23.11.2014 Views

musika da bavSvebi

musika da bavSvebi

musika da bavSvebi

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

maia oTiaSvili<br />

<strong>musika</strong> <strong>da</strong> <strong>bavSvebi</strong><br />

maswavleblis wigni<br />

VI klasi<br />

`wyarosTvali~<br />

2011<br />

1


avtori<br />

maia oTiaSvili<br />

<strong>musika</strong>luri re<strong>da</strong>qtori<br />

levan mizan<strong>da</strong>ri<br />

literaturuli re<strong>da</strong>qtori<br />

Tamar faSaliSvili<br />

eTnomusikosi<br />

nana valiSvili<br />

mxatvari<br />

TinaTin mRebriSvili<br />

fsiqologi<br />

lia qurxuli<br />

kompiuteruli uzrunvelyofa<br />

rati Tordia<br />

kaxaber wurwumia<br />

audioreJisori:<br />

mixeil vawaZe<br />

mixeil kilosaniZe<br />

fonogramebis avtori:<br />

mixeil vawaZe<br />

mTavari re<strong>da</strong>qtorebi:<br />

irina miqaZe<br />

nana RvinianiZe<br />

`wyarosTvali~<br />

tel: 74 63 69; 27 30 73<br />

8(99) 76 10 39; 8(99) 30 16 84<br />

el-fosta: tskarostvali@gmail.com<br />

ISBN:<br />

2


s a r C e v i<br />

erovnuli saswavlo gegma.................................................................................................................4<br />

Sefaseba..................................................................................................................................................9<br />

Sinaarsisa <strong>da</strong> miznebis ruka............................................................................................................14<br />

audio masalis sia..............................................................................................................................16<br />

solfejios gakveTilebi.................................................................................................................18<br />

ioseb ratili. kote focxveraSvili............................................................................................20<br />

wmin<strong>da</strong>, didi <strong>da</strong> patara intervalebi............................................................................................21<br />

`Sina vorgil~......................................................................................................................................22<br />

i. gogebaSvili. `mcire SeniSvna axal saqmezed~........................................................................24<br />

<strong>musika</strong>luri gaformeba....................................................................................................................26<br />

banis gasaRebi <strong>da</strong> mcire oqtavis notebi.....................................................................................27<br />

ivane javaxiSvili <strong>da</strong> qarTuli <strong>musika</strong>.........................................................................................28<br />

<strong>da</strong>sartyam sakravTa `orkestri~...................................................................................................31<br />

<strong>musika</strong>luri karnaxi _ 3...................................................................................................................32<br />

informacia gansjisTvis.................................................................................................................33<br />

saSobao karnavali.............................................................................................................................34<br />

uZvelesi civilizaciebi.................................................................................................................34<br />

qarTuli saeklesio galobis Sesaxeb...........................................................................................36<br />

vano sarajiSvili...............................................................................................................................85<br />

julia endriusi.................................................................................................................................86<br />

andrea kazeloti...............................................................................................................................86<br />

wmi<strong>da</strong> eqvTime aRmsarebeli (kereseliZe)....................................................................................89<br />

ilia WavWavaZe qarTuli xalxuri musikis Sesaxeb...................................................................92<br />

fsiqologiuri gansjisaTvis.........................................................................................................94<br />

<strong>da</strong>matebiTi sarekomen<strong>da</strong>cio resursebis nusxa........................................................................96<br />

3


VI klasi<br />

<strong>musika</strong><br />

stan<strong>da</strong>rti<br />

wlis bolos misaRwevi Sedegebi mimarTulebebis mixedviT<br />

praqtikuli unar-<br />

Cvevebi<br />

mus.VI.1. moswavles<br />

SeuZlia improvizaciul<br />

savarjiSoebSi<br />

monawileoba.<br />

mus.VI.2. moswavles<br />

SeuZlia simRera marto<br />

<strong>da</strong> sxvebTan erTad.<br />

komunikacia,<br />

interpretacia<br />

mus.VI.7. moswavles<br />

SeuZlia mosmenili<br />

<strong>musika</strong>luri<br />

nawarmoebis ganxilva<br />

<strong>da</strong> Sefaseba.<br />

mus.VI.8. moswavles<br />

SeuZlia monawileobis<br />

miReba sxva<strong>da</strong>sxva saxis<br />

RonisZiebaSi.<br />

<strong>musika</strong>luri nawarmoebis<br />

aRqma konteqstSi<br />

mus.VI.10. moswavle icnobs<br />

qarTuli <strong>da</strong><br />

msoflio <strong>musika</strong>luri<br />

xelovnebis cnobil<br />

nimuSebsa <strong>da</strong><br />

warmomadgenlebs.<br />

mus.VI.11. moswavles<br />

SeuZlia Sea<strong>da</strong>ros<br />

erTmaneTs<br />

<strong>musika</strong>luri nawarmoebebi.<br />

mus.VI.3. moswavles<br />

SeuZlia gansazRvros<br />

<strong>da</strong> gadmosces<br />

misTvis saintereso<br />

ganwyobileba, siuJeti,<br />

Tema.<br />

mus.VI.4. moswavles<br />

SeuZlia <strong>musika</strong>luri<br />

<strong>da</strong>mwerlobis gamoyeneba.<br />

mus.VI.5. moswavles<br />

SeuZlia sakuTari<br />

saswavlo saqmianobis<br />

warmarTva.<br />

mus.VI.6. moswavles<br />

SeuZlia sxvebTan<br />

TanamSromloba.<br />

mus.VI.9. moswavles<br />

esmis <strong>da</strong> SeuZlia<br />

warmoaCinos, rom<br />

<strong>musika</strong>/xelovneba<br />

komunikaciis<br />

saSualebaa.<br />

mus.VI.12. moswavle<br />

icnobs sxva<strong>da</strong>xva tipis<br />

ansamblisa <strong>da</strong> orkestris<br />

Semadgenlobas.<br />

wlis bolos misaRwevi Sedegebi <strong>da</strong> maTi indikatorebi<br />

mimarTuleba: praqtikuli unar-Cvevebi <strong>da</strong> ideebis gamoxatva<br />

mus.VI.1. moswavles SeuZlia improvizaciul savarjiSoebSi monawileoba.<br />

4<br />

Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:<br />

• erTsa <strong>da</strong> imave melodiur saqcevs aJRerebs maJorsa <strong>da</strong> minorSi;<br />

• maJoruli <strong>da</strong> minoruli samxmovanebis bgerebze Txzavs ritmul <strong>da</strong> intonaciur<br />

modelebs;


• simReriT aboloebs maswavleblis an Tanaklaselis mier <strong>da</strong>wyebul melodias, upasuxebs<br />

<strong>musika</strong>lur frazas;<br />

• mReris intervalebs oqtavis farglebSi;<br />

• gansazRvravs misTvis nacnobi simReris sawyis intervals;<br />

• naswavl leqss SeurCevs/SeTxzavs melodias;<br />

• mocemul melodiur saqcevs mReris sxva<strong>da</strong>sxva safexuri<strong>da</strong>n (diatonuri sekvencia);<br />

• taSiT/kakuniT <strong>da</strong> simReriT warmoadgens misTvis nacnob or- <strong>da</strong> samwiladi<br />

struqturis melodiebs;<br />

• TanaklaselebTan monacvleobiT taSiT qmnis ritmul kompoziciebs;<br />

• gabmulad Sesrulebul ritmul figuras, harmoniul Tanmimdevrobas simReriT uxamebs<br />

sxva<strong>da</strong>sxva melodiur xmas, ritmul figuras.<br />

mus.VI. 2. moswavles SeuZlia simRera marto <strong>da</strong> sxvebTan erTad.<br />

Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:<br />

• TanaklaselebTan erTad mReris akordebs;<br />

• mReris marto, wyvilSi, gundSi erT- <strong>da</strong> orxmian simRerebs xalxuri <strong>da</strong> klasikuri<br />

repertuari<strong>da</strong>n;<br />

• mReris kanonis tipis savarjiSoebs, simRerebs;<br />

• arCevs <strong>da</strong> iyenebs sxva<strong>da</strong>sxva gamomsaxvelobiT xerxs <strong>musika</strong>luri nawarmoebis<br />

Sesrulebisas.<br />

mus.VI. 3. moswavles SeuZlia gansazRvros <strong>da</strong> gadmosces misTvis saintereso<br />

ganwyobileba, siuJeti, Tema.<br />

Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:<br />

• sxvebTan erTad gaiTamaSebs martiv scenebs konkretuli <strong>musika</strong>luri nawarmoebis /<br />

fragmentis ganwyobilebis gamoxatvis mizniT;<br />

• pantomimiT gamoxatavs garkveul ganwyobilebas;<br />

• ismens TanaklaselTa azrs sakuTar Sesrulebaze;<br />

• afasebs TanaklaselTa mier Sesrulebul Teatralur etiuds;<br />

• personaJis xasiaTs usa<strong>da</strong>gebs <strong>musika</strong>lur fragments;<br />

