rusTvelologiuri literatura
rusTvelologiuri literatura rusTvelologiuri literatura
sarecenzio naSromSi vrclad aris ganxiluli rusTveluri siyvarulisa da megobrobis sakiTxebi. megobrobis rolis maRal SefasebasTan erTad avtors ratomRac `wylis nayvad~ eCveneba TxzulebaSi `Zmadnaficobis versiis~ arseboba. monografiaSi `vefxistyaosani~ Sedarebulia nizami ganjelis SemoqmedebasTan: `vefxistyaosanSi saxeebi da xasiaTebi dinamiurad iSlebian moqmedebis procesSi. am mxriv marto nizami uaxlovdeba rusTvels~. al. baramiZis azriT, moxmobili kuTxiT nizami ki ar uaxlovdeba rusTvels, aramed Zalian Sordeba mas; nizamis `saxeebsa da xasiaTebs~ swored dinamiuroba akliaT. am SeniSvnebis Semdeg p. Sarias monografias recenzenti mainc mniSvnelovan rusTvelologiur naSromad Tvlis. g. a. 743. r. barbaqaZe `vefxistyaosani~ da Sua saukuneebis literaturuli tradiciebi feriTi sistemebis gaazrebis TvalsazrisiT litmcodneobis resp. sakoordinacio sabWo, S. rusTavelis sax. qarTuli literaturis instituti, XI samecn. sesia, moxsenebaTa Tezisebi, Tb.- 1977, gv. 14-15 (mogvyavs SemoklebiT). feris fenomenis gamoyenebis mxriv Sua saukuneebis saero literaturaSi gamoiyofa ori mimarTuleba: a) `dasavleTis literatura~ fers, rogorc mxatvruli gamosaxvis saSualebas, TiTqmis ar iyenebs: b) `aRmosavluri literatura~ fers aniWebs uZiriTades esTetikur da simbolur mniSvnelobebs. `vefxistyaosani~ metwilad `aRmosavlur~ feriT sistemas uaxlovdeba. g. a. 744. akaki gawerelia zecis mxatvruli modeli rusTavelTan da dantesTan wignSi: a. gawerelia, rCeuli nawerebi, t. I, Tb., 1977, gv. 7-86. avtoris SexedulebiT, rusTavelis qristianuli msoflmxedveloba gamdidrebulia areopagituli moZRvrebiT. rusTavelis `romelman~ araraobisagan samyaros Semqmneli pirovnuli qristianuli RmerTia. es igive `uxilavi Zalia~, sampirovani, romlis erTi wevric qristea. es RmerTi mnaTobTa da zecis miRma, empiriumSi `zegardmo arsTa~, anu angelozebis maRla `zis~ saRmrTo nislSi (`vin sazRvarsa dausazRvrebs, zis ukvdavi RmerTi RmerTad~). rusTavelis TxzulebaSi sxvadasxva adgilas damowmebuli `saydarni~, `uflebani~, `mTavrobani~ da `Ãelmwifebani~ angelozebia da bibliis sxva angelozebTan erTad fsevdodionises Camoyalibebul zecis ZalTa ierarqiis sam triadaSi (9 CinSi) arian Sesulni. a. gawerelia vrclad ganixilavs poemis meore strofs: `.he, RmerTo, erTo, Sen Sehqmen saxe yovlisa tanisa...~ misi azriT, aq rusTveli icavs qristologiidan momdinare `erTi~ RmerTis sampirovnobis debulebas. mkvlevari imowmebs pasaJs dionises Txzulebidan, romelic ganmartavs `erTis~ mniSvnelobas. mkvlevari aRniSnavs: avTandilis locvaSi (str. 807) erTdroulad mocemulia qristianuli apofatika da katafatika: `ucnauro da uTqmelo, ufalo uflebaTao~. RmerTi rom `ucnauria~ (Seucnobeli), es momdinareobs saxarebidan, xolo `uTqmeli~ RvTaebis tradiciuli apofatikuri gansazRvraa. katafatikuri `ufali uflebaTa~ pavle mociqulisagan momdinaneobs. avTandilis locva dionisesTan Rrma Sinaarsobriv igiveobas avlens. a. gawerelias mtkicebiT, azri imis Taobaze, rom 178-e strofis dionosi (`am saqmesa memowmebis dionosi, brZeni ezros~) da 1492-e strofis `brZeni divnosi~ erTi da igive piria, umarTebuloa da konkretuli monacemebiT ar dasturdeba. 178-e strofSi rusTavels mxedvelobaSi hyavs ara fsevdo-dionise areopageli, aramed `da- Tovis~, `daTrTvilvis~, `dazrobis~ amsaxveli Txzulebis avtori, romelsac poeti `brZen ezros~ uwodebs. am SemTxvevaSi a. gawerelia iziarebs a. SaniZis azrs, romlis mixedviT fsevdo-ezra winaswarmetyvels miewereba astrologiuri traqtati `diaRnosos~. misi qarTuli Targmani Sena- 244
