rusTvelologiuri literatura
rusTvelologiuri literatura rusTvelologiuri literatura
`mefis saxlTuxucesi~ iyo. sasamarTlo sabuTebis (ganCinebis) mixedviT, am Tanamdebobaze manuCaris yofna dokumenturad dadasturebulia 1638 wlidan 1646 wlamde, xolo savaraudoa, rom grZeldeboda 1654 an 1655 wlamdec. g. a. 819. mikola baJani ukvdavi poema mis wignebSi: `saqarTvelos gzebze~, Tb., 1979, gv. 8-31; `gza~,Tb., 1979, gv. 321-346 (Targmani r. xvedeliZisa). es narkvevi ufro adrec ramdenjerme gamoqvenda `vefxistyaosnis~ m. baJaniseul ukrainul TargmanebTan erTad (1949-1966 ww.), agreTve avtoris ukrainul da rusul enebze dabeWdil narkvevebisa da werilebis krebulebSi (1968- 1969 ww.). narkvevi warmoadgens SoTa rusTavelis cxovrebisa da Semoqmedebis zogad mimoxilvas, gamiznuls ukraineli mkiTxvelisaTvis. poetis biografia aRdgenilia ZiriTadad zepiri legenduri gadmocemebis mixedviT. zogierTi cnoba aRebulia p. ingoroyvas `rusTvelianadan~. m. baJani aRniSnavs `vefxistyaosnis~ ukrainul enaze pirveli mTargmnelebis — m. gulakisa da a. navrockis Rvawls. avtoris TqmiT, rusTaveli iyo Tavisi drois mowinave adamiani ara mxolod imiT, rom ganswavlulobiT XII saukunis msoflio azrovnebis mwvervalebTan idga, aramed imiTac, rom Tavis SemoqmedebaSi ayenebda feodaluri daqucmacebulobis, TavkerZobisa da kuTxuri partikularizmis winaaRmdeg brZolis ideas, progresuls im droisaTvis. rusTaveli gascilda feodalizmis zneobriv mijnebs. SoTa rusTavelma SeiTvisa sibrZne eladis ukanaskneli neoplatonuri skolisa, romelic mWidrod iyo dakavSirebuli berZnul klasikur filosofiasTan da SeaerTa is aRmosavleTis did poeziasTan, kerZod Sirvanisa da iranis poeziasTan. g. a. 820. al. baramiZe fatmanis saxis garSemo S. rusTavelis sax. qarTuli literaturis institutis XIII samecniero sesia, moxsenebaTa Tezisebi, Tb., 1979, gv. 3. moxsenebis dedaazrs mkvlevari ase ayalibebs. 1. fatmani rusTvelis poemis uaRresad rTuli, kolorituli da realisturi saxea. Tumca avtori fatmans gvixatavs didi simpaTiiT, arc misi xasiaTis saCoTiro mxareebs malavs. 2. mcdaria n. maris, n. zabolockisa da S. nucubiZis Tvalsazrisi fatmanis xasiaTis raobaze. es avtorebi fatmans warmogvidgenen zneobrivad TavaSvebul, garyvnil arsebad. 3. aseve mcdaria meore ukiduresi Sexeduleba fatmanis mijnurobis idealizaciis Sesaxeb, rasac erTi sazRvargareTeli rusTvelologi gvTavazobs. g. a. 821. iuri bibileiSvili fatmanis saxis interpretaciisaTvis Jur. `qarTuli ena da lit. skolaSi~, 1979, № 2, gv. 51-55. avtori aRniSnavs, rom fatmani urTulesi xasiaTia rusTavelis gmirTa galereaSi. samwuxarod, saswavlo saxelmZRvaneloSi igi calmxrivad aris gaanalizebuli, rac mxolod uaryofiT emociebs iwvevs. simarTlea, rom fatmans axasiaTebs adamianuri sisusteebi, magram misi pirovnuli Rirsebebic ar unda iqnas ignorirebuli. igi uangaro, altruistuli bunebis qalia, Rrmad ganicdis nestanis ubedurebas da didi riskis gaweviT yovelmxriT exmareba mas. misi xasiaTis dadebiT mxareebs kargad xedaven da saTanadod afaseben nestan-darejani, tarieli da av- Tandili. g. a. 270
