rusTvelologiuri literatura

rusTvelologiuri literatura rusTvelologiuri literatura

science.org.ge
from science.org.ge More from this publisher
28.06.2014 Views

681. al. WinWarauli `vefxistyaosnis~ leqsikidan: `saomarTa~ Tu `saamarTa? Jur. `ciskari~, 1975, № 9, gv. 138-139. avtori wers: 752-e strofSi _ `SeuSinda, sawyenlisa moxseneba ver SehmarTa, dayriT dadga, igonebda ar saqmeTa saomarTa~ - yvela xelnawerSi Tumca `saomarTa~ ikiTxeba, es sityva imdenad Seuferebelia mocemul konteqstSi, rom aucilebelia misi konieqturiT — saamarTa Canacvleba. vazirma `sawyeneli~ ambavi unda uTxras rostevans, icis, rom amas usiamovneba mohyveba da `igonebs~ (winaswar fiqrobs) mosalodnel ara sasiamovno, ara saamar (anu ara saamur) ambavze. saamari iseve iwarmoeba ameba — zmnidan, rogorc `dasaamo~, `siamovnisa~. Sdr. msgavsi formebi: sawuneli — sawunari, sacnobeli — sacnobari, sawyeni — sawyino — sawyeneli — sawyinari — sawyinare. amave striqonSi `dayriT dadga, igonebda~-s nacvlad umjobesia `dayriT dga da igonebda~, rogorc zog xelnawersa da gamocemebSia (1953, 1957, 1974). dayriT dgoma niSnavs TavdaxriT, uCumrad, xelebCamoSvebiT dgomas. g. a. 682. m. xerxeuliZe `vefxistyaosnis~ enis sakiTxebi gaz. `Tbilisi~, 1975, 25 seqt., № 115, gv. 3. avtori exmaureba i. gigineiSvilis wignis `gamokvlevebi vefxistyaosnis enis... Sesaxeb~ (Tb., 1975) gamocemas. misi azriT, poemis teqstis dadgena rom SesaZlebeli gaxdes, aucilebelia misi enis yvela niuansis mxedvelobaSi miReba. teqstis sadavo sakiTxebis detaluri ganxilvis magaliTebs recenzenti swored dasaxelebul wignSi xedavs da mcdari wakiTxvebis gasworebis nimuSebsac imowmebs. aseTebia, magaliTad: `amali~ (survili, trfoba) _ `sam alis~ magier (708,1); `wvergamos~ ganmarteba (277,2); `marT gaSvebuli xeziTa~ _ `ar-gaSvebulis~ nacvlad (214,2) da sxv. recenzenti aRniSnavs, rom naSromSi ganxilulia mravali saintereso filologiur-lingvisturi sakiTxi da i. gigineiSvilis wigni enaTmecnierebisa da rusTvelologiis kargi Sena- Zenia. g. a. 683. elguja xinTibiZe msoflmxedvelobiTi problemebi vefxistyaosanSi Tb., 1975, 484 gv. avtoris kvlevis sagans warmoadgens rusTvelis TxzulebaSi asaxuli religiur-filosofiuri msoflmxedveloba. wignis pirvel nawilSi ganxilulia poetis astrologiuri Sexedulebebi. avtoris azriT, `vefxistyaosanSi~ gatarebuli Tvalsazrisi zeciuri Zalebis arsebobasa da adamianis amqveyniur cxovrebaze maTi gavlenis Sesaxeb monoTeisturi religiis astrologiasTan SeTanxmebis Sedegia. rusTvelis kosmologiuri sistemis centrSi imyofeba RmerTi, Tumca is uSualod ar ganagebs miwier saqmeebs, RmerTsa da adamianebs Soris zeciuri Zalebi, astrologiuri mnaTobebi, imyofebian da isini moqmedeben (ix. anotacia № 277). amave nawilSi Sedis qvesaTaurebi: `vefxistyaosnis kronosi~ (ix. anot. № 468) da `nestanis cxra da Svidi ca~ (ix. anotacia № 515). naSromis meore nawili (gv. 105-192) eZRvneba `vefxistyaosnis~ uzenaesi arsebis raobis garkvevas. aq ganxilulia e. w. `saRmrTo saxelebi~: `mziani Rame~, `uJamo Jami~, `erTarseba erTi~, `buneba-ziari~. mkvlevari im daskvnamde midis, rom am cnebebis analizi gviCvenebs poetis aradogmatur religiur tendencias, misi azriT, `vefxistyaosnis~ uzenaesi arseba ar aris qristianuli dogmatikis sampirovani RmerTi. wignis mesame nawilSi (gv. 193-306) avtori ikvlevs rusTvelis eTikuri Sexedulebebis kavSirebs qristianul da aristoteleseul eTikur koncefciebTan. aqve Sedis `marTali samarTlis~ cneba (ix. anot. № 275) da `mocaleoba~ (ix. anot. № 276). 222

