21.11.2014 Views

enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...

enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...

enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

SeiZleba davaskvnaT, rom aqac istoriuli naTesaobiTis formantiseuli<br />

S-s iotizacia moxda, romelic misi naTesaobiTis morfemad gaazrebam,<br />

kerZod, metyvelis qvecnobierSi arsebulma tendenciam gamoiwvia. 6<br />

Tumca SeiZleba gaCndes kiTxva, Tu es asea, maSin ratom ar aris S<br />

> Á gadasvla realizebuli analogiurad nawarmoeb formaSi u-kul-aS-i<br />

`umcrosi~? S > Á process aq SeiZleba xeli SeuSala l sonoris arsebobam,<br />

radgan martvilurSi l > Á procesi ufro sistemuria: ukuÁaSi<br />

bunebrivi formaa am arealisaTvis, xolo damatebiT S-s iotizacia<br />

semantikis gabundovanebas gamoiwvevda (aseve unda aixsnas uxoÁaSi <<br />

uxolaSi `uaxlesi~).<br />

zogadad, vfiqrobT, ufroobiTi xarisxis formebTan mimarTebi-<br />

TacASeiZleba daisvas u- -aS- cirkumfiqsiseuli S elementis iotizaciis<br />

sakiTxi misi etimologiis, naTesaobiTis morfemiseuli warmoSobis gamo.<br />

aRniSnuli Teoriulad dasaSvebia, magram masalis simcire jer kidev ar<br />

gvaZlevs daskvnebis saSualebas, vfiqrobT, aRniSnuli sakiTxi dakvirvebas<br />

moiTxovs teqstebis Caweris dros. uWifaÁ Sara vamiZiru < uWifaSi Sara<br />

vamiZiru, usqvamaÁ < usqvamaSi `ulamazesi~, uWiWaÁ < uWiWaSi `umciresi~,<br />

unwaraÁ < unwaraSi `umwaresi~, urCiaÁ < urCiaSi, `uTeTresi~, uWiTaÁ <<br />

uWiTaSi `uwiTlesi~ da misTanani Teoriulad savaraudo formebia.<br />

2. aranaTesaobiTis S-s iotaSi gadasvlis magaliTia oSi `asi~<br />

ricxviTi saxeliT nawarmoebi rTuli ricxviTi saxelebi, roca Á-s dakargvis<br />

Semdeg S eqceva spirantebis J, S-sa da s 7 -s mezoblobaSi: oÁJiri<br />

> oS(i)Jiri `as ori~, oÁsumi > oS(i)sumi `as sami~, oÁSqviTi ><br />

oS(i)SqviTi `as Svidi~ da a.S.<br />

3. rac Seexeba aSo/aSi leqsemebs. amaTgan aSi leqsemis iotizirebuli<br />

varianti dasturdeba senakur-martvilurSi. e. lomTaZis AazriT, aÁ<br />

< aS < aSo, sadac `amosaval formaTa Zireuli masalas a warmoadgens~,<br />

xolo -So//-S(i) miCneulia `afiqsiseul masalad~, kerZod, daniSnulebiTi<br />

brunvis mawarmoeblad da odindeli naTesaobiTis brunvis niSnad.<br />

vfiqrobT, a deiqturi nawilakia, romelic pirvel pirTan sagnis<br />

myofobas gamoxatavs (Tofuria 1941:194; kiziria 1982:233), Sdr: aSo<br />

`aqeT~ - iSo `iqeT~,MaSi 8 `aqeT~ – iSi `iqeT~, aSi `ase~ – eSi `ise~.<br />

amasTan, aÁ SeiZleba miviRoT mxolod da mxolod auslautSi i fonemiani<br />

aSi variantidan, vfiqrobT, intervokalur poziciaSi S-s dakargviT da<br />

6 Sdr.: `S-s mokveTa am formebSi naTesaobiTSi dasmul msazRvrelebTan analogiis<br />

Sedegi Cans~ (lomTaZe 1954:238).<br />

7 es ukanaskneli e. lomTaZis statiaSi Setanili ar aris, Tumca magaliTebi moyvanilia.<br />

8<br />

omonimuri fuZea, misi monacvle iotizirebuli aÁ varianti orive semantikiT<br />

gvxvdeba.<br />

39

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!