• konkretul ambavs, siuJets usa<strong>da</strong>gebs misTvis cnobil <strong>musika</strong>lur nawarmoebs <strong>da</strong><br />

SeZlebis<strong>da</strong>gvarad gaiTamaSebs mas improvizebuli teqstis gamoyenebiT;<br />

• konkretuli <strong>musika</strong>luri frazebis sakravebs Soris gaJRerebisas qmnis teqstur<br />

dialogs.<br />

mus.VI.4. moswavles SeuZlia <strong>musika</strong>luri <strong>da</strong>mwerlobis gamoyeneba.<br />

Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:<br />

• kiTxulobs <strong>da</strong> wers notebs violinos, banis gasaRebSi;<br />

• amoicnobs <strong>da</strong> iyenebs alteraciis niSnebs;<br />

• Cawers taSiT an kakuniT gadmocemul ritmul naxazs;<br />

• nawarmoebis, misi fragmentis ga<strong>da</strong>weris dros ar uSvebs Secdomebs;<br />

• mcire formis safortepiano nawarmoebis/fragmentis mosmenisas Tvals adevnebs sanoto<br />

Canawers;<br />

• iyenebs sanoto sistemis codnas nawarmoebis <strong>da</strong>swavlis, kompiuterul programebze<br />

muSaobisas.<br />

mus.VI.5. moswavles SeuZlia sakuTari saswavlo saqmianobis warmarTva.<br />

Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:<br />

• moiZiebs gakveTilisaTvis saWiro <strong>musika</strong>lur, literaturul <strong>da</strong> vizualur masalas;<br />

5


• calkeuli amocanis ga<strong>da</strong>saWrelad gegmavs Sesasrulebeli samuSaos Tanmimdevrobas;<br />

• gakveTilis, repeticiis Semdeg uvlis <strong>musika</strong>lur instrumentebs, audio – video<br />

aparaturas, firebs.<br />

mus.VI.6. moswavles SeuZlia sxvebTan TanamSromloba.<br />

Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:<br />

• anawilebs jgufSi samuSaos, funqcia-movaleobebs;<br />

• iTvaliswinebs <strong>da</strong> iyenebs jgufis wevrebis SesaZleblobebs;<br />

• exmareba sxvebs konkretuli amocanis SesrulebaSi <strong>da</strong> saWiroebis SemTxvevaSi Tavad<br />

iTxovs <strong>da</strong>xmarebas;<br />

• kamaTis dros ismens <strong>da</strong> iTvaliswinebs jgufis wevris arguments;<br />

• afasebs sakuTar <strong>da</strong> sxvis mier gaweul samuSaos.<br />

mimarTuleba: komunikacia <strong>da</strong> interpretacia<br />

mus.VI.7. moswavles SeuZlia mosmenili <strong>musika</strong>luri nawarmoebis ganxilva <strong>da</strong> Sefaseba.<br />

Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:<br />

• amoicnobs nawarmoebs, mis fragments;<br />

• gadmoscems Tavis STabeWdilebas sityvierad, naxatiT, Canaweris saxiT;<br />

• axasiaTebs SemsrulebelTa Semadgenlobas;<br />

• amoicnobs mosmenisas nacnob <strong>musika</strong>lur formebs;<br />

• axasiaTebs konkretul <strong>musika</strong>lur fragments metris, sakravTa, xmis tembrebis, kilos<br />

mixrilobis mixedviT;<br />

• msjelobs <strong>musika</strong>luri nawarmoebis Sesrulebaze;<br />

• iyenebs nacnob <strong>musika</strong>lur masalas RonisZiebebis gaformebisas.<br />

mus.VI.8. moswavles SeuZlia monawileobis miReba sxva<strong>da</strong>sxva saxis RonisZiebaSi.<br />

Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:<br />

• monawileobs klasis speqtaklSi, karnavalSi, mejlisSi;<br />

• monawileobs <strong>da</strong> eswreba skolis saangariSo koncerts;<br />

• eswreba Sexvedra-saRamoebs: kompozitorTan, SemsrulebelTan;<br />

• TanaklaselebTan erTad eswreba sajaro koncerts, speqtakls;<br />

• <strong>da</strong>dis eqskursiebze xelovanTa saxl-muzeumSi;<br />

• monawileobs <strong>da</strong> adgens kiTxvars viqtorinisTvis;<br />

• wardgeba auditoriis winaSe Semsruleblis, Semoqmedis an konferansies rolSi;<br />

• exmareba umcrosklaselebs zeimis <strong>musika</strong>lur gaformebaSi.<br />

mus.VI.9. moswavles esmis <strong>da</strong> SeuZlia warmoaCinos, rom <strong>musika</strong>/xelovneba komunikaciis<br />

saSualebaa.<br />

Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:<br />

• acnobierebs, rom <strong>musika</strong> mas exmareba a<strong>da</strong>mianebTan urTierTobaSi;<br />

• acnobierebs, rom musikis erToblivi mosmena a<strong>da</strong>mianebSi msgavs gancdebs badebs;<br />

• saubrobs imaze, rom wina epoqaSi Seqmnili <strong>musika</strong>luri nawarmoebi/xelovnebis nimuSi<br />

misTvis dResac gasagebia;<br />

• ixsenebs <strong>musika</strong>lur <strong>da</strong> xelovnebis sxva <strong>da</strong>rgis nawarmoebebs, romlebSic msgavsi<br />

ideebia gamoxatuli;<br />

• saubrobs imaze, rom <strong>musika</strong> gamoiyeneba kinoSi, TeatrSi, sainformacio saSualebebSi.<br />

6


mimarTuleba: <strong>musika</strong>luri nawarmoebis aRqma konteqstSi<br />

mus.VI.10. moswavle icnobs qarTuli <strong>da</strong> msoflio <strong>musika</strong>luri xelovnebis cnobil<br />

nimuSebsa <strong>da</strong> warmomadgenlebs.<br />

Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:<br />

• sxva<strong>da</strong>sxva xerxiT gadmoscems cnobili <strong>musika</strong>luri nawarmoebis Temas, ritmul suraTs<br />

<strong>da</strong> amoicnobs mas mosmenisas;<br />

• saubrobs kompozitorebis Semoqmedebis Sesaxeb;<br />

• usmens <strong>da</strong> amoicnobs cnobil musikos-Semsrulebels sxva<strong>da</strong>sxva maxasiaTeblis mixedviT<br />

(xmis tembriT, repertuaris mixedviT...);<br />

• moiZiebs <strong>da</strong>matebiT informacias misTvis saintereso nawarmoebis, kompozitoris,<br />

Semsruleblis Sesaxeb.<br />

mus.VI.11. moswavles SeuZlia Sea<strong>da</strong>ros erTmaneTs <strong>musika</strong>luri nawarmoebebi.<br />

Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:<br />

• naswavl nawarmoebebs a<strong>da</strong>rebs erTmaneTs;<br />

• a<strong>da</strong>rebs erTi <strong>da</strong> imave Janris sxva<strong>da</strong>sxva nawarmoebs <strong>da</strong> saubrobs maT <strong>da</strong>maxasiaTebel<br />

niSnebze (savaraudo Semadgenloba, solo sakravi);<br />

• axasiaTebs nacnob <strong>musika</strong>lur formebs;<br />

• ganasxvavebs xalxuri musikis popularul nimuSebs saqarTvelos kuTxeebis mixedviT;<br />

• saubrobs imis Sesaxeb, ratom moewona esa Tu is nawarmoebi.<br />

mus.VI.12. moswavle icnobs sxva<strong>da</strong>xva tipis ansamblisa <strong>da</strong> orkestris Semadgenlobas.<br />

Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:<br />

• asxvavebs <strong>da</strong> ajgufebs sakravebs bgeris miRebis wesis, masalis mixedviT;<br />

• xatavs an Zerwavs sakravebs, orkestrs, Semsruleblebs;<br />

• ganasxvavebs simfoniuri, kameruli, sasule, simebiani orkestris Semadgenlobas;<br />

