“Türk dili Kurumu”-s (1932 w.)

აკაკიწერეთლისსახელმწიფოუნივერსიტეტი
ჰუმანიტარულმეცნიერებათაფაკულტეტი
აღმოსავლურიფილოლოგიისდეპარტამენტო
2012-2013 სასწავლოწელი
სადოქტოროპროგრამის “აღმოსავლურიფილოლოგია”
მისაღებისაგამოცდოსაკითხებისპეციალობაში (თურქულიენადალიტერატურა)
თურქული ენა:
1. lingvogeografiuli cnobebi: mcire azia, Rumelia (aRm. Trakia), k.
kviprosi;
2. Turquli saliteraturo enis ganviTarebis periodizacia da
etapebi;
3. Zveli anatoliuri Turquli, selCukuri XIII-XV ss.
4. Adreosmaluri XV-XVI ss. saliteraturo da sasubro enebis
dacileba;
5. saSualoosmaluri XVII-XIX ss.-is I naxevari;
6. axaliTurquli, anuaxaliosmaluri XIX-XX ss.-is I meoTxedi;
7. uaxlesi Turquli ena XX saukunis 30-iani wlebidan;
8. TurqeTis saenaTmecniero sazogadoebis “Türk dili Kurumu”-s (1932 w.)
Seqmna da reformebi enaSi;
9. saliteraturo enis safuZvlebi XX saukunemde, stamboluri
metyveleba, amJamad Sua anatoliuri;
10. Turquli enis fonetikuri struqtura, xmovanTa meoradi sigrZe;
11. maxvili;
12. sinharmonizmi;

13. viwro xmovnis reducireba inlautSi;
14. xmovanTa kombinatoruli cvlilebebi;
15. marcvali, sityvisagebulebaV-VC; CV-CV; CVC…
morfologia
16. metyvelebis nawilTa gamoyofa formaluri da semantikurfunqcionaluri
niSniT;
17. arsebiTi saxeli;
18. zedsarTavi saxeli;
19. ricxviTi saxeli;
20. nacvalsaxeli;
21. saxelebi, Tandebulebi da nawilakebi, modaluri sityvebi;
22. bruneba;
23. kuTvnilebis kategoria;
24. zmna – martivi da rTuli, sinTeturi da analitikuri, dro, kilo
(5), gvari (5), ricxvi;
25. zmnizeda – sufiqsacia, ars. saxelTa reduplikacia;
26. sityvaformaTa struqtura: R+S 2 +S 1 (av+cı+dan), R+S 2 +S 2 +S 1 (para+suz+tan),
R+S 2 +S 1 (al+dı+m)
27. arsebiT saxelTa warmoqmna: 1. Sufiqsi, saxeli an zmna+afiqsi (av-cı);
2. sityvaTSeerTeba (ayakkabı); 3. Substantivacia çıkar – Semosavali;
4. kalkirebasruli an nawilobrivi;
sintaqsi
28. marTva, mirTva, SeTanxmeba;
29. sityvaTaganlagebawinadadebaSi;
30. martivi, rTuli qvewyobili da rTuli Tanwyobili winadadebebi;
31. ukavSirorTuliwinadadebebi;
32. sxvaTasityva;
leqsika

