasawyisis,<br />

sasikeTo feriscvalebis simbolod<br />

aRiqmeboda. saxelwodeba mar-<br />

Tlac rom fexbednieri aRmoCnda. warmoudgenelia<br />

im misiis gadafaseba, rac<br />

Seasrula `saqarTvelos axalgazrda<br />

leninuri komunisturi kavSiris centraluri<br />

komitetis (!) da saqarTve-<br />

lali avaliani<br />

`gaciskreba~<br />

los mweralTa kavSiris organom~ (ix.<br />

qse, t. 11), literaturul-mxatvrulma<br />

da sazogadoebriv-politikurma Jurnalma<br />

`ciskarma~. is daarsda 1957 wels,<br />

avadsaxsenebeli 1937-is meoce wlisTavze.<br />

es is droa, roca ganxorcielda<br />

wiTeli teroris msxverplTa reabilitacia.<br />

nikolo miwiSvilis, paolo<br />

iaSvilis, tician tabiZisa da mixeil<br />

javaxiSvilis TxzulebaTa xelaxali<br />

publikacia, Tundac kupiurebiT,<br />

`CasworebebiT~, koniunqturis gaTvaliswinebiT,<br />

_ mainc didi movlena iyo.<br />

tabudadebuli saxelebisa da akrZaluli<br />

wignebis mimdinare literaturul<br />

procesSi CarTvam sasikeTo cvlilebebi<br />

gamoiwvia.<br />

`ciskars~ imTaviTve Tan dahyva<br />

Tavisuflebis sio da siaxlis mimzidveloba.<br />

sityvis Tavisufleba (nebadarTuli,<br />

magram `reglamentirebuli~)<br />

jer kidev iluzoruli gaxldaT.<br />

redaqtorTa vaJkacobasa da gabedulebaze<br />

iyo damokidebuli, ris dabe-<br />

Wdvas moaxerxebda da ra fasad...<br />

`ciskris~ saxels ukavSirdeba e. w.<br />

samocianelTa uniWieresi Taobis<br />

gamoCenac. Cemi azriT, samocianelTa<br />

jgufma meoce saukunis meore naxevar-<br />

Si iseTive misia itvirTa, rac 10-20-iani<br />

wlebis modernizmma. es iyo `erovnuli<br />

sulierebis ucnauri, centridan sanqcirebuli<br />

renesansi~ (Temur doiaSvili).<br />

daviT weredianis TqmiT, `saer-<br />

To ideologia met-naklebad aseTi iyo:<br />

eweraT is, rac ewerebodaT da ara<br />

is,rasac maTgan xelisufleba iTxovda.<br />

es im dros Zneli saqme gaxldaT, magram,<br />

sabednierod, sasikvdilo safrTxes<br />

aRar Seicavda~.<br />

zoSCenko, brwyinvale satirikosi,<br />

romelmac `damuSavebisa~ da wiTeli<br />

teroris Semdeg, faqtobrivad veRaraferi<br />

Rirebuli ver Seqmna, ambobda:<br />

SeSinebuli mwerali kvalifikacias<br />

hkargavso (icocxla 1958 wlamde, mxolod<br />

xruSCoviseuli `daTbobis~ wyalobiT,<br />

1957-58 wlebSi eRirsa 30-iani<br />

wlebis moTxrobaTa krebulebis<br />

gamocema). Cveni samocianelebi mebrZoli<br />

bunebisani iyvnen: miuxedavad imisa,<br />

rom bevr maTgans mSoblebi represirebuli<br />

hyavda, SeSinebisa araferi etyobodaT.<br />

redaqtorTa gabeduleba da riski<br />

rom ara, `ciskari~ ar `gaciskrdeboda~.<br />

ra Tqma unda, sruliad gansakuTrebulia<br />

pirveli redaqtoris vaxtang<br />

WeliZis roli, Tumca arc sxvebi iyvnen<br />

jabanni. paradoqsia, rom sityvis realur<br />

Tavisuflebamde `ciskari~<br />

Seuferxeblad gamodioda, Sefarul<br />

Tu aSkara antisabWoTa publikaciaTa<br />

miuxedavad. amis naTelsayofad ori<br />

maTganis dasaxelebac ikmarebs: Wabua<br />

amirejibis `daTa TuTaSxia~ (1972, 1974-<br />

75) da oTar CxeiZis `boriayi~ (1974) _<br />

redaqtori jansuR Carkviani. im dros<br />

