rusTvelologiuri literatura
rusTvelologiuri literatura rusTvelologiuri literatura
`vefxistyaosani~ is erovnuli wignia, is gamaerTianebeli duRabia, romelic qarTvel ers mis politikurad daSlilobis xanaSi, mtris kirTebis qveS, saukuneTa manZilze erT erad inaxavda da icavda. g. a. 12. noe Jordania `vefxis tyaosani~-s sakiTxebi gaz. `damoukidebeli saqarTvelo~, parizi, 1937, № 132, 133, 135. narkvevi dayofilia qveTavebad. 1. teqsti (№ 132, gv. 6-9). avtori aRniSnavs, rom poemis teqsti jerac araa aRdgenili. davas iwvevs gansakuTrebiT dasawyisi (prologi) da dasasruli. vaxtangiseuli gamocemis teqsti mraval kiTxvas badebs. dasasruls aklia `tarielis indoeTSi triumfiT mogzauroba da gamefeba. aseTi nakli, moqmedebis gawyveta, gadaxtoma, ulogikoba ewinaaRmdegeba rusTavelis Semoqmedebas da mis dalagebul meTods~ (gv. 8). am naklis Sevsebas cdilobs k. WiWinaZis teqsti, magram misi rusTveliseulobac eWvqveS dgeba, `arc msoflmxedveloba, arc stili, da arc musika rusTveluri ar aris~. rusTaveli poemaSi ver Seitanda `mociquls~, `kaTalikoss~ da misTana qristianul terminebs. mkvlevris azriT, sanam poemis namdvili bolo ar moinaxeba da `gawyvetili kavSiri tarielis mindorSi dabanakebasa da mis gamefebas Soris ar aRdgeba, unda moxdes texnikuri cvlileba gamocemaSi, _ gamefebis ambavi unda moSordes puris Wamis ambavs da calke Tavad gakeTdes, rogorc poemis daskvna~ (gv. 9). n. Jordania yalbad Tvlis WiWinaZis gamocemis № 1699-1701 strofebs (`devTa yvirili, zaxili...~ da sxv.). 2. avtoris vinaoba (№ 133, gv. 6-9). mkvlevris azriT, `vefxistyaosnis~ avtori ar iyo didgvarovanTa rigebidan (erisTavi an erisTavTerisTavi), piriqiT, is amaT ebrZoda; is iyo mefis moxeleTa rigebidan, kariskaci, mciregvariani an sul ugvaro, magram codniT da niWiT sxvebisagan gamorCeuli. gvar-wodebis mixedviT is iyo rusTavidan. es mesxeTis rusTavi unda iyos, radgan TiTqmis yvela cnobili poeti, mwerali, saeklesio Tu saero moRvawe mesxeTidan gamosulan. rusTavelis mesxur Camomavlobas amtkicebs poemis bolosityvaobac, sadac weria: `vswer vinme mesxi meleqse, me rusTvelisa damisa~. amis damweri gindac rusTavelis romelime mimbaZveli iyos, is mainc erT-erTi uZvelesi mowmea, romelmac icoda poemis avtoris mesxuri Camomavloba. 3. Sedarebani (№ 135, gv. 4-7). narkvevSi mocemulia `vefxistyaosnis~ ideur-msoflmxedvelobrivi Sedareba me-11-13 saukuneebis epikur TxzulebebTan: `simRera rolandze~, `tristan da izolto~ da `nibelungeni~. avtori aRniSnavs gmirebis xasiaTis msgavsebas: mamacoba, Zal-Rone, keTilSobileba, samarTlianoba, agreTve — tirili sxvadasxva mizezis gamo. aqve saubaria msoflmxedvelobriv sxvadasxvaobaze: evropul dasaxelebul TxzulebebSi batonobs religia da Tilisma. saerTaSoriso sakiTxs wyvets qristianobis gavrcelebis interesi, rasac Tan axlavs saswaulebi. rusTaveli amovida am religiur-Tilismuri rkalidan. `nibelungenSi~, agreTve `tristan da izoltoSi~ siyvarulis mizezia Tilismuri sasmeli. `rusTavelis gmirebs SeuyvardebaT qaliSvilebi adamianuraT, Cveulebrivi gziT, rogorc es xdeba cxovrebaSi..