• ganixilavs ansamblis sxva<strong>da</strong>sxva Semadgenlobas.<br />

improvizaciuli savarjiSoebi:<br />

programis Sinaarsi<br />

• <strong>musika</strong>luri enis elementebis, sakravebis gamoyenebiT;<br />

• bgera, xmovanebis siZliere, ritmi (ostinato, sinkopa, punqtiruli ritmi), tempi,<br />

metri, registri, tembri, kilo (maJori, minori), tonaloba, intervalebi oqtavis<br />

farglebSi, diatonuri sekvencia<br />

simRera:<br />

• TanxlebiT <strong>da</strong> mis gareSe;<br />

• individualurad, ansamblSi <strong>da</strong> gundSi;<br />

• erTxmiani, orxmiani <strong>da</strong> martivi samxmiani simRerebi, magaliTad, “Sina vorgil”,<br />

“Conguri”, ”qriste aRsdga”, “mravalJamier” (sagalobeli), ”cicinaTela”, i. gurgulia<br />

- ”saqanela”, i. boboxiZe – “fifqebi”, s. cincaZe - “torola”, r. laRiZe - ”simRera<br />

Tbilisze”, v. azaraSvili - “dinamo”, j. hermani – “Hello, Dolly!“, e. di kapua _ “Sole Mio“, l.<br />

riCi _ “Endless Love“ <strong>da</strong> sxv.<br />

7


kompozicia, speqtakli:<br />

• scenebis gaTamaSeba;<br />

• <strong>da</strong>srulebuli formiT wardgena.<br />

<strong>musika</strong>luri <strong>da</strong>mwerloba:<br />

• alteraciis niSnebis amocnoba <strong>da</strong> gamoyeneba;<br />

• <strong>musika</strong>luri fragmentis ga<strong>da</strong>wera;<br />

• <strong>musika</strong>luri Canaweris gamoyeneba nawarmoebis <strong>da</strong>swavlis, kompiuterul programebze<br />

muSaobis, <strong>musika</strong>luri nawarmoebis mosmenis dros.<br />

<strong>musika</strong>luri terminebi:<br />

• melodia, ritmi, grZlioba, pauza, ritmi, tempi, tembri, kilo (maJori, minori), tonaloba,<br />

tonika, myari, meryevi safexurebi, kvinturi wre;<br />

• dinamiuri niuansebi: Mezzo Forte, Mezzo Piano;<br />

• Sesrulebis xerxebi: stakato, legato;<br />

• kompozitori, folklori, folkloristi, musikismcodne, piesa, koncerti, repeticia,<br />

orkestri, diriJori, lotbari, regenti, mesa, solisti, akompanementi, baleti, kordebaleti,<br />

balerina, baletis mocekvave, baletmaisteri, a<strong>da</strong>jo, pa de de, Teatraluri/<br />

saopero/sabaleto <strong>da</strong>si, moqme deba/aqti, antraqti, opera, aria, ariozo, reCitativi,<br />

ansambli, dueti, trio, kvarteti, kvinteti, Janri;<br />

• orkestri (simfoniuri, kameruli, sasule, simebiani), jgufebi.<br />

<strong>musika</strong>luri formebi:<br />

• martivi samnawiliani, kupleturi, rondo, variaciuli.<br />

musikis mosmena:<br />

• gansxvavebuli epoqebis cnobili nawarmoebebis mosmena, amocnoba;<br />

• qarTuli xalxuri musikis mosmena, amocnoba.<br />

RonisZiebebi:<br />

• skolis koncerti;<br />

• klasis speqtakli, karnavali, mejlisi, Sexvedra - saRamoebi;<br />

• viqtorina;<br />

• sajaro koncertze, speqtaklze <strong>da</strong>swreba;<br />

• eqskursia xelovanis saxl-muzeumSi.<br />

<strong>musika</strong>luri nawarmoebis aRqma konteqstSi:<br />

• ganwyobilebis amocnoba, STabeWdilebebis gaziareba, sakuTar Sexedulebebze saubari;<br />

• informacia nawarmoebis <strong>da</strong> avtoris Sesaxeb – programa (siuJeti, libreto), epoqa,<br />

stili, Janri, biografiuli cnobebi;<br />

• informacia Semsruleblebis Sesaxeb.<br />

sarekomen<strong>da</strong>cio mosasmeni masala:<br />

8<br />

• xalxuri simRerebi; fragmentebi barokos, klasicizmis, romantizmis epoqis <strong>musika</strong>luri


xelovnebis nimuSebi<strong>da</strong>n, qarTvel kompozitorTa po pu laruli nawarmoebebi<strong>da</strong>n,<br />

magaliTad, “winwyaro”, imeruli ”naduri”, megruli «odoia», raWuli ”alilo”, svanuri<br />

«lile»; sagalobeli «qriste aRsdga», braziliuri simRera «gvantana mera»; v. doliZe<br />

- fragmentebi operi<strong>da</strong>n «qeTo <strong>da</strong> kote», n. gabunia - «igavi» instrumentuli ansamblisa<br />

<strong>da</strong> solistebisaTvis (fragmentebi); i. keWaymaZe - gundi «laSaris gzaze» sagundo<br />

cikli<strong>da</strong>n «fSauri Canaxatebi» a. kalan<strong>da</strong>Zis leqsebze; v. azaraSvili - «noqtiurni»<br />

kameruli orkestrisaTvis; i. s. baxi - saviolino koncerti la minori; l. beThoveni -<br />

simfonia #5, I nawili; Tema <strong>da</strong> eqvsi variacia, fa maJori; f. Sopeni - mazureki, Txz. 33<br />

#2, re maJori/ Txz. 24 #2, do maJori, valsi #7 do diez minori; J. bize - uvertiura,<br />

toreadoris kupletebi, bavSvTa gundi operi<strong>da</strong>n «karmeni»; h. berliozi - fragmentebi<br />

”fantastikuri simfonii<strong>da</strong>n”; k. sen-sansi - «introduqcia <strong>da</strong> rondo kapriCiozo»; j.<br />

verdi – kvarteti operi<strong>da</strong>n «rigoleto»; v. a. mocarti – papagenos <strong>da</strong> papagenas dueti,<br />

Ramis dedoflis aria operi<strong>da</strong>n «jadosnuri fleita», a. lerneri, f. lou - fragmentebi<br />

miuzikli<strong>da</strong>n «Cemi mSvenieri ledi» <strong>da</strong> sxv.<br />

Sefaseba <strong>musika</strong>Si<br />

Sefasebis komponentebi<br />

saSinao <strong>da</strong> saklaso <strong>da</strong>valebaTa komponentebi<br />

fasdeba Semdegi codna <strong>da</strong> unarebi:<br />

• <strong>musika</strong>luri xelovnebis naswavli nimuSebis codna;<br />

• musikis istoriisa <strong>da</strong> Teoriis zogadi sakiTxebis codna;<br />

• <strong>musika</strong>luri <strong>da</strong>mwerlobis codna;<br />

• <strong>musika</strong>luri terminologiis codna;<br />

• <strong>musika</strong>lur-kompiuteruli programebis codna;<br />

• SemoqmedebiToba;<br />

• improvizaciuloba;<br />

• musikis mosmenis Cveva;<br />

• <strong>musika</strong>luri smena;<br />

• <strong>musika</strong>luri mexsiereba;<br />

• ritmis grZnoba;<br />

• wardgenis (prezentaciis) unari;<br />

• socialuri unarebi;<br />

• sakuTari azris <strong>da</strong>sabuTebis unari;<br />

• tolerantoba.<br />

codna <strong>da</strong> unar-Cvevebi fasdeba Semdegi aqtivobebiT:<br />

saSinao <strong>da</strong>valebebi<br />

• masalis moZieba;<br />

• referatis momzadeba;<br />

• recenziis <strong>da</strong>wera;<br />

• teqstis (literaturuli <strong>da</strong> sanoto) <strong>da</strong>swavla;<br />

• <strong>da</strong>valebis Sesruleba <strong>musika</strong>lur-kompiuteruli programis gamoyenebiT <strong>da</strong> a. S.<br />

saklaso <strong>da</strong>valebebi<br />

• SemoqmedebiT saqmianobaSi monawileoba: simRera, improvizacia, <strong>musika</strong>lur-dramatul<br />

kompoziciebi, <strong>musika</strong>lur-kompiuteruli programebis Seqmna;<br />

• koncertis, warmodgenis repeticiebSi monawileoba;<br />

9


• proeqtis momzadeba;<br />

• musikis mosmena <strong>da</strong> amasTan <strong>da</strong>kavSirebuli <strong>da</strong>valebebis Sesruleba;<br />

• sakuTari <strong>da</strong> sxvisi Sesrulebis / Semoqmedebis ganxilvaSi monawileoba;<br />

• <strong>musika</strong>luri nawarmoebis konteqstis ganxilva;<br />

• sxva<strong>da</strong>sxva aqtivobis <strong>da</strong>gegmva <strong>da</strong> momzadeba;<br />