33. arabul-sparsuli 80-90%, monRoluri, berZnuli (trapizonis,
stambolis, samsunismetyvelebaSi), italiuri XVI s.-dan, franguli
XVIII s.-dan, germanuli da inglisuriTanamedroveetapze;
34. ZireuliTurqulileqsikisaRdgena,
neologizmebisaTvisarqauliafiqsebisgamoyeneba.
saxelmZRvanelo literatura:
1. AksanDoğan, Her Yönüyle Dil, Ana Çızgıleriyle Dilbilim, Ankara 1995.
2. Ahmet Ercilasun, Yabancı Kelimlere Karşılıklar, Ankara, 2002
3. Banguoğlu Tahsin, Türkçenin Grameri, Ankara 1995.
4. Banguoğlu Tahsin, Altosmanischesprachstudien, laifcigi, 1938
5. Ergin Muharrem, Türk Dilbilgisi, İstanbul 1962
6. Korkmaz Zeynep, Türkiye Türkçesi Grameri, Ankara 2003.
7. Korkmaz Zeynep, Gramer Terimleri sözlüğü, Ankara, 2003
8. Hengırman Mehmet, Türkçe Dilbilgisi, Ankara 1999.
9. Bozkurt Fuat, Türkiye Türkçesi, Ankara 2000.
10. Güneş Sezai, Türk Dil Bilgisi, İzmir 1997.
11. Türk GramerıninSozunları, Ankara 1999.
12. Türk Dil Kurumu, Kuruluşunun 70 Yıl Dönümünde, Ankara 2001
13. Fundamenta I philologiaeTurcica, Fundamenta, ვაისბადენი 1959 წ.
14. Н. А. Баскаков,.Тюркскиеязыки, М. 1960.
15. Кононов А. Н., Грамматика совренного турецкого литературного языка, М. Л., 1956.
16. Кононов А. Н., История изучения тюркских языков в России М. 1962.
17. С. Е. Малов,. Памятники древнетюркской письменности, М. Л. 1951.
18. anTelavagogi, TurqulisaenaTmecnierosazogadoeba da Turquli
literaturuli enis sakiTxebi, macne, 1975, #4
19. ჰამზა ზუlფიკარისა და შუქრუ ჰალუq აკალინის სტატიები.
20. janaSia nodar, zmna Tanamedrove Turqul enaSi, Tb., 1998.
21. bJalava eliso, sakandidato disertaciis avtoreferati da statiebi.

თურქული ლიტერატურა:
1. Turq-selCukTa Semoseva mcire aziaSi da osmanTa saxelmwifos
Camoyalibeba. bizantiis dasustebis mizezebi _ rumisa da daniSmendTa
sasulTnoebi, brZola maT Soris. politikur-ekonomikuri struqtura.
konstantinepolis dacema 1453 wels da osmanTa saxelmwifos Seqmna mcire
aziis teritoriaze.
2. samecniero, religiuri da saliteraturo enis sakiTxebi. Sua saukuneebis
arabuli kulturis zemoqmedeba muslimur saxelmwifoebze. arabuli enis
danergva religiursa da samecniero sferoSi. sparsuli saliteraturo
tradiciebis zegavlena Turquli mxatvruli sityvis sferoze da
saliteraturo enad sparsuli enis gabatoneba. erovnuli cnobierebis
gaRviZeba.
3. damwerlobiTi literaturis Casaxva XIV saukunidan Turq-selCukebSi.
mdidari erovnuli folklori. Sua saukuneebis Turqulenovani
zepirsityvierebis SesaniSnavi nimuSi “Kitab-ı Dedem Korkut” ("wigni papaCemi
qorquTisa"), misi mxatvruli da zogad folkloruli mniSvneloba.
4. Sua saukuneebis maxlobeli aRmosavleTis mxatvruli literaturis
ganviTarebis etapebi. zogadesTetikuri principebi, religiur-mistiursufiuri
poeziis aRmoceneba.
5. Sua saukuneebis Turquli sparsulenovani literaturis udidesi
warmomnadgeneli jelal ed- din rumi (1200-1273). kulturul-religiuri
garemo. sufiuri ordeni – mevlevie. filosofiur-religiuri da
socialuri Sexedulebani.
6. jelal ed-din rumis Semoqmedeba. lirikuli leqsebis divani “Divani-i Şams
ul hakaik” “krebuli WeSmaritebis mzisa”. epikuri Txzuleba “Mesnev-i Manevi”
(mesnevi faruli azrisa) – didaqtikuri poema. rumis literaturuli
stili – enis, leqsikisa da Txrobis ubraloeba.
7. sulTan veledi (1226-1312) biografia. religiur-literaturuli
moRvaweoba. veledis poema - “Mesnev-i Veledi” sulTan veledis e. w.
“seljukuri leqsebi” da misi mniSvneloba Turquli saliteraturo enis
SeswavlisaTvis. sulTan veledi – jelal ed-dinis moZRvrebis
komentatori.

