28.08.2014 Views

Martino - Società Ligure di Storia Patria

Martino - Società Ligure di Storia Patria

Martino - Società Ligure di Storia Patria

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

De o rrig in e iuris, qui incipit Postea autem 16, et ibi glosa facit,<br />

lex M o rtu o , De fideiussoribus '7, et lex Metus, par. Animadverte<br />

n d u m , Dig. Quod m etus causa 18, et quod ibi notatur et plene<br />

h a b e tu r in cap. Forus, De verborum significatione 19—. Et hoc<br />

resp ectu iuris<strong>di</strong>ctio est contemptiosa et generalis, quo ad omnes<br />

actus civiles <strong>di</strong>citur in <strong>di</strong>ctis iuribus; et quatenus sunt<br />

loca sub cu ria illa, <strong>di</strong>cuntur « de <strong>di</strong>strictu » quia illi curiae <strong>di</strong>strin<br />

g u n t — ut <strong>di</strong>citur de <strong>di</strong>cto verbo « <strong>di</strong>strictu » in cap.<br />

penultim o. De officio delegati20, et Inst. De actionibns, par.<br />

R u rsu s 21, et ibi per glosam — ; et idem <strong>di</strong>citur de « territo-<br />

16 D ig., Lb. I, tit. 2 De o rig in e iuris et om nium magistratuum, et<br />

s u c c e s s io n e p r u d e n tu m .<br />

F in o a q u esto punto Ia citazione è certamente esatta. Non così<br />

p o s s ia m o d ir e per la lex I F a u tu ru s (Gaius, Lb. I Ad legem X II tabula<br />

r u m ) , c h e , non essendo sud<strong>di</strong>visa per paragrafi, automaticamente<br />

d ev e e s s e r e esclu sa dall’identificazione. Il ms. reca qui incipit postea<br />

a u t. (c o n l’abb reviazion e classica per autem , si noti), che potrebbe essere<br />

c o n c o r d a to con il precedente paragraphus. Seppure ciò non cor­<br />

isp o n d a p e r nulla alla form a ortodossa d’una citazione, ci permetter<br />

e b b e <strong>di</strong> te n ta r e un’identificazione: Ibid., lex II Necessarium itaque<br />

n o b is v i d e t u r (Pom ponius, Lb. sing. Enchiri<strong>di</strong>i), par. 2 Postea aucta.<br />

D o v e a u t[ e m ~ i per a u cta sarebbe imputabile ad un lapsus grafico.<br />

17 D ig., Lb. XLVI, tit. 1 De fideiussoribus et mandatoribus, lex<br />

XXII M o r t u o re o (Florentinus, Lb. VIII Institutionum ).<br />

18 D ig., Lb. IV, tit. 2 Q u od m e tu s causa gestum erit, lex IX Met<br />

u m a u t e m p r e s e n te m (Ulpianus, Lb. XI Ad E <strong>di</strong>ctum ), par. 1 Animadv<br />

e r t e n d u m a u te m .<br />

II n o s tr o cita m e tu s per m e tu m , forse confondendosi con Dig.,<br />

Lb. IV , tit. 6 E x q u ib u s ca u sis, lex III M etus autem causa (Ulpianus,<br />

Lb. X II A d E d ic tu m ) .<br />

19 D e c ret. Greg. IX, Lb. V, tit. 40 De verborum significatione,<br />

ca p . X F o r u s e s t e x e rc e n d a ru m litiu m locus (Isidorus, Libro Ethym<br />

o lo g ia r u m ) .<br />

20 E x tr a v a g . Com m unes, Lb. I, tit. 6 De officio delegati, cap. sing.<br />

S e d e s a p o s t o lic a in su is a c tib u s veritatem prosequeris.<br />

A ta le identificazione si oppone l’unicità del capitolo, che contr<br />

a d d ic e l ’in d ica zio n e c a p itu lo pen ultim o, e soprattutto l’inesistenza<br />

in e s s o c a p ito lo della parola « <strong>di</strong>strictus ». Da notare che nel Corpus<br />

I u r i s C a n o n ic i esistono altri titoli simili a questo (De officio potes<br />

t a t i s e t in d i c i delegati, De o fficio legati, ecc.), ma nessuno <strong>di</strong> essi<br />

s o d d is fa a lle rich ieste della nostra citazione.<br />

21 In stitu tio n e s, Lb. IV, tit. 6 De actionibus, par. 5 Rursus ex<br />

d iv e r s o .<br />

— 69 —<br />

Società <strong>Ligure</strong> <strong>di</strong> <strong>Storia</strong> <strong>Patria</strong> - biblioteca <strong>di</strong>gitale - 2012

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!