~ avtoris daskvniT, `vefxistyaosani~ aris pirveli qarTuli romani Tanamedrove mniSvnelobiT. g. a. 13. i. surgulaZe saqarTvelos saxelmwifosa da samarTlis istoriis damaxinjebis winaaRmdeg Jur. `mnaTobi ~, 1957, № 9, gv. 106-117. Jurnalis 114-117 gverdebze avtori kritikulad ganixilavs g. soselias naSroms `saqarTvelos sazogadoebrivi da saxelmwifoebrivi wyobileba `vefxistyaosnis~ mixedviT~ (1956 w.). oponenti aRniSnavs, rom g. soselias kvleva emyareba mcdar debulebas, TiTqos 306
saqarTvelos monaTmflobeloba ar gauvlia da pirvelyofili Temuri wyobileba uSualod feodalizmma Secvala. misi azriT, SoTa rusTaveli saqarTvelos sinamdviles asaxavs, sadac feodaluri sazogadoebis susti tempiT ganviTarebis gamo moxda pirvelyofil-Temuri wyobilebis `gadmonaSTebis~ da masTan dakavSirebuli tradiciebis `konservireba~. rusTavelisaTvis gvarovnuli wyobilebis es gadmonaSTi iyo ideali. is STagonebul iqna am `konservirebuli~ gadmonaSTebisagan da amis Sedegad daiwera `vefxistyaosani~. i. surgulaZis daskvniT, g. soselias Sexeduleba rusTavelis Txzulebis Sesaxeb meTodologiurad yalbia da emyareba saqarTvelos istoriuli movlenebis damaxinjebulad gagebas. g. a. 14. [uavtoro] rusTavelis dResaswauli JenevaSi gaz. `damoukidebeli saqarTvelo~, 1937, № 140, gv. 15-16. 2 noembers saqarTvelos damxmare internacionalur komitetSi Sedga sxdoma prof. mal- Sis TavmjdomareobiT. daadgines: Jenevis universitetSi rusTavelis 750 wlisTavis aRsaniSnavad gamarTul iqnes kreba SesaferiTi moxsenebebiT. amave dRes universitetSi wakiTxul iqna leqcia x. SaviSvilis mier: `meTormete saukunis qarTveli didi poeti rusTaveli, misi nawarmoebi, misi epoqa~. momxsenebelma `vefxistyaosnis~ Sesaxeb Tqva: `is ekuTvnis iSviaT genialur nawarmoebTa ricxvs msoflio literaturaSi da winamorbedia evropis humanizmisa~ (...) amieridan is Sedis kacobriobis Semoqmedebis saunjeSi da aq is sapatio adgils daikavebs~. g. a. 15. [uavtoro] SoTa rusTavelis iubile saqarTveloSi Jur. `kavkasia~, № 2-9, 1938, gv. 33-38. informaciaSi aRniSnulia, rom saqarTveloSi rusTavelis saiubileo zeimi gagrZelda aT dRes. TbilisSi Seikriba sabWoTa kavSiris mwerlebis morigi plenumi. maT Soris iyo ormocamde mwerali, rusTavelis poemis sxvadasxva enaze mTargmnelni. gaimarTa Sexvedrebi Tbilisis universitetSi, SoTa rusTavelis institutSi, n. maris saxelobis institutSi da sxva dawesebulebebSi. Jurnali beWdavs gaz. `komunisti~-dan amoRebul mokle cnobebs. Tbilisis saxelmwifo universitetSi gaimarTa samecniero sesia, sadac moxsenebebi