rusTvelologiuri literatura
rusTvelologiuri literatura rusTvelologiuri literatura
V TavSi — Tamar mefis dro da `vefxistyaosani~ _ avtori akritikebs p. ingoroyvas mtkicebas poemis personaJTa da XII saukunis saqarTvelos saxelmwifo moRvaweTa igiveobis Sesaxeb. saTanado msjelobis Semdeg askvnis, rom p. ingoroyvas istoriuli paralelebi moklebulia yovelgvar mecnierul safuZvels da agebulia istoriuli faqtebis damaxinjebaze. d. qumsiSvilis azriT, rusTavelis mizani iyo gaemarTlebina Tamaris mefed yofna. poemaSi aisaxa saqarTveloSi momxdari politikuri ambebi, magram ara zustad, aramed mxatvrulad, alegoriulad. `vefxistyaosanSi~ erTmaneTs upirispirdeba ori ambavi — negatiuri da pozitiuri. pozitiuria rostevan-TinaTin-avTandilis siuJeturi rkali, radgan rostevanma qali aiyvana taxtze da mas SeuzRudavi samefo uflebebi mianiWa. negatiuria farsadannestan-tarielis siuJeturi rkali, radgan imave situaciaSi farsadanma sawinaaRmdego gadawyvetileba miiRo, ramac didi ubedureba daatexa qveyanasac da farsadanis samefo karsac. es idea nakarnaxevia me-12 saukunis meore naxevris saqarTvelos sinamdviliT. d. qumsiSvili askvnis, rom `vefxistyaosani~ dawerilia Tamar mefis saqebad, ara uadres 1189 da ara ugvianes 1192-93 wlebisa (gv. 274). g. a. 261. emelian qurdiani `Cavakarabakes~ ganmartebisaTvis gaz. `Tbilisi~, 1968, 6 seqtemberi. `vefxistyaosnis~ striqonSi: `karvis kalTa CaxlarTuli CavWer, Cavakarabake~ (558,1) zogierT avtors `Cavakarabake~ ar miaCnia qarTuli enis bunebidan gamomdinare sityvad, zogi ki amtkicebs, TiTqos misi safuZvelia qvabis yuri, e. i. karvis kalTis karbakebad, anu qvabis yurikebisodenad qceva da sxva. `Cavakarabake~ aris CaWris poeturi metafora. CubinaSvili Tvlis, rom karabaki aris wnelis Robe. gamodis: ise advilad CavWeri, rogorc wnelis Robeo. s.-s. orbelianis ganmartebiT, `baki _ mozRudvili~; `qara _ nakafi xisa~. `qarabaki _ nakafis baki~. e. qurdiani askvnis, rom `qarabaki~ ori sityvis naerTia (qara, baki) da niSnavs nakafisagan (wnelisagan) mownul Robes. `CaxlarTuli~ niSnavs: `areviT dabmuli~ (saba). taepis azria: karvis kalTa ise advilad CavWeri, rogorc wnelis Robeo. T. t. 266. Salva Rlonti vefxistyaosnis frazeologiuri leqsikoni Tb., 1968, 196 gv. winasityvaobaSi avtori aRniSnavs, rom rusTavelis frazeologia mdidari da mravalferovania. misi saSualebiT ayalibebs poeti mxatvrul saxeebs, gadmogvcems personaJTa rTul Sinagan bunebas. leqsikonSi mocemuli masala gvaZlevs qarTuli enis frazeoologiis mTel suraTs rusTavelis poemis fonze. igi gviCvenebs, Tu ra gamoiyena poetma Tavis winamorbed- Ta da TanamedroveTagan, raa sakuTriv rusTveliseuli da ra gavlenas axdens rusTaveli momdevno saukuneTa mwerlebis poeziaze. leqsikons win uZRvis gamokvleva _ `vefxistyaosnis~ frazeologia~ (gv. 6-24). masSi mkvlevari ganixilavs rusTavelis mxatvruli metyvelebis Taviseburebebs da gviCvenebs, Tu ras da rogor iyenebs poeti `visramianSi~, `amirandarejanianSi~, CaxruxaZis `TamarianSi~ da sasuliero mwerlobis ZeglebSi arsebuli mxatvruli gamoTqmebidan da sxva myari frazeologiuri erTeulebidan. wigns bolos erTvis gamoyenebuli wyaroebis nusxa, leqsikonSi xmarebuli Semoklebuli dasaxelebis CvenebiT (gv. 191-194). g. a. 80
