rusTvelologiuri literatura
rusTvelologiuri literatura
rusTvelologiuri literatura
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
naxmari terminebia amoslva an amoxdoma, xolo CasvlisaTvis — Caslva da Casveneba. poemaSi<br />
dasaxelebulia xuTi planeta: zuali (958), muSTari (959), marixi (960), aspirozi (961), otaridi<br />
(962). aq oTxi planetis saxeli arabulia, erTisa ki berZnuli (aspiroz). poemaSi Svid mnaTobzea<br />
saubari, xuT planetasTan erTad mzeca da mTvarec igulisxmeba (str. 281,4. 1409,2. 964,1).<br />
`vefxistyaosanSi~ moixsenieba kidev ciskari (anu ciskris varskvlavi, is aris mTiebi, e.i.<br />
venera). poemaSi caTa raodenoba Svidia (1309,4. 625,4). cxra cazedac aris laparaki (1413,4).<br />
xSiria mTvaris fazebis daxasiaTeba sxvadasxva terminiT.<br />
ak. SaniZe yurdRebas amaxvilebs g. TevzaZis naSromze (`rusTavelis kosmologia~, 1979 w.)<br />
da miesalmeba imas, rom S. rusTaveli geo-heliocentristia da man am mxriv ramdenime saukuniT<br />
gauswro Tavis Tanamedrveobas, magram moiTxovs am debulebis damtkicebas, met sabu-<br />
Tianobas, rom g. TevzaZis daskvnebi misaRebi iyos. g. TevzaZis azriT, I strofis mesame taepSi<br />
naxmar sityvaSi `qveyana~, rusTaveli gulisxmobs mTel mziur sistemas da niadag mbrunav cas.<br />
ak. SaniZe ar eTanxmeba da aRniSnavs: `qveyana~ xSirad gvxvdeba poemaSi da misi mniSvnelobis<br />
dadgena Zneli ar aris. T.n.<br />
855. guram SaraZe<br />
platon ioselianis erTi <strong>rusTvelologiuri</strong> cnobis gamo<br />
Jur. `mnaTobi~, 1979, № 6, gv. 182-186.<br />
statia exeba `vefxistyaosnis~ nabeWdi wignebis ganzrax ganadgurebas anton I kaTalikosis<br />
mier. p. ioseliani pirvelad aRniSnul sakiTxs Seexo timoTe gabaSvilis `moxilvis~<br />
1852 wlis gamocemaSi, meored 1867 wels (naSromSi `cxovreba giorgi mecametisa~), sadac anton<br />
I xsenebulia `vefxistyaosnis~ vaxtangiseul nabeWd calTa ganadgurebis mizezad. g. SaraZe<br />
aRniSnavs, rom vaxtangiseuli `vefxistyaosnis~ ganadgurebis cdis Sesaxeb platon<br />
ioselianis mier mowodebuli cnobebi (mosmenili onisime ioselianisagan) tendenciuri Cans.<br />
platon ioseliani 1870 wels naSromSi `SoTa rusTaveli~ (gazeTi ~kavkazi~) ukve aRarafers<br />
ambobs anton I-is mier poemis dawvisa da mtkvarSi Cayris Sesaxeb. p. ioseliani aq principulad<br />
sul sxva mosazrebas gvTavazobs: anton I-ma akrZala `vefxistyaosnis~ kiTxva, rac sparsulmusulmanuri<br />
saxelmwifo-sarwmunoebrivi da kulturuli moZalebisagan Tavis daRwevis<br />
mizniT iyo gamowveuli, Torem rogorc poetsa da adamians, mas rusTavelis mniSvnelobac<br />
esmoda da kidec uyvardao. maSasadame, pl. ioselians sabolood TviTon Seucvlia Tavisi kategoriuli<br />
cnoba anton I kaTalikosis mier poemis ganadgurebisa da mospobis mcdelobaze<br />
da dabrunebia Tavis Tavdapirvel Tvalsazriss, romelic mas adre hqonda gamoTqmuli (`saqarTvelos<br />
eklesiis mokle istoriasa~, II gamocema, 1843 w.) da `wyobilsityvaobis~ 1853 w.<br />
winasityvaobaSi. T.n.<br />
856. ivane ServaSiZe<br />
SeniSvna sityva `taiWis~ Sesaxeb<br />
Jur. `macne~, els, 1979, № 2, gv. 103-109.<br />
avtori aRniSnavs, rom `taiW~ sityvis etimologiaze ramdenime mosazreba arsebobs: akad.<br />
g. wereTlis azriT, taiW-i warmodgeba arabuli sityvisagan taÑ jiiÑ (mimarTeb. zeds. `taiuri~);<br />
romelic Semosula somxursa da qarTulSi, albaT jer arabis, beduinis aRsaniSnavad da<br />
Semdeg — arabuli cxenisa. mzia andronikaSvili taiW-is amosaval formad Tvlis saS. sparsul<br />
eTnikur termins `taCik~ (=arabi).<br />
niko da daviT CubinaSvilebi `taiWs~ ganmartaven rogorc dakodili cxeni, axalgazrda<br />
iabo, bedauri.<br />
i. ServaSiZes es ukanaskneli ganmarteba, romelic Turquli `tai~-dan (=kvici) momdinareobis<br />
varauds eyrdnoba, ufro sarwmunod miaCnia. g. a.<br />
282