mariam CxartiSvili
mariam CxartiSvili mariam CxartiSvili
orenovan (arameul-berZnul) warweraSi, e. w. `armazis bilingvaSi~, marTlac, ixsenieba zevax umcrosi – udrood gardacvlili serafitis mama: `me var serafiti, asuli zevax mcirisa, farsman mefis pitiaxSisa, meuRle iodmanganisa, romelic imarjvebda da amravlebda adre gakeTebul sagmiro saqmeebs da aris ezosmoZRvari qsefarnug mefisa, Ze agripasi, ezosmoZRvrisa farsman mefisa, romelmac sZlia mZlevelni, rac farnavazma ver daasrula. da ase, serafiti iyo keTili da lamazi, romlis msgavsi aravin iyo silamaziT da gardaicvala 21 wlisa~ (akademikos konstantine wereTlis Targmani). amrigad, armazisxevSi aRmoCenili epigrafikuli Zeglebis mixedviT, mefe mihrdatis Tanamedrove pitiaxSis, Cargasis memkvidre aris pitiaxSi zevax mcire – mefe farsmanis Tanamedrove. e. i. mefe mihrdatis memkvidrea mefe farsmani. es erTi mxriv. meore mxriv, mihrdat `didi mefe Ze farsmanisa~ is moRvawea, romlis dros qarTli warmatebebs aRwevs somxeTTan dapirispirebaSi. orive am faqtiT aSkaraa, rom `armazis monolingvis~ mihrdati igive farsman avazis Ze mirdatia. rogorc `moqcevai qarTlisais~ zemoT citirebuli teqsti gviCvenebs, am mirdatis memkvidrec farsmania da misi moRvaweobac somxeTze politikuri revanSiT xasiaTdeba. somxeTze gamarjvebas gamoxatavs mirdat farsmanis Zis dros ormefobis dasrulebis faqti, rac niSnavs somxuri eqspansiis Sedegebis likvidacias, somxeTis gavlenis qveS, garkveuli drois ganmavlobaSi myofi armazis samefos (rogorc adreve ganvmarteT, es igivea, rac iberiis sapitiaxSo) qarTlis mefisaTvis damorCilebas. amrigad, farsman avazis energiuli cda, moespo qveynis dayofa, mis rCeul Zes warmatebiT ganuxorcielebelia da gaerTianebuli qarTlis xelisufali gamxdara sataxto qalaqiT mcxeTaSi. es iyo didi movlena. gasul saukuneSi, mcxeTis maxloblad samuSaoebis Catarebisas SemTxveviT aRmoCnda TiTqmis kvadratuli qva Cvidmetstriqoniani berZnuli warweriT. esaa daxelovnebuli kaligrafis mier, berZnuli asomTavruliT Sesrulebuli, CarCoTi Semoxazuli teqsti qarTlis mimarT romaelTa mier gamovlenili megobruli Jestis, dedaqalaqis galavnis gamagrebis Sesaxeb. moxseniebul istoriul pirTa biografiuli monacemebis gaTvaliswinebiT, aRniSnuli epigrafikuli Zegli, ukve pirveli mkvlevrebis mier, daTariRebul iqna I s. 70-iani wlebiT. warwera sakmaodaa dazianebuli. miuxedavad amisa, misi dasawyisi nawilis gageba specialistebSi davas arasodes iwvevda. Tavidanve cxadi Seiqmna, rom aq mocemulia keisrebis: vespasianes, titesa da domicianes sayovelTaod cnobili titulatura. sxvagvari viTarebaa adresatebis Taobaze informaciis Semcveli bolo striqonebis kvlevasTan dakavSirebiT. teqstis am monakveTis amokiTxvis da ganmartebis Taobaze gamoTqmulia mravali Tvalsazrisi. maTi kritikuli ganxilvis Sedegebis 20
