enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...
enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ... enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...
erTi elia~sad~~ (qarTuli oTxTavis ori Zveli redaqcia sami Satberduli xelnaweris mixedviT, Tb., 1945). markozi, 9,5: `da miugo petre da hrqua iesus: rabi, keTil ars Cuenda aqa yofaÁ; vqmneT aqa sam talavar: erTi SenTAs, erT mosYsTAs da erTi elia~sTAs~~ (qarTuli oTxTavis ori bolo redaqcia, Tb., 1979; mcxeTuri xelnaweri, Tb., 1986). Zvel qarTul teqstebsa Tu Tanamedrove dialeqtebSi -d/-ad/-da alomorfi ZiriTadad realizdeba kuTvnilobiTobis semantikis mqone pirveli da meore piris nacvalsaxelur fuZeebTan (am SemTxvevebSi fuZis semantikiT xdeba -is- derivatis kompensacia) da mimarTulebas an daniSnulebas gamoxatavs 12 : Cem-da `CemTvis~, Sen-da, Tqven-da, mis-da... 13 Sdr.: megruli: Cqim-da `Cemken~, skan-da `Senken~ (Sdr.: koCiSa `kacisken~); es -da unda iyos Semonaxuli svanuri -Te-s saxiT 14 : miSgEa-Te `Cemken~, isgEa-Te `Senken~, eCMS-Te `misken~; Sdr., agreTve, svanuri: miSgu `Cemi~ da miSgNE-d„`CemTvis~, isgu `Seni~ da isgNE-d 15 `SenTvis~, eCMS `misi~ da eCMS-d `misken~ (< ejaiS < eja/ega) `misTvis~... gurul-imerulaWaruli: Cemda, Cemza (kaciza formis analogiiT) formaTa paralelurad qarTulSi zepir metyvelebaSi amJamadac Cans Cem-ad, Sen-ad tipis masala: `es Cemad (=CemTvis) minda~... (vimowmebT aWaruli kilos mixedviT). 16 kuTvnilebiTobis semantikis mqone fuZeebTan -da alomorfis damkvidreba axsnili aqvs k. danelias (1998:503) 17 : `I da II piris nacvalsaxelTa sayrden nagenetivar uafiqso fuZeze darTuli -da Tandebuli 12 arqaul -d/-da da -ad sufiqsebs SeeZloT rogorc mimarTulebis, aseve daniSnulebis gamoxatva (T. SaraZeniZe 1956:425-426; i. imnaiSvili 1957:493-495; a. martirosovi 1968: 114-119). mogvianebiT, -Tvis, -ken `Tandebuliani~ brunvis formebi iyofen am semantikebs; arqaul qarTulsa da svanur kiloebs Semonaxuli aqvs Zveli viTareba (masalisaTvis ix., zemoT). 13 Sdr.: m-is+da, ma-T+da... pavle-s+da... (lomTaZe 1987:71). 14 -Te alomorfis (-da > -de > -Te procesis) Sesaxeb msjeloba ix., q. lomTa- TiZisadmi miZRvnil krebulSi (ibeWdeba soxumis universitetis gadawyvetilebiT). 15 miSgNE-d - formaSi gasarkvevia E segmentis sakiTxi; vfiqrobT, igi analogiiTaa gadmosuli e.w. E-fuZiani brunebis viTarebiTi brunvidan: sax. WaS, mic. WaSEE, viT. WaSEd; Sdr., analogiiT E Cndeba -iS segmentis momdevnodac: dev-iS-E-d (Sdr.: CantlaZe 1998:95). 16 megruli: Cqim-oT `CemTvis~ gvafiqrebinebs, rom Cem-ad saerTo-qarTvelurisgan momdinare forma ufroa, vidre sazRvrulis Cavardnis Sedegi (Cem saxlad > Cemad). 17 oRond, misTvis -da aris Tandebuli; metic, k. danelias azriT, mimarTulebiTi brunva araTu saerTo-qarTvelurSi, aramed qarTul-zanuri erTianobis donezec Zneli dasaSvebia 1998:513-514. 118
ar SeiZleboda gamartivebuliyo, radgan, winaaRmdeg SemTxvevaSi, miviRebdiT *Cema, Sen-a, *Cuena, Tquena formebs, romlebSic mimar- TulebiTobis (an daniSnulebiTobis) amocnoba SeuZlebeli iqneboda~. msjelobis logika marTalia, oRond, Cveni azriT, am tipis nacvalsaxelebTan mimarTuleb-daniSnulebiTobis gamomxatveli -d(a) formamawarmoebeli sufiqsia (-d brunvis niSans mirTulia -a emfatikuri xmovani) da ara - Tandebuli. g. klimovis, b. gigineiSvilisa da z. sarjvelaZis azriT, zanurqarTuli erTianobis xanaSia SesaZlebeli -is-a, -is-ad morfemuli jgufebis rekonstruqcia (b. gigineiSvili, z. sarjvelaZe 1978:134). vfiqrobT, ufro argumentirebulia msjeloba, rom saerTo-qarTveluri enis velSi jer