musika da bavSvebi
musika da bavSvebi
musika da bavSvebi
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
maia oTiaSvili<br />
<strong>musika</strong> <strong>da</strong> <strong>bavSvebi</strong><br />
maswavleblis wigni<br />
VI klasi<br />
`wyarosTvali~<br />
2011<br />
1
avtori<br />
maia oTiaSvili<br />
<strong>musika</strong>luri re<strong>da</strong>qtori<br />
levan mizan<strong>da</strong>ri<br />
literaturuli re<strong>da</strong>qtori<br />
Tamar faSaliSvili<br />
eTnomusikosi<br />
nana valiSvili<br />
mxatvari<br />
TinaTin mRebriSvili<br />
fsiqologi<br />
lia qurxuli<br />
kompiuteruli uzrunvelyofa<br />
rati Tordia<br />
kaxaber wurwumia<br />
audioreJisori:<br />
mixeil vawaZe<br />
mixeil kilosaniZe<br />
fonogramebis avtori:<br />
mixeil vawaZe<br />
mTavari re<strong>da</strong>qtorebi:<br />
irina miqaZe<br />
nana RvinianiZe<br />
`wyarosTvali~<br />
tel: 74 63 69; 27 30 73<br />
8(99) 76 10 39; 8(99) 30 16 84<br />
el-fosta: tskarostvali@gmail.com<br />
ISBN:<br />
2
s a r C e v i<br />
erovnuli saswavlo gegma.................................................................................................................4<br />
Sefaseba..................................................................................................................................................9<br />
Sinaarsisa <strong>da</strong> miznebis ruka............................................................................................................14<br />
audio masalis sia..............................................................................................................................16<br />
solfejios gakveTilebi.................................................................................................................18<br />
ioseb ratili. kote focxveraSvili............................................................................................20<br />
wmin<strong>da</strong>, didi <strong>da</strong> patara intervalebi............................................................................................21<br />
`Sina vorgil~......................................................................................................................................22<br />
i. gogebaSvili. `mcire SeniSvna axal saqmezed~........................................................................24<br />
<strong>musika</strong>luri gaformeba....................................................................................................................26<br />
banis gasaRebi <strong>da</strong> mcire oqtavis notebi.....................................................................................27<br />
ivane javaxiSvili <strong>da</strong> qarTuli <strong>musika</strong>.........................................................................................28<br />
<strong>da</strong>sartyam sakravTa `orkestri~...................................................................................................31<br />
<strong>musika</strong>luri karnaxi _ 3...................................................................................................................32<br />
informacia gansjisTvis.................................................................................................................33<br />
saSobao karnavali.............................................................................................................................34<br />
uZvelesi civilizaciebi.................................................................................................................34<br />
qarTuli saeklesio galobis Sesaxeb...........................................................................................36<br />
vano sarajiSvili...............................................................................................................................85<br />
julia endriusi.................................................................................................................................86<br />
andrea kazeloti...............................................................................................................................86<br />
wmi<strong>da</strong> eqvTime aRmsarebeli (kereseliZe)....................................................................................89<br />
ilia WavWavaZe qarTuli xalxuri musikis Sesaxeb...................................................................92<br />
fsiqologiuri gansjisaTvis.........................................................................................................94<br />
<strong>da</strong>matebiTi sarekomen<strong>da</strong>cio resursebis nusxa........................................................................96<br />
3
VI klasi<br />
<strong>musika</strong><br />
stan<strong>da</strong>rti<br />
wlis bolos misaRwevi Sedegebi mimarTulebebis mixedviT<br />
praqtikuli unar-<br />
Cvevebi<br />
mus.VI.1. moswavles<br />
SeuZlia improvizaciul<br />
savarjiSoebSi<br />
monawileoba.<br />
mus.VI.2. moswavles<br />
SeuZlia simRera marto<br />
<strong>da</strong> sxvebTan erTad.<br />
komunikacia,<br />
interpretacia<br />
mus.VI.7. moswavles<br />
SeuZlia mosmenili<br />
<strong>musika</strong>luri<br />
nawarmoebis ganxilva<br />
<strong>da</strong> Sefaseba.<br />
mus.VI.8. moswavles<br />
SeuZlia monawileobis<br />
miReba sxva<strong>da</strong>sxva saxis<br />
RonisZiebaSi.<br />
<strong>musika</strong>luri nawarmoebis<br />
aRqma konteqstSi<br />
mus.VI.10. moswavle icnobs<br />
qarTuli <strong>da</strong><br />
msoflio <strong>musika</strong>luri<br />
xelovnebis cnobil<br />
nimuSebsa <strong>da</strong><br />
warmomadgenlebs.<br />
mus.VI.11. moswavles<br />
SeuZlia Sea<strong>da</strong>ros<br />
erTmaneTs<br />
<strong>musika</strong>luri nawarmoebebi.<br />
mus.VI.3. moswavles<br />
SeuZlia gansazRvros<br />
<strong>da</strong> gadmosces<br />
misTvis saintereso<br />
ganwyobileba, siuJeti,<br />
Tema.<br />
mus.VI.4. moswavles<br />
SeuZlia <strong>musika</strong>luri<br />
<strong>da</strong>mwerlobis gamoyeneba.<br />
mus.VI.5. moswavles<br />
SeuZlia sakuTari<br />
saswavlo saqmianobis<br />
warmarTva.<br />
mus.VI.6. moswavles<br />
SeuZlia sxvebTan<br />
TanamSromloba.<br />
mus.VI.9. moswavles<br />
esmis <strong>da</strong> SeuZlia<br />
warmoaCinos, rom<br />
<strong>musika</strong>/xelovneba<br />
komunikaciis<br />
saSualebaa.<br />
mus.VI.12. moswavle<br />
icnobs sxva<strong>da</strong>xva tipis<br />
ansamblisa <strong>da</strong> orkestris<br />
Semadgenlobas.<br />
wlis bolos misaRwevi Sedegebi <strong>da</strong> maTi indikatorebi<br />
mimarTuleba: praqtikuli unar-Cvevebi <strong>da</strong> ideebis gamoxatva<br />
