enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...

enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ... enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...

21.11.2014 Views

(abulaZe 1973). glovas efardeba berZnulSi leqsema penqevw `datireba, sevdianoba, dardi~ (dvorecki II 1958). amdenad, sinonimuri rigis mTavari wevria tirili, xolo misi mewyvile zmnebi godeba//tyeba//glova erTi konteqstis farglebSi miemarTebian mas sinonimuri paralelizmis saxiT, romelTagan tirili eqspresiuli da emociuri niSniT neitraluri leqsemaa, romelsac winadadebaSi pirveli adgili uWiravs, xolo misi sinonimuri mewyvileebi mosdeven mas da ufro aZliereben, eqspresiuli ZaliT warmoaCenen `mwuxarebis~ mniSvnelobas. godeba `moTqmiT~, maRali xmiT tirils aRniSnavs; tyeba `piris xokiTa da TavSi xelis SemokvriT~ tirils gamoxatavs; glova raime samwuxaro ambis gamo `vaebiT~ tirils gulisxmobs. sinonimebis paralelurad xmarebis SemTxvevebi dasturdeba agreTve Semdeg wyvilebSi: sneuleba // uZlureba (m. 10, 1); sneuleba // araZleba (m. 4, 23); sneuleba // salmoba (l. 7, 21); sixaruli // mxiaruleba (l. 1, 14; 1, 28); sixaruli // Sueba (l. 15, 32); sixaruli // gancxroma (l. 15, 25); saxioba // pariT mRera (l. 15, 25); mofarduli // msyideli (m. 21, 12); msxuerpli // Sesawiravi (mr. 12, 39); msxuerpli // mrguliad dasawuveli (mr. 12, 39); pasqa // vneba// ucomoeba (l. 22, 7; l. 22, 1). brZeni // mecnieri // mwignobari (m. 11, 25; l. 10, 21; m. 23, 34); keTili // saxieri (l. 8, 15; 19, 17); tilo // ardagi (l. 24, 12; i. 19, 40; 20, 6; 7); mislva // miaxleba (l. 24, 15); moslva // moaxleba (l. 15, 25); moyvaneba // warmodgineba... cxadia, warmodgenili masaliT ar amoiwureba oTxTavis teqstSi arsebuli leqsikuri sinonimebi. zemoganxiluli erTeulebi warmoadgenen mxolod nawils im sinonimuri leqsikisa, romelic saxarebaSi dasturdeba. rogorc aRiniSna, teqstSi yvelaze meti raodenobiT sinonimuri zmnebi moipoveba, romlebic sxvadasxva semantikur jgufebSi erTiandebian. literatura abulaZe 1973: il. abulaZe, Zveli qarTuli enis leqsikoni, `mecniereba~, Tbilisi. andronikaSvili 1966: m. andronikaSvili, narkvevebi iranul-qarTuli enobrivi urTierTobebidan, Tsu, Tbilisi. gamyreliZe 2003: T. gamyreliZe, z. kiknaZe, i. Saduri, n. Sengelaia, Teoriuli enaTmecnierebis kursi, Tbilisi. gigineiSvili 1967: b. gigineiSvili, jaWvisa da Zewkvis urTierTmimarTebisaTvis, saq. ssr mecn. akad. moambe, XXXVIII, #3, Tbilisi. goniaSvili 1940: T. goniaSvili, leqsikuri Sexvedrebi CaCnursa da qarTvelur enebTan: enimkis moambe, V-VI, Tbilisi. danelia 1998: k. danelia, narkvevebi qarTuli samwerlobo enis istoriidan, I, Tbilisi. 202

dvorecki 1958: Дворецкий И. Х., Древнегреческо-русский словарь, тт. I-II, Москва. doCanaSvili 1955: e. doCanaSvili, masalebi adiSis oTxTavis warmomavlobis sakiTxisaTvis, masalebi saqarTvelosa da kavkasiis istoriisaTvis, nak. 32, Tbilisi. imnaiSvili 1979: iv. imnaiSvili, qarTuli oTxTavis ori bolo redaqcia, Zv. qarT. enis kaT. Sromebi, 22, Tbilisi. imnaiSvili 1986: iv. imnaiSvili, qarTuli oTxTavis simfonia-leqsikoni, Tbilisi. klimovi 1964: Климов Г. А., Этимологичесий словарь картвельских языков, Москва. mari 1912: Марр Н., К вопросу о положении абхазcкого языка среди яфетических, Материалы по яфетическому языкознанию, V, С-Пб. lingvisturi enciklopediuri leqsikoni 1990: Лингвистический энциклопедический словарь."Советская энциклопедия", Москва. rogava 1951: g. rogava, jaWv fuZis SedgenilobisTvis, afxazeTis en. lit. da ist. Sromebi, XXIV, soxumi. saba 1991: sulxan-saba orbeliani, leqsikoni qarTuli (avtobiografiuli nusxebis mixedviT moamzada, gamokvleva da ganmartebaTa leqsikis saZiebeli daurTo ilia abulaZem), w. I, `merani~, Tbilisi. saba 1993: sulxan-saba orbeliani, leqsikoni qarTuli (avtobiografiuli nusxebis mixedviT moamzada, gamokvleva da ganmartebaTa leqsikis saZiebeli daurTo ilia abulaZem), w. II, `merani~, Tbilisi. fenrixi, sarjvelaZe 2000: h. fenrixi, z. sarjvelaZe, qarTvelur enaTa etimologiuri leqsikoni; meore Sevsebuli da gadamuSavebuli gamocema, Tspu, Tbilisi. SaniZe 1945: a. SaniZe, qarTuli oTxTavis ori Zveli redaqcia sami Satberduli xelnaweris mixedviT, gamosca akaki SaniZem, Tbilisi. Ciqobava 1942: arn. Ciqobava, saxelis fuZis uZvelesi agebuleba qarTvelur enebSi, Tbilisi. CubinaSvili 1961: n. CubinaSvili, qarTuli leqsikoni rusuli TargmaniTurT, `sabWoTa saqarTvelo, Tbilisi. ZiZiguri 1941: S. ZiZiguri, cneba sinonimuri paralelizmisa: smam., t. II, #7, Tbilisi. ZiZiguri 1975: S. ZiZiguri, saenaTmecniero saubrebi, `nakaduli~, Tbilisi. H KAINH DIAQHKH, Second edition, The British and foreign bible society, London. 203

