rusTvelologiuri literatura
rusTvelologiuri literatura rusTvelologiuri literatura
nas, rom `vefxistyaosnis~ garda SoTa rusTavels dauweria: 1. `qebani~ (Tamar mefis istoria), 2. leqsi `filosofosni Semokrbes~, 3. romani `ioseb mSvenierze~, 4. ramdenime mcire zomis leqsi, 5. Jinvanis sigeli, 6. astronomiuli Sromebi. g. a. 763. revaz siraZe adamianis renesansuli idealis ganviTareba Jur. `ciskari~, 1977, № 1, gv. 149-160; agr. wignSi _ `qarTuli esTetikuri azris istoriidan~, Tb., 1978 gv. 163-232. avtori ikvlevs im safuZvlebs, romelTac SesaZlebeli gaxades adamianis moazreba RvTaebad, misi RmerTTan gatoleba. aRniSnavs, rom IV hipostazis Teoria saqarTveloSi Seiqmna Tamaris epoqaSi. esaa erT-erTi siaxle, romelic am xanam Seitana mefis RvTaebriobis zogad idealSi. arsebiTi mniSvneloba aqvs imas, rom IV hipostazis ideiT xdeba ideologiuri sanqcireba amqveyniuri esTetikuri faseulobis aRiarebisa. Tamar mefe IV hipostazad gamocxadebulia misi adamianuri srulyofilebis gamo. adamianis gaRmerTebis idea erT-erTi safuZveldamdebi iyo renesansuli humanizmisaTvis. Teocentrizmis Secvla anTropocentrizmiT eyrdnoboda swored imas, rom RvTaebriobis umaRlesi gamovlena adamianSi dainaxes. avtoris TqmiT, `vefxistyaosanSi~ udaod Cans adamianTa RvTaebriobisaken swrafvis ideali, romelic sxvadasxva aspeqtiT mJRavndeba: 1) mefis RvTiuri warmoSobis tradiciuli ideis qadageba (`Tuca qalia, xelmwifed marT RmrTisa danabadia~). 2) adamianur miswrafebaTa — poeturi STagonebis da siyvarulis — RvTaebrivi buneba; sibrZnis substanciuri RvTaebrioba. 3) maRaladamianuri srulyofilebiT mosil personaJTaTvis (saero pirTa) wmindaTa xvedris (samoTxis) ganweseba. 4) gmirebis idealizacia RvTaebrivi atributebiT. 5) idealur gmirTa xorcieli mSvenierebis miCneva RvTaebriobis gamovlinebad. mkvlevari daaskvnis: rusTavelis msoflSegrZnebis safuZvelia anTropocentrizmi. yvela filosofiuri koncefcia adamianTmcodneobas emsaxureba. masSi ki arsebiTia siyvarulis sakiTxi; adamianis adgili samyaroSi rusTavelis mier garkveulia siyvarulis magaliTze. gamodis, rom rusTavelis msoflmxedvelobis sayrdeni siyvarulis filosofiaa, romelic renesansuli humanizmis gamomxatvelia. g. a. 764. ivane surgulaZe saxelmwifosa da samarTlis sakiTxebi `vefxistyaosnis~ mixedviT Tb., 1977, 262 gv. wignSi ganxilulia saxelmwifos formis, mefis xelisuflebis, taxtis memkvidreobisa da sxva sakiTxebi `vefxistyaosnis~ mixedviT. Seswavlilia agreTve poemis avtoris Sexedulebani saxelmwifosa da samarTlis zogierT institutze (darbazi, savaziro); warmodgenilia samarTlebrivi da samoxeleo terminebi, maTi Sinaarsis dadgenis mizniT. avtori aRniSnavs, rom qali (qaliSvili) realurad arc saqarTveloSi da arc `vefxistyaosnis~ mixedviT taxtis memkvidred ar iTvleboda. mxolod gansakuTrebul SemTxvevaSi dadgeboda qalis taxtze ayvanis sakiTxi, roca mefes vaJi ar hyavda. memkvidreobis gasagrZeleblad mefe-vaJs saqarTveloSi ucxoeli ufliswuli mohyavda meuRled da dedoflad. aqedanve logikurad gamomdinareobda, rom amave samarTlis mixedviT, mefe-qals ucxoeli ufliswuli unda moeyvana qmrad, zedsiZed, romelic iqneboda