aq warmodgena Zalian dagvacilebs istoriuli portretis Seqmnis dasaxul mizans. amitom, me-13-17 striqonebis Cveni redaqciis Targmans warmovadgenT. warwera gvamcnobs, rom TviTmpyrobelma keisarma vespasiane sebastosma da misma vaJebma vipatosebma titem da domicianem `iberiis mefes miTridates – mefe farsmanis Zes da amazasps – (sefe)wuls, keisris megobars da romaelTa moyvare xalxs galavani gaumagres~. farsman avazis Ze mirdati I s. 50-iani wlebis miwurulisaTvis ikavebs taxts. es Cans tacitusis mixedviT. I s. 70-ian wlebSi am warweraSi moxseniebuli iberTa mefe miTridate farsmanis Ze, aSkarad igive pirovnebaa. aq yuradRebas iqcevs garemoeba: iberTa mefe moxseniebulia Semamkobeli epiTetis gareSe (sapirispirod, sxvaTa Soris, romaelebisa), qarTlis am mefes ki hqonda pretenzia wodebul yofiliyo, rogorc `didi mefe~. amas aCvenebs misi qveSevrdomis, Cargas pitiaxSis sityvebi. e. i. imis Tqma minda, rom, miuxedavad megobrobis deklarirebisa, romaelebi agrZnobineben qarTlis mefes, rom es araTanabarTa megobrobaa. am STabeWdilebas kidev ufro mimZafrebs is garemoeba, rom keisris pirad megobrad dasaxelebulia ara qarTvelTa uzenaesi xelisufali, e. i. mefe, aramed samefo ojaxis wevri (sefewuli) amazaspi. swored rogorc keisris daaxloebuli piri, amazaspi iRebs romaelTagan miZRvnas mefisa da mTeli qarTveli xalxis Tanabrad. yvelafer amas, Cveni azriT, dafaruli cinizmis kvali atyvia. miTridate mefe da princi amazaspi ixseniebian gasul saukuneSi romSi aRmoCenil berZnul epigrafikul ZeglSi. esaa amazaspis epitafia leqsad: `mefis saxelovani Ze amazaspi, miTridate mefis Zma, romlis mSobliuri miwac aris kaspiis bWesTan, iberi, iberis Ze, aq marxia wminda qalaqTan, romelic aago nikatorma migdonis zeTisxilovan mdinaresTan. gardaicvala Tanamgzavri avzonTa winamZRoli meufisa mosuli parTelebTan sabrZolvelad. gardaicvala uwin, vidre gaisvrida xels, vai, rom Zlier xels, mtris sisxlSi, Subsa, mSvildze da maxvilis pirze. iyo qveiTica da mxedaric, TviT – morcxvi qalwulebis msgavsi~ (akademikos TinaTin yauxCiSvilis Targmani). epitafia TariRdeba 114-115 wlebiT. mcxeTis galavnis zemoT ganxiluli warwerisagan mas acilebs oTxi aTeuli weli. es qronologiuri manZili kidev amdenivec rom davumatoT, ar aRemateba adamianis sicocxlis xangrZlivobas. ueWvelia, rom orive ZeglSi ixseniebian erTi da igive pirovnebebi. sefewuli amazaspi, rogorc gamoirkva, miTridates Zma yofila, e. i. farsman avazs hyolia mesame vaJic. 114-115 wlebisaTvis igi salaSqrodaa da rogorc epitafia gviCvenebs, karg fizikur formaSicaa. e. i. I s. 70-iani wlebis Sua xanebSi, roca pirvelad vxvdebiT mis saxels wyaroebSi, amazaspi yofila 21
- Page 1 and 2: saqarTvelos Tavdacvis saministro sa
- Page 3 and 4: winaTqma fermwers Tvalwin gadaSlili
- Page 5 and 6: viTarebiT, makedonelTagan zurgmomag
- Page 7 and 8: `Tueni gazafxulisani da sTulisa * a
- Page 9 and 10: Ffarsman qveli da farsman avazi `da
- Page 11 and 12: saqme isaa, rom (es garkveulia spec
- Page 13 and 14: dinastiis warmomadgeneli mmarTveleb
- Page 15 and 16: aseTad warmogvidgeba farsmani brZol
- Page 17 and 18: dakavSirebuli SemTxveva erTaderTia
- Page 19: armenieli anu somxeTis mefe gaxda.