822. roland burWulaZe dagvianebuli daskvna gaz. `lit. saqarTvelo~, 1979, 16 Teb., № 7, gv. 3. saqarTvelos ssr mecnierebaTa akademiis `moambis~ 1978 wlis III nomerSi gamoqveynebulia werili `sparsi~ _ `sparselis~ mniSvnelobisaTvis XII s. qarTul saero poeziaSi~, romelic n. jiSkarians ekuTvnis. am werilSi ganxilulia taepi `ese ambavi sparsuli~. avtors termini `sparsni~ Seudarebia CaxruxaZis `TamarianTan~. igi aRniSnavs, rom `sparsni~ CaxruxaZesTan naxsenebia Svidjer da yvelgan gulisxmobs ara sparsels, aramed zogadad mahmadians. es savsebiT marTebuli dakvirveba mas gadatanili aqvs `vefxistyaosnis~ taepze, romelic Semdegnairad gauSifravs: ` ambavi `sparsulia~ (mahmadianuria), e. i. araqristianulia, radganac moqmedeba (ambis gaSla) xdeba mahmadianur samyaroSi, magram ara kerZod sparseTSi... poemis gmirTa samoqmedo asparezi aris araqristianuli qveynebi, xolo moqmedi pirebi mahmadianebi arian. aqedan gasagebia, rom poemis `ambavi~ ar SeiZleba `qarTuli~ (qristianuli) yofiliyo~. r. burWulaZe aRniSnavs, rom aseTi daskvna rogorc `sparselis~, aseve `sparsuli ambis~ gagebaSi ekuTvnis prof. v. gabaSvils (Tsu Sromebi, 1968, t. 125, ist. mecn. seria, VI), romelsac n. jiSkariani saerTod ar imowmebs. n.m. 823. Борис Гапонов Библейские мотивы в творчестве Руставели Jur. `macne~, els, 1979, 2, gv. 174-180. `vefxistyaosnis~ ebraulad mTargmneli boris gaponovi aRniSanvs, rom bibliuri motivebis rusTavelis SemoqmedebaSi arsebobis sakiTxi Seuswavlelia. poemis ivritze Targmnis dros man aRmoaCina mravali adgili (strofi da striqoni), romlebic bibliur asociaciebs iwveven. winamdebare statiis mizania mxolod problemis dayeneba da ara aqvs mTeli masalis mocvisa da gaanalizebis pretenzia. avtoris dakvirvebiT, `vefxistyaosanSi~ SeiniSneba bibliuri motivebis ori saxe: pirvelia zedapirze mdebare, advilad dasanaxavi da misaxvedri, _ esaa citatebi, perifrazebi, kontaminaciebi, asociaciebi da a. S. gavlenis meore wyeba ufro Rrmaa, romelic gamoixateba bibliis siuJeturi motivebis gamoyenebaSi. mxatvrul nawarmoebSi xmarebul citatebs sizuste ar moeTxoveba, miT umetes, Tu poeti wyaros ar uTiTebs. rusTaveli maT metwilad gadamuSavebuls da saxeSecvlils warmogvidgens. mxolod ori citatia iseTi, romelTa avtorebic dasaxelebulni arian. esenia: `am saqmesa memowmebis dionosi brZeni ezros~... (177). b. gaponovis azriT, aq igulisxmeba rusTavelis Tanamedrove, espaneTSi mcxovrebi ebraeli poeti moSe ibn ezra da misi leqsebis arabuli Targmanebis krebuli `divani~ (berZnuli transkripciiT _ `divanosi~, `dionosi~), Tumca Cvenamde moRweul mis nawarmoebebSi rusTavelis strofSi moyvanili Sedareba ar gvxvdeba. meore SemTxveva: `me sityvaTa erTsa gkadreb, platonisgan swavla-Tqmulsa: sicrue da orpiroba avnebs xorcsa, merme — sulsa~ (789). arc platonTan dasturdeba aseTi gamoTqma. narkvevSi moyvanilia ramdenime striqoni, romelTac paralelebi eZebneba Zvel aRTqmaSi. mag.: `TuRa davrCe, gmsaxurebde, Senda msxverplsa Sevswirvide~ (811); `Tu lxini gvinda RmrTisagan, Wirica SeviwynaroTa~ (726); `sjobs saxelisa moxveWa yovelsa mosaxveWelsa~ (799); `Sigan maTTa sabrZanisTa Txa da mgeli erTad Zovdes~ (1664). strofi `sjobs siSore diacisa, visgan viTa daiTmobis...~ mklevars moagonebs samsonisa da dalilas epizods `msajulTa wignidan~. striqoni avTandilis anderZidan: `wagikiTxavs, siyvarulsa mociqulni ragvar sweren...~ (790) mkvlevars miaCnia axali aRTqmis Temis poetur interpretaciad. iqve eZebneba paralelebi rusTavelis sxva gamoTqmebsac: `SiSi Seiqms siyvarulsa~ (1045); `raca visca bedman misces, dasjerdes da mas ubnobdes...~ (11) da sxv. 271