misi Tanamosaydre mefis tituliT. `vefxistyaosnis~ dramatizmi isaa, rom siyvaruls win eRobeba kanoni, feodaluri sazogadoebrivi Sexeduleba. es dramatizmi aZlevs mimarTulebas gmirebis moqmedebas, rac did riskTan da msxverplTan aris dakavSirebuli. wignis 145-226 gverdebze ganxilulia samoxeleo saxelwodebani: amirspasalari, amilaxori, amirbari, spaspeti, spasalari, mandaturi, molare, mekare da sxv. dadgenilia terminebis Sinaarsi da moxeleTa ufleba-movaleobani, rogorc qarTul sinamdvileSi, ise `vefxistyaosanSi~. 250
avtori daaskvnis, rom SoTa rusTvelis msoflmxdvelobis humanizmi da progresuloba naTlad Cans poemaSi ganviTarebul SexedulebebSi saxelmwifosa da samarTalze. TxzulebaSi wamoyenebuli progresuli ideebi SemuSavebulia qarTuli sinamdvilis safuZvelze. es ideebi saukuneebis ganmavlobaSi yalibdeboda qarTuli azrovnebis istoriaSi. naSroms axlavs reziume rusul da germanul enebze (gv. 234-252), pirTa, geografiuli da eTnikuri saxelebisa da terminebis saZieblebi. g. a. 765. qronika da informacia vefxistyaosnis akademiuri teqstis damdeg komisiaSi Jur. `macne~, els, 1977, № 3, gv. 177-192; № 4, gv. 175-190. dabeWdilia teqstis damdgeni komisiis mTavari redaqciis sxdomaTa oqmebi 1976 w. 12 martidan imave wlis 19 noembramde. warmodgenilia masala 504-611 strofebis ganxilvis Sesaxeb. Jurnalis wina nomrebSi dabeWdil oqmebTan SedarebiT is gansxvavebaa, rom 504-e strofidan dawyebuli, yvela strofTan, redaqciis wevrTa msjelobis Semdeg, mocemulia ganxiluli strofis Sinaarsi Tanamedrove (axali) qarTuli saliteraturo eniT. masSi dafiqsirebulia mTavari redaqciis sxdomaze SeTanxmebuli azri. g. a. 766. aleqsandre quriZe `vefxistyaosnis~ Janris gansazRvrisaTvis `poezia da stilistika~, literaturis Teoria da esTetikis sakiTxebi, krebuli X, Tb., 1977, gv. 165-173. rogorc avtori aRniSnavs, `vefxistyaosans~ xSirad uwodeben romans an poemas. orive definicia zogadi da arazustia. misi poemad moxsenieba mxolod garegnul formaze miTi- Tebaa da Sinaarsis Sesaxeb arafers gveubneba. zogierTi mas saraindo poemad miiCnevs (n. mari, SiSmariovi, p. ioseliani, z. avaliSvili). es gansazRvrebac miuRebelia, radgan `vefxistyaosnis~ gmirebi ver moTavsdebian evropuli rainduli ordenis zneobrivi kodeqsis CarCoSi. rusTaveli xatavs namdvili adamianuri grZnobebis mqone personaJebs, romelnic zogjer patronymobis kodeqssac arRveven. al. baramiZes yvelaze ufro srulyofilad miaCnia al. cagarelis formulireba: `romantikul-gmiruli poema~ (ix. kreb. `SoTa rusTvels~, 1966). a. quriZis azriT, rusTavelis poemisTvis amomwuravi gansazRvrebis moZebna SeuZlebelia, vinaidan cnobili Janrobrivi formulirebani ver iteven masSi asaxuli adamianuri cxovrebis mravalferovnebasa da Txzulebis Tematur-ideur motivebs. g. a. 767. Salva SavelaSvili ras niSnavs `SekveTili~? gaz. `Tbilisi~, 1977, 22 seqt., № 223, gv. 3. avtori aRniSnavs, rom am sityvas yuradReba miaqcia g. SatberaSvilma. man daimowma iese baraTaSvilis teqsti da `SekveTili~ ganmarta rogorc SeCveuli, daaxloebuli, SeTvisebuli. am sityvas igive mniSvneloba aqvs leCxumSi, imereTSi, xevSi (yazbegis r.) da iTqmis Svilis an sxva Zalian axloblis mimarT. `vefxistyaosanSi~ samjer gvxvdeba am sityvis zmnuri forma (`ama ymaman SemikveTa~, 609,1; `gilizRebs da SegikveTebs~, 108,2; `SevekveTe, gavesule~, 1138,4) da yvela konteqsti swored SeCvevas, Seyvarebas gulisxmobs. gamoTqmas `SevekveTe, gavesule~ S. SavelaSvili ase `Targmnis~: ise SeveCvie, ise SeveTvise, rom Cemi sulic imas SevuerTe, erTarsebad viqeciTo. g. a. 251