mus.VI.1. moswavles SeuZlia improvizaciul savarjiSoebSi monawileoba.<br />
4<br />
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:<br />
• erTsa <strong>da</strong> imave melodiur saqcevs aJRerebs maJorsa <strong>da</strong> minorSi;<br />
• maJoruli <strong>da</strong> minoruli samxmovanebis bgerebze Txzavs ritmul <strong>da</strong> intonaciur<br />
modelebs;
• simReriT aboloebs maswavleblis an Tanaklaselis mier <strong>da</strong>wyebul melodias, upasuxebs<br />
<strong>musika</strong>lur frazas;<br />
• mReris intervalebs oqtavis farglebSi;<br />
• gansazRvravs misTvis nacnobi simReris sawyis intervals;<br />
• naswavl leqss SeurCevs/SeTxzavs melodias;<br />
• mocemul melodiur saqcevs mReris sxva<strong>da</strong>sxva safexuri<strong>da</strong>n (diatonuri sekvencia);<br />
• taSiT/kakuniT <strong>da</strong> simReriT warmoadgens misTvis nacnob or- <strong>da</strong> samwiladi<br />
struqturis melodiebs;<br />
• TanaklaselebTan monacvleobiT taSiT qmnis ritmul kompoziciebs;<br />
• gabmulad Sesrulebul ritmul figuras, harmoniul Tanmimdevrobas simReriT uxamebs<br />
sxva<strong>da</strong>sxva melodiur xmas, ritmul figuras.<br />
mus.VI. 2. moswavles SeuZlia simRera marto <strong>da</strong> sxvebTan erTad.<br />
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:<br />
• TanaklaselebTan erTad mReris akordebs;<br />
• mReris marto, wyvilSi, gundSi erT- <strong>da</strong> orxmian simRerebs xalxuri <strong>da</strong> klasikuri<br />
repertuari<strong>da</strong>n;<br />
• mReris kanonis tipis savarjiSoebs, simRerebs;<br />
• arCevs <strong>da</strong> iyenebs sxva<strong>da</strong>sxva gamomsaxvelobiT xerxs <strong>musika</strong>luri nawarmoebis<br />
Sesrulebisas.<br />
mus.VI. 3. moswavles SeuZlia gansazRvros <strong>da</strong> gadmosces misTvis saintereso<br />
ganwyobileba, siuJeti, Tema.<br />
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:<br />
• sxvebTan erTad gaiTamaSebs martiv scenebs konkretuli <strong>musika</strong>luri nawarmoebis /<br />
fragmentis ganwyobilebis gamoxatvis mizniT;<br />
• pantomimiT gamoxatavs garkveul ganwyobilebas;<br />
• ismens TanaklaselTa azrs sakuTar Sesrulebaze;<br />
• afasebs TanaklaselTa mier Sesrulebul Teatralur etiuds;<br />
• personaJis xasiaTs usa<strong>da</strong>gebs <strong>musika</strong>lur fragments;<br />
• konkretul ambavs, siuJets usa<strong>da</strong>gebs misTvis cnobil <strong>musika</strong>lur nawarmoebs <strong>da</strong><br />
SeZlebis<strong>da</strong>gvarad gaiTamaSebs mas improvizebuli teqstis gamoyenebiT;<br />
• konkretuli <strong>musika</strong>luri frazebis sakravebs Soris gaJRerebisas qmnis teqstur<br />
dialogs.<br />
mus.VI.4. moswavles SeuZlia <strong>musika</strong>luri <strong>da</strong>mwerlobis gamoyeneba.<br />
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:<br />
• kiTxulobs <strong>da</strong> wers notebs violinos, banis gasaRebSi;<br />
• amoicnobs <strong>da</strong> iyenebs alteraciis niSnebs;<br />
• Cawers taSiT an kakuniT gadmocemul ritmul naxazs;<br />
• nawarmoebis, misi fragmentis ga<strong>da</strong>weris dros ar uSvebs Secdomebs;<br />
• mcire formis safortepiano nawarmoebis/fragmentis mosmenisas Tvals adevnebs sanoto<br />
Canawers;<br />
• iyenebs sanoto sistemis codnas nawarmoebis <strong>da</strong>swavlis, kompiuterul programebze<br />
muSaobisas.<br />
mus.VI.5. moswavles SeuZlia sakuTari saswavlo saqmianobis warmarTva.<br />
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:<br />
• moiZiebs gakveTilisaTvis saWiro <strong>musika</strong>lur, literaturul <strong>da</strong> vizualur masalas;<br />
5
• calkeuli amocanis ga<strong>da</strong>saWrelad gegmavs Sesasrulebeli samuSaos Tanmimdevrobas;<br />
• gakveTilis, repeticiis Semdeg uvlis <strong>musika</strong>lur instrumentebs, audio – video<br />
aparaturas, firebs.<br />
mus.VI.6. moswavles SeuZlia sxvebTan TanamSromloba.<br />
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:<br />
• anawilebs jgufSi samuSaos, funqcia-movaleobebs;<br />
• iTvaliswinebs <strong>da</strong> iyenebs jgufis wevrebis SesaZleblobebs;<br />
• exmareba sxvebs konkretuli amocanis SesrulebaSi <strong>da</strong> saWiroebis SemTxvevaSi Tavad<br />
iTxovs <strong>da</strong>xmarebas;<br />
• kamaTis dros ismens <strong>da</strong> iTvaliswinebs jgufis wevris arguments;<br />
• afasebs sakuTar <strong>da</strong> sxvis mier gaweul samuSaos.<br />
mimarTuleba: komunikacia <strong>da</strong> interpretacia<br />
mus.VI.7. moswavles SeuZlia mosmenili <strong>musika</strong>luri nawarmoebis ganxilva <strong>da</strong> Sefaseba.<br />
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:<br />
• amoicnobs nawarmoebs, mis fragments;<br />
• gadmoscems Tavis STabeWdilebas sityvierad, naxatiT, Canaweris saxiT;<br />
• axasiaTebs SemsrulebelTa Semadgenlobas;<br />
• amoicnobs mosmenisas nacnob <strong>musika</strong>lur formebs;<br />
• axasiaTebs konkretul <strong>musika</strong>lur fragments metris, sakravTa, xmis tembrebis, kilos<br />
mixrilobis mixedviT;<br />
• msjelobs <strong>musika</strong>luri nawarmoebis Sesrulebaze;<br />
• iyenebs nacnob <strong>musika</strong>lur masalas RonisZiebebis gaformebisas.<br />
mus.VI.8. moswavles SeuZlia monawileobis miReba sxva<strong>da</strong>sxva saxis RonisZiebaSi.<br />
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:<br />
• monawileobs klasis speqtaklSi, karnavalSi, mejlisSi;<br />
• monawileobs <strong>da</strong> eswreba skolis saangariSo koncerts;<br />
• eswreba Sexvedra-saRamoebs: kompozitorTan, SemsrulebelTan;<br />
• TanaklaselebTan erTad eswreba sajaro koncerts, speqtakls;<br />
• <strong>da</strong>dis eqskursiebze xelovanTa saxl-muzeumSi;<br />
• monawileobs <strong>da</strong> adgens kiTxvars viqtorinisTvis;<br />
• wardgeba auditoriis winaSe Semsruleblis, Semoqmedis an konferansies rolSi;<br />
• exmareba umcrosklaselebs zeimis <strong>musika</strong>lur gaformebaSi.<br />
mus.VI.9. moswavles esmis <strong>da</strong> SeuZlia warmoaCinos, rom <strong>musika</strong>/xelovneba komunikaciis<br />
saSualebaa.<br />
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:<br />
• acnobierebs, rom <strong>musika</strong> mas exmareba a<strong>da</strong>mianebTan urTierTobaSi;<br />
• acnobierebs, rom musikis erToblivi mosmena a<strong>da</strong>mianebSi msgavs gancdebs badebs;<br />
• saubrobs imaze, rom wina epoqaSi Seqmnili <strong>musika</strong>luri nawarmoebi/xelovnebis nimuSi<br />
misTvis dResac gasagebia;<br />
• ixsenebs <strong>musika</strong>lur <strong>da</strong> xelovnebis sxva <strong>da</strong>rgis nawarmoebebs, romlebSic msgavsi<br />
ideebia gamoxatuli;<br />
• saubrobs imaze, rom <strong>musika</strong> gamoiyeneba kinoSi, TeatrSi, sainformacio saSualebebSi.<br />