msgavsi Txzulebani `centrSi~ anu moskov-leningradSi,<br />

rogorc ityvian,<br />

Taroze iyo Semodebuli, rom<br />

aRaraferi vTqvaT sxva respublikebze.<br />

is ki arada,rogorc mogvianebiT gavige,<br />

ukraineli da belorusi represirebuli<br />

mwerlebi sajaroobis<br />

dasawyisSic jer kidev ar iyvnen reabilitirebulni.<br />

`ciskris~ sasaxelod unda iTqvas,<br />

rom is yvela Taobis Semoqmeds aer-<br />

Tianebda, amasTan, gansakuTrebul mxardaWeras<br />

avlenda damwyeb mweralTa<br />

mimarT. Jurnali `ciskari~ ganuyofeli<br />

nawilia meoce saukunis meore naxevris<br />

literaturis istoriisa, am periodis<br />

vercerTi mkvlevari gverds<br />

ver auvlis mas.<br />

erovnuli samecniero biblioTekis<br />

ZalisxmeviT, gamoqveynda amagdar bibliografTa<br />

mravalwliani, skrupulozuri<br />

Sromis Sedegi _ `Jurnal<br />

`ciskris~ analitikuri bibliografia,<br />

1957-1997~, Tbilisi, 2010.<br />

namdvilad ar varT ganebivrebuli<br />

bibliografiuli gamocemebiT, didi<br />

xania, aseTi masStaburi proeqti ar<br />

ganxorcielebula. miT umetes, uRrmesi<br />

madlobis Rirsia am eqvsasgverdiani,<br />

maRal poligrafiul doneze<br />

gamocemuli wignis yvela mesveuri _<br />

erovnuli samecniero biblioTekis<br />

direqtori irakli RaribaSvili,<br />

Semdgenlebi megi barkava da nunu abuaSvili,<br />

bibliografiuli redaqtori ia<br />

duduCava.<br />

anotaciaSi vkiTxulobT: `Jurnal<br />

`ciskris~ analitikuri bibliografia<br />

moicavs 1957-1997 wlebis masalas. naSromi<br />

Sedgeba ori nawilisagan: ZiriTadi<br />

da `nair-nairi~ (ucxoeTis qronika).<br />

bibliografia sistematizirebulia<br />

universaluri aTwiladi klasifikaciis<br />

(!) mixedviT. ZiriTadi nawilis literaturul<br />

ganyofilebaSi masalis simravlis<br />

gamo rubrikebi detalizebulia.<br />

ZiriTad nawils da `nair-nairs~<br />

cal-calke axlavs saxelTa saZiebeli.<br />

...bibliografia gankuTvnilia sazogadoebis<br />

farTo wrisaTvis~.<br />

barem aqve SevniSnav, rom erovnuli<br />

samecniero biblioTekis Zveli seria _<br />

`qarTveli mecnierebi. bio-bibliografiuli<br />

saZiebeli~, romlis 97<br />

nakveTia dastambuli, dRemde Seuferxeblad<br />

gamodis: 2010 wels gamoica<br />

`giorgi Citaia~ da `eqvTime TayaiSvili~.<br />

mogexsenebaT, `ciskari~ sazogadoebriv-politikuri<br />

Jurnalic gaxldaT.<br />

amitom, bibliografiis mkafio da<br />

gamowvlilviTi sistematizacia saSualebas<br />

aZlevs mecniers Tu nebismieri<br />

dargiT dainteresebul mkiTxvels, _<br />

myisierad moiZios misTvis saintereso<br />

masala sxvadasxva sferodan: politika,<br />

ekonomika, istoria, eTnografia,<br />

xelovneba, filosofia, sociologia,<br />

mrewveloba, sabunebismetyvelo mecnierebani<br />

da sxv. Tumca, es wigni,<br />

uwinares yovlisa, udides samsaxurs<br />

literaturis mkvlevarebs gauwevs:<br />

ganyofilebebi _ qarTuli literaturaTmcodneoba,<br />

qarTuli mxatvruli<br />

literatura, ucxouri literatura,<br />

<strong>literaturuli</strong> urTierTobani da a. S.<br />

lamis ide fiqsad meqca is garemoeba,<br />

rom damoukideblobis deklarirebis<br />

meoce wlisTavze, 21-e saukuneSic<br />