- Page 199 and 200: 612. SoTa qurdaZe `vefxistyaosnis~
- Page 201 and 202: Svilis azriT, m. gigineiSvili met d
- Page 203 and 204: erZnuli enidan Targmnil Zvel qarTul
- Page 205 and 206: 2. SoTa rusTveli da qarTvelTa jvari
- Page 207 and 208: zogi samoxeleo terminisaTvis `vefxi
- Page 209 and 210: 641. giorgi TevzaZe rusTavelis kosm
- Page 211 and 212: 647. g. kartozia rusTvelisa damisa
- Page 213 and 214: amave wignSi dabeWdilia avtoris sxv
- Page 215 and 216: 1973 wlis minawerSi ki aRniSnavs: a
- Page 217 and 218: 663. Rustaveli Sota Vitez v tigrovi
- Page 219 and 220: 671. nestan sulava vefxistyaosnis `
- Page 221 and 222: 678. S. CijavaZe vefxistyaosnis poe
- Page 223 and 224: meoTxe TavSi `rusTvelis adgilisaTvi
- Page 225 and 226: da saxalxo zeims q. axalcixeSi, sad
- Page 227 and 228: ogorc sakuTari saxeli, rogorc termi
- Page 229 and 230: 702. vefxistyaosnis xelnaweri leqsi
- Page 231 and 232: 708. jibo lomaSvili `kuparisa~ da `
- Page 233 and 234: 714. r. mirianaSvili axla ki arabul
- Page 235 and 236: 719c. SoTa rusTaveli vefxistyaosani
- Page 237 and 238: saraindo literaturasTan unda gamoir
- Page 239 and 240: zania, `vefxistyaosnis~ ideuri Sina
- Page 241 and 242: 735. izolda waqaZe vefxistyaosnis e
- Page 243 and 244: laze adrindel werilobiT dokumentebs
- Page 245 and 246: xulia meaTe saukunis xelnawerSi saT
- Page 247 and 248: 750. mariam karbelaSvili vefxistyao
- Page 249: 237-246 gverdebze warmodgenilia kom
- Page 253 and 254: 771. petre Saria SoTa rusTaveli da
- Page 255 and 256: jvris monastris freska. arsebobs me
- Page 257 and 258: 781. al. baramiZe `vefxistyaosnis~
- Page 259 and 260: 1. terminebi, romlebic dResac iseve
- Page 261 and 262: 793. daviT kobiZe rusTvelisa da niz
- Page 263 and 264: 798. levan menabde rusTveli ucxoeTS
- Page 265 and 266: avtori aRniSnavs: aRiarebulad iTvle
- Page 267 and 268: 809. vaxtang sidamoniZe Zvirfasi rv
- Page 269 and 270: mianis sxeulis welszeda da welsqved
- Page 271 and 272: 822. roland burWulaZe dagvianebuli
- Page 273 and 274: poemis geografiul areSi vxvdebiT md
- Page 275 and 276: 832. korneli kekeliZe SoTa rusTveli
- Page 277 and 278: wignidan `SiZin~ (Zv. w. XII-VI ss.
- Page 279 and 280: 844. rusTvelologiuri rCeuli literat
- Page 281 and 282: 851. qronika da informacia vefxisty
- Page 283 and 284: 857. sargis caiSvili vefxistyaosnis
- Page 285 and 286: poemiseuli samyaro, mxatvruli saxe
- Page 287 and 288: 870. aleqsandre baramiZe Zveli qarT
- Page 289 and 290: 2. asmaTi. wignis 47-57 gverdebze m
- Page 291 and 292: 881. vefxistyaosnis uaxlesi Targman
- Page 293 and 294: S. beriZe dednad iyenebda poemis d.