• sakuTari naSromis, SemoqmedebiTi saqmianobis wardgena;<br />

• sxva<strong>da</strong>sxva <strong>da</strong>valebis Sesrulebisas <strong>musika</strong>luri <strong>da</strong>mwerlobis gamoyeneba <strong>da</strong> a. S.<br />

Semajamebeli <strong>da</strong>valebebis komponenti<br />

Semajamebeli <strong>da</strong>valebis komponenti ukavSirdeba swavla-swavlebis Sedegs. am komponentSi<br />

un<strong>da</strong> Semowmdes erTi saswavlo monakveTis (Tema, Tavi, paragrafi, sakiTxi) Seswavla<strong>da</strong>muSavebis<br />

Sedegad miRweuli Sedegebi. konkretuli saswavlo erTeulis <strong>da</strong>srulebisas<br />

moswavlem un<strong>da</strong> SeZlos musikis stan<strong>da</strong>rtiT gansazRvruli codnisa <strong>da</strong> unarebis warmoCena.<br />

Sesabamisad, Semajamebeli <strong>da</strong>valebebi un<strong>da</strong> amowmebdes musikis stan<strong>da</strong>rtebiT gansazRvrul<br />

Sedegebs.<br />

Semajamebel <strong>da</strong>valebaTa tipebi:<br />

stan<strong>da</strong>rtis moTxovnaTa <strong>da</strong>safarad, rekomendebulia Semajamebel <strong>da</strong>valebaTa<br />

mravalferovani formebis gamoyeneba. musikis Semajamebel <strong>da</strong>valebaTa tipebi SeiZleba<br />

iyos:<br />

• koncerti/ warmodgena;<br />

• viqtorina;<br />

• moxseneba-referati;<br />

• leqcia-koncerti;<br />

• prezentacia;<br />

• testireba;<br />

• gamoc<strong>da</strong>;<br />

• proeqti.<br />

moswavlis mier Sesrulebuli proeqtis savaraudo Temebi:<br />

Tematuri warmodgenis/koncertis gamarTva; telega<strong>da</strong>cemis, radioga<strong>da</strong>cemis, speqtaklis<br />

momzadeba; gazeTis, Jurnalis, sanoto albomis momzadeba; klipis ga<strong>da</strong>Reba simReris,<br />

<strong>musika</strong>luri nawarmoebis an sxva Temaze; skolaSi cnobili kompozitoris, momRerlis,<br />

reJisoris miwveva, Sexvedris organizeba <strong>da</strong> warmarTva <strong>da</strong> a. S.<br />

moTxovnebi, romlebsac un<strong>da</strong> akmayofilebdes Semajamebeli <strong>da</strong>valebebi<br />

• <strong>da</strong>valebis TiToeul tips un<strong>da</strong> axldes Tavisi Sefasebis zogadi rubrika;<br />

• zogadi rubrika un<strong>da</strong> <strong>da</strong>zustdes konkretuli <strong>da</strong>valebis pirobisa <strong>da</strong> ganvlili masalis<br />

gaTvaliswinebiT;<br />

• 10 qula un<strong>da</strong> ga<strong>da</strong>nawildes rubrikaSi Semaval kriteriumebze;<br />

• miTiTebuli un<strong>da</strong> iyos stan<strong>da</strong>rtis is Sedegebi, romelTa Semowmebasac emsaxureba<br />

Semajamebeli <strong>da</strong>valeba.<br />

nimuSi: <strong>musika</strong>luri nawarmoebis gacnoba TanaklaselebisTvis<br />

10<br />

moamzadeT prezentacia <strong>da</strong> gaacaniT Tqvens Tanaklaselebs instrumentuli koncertis<br />

nimuSi. amisaTvis:<br />

1. moiZieT, moismineT <strong>da</strong> SearCieT <strong>da</strong>saxelebuli Janris is <strong>musika</strong>luri nawarmoebi,<br />

ro¬me¬lic mogewonaT;<br />

2. Tqveni mizania SerCeuli <strong>musika</strong>luri nawarmoebis TanaklaselebisTvis wardgena <strong>da</strong> maTi<br />

<strong>da</strong>mokidebulebis gamowveva;


3. SearCieT <strong>da</strong> gaacaniT Tanaklaselebs is fragmentebi, sa<strong>da</strong>c ZiriTadi Tematuri masala<br />

JRers rogorc solo sakravTan, aseve orkestris partiaSi; aseve is monakveTebi, sa<strong>da</strong>c<br />

<strong>musika</strong>luri masalis ganviTareba gansakuTrebiT sainteresod geCvenebaT;<br />

4. moiZieT faqtobrivi masala SerCeuli nawarmoebis Sesaxeb - epoqa, stili, kompozitori,<br />

nawarmoebi (Janri, stili, solo sakravi, SemsrulebelTa Semadgenloba), Semsrulebeli,<br />

diriJori, SemsrulebelTa koleqtivi, <strong>da</strong>rbazi (survilis mixedviT);<br />

• ecadeT, ise ga<strong>da</strong>anawiloT <strong>musika</strong>luri <strong>da</strong> verbaluri masala, rom moswavleebis mxri<strong>da</strong>n<br />

ar ganeldes interesi. saWiroebisamebr gamoiyeneT vizualuri masalac - video Canaweri,<br />

foto, sanoto teqsti;<br />

• prezentaciis dros, rogorc mosalodnelia, SerCeul nawarmoebTan <strong>da</strong>kavSirebul<br />

yvela sakiTxs <strong>da</strong>wvrilebiT ver ganixilavT. ecadeT, Tqvens megobrebs mok¬led<br />

gaacnoT nawarmoebTan <strong>da</strong>kavSirebuli ZiriTadi informacia. prezentaciis momzadebisas<br />

gaiTvaliswineT maTi interesebi, codna; yuradReba gaamaxvileT im sakiTxebze, romlebic<br />

xels Seuwyobs Tqveni megobrebis mxri<strong>da</strong>n nawarmoebis mimarT interesis gaRviZebas <strong>da</strong> mis<br />

ukeT aRqmas;<br />

• moemzadeT prezentaciis bolo nawilis - kiTxva-pasuxisaTvis. winaswar gansazRvreT<br />

savaraudo kiTxvebi <strong>da</strong> CamoayalibeT pasuxebi. ar moeridoT paralelebis gavlebas. pasuxi,<br />

SesaZlebelia, <strong>musika</strong>luri masaliTac gasceT. aq gamovlindeba, ramdenad kargad flobT<br />

masalas;<br />

• teqnikuri sakiTxebis mosagvareblad <strong>da</strong>ixmareT asistenti.<br />

kriteriumebi<br />

1. masalis floba;<br />

2. komunikacia;<br />

3. saorganizacio sakiTxebi;<br />

4. SemoqmedebiToba.<br />

1. masalis floba (codna <strong>da</strong> unarebi) 0-3<br />

• moTxovnis adekvaturi <strong>musika</strong>luri nawarmoebis SerCeva;<br />

• ZiriTadi Tematuri masalis (mTavari <strong>da</strong> <strong>da</strong>mxmare Temebi) amsaxveli <strong>musika</strong>luri<br />

fragmentebis SerCeva;<br />

• mravalferovani informaciis wardgenisas nawarmoebTan <strong>da</strong>kavSirebuli sxva<strong>da</strong>sxva<br />

sakiTxis warmodgena;<br />

• kiTxvebze amomwuravi pasuxis gacema.<br />

2. komunikacia 0-3<br />

• <strong>musika</strong>luri nawarmoebis mimarT sakuTari <strong>da</strong>mokidebulebis warmoCena;<br />

• masalis auditoriisTvis misawvdomi saxiT wardgena <strong>da</strong> <strong>da</strong>intereseba;<br />

• informaciis naTlad, gasagebad gadmocema;<br />

• kiTxvebze pasuxis gacemisas <strong>da</strong>zusteba.<br />

3. saorganizacio sakiTxebi 0-1<br />

• teqnikuri sakiTxebis mogvareba.<br />

4. SemoqmedebiToba 0-3<br />

• nawarmoebTan <strong>da</strong>kavSirebuli informacii<strong>da</strong>n ga<strong>da</strong>rCeva <strong>da</strong> TanaklaselebisTvis gacnoba;<br />

• gamosvlisas masalis (audio, vizualuri, verbaluri) monacvleobis <strong>da</strong>gegmva;<br />

• nawarmoebis mimarT sakuTari <strong>da</strong>mokidebulebis gamoxatva.<br />

11


SefasebaTa sistema <strong>da</strong> formebi<br />

Sefaseba swavlebis mniSvnelovani nawilia. viyenebT 2 tipis Sefasebas – ganmsazRvrelsa<br />