6
mimarTuleba: <strong>musika</strong>luri nawarmoebis aRqma konteqstSi<br />
mus.VI.10. moswavle icnobs qarTuli <strong>da</strong> msoflio <strong>musika</strong>luri xelovnebis cnobil<br />
nimuSebsa <strong>da</strong> warmomadgenlebs.<br />
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:<br />
• sxva<strong>da</strong>sxva xerxiT gadmoscems cnobili <strong>musika</strong>luri nawarmoebis Temas, ritmul suraTs<br />
<strong>da</strong> amoicnobs mas mosmenisas;<br />
• saubrobs kompozitorebis Semoqmedebis Sesaxeb;<br />
• usmens <strong>da</strong> amoicnobs cnobil musikos-Semsrulebels sxva<strong>da</strong>sxva maxasiaTeblis mixedviT<br />
(xmis tembriT, repertuaris mixedviT...);<br />
• moiZiebs <strong>da</strong>matebiT informacias misTvis saintereso nawarmoebis, kompozitoris,<br />
Semsruleblis Sesaxeb.<br />
mus.VI.11. moswavles SeuZlia Sea<strong>da</strong>ros erTmaneTs <strong>musika</strong>luri nawarmoebebi.<br />
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:<br />
• naswavl nawarmoebebs a<strong>da</strong>rebs erTmaneTs;<br />
• a<strong>da</strong>rebs erTi <strong>da</strong> imave Janris sxva<strong>da</strong>sxva nawarmoebs <strong>da</strong> saubrobs maT <strong>da</strong>maxasiaTebel<br />
niSnebze (savaraudo Semadgenloba, solo sakravi);<br />
• axasiaTebs nacnob <strong>musika</strong>lur formebs;<br />
• ganasxvavebs xalxuri musikis popularul nimuSebs saqarTvelos kuTxeebis mixedviT;<br />
• saubrobs imis Sesaxeb, ratom moewona esa Tu is nawarmoebi.<br />
mus.VI.12. moswavle icnobs sxva<strong>da</strong>xva tipis ansamblisa <strong>da</strong> orkestris Semadgenlobas.<br />
Sedegi TvalsaCinoa, Tu moswavle:<br />
• asxvavebs <strong>da</strong> ajgufebs sakravebs bgeris miRebis wesis, masalis mixedviT;<br />
• xatavs an Zerwavs sakravebs, orkestrs, Semsruleblebs;<br />
• ganasxvavebs simfoniuri, kameruli, sasule, simebiani orkestris Semadgenlobas;<br />
• ganixilavs ansamblis sxva<strong>da</strong>sxva Semadgenlobas.<br />
improvizaciuli savarjiSoebi:<br />
programis Sinaarsi<br />
• <strong>musika</strong>luri enis elementebis, sakravebis gamoyenebiT;<br />
• bgera, xmovanebis siZliere, ritmi (ostinato, sinkopa, punqtiruli ritmi), tempi,<br />
metri, registri, tembri, kilo (maJori, minori), tonaloba, intervalebi oqtavis<br />
farglebSi, diatonuri sekvencia<br />
simRera:<br />
• TanxlebiT <strong>da</strong> mis gareSe;<br />
• individualurad, ansamblSi <strong>da</strong> gundSi;<br />
• erTxmiani, orxmiani <strong>da</strong> martivi samxmiani simRerebi, magaliTad, “Sina vorgil”,<br />
“Conguri”, ”qriste aRsdga”, “mravalJamier” (sagalobeli), ”cicinaTela”, i. gurgulia<br />
- ”saqanela”, i. boboxiZe – “fifqebi”, s. cincaZe - “torola”, r. laRiZe - ”simRera<br />
Tbilisze”, v. azaraSvili - “dinamo”, j. hermani – “Hello, Dolly!“, e. di kapua _ “Sole Mio“, l.<br />
riCi _ “Endless Love“ <strong>da</strong> sxv.<br />
7
kompozicia, speqtakli:<br />
• scenebis gaTamaSeba;<br />
• <strong>da</strong>srulebuli formiT wardgena.<br />
<strong>musika</strong>luri <strong>da</strong>mwerloba:<br />
• alteraciis niSnebis amocnoba <strong>da</strong> gamoyeneba;<br />
• <strong>musika</strong>luri fragmentis ga<strong>da</strong>wera;<br />
• <strong>musika</strong>luri Canaweris gamoyeneba nawarmoebis <strong>da</strong>swavlis, kompiuterul programebze<br />
muSaobis, <strong>musika</strong>luri nawarmoebis mosmenis dros.<br />
<strong>musika</strong>luri terminebi:<br />
• melodia, ritmi, grZlioba, pauza, ritmi, tempi, tembri, kilo (maJori, minori), tonaloba,<br />
tonika, myari, meryevi safexurebi, kvinturi wre;<br />
• dinamiuri niuansebi: Mezzo Forte, Mezzo Piano;<br />
• Sesrulebis xerxebi: stakato, legato;<br />
• kompozitori, folklori, folkloristi, musikismcodne, piesa, koncerti, repeticia,<br />
orkestri, diriJori, lotbari, regenti, mesa, solisti, akompanementi, baleti, kordebaleti,<br />
balerina, baletis mocekvave, baletmaisteri, a<strong>da</strong>jo, pa de de, Teatraluri/<br />
saopero/sabaleto <strong>da</strong>si, moqme deba/aqti, antraqti, opera, aria, ariozo, reCitativi,<br />
ansambli, dueti, trio, kvarteti, kvinteti, Janri;<br />
• orkestri (simfoniuri, kameruli, sasule, simebiani), jgufebi.<br />
<strong>musika</strong>luri formebi:<br />
• martivi samnawiliani, kupleturi, rondo, variaciuli.<br />
musikis mosmena:<br />
• gansxvavebuli epoqebis cnobili nawarmoebebis mosmena, amocnoba;<br />
• qarTuli xalxuri musikis mosmena, amocnoba.<br />
RonisZiebebi:<br />
• skolis koncerti;<br />
• klasis speqtakli, karnavali, mejlisi, Sexvedra - saRamoebi;<br />
• viqtorina;<br />
• sajaro koncertze, speqtaklze <strong>da</strong>swreba;<br />
• eqskursia xelovanis saxl-muzeumSi.<br />
<strong>musika</strong>luri nawarmoebis aRqma konteqstSi:<br />
• ganwyobilebis amocnoba, STabeWdilebebis gaziareba, sakuTar Sexedulebebze saubari;<br />
• informacia nawarmoebis <strong>da</strong> avtoris Sesaxeb – programa (siuJeti, libreto), epoqa,<br />
stili, Janri, biografiuli cnobebi;<br />
• informacia Semsruleblebis Sesaxeb.<br />
sarekomen<strong>da</strong>cio mosasmeni masala:<br />
8<br />
• xalxuri simRerebi; fragmentebi barokos, klasicizmis, romantizmis epoqis <strong>musika</strong>luri
xelovnebis nimuSebi<strong>da</strong>n, qarTvel kompozitorTa po pu laruli nawarmoebebi<strong>da</strong>n,<br />
magaliTad, “winwyaro”, imeruli ”naduri”, megruli «odoia», raWuli ”alilo”, svanuri<br />
«lile»; sagalobeli «qriste aRsdga», braziliuri simRera «gvantana mera»; v. doliZe<br />
- fragmentebi operi<strong>da</strong>n «qeTo <strong>da</strong> kote», n. gabunia - «igavi» instrumentuli ansamblisa<br />
<strong>da</strong> solistebisaTvis (fragmentebi); i. keWaymaZe - gundi «laSaris gzaze» sagundo<br />
cikli<strong>da</strong>n «fSauri Canaxatebi» a. kalan<strong>da</strong>Zis leqsebze; v. azaraSvili - «noqtiurni»<br />
kameruli orkestrisaTvis; i. s. baxi - saviolino koncerti la minori; l. beThoveni -<br />
simfonia #5, I nawili; Tema <strong>da</strong> eqvsi variacia, fa maJori; f. Sopeni - mazureki, Txz. 33<br />
#2, re maJori/ Txz. 24 #2, do maJori, valsi #7 do diez minori; J. bize - uvertiura,<br />
toreadoris kupletebi, bavSvTa gundi operi<strong>da</strong>n «karmeni»; h. berliozi - fragmentebi<br />
”fantastikuri simfonii<strong>da</strong>n”; k. sen-sansi - «introduqcia <strong>da</strong> rondo kapriCiozo»; j.<br />
verdi – kvarteti operi<strong>da</strong>n «rigoleto»; v. a. mocarti – papagenos <strong>da</strong> papagenas dueti,<br />
Ramis dedoflis aria operi<strong>da</strong>n «jadosnuri fleita», a. lerneri, f. lou - fragmentebi<br />