- Page 295 and 296: 891. vaxtang kuprava rusTveli Tu ru
- Page 297 and 298: 898. S. nucubiZe I. rusTavelis Semo
- Page 299 and 300: 905. akaki SaniZe vefxistyaosnis sa
nas, rom `vefxistyaosnis~ garda SoTa rusTavels dauweria: 1. `qebani~ (Tamar mefis istoria),<br />
2. leqsi `filosofosni Semokrbes~, 3. romani `ioseb mSvenierze~, 4. ramdenime mcire zomis<br />
leqsi, 5. Jinvanis sigeli, 6. astronomiuli Sromebi. g. a.<br />
763. revaz siraZe<br />
adamianis renesansuli idealis ganviTareba<br />
Jur. `ciskari~, 1977, № 1, gv. 149-160; agr. wignSi _ `qarTuli esTetikuri azris istoriidan~,<br />
Tb., 1978 gv. 163-232.<br />
avtori ikvlevs im safuZvlebs, romelTac SesaZlebeli gaxades adamianis moazreba RvTaebad,<br />
misi RmerTTan gatoleba. aRniSnavs, rom IV hipostazis Teoria saqarTveloSi Seiqmna<br />
Tamaris epoqaSi. esaa erT-erTi siaxle, romelic am xanam Seitana mefis RvTaebriobis zogad<br />
idealSi. arsebiTi mniSvneloba aqvs imas, rom IV hipostazis ideiT xdeba ideologiuri sanqcireba<br />
amqveyniuri esTetikuri faseulobis aRiarebisa. Tamar mefe IV hipostazad gamocxadebulia<br />
misi adamianuri srulyofilebis gamo.<br />
adamianis gaRmerTebis idea erT-erTi safuZveldamdebi iyo renesansuli humanizmisaTvis.<br />
Teocentrizmis Secvla anTropocentrizmiT eyrdnoboda swored imas, rom RvTaebriobis<br />
umaRlesi gamovlena adamianSi dainaxes.<br />
avtoris TqmiT, `vefxistyaosanSi~ udaod Cans adamianTa RvTaebriobisaken swrafvis<br />
ideali, romelic sxvadasxva aspeqtiT mJRavndeba: 1) mefis RvTiuri warmoSobis tradiciuli<br />
ideis qadageba (`Tuca qalia, xelmwifed marT RmrTisa danabadia~). 2) adamianur miswrafebaTa<br />
— poeturi STagonebis da siyvarulis — RvTaebrivi buneba; sibrZnis substanciuri<br />
RvTaebrioba. 3) maRaladamianuri srulyofilebiT mosil personaJTaTvis (saero pirTa)<br />
wmindaTa xvedris (samoTxis) ganweseba. 4) gmirebis idealizacia RvTaebrivi atributebiT.<br />
5) idealur gmirTa xorcieli mSvenierebis miCneva RvTaebriobis gamovlinebad.<br />
mkvlevari daaskvnis: rusTavelis msoflSegrZnebis safuZvelia anTropocentrizmi.<br />
yvela filosofiuri koncefcia adamianTmcodneobas emsaxureba. masSi ki arsebiTia siyvarulis<br />
sakiTxi; adamianis adgili samyaroSi rusTavelis mier garkveulia siyvarulis magaliTze.<br />
gamodis, rom rusTavelis msoflmxedvelobis sayrdeni siyvarulis filosofiaa, romelic<br />
renesansuli humanizmis gamomxatvelia. g. a.<br />
764. ivane surgulaZe<br />
saxelmwifosa da samarTlis sakiTxebi `vefxistyaosnis~ mixedviT<br />
Tb., 1977, 262 gv.<br />
wignSi ganxilulia saxelmwifos formis, mefis xelisuflebis, taxtis memkvidreobisa<br />
da sxva sakiTxebi `vefxistyaosnis~ mixedviT. Seswavlilia agreTve poemis avtoris Sexedulebani<br />
saxelmwifosa da samarTlis zogierT institutze (darbazi, savaziro); warmodgenilia<br />
samarTlebrivi da samoxeleo terminebi, maTi Sinaarsis dadgenis mizniT.<br />
avtori aRniSnavs, rom qali (qaliSvili) realurad arc saqarTveloSi da arc `vefxistyaosnis~<br />
mixedviT taxtis memkvidred ar iTvleboda. mxolod gansakuTrebul SemTxvevaSi dadgeboda<br />
qalis taxtze ayvanis sakiTxi, roca mefes vaJi ar hyavda.<br />
memkvidreobis gasagrZeleblad mefe-vaJs saqarTveloSi ucxoeli ufliswuli mohyavda<br />
meuRled da dedoflad. aqedanve logikurad gamomdinareobda, rom amave samarTlis mixedviT,<br />
mefe-qals ucxoeli ufliswuli unda moeyvana qmrad, zedsiZed, romelic iqneboda misi<br />
Tanamosaydre mefis tituliT.<br />
`vefxistyaosnis~ dramatizmi isaa, rom siyvaruls win eRobeba kanoni, feodaluri sazogadoebrivi<br />
Sexeduleba. es dramatizmi aZlevs mimarTulebas gmirebis moqmedebas, rac did<br />
riskTan da msxverplTan aris dakavSirebuli.<br />
wignis 145-226 gverdebze ganxilulia samoxeleo saxelwodebani: amirspasalari, amilaxori,<br />
amirbari, spaspeti, spasalari, mandaturi, molare, mekare da sxv. dadgenilia terminebis<br />
Sinaarsi da moxeleTa ufleba-movaleobani, rogorc qarTul sinamdvileSi, ise `vefxistyaosanSi~.<br />
250