8. Turquli poetikis sakiTxebi “Divan” (divani), “Divan Edebiyati” (divan
edebiaTi), “Mesnevi” (mesnevi).
9. XIII-XIV saukunis Turquli sufiuri poezia, misi udidesi warmomadgeneli
iunus emre (1239-1321). epoqa, biografia, Tematika, msoflmxedveloba.
literaturuli kritika da iunus emre.
10. aSik-faSa (1272-1333). biografia. aSik-faSa sufiuri ideis propagandisti
TurqeTSi. aSik-faSa da Turquli saliteraturo enis sakiTxebi. aSikfaSas
Semoqmedeba. sufiuri mesnevi “Garibname” (yaribname, wigni
yaribobisa) aSik-faSas lirika.
11. saero literaturis Casaxvis mcdeloba da osmalur-erovnuli
mwerlobisaTvis qadageba. aSik-faSa, ahmedi, Seixi. maTi Semoqmedeba da
Turquli ena.
12. ahmed germiani (1329-1412) da Turquli romantikuli eposi. dapyrobiTi
omebis warmatebani da literaturaSi ucxoeTis kulturisaken ltolva.
poema “isqander name” (wigni aleqsandresi). poema da misi ena.
13. iusuf sinan germiani Seixi (1375-1431) epoqa, biografia. Seixis
literaturuli memkvidreoba – ori divani da ori mesnevi. satiruli
poema “Harname” (wigni saxedrisa) da satrfialo mesnevi “xosrovi da
Sirini”. SeiximTargmneli, Seixislirika.
14. lirikaliteraturisavanscenaze. Turqulipoeziis “oqrosxanis”
winaperiodi. feodalurisaxelmwifosaRzeveba da xelovnebisaRmavloba –
arqiteqtura, kaligrafia, miniatura. sparsuliTematikisaRorZineba.
15. saxotbolirikisgamococxleba. ahmedfaSa (14 -1497). biografia.
saxelmwifomoRvawe. ahmedfaSasyasidebi: “KeremKasidesi” (Sewyalebisyasida),
“SarayiKasidesi” (sasaxlisyasida) da “Guneşkasidesi” (mzisyasida).
ahmedfaSasorientaciasparsullirikaze.
16. xalxuri leqsis saxeobani: mani, koSma, Turqu.
17. Turquli poetika “Kaside” (yasida), “Gazel” (Razali), “Pahriye” (fahrie),
“Medhiye” (medhie), "Hicviye" (hijvie), "Mersiye" (mersie).
18. isa nejaTi, Turquli lirikis SesaniSnavi warmomadgeneli (1460-1508).
nejaTis divani, nejaTis lirikis daxvewili paTosi. xalxuri
literaturis nimuSebi nejaTis poeziaSi.

19. XV saukunis meore naxevrisa da XVI saukunis dasawyisis satrfialo
lirika. mihri xaTuni (1456-1514). mihri xaTuni am epoqis upirvelesi poeti
qali. tradiciuli Tematika. mihri xaTuni qarTulad.
20. sazisa da Teqes poezia. xalxuri da divanis poezia. sazis poeziis
safuZveli. sazis poezia – kombinirebuli xelovneba leqsis, simReris,
musikis, cekvis, improvizaciis. Teqespoezia.
derviSTasenakebsTavSefarebulipoetebi. religiur-seqtanturiTematika.
21. TurqeTissaxelmwifopolitikurzenitSi. warmatebulidapyrobiTiomebi.
kulturisaRmavloba. Turqulipoeziis “oqrosxana”.
SuasaukuneebisTurqulipoeziismetrimahmudabdulbaaki (1526-1600). leqsi
“SumbulKasidesi” (sumbulisyasida). baakimexotbelirikosi.
Turqulileqsisteqnika. Mmetrika, Tema, saxeebi, msoflmxedveloba.
22. Turqulilirikisdacemisxana e. w. “teqnikuripoezia” – “luRazi”, “muama”,
“TariRi”, “uwertiloTejnisi” da sxv.
23. Turqulipoetika. riTma. Lleqsisformebi – “muxambazi”, “Tejnisi”, “baiaTi”.
24. XVI saukunis dasasrulisa da XVII saukunis dasawyisis TurqeTis
politikuri da ekonomikuri krizisis dasawyisi.
Ggamwvavebulisocialurisituacia, glexTaajanyebani (1599-1603).
literaturaSisatirisJanrisaRmoceneba.
25. pirveli satirikosi Turqi poeti omer nefi (1580-1635). Nnefi da sulTnis
kari. Nnefis satiruli leqsebis krebuli “ Siham-I Kaza” (bedis isrebi).
Nnefislirika.
26. XVIII saukunis dasasrulisa da XIX saukunis dasawyisis Turquli poezia.
izeT mola (1785-1829) da vasif enderunlu (gar. 1824). Oosman vasifis
Sarqiebi, maTi lirizmi da cocxali ena.
27. XIX saukunis II naxevris TurqeTSi mimdinare politikur-socialuri
procesebi. axali gzebis Zieba da orientacia evropisaken.
28. reformebis epoqa. “TanzimaTi” anu evropeizmi. safrangeTi Turquli
ganmanaTleblobis kera. sruliad axali etapi TurqeTis politikursocialursa
da kulturul azrovnebaSi. reSid faSas roli
“TanzimaTisaTvis”.
29. “TanzimaTis” literaturis mamamTavari ibrahim Sinasi (1826-1871). Sinasi da
safrangeTis 1848 wlis revolucia. Sinasi da “axalgazrda osmanTa