miuzikli<strong>da</strong>n «Cemi mSvenieri ledi» <strong>da</strong> sxv.<br />
Sefaseba <strong>musika</strong>Si<br />
Sefasebis komponentebi<br />
saSinao <strong>da</strong> saklaso <strong>da</strong>valebaTa komponentebi<br />
fasdeba Semdegi codna <strong>da</strong> unarebi:<br />
• <strong>musika</strong>luri xelovnebis naswavli nimuSebis codna;<br />
• musikis istoriisa <strong>da</strong> Teoriis zogadi sakiTxebis codna;<br />
• <strong>musika</strong>luri <strong>da</strong>mwerlobis codna;<br />
• <strong>musika</strong>luri terminologiis codna;<br />
• <strong>musika</strong>lur-kompiuteruli programebis codna;<br />
• SemoqmedebiToba;<br />
• improvizaciuloba;<br />
• musikis mosmenis Cveva;<br />
• <strong>musika</strong>luri smena;<br />
• <strong>musika</strong>luri mexsiereba;<br />
• ritmis grZnoba;<br />
• wardgenis (prezentaciis) unari;<br />
• socialuri unarebi;<br />
• sakuTari azris <strong>da</strong>sabuTebis unari;<br />
• tolerantoba.<br />
codna <strong>da</strong> unar-Cvevebi fasdeba Semdegi aqtivobebiT:<br />
saSinao <strong>da</strong>valebebi<br />
• masalis moZieba;<br />
• referatis momzadeba;<br />
• recenziis <strong>da</strong>wera;<br />
• teqstis (literaturuli <strong>da</strong> sanoto) <strong>da</strong>swavla;<br />
• <strong>da</strong>valebis Sesruleba <strong>musika</strong>lur-kompiuteruli programis gamoyenebiT <strong>da</strong> a. S.<br />
saklaso <strong>da</strong>valebebi<br />
• SemoqmedebiT saqmianobaSi monawileoba: simRera, improvizacia, <strong>musika</strong>lur-dramatul<br />
kompoziciebi, <strong>musika</strong>lur-kompiuteruli programebis Seqmna;<br />
• koncertis, warmodgenis repeticiebSi monawileoba;<br />
9
• proeqtis momzadeba;<br />
• musikis mosmena <strong>da</strong> amasTan <strong>da</strong>kavSirebuli <strong>da</strong>valebebis Sesruleba;<br />
• sakuTari <strong>da</strong> sxvisi Sesrulebis / Semoqmedebis ganxilvaSi monawileoba;<br />
• <strong>musika</strong>luri nawarmoebis konteqstis ganxilva;<br />
• sxva<strong>da</strong>sxva aqtivobis <strong>da</strong>gegmva <strong>da</strong> momzadeba;<br />
• sakuTari naSromis, SemoqmedebiTi saqmianobis wardgena;<br />
• sxva<strong>da</strong>sxva <strong>da</strong>valebis Sesrulebisas <strong>musika</strong>luri <strong>da</strong>mwerlobis gamoyeneba <strong>da</strong> a. S.<br />
Semajamebeli <strong>da</strong>valebebis komponenti<br />
Semajamebeli <strong>da</strong>valebis komponenti ukavSirdeba swavla-swavlebis Sedegs. am komponentSi<br />
un<strong>da</strong> Semowmdes erTi saswavlo monakveTis (Tema, Tavi, paragrafi, sakiTxi) Seswavla<strong>da</strong>muSavebis<br />
Sedegad miRweuli Sedegebi. konkretuli saswavlo erTeulis <strong>da</strong>srulebisas<br />
moswavlem un<strong>da</strong> SeZlos musikis stan<strong>da</strong>rtiT gansazRvruli codnisa <strong>da</strong> unarebis warmoCena.<br />
Sesabamisad, Semajamebeli <strong>da</strong>valebebi un<strong>da</strong> amowmebdes musikis stan<strong>da</strong>rtebiT gansazRvrul<br />
Sedegebs.<br />
Semajamebel <strong>da</strong>valebaTa tipebi:<br />
stan<strong>da</strong>rtis moTxovnaTa <strong>da</strong>safarad, rekomendebulia Semajamebel <strong>da</strong>valebaTa<br />
mravalferovani formebis gamoyeneba. musikis Semajamebel <strong>da</strong>valebaTa tipebi SeiZleba<br />
iyos:<br />
• koncerti/ warmodgena;<br />
• viqtorina;<br />
• moxseneba-referati;<br />
• leqcia-koncerti;<br />
• prezentacia;<br />
• testireba;<br />
• gamoc<strong>da</strong>;<br />
• proeqti.<br />
moswavlis mier Sesrulebuli proeqtis savaraudo Temebi:<br />
Tematuri warmodgenis/koncertis gamarTva; telega<strong>da</strong>cemis, radioga<strong>da</strong>cemis, speqtaklis<br />
momzadeba; gazeTis, Jurnalis, sanoto albomis momzadeba; klipis ga<strong>da</strong>Reba simReris,<br />
<strong>musika</strong>luri nawarmoebis an sxva Temaze; skolaSi cnobili kompozitoris, momRerlis,<br />
reJisoris miwveva, Sexvedris organizeba <strong>da</strong> warmarTva <strong>da</strong> a. S.<br />
moTxovnebi, romlebsac un<strong>da</strong> akmayofilebdes Semajamebeli <strong>da</strong>valebebi<br />
• <strong>da</strong>valebis TiToeul tips un<strong>da</strong> axldes Tavisi Sefasebis zogadi rubrika;<br />
• zogadi rubrika un<strong>da</strong> <strong>da</strong>zustdes konkretuli <strong>da</strong>valebis pirobisa <strong>da</strong> ganvlili masalis<br />
gaTvaliswinebiT;<br />
• 10 qula un<strong>da</strong> ga<strong>da</strong>nawildes rubrikaSi Semaval kriteriumebze;<br />
• miTiTebuli un<strong>da</strong> iyos stan<strong>da</strong>rtis is Sedegebi, romelTa Semowmebasac emsaxureba<br />
Semajamebeli <strong>da</strong>valeba.<br />
nimuSi: <strong>musika</strong>luri nawarmoebis gacnoba TanaklaselebisTvis<br />
10<br />
moamzadeT prezentacia <strong>da</strong> gaacaniT Tqvens Tanaklaselebs instrumentuli koncertis<br />
nimuSi. amisaTvis:<br />
1. moiZieT, moismineT <strong>da</strong> SearCieT <strong>da</strong>saxelebuli Janris is <strong>musika</strong>luri nawarmoebi,<br />
ro¬me¬lic mogewonaT;<br />
2. Tqveni mizania SerCeuli <strong>musika</strong>luri nawarmoebis TanaklaselebisTvis wardgena <strong>da</strong> maTi<br />
<strong>da</strong>mokidebulebis gamowveva;
3. SearCieT <strong>da</strong> gaacaniT Tanaklaselebs is fragmentebi, sa<strong>da</strong>c ZiriTadi Tematuri masala<br />
JRers rogorc solo sakravTan, aseve orkestris partiaSi; aseve is monakveTebi, sa<strong>da</strong>c<br />
<strong>musika</strong>luri masalis ganviTareba gansakuTrebiT sainteresod geCvenebaT;<br />
4. moiZieT faqtobrivi masala SerCeuli nawarmoebis Sesaxeb - epoqa, stili, kompozitori,<br />
nawarmoebi (Janri, stili, solo sakravi, SemsrulebelTa Semadgenloba), Semsrulebeli,<br />
diriJori, SemsrulebelTa koleqtivi, <strong>da</strong>rbazi (survilis mixedviT);<br />
• ecadeT, ise ga<strong>da</strong>anawiloT <strong>musika</strong>luri <strong>da</strong> verbaluri masala, rom moswavleebis mxri<strong>da</strong>n<br />
ar ganeldes interesi. saWiroebisamebr gamoiyeneT vizualuri masalac - video Canaweri,<br />
foto, sanoto teqsti;<br />
• prezentaciis dros, rogorc mosalodnelia, SerCeul nawarmoebTan <strong>da</strong>kavSirebul<br />
yvela sakiTxs <strong>da</strong>wvrilebiT ver ganixilavT. ecadeT, Tqvens megobrebs mok¬led<br />
gaacnoT nawarmoebTan <strong>da</strong>kavSirebuli ZiriTadi informacia. prezentaciis momzadebisas<br />
gaiTvaliswineT maTi interesebi, codna; yuradReba gaamaxvileT im sakiTxebze, romlebic<br />
xels Seuwyobs Tqveni megobrebis mxri<strong>da</strong>n nawarmoebis mimarT interesis gaRviZebas <strong>da</strong> mis<br />
ukeT aRqmas;<br />
• moemzadeT prezentaciis bolo nawilis - kiTxva-pasuxisaTvis. winaswar gansazRvreT<br />