263. S. Rlonti akaki SaniZe, rogorc rusTvelologi `Zveli qarTuli mwerlobis sakiTxebi~, kreb. III, Tb., 1968, gv. 226-231. werilSi ganxiluli da Sefasebulia akad a. SaniZis didi Rvawli `vefxistyaosnis~ Seswavlis, ganmartebisa da gamocemis saqmeSi. aRniSnulia, rom man maRal mecnierul doneze aRadgina da 1937 wels dabeWda poemis vaxtangiseuli gamocema. misi aqtiuri monawileobiT momzadda `vefxistyaosnis~ 1937 w. (saiubileo), 1951, 1957 da 1966 wlebis gamocemaTa teqstebi. akaki SaniZem Seadgina vrceli leqsikoni, romelic poemis 1957 wlis gamocemas erTvis. igi gvevlineba rusTvelologiuri mecnierebis istorikosadac Tavisi SromebiT: `vaxtangi rogorc leqsikografi~, `vaxtangis dedani vefxistyaosnisa~, `dRevandeli viTareba vefxistyaosnis teqstis dadgenis saqmeSi~ da sxv. g. a. 264 Вано Шадури Горький, Руставели, Важа Пшавела gaz. “Заря Востока”, 1968, 28. III. № 73, gv. 2. rogorc avtori wers, 1933 wels Salva soslans saubari hqonia maqmis gorkisTan qarTuli literaturis nimuSebis rusul enaze Targmnis Sesaxeb. m. gorkis sxvaTa Soris uTqvams: Cveni Targmanebi Zalian amdableben erovnuli avtorebis Rirsebebs. rusTavelis balmontiseuli Targmani cudi Targmania... ingliselebma `vefxistyaosani~ proziT Targmnes. albaT, isini sworad moiqcnen, vinaidan Znelia XII saukunis poetis originalobis SenarCuneba. g. a. 265. g. SaraZe `vefxistyaosnis~ meunargiaseuli franguli Targmanis fragmentebi saqarTvelos ssr mecnierebaTa akademiis `macne~, Tb., 1968, № 4, gv. 166-170. werilis ZiriTadi daskvnebi Semdegia: `1. zugdidis muzeumSi dacul m. ziCis SarJebze SemorCenili franguli minawerebi warmoadgens `vefxistyaosnis~ i. meunargiaseuli dakarguli franguli Targmanis fragmentebs. 2. `vefxistyaosnis~ i. meunargiaseuli pirveli sruli franguli Targmani Sesrulebuli yofila TeTri leqsiT da Seicavda 1593 strofs. 3. i. meunargias Tavisi Targmani gaukeTebia `vefxistyaosnis~ d. CubinaSvilis mier 1860 wels gamocemuli teqstis mixedviT. Targmani saerTo moculobiTa da SedgenilobiT iseTive yofila, rogorc poemis CubinaSviliseuli 1860 wlis gamocema~. b.d. 266. mixeil Sengelia rusTaveli da gelaTi Jur. `ciskari~, 1968, № 12, gv. 131-146. avtoris mTavari Tezaa, rom SoTa rusTavels swavla-ganaTleba miRebuli aqvs saqarTveloSi, kerZod — gelaTis akademiaSi. am akademiaSi Svid savaldebulo saganTa Soris medicinac iswavleboda. ivaraudeba, rom samedicino dargis saxelmZRvaneloebad gamoiyeneboda prokle diadoxosis `kavSirni~ da nemesios emeselis `bunebisaTvis kacisa~, Targmnili ioane petriwis mier, misive originaluri `ganmartebaÁ~ p. diadoxosis naSromisa: agreTve vinme xoja yofilis `wigni saaqimoÁ~. `vefxistyaosnis~ teqstidan mTeli rigi adgilebis Sedareba rogorc msoflmxedvelobrivi, ise leqsikur-frazeologiuri TvalsazrisiT dasaxelebul wignebTan im daskvnis safuZvels iZleva, rom rusTavels umaRlesi ganaTleba miRebuli aqvs xsenebuli saxelmZRvaneloebis meSveobiT. mkvlevari imowmebs im terminebsa da frazebs, romlebic erTnairi SinaarsiT ixmareba i. petriwis `ganmartebasa~ da `vefxistyaosanSi~, mag.: `daxsna~, daSlis, darRvevis mniSvne- 81
