rusTvelologiuri literatura
rusTvelologiuri literatura rusTvelologiuri literatura
. gaponovs mohyavs poemis siuJeturi motivebis damTxvevis magaliTebic bibliis sxvadasxva epizodTan. g. a. 824. manana gigineiSvili rusTavelis msoflmxedvelobis zogierTi sakiTxi Jur. `qarTuli ena da lit. skolaSi~, 1979, № 2, gv. 31-40. avtori aRniSnavs, rom gamoTqmulia mravali da erTmaneTis sawinaaRmdego Tvalsazrisi rusTavelis msoflmxedvelobis Taobaze. am varaudTagan meti damajereblobiT gamoirCeva Tvalsarisi rusTavelis qristianobis Sesaxeb. `qristianuli msoflmxedvelobis pirvelad SreTa gaTvaliswineba naTels xdis, rom poemis dasawyisi strofebi, RvTaebrivi mijnurobis rusTaveluri gageba, avTandilis ander- Zi, misive locva da mnaTobTadmi mimarTva, nestanis werili, mzis simbolika — naTelyofs samyarosa da adamianis Sesaxeb qristianul SexedulebaTa Rrma gaazrebas~. qristian pirvelmamaTa naSromebSi sagangebo yuradReba eTmoba adamianis bedis mimarTebas mnaTobebTan da mnaTobebis warmmarTvel ierarqiul ZalebTan, angelozur arsebebTan (39). qristianuli msoflgagebis niadagze SeiZleba aixsnas, magaliTad: borotis arasubstanciuroba, pirvelmizezis — rogorc erTis problema, `arsad Semosvla~, pirovnebis Tavisuflebis sakiTxi, `sulTa sira~, sibrZnis wina planze wamoweva da sxv. rac Seexeba renesansul suliskveTebas, mkvlevris azriT, es qristianobis daZlevas ki ar gulisxmobda,aramed misi SemecnebiTi Rirebulebis wvdomas. g. a. 825. niko gogoWuri `vefxistyaosnis~ erTi sadao strofis gamo Jur. `ciskari~, 1979, № 7, gv. 125-126. avtori exmaureba prof. p. Sarias mosazrebas, romelic `vefxistyaosnis~ meore strofis rusTveliseulobas eWvqveS ayenebs imis gamo, rom gamoTqma `momec mijnurTa survili~ uazrod miaCnia. misi azriT, aseve uadgiloa `codvebis Semsubuqebaze~ saubari, vinaidan aseTi ram mTel poemaSi arsad gvxvdeba. werilis avtori aRniSnavs, rom p. Saria sityvaSi `survili~ Tanamedrove Sinaarss gulisxmobs (mondomeba, wadili) da amitom frazac uazrod eCveneba. sinamdvileSi rusTaveli `survils~ aq mZlavri siyvarulis mniSvnelobiT xmarobs. sadao strofis Sinaarsia: `RmerTo, Sen damifare, momec mijnurTa (SmagTa) Sesaferisi mZlavri siyvaruli, romelic CemSi daTrgunavs satanas, biwiers da Semimsubuqebs saiqioSi wasaReb codvebs. siyvaruli (`survili~) aq miCneulia adamianis ganmwmend da amamaRlebel Zalad, zneobriv sikeTed. amdenad, strof- Si araviTari ulogikoba araa da is arc avTenturobaSi daeWvebis sababs iZlva. g. a. 826. grigol zardaliSvili SoTa rusTavelis geografiuli horizontis Sesaxeb Jur. `ganTiadi~, 1979, № 1, gv. 177-185. rusTavelis poemis geografiuli safuZvlebisa da geografiuli horizontis Sesaxeb arsebul literaturidan avtori imowmebs a. svaniZis, z. avaliSvilis, d. qumsiSvilis da sxvaTa mosazrebebs. a. svaniZis azriT, qajeTi aris gibraltari, uZveles droSi cnobili `melkartis svetebis~, Semdeg ki `herkulesis svetebis~ saxelwodebiT. l. maruaSvilis mixedviT, q. mulRazanzari aris afrikis sanapiroze mdebare navsadguri `zanzibaris~ saxelwodebiT, xolo gulanSaro an kunZul madagaskarzea, an mozambikis teritoriaze. avtori im azrisaa, rom poemis geografiuli safuZvlebis dadgena Znelia. im droSi geografiuli mecniereba Tanamedrove gagebiT ar arsebobda, mas wminda aRweriTi mniSvneloba hqonda da saxelmwifos interesebs eqvemdebareboda. geografiuli TvalsazrisiT CvenTvis sainteresoa petriwis mier Targmnili astronomiul-astrologiuri Sromebi. 272