savaraudo kiTxvebi <strong>da</strong> CamoayalibeT pasuxebi. ar moeridoT paralelebis gavlebas. pasuxi,<br />
SesaZlebelia, <strong>musika</strong>luri masaliTac gasceT. aq gamovlindeba, ramdenad kargad flobT<br />
masalas;<br />
• teqnikuri sakiTxebis mosagvareblad <strong>da</strong>ixmareT asistenti.<br />
kriteriumebi<br />
1. masalis floba;<br />
2. komunikacia;<br />
3. saorganizacio sakiTxebi;<br />
4. SemoqmedebiToba.<br />
1. masalis floba (codna <strong>da</strong> unarebi) 0-3<br />
• moTxovnis adekvaturi <strong>musika</strong>luri nawarmoebis SerCeva;<br />
• ZiriTadi Tematuri masalis (mTavari <strong>da</strong> <strong>da</strong>mxmare Temebi) amsaxveli <strong>musika</strong>luri<br />
fragmentebis SerCeva;<br />
• mravalferovani informaciis wardgenisas nawarmoebTan <strong>da</strong>kavSirebuli sxva<strong>da</strong>sxva<br />
sakiTxis warmodgena;<br />
• kiTxvebze amomwuravi pasuxis gacema.<br />
2. komunikacia 0-3<br />
• <strong>musika</strong>luri nawarmoebis mimarT sakuTari <strong>da</strong>mokidebulebis warmoCena;<br />
• masalis auditoriisTvis misawvdomi saxiT wardgena <strong>da</strong> <strong>da</strong>intereseba;<br />
• informaciis naTlad, gasagebad gadmocema;<br />
• kiTxvebze pasuxis gacemisas <strong>da</strong>zusteba.<br />
3. saorganizacio sakiTxebi 0-1<br />
• teqnikuri sakiTxebis mogvareba.<br />
4. SemoqmedebiToba 0-3<br />
• nawarmoebTan <strong>da</strong>kavSirebuli informacii<strong>da</strong>n ga<strong>da</strong>rCeva <strong>da</strong> TanaklaselebisTvis gacnoba;<br />
• gamosvlisas masalis (audio, vizualuri, verbaluri) monacvleobis <strong>da</strong>gegmva;<br />
• nawarmoebis mimarT sakuTari <strong>da</strong>mokidebulebis gamoxatva.<br />
11
SefasebaTa sistema <strong>da</strong> formebi<br />
Sefaseba swavlebis mniSvnelovani nawilia. viyenebT 2 tipis Sefasebas – ganmsazRvrelsa<br />
<strong>da</strong> ganmaviTarebels<br />
1. ganmsazRvreli Sefaseba– gansazRvravs moswavleTa swavlis dones saswavlo gegmasa<br />
<strong>da</strong> saswavlo miznebTan mimarTebaSi. igi Sedegzea orientirebuli <strong>da</strong> aucileblad<br />
qulebiT fadeba. ganmsazRvreli Sefasebis dros maswavlebeli ar iZleva ganmartebebs,<br />
rCevebsa <strong>da</strong> rekomen<strong>da</strong>ciebs Sedegebis gasaumjobeseblad.fasdeba <strong>da</strong> jamdeba<br />
sxva<strong>da</strong>sxva aqtivobebi:testi,prezentacia, proeqti, saklaso samuSaoebi <strong>da</strong> sxv.<br />
2. ganmaviTarebeli Sefaseba gamoiyeneba moswavleTa ganviTarebisa <strong>da</strong> swavlebis xarisxis<br />
gaumjobesebisaTvis.swavlebis procesSi fasdeba moswavlis ama Tu im sferoSi<br />
Seswavla–<strong>da</strong>swavlis done, saSinao <strong>da</strong>valebebis Sesruleba, gakveTilze Car-<br />
Tuloba, proeqtis wardgena <strong>da</strong> sxv.maswavlebeli moswavles afasebs ise,rom es<br />
moswavles ganviTarebasa <strong>da</strong> sakuTari codnis gacnobierebaSi <strong>da</strong>exmaros. aseTi ur-<br />
TierTTanamSromlobis forma qulebiT ar fasdeba, radgan igi rCevas, rekomen<strong>da</strong>cias<br />
, problemaTa ga<strong>da</strong>Wris gzebze miuTiTebs. ganmaviTarebeli SefasebisaTvis<br />
SesaZlebelia sxva<strong>da</strong>sxva meTodis gamoyeneba: <strong>da</strong>kvirveba, komentari <strong>da</strong> sxv<br />
<strong>da</strong>kvirveba – Canaweri, komentarebi moswavleTa miRwevebis Sesaxeb – gamoiyeneba sxva<strong>da</strong>sxva<br />
etapze, iqneba es kiTxvebze pasuxi, saklaso wera, <strong>da</strong>fasTan muSaoba,Tu jgufuri<br />
<strong>da</strong> individualuri mecadineobebi <strong>da</strong> sxv..<br />
komentari – es aris informacia,romelsac maswavlebeli awvdis moswavles konkretuli<br />
pasuxis <strong>da</strong> <strong>da</strong>valebis Sesrulebisas. am dros SeiZleba gamoviyenoT Seqeba, waxaliseba,<br />
gamxneveba <strong>da</strong> rCeva Secdomis gamosasworeblad.<br />
ganmaviTarebeli Sefaseba sakuTriv moswavleTa TviTSefasebasa <strong>da</strong> urTierTSefasebasac<br />
(TanaklaselTa mier erTmaneTis Sefaseba) moicavs. moswavle Tavad adevnebs Tvals<br />
sakuTar Tavs, obieqturad afasebs sakuTar SesaZleblobebsa <strong>da</strong> miRebul codnas, rac<br />
<strong>da</strong>moukideblad swavlebasa <strong>da</strong> TviTkritikuli unaris ganviTarebaSi exmareba. TviTSefasebis<br />
sxva<strong>da</strong>sxva sqema SeiZleba moswavlem <strong>da</strong> maswavlebelma erTad SeimuSavon yoveli<br />
gakveTilis, Temis Tu romelime konkretuli SemTxvevisaTvis.<br />
12
ganmaviTarebeli Sefaseba, rekomen<strong>da</strong>ciebi VI klasis musikis saxelmZRvanelosTvis<br />
maswavleblis resursi: wignaki, an rveuli komentarebis, SeniSvnebisa <strong>da</strong> rCevebisaTvis<br />
ganmaviTarebeli SefasebisaTvis maswavlebelma, sasurvelia, yovel gakveTilze awarmoos<br />
<strong>da</strong>kvirveba Tavis wignakSi- aRniSnos TiToeuli moswavlis codnis xarisxi <strong>da</strong> done<br />
sxva<strong>da</strong>sxva sferoSi; Seafasos, misces SeniSvnebi <strong>da</strong> rCevebi ama Tu im konkretul sakiTSi<br />
siZneleTa <strong>da</strong>Zlevisa <strong>da</strong> xarvezebis gamosworebis mizniT. ase magaliTad:<br />
1. simReris Seswavlisa <strong>da</strong> Sesrulebis dros- rogor intonirebs moswavle, ramdenad<br />
zustia intonirebis xarisxi, ritmuloba, ramdenad sworad gamoTqvams sityvier teqsts,<br />
rogoria misi mexsiereba, plastiuroba, artistizmi.…yvela am komponentTan<br />
<strong>da</strong>kavSirebiT maswavlebeli akeTebss komentars Seqebis,waxalisebis <strong>da</strong> aseve xarvezebis<br />
<strong>da</strong>Zlevis mizniT, jgufuri mecadineobis dros, yuradReba eqceva ansamblurobis<br />
SegrZnebas <strong>da</strong> sinqrons.<br />
2. TemisTvis-<strong>da</strong>sartyam sakravTa orkestri- yuradReba eqceva ritmulobas, ansamblurobas,<br />
zomis <strong>da</strong> grZliobebis zust codnas. romelime komponentis <strong>da</strong>rRvevis Sem-<br />
TxvevaSi, moswavleebTan individualuri mecadineobaa saWiro.<br />
3. TemisaTvis _ ,,solfejios gakveTilebi- yuradReba eqceva sanoto <strong>da</strong>mwerlobis<br />
codnas,sagasaRebo niSnebis, notebis sworad Caweras, grZliobebisa <strong>da</strong> pauzebis<br />
codnas, furcli<strong>da</strong>n kiTxvis <strong>da</strong> sworad intonirebis, ,,diriJorobis unarebs, karnaxebis<br />
zepirad Caweris Cvevebs <strong>da</strong> a.S. im SemTxvevaSi, Tu moswavle romelime komponents<br />
ver Zlevs, maswavlebeli <strong>da</strong>matebiT <strong>da</strong>moukidebel samuSaoebs aZlevs<br />
4. TemisTvis _ musikis istorii<strong>da</strong>n- yuradReba eqceva moswavleTa mier sxva<strong>da</strong>sxva<br />
epoqaze, stilze Janrsa <strong>da</strong> formaze swor warmodgenas, kompozitorTa cxovrebisa<br />