<strong>da</strong> ganmaviTarebels<br />

1. ganmsazRvreli Sefaseba– gansazRvravs moswavleTa swavlis dones saswavlo gegmasa<br />

<strong>da</strong> saswavlo miznebTan mimarTebaSi. igi Sedegzea orientirebuli <strong>da</strong> aucileblad<br />

qulebiT fadeba. ganmsazRvreli Sefasebis dros maswavlebeli ar iZleva ganmartebebs,<br />

rCevebsa <strong>da</strong> rekomen<strong>da</strong>ciebs Sedegebis gasaumjobeseblad.fasdeba <strong>da</strong> jamdeba<br />

sxva<strong>da</strong>sxva aqtivobebi:testi,prezentacia, proeqti, saklaso samuSaoebi <strong>da</strong> sxv.<br />

2. ganmaviTarebeli Sefaseba gamoiyeneba moswavleTa ganviTarebisa <strong>da</strong> swavlebis xarisxis<br />

gaumjobesebisaTvis.swavlebis procesSi fasdeba moswavlis ama Tu im sferoSi<br />

Seswavla–<strong>da</strong>swavlis done, saSinao <strong>da</strong>valebebis Sesruleba, gakveTilze Car-<br />

Tuloba, proeqtis wardgena <strong>da</strong> sxv.maswavlebeli moswavles afasebs ise,rom es<br />

moswavles ganviTarebasa <strong>da</strong> sakuTari codnis gacnobierebaSi <strong>da</strong>exmaros. aseTi ur-<br />

TierTTanamSromlobis forma qulebiT ar fasdeba, radgan igi rCevas, rekomen<strong>da</strong>cias<br />

, problemaTa ga<strong>da</strong>Wris gzebze miuTiTebs. ganmaviTarebeli SefasebisaTvis<br />

SesaZlebelia sxva<strong>da</strong>sxva meTodis gamoyeneba: <strong>da</strong>kvirveba, komentari <strong>da</strong> sxv<br />

<strong>da</strong>kvirveba – Canaweri, komentarebi moswavleTa miRwevebis Sesaxeb – gamoiyeneba sxva<strong>da</strong>sxva<br />

etapze, iqneba es kiTxvebze pasuxi, saklaso wera, <strong>da</strong>fasTan muSaoba,Tu jgufuri<br />

<strong>da</strong> individualuri mecadineobebi <strong>da</strong> sxv..<br />

komentari – es aris informacia,romelsac maswavlebeli awvdis moswavles konkretuli<br />

pasuxis <strong>da</strong> <strong>da</strong>valebis Sesrulebisas. am dros SeiZleba gamoviyenoT Seqeba, waxaliseba,<br />

gamxneveba <strong>da</strong> rCeva Secdomis gamosasworeblad.<br />

ganmaviTarebeli Sefaseba sakuTriv moswavleTa TviTSefasebasa <strong>da</strong> urTierTSefasebasac<br />

(TanaklaselTa mier erTmaneTis Sefaseba) moicavs. moswavle Tavad adevnebs Tvals<br />

sakuTar Tavs, obieqturad afasebs sakuTar SesaZleblobebsa <strong>da</strong> miRebul codnas, rac<br />

<strong>da</strong>moukideblad swavlebasa <strong>da</strong> TviTkritikuli unaris ganviTarebaSi exmareba. TviTSefasebis<br />

sxva<strong>da</strong>sxva sqema SeiZleba moswavlem <strong>da</strong> maswavlebelma erTad SeimuSavon yoveli<br />

gakveTilis, Temis Tu romelime konkretuli SemTxvevisaTvis.<br />

12


ganmaviTarebeli Sefaseba, rekomen<strong>da</strong>ciebi VI klasis musikis saxelmZRvanelosTvis<br />

maswavleblis resursi: wignaki, an rveuli komentarebis, SeniSvnebisa <strong>da</strong> rCevebisaTvis<br />

ganmaviTarebeli SefasebisaTvis maswavlebelma, sasurvelia, yovel gakveTilze awarmoos<br />

<strong>da</strong>kvirveba Tavis wignakSi- aRniSnos TiToeuli moswavlis codnis xarisxi <strong>da</strong> done<br />

sxva<strong>da</strong>sxva sferoSi; Seafasos, misces SeniSvnebi <strong>da</strong> rCevebi ama Tu im konkretul sakiTSi<br />

siZneleTa <strong>da</strong>Zlevisa <strong>da</strong> xarvezebis gamosworebis mizniT. ase magaliTad:<br />

1. simReris Seswavlisa <strong>da</strong> Sesrulebis dros- rogor intonirebs moswavle, ramdenad<br />

zustia intonirebis xarisxi, ritmuloba, ramdenad sworad gamoTqvams sityvier teqsts,<br />

rogoria misi mexsiereba, plastiuroba, artistizmi.…yvela am komponentTan<br />

<strong>da</strong>kavSirebiT maswavlebeli akeTebss komentars Seqebis,waxalisebis <strong>da</strong> aseve xarvezebis<br />

<strong>da</strong>Zlevis mizniT, jgufuri mecadineobis dros, yuradReba eqceva ansamblurobis<br />

SegrZnebas <strong>da</strong> sinqrons.<br />

2. TemisTvis-<strong>da</strong>sartyam sakravTa orkestri- yuradReba eqceva ritmulobas, ansamblurobas,<br />

zomis <strong>da</strong> grZliobebis zust codnas. romelime komponentis <strong>da</strong>rRvevis Sem-<br />

TxvevaSi, moswavleebTan individualuri mecadineobaa saWiro.<br />

3. TemisaTvis _ ,,solfejios gakveTilebi- yuradReba eqceva sanoto <strong>da</strong>mwerlobis<br />

codnas,sagasaRebo niSnebis, notebis sworad Caweras, grZliobebisa <strong>da</strong> pauzebis<br />

codnas, furcli<strong>da</strong>n kiTxvis <strong>da</strong> sworad intonirebis, ,,diriJorobis unarebs, karnaxebis<br />

zepirad Caweris Cvevebs <strong>da</strong> a.S. im SemTxvevaSi, Tu moswavle romelime komponents<br />

ver Zlevs, maswavlebeli <strong>da</strong>matebiT <strong>da</strong>moukidebel samuSaoebs aZlevs<br />

4. TemisTvis _ musikis istorii<strong>da</strong>n- yuradReba eqceva moswavleTa mier sxva<strong>da</strong>sxva<br />

epoqaze, stilze Janrsa <strong>da</strong> formaze swor warmodgenas, kompozitorTa cxovrebisa<br />

<strong>da</strong> SemoqmedebiTi gzis mniSvnelovani TariRebis codnas, metyvelebis dros, <strong>musika</strong>luri<br />

terminologiis sworad gamoyenebas, musikis mosmenisas- sxva<strong>da</strong>sxva sakravis<br />

JReradobis garCevas. SeuZlia Tu ara moswavles sakravTa jgufebad <strong>da</strong>yofa <strong>da</strong><br />

maTi vizualurad cnoba, warmodgenil fotoebze kompozitorTa amocnoba <strong>da</strong> a.S.<br />

ama Tu im komponentSi xarvezebis aRmosafxvrelad, saWiroa <strong>da</strong>matebiTi samuSaos<br />

Catareba, (mag: <strong>da</strong>matebiTi mosmena <strong>da</strong> sxv.).<br />

ganmaviTarebeli Sefasebebis Semdeg, maswavlebeli etapobrivad amowmebs moswavleTa<br />

mier <strong>da</strong>matebiT gaweul samuSaoebs <strong>da</strong> afasebs maT codnas. maswavleblisa <strong>da</strong> moswavlis<br />

urTierTTanamSromlobis Sedegad moswavleebi gamoasworeben xarvezebs.<br />

13


paragrafis <strong>da</strong>saxeleba<br />

Sinaarsisa <strong>da</strong> miznebis ruka<br />

akademiuri saaTi<br />

mus.VI.1. moswavles SeuZlia improvizaciul savarjiSoebSi<br />

monawileoba.<br />

mus.VI.2. moswavles SeuZlia simRera marto <strong>da</strong> sxvebTan<br />

erTad.<br />

mus.VI.3. moswavles SeuZlia gansazRvros <strong>da</strong> gadmosces<br />

misTvis saintereso ganwyobileba, siuJeti, Tema.<br />

`anna-bulbuli~ 1 X X X X X X X X<br />

solfejio 1 X X X X X X X<br />

wmin<strong>da</strong> intervalebi 1 X X X X X X X X<br />

didi intervalebi 1 X X X X X X X X<br />

`Sina-vorgil~ _ svanuri simRera 2 X X X X X X X X<br />

patara intervalebi 1 X X X X X X X X<br />

inola gurgulia `saqanela~ 2 X X X X X X X X X<br />

sanoto <strong>da</strong>mwerloba _1 1 X X X X X X X X<br />

iakob boboxiZe `fifqebi~ 2 X X X X X X X X X<br />

sanoto <strong>da</strong>mwerloba –2 1 X X X X X X X X<br />

mus.VI.4. moswavles SeuZlia <strong>musika</strong>luri <strong>da</strong>mwerlobis<br />

