rusTvelologiuri literatura

rusTvelologiuri literatura rusTvelologiuri literatura

science.org.ge
from science.org.ge More from this publisher
28.06.2014 Views

g. wereTlis daskvniT, `vefxistyaosnis~ metri aris ara `abstraqtuli sqema~, aramed realuri sidide, romelic ganizomeba marcvalTa raodenobiT. igi asabuTebs maRali Sairis dayofis aucileblobas 4-marcvlian, xolo dabali Sairisas — 3 da 5-marcvlian ritmul er- Teulebad. poemis metrul sqemas gamoeTiSa ormarcvliani ritmuli erTeuli (qore), rac iman ganapiroba, rom `vefxistyaosnis~ maRal SairSi ara gvaqvs Sefardeba 2-4-2, arc dabalSi — 1-5-2 an 2-5-1, romlebSic ormarcvliani erTeuli damoukidebeli uflebiT isargeblebda. a. gawerelia riTmas maxvilTan akavSirebs, rac misi azriT, gamoricxavs qarTulSi 3-marcvlianze ugrZeli riTmis arsebobas. g.wereTlis azriT ki maxvili ar awarmoebs riTmas, riTmis sazRvari xSirad scildeba maxviliani marcvlis sazRvars. a. xinTibiZe emxroba qarTuli leqsis silaburobis Tvalsazriss da akeTebs Semdeg daskvnebs: silaburoba Tavs iCens saleqso struqturis iseT komponentSi, rogoric cezuraa. igi gadaulaxavi simagrea; sityva da muxli (`terfi~, `segmenti~) ver gadaabijebs cezuris sazRvars. marcvalTa ricxvis cvalebadoba qarTuli leqsis striqonSi leqsis xasiaTis Tvisobriv Secvlas iwvevs. qarTuli leqsi iTmens mcire gadaxvevas erTi sistemidan meorisaken. silabur-tonurobisken midrekileba qarTul leqss d. guramiSvilis droidan daetyo. rusTavelisaTvis miuRebeli Sefardeba: 2-4-2, 3-3-2- da sxva TandaTan uflebamosili xdeba. XX s-is qarTuli leqsidan tonurobis absoluturi gamoricxva ar SeiZleba, Tumca tonurobis calkeuli elementebi qarTul versifikacias silabur-tonurad ver aqcevs. qarTuli leqsis silaburobis Teorias momxreebi adrec hyavda (m. baraTaSvili, i. bagrationi, p. ioseliani, d. CubinaSvili, l. isarliSvili, p. ingoroyva, p. beraZe, g. gaCeCilaZe), magram g. wereTlis naSromi Semobrunebis punqti gaxda qarTul leqsmcodneobaSi. zemoT dasaxelebuli da sxva problemuri sakiTxebi sabolood maSin gairkveva, roca xelT gveqneba statistikur masalaze dakvirvebisa da eqsperimentur-laboratoriuli analizis Sedegad miRebuli daskvnebi. g. a. 739. m. jangiZe sabuTebis aRmniSvneli terminebi `vefxistyaosanSi~ gaz. `sabWoTa oseTi~, 1976, 25 dek., № 254, gv. 4. rogorc avtori wers, sabuTebis aRmniSvneli terminebidan `vefxistyaosanSi~ yvelaze xSirad ixmareba `wigni~, rogorc saxelmwifo marTvis erT-erTi saSualeba (`wignsa mogcem, gmorCilobden, vinca iyos Cemi xasi~). `wigni~ diplomatiuri urTierTobis amsaxveli dokumentic aris (`gavgzavne kaci xataeTs da wigni Cemmagieri~). epistolaruli xasiaTis werils ustari erqva, romelic grZlad daWril qaRaldze iwereboda da gragnilad axvevdnen (`ese ustari dawera, Sekra da wa-ca-xvia man~). nebarTvis an brZanebis sabuTs poemaSi farmani ewodeba (`aw mmarTebs moTxovna me farmanisa~). gvxvdeba agreTve `anderZi~, `brZaneba~, `werili~, `saficari wigni~. yvela aseTi sityva sainteresoa Zveli qarTuli terminologiis Seswavlis TvalsazrisiT. g. a. 1977 weli 740. irakli abaSiZe sityva SoTa rusTavelze avtoris wignSi — Txzulebani or tomad, t. II, werilebi, Tb., 1977, gv. 7-22. winasityvaobad erTvis `vefxistyaosnis~ rusul gamocemas _ `msoflio literaturis biblioTeka~, moskovi, 1969. narkvevSi saubaria rusTavelis Semoqmedebis mniSvnelobaze qarTuli da msoflio kulturisaTvis, poemis Targmanebze rusul da sxva ucxo enebze, SoTa rusTavelis vinaobasa da mis savaraudo samSobloze — mesxeTze, ierusalimis jvaris monasterze, iq aRmoCenil yve- 242

