10.11.2014 Views

Scarica Testo in versione integrale - Edilio

Scarica Testo in versione integrale - Edilio

Scarica Testo in versione integrale - Edilio

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

PROCESSI E SISTEMI•BONIFICHE<br />

Inoltre,loschemadiprocessoprevede,<strong>in</strong><br />

genere,ancheunafaseperilrecuperodel<br />

liquidodilavaggioodell’agenteestraente,<br />

aif<strong>in</strong>idelricircolodellostessonell’impiantoperiltrattamentodialtroterrenocontam<strong>in</strong>ato(Yujunetal.,1999).<br />

Trattamentodelleemissioni<br />

atmosferiche<br />

Il processo di lavaggio, soprattutto nella<br />

fasediseparazione,puòportarealladiffusione<br />

<strong>in</strong> aria di polveri e composti volatili<br />

eventualmente presenti nel terreno, ciò<br />

che rende necessario il trattamento di<br />

queste emissioni prima del rilascio <strong>in</strong> atmosfera.Generalmente,quest’ultimoviene<br />

condotto con sistemi di depolverizzazione<br />

a secco (cicloni o filtri <strong>in</strong> tessuto),<br />

torridilavaggio,biofiltrie/ofiltriacarbone<br />

attivo(Petruzzelli,2000).<br />

Campodiapplicazione<br />

L’applicabilità del soil wash<strong>in</strong>g dipende,<br />

pr<strong>in</strong>cipalmente, dalle caratteristiche del<br />

terrenodatrattareedellesostanzechelo<br />

contam<strong>in</strong>ano. Il trattamento è affidabile<br />

soprattutto per terreni caratterizzati da<br />

uncontenutodel50­70%<strong>in</strong>sabbiaeghiaia;<br />

se il contenuto di f<strong>in</strong>i (limi e argille, <strong>in</strong><br />

generale particelle di dimensioni <strong>in</strong>feriori<br />

a63mm)èparial30­50%,iltrattamento<br />

disoilwash<strong>in</strong>gècomunqueapplicabile,ma<br />

potrebbe non essere economicamente<br />

conveniente (si veda la tabella 1); <strong>in</strong>fatti, i<br />

contam<strong>in</strong>anti si concentrano sulle particellef<strong>in</strong>i.Pertanto,operaresuunterreno<br />

abassagranulometriacomportalanecessità<br />

di dover smaltire <strong>in</strong> discarica o sottoporreadaltritipiditrattamentoconsiderevoli<br />

quantità di materiale contam<strong>in</strong>ato,<br />

con conseguente <strong>in</strong>cremento dei costi.<br />

Unaltrofattorenegativoèrappresentato<br />

daunelevatocontenutodisostanzaorganica<br />

naturale, che presenta un notevole<br />

potereadsorbente.<br />

Problemidisicurezza<br />

Problemidisicurezzapossonopresentarsi<strong>in</strong>tuttelefasisopradescritteepossono<br />

essered<strong>in</strong>atura:<br />

l fisica;<br />

l chimica;<br />

l biologica;<br />

l radioattiva.<br />

Irischifisici<br />

ð i primi rischi fisici si presentano nella<br />

fase di scavo e nella successiva fase di<br />

carico del materiale scavato sui mezzi<br />

di trasporto e derivano dall’utilizzo di<br />

mezzipesanti,conorgani<strong>in</strong>movimento<br />

(automezzi, nastri trasportatori).<br />

Oltre a utilizzare mezzi adeguati, occorre<br />

che gli operatori prest<strong>in</strong>o cont<strong>in</strong>ua<br />

attenzione; sono stati, <strong>in</strong>fatti, descritti<br />

casi nei quali si sono verificati<br />

<strong>in</strong>fortuni mortali di operatori travolti<br />

damezzi<strong>in</strong>retromarcia;<br />

ð nelle operazioni di scavo e <strong>in</strong> quelle di<br />

separazioneaseccopossonoverificarsiproiezionidipietre,percuiglioperatori<br />

devono essere adeguatamente<br />

protetticonocchialidisicurezzadotati<br />

dialettelaterali;<br />

ð rischio fisico può anche derivare dalla<br />

natura dei contam<strong>in</strong>anti; durante le<br />

operazionidiscavopossono,<strong>in</strong>fatti,svilupparsivapori<strong>in</strong>fiammabili,chedeterm<strong>in</strong>ano<br />

rischio di <strong>in</strong>cendio o anche<br />

esplosione per la possibile formazione<br />

di sc<strong>in</strong>tille per attrito tra il cucchiaio<br />

dell’escavatore e le pietre presenti nel<br />

materialediscavo.Frequentiirrorazionid’acquariduconograndementequestorischio,che,d’altraparte,èpresenteanchenellesuccessivefasidiseparazioneasecco;<br />

TABELLA1<br />

APPLICABILITÀDELSOILWASHINGINFUNZIONEDELLANATURA<br />

EDELTIPODITERRENO(EPA,1995)<br />

Gruppi di contam<strong>in</strong>anti Terreni ghiaioso-sabbiosi Terreni argilloso-limosi<br />

Composti alogenati volatili AEE AEL<br />

Composti alogenati semivolatili AEL AEL<br />

Composti non alogenati volatili AEE AEL<br />

Organici<br />

Composti non alogenati semivolatili AEL AEL<br />

Policlorobifenili (PCB) AEL AEL<br />

Pesticidi alogenati AEL AEL<br />

Dioss<strong>in</strong>e/furani AEL AEL<br />

Cianuri organici AEL AEL<br />

Metalli volatili AEE AEL<br />

Inorganici<br />

Metalli non volatili AEE AEL<br />

Amianto NA NA<br />

Cianuri <strong>in</strong>organici AEL AEL<br />

Reattivi<br />

Ossidanti AEL AEL<br />

Riducenti AEL AEL<br />

Legenda: AEE = applicabilità con elevata efficienza; AEL = applicabilità con efficienza limitata; NA = non applicabile<br />

46 www.ambientesicurezza.ilsole24ore.com

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!