21.11.2014 Views

enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...

enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...

enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

qo-Á-Rudas (si Tina `Sen is~)< qo-i-Rudas < qo-g-i-Rudas<br />

`gqondes~: aTe Cqimi satevari si qoÁRudas (xub. 102 10 ) `es Cemi<br />

satevari Sen gqondes~.<br />

m. xubuas teqstidan moyvanili magaliTebis gagrZeleba SeiZleba<br />

Cven mier Cawerili teqstebidan, zepiri metyvelebidan: me-Á-Ru `migaqvs~,<br />

go-Á-jogu `SegaZula~, go-Á-rzG `gagiZlebs~, go-Á-tebG `gagiSvia~ qo-ÁqiminG<br />

`gagikeTebia~, go-Á-WkirG `gagiWria~, do-Á-xantG `dagixatavs~, do-<br />

Á-WarG…`dagiweria~. yvela formisaTvis amosavalia g- fonemiani forma.<br />

aRniSnul process megrulSi sistemis saxe aqvs.<br />

sainteresod gveCveneba erTi magaliTi, romelic dadasturebulia g.<br />

kartozias mier zemo naqalaqevSi (senaki) 1949 wels Caweril zRaparSi:<br />

Te muSi daSi Cqvas qigÁosxapu do viS(o) doRuru (kart. 19 24 ), `am Tavis<br />

dis eSvs daaxta da mokvda~. aRniSnuli magaliTi arc erT Cven mier<br />

zemodasaxelebul klasifikacias ar misdevs.<br />

qi-g-Á-osxapu < qo-ge-o-sxapu, sadac ge- zmniswinis vokaluri elementis<br />

difTongizacia momdevnod mdgomma o fonemam ganapiroba: e +o>Áo,<br />

analogiuria e + a > Áa procesic. zogadad, e- an e-ze damTavrebuli<br />

zmniswinebis Semdeg xdeba iotizacia, romelic warmoSobs -eÁo, -eÁa, -Áo,<br />

-Áa mimdevrobebs: qi-m-Á-osxapu 5 `miaxta~, qi-m-Á-oWirinu `miawoda~, qi-g-<br />

Á-anjiru `daawva~, qi-g-Á-anwyu `daeCvia~, qi-g-Á-oWyu `daiwyo~, qi-g-Áajinu<br />

`daakvirda~ da a.S.Mmagram daCndeba ara mxolod g fonemis, aramed<br />

m-s Semdegac: so vemÁoxe sqani nal? (gud. 157 25 ), `sad ar atyvia Seni<br />

navali~. analogiuria qi-m-Á-anjiru `miawva, miuwva~, qi-m-Á-anwyu<br />

`Seewyo~, qi-m-Á-ajinu `mixeda~.…<br />

rogorc prozaul teqstebSi, ise poeziis nimuSebSi i > Á procesis<br />

magaliTebic dasturdeba: a) zmnizedebi: eÁSax (xub. 90 21 ) < eiSax<br />

`iqamde~ aÁSax (xub. 91 20 ) < aiSax `aqamde~,. b) martivi e- zmniswiniT<br />

nawarmoebi zmnebi: eÁofSG (xub. 92 3 ) < eiofSG `aavso~, eÁjumans < eijumans<br />

`arCens~, an maTgan nawarmoebi momavaldroiani vnebiTi gvaris mimReobebi:<br />

eÁojumalaro (gud. 216 29 ) < eiojumalaro `sarCenad~; eÁofSafalo<br />

< eiofSafalo `asavsebad~.<br />

rac Seexeba S > Á gadasvlis faqts, igi SeniSnulia jer kidev al.<br />

cagarelTan (Цагарели 1880:62) da i.YyifSiZesTan, es ukanaskneli mas<br />

mxolod kompozitTaTvis damaxasiaTebel procesad miiCnevs (Кипшидзе<br />

1914:020). mogvianebiT vrclad Seexo am sakiTxs e. lomTaZe Tavis statiaSi<br />

`msazRvrel-sazRvrulis urTierToba megrulSi~ (lomTaZe 1954, VI),<br />

mkvlevarma movlena ganazogada naTesaobiTSi dasmuli msazRvrelisaTvis<br />

da daaskvna: `megrulSi sazRvrulis win emfatikuri Á Camoclili msaz-<br />

5 magaliTebi moyvanilia Cveni eqspediciebis masalidan.<br />

37

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!