- Page 23 and 24: politikur samyaroSi. amas wers roma
- Page 25 and 26: ar daeswro, TviTon mas gauswordebod
- Page 27 and 28: igiveobriobasTan erTad qmnis safuZv
- Page 29 and 30: akur revis Zis mefoba sakmaod xangr
- Page 31 and 32: sardalia, e. i. bavSvi aRar aris, T
- Page 33 and 34: yovelsa mosaxveWelsa~, _ qarTvelTag
- Page 35 and 36: eZRvneba. amasTan erTad, mokle qron
- Page 37 and 38: gamorCeul erovnul moRvawed warmogvi
- Page 39 and 40: adgili aqac ukavia stefanozs - komp
- Page 41 and 42: centralur xelisuflebasTan dapirispi
- Page 43 and 44: ganmatrebiTi leqsikoni * albaneTi _
- Page 45: gamoyenebuli literatura da wyaroebi
orenovan (arameul-berZnul) warweraSi, e. w. `armazis bilingvaSi~,<br />
marTlac, ixsenieba zevax umcrosi – udrood gardacvlili serafitis<br />
mama: `me var serafiti, asuli zevax mcirisa, farsman mefis pitiaxSisa,<br />
meuRle iodmanganisa, romelic imarjvebda da amravlebda adre gakeTebul<br />
sagmiro saqmeebs da aris ezosmoZRvari qsefarnug mefisa, Ze agripasi,<br />
ezosmoZRvrisa farsman mefisa, romelmac sZlia mZlevelni, rac<br />
farnavazma ver daasrula. da ase, serafiti iyo keTili da lamazi,<br />
romlis msgavsi aravin iyo silamaziT da gardaicvala 21 wlisa~<br />
(akademikos konstantine wereTlis Targmani).<br />
amrigad, armazisxevSi aRmoCenili epigrafikuli Zeglebis mixedviT,<br />
mefe mihrdatis Tanamedrove pitiaxSis, Cargasis memkvidre aris pitiaxSi<br />
zevax mcire – mefe farsmanis Tanamedrove. e. i. mefe mihrdatis<br />
memkvidrea mefe farsmani. es erTi mxriv.<br />
meore mxriv, mihrdat `didi mefe Ze farsmanisa~ is moRvawea, romlis<br />
dros qarTli warmatebebs aRwevs somxeTTan dapirispirebaSi. orive am<br />
faqtiT aSkaraa, rom `armazis monolingvis~ mihrdati igive farsman<br />
avazis Ze mirdatia. rogorc `moqcevai qarTlisais~ zemoT citirebuli<br />
teqsti gviCvenebs, am mirdatis memkvidrec farsmania da misi moRvaweobac<br />
somxeTze politikuri revanSiT xasiaTdeba. somxeTze gamarjvebas<br />
gamoxatavs mirdat farsmanis Zis dros ormefobis dasrulebis faqti,<br />
rac niSnavs somxuri eqspansiis Sedegebis likvidacias, somxeTis<br />
gavlenis qveS, garkveuli drois ganmavlobaSi myofi armazis samefos<br />
(rogorc adreve ganvmarteT, es igivea, rac iberiis sapitiaxSo) qarTlis<br />
mefisaTvis damorCilebas.<br />
amrigad, farsman avazis energiuli cda, moespo qveynis dayofa, mis<br />
rCeul Zes warmatebiT ganuxorcielebelia da gaerTianebuli qarTlis<br />
xelisufali gamxdara sataxto qalaqiT mcxeTaSi. es iyo didi movlena.<br />
gasul saukuneSi, mcxeTis maxloblad samuSaoebis Catarebisas<br />
SemTxveviT aRmoCnda TiTqmis kvadratuli qva Cvidmetstriqoniani<br />
berZnuli warweriT. esaa daxelovnebuli kaligrafis mier, berZnuli<br />
asomTavruliT Sesrulebuli, CarCoTi Semoxazuli teqsti qarTlis<br />
mimarT romaelTa mier gamovlenili megobruli Jestis, dedaqalaqis<br />
galavnis gamagrebis Sesaxeb. moxseniebul istoriul pirTa biografiuli<br />
monacemebis gaTvaliswinebiT, aRniSnuli epigrafikuli Zegli, ukve<br />
pirveli mkvlevrebis mier, daTariRebul iqna I s. 70-iani wlebiT.<br />
warwera sakmaodaa dazianebuli. miuxedavad amisa, misi dasawyisi<br />
nawilis gageba specialistebSi davas arasodes iwvevda. Tavidanve cxadi<br />
Seiqmna, rom aq mocemulia keisrebis: vespasianes, titesa da domicianes<br />
sayovelTaod cnobili titulatura. sxvagvari viTarebaa adresatebis<br />
Taobaze informaciis Semcveli bolo striqonebis kvlevasTan<br />
dakavSirebiT. teqstis am monakveTis amokiTxvis da ganmartebis Taobaze<br />
gamoTqmulia mravali Tvalsazrisi. maTi kritikuli ganxilvis Sedegebis<br />
20