<strong>da</strong> SemoqmedebiTi gzis mniSvnelovani TariRebis codnas, metyvelebis dros, <strong>musika</strong>luri<br />
terminologiis sworad gamoyenebas, musikis mosmenisas- sxva<strong>da</strong>sxva sakravis<br />
JReradobis garCevas. SeuZlia Tu ara moswavles sakravTa jgufebad <strong>da</strong>yofa <strong>da</strong><br />
maTi vizualurad cnoba, warmodgenil fotoebze kompozitorTa amocnoba <strong>da</strong> a.S.<br />
ama Tu im komponentSi xarvezebis aRmosafxvrelad, saWiroa <strong>da</strong>matebiTi samuSaos<br />
Catareba, (mag: <strong>da</strong>matebiTi mosmena <strong>da</strong> sxv.).<br />
ganmaviTarebeli Sefasebebis Semdeg, maswavlebeli etapobrivad amowmebs moswavleTa<br />
mier <strong>da</strong>matebiT gaweul samuSaoebs <strong>da</strong> afasebs maT codnas. maswavleblisa <strong>da</strong> moswavlis<br />
urTierTTanamSromlobis Sedegad moswavleebi gamoasworeben xarvezebs.<br />
13
paragrafis <strong>da</strong>saxeleba<br />
Sinaarsisa <strong>da</strong> miznebis ruka<br />
akademiuri saaTi<br />
mus.VI.1. moswavles SeuZlia improvizaciul savarjiSoebSi<br />
monawileoba.<br />
mus.VI.2. moswavles SeuZlia simRera marto <strong>da</strong> sxvebTan<br />
erTad.<br />
mus.VI.3. moswavles SeuZlia gansazRvros <strong>da</strong> gadmosces<br />
misTvis saintereso ganwyobileba, siuJeti, Tema.<br />
`anna-bulbuli~ 1 X X X X X X X X<br />
solfejio 1 X X X X X X X<br />
wmin<strong>da</strong> intervalebi 1 X X X X X X X X<br />
didi intervalebi 1 X X X X X X X X<br />
`Sina-vorgil~ _ svanuri simRera 2 X X X X X X X X<br />
patara intervalebi 1 X X X X X X X X<br />
inola gurgulia `saqanela~ 2 X X X X X X X X X<br />
sanoto <strong>da</strong>mwerloba _1 1 X X X X X X X X<br />
iakob boboxiZe `fifqebi~ 2 X X X X X X X X X<br />
sanoto <strong>da</strong>mwerloba –2 1 X X X X X X X X<br />
mus.VI.4. moswavles SeuZlia <strong>musika</strong>luri <strong>da</strong>mwerlobis<br />
gamoyeneba.<br />
mus.VI.5. moswavles SeuZlia sakuTari saswavlo saqmianobis<br />
warmarTva.<br />
mus.VI.6. moswavles SeuZlia sxvebTan TanamSromloba.<br />
mus.VI.7. moswavles SeuZlia mosmenili <strong>musika</strong>luri<br />
nawarmoebis ganxilva <strong>da</strong> Sefaseba.<br />
mus.VI.8. moswavles SeuZlia monawileobis miReba<br />
sxva<strong>da</strong>sxva saxis RonisZiebaSi.<br />
mus.VI.9. moswavles esmis <strong>da</strong> SeuZlia warmoaCinos, rom<br />
<strong>musika</strong>/xelovneba komunikaciis saSualebaa.<br />
mus.VI.10. moswavle icnobs qarTuli <strong>da</strong> msoflio <strong>musika</strong>luri<br />
xelovnebis cnobil nimuSebsa <strong>da</strong> warmomadgenlebs.<br />
mus.VI.11. moswavles SeuZlia Sea<strong>da</strong>ros erTmaneTs<br />
<strong>musika</strong>luri nawarmoebebi.<br />
mus.VI.12. moswavle icnobs sxva<strong>da</strong>xva tipis ansamblisa <strong>da</strong><br />
orkestris Semadgenlobas.<br />
14<br />
cicinaTela 2 X X X X X X X X X<br />
banis gasaRebi 1 X X X X X X X X<br />
nunu gabunia<br />
2 X X X X X X X X X<br />
`Tovli modis ci<strong>da</strong>n~<br />
mcire oqtavis notebi 1 X X X X X X X X<br />
mravalJamier _<br />
2 X X X X X X X X<br />
qalaquri simRera<br />
mcire oqtavis notebi xazebs<br />
1 X X X X X X X X<br />
Soris<br />
saSobao karnavali 3 X X X X X X X X X<br />
frenk CerCili `fifqias simRera~ 1 X X X X X X X X X<br />
frenk CerCili `jujebis simRera~ 1 X X X X X X X X X<br />
frederik lou<br />
`Cemi mSvenieri ledi~<br />
1 X X X X X X X X X<br />
<strong>musika</strong>luri karnaxi _ 3 1 X X X X X X X X<br />
Congurs simebi gavubi _ xalxuri<br />
simRera<br />
2 X X X X X X X X X<br />
violinos istoria _1 1 X X X X X X X<br />
nikolo paganini 1 X X X X X X X X<br />
violinos istoria _2 1 X X X X X X X<br />
nikolo paganinis biografia 1 X X X X X X X X<br />
nikolo paganinis Semoqmedeba 1 X X X X X X X X<br />
guram bzvaneli `samSoblos~ 1 X X X X X X X X X<br />
organi 1 X X X X X X X<br />
maJori 1 X X X X X X X X
paragrafis <strong>da</strong>saxeleba<br />
akademiuri saaTi<br />
mus.VI.1. moswavles SeuZlia improvizaciul<br />
savarjiSoebSi monawileoba.<br />
mus.VI.2. moswavles SeuZlia simRera marto <strong>da</strong> sxvebTan<br />
erTad.<br />
mus.VI.3. moswavles SeuZlia gansazRvros <strong>da</strong> gadmosces<br />
misTvis saintereso ganwyobileba, siuJeti, Tema.<br />
mus.VI.4. moswavles SeuZlia <strong>musika</strong>luri <strong>da</strong>mwerlobis<br />
gamoyeneba.<br />
mus.VI.5. moswavles SeuZlia sakuTari saswavlo<br />
saqmianobis warmarTva.<br />
mus.VI.6. moswavles SeuZlia sxvebTan TanamSromloba.<br />
mus.VI.7. moswavles SeuZlia mosmenili <strong>musika</strong>luri<br />
nawarmoebis ganxilva <strong>da</strong> Sefaseba.<br />
mus.VI.8. moswavles SeuZlia monawileobis miReba<br />
sxva<strong>da</strong>sxva saxis RonisZiebaSi.<br />
mus.VI.9. moswavles esmis <strong>da</strong> SeuZlia warmoaCinos, rom<br />
<strong>musika</strong>/xelovneba komunikaciis saSualebaa.<br />
mus.VI.10. moswavle icnobs qarTuli <strong>da</strong> msoflio<br />
<strong>musika</strong>luri xelovnebis cnobil nimuSebsa <strong>da</strong><br />
warmomadgenlebs.<br />
teodoro kotrau<br />
1 X X X X X X X X X<br />
`santa luCia~<br />
feliqs mendelsoni 1 X X X X X X X X<br />
mendelsonis biografia 1 X X X X X X X X<br />
tonikuri samxmovaneba 1 X X X X X X X X<br />
mendelsonis Semoqmedeba 1 X X X X X X X X<br />
Conguri _ megruli simRera 2 X X X X X X X X<br />
mendelsonis koncertebi 1 X X X X X X X X<br />
jeri hermani – Hello, Dolly 1 X X X X X X X X X<br />
minori 1 X X X X X X X X<br />
`win wyaros~ mgalobeli SaSvi 1 X X X X X X X X<br />
karl Cerni 1 X X X X X X X X<br />
inola gurgulia `nakadulo~ 1 X X X X X X X X X<br />
frederik Sopeni 1 X X X X X X X X<br />
Sopenis biografia 1 X X X X X X X X<br />
Sopeni parizSi 1 X X X X X X X X<br />
r. laRiZe `herio, herio~ 1 X X X X X X X X X<br />
Sopenis Semoqmedeba 1 X X X X X X X X<br />
Zilispiruli _ iakob Straitis<br />
2 X X X X X X X X X<br />
moTxroba<br />
paraleluri minori 1 X X X X X X X X<br />
qriste aRsdga _ sagalobeli 2 X X X X X X X X<br />
kvinturi wre 1 X X X X X X X X<br />
orxmiani savarjiSo 1 X X X X X X X X<br />
gia maWaraSvili `ocneba~ 1 X X X X X X X X X<br />
mus.VI.11. moswavles SeuZlia Sea<strong>da</strong>ros erTmaneTs<br />
<strong>musika</strong>luri nawarmoebebi.<br />
mus.VI.12. moswavle icnobs sxva<strong>da</strong>xva tipis ansamblisa<br />
<strong>da</strong> orkestris Semadgenlobas.<br />
15
audio masalis sia<br />
diski I<br />
1. T. nacvliSvili `saqarTvelo lamazo~ _ asrulebs `cisferi trio~<br />
2. i. haidni. kaizer-kvarteti, II nawili<br />
3. i. s. baxi. saviolino koncerti #1, re minori, I naw.<br />