waikiTxes: k. kekeliZem, iust. abulaZem, S. nucubiZem, vuk. beriZem, p. ingoroyvam, al. baramiZem, s. iordaniSvilma, tr. ruxaZem, p. beriZem. iqvea cnobebi akad. n. maris sax. institutSi Catarebuli samecniero sesiis Sesaxeb (gv. 35-36), `vefxistyaosnis~ mTargmnelebis dajildoebaze (gv. 36-37); poemis saiubileo gamocemebze (gv. 37); rusTavelis Zeglis Sesaxeb, romelic 1938 wels unda daidgas TbilisSi, leninisa da moskovis quCebis kuTxeSi (gv. 37-38). g. a. 16. `qarTlosi~ № 11-12, 1938, maisi, parizi, redaqtori viktor nozaZe Jurnalis es nomeri eZRvneba `vefxistyaosnis~ daweridan 750 wlisTavis iubiles. masSi dabeWdilia werilebi: givi mamulaSvili, `SoTa rusTaveli~ (frangul enaze), gv. 158-159. Salva maRlakeliZe, `saqarTvelom kvlav unda hSvas SoTa rusTaveli~ (gv. 159). v. nozaZe, `vefxistyaosani~ _ erovnebis kavSiri (gv. 160-162) (ix. aqve, `damatebaSi~, anotacia № 11). prokofi abulaZe, `SoTa rusTavelze~ (gv. 162-163). mas axlavs niko dadianis winasityvaoba (ix. anotacia № 1). 307
- Page 255 and 256: jvris monastris freska. arsebobs me
- Page 257 and 258: 781. al. baramiZe `vefxistyaosnis~
- Page 259 and 260: 1. terminebi, romlebic dResac iseve
- Page 261 and 262: 793. daviT kobiZe rusTvelisa da niz
- Page 263 and 264: 798. levan menabde rusTveli ucxoeTS
- Page 265 and 266: avtori aRniSnavs: aRiarebulad iTvle
- Page 267 and 268: 809. vaxtang sidamoniZe Zvirfasi rv
- Page 269 and 270: mianis sxeulis welszeda da welsqved
- Page 271 and 272: 822. roland burWulaZe dagvianebuli
- Page 273 and 274: poemis geografiul areSi vxvdebiT md
- Page 275 and 276: 832. korneli kekeliZe SoTa rusTveli
- Page 277 and 278: wignidan `SiZin~ (Zv. w. XII-VI ss.
- Page 279 and 280: 844. rusTvelologiuri rCeuli literat
- Page 281 and 282: 851. qronika da informacia vefxisty
- Page 283 and 284: 857. sargis caiSvili vefxistyaosnis
- Page 285 and 286: poemiseuli samyaro, mxatvruli saxe
- Page 287 and 288: 870. aleqsandre baramiZe Zveli qarT
- Page 289 and 290: 2. asmaTi. wignis 47-57 gverdebze m
- Page 291 and 292: 881. vefxistyaosnis uaxlesi Targman
- Page 293 and 294: S. beriZe dednad iyenebda poemis d.
- Page 295 and 296: 891. vaxtang kuprava rusTveli Tu ru
- Page 297 and 298: 898. S. nucubiZe I. rusTavelis Semo
- Page 299 and 300: 905. akaki SaniZe vefxistyaosnis sa
- Page 301 and 302: 912. aleqsi WinWarauli vefxistyaosn
- Page 303 and 304: avtoris azriT, `vefxistyaosani~ ari
- Page 305: parizSi gaimarTa sajaro sazeimo sxd
- Page 309 and 310: avtorTa saZiebeli (cifri uCvenebs s
- Page 311 and 312: martirosovi a. 709. maruaSvili l. 3
- Page 313 and 314: pirTa saZiebeli (cifri uCvenebs sta
- Page 315 and 316: zarecki a. 100. zarinqubi h. 421. z
- Page 317 and 318: sangvineti ed. 95. sarajiSvili al.