- Page 29 and 30: 87. ioseb megreliZe Teimuraz bagrat
- Page 31 and 32: 95. mweralTa borjomis saerTaSoriso
- Page 33 and 34: 103. S. reviSvili germaneli profeso
- Page 35 and 36: 111. irJi v. svoboda rubrikiT: msof
- Page 37 and 38: 118. iv. surgulaZe savaziro `vefxis
- Page 39 and 40: 128. [uavtoro] SoTa rusTavelis xsov
- Page 41 and 42: 138. [uavtoro] SoTa rusTavelis Zegl
- Page 43 and 44: 148. nikoloz qoiava Sromis iaraRebi
- Page 45 and 46: 156. akaki SaniZe [vefxistyaosnis e
- Page 47 and 48: 163. sargis caiSvili `vefxistyaosni
- Page 49 and 50: 169. al WinWarauli `vefxistyaosnis~
- Page 51 and 52: 177. m. jayeli rusTvelologiis SenaZ
- Page 53 and 54: 184. m. aleqsiSvili rusTveli da ant
- Page 55 and 56: 190. М. Г. Бабурян Арм
- Page 57 and 58: 194. konst. gamsaxurdia vilaSqroT q
- Page 59 and 60: sityva `zmides~ aq niSnavs: xumrobd
- Page 61 and 62: II Tavi, rusTavelis socialuri garem
- Page 63 and 64: da gamarTlebuli. SeiZleba avtori ka
- Page 65 and 66: ecenzenti SeniSnavs, rom sasurveli
- Page 67 and 68: Targmanis momzadebaSi mas exmarebod
- Page 69 and 70: erZeniSvilis, i. doliZis da sxvaTa
- Page 71 and 72: 237. mario piki [vTargmni `vefxisty
- Page 73 and 74: `vefxistyaosnis~ mTargmnelTan — m
- Page 75 and 76: 247a. А. Тер-григорян
- Page 77 and 78: ebaa Setanili; rom pirvelad mxolod
- Page 79: da nestan-tarielis urTierTobis aRwe
- Page 83 and 84: 270. С. С. Цаишвили Ис
- Page 85 and 86: 276. e. xinTibiZe `vefxistyaosnis~
- Page 87 and 88: 3. Salva lorTqifaniZes uTargmnia po
- Page 89 and 90: 285a. al. baramiZe vefxistyaosani w
- Page 91 and 92: 292. boris darCia erTi aforizmis ga
- Page 93 and 94: 299. daviT kobiZe rusTaveli da spar
- Page 95 and 96: 304. d. langi SoTa rusTaveli cnobar
- Page 97 and 98: 311. l. menabde, a. xinTibiZe Sevad
- Page 99 and 100: aris; am naSromis seriozuli da arse
- Page 101 and 102: 3. daqtilur-qoreuli riTmebis specif
- Page 103 and 104: 334. S. Rlonti rusTavelis mxatvrul
- Page 105 and 106: 341. nodar SoSiaSvili vefxistyaosni
- Page 107 and 108: 347. С. Цаишвили Руко
- Page 109 and 110: 352. oTar WurRulia daviT Cqotua sox
- Page 111 and 112: 360. Ал. Барамидзе Ми
- Page 113 and 114: 366. Виктор Гольцев Ш
- Page 115 and 116: 374. magali Todua `vefxistyaosnis~
- Page 117 and 118: didad niWieri da erudirebuli adamia
- Page 119 and 120: 386. a. JaJievi `vefxistyaosnis~ ax
- Page 121 and 122: lebiT, romelsac is axdens rogorc ga
- Page 123 and 124: 398. Salva Rlonti ukan gadadgmuli n
- Page 125 and 126: I redaqciul jgufSi erTiandeba 11 xe
- Page 127 and 128: 409a. r. xvedeliZe SoTa rusTaveli s
- Page 129 and 130: 414. al. baramiZe rusTvelis poeturi
V TavSi — Tamar mefis dro da `vefxistyaosani~ _ avtori akritikebs p. ingoroyvas<br />
mtkicebas poemis personaJTa da XII saukunis saqarTvelos saxelmwifo moRvaweTa igiveobis<br />
Sesaxeb. saTanado msjelobis Semdeg askvnis, rom p. ingoroyvas istoriuli paralelebi moklebulia<br />