4. i. haidni. simfonia #94, II naw.<br />
5. `Sina vorgil~ _ svanuri simRera<br />
6. v. a. mocarti. safortepiano koncerti #21, II nawili<br />
7. a.maWavariani. fragmenti baleti<strong>da</strong>n `otelo~<br />
8. v. a. mocarti. safortepiano koncerti #23, II nawili<br />
9. ilia II. `kirie eleison~ sagalobeli<br />
10. l.v. beThoveni. safortepiano sonata #8, do minori, `paTetikuri~,<br />
II nawili<br />
11. l. v. beThoveni. safortepiano sonata #8, do minori, `paTetikuri~,<br />
II nawili, saorkestro varianti<br />
12. `mravalJamier~ _ qalaquri simRera<br />
13. J. bize. opera `karmeni~. biWunaTa gundi<br />
14. a. mizan<strong>da</strong>ri. safortepiano piesebi: `aRmosavluri melodia~,<br />
`lezginka~ _ asrulebs Tamar liCeli<br />
15. o. TaqTaqiSvili. saviolino koncerti, I nawili<br />
16. v. a. mocarti. opera `jadosnuri fleita~ _ papagenasa <strong>da</strong> papagenos<br />
dueti<br />
17. a. maWavariani. saviolino koncerti, I nawili<br />
18. r.Sumani. safortepiano cikli, `karnavali~ _ `paganini~<br />
19. ilia II. `gixaroden~ _ sagalobeli<br />
20. n. paganini. kapriCio #24<br />
21. a. vivaldi-i.s. baxi _ saorgano koncerti<br />
22. l. v. beThoveni. uvertiura `egmonti”<br />
23. f. mendelsoni. `usityvo simRerebi” _ simRera jarasTan<br />
24. f. mendelsoni. saviolino koncerti, mi minori, I nawili<br />
25. `Conguri~ _ megruli simRera<br />
26. f. mendelsoni. `saqorwilo marSi~<br />
27. v. a. mocarti. safortepiano sonata #11, III nawili, `Turquli marSi~<br />
28. `win wyaro~ _ qarTl-kaxuri simRera<br />
29. k. Cerni. etiudi #1, do maJori<br />
30. l. Site. etiudi #2, do maJori<br />
31. r. Sumani. safortepiano cikli `karnavali~ _ `Sopeni~<br />
32. f. Sopeni. etiudi #10, do minori, `revoluciuri”<br />
33. f. Sopeni. valsebi ##7, 10<br />
34. f. Sopeni. noqtiurnebi ##20, 2<br />
35. f. Sopeni. preludia #7<br />
36. f. Sopeni. mazuri #2<br />
37. `qriste aRsdga~ _ sagalobeli<br />
38. z. faliaSvili. opera `abesalom <strong>da</strong> eTeri” _ cekva `qarTuli”<br />
39. v. doliZe. opera `qeTo <strong>da</strong> kote” _ gundi `vadidebT maspinZelsa”<br />
40. i. paxelbeli. kanoni, re minori<br />
16
diski II _ `imRere TviTon~<br />
1. i. gurgulia. `saqanela~ _ `minus~ fonograma<br />
2. i. boboxiZe. `fifqebi~ _ asruleben irakli uCaneiSvili <strong>da</strong> elene<br />
raqviaSvili<br />
3. i. boboxiZe. `fifqebi~ _ `minus~ fonograma<br />
4. n. gabunia. `Tovli modis ci<strong>da</strong>n~ _ `minus~ fonograma<br />
5. f. CerCili. `fifqias simRera~ _ asrulebs andrea kazeloti<br />
6. f. CerCili. `fifqias simRera~ _ `minus~ fonograma<br />
7. n. qaSakaSvili. safortepiano improvizacia fifqias simReris Temaze _<br />
asrulebs nikoloz qaSakaSvili<br />
8. f. CerCili. `jujebis simRera~<br />
9. f. CerCili. `jujebis simRera~ _ `minus~ fonograma<br />
10. f. lou. ,,Cemi mSvenieri ledi’’ _ asrulebs julia endriusi<br />
11. f. lou. ,,Cemi mSvenieri ledi’’ _ `minus~ fonograma<br />
12. xalxuri simRera ,,Congurs simebi gavubi” _ `minus~ fonograma<br />
13. g. bzvaneli. `samSoblos~ _ `minus~ fonograma<br />
14. t. kotrau `santa luCia~ _ asrulebs robertino loreti<br />
15. neapolitanuri simRera `santa luCia~ _ `minus~ fonograma<br />
16. j. hermani. `Hello, Dolly~ _ asrulebs lui armstrongi<br />
17. j. hermani. `Hello, Dolly~ _ `minus~ fonograma<br />
18. i. gurgulia. `nakadulo~ _ `minus~ fonograma<br />
19. r. laRiZe. `herio, herio~ _ asruleben `basti-bubus~ studiis <strong>bavSvebi</strong><br />
20. r. laRiZe. `herio, herio~ _ `minus~ fonograma<br />
21. g. maWaraSvili. `ocneba~ _ asrulebs lizi lukaSvili<br />
22. g. maWaraSvili. `ocneba~ _ `minus~ fonograma<br />
<strong>da</strong>matebiTi masala dResaswaulebisaTvis:<br />
1. v. doliZe. `kintouri~ operi<strong>da</strong>n `qeTo <strong>da</strong> kote~<br />
2. `urmuli~<br />
3. a. vivaldi. `Semodgoma~<br />
17
gakveTili 2<br />
solfejios gakveTilebi<br />
mizani:<br />
marto <strong>da</strong> sxvebTan erTad simReris, ritmis <strong>da</strong>maxsovrebisa <strong>da</strong> gamoxatvis unar-Cvevebis<br />
ganviTareba; musikis elementaruli Teoriis sawyisebis gacnoba-gaazreba; sanoto sistemis<br />
niSnebis amocnoba <strong>da</strong> Cawera.<br />
resursi: moswavlis wigni <strong>da</strong> rveuli; audio diski<br />
xangrZlivoba: 12 akademiuri saaTi<br />
solfejio<br />
gakveTili 2<br />
am rubrikaSi gaerTianebulia Semdegi Teoriuli masala: intervalebi (didi, patara, wmin<strong>da</strong>),<br />
banis gasaRebi, mcire oqtavis notebi, <strong>musika</strong>luri karnaxi-3, maJori <strong>da</strong> minori, tonikuri<br />
samxmovaneba, paraleluri minori, kvinturi wre.<br />
sityva moswavlis `solfejio~ wigns warmodgeba Tan axlavs moswavlis ori notis: rveuli, sol-isa sa<strong>da</strong>c fa-s Tanmimdevrulad saxelwodebi<strong>da</strong>n.<br />
<strong>da</strong> etapobrivad,<br />
yovel<br />
solfejios<br />
Teoriul sakiTxs<br />
gakveTilebi<br />
Tan erTvis<br />
igive<br />
intonaciur-ritmuli<br />
musikis gakveTilebia,<br />
savarjiSoebi,<br />
romlebsac<br />
piTagora-biWuna gitareb<strong>da</strong>T. solfejios gakveTilebze <strong>bavSvebi</strong><br />
romlebic maswavlebelsac<br />
<strong>da</strong> moswavlesac exmareba ama Tu im Teoriuli masalis kargad gaazrebasa <strong>da</strong> xarisxianad<br />
aTvisebaSi. amaSi maT, agreTve, exmareba moswavlis wignSi mocemuli rubrika `furcli<strong>da</strong>n<br />
kiTxva~. musikis es rubrika ana-banas, moswavleebs notebis werasa solfejios <strong>da</strong> simReras, gakveTilebze uviTardebaT<br />
SeZenili codnis praqtikulad<br />
swavloben<br />
ritmis gamoyenebis SegrZneba, dros <strong>musika</strong>luri gamoadgeba. smena <strong>da</strong> mexsiereba. axla Tanmimdevrulad<br />
gavixsenoT samuSao rveulSi <strong>da</strong> gavimeoroT mocemuli ramdeni rubrika `gaixsene rame gvaswavla <strong>da</strong> gaimeore~ Cvenma Zveli, solfejiolili<br />
maswavlebelma masalis gaxsenebasa piTagora-biWunam?<br />
<strong>da</strong> ganmeorebaSi, <strong>da</strong>gvexmareba <strong>da</strong> gagviadvilebs axali masalis ukeT<br />
III, IV <strong>da</strong> V klasSi Seswav-<br />
1. violinos gagebas. & aseTi gasaRebis rubrika <strong>da</strong>wera; Tan sdevs 2. I IV <strong>da</strong> <strong>da</strong> II V oqtavis klasis moswavlis notebi <strong>da</strong> rveulebsac, maTi gamRereba;<br />
3. gama w w w w w w w w<br />
sa<strong>da</strong>c I, II <strong>da</strong> III klasSi<br />
Seswavlili masalaa Tavmoyrili <strong>da</strong> gameorebuli. srulyofili saxiT masala ukve VI klasis<br />
do-maJori <strong>da</strong> gamRereba; 4. myari <strong>da</strong> meryevi safexurebi; 5.<br />
rveulSi gveZleva <strong>da</strong> xels uwyobs sruli eqvswliani kursis codnis gameoreba-ganmtkicebas.<br />
