Rapport da gestiun e quen 2009
Rapport da gestiun e quen 2009
Rapport da gestiun e quen 2009
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Vischnaunca Sumvitg <strong>Rapport</strong> annual Pagina 6<br />
Cun <strong>da</strong>tum digl 1. d’avrel 2010 ha la direcziun per la scolaziun<br />
dil cantun Turitg lu tuttina suttamess alla suprastonza<br />
communala il contract che preve<strong>da</strong> d’entscheiver culs cuors<br />
a Rabius igl uost 2011.<br />
4 Sana<strong>da</strong>d<br />
4.1 Spital regiunal Surselva<br />
La statistica <strong>da</strong> nies spital a Glion muossa pigl onn <strong>2009</strong><br />
2'791 (2'875) cass staziunars e 7'327 (7'273) cass ambulonts.<br />
Duront igl onn vargau ei vegniu prestau total 16'877<br />
(16'775) dis <strong>da</strong> tgira a Glion. Per nossa vischnaunca muntan<br />
ils cuosts pil spital el <strong>quen</strong> <strong>2009</strong> 155'249 francs, rodund<br />
13'000 francs <strong>da</strong>pli ch’igl onn 2008. Sco la statistica muossa<br />
sesminueschan ils cass staziunars a Glion levet. La confidonza<br />
viers nies spital ei denton cheu. La purschi<strong>da</strong> dils<br />
cass ambulonts e <strong>da</strong>lla tgira a Glion han saviu vegnir augmentai.<br />
Quei bien num ch’il spital regiunal gau<strong>da</strong> actualmein<br />
sto denton vegnir cultivaus vinavon e persuenter ei en emprema<br />
lingia il spital sez responsabels. Nus, che essan<br />
forsa inaga<strong>da</strong> sez pazients, duessen tenor pusseivla<strong>da</strong>d<br />
preferir nies spital. Mo cun ina buna occupaziun sa il spital a<br />
Glion <strong>da</strong>r <strong>da</strong>mogn al squetsch <strong>da</strong>llas finanzas ed aschia<br />
surviver.<br />
4.2 Spitex Cadi<br />
Dapi sia fun<strong>da</strong>ziun igl onn 2000 ei l’uniun Spitex Cadi vegni<strong>da</strong><br />
presidia<strong>da</strong> <strong>da</strong> Dumeni Columberg. Sut siu presidi ei<br />
quell’uniun sesviluppa<strong>da</strong> tier in'organisaziun bein structura<strong>da</strong>,<br />
efficienta e che porscha prezius survetschs als attempai<br />
ed allas persunas che basegnan agid e sustegn. La Spitex<br />
possibilitescha a nos seniors che basegnan quei ni tschei<br />
agid <strong>da</strong> star pli ditg en lur <strong>da</strong>casa. A Dumeni Columberg<br />
admettein in grond engraziament per sia zun prezia<strong>da</strong> lavur<br />
en favur <strong>da</strong>lla Spitex Cadi. La radunonza dils delegai ha<br />
elegiu cun caschun <strong>da</strong>lla seduta dils 15 d'avrel <strong>2009</strong> Adelrich<br />
Berther <strong>da</strong> Danis sco niev president. Adelrich Berther ei<br />
staus <strong>da</strong>pi la fun<strong>da</strong>ziun <strong>da</strong>ll'uniun commember <strong>da</strong>lla suprastonza.<br />
Ils ulteriurs novs commembers <strong>da</strong>lla suprastonza<br />
ein Eveline Soliva-Flepp <strong>da</strong> Sedrun e Beat Candinas <strong>da</strong><br />
Surrein.<br />
L’uniun Spitex Cadi ha era igl onn vargau adempliu siu<br />
pensum per cumpleina cuntentientscha <strong>da</strong>llas vischnauncas.<br />
Ella ha saviu <strong>da</strong>r lavur a 52 (50) collaboraturas e collaboraturs.<br />
Il team <strong>da</strong> Spitex Cadi ha prestau buca meins che<br />
22'189 (20'457) uras <strong>da</strong> lavur e tgira. Per far las visetas<br />
necessarias ein las collaboraturas ed ils collaboraturs carrai<br />
presapauc 83'897 (79'279) kilometers. Il <strong>quen</strong> <strong>da</strong>lla Spitex<br />
Cadi ei carschius levet igl onn <strong>2009</strong>, aschia che las vischnauncas<br />
ston surprender ca. 8 % <strong>da</strong>pli cuosts ch'igl onn<br />
precedent. La summa totala che nossa vischnaunca ha<br />
pagau igl onn vargau pil survetsch <strong>da</strong> Spitex munta 10'367<br />
francs.<br />
4.3 Dentista <strong>da</strong> scola<br />