(abulaZe 1973). glovas efardeba berZnulSi leqsema penqevw `datireba,<br />

sevdianoba, dardi~ (dvorecki II 1958).<br />

amdenad, sinonimuri rigis mTavari wevria tirili, xolo misi mewyvile<br />

zmnebi godeba//tyeba//glova erTi konteqstis farglebSi miemarTebian<br />

mas sinonimuri paralelizmis saxiT, romelTagan tirili eqspresiuli<br />

da emociuri niSniT neitraluri leqsemaa, romelsac winadadebaSi<br />

pirveli adgili uWiravs, xolo misi sinonimuri mewyvileebi mosdeven mas<br />

da ufro aZliereben, eqspresiuli ZaliT warmoaCenen `mwuxarebis~ mniSvnelobas.<br />

godeba `moTqmiT~, maRali xmiT tirils aRniSnavs; tyeba `piris<br />

xokiTa da TavSi xelis SemokvriT~ tirils gamoxatavs; glova raime<br />

samwuxaro ambis gamo `vaebiT~ tirils gulisxmobs.<br />

sinonimebis paralelurad xmarebis SemTxvevebi dasturdeba agreTve<br />

Semdeg wyvilebSi: sneuleba // uZlureba (m. 10, 1); sneuleba // araZleba<br />

(m. 4, 23); sneuleba // salmoba (l. 7, 21); sixaruli // mxiaruleba (l. 1,<br />

14; 1, 28); sixaruli // Sueba (l. 15, 32); sixaruli // gancxroma (l. 15,<br />

25); saxioba // pariT mRera (l. 15, 25); mofarduli // msyideli (m. 21,<br />

12); msxuerpli // Sesawiravi (mr. 12, 39); msxuerpli // mrguliad dasawuveli<br />

(mr. 12, 39); pasqa // vneba// ucomoeba (l. 22, 7; l. 22, 1).<br />

brZeni // mecnieri // mwignobari (m. 11, 25; l. 10, 21; m. 23, 34); keTili<br />

// saxieri (l. 8, 15; 19, 17); tilo // ardagi (l. 24, 12; i. 19, 40; 20,<br />

6; 7); mislva // miaxleba (l. 24, 15); moslva // moaxleba (l. 15, 25);<br />

moyvaneba // warmodgineba...<br />

cxadia, warmodgenili masaliT ar amoiwureba oTxTavis teqstSi<br />

arsebuli leqsikuri sinonimebi. zemoganxiluli erTeulebi warmoadgenen<br />

mxolod nawils im sinonimuri leqsikisa, romelic saxarebaSi dasturdeba.<br />

rogorc aRiniSna, teqstSi yvelaze meti raodenobiT sinonimuri<br />

zmnebi moipoveba, romlebic sxvadasxva semantikur jgufebSi erTiandebian.<br />

literatura<br />

abulaZe 1973: il. abulaZe, Zveli qarTuli enis leqsikoni, `mecniereba~,<br />

<strong>Tbilisi</strong>.<br />

andronikaSvili 1966: m. andronikaSvili, narkvevebi iranul-qarTuli enobrivi<br />

urTierTobebidan, Tsu, <strong>Tbilisi</strong>.<br />

gamyreliZe 2003: T. gamyreliZe, z. kiknaZe, i. Saduri, n. Sengelaia, Teoriuli<br />

<strong>enaTmecnierebis</strong> kursi, <strong>Tbilisi</strong>.<br />

gigineiSvili 1967: b. gigineiSvili, jaWvisa da Zewkvis urTierTmimarTebisaTvis,<br />

saq. ssr mecn. akad. moambe, XXXVIII, #3, <strong>Tbilisi</strong>.<br />

goniaSvili 1940: T. goniaSvili, leqsikuri Sexvedrebi CaCnursa da qarTvelur<br />

enebTan: enimkis moambe, V-VI, <strong>Tbilisi</strong>.<br />

danelia 1998: k. danelia, narkvevebi qarTuli samwerlobo enis istoriidan, I,<br />

<strong>Tbilisi</strong>.<br />

202

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!