yovelgvar mecnierul safuZvels da agebulia istoriuli faqtebis damaxinjebaze.<br />
d. qumsiSvilis azriT, rusTavelis mizani iyo gaemarTlebina Tamaris mefed yofna. poemaSi<br />
aisaxa saqarTveloSi momxdari politikuri ambebi, magram ara zustad, aramed mxatvrulad,<br />
alegoriulad. `vefxistyaosanSi~ erTmaneTs upirispirdeba ori ambavi — negatiuri<br />
da pozitiuri. pozitiuria rostevan-TinaTin-avTandilis siuJeturi rkali, radgan rostevanma<br />
qali aiyvana taxtze da mas SeuzRudavi samefo uflebebi mianiWa. negatiuria farsadannestan-tarielis<br />
siuJeturi rkali, radgan imave situaciaSi farsadanma sawinaaRmdego gadawyvetileba<br />
miiRo, ramac didi ubedureba daatexa qveyanasac da farsadanis samefo karsac.<br />
es idea nakarnaxevia me-12 saukunis meore naxevris saqarTvelos sinamdviliT.<br />
d. qumsiSvili askvnis, rom `vefxistyaosani~ dawerilia Tamar mefis saqebad, ara uadres<br />
1189 da ara ugvianes 1192-93 wlebisa (gv. 274). g. a.<br />
261. emelian qurdiani<br />
`Cavakarabakes~ ganmartebisaTvis<br />
gaz. `Tbilisi~, 1968, 6 seqtemberi.<br />
`vefxistyaosnis~ striqonSi:<br />
`karvis kalTa CaxlarTuli CavWer, Cavakarabake~ (558,1)<br />
zogierT avtors `Cavakarabake~ ar miaCnia qarTuli enis bunebidan gamomdinare sityvad,<br />
zogi ki amtkicebs, TiTqos misi safuZvelia qvabis yuri, e. i. karvis kalTis karbakebad, anu<br />
qvabis yurikebisodenad qceva da sxva. `Cavakarabake~ aris CaWris poeturi metafora.<br />
CubinaSvili Tvlis, rom karabaki aris wnelis Robe. gamodis: ise advilad CavWeri, rogorc<br />
wnelis Robeo.<br />
s.-s. orbelianis ganmartebiT, `baki _ mozRudvili~; `qara _ nakafi xisa~. `qarabaki _ nakafis<br />
baki~.<br />
e. qurdiani askvnis, rom `qarabaki~ ori sityvis naerTia (qara, baki) da niSnavs nakafisagan<br />
(wnelisagan) mownul Robes. `CaxlarTuli~ niSnavs: `areviT dabmuli~ (saba). taepis azria: karvis<br />
kalTa ise advilad CavWeri, rogorc wnelis Robeo. T. t.<br />
266. Salva Rlonti<br />
vefxistyaosnis frazeologiuri leqsikoni<br />
Tb., 1968, 196 gv.<br />
winasityvaobaSi avtori aRniSnavs, rom rusTavelis frazeologia mdidari da mravalferovania.<br />
misi saSualebiT ayalibebs poeti mxatvrul saxeebs, gadmogvcems personaJTa rTul<br />
Sinagan bunebas. leqsikonSi mocemuli masala gvaZlevs qarTuli enis frazeoologiis mTel<br />
suraTs rusTavelis poemis fonze. igi gviCvenebs, Tu ra gamoiyena poetma Tavis winamorbed-<br />
Ta da TanamedroveTagan, raa sakuTriv rusTveliseuli da ra gavlenas axdens rusTaveli<br />
momdevno saukuneTa mwerlebis poeziaze.<br />
leqsikons win uZRvis gamokvleva _ `vefxistyaosnis~ frazeologia~ (gv. 6-24). masSi<br />
mkvlevari ganixilavs rusTavelis mxatvruli metyvelebis Taviseburebebs da gviCvenebs,<br />
Tu ras da rogor iyenebs poeti `visramianSi~, `amirandarejanianSi~, CaxruxaZis `TamarianSi~<br />
da sasuliero mwerlobis ZeglebSi arsebuli mxatvruli gamoTqmebidan da sxva myari frazeologiuri<br />
erTeulebidan.<br />
wigns bolos erTvis gamoyenebuli wyaroebis nusxa, leqsikonSi xmarebuli Semoklebuli<br />
dasaxelebis CvenebiT (gv. 191-194). g. a.<br />
80