xulia meaTe saukunis xelnawerSi saTauriT `kalandai, Tqumuli ezra winaswarmetyuelisai~. `dionosi~ a. SaniZes fsevdo-ezras `diaRnosis~ saxecvlil wakiTxvad miaCnda. bolos mkvlevari SeniSnavs, rom rusTavels misi qristianoba warmoaCens erovnuli da originaluri Txzulebis avtorad. samyaros uzenaes movlenaTa axsnis kriteriumad rusTavels, rogorc marTlmadidebels, qristianoba miaCnda da `eresebsa~, `panTeizmsa~ da `urjuloebaSi~ ar uZebnia zecis agebulebis mxatvrul-filosofiuri gasaRebi. g. a. 745. a. gawerelia poeturi gamoTqmebis istoriuli modifikaciis sakiTxisaTvis `poezia da stilistika~, literaturis Teoriisa da esTetikis sakiTxebi, krebuli X, Tb., 1977, gv. 63-87. rogorc avtori wers, gavrcelebuli, magram siRrmuli mxatvruli fenis mqone gamoTqmebi zogjer mTeli erebis mxatvruli Zeglebis sferoebs moicavs. qarTuli poeturi kultura mravali saukunis manZilze ikvebeboda zogadi filosofiuri, Teologiuri da astronomiul-astrologiuri definiciebiTa da cnebebiT. aseTia, magaliTad, berZnulidan Targmnili apofTegmebidan amoRebuli da platonisaTvis miwerili gamoTqma-sentencia `vefxistyaosanSi~: `sicruve da orpiroba avnebs xorcsa, merme sulsa~ (789,4). prokle diadoxosis `Teologiis elementebis~ qarTuli Targmanisagan aris davalebuli rusTavelis taepi: `damSlian Cemni kavSirni, SevhrTvivar sulTa sirasa~ (885,4). didixania literaturaSi miTiTebulia, rom rusTavelis poemaSi araerTi poeturi gamoTqma bibliidan momdinareobs. gansakuTrebiT aRsaniSnavia pavle mociqulis epistoleTa gavlena. `siyvaruli aRgvamaRlebs~, _ viT eJvanni amas Jeren~ (783,3) — am striqonis wyaroa: `siyuaruli aRaSenebs~ (1 korinT. 8,1); `...xolo siyuaruli ara maqundes, viqmen me, viTarca rvali, romeli oxrin, gina winwilani, romelni Ãmobed~ (1 korinT. 13,1). imave pavles epistoledan (1 tim. 6,15) modis: `ucnauro da uTqmelo, ufalo uflebaTao~ (809,3). bizantiur da qarTul himnografiaSi sistematurad meordeba mzamzareuli Teologiuri definiciebi stiluri gamoTqmebis saxiT, romlebic rusTavels pirdapir gadmoaqvs. aseTebia: `erTarseba erTi~, `uJamo Jami~, `Zali uxilavi~, `vin sazRvarsa dausazRvrebs~ da sxva. g.a. 746. konst. grigolia Tamaris kidev erTi mematiane-istorikosi Tb., 1977, 68 gv. naSromi Seexeba vaxtangiseul `qarTlis cxovrebaSi~ moTavsebuli Tamar mefis istoriis bolo nakveTis lokalizacias. avtoris azriT, is ar ganekuTvneba arc erT dReisaTvis cnobil istorias; igi SoTa rusTavelis naxelavi Tamaris istoriis bolo nakveTi unda iyos. avtori ganixilavs rusTavelis, rogorc mematiane-istorikosis msoflmxedvelobis zogierT sakiTxs. g. a. 747. leila eraZe `vefxistyaosnis~ azerbaijanulad Targmnis istoriisaTvis avtoris wignSi _ `megobroba gzad da xidad~, Tb., 1977, gv. 75-82. mkvlevari wers, rom 1936 wels `vefxistyaosnis~ Turqul enaze Targmna daiwyo azerbaijanelma poetma ahmed javadma da ramdenime nawyveti dabeWda kidec baqos Turqul gazeTSi. magram a. javadi moulodnelad gardaicvala da misi naSromic daikarga. 245