- Page 219 and 220: 671. nestan sulava vefxistyaosnis `
- Page 221 and 222: 678. S. CijavaZe vefxistyaosnis poe
- Page 223 and 224: meoTxe TavSi `rusTvelis adgilisaTvi
- Page 225 and 226: da saxalxo zeims q. axalcixeSi, sad
- Page 227 and 228: ogorc sakuTari saxeli, rogorc termi
- Page 229 and 230: 702. vefxistyaosnis xelnaweri leqsi
- Page 231 and 232: 708. jibo lomaSvili `kuparisa~ da `
- Page 233 and 234: 714. r. mirianaSvili axla ki arabul
- Page 235 and 236: 719c. SoTa rusTaveli vefxistyaosani
- Page 237 and 238: saraindo literaturasTan unda gamoir
- Page 239 and 240: zania, `vefxistyaosnis~ ideuri Sina
- Page 241 and 242: 735. izolda waqaZe vefxistyaosnis e
- Page 243 and 244: laze adrindel werilobiT dokumentebs
- Page 245 and 246: xulia meaTe saukunis xelnawerSi saT
- Page 247 and 248: 750. mariam karbelaSvili vefxistyao
- Page 249 and 250: 237-246 gverdebze warmodgenilia kom
- Page 251 and 252: avtori daaskvnis, rom SoTa rusTveli
- Page 253 and 254: 771. petre Saria SoTa rusTaveli da
- Page 255 and 256: jvris monastris freska. arsebobs me
- Page 257 and 258: 781. al. baramiZe `vefxistyaosnis~
- Page 259 and 260: 1. terminebi, romlebic dResac iseve
- Page 261 and 262: 793. daviT kobiZe rusTvelisa da niz
- Page 263 and 264: 798. levan menabde rusTveli ucxoeTS
- Page 265 and 266: avtori aRniSnavs: aRiarebulad iTvle
- Page 267 and 268: 809. vaxtang sidamoniZe Zvirfasi rv
- Page 269: mianis sxeulis welszeda da welsqved
- Page 273 and 274: poemis geografiul areSi vxvdebiT md
- Page 275 and 276: 832. korneli kekeliZe SoTa rusTveli
- Page 277 and 278: wignidan `SiZin~ (Zv. w. XII-VI ss.
- Page 279 and 280: 844. rusTvelologiuri rCeuli literat
- Page 281 and 282: 851. qronika da informacia vefxisty
- Page 283 and 284: 857. sargis caiSvili vefxistyaosnis
- Page 285 and 286: poemiseuli samyaro, mxatvruli saxe
- Page 287 and 288: 870. aleqsandre baramiZe Zveli qarT
- Page 289 and 290: 2. asmaTi. wignis 47-57 gverdebze m
- Page 291 and 292: 881. vefxistyaosnis uaxlesi Targman
- Page 293 and 294: S. beriZe dednad iyenebda poemis d.
- Page 295 and 296: 891. vaxtang kuprava rusTveli Tu ru
- Page 297 and 298: 898. S. nucubiZe I. rusTavelis Semo
- Page 299 and 300: 905. akaki SaniZe vefxistyaosnis sa
- Page 301 and 302: 912. aleqsi WinWarauli vefxistyaosn
- Page 303 and 304: avtoris azriT, `vefxistyaosani~ ari
- Page 305 and 306: parizSi gaimarTa sajaro sazeimo sxd
- Page 307 and 308: saqarTvelos monaTmflobeloba ar gauv
- Page 309 and 310: avtorTa saZiebeli (cifri uCvenebs s
- Page 311 and 312: martirosovi a. 709. maruaSvili l. 3
- Page 313 and 314: pirTa saZiebeli (cifri uCvenebs sta
- Page 315 and 316: zarecki a. 100. zarinqubi h. 421. z
- Page 317 and 318: sangvineti ed. 95. sarajiSvili al.