gamoyeneba.<br />

mus.VI.5. moswavles SeuZlia sakuTari saswavlo saqmianobis<br />

warmarTva.<br />

mus.VI.6. moswavles SeuZlia sxvebTan TanamSromloba.<br />

mus.VI.7. moswavles SeuZlia mosmenili <strong>musika</strong>luri<br />

nawarmoebis ganxilva <strong>da</strong> Sefaseba.<br />

mus.VI.8. moswavles SeuZlia monawileobis miReba<br />

sxva<strong>da</strong>sxva saxis RonisZiebaSi.<br />

mus.VI.9. moswavles esmis <strong>da</strong> SeuZlia warmoaCinos, rom<br />

<strong>musika</strong>/xelovneba komunikaciis saSualebaa.<br />

mus.VI.10. moswavle icnobs qarTuli <strong>da</strong> msoflio <strong>musika</strong>luri<br />

xelovnebis cnobil nimuSebsa <strong>da</strong> warmomadgenlebs.<br />

mus.VI.11. moswavles SeuZlia Sea<strong>da</strong>ros erTmaneTs<br />

<strong>musika</strong>luri nawarmoebebi.<br />

mus.VI.12. moswavle icnobs sxva<strong>da</strong>xva tipis ansamblisa <strong>da</strong><br />

orkestris Semadgenlobas.<br />

14<br />

cicinaTela 2 X X X X X X X X X<br />

banis gasaRebi 1 X X X X X X X X<br />

nunu gabunia<br />

2 X X X X X X X X X<br />

`Tovli modis ci<strong>da</strong>n~<br />

mcire oqtavis notebi 1 X X X X X X X X<br />

mravalJamier _<br />

2 X X X X X X X X<br />

qalaquri simRera<br />

mcire oqtavis notebi xazebs<br />

1 X X X X X X X X<br />

Soris<br />

saSobao karnavali 3 X X X X X X X X X<br />

frenk CerCili `fifqias simRera~ 1 X X X X X X X X X<br />

frenk CerCili `jujebis simRera~ 1 X X X X X X X X X<br />

frederik lou<br />

`Cemi mSvenieri ledi~<br />

1 X X X X X X X X X<br />

<strong>musika</strong>luri karnaxi _ 3 1 X X X X X X X X<br />

Congurs simebi gavubi _ xalxuri<br />

simRera<br />

2 X X X X X X X X X<br />

violinos istoria _1 1 X X X X X X X<br />

nikolo paganini 1 X X X X X X X X<br />

violinos istoria _2 1 X X X X X X X<br />

nikolo paganinis biografia 1 X X X X X X X X<br />

nikolo paganinis Semoqmedeba 1 X X X X X X X X<br />

guram bzvaneli `samSoblos~ 1 X X X X X X X X X<br />

organi 1 X X X X X X X<br />

maJori 1 X X X X X X X X


paragrafis <strong>da</strong>saxeleba<br />

akademiuri saaTi<br />

mus.VI.1. moswavles SeuZlia improvizaciul<br />

savarjiSoebSi monawileoba.<br />

mus.VI.2. moswavles SeuZlia simRera marto <strong>da</strong> sxvebTan<br />

erTad.<br />

mus.VI.3. moswavles SeuZlia gansazRvros <strong>da</strong> gadmosces<br />

misTvis saintereso ganwyobileba, siuJeti, Tema.<br />

mus.VI.4. moswavles SeuZlia <strong>musika</strong>luri <strong>da</strong>mwerlobis<br />

gamoyeneba.<br />

mus.VI.5. moswavles SeuZlia sakuTari saswavlo<br />

saqmianobis warmarTva.<br />

mus.VI.6. moswavles SeuZlia sxvebTan TanamSromloba.<br />

mus.VI.7. moswavles SeuZlia mosmenili <strong>musika</strong>luri<br />

nawarmoebis ganxilva <strong>da</strong> Sefaseba.<br />

mus.VI.8. moswavles SeuZlia monawileobis miReba<br />

sxva<strong>da</strong>sxva saxis RonisZiebaSi.<br />

mus.VI.9. moswavles esmis <strong>da</strong> SeuZlia warmoaCinos, rom<br />

<strong>musika</strong>/xelovneba komunikaciis saSualebaa.<br />

mus.VI.10. moswavle icnobs qarTuli <strong>da</strong> msoflio<br />

<strong>musika</strong>luri xelovnebis cnobil nimuSebsa <strong>da</strong><br />

warmomadgenlebs.<br />

teodoro kotrau<br />

1 X X X X X X X X X<br />

`santa luCia~<br />

feliqs mendelsoni 1 X X X X X X X X<br />

mendelsonis biografia 1 X X X X X X X X<br />

tonikuri samxmovaneba 1 X X X X X X X X<br />

mendelsonis Semoqmedeba 1 X X X X X X X X<br />

Conguri _ megruli simRera 2 X X X X X X X X<br />

mendelsonis koncertebi 1 X X X X X X X X<br />

jeri hermani – Hello, Dolly 1 X X X X X X X X X<br />

minori 1 X X X X X X X X<br />

`win wyaros~ mgalobeli SaSvi 1 X X X X X X X X<br />

karl Cerni 1 X X X X X X X X<br />

inola gurgulia `nakadulo~ 1 X X X X X X X X X<br />

frederik Sopeni 1 X X X X X X X X<br />

Sopenis biografia 1 X X X X X X X X<br />

Sopeni parizSi 1 X X X X X X X X<br />

r. laRiZe `herio, herio~ 1 X X X X X X X X X<br />

Sopenis Semoqmedeba 1 X X X X X X X X<br />

Zilispiruli _ iakob Straitis<br />

2 X X X X X X X X X<br />

moTxroba<br />

paraleluri minori 1 X X X X X X X X<br />

qriste aRsdga _ sagalobeli 2 X X X X X X X X<br />

kvinturi wre 1 X X X X X X X X<br />

orxmiani savarjiSo 1 X X X X X X X X<br />

gia maWaraSvili `ocneba~ 1 X X X X X X X X X<br />

mus.VI.11. moswavles SeuZlia Sea<strong>da</strong>ros erTmaneTs<br />

<strong>musika</strong>luri nawarmoebebi.<br />

mus.VI.12. moswavle icnobs sxva<strong>da</strong>xva tipis ansamblisa<br />

<strong>da</strong> orkestris Semadgenlobas.<br />

15


audio masalis sia<br />

diski I<br />

1. T. nacvliSvili `saqarTvelo lamazo~ _ asrulebs `cisferi trio~<br />

2. i. haidni. kaizer-kvarteti, II nawili<br />

3. i. s. baxi. saviolino koncerti #1, re minori, I naw.<br />

4. i. haidni. simfonia #94, II naw.<br />

5. `Sina vorgil~ _ svanuri simRera<br />

6. v. a. mocarti. safortepiano koncerti #21, II nawili<br />

7. a.maWavariani. fragmenti baleti<strong>da</strong>n `otelo~<br />

8. v. a. mocarti. safortepiano koncerti #23, II nawili<br />

9. ilia II. `kirie eleison~ sagalobeli<br />

10. l.v. beThoveni. safortepiano sonata #8, do minori, `paTetikuri~,<br />

II nawili<br />

11. l. v. beThoveni. safortepiano sonata #8, do minori, `paTetikuri~,<br />

II nawili, saorkestro varianti<br />

12. `mravalJamier~ _ qalaquri simRera<br />

13. J. bize. opera `karmeni~. biWunaTa gundi<br />

14. a. mizan<strong>da</strong>ri. safortepiano piesebi: `aRmosavluri melodia~,<br />