poemis geografiul areSi vxvdebiT mdinareebs, qalaqebsa da qveynebs. poemaSi dasaxelebulia sami qalaqi — qajeTi, gulanSaro da mulRazanzari, sadac gaSlilia poemis persona- Jebis moqmedebaTa are. am qalaqTa adgilmdebareoba jer kidev amoucnobia. poemaSi dasaxelebuli sami mdinare — dijla, jeoni, evfrati _ xatovan TqmebSia gamoyenebuli da poemis gmirTa moqmedebis marSrutebTan damokidebuleba ara aqvT. Tu arabeTis romel nawilzea laparaki poemaSi, amis dadgena Znelia. im droSi, farTo gagebiT arabeTad iwodeboda mTeli xalifati egviptidan dawyebuli mTeli arabeTis naxevarkunZulisa da mcire aziis CaTvliT. poemaSi moxseniebulia Zvel qarTvelTaTvis sakmaod cnobili indoeTi. poemaSi agreTve moxseniebulia xataeTi, CineTi da CinmaCini. gavrcelebuli TvalsazrisiT, aRmosavleTis qveynebi `CinmaCnis~ saxelwodebiTaa cnobili Zveli qarTvelebisaTvis. qarTvelebi kargad icnobdnen xvarazms, imdroineli samyaros yvelaze mZlavr mahmadianur saxelmwifos, mis kulturas, ekonomikas da SemTxvviTi ar aris, rom poemis mixedviT indoTis mefes surda Tavisi qaliSvili mieTxovebina xvarazmSas SvilisaTvis. i.k. 827. giorgi TevzaZe rusTavelis kosmologia Tb., 1979, 146 gv. avtori aanalizebs `vefxistyaosanSi~ astronomiuli Sinaarsis Semcvel strofebsa da striqonebs, rac mas imis mtkicebis safuZvels aZlevs, rom poemaSi ciur sxeulTa moZraoba mocemulia im droisaTvis sayovelTaod miRebuli swavlebisgan principulad gansxvavebuli warmodgenebis mixedviT. cnobilia, rom rusTaveli astralur movlenebs iyenebs poemis personaJebis daxasia- Tebisa da maTi urTierTobis asaxvis mizniT. 125-e, 821-e, 952-e strofebSi metaforulad laparakia mzisa da mTvaris Sexvedra-dacilebaze. avtoris dakvirvebiT, am SemTxvevebSi mocemulia mTvaris sakuTari, e. w. orbitaluri moZraoba sivrceSi. mkvlevari yuradRebas miaqcevs gamoTqmas `mTvaris movaneba~, aRniSnavs, rom is gamoxatavs mTvaris sinaTlisa da sikaSkaSis cvalebadobas, magram teqstidan Cans, rom poetisaTvis am movlenis warmoSobis mizezi gaugebaria. gamoTqmaSi `mze mabrunvebs, ar gamiSvebs~ (951) igulisxmeba otaridis (merkuris) wriuli moZraoba mzis garSemo. rusTavels miaCnia, rom mze dedamiwis garSemo brunavs, xolo merkuri da venera moZraoben mzis irgvliv. avTandilis vedrebaSi mnaTobTadmi (strofebi 947-953) mocemulia rusTavelis epoqaSi cnobili Svidi mnaTobis astrologiuri da astronomiuli daxasiaTeba. im dros sayovel- Taod miRebuli iyo samyaros agebulebis ptolemeosis geocentruli sistema, romelSic mna- TobTa rigi aseTia (dedamiwidan planetebamde manZilis zrdis mixedviT): 1) mTvare, 2) merkuri (otaridi), 3) venera (aspirozi), 4) mze, 5) marsi (marixi), 6) iupiteri (muSTari), 7) saturni (zuali). rusTaveli icnobs am sistemas, magram igi mnaTobebs Sebrunebuli rigiT (uSoresidan — dedamiwamde manZilis klebis mixedviT) asaxelebs. g. TevzaZis mtkicebiT, rusTavlma icis, rom merkurisa da veneras garda, maTze uSoresi, e. w. zeda planetebic — marsi, iupiteri da saturni — mzis irgvliv brunaven; isini moZraoben wreebze, romelTa saerTo centrSi realuri mze mdebareobs da amgvari moZraoba mzis mizidulobis Zalis gavleniT xdeba. amiT rusTavelma Sesworeba Seitana ptolemeosis geocentrul sistemaSi