- Page 193 and 194: kvidroT es daweriloba. fuZeukumSvel
- Page 195 and 196: 599. Sermadin oniani `xiloba~ sityv
- Page 197 and 198: TavaqaraSvilis xelnawerSi arsebuli
- Page 199 and 200: 612. SoTa qurdaZe `vefxistyaosnis~
- Page 201 and 202: Svilis azriT, m. gigineiSvili met d
- Page 203 and 204: erZnuli enidan Targmnil Zvel qarTul
- Page 205 and 206: 2. SoTa rusTveli da qarTvelTa jvari
- Page 207 and 208: zogi samoxeleo terminisaTvis `vefxi
- Page 209 and 210: 641. giorgi TevzaZe rusTavelis kosm
- Page 211 and 212: 647. g. kartozia rusTvelisa damisa
- Page 213 and 214: amave wignSi dabeWdilia avtoris sxv
- Page 215 and 216: 1973 wlis minawerSi ki aRniSnavs: a
- Page 217 and 218: 663. Rustaveli Sota Vitez v tigrovi
- Page 219 and 220: 671. nestan sulava vefxistyaosnis `
- Page 221 and 222: 678. S. CijavaZe vefxistyaosnis poe
- Page 223 and 224: meoTxe TavSi `rusTvelis adgilisaTvi
- Page 225 and 226: da saxalxo zeims q. axalcixeSi, sad
- Page 227 and 228: ogorc sakuTari saxeli, rogorc termi
- Page 229 and 230: 702. vefxistyaosnis xelnaweri leqsi
- Page 231 and 232: 708. jibo lomaSvili `kuparisa~ da `
- Page 233 and 234: 714. r. mirianaSvili axla ki arabul
- Page 235 and 236: 719c. SoTa rusTaveli vefxistyaosani
- Page 237 and 238: saraindo literaturasTan unda gamoir
- Page 239 and 240: zania, `vefxistyaosnis~ ideuri Sina
- Page 241 and 242: 735. izolda waqaZe vefxistyaosnis e
- Page 243: laze adrindel werilobiT dokumentebs
- Page 247 and 248: 750. mariam karbelaSvili vefxistyao
- Page 249 and 250: 237-246 gverdebze warmodgenilia kom
- Page 251 and 252: avtori daaskvnis, rom SoTa rusTveli
- Page 253 and 254: 771. petre Saria SoTa rusTaveli da
- Page 255 and 256: jvris monastris freska. arsebobs me
- Page 257 and 258: 781. al. baramiZe `vefxistyaosnis~
- Page 259 and 260: 1. terminebi, romlebic dResac iseve
- Page 261 and 262: 793. daviT kobiZe rusTvelisa da niz
- Page 263 and 264: 798. levan menabde rusTveli ucxoeTS
- Page 265 and 266: avtori aRniSnavs: aRiarebulad iTvle
- Page 267 and 268: 809. vaxtang sidamoniZe Zvirfasi rv
- Page 269 and 270: mianis sxeulis welszeda da welsqved
- Page 271 and 272: 822. roland burWulaZe dagvianebuli
- Page 273 and 274: poemis geografiul areSi vxvdebiT md
- Page 275 and 276: 832. korneli kekeliZe SoTa rusTveli
- Page 277 and 278: wignidan `SiZin~ (Zv. w. XII-VI ss.
- Page 279 and 280: 844. rusTvelologiuri rCeuli literat
- Page 281 and 282: 851. qronika da informacia vefxisty
- Page 283 and 284: 857. sargis caiSvili vefxistyaosnis
- Page 285 and 286: poemiseuli samyaro, mxatvruli saxe
- Page 287 and 288: 870. aleqsandre baramiZe Zveli qarT
- Page 289 and 290: 2. asmaTi. wignis 47-57 gverdebze m
- Page 291 and 292: 881. vefxistyaosnis uaxlesi Targman
- Page 293 and 294: S. beriZe dednad iyenebda poemis d.