`lezginka~ _ asrulebs Tamar liCeli<br />

15. o. TaqTaqiSvili. saviolino koncerti, I nawili<br />

16. v. a. mocarti. opera `jadosnuri fleita~ _ papagenasa <strong>da</strong> papagenos<br />

dueti<br />

17. a. maWavariani. saviolino koncerti, I nawili<br />

18. r.Sumani. safortepiano cikli, `karnavali~ _ `paganini~<br />

19. ilia II. `gixaroden~ _ sagalobeli<br />

20. n. paganini. kapriCio #24<br />

21. a. vivaldi-i.s. baxi _ saorgano koncerti<br />

22. l. v. beThoveni. uvertiura `egmonti”<br />

23. f. mendelsoni. `usityvo simRerebi” _ simRera jarasTan<br />

24. f. mendelsoni. saviolino koncerti, mi minori, I nawili<br />

25. `Conguri~ _ megruli simRera<br />

26. f. mendelsoni. `saqorwilo marSi~<br />

27. v. a. mocarti. safortepiano sonata #11, III nawili, `Turquli marSi~<br />

28. `win wyaro~ _ qarTl-kaxuri simRera<br />

29. k. Cerni. etiudi #1, do maJori<br />

30. l. Site. etiudi #2, do maJori<br />

31. r. Sumani. safortepiano cikli `karnavali~ _ `Sopeni~<br />

32. f. Sopeni. etiudi #10, do minori, `revoluciuri”<br />

33. f. Sopeni. valsebi ##7, 10<br />

34. f. Sopeni. noqtiurnebi ##20, 2<br />

35. f. Sopeni. preludia #7<br />

36. f. Sopeni. mazuri #2<br />

37. `qriste aRsdga~ _ sagalobeli<br />

38. z. faliaSvili. opera `abesalom <strong>da</strong> eTeri” _ cekva `qarTuli”<br />

39. v. doliZe. opera `qeTo <strong>da</strong> kote” _ gundi `vadidebT maspinZelsa”<br />

40. i. paxelbeli. kanoni, re minori<br />

16


diski II _ `imRere TviTon~<br />

1. i. gurgulia. `saqanela~ _ `minus~ fonograma<br />

2. i. boboxiZe. `fifqebi~ _ asruleben irakli uCaneiSvili <strong>da</strong> elene<br />

raqviaSvili<br />

3. i. boboxiZe. `fifqebi~ _ `minus~ fonograma<br />

4. n. gabunia. `Tovli modis ci<strong>da</strong>n~ _ `minus~ fonograma<br />

5. f. CerCili. `fifqias simRera~ _ asrulebs andrea kazeloti<br />

6. f. CerCili. `fifqias simRera~ _ `minus~ fonograma<br />

7. n. qaSakaSvili. safortepiano improvizacia fifqias simReris Temaze _<br />

asrulebs nikoloz qaSakaSvili<br />

8. f. CerCili. `jujebis simRera~<br />

9. f. CerCili. `jujebis simRera~ _ `minus~ fonograma<br />

10. f. lou. ,,Cemi mSvenieri ledi’’ _ asrulebs julia endriusi<br />

11. f. lou. ,,Cemi mSvenieri ledi’’ _ `minus~ fonograma<br />

12. xalxuri simRera ,,Congurs simebi gavubi” _ `minus~ fonograma<br />

13. g. bzvaneli. `samSoblos~ _ `minus~ fonograma<br />

14. t. kotrau `santa luCia~ _ asrulebs robertino loreti<br />

15. neapolitanuri simRera `santa luCia~ _ `minus~ fonograma<br />

16. j. hermani. `Hello, Dolly~ _ asrulebs lui armstrongi<br />

17. j. hermani. `Hello, Dolly~ _ `minus~ fonograma<br />

18. i. gurgulia. `nakadulo~ _ `minus~ fonograma<br />

19. r. laRiZe. `herio, herio~ _ asruleben `basti-bubus~ studiis <strong>bavSvebi</strong><br />

20. r. laRiZe. `herio, herio~ _ `minus~ fonograma<br />

21. g. maWaraSvili. `ocneba~ _ asrulebs lizi lukaSvili<br />

22. g. maWaraSvili. `ocneba~ _ `minus~ fonograma<br />

<strong>da</strong>matebiTi masala dResaswaulebisaTvis:<br />

1. v. doliZe. `kintouri~ operi<strong>da</strong>n `qeTo <strong>da</strong> kote~<br />

2. `urmuli~<br />

3. a. vivaldi. `Semodgoma~<br />

17


gakveTili 2<br />

solfejios gakveTilebi<br />

mizani:<br />

marto <strong>da</strong> sxvebTan erTad simReris, ritmis <strong>da</strong>maxsovrebisa <strong>da</strong> gamoxatvis unar-Cvevebis<br />

ganviTareba; musikis elementaruli Teoriis sawyisebis gacnoba-gaazreba; sanoto sistemis<br />

niSnebis amocnoba <strong>da</strong> Cawera.<br />

resursi: moswavlis wigni <strong>da</strong> rveuli; audio diski<br />

xangrZlivoba: 12 akademiuri saaTi<br />

solfejio<br />

gakveTili 2<br />

am rubrikaSi gaerTianebulia Semdegi Teoriuli masala: intervalebi (didi, patara, wmin<strong>da</strong>),<br />

banis gasaRebi, mcire oqtavis notebi, <strong>musika</strong>luri karnaxi-3, maJori <strong>da</strong> minori, tonikuri<br />

samxmovaneba, paraleluri minori, kvinturi wre.<br />

sityva moswavlis `solfejio~ wigns warmodgeba Tan axlavs moswavlis ori notis: rveuli, sol-isa sa<strong>da</strong>c fa-s Tanmimdevrulad saxelwodebi<strong>da</strong>n.<br />

<strong>da</strong> etapobrivad,<br />

yovel<br />

solfejios<br />

Teoriul sakiTxs<br />

gakveTilebi<br />

Tan erTvis<br />

igive<br />

intonaciur-ritmuli<br />

musikis gakveTilebia,<br />

savarjiSoebi,<br />

romlebsac<br />

piTagora-biWuna gitareb<strong>da</strong>T. solfejios gakveTilebze <strong>bavSvebi</strong><br />

romlebic maswavlebelsac<br />

<strong>da</strong> moswavlesac exmareba ama Tu im Teoriuli masalis kargad gaazrebasa <strong>da</strong> xarisxianad<br />

aTvisebaSi. amaSi maT, agreTve, exmareba moswavlis wignSi mocemuli rubrika `furcli<strong>da</strong>n<br />

kiTxva~. musikis es rubrika ana-banas, moswavleebs notebis werasa solfejios <strong>da</strong> simReras, gakveTilebze uviTardebaT<br />

SeZenili codnis praqtikulad<br />

swavloben<br />

ritmis gamoyenebis SegrZneba, dros <strong>musika</strong>luri gamoadgeba. smena <strong>da</strong> mexsiereba. axla Tanmimdevrulad<br />

gavixsenoT samuSao rveulSi <strong>da</strong> gavimeoroT mocemuli ramdeni rubrika `gaixsene rame gvaswavla <strong>da</strong> gaimeore~ Cvenma Zveli, solfejiolili<br />

maswavlebelma masalis gaxsenebasa piTagora-biWunam?<br />

<strong>da</strong> ganmeorebaSi, <strong>da</strong>gvexmareba <strong>da</strong> gagviadvilebs axali masalis ukeT<br />

III, IV <strong>da</strong> V klasSi Seswav-<br />

1. violinos gagebas. & aseTi gasaRebis rubrika <strong>da</strong>wera; Tan sdevs 2. I IV <strong>da</strong> <strong>da</strong> II V oqtavis klasis moswavlis notebi <strong>da</strong> rveulebsac, maTi gamRereba;<br />

3. gama w w w w w w w w<br />

sa<strong>da</strong>c I, II <strong>da</strong> III klasSi<br />

Seswavlili masalaa Tavmoyrili <strong>da</strong> gameorebuli. srulyofili saxiT masala ukve VI klasis<br />

do-maJori <strong>da</strong> gamRereba; 4. myari <strong>da</strong> meryevi safexurebi; 5.<br />

rveulSi gveZleva <strong>da</strong> xels uwyobs sruli eqvswliani kursis codnis gameoreba-ganmtkicebas.<br />

tetraqordi; 6. notis grZlioba: mTeli, naxevari, meoTxedi, mervedi.<br />

& w do-maJori w w w w & w w w w w w w w<br />

gaixsene <strong>da</strong> gaimRere<br />

<strong>da</strong><br />

eni<br />

moenseT<br />

18<br />

do-maJoris tonikuri samxmovaneba<br />

&<br />

&4 4 w w<br />

œ œ œ œ œ œ œ œ wœ œ œ w œ œ œw<br />

& w œ œ<br />

&4 4 w w w w<br />

œ œ œ œ œ œ œ œ œ<br />

w<br />

œ<br />

w<br />

œ<br />

w<br />

œ œ œ œ œ<br />

&<br />

&4 2 w w w w w<br />

myari <strong>da</strong> meryevi safexurebi<br />

w w<br />

&<br />

œ œ œ œ œ œ œ wœ<br />

& # w<br />

&4 2 w w<br />

œ œ œ œ œ œ œ œ wœ œ œ w<br />

œ œ w<br />

œ œ œ œ œ œ œ œ œ<br />

# sol-maJori<br />

4 œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ<br />

& œ œ œ<br />

w w w w<br />

&<br />

&4 3 œ œ œ œ œ œ œ œ & # w œ .<br />

&4 3 4 2 w w w w<br />

myari <strong>da</strong> meryevi safexurebi<br />

œ œ œ œ œ<br />

w<br />

œ wœ wœ<br />

# 4 2 œ<br />

œ œ œ œ<br />

œ œ œ œ œ œ<br />

œ œ œ œ œ<br />

& œ w 6<br />

œ<br />

w w w w w w w<br />

.<br />

& w w w w<br />

&4 4 œ œ <br />

œ œ <br />

œ œ <br />

œ <br />

& # 4 3 œ <strong>da</strong> meryevi œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ w<br />

