enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...

enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ... enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...

21.11.2014 Views

arTi orkoli Rvini qofCuni, arTi papaSi ZRabiSa qumojudafuni, sqani Fvilua mardi renia (xub. 171 3-5 ) `erTi doqi Rvino damalevina, erTi mRvdlix gogosaTvis makocnina, Seni mokvla madliao~ sum berwuli do sumi korwoxuli, TiTo Wirqa Rvini Cqimi pijis qotoxuni (xub. 211 11 ) `sami broweuli, sami kowaxuri, erTi (`TiTo~) Wiqa Rvino Cems pirs daajaxa!~ nite efer qomuCuni, muTuni damafasinedas (gud. 308 19 ) `netav imisTana momca, ramis dafaseba SemeZlos~ arT gitara qomuCuni, sofel domolinuuni, skan do Cqimi guriS Wua leqso qomobiruuni (gud. 152 15-18 ) `erTi gitara momca, sofeli damatarebina, Seni da Cemi gulistkivili leqsad mamRera!~ oWofun do qomuCuni FFudes mulakilero (gud. 47 10 ) `daiWira da momca saxlSi gamoketilad!~ Waxans qumojinuni! (gud. 38 19 ) `cota xans mayurebina!~ 1 megrul natvriTs qarTulis aoristis forma Seesabameba, romelSic gramatikuli subieqtis gageba dakargulia: momkla me (man), momca me is (man). aseve dakargulad unda vivaraudoT subieqtis gageba megrulis natvriTSic: dopilun(i) ma (Tiq), qomuCun(i) ma Tina (Tiq). axali qarTulis natvriTis -a sufiqsi funqciurad Zvel qarTulSi moqmedi II brZanebiTis S 3 -n-is Sesatyvisia. fuZis bolokiduri xSulis momdevnod darTul S 3 -n-s TanxmovanTgamyari i xmovani uZRvis, romelic, arn. Ciqobavas azriT, xolmeobiTis i-s analogiiT unda iyos gaCenili (Ciqobava 1940:27). 1956-Si Tsu-s studentTa saenaTmecniero wris sxdomaze wakiTxul erT moxsenebaSi megrulis dopilun, qomuCun Zveli qarTulis II brZanebiTis fard odenobad miviCnie da S 3 -n-is wina u xmovani TanxmovanTgamyarad miviCnie da misi gaCena mec xolmeobiTis -u-s gavleniT avxseni, viTvaliswinebdi ra zanurSi xolmeobiTis formantad -u-s varauds (maWavariani 1952:58-59). sxdomaze g. maWavarianma aRniSna: u aq SeiZle- 1 natvriTze ni `rom~ kavSiris zedmetad (umarTebulod) darTvis nimuSi gvaqvs teqstis am monakveTSi: `qarwyeq, muWo dovRurini, nete Rureli qopunini~ (gud. 167 9 ). `netavi~ da `rom~ Znelad SesauRlebeli leqsemebia, amitom frazis TargmanSi `rom~ kavSiri kvadratul frCxilebSia Casmuli, rogorc azrobrivad Seusabamo: `xedav, rom movkvdi, netavi [rom] mkvdari myo!~ 62

oda xolmeobiTis u-s analogiiT gaCenilad ki ara, Tavad CagveTvala xolmeobiTis sufiqsado. g. maWavarianis `qarTvelur enaTa SedarebiTi gramatikis~ leqciebis kursSi, romelic misi yofili studentebis (Cemze xuTi kursiT momdevnoTa) Canawerebis mixedviT gamosca z. sarjvelaZem (maWavariani 2002), xolmeobiTis niSnad zanurSi -u-s varaudze araferi weria, -u sufiqsi ki qarTulis -av sufiqsis Sesabamisad aris CaTvlili statikur awmyosa da I TurmeobiTSi. dopilun(i), qomuCun(i) natvriTebs megrulisas Tanamedrove qar- Tulis momkla, momca Seesabameba, romlebSic gramatikuli subieqtis gageba dakargulia: momkla me (man), momca me is (man). aseve dakargulad unda vivaraudoT gramatikuli subieqtis gageba megrulis natvriTebSic: dopilun(i) ma (Tiq), qomuCun(i) ma Tina (Tiq) vfiqrob, Zveli *dom- Fviln > *domFvilin, *qomomCn > *qomomCin da gviandeli dopilu, qomuCu-s kontaminaciiT unda Camoyalibebuliyo Tanamedrove formebi. literatura maWavariani 1952: g. maWavariani, gangrZobiTi aspeqtis warmoebisaTvis qarTvelur enebSi: aspirantTa samecniero konferencia, VI (Tezisebi), Tbilisi. maWavariani 2002: g. maWavariani, qarTvelur enaTa SedarebiTi gramatika (leqciebis kursi), Tbilisi. Ciqobava 1940: arn. Ciqobava, mesame piris subieqtis uZvelesi niSani qarTvelur enebSi,enimkis moambe, V-VI, Tbilisi. Кипшидзе 1914: И. Кипшидзе, Грамматика мингрельcкого (иверcкого) языка c хреcтоматией и cловарем, СПб. Semoklebebi gud. _ qarTuli xalxuri sityviereba, megruli teqstebi, I, poezia. teqsti gamosacemad moamzada, winasityvaoba da gamokvleva daurTo t. gudavam, Tbilisi 1975. yif. _ И. Кипшидзе, Грамматика мингрельcкого (иверcкого) языка c хреcтоматией и cловарем, СПб 1914. cag. _ Ал. Цагарели, Мингрельcкие этюды, вып. I. Мингрельcкие тексты c переводом и объяcнениями, СПб 1880. xub. _ m. xubua, megruli teqstebi, tfilisi 1937. 63