sarecenzio naSromSi vrclad aris ganxiluli rusTveluri siyvarulisa da megobrobis<br />
sakiTxebi. megobrobis rolis maRal SefasebasTan erTad avtors ratomRac `wylis nayvad~<br />
eCveneba TxzulebaSi `Zmadnaficobis versiis~ arseboba.<br />
monografiaSi `vefxistyaosani~ Sedarebulia nizami ganjelis SemoqmedebasTan: `vefxistyaosanSi<br />
saxeebi da xasiaTebi dinamiurad iSlebian moqmedebis procesSi. am mxriv marto<br />
nizami uaxlovdeba rusTvels~. al. baramiZis azriT, moxmobili kuTxiT nizami ki ar uaxlovdeba<br />
rusTvels, aramed Zalian Sordeba mas; nizamis `saxeebsa da xasiaTebs~ swored dinamiuroba<br />
akliaT.<br />
am SeniSvnebis Semdeg p. Sarias monografias recenzenti mainc mniSvnelovan rusTvelologiur<br />
naSromad Tvlis. g. a.<br />
743. r. barbaqaZe<br />
`vefxistyaosani~ da Sua saukuneebis literaturuli tradiciebi<br />
feriTi sistemebis gaazrebis TvalsazrisiT<br />
litmcodneobis resp. sakoordinacio sabWo, S. rusTavelis sax. qarTuli literaturis instituti,<br />
XI samecn. sesia, moxsenebaTa Tezisebi, Tb.- 1977, gv. 14-15 (mogvyavs SemoklebiT).<br />
feris fenomenis gamoyenebis mxriv Sua saukuneebis saero <strong>literatura</strong>Si gamoiyofa ori<br />
mimarTuleba: a) `dasavleTis <strong>literatura</strong>~ fers, rogorc mxatvruli gamosaxvis saSualebas,<br />
TiTqmis ar iyenebs: b) `aRmosavluri <strong>literatura</strong>~ fers aniWebs uZiriTades esTetikur da<br />
simbolur mniSvnelobebs.<br />
`vefxistyaosani~ metwilad `aRmosavlur~ feriT sistemas uaxlovdeba. g. a.<br />
744. akaki gawerelia<br />
zecis mxatvruli modeli rusTavelTan da dantesTan<br />
wignSi: a. gawerelia, rCeuli nawerebi, t. I, Tb., 1977, gv. 7-86.<br />
avtoris SexedulebiT, rusTavelis qristianuli msoflmxedveloba gamdidrebulia areopagituli<br />
moZRvrebiT. rusTavelis `romelman~ araraobisagan samyaros Semqmneli pirovnuli<br />
qristianuli RmerTia. es igive `uxilavi Zalia~, sampirovani, romlis erTi wevric qristea.<br />
es RmerTi mnaTobTa da zecis miRma, empiriumSi `zegardmo arsTa~, anu angelozebis maRla<br />
`zis~ saRmrTo nislSi (`vin sazRvarsa dausazRvrebs, zis ukvdavi RmerTi RmerTad~).<br />
rusTavelis TxzulebaSi sxvadasxva adgilas damowmebuli `saydarni~, `uflebani~, `mTavrobani~<br />
da `Ãelmwifebani~ angelozebia da bibliis sxva angelozebTan erTad fsevdodionises<br />
Camoyalibebul zecis ZalTa ierarqiis sam triadaSi (9 CinSi) arian Sesulni.<br />
a. gawerelia vrclad ganixilavs poemis meore strofs: `.he, RmerTo, erTo, Sen Sehqmen saxe<br />
yovlisa tanisa...~ misi azriT, aq rusTveli icavs qristologiidan momdinare `erTi~ RmerTis<br />
sampirovnobis debulebas. mkvlevari imowmebs pasaJs dionises Txzulebidan, romelic ganmartavs<br />
`erTis~ mniSvnelobas.<br />
mkvlevari aRniSnavs: avTandilis locvaSi (str. 807) erTdroulad mocemulia qristianuli<br />
apofatika da katafatika: `ucnauro da uTqmelo, ufalo uflebaTao~. RmerTi rom `ucnauria~<br />
(Seucnobeli), es momdinareobs saxarebidan, xolo `uTqmeli~ RvTaebis tradiciuli<br />
apofatikuri gansazRvraa.<br />
katafatikuri `ufali uflebaTa~ pavle mociqulisagan momdinaneobs. avTandilis locva<br />
dionisesTan Rrma Sinaarsobriv igiveobas avlens.<br />
a. gawerelias mtkicebiT, azri imis Taobaze, rom 178-e strofis dionosi (`am saqmesa<br />
memowmebis dionosi, brZeni ezros~) da 1492-e strofis `brZeni divnosi~ erTi da igive piria,<br />
umarTebuloa da konkretuli monacemebiT ar dasturdeba.<br />
178-e strofSi rusTavels mxedvelobaSi hyavs ara fsevdo-dionise areopageli, aramed `da-<br />
Tovis~, `daTrTvilvis~, `dazrobis~ amsaxveli Txzulebis avtori, romelsac poeti `brZen<br />
ezros~ uwodebs.<br />
am SemTxvevaSi a. gawerelia iziarebs a. SaniZis azrs, romlis mixedviT fsevdo-ezra winaswarmetyvels<br />
miewereba astrologiuri traqtati `diaRnosos~. misi qarTuli Targmani Sena-<br />
244