laze adrindel werilobiT dokumentebsa da TviT poetis frekskaze; am freskis `gauCinarebasa~ da mis xelaxla aRmoCenaze. imave wignSi (t. II, werilebi) dabeWdilia i. abaSiZis: `fiqrebi rusTavelze~, `poetis ukvdaveba~, `msoflio poeziis didi raindi~, `diadi sakacobrio idealebis momRerali~, `rusTavelis iubile karze mogvadga~ (gv. 23-56). yvela maTgani gamoqveynda 1966 wels (anotaciebi ix. `bibliografiis~ III tomSi). g. a. 741. manuCar anTaZe `vefxistyaosnis~ mxatvruli simarTlis sakiTxebi, II Jur. `macne~, els, 1977, № 1, gv. 18-30. narkvevSi ganxilulia sakiTxi rusTavelis SemoqmedebiTi `meTodis~ realisturobisa, romelic vlindeba cxovrebiseul simarTleSi, sandoobasa da nawarmoebis mxatvruli xasiaTebis damajereblobaSi. avtori msjelobs agreTve rusTavelis msoflmxdvelobis humanisturobaze, rodesac Tavisufali arCevani siyvarulSi da misi ganxorcielebis saSualeba saxeldebulia `marTal samarTlad~, romelic farulad upirispirdeba mSoblis `RvTaebriv~ uflebas. narkvevSi dazustebulia termin `amirbaris~ mniSvneloba. avtoris azriT, indoeTis saxelmwifoSi is udris `saxlTuxucess~, mefis sasaxlis gamgebels, pirvel vazirs, romelic amirspasalaris funqciasac iTavsebs. naSroms axlavs reziume rusul enaze. g. a. 741a. simon arvelaZe rusTavelis esTetikuri ideali avtoris wignSi _ `kritikuli narkvevebi~, Tb., 1977, gv. 124-129. mkvlevari ganixilavs esTetikur ideals `vefxistyaosnis~ gmirebis moqmedebis mixedviT. rusTavelis personaJebis yoveli konkretuli moqmedeba maTi pirovnuli `me~-s Sinagani Tavisuflebis gamovlinebaa. es personaJebi xorcieli, adamianuri realobani arian da, amdenad, ar ganekuTvnebian `zeadamianur sferos~. rusTavelis zneobrivi idealia mijnuris srulqmnili saxe, romelSic Tanazomierad Serwymulia: fizikuri mxneoba, Zalovanoba, sibrZne, simdidre, siuxve, goniereba, moTmineba da a. S. g. a. 742. aleqsandre baramiZe erTi axali rusTvelologiuri naSromis gamo Jur. `ganTiadi~, 1977, № 2, gv. 158-168; agreTve _ al. baramiZe, narkvevebi..., VII, Tb., 1978, gv. 40-56. avtori ganixilavs petre Sarias monografiul narkvevs `SoTa rusTavelis msoflmxedvelobisa da Semoqmedebis zogierTi sakiTxi~ (Tb., 1976). al. baramiZis azriT, p. Sarias monografia mniSvnelovani gamoklevaa. wignis avtori cdilobs gaarkvios rusTvelis sarwmunoebriv-filosofiuri, socialur-politikuri, literaturul-esTetikuri da teqstologiuri sakiTxebi. recenzenti aRniSnavs, rom p. Sariam Tavisi wvlili Seitana rigi urTulesi rusTvelologiuri problmebis axali kuTxiT dayenebasa da zogjer gadawyvetaSic. amasTan p. Sarias naSromi iwvevs seriozul SeniSvnebsac. wignSi yvelaferi rigze araa wyaroebis dasaxelebisa da gamoyenebis mxriv. monografiaSi gvxvdeba umisamarTo damowmebani da umisamarTo kritika. wignis avtori TviTneburad cvlis `vefxistyaosnis~ teqsts, an interpolaciad miiCnevs udaod rusTvelur strofebs, Tu isini ar eguebian mkvlevris mier winaswar SemuSavebul Sexedulebas. 243

g. wereTlis daskvniT, `vefxistyaosnis~ metri aris ara `abstraqtuli sqema~, aramed<br />

realuri sidide, romelic ganizomeba marcvalTa raodenobiT. igi asabuTebs maRali Sairis<br />

dayofis aucileblobas 4-marcvlian, xolo dabali Sairisas — 3 da 5-marcvlian ritmul er-<br />