organizacia”. SinasiJurnalisti, Sinasidramaturgi. Ppiesa
“poetisqorwineba”.
30. namiqqemali (1840-1888) “TanzimaTis” epoqisudidesiwarmomadgeneli.
Nnamiqqemalipublicisti, romanebisavtori, dramaturgi.
NnamiqqemalismTargmnelobiTisaqmianoba. NnamiqqemalismniSvneloba XIX
saukunisTurqeTissazogadoebrivcxovrebaSi.
31. “TanzimaTi” da axaliliteraturuliJanrebi,
axaliSexedulebanixelovnebaze, literaturaze, stilze, ideologiaze.
32. “TanzimaTi” da publicistika. “Tercüman-iahval” ( movlenebismacne), “Tasviriefkar”
(azrebisgamomxatveli), “Mirat” (sarke).
PpublicistikisrolisazogadoebrivicxovrebiswinsvlaSi.
33. “TanzimaTi” da dramaturgia.
DdramaturgiisudidesizegavlenacxovrebiswinsvlisTvis.
DdramatuliTeatrisgaxsna 1869 wels(GedikPasa). MmolieriTurqeTSi.
34. “TanzimaTi” da Turquli enisa da orTografiis sakiTxebi. Mmcdeloba
Turquli enidan da orTografiidan ganedevnaT sparsul enobrivi mza
formebi (sparsuli izafeti da sxva).
35. “TanzimaTis” meoreEperiodi. Ppoeti da dramaturgi abdulhak hamidi (1852-
1937). diplomatiuri moRvaweoba. brZola kolonializmis winaaRmdeg.
umTavresi mxatvruli Txzulebani. Ppoeti da versifikaciuli problemebi.
mxedvelobiTi riTmis Secvlis cdebi smeniTi riTmiT. poetis mniSvneloba
Turquli literaturis istoriaSi.
36. ori mimarTuleba Turqul literaturaSi. “Şarkçılık” (meaRmosavleToba) da
“Garpçılık”(medasavleTeloba). mualim najis (1850-1937) cxovreba da
Semoqmedeba.
37. XIX saukunismiwurulisliteraturuliproblemebi. Jurnali “Servet-i Funun”-
i (simdidre mecnierebisa) _ mimarTuleba, ideologia, principebi.
JurnalisroliTurqeTSisocialur _ politikuri da
mxatvruliazrisCamoyalibebaSi.
38. TevfiqfiqreTi (1867-1915) _ “TanzimaTis”
mesameperiodisdidiwarmomadgeneli. fiqreTipublicisti, fiqreTi da
versifikaciuliproblemebi. Ppublicisturilirika. leqsTakrebuli“RübabiŞikeste”
(gatexilirubabi). sazogadoebrivi da socialuriTematika.