warmoiqmna zanur-svanuri dialeqturi wre, romelmac Semdgom mogvca zanuri da svanuri kiloebi; Sesabamisad, naklebsavaraudoa e. w. zanur-qarTuli erTobis xanis arseboba (vrclad ix., futkaraZe, 2005:259-297). qarTveluri qvesistemebis monacemTa analizi safuZvels gvaZlevs, fuZe+is+a, fuZe+is+ad, fuZe+is+d(a) paraleluri yalibebis arseboba vivaraudoT saerTo-qarTvelurSive 18 . Zvel werilobiT ZeglebSi warmodgenili -isad, -isa, -isda segmentebi da maTi dialeqturi variantebi sinqronul doneze samgvarad SegviZlia ganvixiloT: • -is segmenti brunvis niSania, romelsac daerTvis meore brunvis niSani; 19 • -is segmenti axal fuZes awarmoebs, xolo -d/-ad/-da brunvis niSani daerTvis nawarmoeb fuZes; 20 • -is sufiqsi da momdevno komponenti axal, erTian morfemas qmnian. rangebis Teoriis mixedviT, sityvaSi Zireul morfemasTan mimarTebiT mkacradaa gansazRvruli sxva morfemaTa ganlageba (aranJireba); erT sityvaSi ar SeiZleba iyo warmodgenili erTi rangis ori morfema (qar- Tuli masalis mixedviT msjelobisaTvis vrclad ix. oniani 1989:50-51). sityva-formaSi erTi rangis morfemebis povnierebis SemTxvevaSi gansaxilvelia sami varianti: erT-erTi (fuZesTan axlos myofi) kargavs funqcias da fuZes erwymis (1); funqciadakarguli afiqsi erwymis axal sufiqss (2); erTi rangis orive afiqsi inarCunebs Tavis semantikas, 18 Sdr., k. danelia Tvlis, rom samsave qarTvelur enaSi -isad, -isa damoukidebladaa Camoyalibebuli: am enobriv faqtebs araferi aqvT saerTo (gv. 513). 19 e.w. ormag brunvebad kvalifikacia axali ar aris (ix., mag., SaniZe 1976); kacis-ad tipis formebSi ormagi brunebis Sesaxeb ix. CantlaZe 1998:120-121. 20 warmodgenil masalas amgvarad ganixilavs al. oniani (1989:142-144). 119
- Page 68 and 69: TanxmovanTgamyar `i~-sTan dakavSire
- Page 70 and 71: literatura gigiberia 1958: e. gigib
- Page 72 and 73: qeTevan margiani-subari enaTmecnier
- Page 74 and 75: q. xecxEpiE (`albaT {mo}etacebina~)
- Page 76 and 77: pirobiT-SedegobiTi I áÄÌóÒÉ _
- Page 78 and 79: damana meliqiSvili enaTmecnierebis
- Page 80 and 81: Cveni kvleva emyareba qarTuli enis
- Page 82 and 83: #2. seriebis istoriuli urTierTmimar
- Page 84 and 85: I vnebiTi gvari 1. Tu davtovebT say
- Page 86 and 87: esiyvaruleba eamxanageba,.. da sxva
- Page 88 and 89: zmnebisa da maTi konversiuli formeb
- Page 90 and 91: usrulaspeqtiani myofadis gamoxatva
- Page 92 and 93: amisobis sqema, xolo gvari _ gramat
- Page 94 and 95: saklasifikacio principad aRebulia m
- Page 96 and 97: Damana Melikishvili On the Grammati
- Page 98 and 99: mentebi arc erTi interpretaciis sas
- Page 100 and 101: z s Z c w יz יs יZ יc יw _ S j
- Page 102 and 103: leqsikaSi /J/ gvxvdeba yvela dialeq
- Page 104 and 105: amrigad, SeiZleba davaskvnaT, rom s
- Page 106 and 107: place in Georgian - *J > z and *sib
- Page 108 and 109: lic axasiaTebs mimReobebs da sawyis
- Page 110 and 111: Ciqobava 1938: a. Ciqobava, Wanur-m
- Page 112 and 113: qciis TvalsazrisiT da vlindebian id
- Page 114 and 115: mimarTulebiT-micemiTis -a 5 SeiZleb
- Page 116 and 117: warmoudgenelia -ad > -d procesi. 10
- Page 120 and 121: magram maTi SerwymiT miiReba Tvisob
- Page 122 and 123: Sdr., aseve: a. lomTaZe Tvlis (1987
- Page 124 and 125: 468). ufro adre gamoiTqva mosazreba
- Page 126 and 127: viTarebis, mimarTulebisa da daniSnu
- Page 128 and 129: Tariel Putkaradze On the Historical
- Page 130 and 131: en ukuqceviTi nacvalsaxelis funqcii
- Page 132 and 133: moqmedebis ganmcdelia ara is TviTon
- Page 134 and 135: niSnavs, TviTon gansazRvrebiT nacva