Teulebad. poemis metrul sqemas gamoeTiSa ormarcvliani ritmuli erTeuli (qore), rac<br />

iman ganapiroba, rom `vefxistyaosnis~ maRal SairSi ara gvaqvs Sefardeba 2-4-2, arc dabalSi<br />

— 1-5-2 an 2-5-1, romlebSic ormarcvliani erTeuli damoukidebeli uflebiT isargeblebda.<br />

a. gawerelia riTmas maxvilTan akavSirebs, rac misi azriT, gamoricxavs qarTulSi 3-marcvlianze<br />

ugrZeli riTmis arsebobas.<br />

g.wereTlis azriT ki maxvili ar awarmoebs riTmas, riTmis sazRvari xSirad scildeba maxviliani<br />

marcvlis sazRvars.<br />

a. xinTibiZe emxroba qarTuli leqsis silaburobis Tvalsazriss da akeTebs Semdeg daskvnebs:<br />

silaburoba Tavs iCens saleqso struqturis iseT komponentSi, rogoric cezuraa. igi<br />

gadaulaxavi simagrea; sityva da muxli (`terfi~, `segmenti~) ver gadaabijebs cezuris sazRvars.<br />

marcvalTa ricxvis cvalebadoba qarTuli leqsis striqonSi leqsis xasiaTis Tvisobriv<br />

Secvlas iwvevs.<br />

qarTuli leqsi iTmens mcire gadaxvevas erTi sistemidan meorisaken. silabur-tonurobisken<br />

midrekileba qarTul leqss d. guramiSvilis droidan daetyo. rusTavelisaTvis<br />

miuRebeli Sefardeba: 2-4-2, 3-3-2- da sxva TandaTan uflebamosili xdeba. XX s-is qarTuli<br />

leqsidan tonurobis absoluturi gamoricxva ar SeiZleba, Tumca tonurobis calkeuli<br />

elementebi qarTul versifikacias silabur-tonurad ver aqcevs.<br />

qarTuli leqsis silaburobis Teorias momxreebi adrec hyavda (m. baraTaSvili, i. bagrationi,<br />

p. ioseliani, d. CubinaSvili, l. isarliSvili, p. ingoroyva, p. beraZe, g. gaCeCilaZe),<br />

magram g. wereTlis naSromi Semobrunebis punqti gaxda qarTul leqsmcodneobaSi.<br />

zemoT dasaxelebuli da sxva problemuri sakiTxebi sabolood maSin gairkveva, roca<br />

xelT gveqneba statistikur masalaze dakvirvebisa da eqsperimentur-laboratoriuli<br />

analizis Sedegad miRebuli daskvnebi. g. a.<br />

739. m. jangiZe<br />

sabuTebis aRmniSvneli terminebi `vefxistyaosanSi~<br />

gaz. `sabWoTa oseTi~, 1976, 25 dek., № 254, gv. 4.<br />

rogorc avtori wers, sabuTebis aRmniSvneli terminebidan `vefxistyaosanSi~ yvelaze<br />

xSirad ixmareba `wigni~, rogorc saxelmwifo marTvis erT-erTi saSualeba (`wignsa mogcem,<br />

gmorCilobden, vinca iyos Cemi xasi~). `wigni~ diplomatiuri urTierTobis amsaxveli dokumentic<br />

aris (`gavgzavne kaci xataeTs da wigni Cemmagieri~). epistolaruli xasiaTis werils<br />

ustari erqva, romelic grZlad daWril qaRaldze iwereboda da gragnilad axvevdnen (`ese<br />

ustari dawera, Sekra da wa-ca-xvia man~). nebarTvis an brZanebis sabuTs poemaSi farmani<br />

ewodeba (`aw mmarTebs moTxovna me farmanisa~). gvxvdeba agreTve `anderZi~, `brZaneba~, `werili~,<br />

`saficari wigni~. yvela aseTi sityva sainteresoa Zveli qarTuli terminologiis Seswavlis<br />

TvalsazrisiT. g. a.<br />

1977 weli<br />

740. irakli abaSiZe<br />

sityva SoTa rusTavelze<br />

avtoris wignSi — Txzulebani or tomad, t. II, werilebi, Tb., 1977, gv. 7-22. winasityvaobad erTvis<br />

`vefxistyaosnis~ rusul gamocemas _ `msoflio literaturis biblioTeka~, moskovi, 1969.<br />

narkvevSi saubaria rusTavelis Semoqmedebis mniSvnelobaze qarTuli da msoflio kulturisaTvis,<br />

poemis Targmanebze rusul da sxva ucxo enebze, SoTa rusTavelis vinaobasa da<br />

mis savaraudo samSobloze — mesxeTze, ierusalimis jvaris monasterze, iq aRmoCenil yve-<br />

242

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!