da faqtobrivad samyaros agebuleba warmoadgina axleburad, romelsac geo-heliocentruli sistema ewodeba. wigns axlavs redaqtoris — g. fanjikiZis winasityvaoba _ `axali sityva rusTvelologiaSi~ (gv. 3-11) da reziume rusul da inglisur enebze (gv. 126-144). ix. recenziebi: m. mamacaSvilis (anot. № 833), p. ratianis (anot. № 840), g. fanjikiZis (anot. № 850), a. furcxvaniZisa da v. kobaxiZis (anot. № 811), i. efremiZis (anot. № 877), a. SaniZis (anot. № 854), al. baramiZis da sxv. (anot. № 872), m. imnaZisa (anot. № 880). g. a. 273
- Page 221 and 222: 678. S. CijavaZe vefxistyaosnis poe
- Page 223 and 224: meoTxe TavSi `rusTvelis adgilisaTvi
- Page 225 and 226: da saxalxo zeims q. axalcixeSi, sad
- Page 227 and 228: ogorc sakuTari saxeli, rogorc termi
- Page 229 and 230: 702. vefxistyaosnis xelnaweri leqsi
- Page 231 and 232: 708. jibo lomaSvili `kuparisa~ da `
- Page 233 and 234: 714. r. mirianaSvili axla ki arabul
- Page 235 and 236: 719c. SoTa rusTaveli vefxistyaosani
- Page 237 and 238: saraindo literaturasTan unda gamoir
- Page 239 and 240: zania, `vefxistyaosnis~ ideuri Sina
- Page 241 and 242: 735. izolda waqaZe vefxistyaosnis e
- Page 243 and 244: laze adrindel werilobiT dokumentebs
- Page 245 and 246: xulia meaTe saukunis xelnawerSi saT
- Page 247 and 248: 750. mariam karbelaSvili vefxistyao
- Page 249 and 250: 237-246 gverdebze warmodgenilia kom
- Page 251 and 252: avtori daaskvnis, rom SoTa rusTveli
- Page 253 and 254: 771. petre Saria SoTa rusTaveli da
- Page 255 and 256: jvris monastris freska. arsebobs me
- Page 257 and 258: 781. al. baramiZe `vefxistyaosnis~
- Page 259 and 260: 1. terminebi, romlebic dResac iseve
- Page 261 and 262: 793. daviT kobiZe rusTvelisa da niz
- Page 263 and 264: 798. levan menabde rusTveli ucxoeTS
- Page 265 and 266: avtori aRniSnavs: aRiarebulad iTvle
- Page 267 and 268: 809. vaxtang sidamoniZe Zvirfasi rv
- Page 269 and 270: mianis sxeulis welszeda da welsqved
- Page 271: 822. roland burWulaZe dagvianebuli
- Page 275 and 276: 832. korneli kekeliZe SoTa rusTveli
- Page 277 and 278: wignidan `SiZin~ (Zv. w. XII-VI ss.
- Page 279 and 280: 844. rusTvelologiuri rCeuli literat
- Page 281 and 282: 851. qronika da informacia vefxisty
- Page 283 and 284: 857. sargis caiSvili vefxistyaosnis
- Page 285 and 286: poemiseuli samyaro, mxatvruli saxe
- Page 287 and 288: 870. aleqsandre baramiZe Zveli qarT
- Page 289 and 290: 2. asmaTi. wignis 47-57 gverdebze m
- Page 291 and 292: 881. vefxistyaosnis uaxlesi Targman
- Page 293 and 294: S. beriZe dednad iyenebda poemis d.
- Page 295 and 296: 891. vaxtang kuprava rusTveli Tu ru
- Page 297 and 298: 898. S. nucubiZe I. rusTavelis Semo
- Page 299 and 300: 905. akaki SaniZe vefxistyaosnis sa
- Page 301 and 302: 912. aleqsi WinWarauli vefxistyaosn
- Page 303 and 304: avtoris azriT, `vefxistyaosani~ ari
- Page 305 and 306: parizSi gaimarTa sajaro sazeimo sxd
- Page 307 and 308: saqarTvelos monaTmflobeloba ar gauv
- Page 309 and 310: avtorTa saZiebeli (cifri uCvenebs s
- Page 311 and 312: martirosovi a. 709. maruaSvili l. 3
- Page 313 and 314: pirTa saZiebeli (cifri uCvenebs sta
- Page 315 and 316: zarecki a. 100. zarinqubi h. 421. z
- Page 317 and 318: sangvineti ed. 95. sarajiSvili al.