- Page 319 and 320: sagnobriv-Tematuri saZiebeli (cifri
- Page 321 and 322: 29. vt. da axal qarTuli literatura
`vefxistyaosani~ is erovnuli wignia, is gamaerTianebeli duRabia, romelic qarTvel<br />
ers mis politikurad daSlilobis xanaSi, mtris kirTebis qveS, saukuneTa manZilze erT erad<br />
inaxavda da icavda. g. a.<br />
12. noe Jordania<br />
`vefxis tyaosani~-s sakiTxebi<br />
gaz. `damoukidebeli saqarTvelo~, parizi, 1937, № 132, 133, 135.<br />
narkvevi dayofilia qveTavebad. 1. teqsti (№ 132, gv. 6-9). avtori aRniSnavs, rom poemis<br />
teqsti jerac araa aRdgenili. davas iwvevs gansakuTrebiT dasawyisi (prologi) da dasasruli.<br />
vaxtangiseuli gamocemis teqsti mraval kiTxvas badebs. dasasruls aklia `tarielis<br />
indoeTSi triumfiT mogzauroba da gamefeba. aseTi nakli, moqmedebis gawyveta, gadaxtoma,<br />
ulogikoba ewinaaRmdegeba rusTavelis Semoqmedebas da mis dalagebul meTods~ (gv. 8).<br />
am naklis Sevsebas cdilobs k. WiWinaZis teqsti, magram misi rusTveliseulobac eWvqveS<br />
dgeba, `arc msoflmxedveloba, arc stili, da arc musika rusTveluri ar aris~. rusTaveli<br />
poemaSi ver Seitanda `mociquls~, `kaTalikoss~ da misTana qristianul terminebs.<br />
mkvlevris azriT, sanam poemis namdvili bolo ar moinaxeba da `gawyvetili kavSiri tarielis<br />
mindorSi dabanakebasa da mis gamefebas Soris ar aRdgeba, unda moxdes texnikuri cvlileba<br />
gamocemaSi, _ gamefebis ambavi unda moSordes puris Wamis ambavs da calke Tavad gakeTdes,<br />
rogorc poemis daskvna~ (gv. 9).<br />
n. Jordania yalbad Tvlis WiWinaZis gamocemis № 1699-1701 strofebs (`devTa yvirili,<br />
zaxili...~ da sxv.).<br />
2. avtoris vinaoba (№ 133, gv. 6-9).<br />
mkvlevris azriT, `vefxistyaosnis~ avtori ar iyo didgvarovanTa rigebidan (erisTavi an<br />
erisTavTerisTavi), piriqiT, is amaT ebrZoda; is iyo mefis moxeleTa rigebidan, kariskaci,<br />
mciregvariani an sul ugvaro, magram codniT da niWiT sxvebisagan gamorCeuli. gvar-wodebis<br />
mixedviT is iyo rusTavidan. es mesxeTis rusTavi unda iyos, radgan TiTqmis yvela cnobili<br />
poeti, mwerali, saeklesio Tu saero moRvawe mesxeTidan gamosulan.<br />
rusTavelis mesxur Camomavlobas amtkicebs poemis bolosityvaobac, sadac weria: `vswer<br />
vinme mesxi meleqse, me rusTvelisa damisa~. amis damweri gindac rusTavelis romelime mimbaZveli<br />
iyos, is mainc erT-erTi uZvelesi mowmea, romelmac icoda poemis avtoris mesxuri<br />
Camomavloba.<br />
3. Sedarebani (№ 135, gv. 4-7).<br />
narkvevSi mocemulia `vefxistyaosnis~ ideur-msoflmxedvelobrivi Sedareba me-11-13<br />
saukuneebis epikur TxzulebebTan: `simRera rolandze~, `tristan da izolto~ da `nibelungeni~.<br />
avtori aRniSnavs gmirebis xasiaTis msgavsebas: mamacoba, Zal-Rone, keTilSobileba,<br />
samarTlianoba, agreTve — tirili sxvadasxva mizezis gamo.<br />
aqve saubaria msoflmxedvelobriv sxvadasxvaobaze: evropul dasaxelebul TxzulebebSi<br />
batonobs religia da Tilisma. saerTaSoriso sakiTxs wyvets qristianobis gavrcelebis<br />
interesi, rasac Tan axlavs saswaulebi.<br />
rusTaveli amovida am religiur-Tilismuri rkalidan.<br />
`nibelungenSi~, agreTve `tristan da izoltoSi~ siyvarulis mizezia Tilismuri sasmeli.<br />
`rusTavelis gmirebs SeuyvardebaT qaliSvilebi adamianuraT, Cveulebrivi gziT, rogorc<br />
es xdeba cxovrebaSi..~ avtoris daskvniT, `vefxistyaosani~ aris pirveli qarTuli romani<br />
Tanamedrove mniSvnelobiT. g. a.<br />
13. i. surgulaZe<br />
saqarTvelos saxelmwifosa da samarTlis istoriis damaxinjebis winaaRmdeg<br />
Jur. `mnaTobi ~, 1957, № 9, gv. 106-117.<br />
Jurnalis 114-117 gverdebze avtori kritikulad ganixilavs g. soselias naSroms `saqarTvelos<br />
sazogadoebrivi da saxelmwifoebrivi wyobileba `vefxistyaosnis~ mixedviT~<br />
(1956 w.). oponenti aRniSnavs, rom g. soselias kvleva emyareba mcdar debulebas, TiTqos<br />
306