arTi orkoli Rvini qofCuni, arTi papaSi ZRabiSa qumojudafuni, sqani<br />

Fvilua mardi renia (xub. 171 3-5 ) `erTi doqi Rvino damalevina, erTi mRvdlix<br />

gogosaTvis makocnina, Seni mokvla madliao~<br />

sum berwuli do sumi korwoxuli, TiTo Wirqa Rvini Cqimi pijis qotoxuni<br />

(xub. 211 11 ) `sami broweuli, sami kowaxuri, erTi (`TiTo~) Wiqa Rvino Cems<br />

pirs daajaxa!~<br />

nite efer qomuCuni, muTuni damafasinedas (gud. 308 19 ) `netav imisTana<br />

momca, ramis dafaseba SemeZlos~<br />

arT gitara qomuCuni, sofel domolinuuni, skan do Cqimi guriS Wua<br />

leqso qomobiruuni (gud. 152 15-18 ) `erTi gitara momca, sofeli damatarebina,<br />

Seni da Cemi gulistkivili leqsad mamRera!~<br />

oWofun do qomuCuni FFudes mulakilero (gud. 47 10 ) `daiWira da momca<br />

saxlSi gamoketilad!~<br />

Waxans qumojinuni! (gud. 38 19 ) `cota xans mayurebina!~ 1<br />

megrul natvriTs qarTulis aoristis forma Seesabameba, romelSic<br />

gramatikuli subieqtis gageba dakargulia: momkla me (man), momca me is<br />

(man). aseve dakargulad unda vivaraudoT subieqtis gageba megrulis<br />

natvriTSic: dopilun(i) ma (Tiq), qomuCun(i) ma Tina (Tiq).<br />

axali qarTulis natvriTis -a sufiqsi funqciurad Zvel qarTulSi<br />

moqmedi II brZanebiTis S 3 -n-is Sesatyvisia. fuZis bolokiduri xSulis<br />

momdevnod darTul S 3 -n-s TanxmovanTgamyari i xmovani uZRvis, romelic,<br />

arn. Ciqobavas azriT, xolmeobiTis i-s analogiiT unda iyos gaCenili<br />

(Ciqobava 1940:27).<br />

1956-Si Tsu-s studentTa saenaTmecniero wris sxdomaze wakiTxul<br />

erT moxsenebaSi megrulis dopilun, qomuCun Zveli qarTulis II brZanebiTis<br />

fard odenobad miviCnie da S 3 -n-is wina u xmovani TanxmovanTgamyarad<br />

miviCnie da misi gaCena mec xolmeobiTis -u-s gavleniT avxseni,<br />

viTvaliswinebdi ra zanurSi xolmeobiTis formantad -u-s varauds<br />

(maWavariani 1952:58-59). sxdomaze g. maWavarianma aRniSna: u aq SeiZle-<br />

1<br />

natvriTze ni `rom~ kavSiris zedmetad (umarTebulod) darTvis nimuSi<br />

gvaqvs teqstis am monakveTSi: `qarwyeq, muWo dovRurini, nete Rureli qopunini~<br />

(gud. 167 9 ). `netavi~ da `rom~ Znelad SesauRlebeli leqsemebia, amitom<br />

frazis TargmanSi `rom~ kavSiri kvadratul frCxilebSia Casmuli, rogorc azrobrivad<br />

Seusabamo: `xedav, rom movkvdi, netavi [rom] mkvdari myo!~<br />

62

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!