.<br />

&4 # 4myari 3 œ œ œ œ œ œ<br />

w w wœ œ w w


i<br />

simeti<br />

har-<br />

niS-<br />

?<br />

&4 4 w w w w w w w<br />

w w<br />

œ œ œ œ œ œ œ<br />

w œw<br />

oTx meoTxedSi<br />

?<br />

4intervalebi<br />

&4 w w w w<br />

w w w w w w w w<br />

&? w w w w w w w w w w? & w w w<br />

w<br />

w<br />

w<br />

w<br />

w<br />

w? w & &4 4 w w w w w w w w<br />

w w w w w<br />

w<br />

w<br />

w<br />

la-minori bunebrivi<br />

w w w w<br />

?<br />

<br />

<br />

w w w w w w w w w w w w w w<br />

w<br />

?<br />

? w w w w<br />

w w w w w<br />

? w w<br />

&<br />

& w w w w w w w<br />

w w w w w w w<br />

& w w w w w w w<br />

&<br />

& w w w w w w<br />

w w w w w w<br />

& w w w w w w<br />

& # & # w w w w w w w w w w w w w w<br />

& # w w w w w w w w w<br />

w<br />

w<br />

w<br />

w w w w w w<br />

w w w w w w w w w w w w w w w w<br />

& # & # w w w w w w w w w w w w w w<br />

& # w w w w w w w w w<br />

w<br />

w<br />

w<br />

w w w w w w<br />

w w w w w w w w w w w w w w w w<br />

& # & # w w w w w w w w w w w w w w<br />

& # w w w w w w w w w<br />

w<br />

w<br />

w<br />

w w w w w w<br />

w w w w w w w w w w w w w w w w<br />

& # & # # # # # # #<br />

# #<br />

w w w w w w w w<br />

? w w w w w w w w w<br />

? w la-minori w harmoniuli w w w w # w# w<br />

w<br />

w<br />

w<br />

w? w w w w w w<br />

? w mcire<br />

#<br />

oqtavis w w notebi ? w<br />

# w<br />

w w<br />

? w w w<br />

w w ? w w w<br />

? # w w w # w<br />

la-minori<br />

w w w<br />

melodiuri<br />

w w w w w<br />

w w w w w w w w w ? w w w<br />

? w<br />

# # w<br />

n<br />

w ?<br />

nw<br />

w<br />

w<br />

w w<br />

mcire I II III<br />

w w w w w<br />

?<br />

w<br />

w<br />

w ?<br />

IV<br />

# # w w w<br />

w w<br />

nw<br />

wV<br />

nw<br />

? w w w w<br />

mcire oqtavis notebi<br />

I oqtavis do<br />

ga<strong>da</strong>were mcire oqtavis ? notebi w<br />

w w w w #<br />

w# w<br />

w w<br />

w w ? w<br />

?<br />

n<br />

n w w w w w w w w w w w<br />

w w w<br />

w w w w w? w<br />

w w w<br />

w<br />

? w<br />

? w w<br />

? ?<br />

kvinturi wre<br />

? w<br />

? w w w w<br />

w w w w<br />

w w w ? w w<br />

w w<br />

? w<br />

? w<br />

<strong>da</strong><br />

re<br />

a.S.<br />

C-dur<br />

fa la do<br />

? ? <strong>da</strong>were mcire oqtavis notebi xazebze<br />

? w H-dur<br />

G-dur ? w<br />

? ? w<br />

w<br />

? w<br />

? w<br />

? ? w<br />

w<br />

? w<br />

? w<br />

? w<br />

D-dur<br />

? w<br />

? w<br />

? w<br />

E-dur<br />

? w<br />

25<br />

? w<br />

A-dur<br />

? w<br />

? w<br />

? w<br />

w<br />

? w<br />

19<br />

? w ? w<br />

re<br />

fa<br />

la<br />

do<br />

? w ? w w w w<br />

miTiTeba: maswavlebels SeuZlia bavSvebs <strong>da</strong>avalos Tavad <strong>da</strong>xaton kvinturi wre <strong>da</strong> aRniSnon<br />

tonalobebi saxatav rveulSi.<br />

& # # # # #<br />

w w w w w w<br />

w


ioseb ratili<br />

ioseb ratili<br />

Cexma musikosma ioseb ivanes Ze ratilma udidesi wvlili Seitana<br />

qarTuli folkloris ganviTarebaSi. is pirveli qarTuli xalxuri<br />

simReris gundis xelmZRvaneli iyo; man pirvelma ga<strong>da</strong>itana notebze<br />

30–ze meti, dRes ukve kargad cnobili, qarTuli xalxuri simRera;<br />

aqtiurad monawileob<strong>da</strong> "qarTuli galobis aRmdgeneli komitetis"<br />

saqmianobaSi.<br />

24 oqtombers CexeTis respublikaSi, praRis maxloblad mdebare<br />

qalaq dobSiceSi ioseb ratilis muzeumi gaixsna<br />

saqarTvelos parlamentis erovnulma biblioTekam saqarTvelos<br />

iusticiis saministros erovnul arqivTan erTad <strong>da</strong>amuSava<br />

masalebi ratilis Sesaxeb <strong>da</strong> Seadgina bibliografia. <strong>da</strong>muSavebuli<br />

masalis aslebi ga<strong>da</strong>eca ratilis muzeums.<br />

CexeTis respublikaSi ioseb ratilis muzeumis gaxsna aris erT–<br />

erTi mniSvnelovani furceli qarTul-Cexuri urTierTobebis istoriaSi.<br />

kote focxveraSvili<br />

kote focxveraSvili (1889-1959) qarTveli kompozitori, diri-<br />

Jori <strong>da</strong> lotbari. saqarTvelos yofili saxelmwifo himnis – `dideba~<br />

- avtori. <strong>da</strong>wera mravali simRera, <strong>da</strong>amuSava qarTuli xalxuri sim-<br />

Rerebi, maT Sorisaa: „gafrindi Savo mercxalo“, „gurjanelni“ <strong>da</strong> a.S.,<br />

mas ekuTvnis ori opera: „kerpTa <strong>da</strong>mxoba“ <strong>da</strong> sabavSvo opera „manana“.<br />

dideba — saqarTvelos demokratiuli respublikis saxelmwifo<br />

himni iyo 1918—1921 wlebSi <strong>da</strong> saqarTvelos respublikis himni 1991—<br />

2004 wlebSi. es pirveli qarTuli erovnuli himnia. teqsti <strong>da</strong> <strong>musika</strong><br />

ekuTvnis kompozitor kote focxveraSvils.<br />

2004 wlis aprilSi, „dideba“ Seicvala axali saxelmwifo himniT —<br />

„Tavisufleba“.<br />

&4 4 œ.<br />

œ<br />

& .<br />

& w<br />

j<br />

œ œ<br />

œ<br />

dideba<br />

œ œ œ œ<br />

di - de -ba ze - ciT kur - Txe - uls di - de -ba qve - ynad sa - mo -Txes<br />

J œ œ œ<br />

w<br />

œ.<br />

œ.<br />

œ œ<br />

J<br />

œ œ œ<br />

J<br />

œ<br />

œ œ œ œ<br />

œ œ œ œ<br />

tur - fa i - ver - sa<br />

di - de - ba Zmo - bas er - To -<br />

bas<br />

& œ.<br />

J œ œ œ<br />

œ.<br />

J œ œ œ<br />

œ œ œ œ<br />

di - de - ba Ta - vi - su - fle -<br />

œ œ œ œ<br />

dideba<br />

œ.<br />

œ œ œ œ œ œ<br />

teqsti <strong>da</strong> <strong>musika</strong>:<br />

kote focxveraSvilis<br />

w<br />

bas<br />

U<br />

w<br />

kote focxveraSvili<br />

20<br />

di - de - ba sa - ma - ra - di - so qa - rTvel mxne er -<br />

sa

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!