- Page 319 and 320: sagnobriv-Tematuri saZiebeli (cifri
- Page 321 and 322: 29. vt. da axal qarTuli literatura
. gaponovs mohyavs poemis siuJeturi motivebis damTxvevis magaliTebic bibliis sxvadasxva<br />
epizodTan. g. a.<br />
824. manana gigineiSvili<br />
rusTavelis msoflmxedvelobis zogierTi sakiTxi<br />
Jur. `qarTuli ena da lit. skolaSi~, 1979, № 2, gv. 31-40.<br />
avtori aRniSnavs, rom gamoTqmulia mravali da erTmaneTis sawinaaRmdego Tvalsazrisi<br />
rusTavelis msoflmxedvelobis Taobaze. am varaudTagan meti damajereblobiT gamoirCeva<br />
Tvalsarisi rusTavelis qristianobis Sesaxeb.<br />
`qristianuli msoflmxedvelobis pirvelad SreTa gaTvaliswineba naTels xdis, rom<br />
poemis dasawyisi strofebi, RvTaebrivi mijnurobis rusTaveluri gageba, avTandilis ander-<br />
Zi, misive locva da mnaTobTadmi mimarTva, nestanis werili, mzis simbolika — naTelyofs<br />
samyarosa da adamianis Sesaxeb qristianul SexedulebaTa Rrma gaazrebas~.<br />
qristian pirvelmamaTa naSromebSi sagangebo yuradReba eTmoba adamianis bedis mimarTebas<br />
mnaTobebTan da mnaTobebis warmmarTvel ierarqiul ZalebTan, angelozur arsebebTan (39).<br />
qristianuli msoflgagebis niadagze SeiZleba aixsnas, magaliTad: borotis arasubstanciuroba,<br />
pirvelmizezis — rogorc erTis problema, `arsad Semosvla~, pirovnebis Tavisuflebis<br />
sakiTxi, `sulTa sira~, sibrZnis wina planze wamoweva da sxv.<br />
rac Seexeba renesansul suliskveTebas, mkvlevris azriT, es qristianobis daZlevas ki<br />
ar gulisxmobda,aramed misi SemecnebiTi Rirebulebis wvdomas. g. a.<br />
825. niko gogoWuri<br />
`vefxistyaosnis~ erTi sadao strofis gamo<br />
Jur. `ciskari~, 1979, № 7, gv. 125-126.<br />
avtori exmaureba prof. p. Sarias mosazrebas, romelic `vefxistyaosnis~ meore strofis<br />
rusTveliseulobas eWvqveS ayenebs imis gamo, rom gamoTqma `momec mijnurTa survili~ uazrod<br />
miaCnia. misi azriT, aseve uadgiloa `codvebis Semsubuqebaze~ saubari, vinaidan aseTi<br />
ram mTel poemaSi arsad gvxvdeba.<br />
werilis avtori aRniSnavs, rom p. Saria sityvaSi `survili~ Tanamedrove Sinaarss gulisxmobs<br />
(mondomeba, wadili) da amitom frazac uazrod eCveneba. sinamdvileSi rusTaveli<br />
`survils~ aq mZlavri siyvarulis mniSvnelobiT xmarobs. sadao strofis Sinaarsia: `RmerTo,<br />
Sen damifare, momec mijnurTa (SmagTa) Sesaferisi mZlavri siyvaruli, romelic CemSi daTrgunavs<br />
satanas, biwiers da Semimsubuqebs saiqioSi wasaReb codvebs. siyvaruli (`survili~)<br />
aq miCneulia adamianis ganmwmend da amamaRlebel Zalad, zneobriv sikeTed. amdenad, strof-<br />
Si araviTari ulogikoba araa da is arc avTenturobaSi daeWvebis sababs iZlva. g. a.<br />
826. grigol zardaliSvili<br />
SoTa rusTavelis geografiuli horizontis Sesaxeb<br />
Jur. `ganTiadi~, 1979, № 1, gv. 177-185.<br />
rusTavelis poemis geografiuli safuZvlebisa da geografiuli horizontis Sesaxeb arsebul<br />
literaturidan avtori imowmebs a. svaniZis, z. avaliSvilis, d. qumsiSvilis da sxvaTa<br />
mosazrebebs.<br />
a. svaniZis azriT, qajeTi aris gibraltari, uZveles droSi cnobili `melkartis svetebis~,<br />
Semdeg ki `herkulesis svetebis~ saxelwodebiT. l. maruaSvilis mixedviT, q. mulRazanzari<br />
aris afrikis sanapiroze mdebare navsadguri `zanzibaris~ saxelwodebiT, xolo<br />
gulanSaro an kunZul madagaskarzea, an mozambikis teritoriaze.<br />
avtori im azrisaa, rom poemis geografiuli safuZvlebis dadgena Znelia. im droSi geografiuli<br />
mecniereba Tanamedrove gagebiT ar arsebobda, mas wminda aRweriTi mniSvneloba<br />
hqonda da saxelmwifos interesebs eqvemdebareboda. geografiuli TvalsazrisiT CvenTvis<br />
sainteresoa petriwis mier Targmnili astronomiul-astrologiuri Sromebi.<br />
272