- Page 136 and 137: 12) `Tavis saxlSi movida es kaci~;
- Page 138 and 139: ogorc Cans, aTena//Tena//ena, eTina
- Page 140 and 141: enaTmecnierebis sakiTxebi _ I-II, 2
- Page 142 and 143: Die empirische Basis der folgenden
- Page 144 and 145: (4) (a) pirveliTgan iyo sityuaÁ (b
- Page 146 and 147: habe (10c)’ bzw. ‘wovon ich ges
- Page 148 and 149: ‘[(1) Nun sage mir, wie die Welt
- Page 150 and 151: also eine Art "Distanz", aber nicht
- Page 152 and 153: (15) (1) Es war ein König (iyo xel
- Page 154 and 155: aus Diamant, einem Weinkrug aus Rub
- Page 156 and 157: spielt hier offensichtlich keine Ro
- Page 158 and 159: Hinweis auf fehlende Systematizitä
- Page 160 and 161: kontinuität aufheben; eine Diskont
- Page 162 and 163: vinfrid boederi klasicisturi enobri
- Page 164 and 165: enaTmecnierebis sakiTxebi _ I-II, 2
- Page 166 and 167: i TvalsazrisiT x-prefiqsis orive fu
ar SeiZleboda gamartivebuliyo, radgan, winaaRmdeg SemTxvevaSi,<br />
miviRebdiT *Cema, Sen-a, *Cuena, Tquena formebs, romlebSic mimar-<br />
TulebiTobis (an daniSnulebiTobis) amocnoba SeuZlebeli iqneboda~.<br />
msjelobis logika marTalia, oRond, Cveni azriT, am tipis<br />
nacvalsaxelebTan mimarTuleb-daniSnulebiTobis gamomxatveli -d(a)<br />
formamawarmoebeli sufiqsia (-d brunvis niSans mirTulia -a emfatikuri<br />
xmovani) da ara - Tandebuli.<br />
g. klimovis, b. gigineiSvilisa da z. sarjvelaZis azriT, zanurqarTuli<br />
erTianobis xanaSia SesaZlebeli -is-a, -is-ad morfemuli<br />
jgufebis rekonstruqcia (b. gigineiSvili, z. sarjvelaZe 1978:134).<br />
vfiqrobT, ufro argumentirebulia msjeloba, rom saerTo-qarTveluri<br />
enis velSi jer warmoiqmna zanur-svanuri dialeqturi wre, romelmac<br />
Semdgom mogvca zanuri da svanuri kiloebi; Sesabamisad, naklebsavaraudoa<br />
e. w. zanur-qarTuli erTobis xanis arseboba (vrclad ix.,<br />
futkaraZe, 2005:259-297). qarTveluri qvesistemebis monacemTa analizi<br />
safuZvels gvaZlevs, fuZe+is+a, fuZe+is+ad, fuZe+is+d(a) paraleluri<br />
yalibebis arseboba vivaraudoT saerTo-qarTvelurSive 18 .<br />
Zvel werilobiT ZeglebSi warmodgenili -isad, -isa, -isda segmentebi<br />
da maTi dialeqturi variantebi sinqronul doneze samgvarad<br />
SegviZlia ganvixiloT:<br />
• -is segmenti brunvis niSania, romelsac daerTvis meore brunvis<br />
niSani; 19<br />
• -is segmenti axal fuZes awarmoebs, xolo -d/-ad/-da brunvis niSani<br />
daerTvis nawarmoeb fuZes; 20<br />
• -is sufiqsi da momdevno komponenti axal, erTian morfemas qmnian.<br />
rangebis Teoriis mixedviT, sityvaSi Zireul morfemasTan mimarTebiT<br />
mkacradaa gansazRvruli sxva morfemaTa ganlageba (aranJireba); erT<br />
sityvaSi ar SeiZleba iyo warmodgenili erTi rangis ori morfema (qar-<br />
Tuli masalis mixedviT msjelobisaTvis vrclad ix. oniani 1989:50-51).<br />
sityva-formaSi erTi rangis morfemebis povnierebis SemTxvevaSi<br />
gansaxilvelia sami varianti: erT-erTi (fuZesTan axlos myofi) kargavs<br />
funqcias da fuZes erwymis (1); funqciadakarguli afiqsi erwymis axal<br />
sufiqss (2); erTi rangis orive afiqsi inarCunebs Tavis semantikas,<br />
18 Sdr., k. danelia Tvlis, rom samsave qarTvelur enaSi -isad, -isa damoukidebladaa<br />
Camoyalibebuli: am enobriv faqtebs araferi aqvT saerTo (gv. 513).<br />
19 e.w. ormag brunvebad kvalifikacia axali ar aris (ix., mag., SaniZe 1976); kacis-ad<br />
tipis formebSi ormagi brunebis Sesaxeb ix. CantlaZe 1998:120-121.<br />
20 warmodgenil masalas amgvarad ganixilavs al. oniani (1989:142-144).<br />
119