39. XX saukunisdasawyisi da TurqulimxatvrulisityvaFecr-iAtı-s
(ganTiadimomavlisa)
literaturulisazogadoeba,
misiroliaxaliliteraturulimimdinareobebisCamosayalibeblad.
40. simbolizmi Turqul literaturaSi. jenab Sehab-ed-dinisa (1870-1934) da
ahmed haSimis (1885-1933) cxovreba da Semoqmedeba. simbolizmis Tavisebureba
Turqul literaturaSi. haSimis leqsTa krebulebi “Piyale” (fiala), “Gol
Saatleri” (tbaze gatarebuli saaTebi).
41. “axalgazrda Turqebi”, 1908 wlis revolucia, mizezebi, Sedegebi,
zegavlena literaturul cxovrebaze, ZiriTadi mimarTulebani.
42. politikuri mimarTulebani: “İslamcılık” (panislamizmi), “Osmancılık”
(panosmalizmi), “Türkçülük” (panTurqizmi). maTi ideologiis asaxva mxatvrul
sityvaSi. zia gioq alfi (1884-1920).
43. Jurnali “Genç Kalemler” (axalgazrda kalmosnebi) da misi roli Turquli
literaturisa da saliteraturo enis ganviTarebaSi. Ddidi Turqi
novelisti omer seifedini (1884-1920) cxovreba da Semoqmedeba. ena da
stili omer seifedinisa. mTargmneli. omer seifedini qarTulad.
44. axali etapi Turquli romanis ganviTarebisa. reSad nuri (1892-1956).
romanebi “Çalıkuşu” (narCita) da “Yeşil gece” (mwvane Rame). reSad nuri
novelisti da dramaturgi.
45. sabahaTin ali (1907-1948) axali Turquli literaturis sulis Camdgmeli.
socialuri problemebi. Ppublicisturi saqmianoba. romani “İçimizdeki
Şeytan” (eSmaki Cvens sulSi), moTxrobebi.
46. “patara adamianis saxe” Turqul literaturaSi _ orhan qemali (mehmed
raSidi) (1914-1970). orhan qemalis romanebi, moTxrobebi da novelebi.
Mmwerlisena, leqsika, stili. orhanqemali da nazimhiqmeTi.
47. Turqulipoeziisaxalietapi _ nazimhiqmeTi (1902-1963). nazimhiqmeTipoeti,
dramaturgi. Ppublicisti. sazogadoebrivimoRvaweoba.
hiqmeTiaxaliTurqulipoeziismetri. hiqmeTi da versifikaciisproblemebi.
48. aziz nesini (1915-1995). nesini mZafri satirikosi. aziz nesini publicisti.
aziz nesini da saqarTvelo.
49. haldun Taneri (1916-1986). cxovreba. Taneris mxatvruli proza.
publicistika. Tanamedrove TurqeTi Taneris SemoqmedebaSi. fsiqologiur-

filosofiuri proza. qarTuli Targmanebi.
BN A
saxelmZRvanelo literatura:
1. Canıp Alı, Türk Edebiyatı Antolojisi, İstanbul 1934.
2. Kocatürk V. M. Türk Edebiyatı Tarihi, Başlangıçtan bugüne kadar Türk edebiyatının tarihi,tahlili
ve tenkidi, Ankara 1964.
3. Başlangıçtan Tanzimat’â kadar Türk edebiyatı tarihi, İstanbul 1942.
4. Kenan Akyüz,Mödern Türk edebiyatı anacızgı beri, İstanbul.
5. svaniZemixeil, TurqeTisistoria, t. 1-2-3, Tbilisi 1999-2005.
6. javeliZeelizbar, Turqulipoetika, Tbilisi 1988.
7. javeliZe elene, ahmedhaSimispoeziissimboluridonisgagebisaTvis, almanaxi
“literatura da sxva”, 2002, N4.
8. Алькаева Л. О., Бабаев А. Л., Турецкая литература, Москва 1967
9. Бабаев А. Л. Очерки современной турецкой литературы, Москва 1959.
10. Гарбузова В. С., Поэты средневековой турции, Ленинград 1963.