ar gvaqvs meoce saukunis srulyofili,<br />

ideuri diqtatisagan Tavisufali,<br />

araangaJirebuli, obieqturi, aqsiologiuri<br />

kvleviT gamyarebuli literaturis<br />

istoria. Cemi azriT, es Cveni<br />

didi erovnuli sircxvilic aris da,<br />

imavdroulad, evropasTan kulturuli<br />

integraciis xelisSemSleli faqtoric.<br />

rogoria `evrostandarti~ mSobliuri<br />

literaturis sferoSi, _<br />

CvenTvisac misabaZi da samagaliTo<br />

esaa aTobiT erovnuli literaturis<br />

istoria, aTobiT monografia meoce<br />

saukunis mwerlebze, uamravi <strong>literaturuli</strong><br />

enciklopedia, cnobari, avtorTa<br />

teqstebis akademiuri Tu saarqivo<br />

gamocemani; agreTve, srulyofili<br />

da amomwuravi bibliografiebi<br />

(beWduri Tu eleqtronuli versiebi).<br />

interneti qvevriviT aris: rasac<br />

CasZaxeb, imas amogZaxebs.<br />

Tanamedrove <strong>literaturuli</strong> periodikisa<br />

Tu samecniero krebulebis<br />

eleqtronul versiaTa arseboba ufro<br />

momavals waadgeba. Tumca yinuli<br />

daiZra (am mxriv samagaliTod mimaCnia<br />

parlamentis erovnuli sajaro biblioTekis,<br />

erovnuli samecniero biblioTekisa<br />

da literaturis muzeumis<br />

Zalisxmeva), uzarmazari da Sromatevadi<br />

samuSaoa Sesasrulebeli. meoce<br />

saukunis qarTuli mwerlobis mkvlevars<br />

dids verafers SesZens kompiuteri;<br />

rac ar CagitvirTavs, ras moeli.<br />

mciredi gamonaklisis garda, ar arsebobs<br />

sruli anotirebuli bibliografiebi,<br />

dargobrivi enciklopediebi<br />

da cnobarebi, sacnauria meoce<br />

saukunis qarTvel klasikosTa cxovreba-Semoqmedebisadmi<br />

miZRvnili<br />

monografiebisa da maTive Txzulebebis<br />

akademiur gamocemaTa saocari simwire<br />

da, arcTu iSviaTad, _ simdare.<br />

zemoTqmulis gaTvaliswinebiT cxadia,<br />

rom `ciskris~ analitikuri bibliografia<br />

didad waadgeba meoce<br />

saukunis literaturis mkvlevarebs;<br />

saSuri saqmea misi eleqtronuli versiis<br />

Seqmnac. es wigni nimuSia imisa, Tu<br />

internetisa da sayovelTao kompiuterizaciis<br />

xanaSi ra didi roli eni-<br />

Weba profesionalebis mier Sedgenil<br />

bibliografiebs _ fasdaudebel<br />

masalas internetisaTvis.<br />

axlo warsulis umZimesi viTarebisa<br />

da sabazro ekonomikis `wyalobiT~,<br />

`ciskarma~ bevrjer waiforxila; imedi<br />

viqonioT, rom axla mainc moiZebneba<br />

saxsari Jurnalis sistematuri da<br />

drouli gamocemisaTvis, raTa mkiTxvelis<br />

molodini ar gawbildes; momavali<br />

gviCvenebs, daibrunebs Jurnali<br />

odindel, Tanamedroveobis Sesabamis<br />

funqcias Tu ara, momavali gviCvenebs,<br />

`gaciskrdeba~ Jurnali Tu ara...<br />

<strong>literaturuli</strong> <strong>gazeTi</strong><br />

gamodis saqarTvelos kulturisa da ZeglTa<br />

dacvis saministros finansuri mxardaWeriT<br />

redaqtori irakli javaxaZe<br />

redaqtoris moadgile uCa SerazadiSvili<br />

Jurnalistebi xaTuna alxaziSvili, nana kobaiZe, Tamar Juruli<br />

tel.: 2292196; mob. tel.: (877)742277; (899)269852; e-mail: litgazeti@yahoo.com

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!