- Page 319 and 320: sagnobriv-Tematuri saZiebeli (cifri
822. roland burWulaZe<br />
dagvianebuli daskvna<br />
gaz. `lit. saqarTvelo~, 1979, 16 Teb., № 7, gv. 3.<br />
saqarTvelos ssr mecnierebaTa akademiis `moambis~ 1978 wlis III nomerSi gamoqveynebulia<br />
werili `sparsi~ _ `sparselis~ mniSvnelobisaTvis XII s. qarTul saero poeziaSi~, romelic<br />
n. jiSkarians ekuTvnis. am werilSi ganxilulia taepi `ese ambavi sparsuli~. avtors termini<br />
`sparsni~ Seudarebia CaxruxaZis `TamarianTan~. igi aRniSnavs, rom `sparsni~ CaxruxaZesTan<br />
naxsenebia Svidjer da yvelgan gulisxmobs ara sparsels, aramed zogadad mahmadians. es savsebiT<br />
marTebuli dakvirveba mas gadatanili aqvs `vefxistyaosnis~ taepze, romelic Semdegnairad<br />
gauSifravs: ` ambavi `sparsulia~ (mahmadianuria), e. i. araqristianulia, radganac<br />
moqmedeba (ambis gaSla) xdeba mahmadianur samyaroSi, magram ara kerZod sparseTSi... poemis<br />
gmirTa samoqmedo asparezi aris araqristianuli qveynebi, xolo moqmedi pirebi mahmadianebi<br />
arian. aqedan gasagebia, rom poemis `ambavi~ ar SeiZleba `qarTuli~ (qristianuli) yofiliyo~.<br />
r. burWulaZe aRniSnavs, rom aseTi daskvna rogorc `sparselis~, aseve `sparsuli ambis~<br />
gagebaSi ekuTvnis prof. v. gabaSvils (Tsu Sromebi, 1968, t. 125, ist. mecn. seria, VI), romelsac<br />
n. jiSkariani saerTod ar imowmebs. n.m.<br />
823. Борис Гапонов<br />
Библейские мотивы в творчестве Руставели<br />
Jur. `macne~, els, 1979, 2, gv. 174-180.<br />
`vefxistyaosnis~ ebraulad mTargmneli boris gaponovi aRniSanvs, rom bibliuri motivebis<br />
rusTavelis SemoqmedebaSi arsebobis sakiTxi Seuswavlelia. poemis ivritze Targmnis<br />
dros man aRmoaCina mravali adgili (strofi da striqoni), romlebic bibliur asociaciebs<br />
iwveven. winamdebare statiis mizania mxolod problemis dayeneba da ara aqvs mTeli masalis<br />
mocvisa da gaanalizebis pretenzia.<br />
avtoris dakvirvebiT, `vefxistyaosanSi~ SeiniSneba bibliuri motivebis ori saxe: pirvelia<br />
zedapirze mdebare, advilad dasanaxavi da misaxvedri, _ esaa citatebi, perifrazebi,<br />
kontaminaciebi, asociaciebi da a. S. gavlenis meore wyeba ufro Rrmaa, romelic gamoixateba<br />
bibliis siuJeturi motivebis gamoyenebaSi.<br />
mxatvrul nawarmoebSi xmarebul citatebs sizuste ar moeTxoveba, miT umetes, Tu poeti<br />
wyaros ar uTiTebs. rusTaveli maT metwilad gadamuSavebuls da saxeSecvlils warmogvidgens.<br />
mxolod ori citatia iseTi, romelTa avtorebic dasaxelebulni arian. esenia:<br />
`am saqmesa memowmebis dionosi brZeni ezros~... (177).<br />
b. gaponovis azriT, aq igulisxmeba rusTavelis Tanamedrove, espaneTSi mcxovrebi ebraeli<br />
poeti moSe ibn ezra da misi leqsebis arabuli Targmanebis krebuli `divani~ (berZnuli<br />
transkripciiT _ `divanosi~, `dionosi~), Tumca Cvenamde moRweul mis nawarmoebebSi rusTavelis<br />
strofSi moyvanili Sedareba ar gvxvdeba.<br />
meore SemTxveva: `me sityvaTa erTsa gkadreb, platonisgan swavla-Tqmulsa:<br />
sicrue da orpiroba avnebs xorcsa, merme — sulsa~ (789).<br />
arc platonTan dasturdeba aseTi gamoTqma.<br />
narkvevSi moyvanilia ramdenime striqoni, romelTac paralelebi eZebneba Zvel aRTqmaSi.<br />
mag.:<br />
`TuRa davrCe, gmsaxurebde, Senda msxverplsa Sevswirvide~ (811);<br />
`Tu lxini gvinda RmrTisagan, Wirica SeviwynaroTa~ (726);<br />
`sjobs saxelisa moxveWa yovelsa mosaxveWelsa~ (799);<br />
`Sigan maTTa sabrZanisTa Txa da mgeli erTad Zovdes~ (1664).<br />
strofi `sjobs siSore diacisa, visgan viTa daiTmobis...~ mklevars moagonebs samsonisa<br />
da dalilas epizods `msajulTa wignidan~. striqoni avTandilis anderZidan: `wagikiTxavs,<br />
siyvarulsa mociqulni ragvar sweren...~ (790) mkvlevars miaCnia axali aRTqmis Temis poetur<br />
interpretaciad. iqve eZebneba paralelebi rusTavelis sxva gamoTqmebsac: `SiSi Seiqms siyvarulsa~<br />
(1045); `raca visca bedman misces, dasjerdes da mas ubnobdes...~ (11) da sxv.<br />
271