tetraqordi; 6. notis grZlioba: mTeli, naxevari, meoTxedi, mervedi.<br />
& w do-maJori w w w w & w w w w w w w w<br />
gaixsene <strong>da</strong> gaimRere<br />
<strong>da</strong><br />
eni<br />
moenseT<br />
18<br />
do-maJoris tonikuri samxmovaneba<br />
&<br />
&4 4 w w<br />
œ œ œ œ œ œ œ œ wœ œ œ w œ œ œw<br />
& w œ œ<br />
&4 4 w w w w<br />
œ œ œ œ œ œ œ œ œ<br />
w<br />
œ<br />
w<br />
œ<br />
w<br />
œ œ œ œ œ<br />
&<br />
&4 2 w w w w w<br />
myari <strong>da</strong> meryevi safexurebi<br />
w w<br />
&<br />
œ œ œ œ œ œ œ wœ<br />
& # w<br />
&4 2 w w<br />
œ œ œ œ œ œ œ œ wœ œ œ w<br />
œ œ w<br />
œ œ œ œ œ œ œ œ œ<br />
# sol-maJori<br />
4 œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ<br />
& œ œ œ<br />
w w w w<br />
&<br />
&4 3 œ œ œ œ œ œ œ œ & # w œ .<br />
&4 3 4 2 w w w w<br />
myari <strong>da</strong> meryevi safexurebi<br />
œ œ œ œ œ<br />
w<br />
œ wœ wœ<br />
# 4 2 œ<br />
œ œ œ œ<br />
œ œ œ œ œ œ<br />
œ œ œ œ œ<br />
& œ w 6<br />
œ<br />
w w w w w w w<br />
.<br />
& w w w w<br />
&4 4 œ œ <br />
œ œ <br />
œ œ <br />
œ <br />
& # 4 3 œ <strong>da</strong> meryevi œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ œ w<br />
.<br />
&4 # 4myari 3 œ œ œ œ œ œ<br />
w w wœ œ w w
i<br />
simeti<br />
har-<br />
niS-<br />
?<br />
&4 4 w w w w w w w<br />
w w<br />
œ œ œ œ œ œ œ<br />
w œw<br />
oTx meoTxedSi<br />
?<br />
4intervalebi<br />
&4 w w w w<br />
w w w w w w w w<br />
&? w w w w w w w w w w? & w w w<br />
w<br />
w<br />
w<br />
w<br />
w<br />
w? w & &4 4 w w w w w w w w<br />
w w w w w<br />
w<br />
w<br />
w<br />
la-minori bunebrivi<br />
w w w w<br />
?<br />
<br />
<br />
w w w w w w w w w w w w w w<br />
w<br />
?<br />
? w w w w<br />
w w w w w<br />
? w w<br />
&<br />
& w w w w w w w<br />
w w w w w w w<br />
& w w w w w w w<br />
&<br />
& w w w w w w<br />
w w w w w w<br />
& w w w w w w<br />
& # & # w w w w w w w w w w w w w w<br />
& # w w w w w w w w w<br />
w<br />
w<br />
w<br />
w w w w w w<br />
w w w w w w w w w w w w w w w w<br />
& # & # w w w w w w w w w w w w w w<br />
& # w w w w w w w w w<br />
w<br />
w<br />
w<br />
w w w w w w<br />
w w w w w w w w w w w w w w w w<br />
& # & # w w w w w w w w w w w w w w<br />
& # w w w w w w w w w<br />
w<br />
w<br />
w<br />
w w w w w w<br />
w w w w w w w w w w w w w w w w<br />
& # & # # # # # # #<br />
# #<br />
w w w w w w w w<br />
? w w w w w w w w w<br />
? w la-minori w harmoniuli w w w w # w# w<br />
w<br />
w<br />
w<br />
w? w w w w w w<br />
? w mcire<br />
#<br />
oqtavis w w notebi ? w<br />
# w<br />
w w<br />
? w w w<br />
w w ? w w w<br />
? # w w w # w<br />
la-minori<br />
w w w<br />
melodiuri<br />
w w w w w<br />
w w w w w w w w w ? w w w<br />
? w<br />
# # w<br />
n<br />
w ?<br />
nw<br />
w<br />
w<br />
w w<br />
mcire I II III<br />
w w w w w<br />
?<br />
w<br />
w<br />
w ?<br />
IV<br />
# # w w w<br />
w w<br />
nw<br />
wV<br />
nw<br />
? w w w w<br />
mcire oqtavis notebi<br />
I oqtavis do<br />
ga<strong>da</strong>were mcire oqtavis ? notebi w<br />
w w w w #<br />
w# w<br />
w w<br />
w w ? w<br />
?<br />
n<br />
n w w w w w w w w w w w<br />
w w w<br />
w w w w w? w<br />
w w w<br />
w<br />
? w<br />
? w w<br />
? ?<br />
kvinturi wre<br />
? w<br />
? w w w w<br />
w w w w<br />
w w w ? w w<br />
w w<br />
? w<br />
? w<br />
<strong>da</strong><br />
re<br />
a.S.<br />
C-dur<br />
fa la do<br />
? ? <strong>da</strong>were mcire oqtavis notebi xazebze<br />
? w H-dur<br />
G-dur ? w<br />
? ? w<br />
w<br />
? w<br />
? w<br />
? ? w<br />
w<br />
? w<br />
? w<br />
? w<br />
D-dur<br />
? w<br />
? w<br />
? w<br />
E-dur<br />
? w<br />
25<br />
? w<br />
A-dur<br />
? w<br />
? w<br />
? w<br />
w<br />
? w<br />
19<br />
? w ? w<br />
re<br />
fa<br />
la<br />
do<br />
? w ? w w w w<br />
miTiTeba: maswavlebels SeuZlia bavSvebs <strong>da</strong>avalos Tavad <strong>da</strong>xaton kvinturi wre <strong>da</strong> aRniSnon<br />
tonalobebi saxatav rveulSi.<br />
& # # # # #<br />
w w w w w w<br />
w
ioseb ratili<br />
ioseb ratili<br />
Cexma musikosma ioseb ivanes Ze ratilma udidesi wvlili Seitana<br />
qarTuli folkloris ganviTarebaSi. is pirveli qarTuli xalxuri<br />
simReris gundis xelmZRvaneli iyo; man pirvelma ga<strong>da</strong>itana notebze<br />
30–ze meti, dRes ukve kargad cnobili, qarTuli xalxuri simRera;<br />
aqtiurad monawileob<strong>da</strong> "qarTuli galobis aRmdgeneli komitetis"<br />
saqmianobaSi.<br />
24 oqtombers CexeTis respublikaSi, praRis maxloblad mdebare<br />
qalaq dobSiceSi ioseb ratilis muzeumi gaixsna<br />
saqarTvelos parlamentis erovnulma biblioTekam saqarTvelos<br />
iusticiis saministros erovnul arqivTan erTad <strong>da</strong>amuSava<br />
masalebi ratilis Sesaxeb <strong>da</strong> Seadgina bibliografia. <strong>da</strong>muSavebuli<br />
masalis aslebi ga<strong>da</strong>eca ratilis muzeums.<br />
CexeTis respublikaSi ioseb ratilis muzeumis gaxsna aris erT–<br />
erTi mniSvnelovani furceli qarTul-Cexuri urTierTobebis istoriaSi.<br />
kote focxveraSvili<br />
kote focxveraSvili (1889-1959) qarTveli kompozitori, diri-<br />
Jori <strong>da</strong> lotbari. saqarTvelos yofili saxelmwifo himnis – `dideba~<br />
- avtori. <strong>da</strong>wera mravali simRera, <strong>da</strong>amuSava qarTuli xalxuri sim-<br />
Rerebi, maT Sorisaa: „gafrindi Savo mercxalo“, „gurjanelni“ <strong>da</strong> a.S.,<br />
mas ekuTvnis ori opera: „kerpTa <strong>da</strong>mxoba“ <strong>da</strong> sabavSvo opera „manana“.<br />
dideba — saqarTvelos demokratiuli respublikis saxelmwifo<br />
himni iyo 1918—1921 wlebSi <strong>da</strong> saqarTvelos respublikis himni 1991—<br />
2004 wlebSi. es pirveli qarTuli erovnuli himnia. teqsti <strong>da</strong> <strong>musika</strong><br />
ekuTvnis kompozitor kote focxveraSvils.<br />
2004 wlis aprilSi, „dideba“ Seicvala axali saxelmwifo himniT —<br />
„Tavisufleba“.<br />
&4 4 œ.<br />
œ<br />
& .<br />
& w<br />
j<br />
œ œ<br />
œ<br />
dideba<br />
œ œ œ œ<br />
di - de -ba ze - ciT kur - Txe - uls di - de -ba qve - ynad sa - mo -Txes<br />
J œ œ œ<br />
w<br />
œ.<br />
œ.<br />
œ œ<br />
J<br />
œ œ œ<br />
J<br />
œ<br />
œ œ œ œ<br />
œ œ œ œ<br />
tur - fa i - ver - sa<br />
di - de - ba Zmo - bas er - To -<br />
bas<br />
& œ.<br />
J œ œ œ<br />
œ.<br />
J œ œ œ<br />
œ œ œ œ<br />
di - de - ba Ta - vi - su - fle -<br />
œ œ œ œ<br />
dideba<br />
œ.<br />
œ œ œ œ œ œ<br />
teqsti <strong>da</strong> <strong>musika</strong>:<br />
kote focxveraSvilis<br />
w<br />
bas<br />
U<br />
w<br />
kote focxveraSvili<br />
20<br />
di - de - ba sa - ma - ra - di - so qa - rTvel mxne er -<br />
sa