enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...

usrulaspeqtiani myofadis gamoxatva daekisraT. sxvaTa Soris, i- prefiqsis
dakargvis tendencia dResac Zlieria im paradigmaSi, sadac es prefiqsi
awmyoSi jer kidev cocxlobs (paradigma #3: i-mReris > mReris, i-
natris _ natrulobs, i-kvexis _ kvexulobs, i-naRvlis _ naRvlobs, i-
Cqaris – Cqarobs, i-xaris – xarobs), igi am struqturis zmnebSic iseve,
rogorc R-i struqturis zmnebSi refleqsivis niSania. yovelive
zemoTqmuls mxars uWers arn. Ciqobavas Tvalsazrisi imis Sesaxeb, rom
aoristis martivi formebi amosavalia awmyo-myofadis rTuli fuZisaTvis.
ase rom i- prefiqsiani formebi am tipis zmnebisaTvis wyvetilis jgufSi
aqtivis sasubieqto versiisagan nasesxebi nakluli formebis Semavsebeli
ki ar aris, aramed refleqsivis sakuTari formebia.
da, Tuki es asea, da i- prefiqsiani formebi ar aris nasesxebi aqtivis
`saTaviso qcevis~ formebisagan, safuZveli ecleba `medioaqtivis~,
rogorc aseTis, gamoyofas.
maS, romel gramatikul kategorias miekuTvneba zmnebis es didi
jgufi?
II qvejgufi `mediopasivebia~. es mcire raodenobis jgufi defeqturi
zmnebisagan Sedgeba, romlebsac a. SaniZe sxvadasxva kriteriumebiT
aerTianebs. igi maT kidev or patara, mikrojgufad yofs, romelTagan
pirvelSi aTavsebs mdgomareobis semantikis zmnebs, romelTac aqvT awmyos
formebi, magram akliaT uwyveteli da I kavSirebiTi, II mikrojgufSi ki
Tavs uyris erT garkveul jgufs, grZnoba-aRqmis gamomxatvel, e.w. „afeqtur~
zmnebs, romelTac aSkarad gansxvavebuli konstruqcia aqvT (maTi
logikuri subieqti micemiTSia) amave mikrojgufSi gaerTianebuli sxvadasxva
semantikis defeqturi (iregularuli) zmnebisagan, romelnic faqtiurad
uRlebis sistemis gareT arian darCenilni da am mxriv gamonaklisebs
warmoadgenen. am zmnebis gamaerTianebel niSnad miRebulia is,
rom maT aqvT awmyos formebi da akliaT II seriis formebi. amasTan,
myofadis naklul mwkrivebs ivseben „eniani vnebiTis~ formebiT, xolo
wyvetilisas „donianiT~. magram, garda imisa, rom aq darRveulia klasifikaciis
principi, zemoT vaCveneT, e- prefiqsi da d- sufiqsi ar aris
pasivis gamomxatveli da, maSasadame, Sesabamisad, „mediopasivis` gamoyofac
safuZvels moklebulia.
uRlebis romel tips da romel gramatikul kategorias unda mivakuTvnoT
es ori „mikrojgufi~, sad aris maTi adgili? da saerTod, aris
ki gvari gramatikuli kategoria, romelic SeiZleba safuZvlad daedos
qarTuli zmnis uRlebis tipebad dayofas?
sanam zemoT dasmul kiTxvebs vupasuxebdeT, oriode sityviT SevexoT
gvaris gramatikuli kategoriis Teoriis problemebs:
gvaris kategoria zogadTeoriuli gramatikis urTules aRsawer da
Sesaswavl obieqts warmoadgens. rogorc universaluri kategoria, igi
90