Buca meins che 35 onns ei Ciril Tuor, oriunds <strong>da</strong> Sumvitg,<br />
staus il dentist <strong>da</strong> scola <strong>da</strong>lla Cadi. Duront quels onns ha el<br />
urentau il dents <strong>da</strong> nundumbreivlas scolaras e scolars e<br />
procurau cun sias profun<strong>da</strong>s enconuschientschas che nos<br />
affons han giu il dretg tractament dils dents. A nies anteriur<br />
dentist <strong>da</strong> scola Ciril Tuor admettein in grond engraziament<br />
per sia zun prezia<strong>da</strong> lavur per nos affons.<br />
Sco successura <strong>da</strong> Ciril Tuor han las suprastonzas communalas<br />
<strong>da</strong>lla Cadi elegiu sia feglia Petra che ha entschiet<br />
culla lavur <strong>da</strong> dentista <strong>da</strong> scola l'entschatta digl onn <strong>da</strong><br />
scola.<br />
5 Ovras socialas<br />
5.1 Casas <strong>da</strong> tgira Cumpadials e Trun<br />
Il <strong>quen</strong> communal <strong>2009</strong> muossa ora ina contribuziun pauschala<br />
d’investiziun per casas <strong>da</strong> vegls <strong>da</strong> 48'278 francs.<br />
Tenor las novas directivas dil cantun ston ils cussadents<br />
<strong>da</strong>d ina casa <strong>da</strong> tgira pagar per mintga di ina contribuziun<br />
d’investiziun tochen max. 10 francs. Las vischnauncas ston<br />
lu medemamein pagar alla casa <strong>da</strong> tgira la medema quota<br />
per quels cussadents che derivan <strong>da</strong>lla vischnaunca. Las<br />
casas fixeschan mintgamai sezzas ed independentamein la<br />
quota ed incasseschan quella <strong>da</strong>llas vischnauncas. Ils <strong>da</strong>ners<br />
che vegnan aschia ensemen ein reservai per las necessarias<br />
renovaziuns ed a<strong>da</strong>ttaziuns <strong>da</strong>lla casa egl avegnir.<br />
Per unificar las proceduras denter las vischnauncas e<br />
las differentas casas <strong>da</strong> tgira en Surselva han tuttas vischnauncas<br />
<strong>da</strong>lla Surselva suttascret ina cunvegna che<br />
regla ils pagaments <strong>da</strong>llas vischnauncas allas casas <strong>da</strong><br />
tgira. Alla casa s. Giusep a Cumpadials ha la vischnaunca<br />
aschia pagau pigl onn vargau 34'775 francs (5 francs per di<br />
per mintga cussadent(a) ord nossa vischnaunca) ed alla<br />
casa s. Martin a Trun 6'828 francs (3 francs per di). Ad<br />
ulteriuras casas <strong>da</strong> vegls en Surselva (Curaglia e Glion) ha<br />
la vischnaunca pagau total 6'675 francs.<br />
Las casas <strong>da</strong> tgira a Cumpadials ed a Trun han era duront<br />
igl onn vargau saviu ademplir lur pretensius pensum cun<br />
gron<strong>da</strong> professiunalitad e senza spluntar tier la vischnaunca<br />
per agid finanzial supplementar. Vinavon ston nossas duas<br />
casas <strong>da</strong> vegls denton sbatter culla problematica <strong>da</strong> munconza<br />
<strong>da</strong> persunal scolau, in fatg che vegn egl avegnir aunc<br />
a <strong>da</strong>ventar pli acuts. Perquei admettein allas collaboraturas<br />
ed als collaboraturs <strong>da</strong> quellas duas casas in grond e sincer<br />
engraziament per lur grond e zun preziau engaschi en favur<br />
<strong>da</strong> nos vegls ed attempai.<br />
5.2 Provediment social<br />
Ils cuosts nets dil provediment social <strong>da</strong> 95'347 francs ein<br />
stai rodund 32'000 francs ni 25 % pli bass ch’igl onn 2008.<br />
Cunquei ch'ils cuosts communals ein stai igl onn vargau sut<br />
la media dil cantun, havein survegniu negina contribuziun<br />
ord il fondo d'ulivaziun social dil cantun Grischun. El<br />
decuors digl onn <strong>2009</strong> ha la vischnaunca susteniu 16<br />
persunas en vischnaunca e quei cun ina summa brutta <strong>da</strong><br />
167'000 francs. Ina marcanta digren havein buca mo tier las<br />
persunas en vischnaunca, mobein era tier burgheis <strong>da</strong><br />
nossa vischnaunca che habiteschan ella Bassa.