21.11.2014 Views

enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...

enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...

enaTmecnierebis sakiTxebi ISSUES OF LINGUISTICS - Tbilisi State ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

-a.<br />

mkvlevarTa erTi nawili (a. SaniZe, c. qurcikiZe, a. WinWarauli...)<br />

Tvlis, rom -isa/-iSa formantiseuli -a emfatikuri xmovnia; Sdr., emfatikuri<br />

-a ucxoa zanuri kiloebisTvis (arn. Ciqobava).<br />

st. Cxenkelis, v. Tofurias, h. fogtis, i. imnaiSvilis, a. martirosovis,<br />

a. kizirias, a. onianis, k. danelias... azriT (masalisa da sakiTxis<br />

mimoxilvisaTvis ix.: imnaiSvili 1957:380; danelia 1998:509-512), -a aris<br />

-ad brunvis niSnis gamartivebuli saxe: -is-ad > -isa. 3 a. lomTaZis<br />

mixedviT (1987:77), -a miRebulia -ad-a segmentis gamartivebiT: -isada ><br />

isda > isa.<br />

Cveni azriT, ufro argumentirebulia arn. Ciqobavas, T. SaraZeniZis,<br />

b. gigineiSvilis, z. sarjvelaZis, b. jorbenaZis... msjelobani, romlis mixedviTac<br />

-a segmenti aris mimarTulebiTi brunvis uZvelesi niSani, romelic<br />

daculia arqaul samwignobro enaSi: saberZneT-a, ToSeT-a, kuxeT-a...<br />

salocvel-a, sadidebel-a...<br />

arqaul qarTulSi mimarTulebiTi brunvis niSnis -a alomorfi realizdeba<br />

-is, -Ás, -T, -eT 4 , -el segmentTa momdevnod.<br />

vfiqrobT: arqaul samwignobro qarTulSi mimarTulebiTisa da<br />

gardaqceviT-viTarebiTis funqciiT jer kidev iyo saerTo-qarTvelurisTvis<br />

damaxasiaTebeli martivi -a alomorfi (sadidebel-a), romelmac<br />

adreve dakarga formamawarmoeblis funqcia; Tumca, SemogvrCa –isa/-iSa<br />

formantis Semadgenel elementad arqaul samwignobro enaSi, dasavlur<br />

SiSina kiloebsa (megrul-lazursa) da fxour kiloebSi (moxeur-xevsurul-fSaur-TuSurSi);<br />

Sdr.: sxvagvari istoriisa da funqciisaa dasavlur<br />

qarTvelur sisina kiloebSi gamovlenili -iz-a formantis -a: isda<br />

> iza: gulisda > guliza; kacisda > kaciza... analogiiT: Cem-za,<br />

Sen-za...<br />

gasaziarebeli Cans n. marisa da arn. Ciqobavas mosazrebac, rom istoriulad<br />

-a Sedioda micemiTi brunvis niSnis SemadgenlobaSic: `Zir-a-s,<br />

napir-a-s~...<br />

3 Sdr.: i. imnaiSvilis azriT, saberZneT-a tipis formebSi -a aris sxva dialeqturi<br />

wris arqauli niSani (viTarebiTi brunvisa), romelic -d-s paralelurad<br />

realizdeba garkveuli tipis saxelebSi (iqve, gv. 408-411).<br />

4 h. fogts miaCnia (1968:274-275), rom TuS-eT-a tipis saxelebSi -eT- aris egris-<br />

tipis formebis -is- tolfardi: naTesaobiTis -is, instrumentalisis -T da<br />

viTarebiTis -ad sufiqsebi sinamdvileSi arian derivaciuli sufiqsebi. isini<br />

qmnian axal fuZeebs, romlebic, Tavis mxriv, isev SeiZleba vabrunoT. toponimTa<br />

mawarmoebeli -eT-/-aT (TuS-eTi, kax-eT-i, gel-aT-i, Tekl-aT-i...) zog SemTxvevaSi<br />

krebiTobis funqciis mqone Cans, zogSi – kuTvnilebiTobisa; Sdr.: somx-iT-i.<br />

113

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!