meoTxe TavSi `rusTvelis adgilisaTvis Sua saukuneebis azrovnebis istoriaSi~ (gv. 307-366) dadgenilia, rom XII s-is qarTuli azrovneba uSualo kontaqtSi iyo qristianuli evropisa da mahmadianuri aRmosavleTis mowinave azrovnebasTan. renesansuli elementi, romelic vlindeba rusTvelis msoflmxedvelobaSi, mkvlevris azriT, im tipis azrovnebaa, romelsac adgili hqonda XIII-XIV saukuneebis evropaSi. am TvalsazrisiT, rusTvelis msoflmxedveloba da sazogadod, XII s-is qarTuli literaturul-filosofiuri azrovnebac evropuli tipisaa. rusTvels msoflmxedvelobiTi aspeqtiT sami saazrovno wyaro aqvs: qristianuli literatura, aristoteles logikur-metafizikuri azrovneba da neoplatonuri filosofia. aRmosavluri gavlena rusTvelis msoflmxedvelobaze da saerTod Semoqmedebaze ueWvelia, magram igi Tvisobrivad mxolod im faqtorad SeiZleba iqnes miCneuli, romelsac garkveuli roli eniWeba gviandeli Sua saukuneebis da renesansis epoqaTa evropul azrovnebaSic (Sdr. anot. № 516). wigns erTvis: gamoyenebuli samecniero literaturisa da wyaroebis nusxa (gv. 376-397), reziume germanul da rusul enebze (gv. 398-463), saZieblebi — pirTa saxelebis (gv. 464-469), sagnobrivi (gv. 470-477). i. k. 684. iuza xuskivaZe `vefxistyaosnis~ TavaqaraSviliseuli nusxis miniaturebi Jur. `sabWoTa saqarTvelo~, 1975, № 10, gv. 73-82. avtori ganixilavs 1646 w. mamuka TavaqaraSvilis mier gadawerili `vefxistyaosnis~ (H-559) mxatvrobas. misi TqmiT, nusxaSi CarTulia erTi ostatis mier daxatuli, mTliani gverdis momcveli, 38 miniatura. mxatvari ucnobia; es miniaturebi ar ekuTvnis teqstis gadamwers, rogorc zogierTi mkvlevari fiqrobda. avtors am miniaturebis mTavar Rirsebad is miaCnia, rom maTi Semqmneli eyrdnoba Zveli qarTuli mxatvrobis tradiciebs. am dasuraTebis ganxilva gviCvenebs qarTuli saero miniaturis ganviTarebis erTiani xazis uwyvetobas; rom ucxouri gavlenebis moZalebis period- Sic am dargis zogierTi nimuSi inarCunebs TviTmyofad erovnul tradicias. g. a. 685. goCa jafariZe `maRribuli oqro~ XII_XIII ss. qarTul wyaroebSi Jur. `macne~, filosofiis ... seria, 1975, № 4, gv. 145-151. werilis avtoris mizania gaarkvios `maRribuli oqros~ mniSvneloba, romelic gvxvdeba `vefxistyaosansa~ da rusTavelis epoqis sxva literaturul ZeglebSi. avtori ar eTanxmeba mosazrebas, romlis Tanaxmadac `vefxistyaosnis~ `maRribuli~ aRniSnavs oqros fuls. misi azriT, `vefxistyaosansa~ da sxva nawarmoebebSi saubaria ara oqros monetebze, aramed maRribul oqroze, liTonze an am liTonis sabadoebze. avtori azustebs maRribis sazRvrebs. irkveva, rom maRribi moicavda vrcel teritorias saharis CrdiloeTiT da egviptis dasavle- TiT, atlantis okenamde. irkveva isic, rom maRribSi oqros sabado ar arsebobda. avtoris azriT, `maRribuli~ ewoda IX-XII saukuneebSi saxelganTqmul sudanis oqros, romelmac mniSvnelovani roli Seasrula maxlobeli aRmosavleTisa da evropis qveynebis oqroTi momaragebaSi. sudanSi mopovebuli oqros eqsporti xmelTaSua zRvis auzSi swored maRribis gavliT xdeboda... am gziT wamosuli sudanis oqro saqarTveloSic SeiZleba gadmosuliyo `maRribul oqrod~. g. a. 686. giorgi jiblaZe rusTaveli da Tanamedroveoba gaz. `SoTaoba~, iyalTo, 1975, oqtomberi, gv. 2. rogorc avtori wers, SoTa rusTaveli aris ara marto poeti, aramed xelovnebis didi Teoretikosic. winaaRmdeg platonizmisa, rusTaveli poezias aRiarebs filosofiuri azrovnebis dargad da mas WeSmaritebis Secnobis funqciasac akisrebs. 223

681. al. WinWarauli<br />

`vefxistyaosnis~ leqsikidan: `saomarTa~ Tu `saamarTa?<br />

Jur. `ciskari~, 1975, № 9, gv. 138-139.<br />

avtori wers: 752-e strofSi _<br />

`SeuSinda, sawyenlisa moxseneba ver SehmarTa,<br />

dayriT dadga, igonebda ar saqmeTa saomarTa~ -<br />

yvela xelnawerSi Tumca `saomarTa~ ikiTxeba, es sityva imdenad Seuferebelia mocemul<br />

konteqstSi, rom aucilebelia misi konieqturiT — saamarTa Canacvleba. vazirma `sawyeneli~<br />

ambavi unda uTxras rostevans, icis, rom amas usiamovneba mohyveba da `igonebs~ (winaswar<br />

fiqrobs) mosalodnel ara sasiamovno, ara saamar (anu ara saamur) ambavze. saamari iseve iwarmoeba<br />

ameba — zmnidan, rogorc `dasaamo~, `siamovnisa~. Sdr. msgavsi formebi: sawuneli —<br />

sawunari, sacnobeli — sacnobari, sawyeni — sawyino — sawyeneli — sawyinari — sawyinare. amave<br />

striqonSi `dayriT dadga, igonebda~-s nacvlad umjobesia `dayriT dga da igonebda~, rogorc<br />

zog xelnawersa da gamocemebSia (1953, 1957, 1974). dayriT dgoma niSnavs TavdaxriT,<br />

uCumrad, xelebCamoSvebiT dgomas. g. a.<br />

682. m. xerxeuliZe<br />

`vefxistyaosnis~ enis sakiTxebi<br />

gaz. `Tbilisi~, 1975, 25 seqt., № 115, gv. 3.<br />

avtori exmaureba i. gigineiSvilis wignis `gamokvlevebi vefxistyaosnis enis... Sesaxeb~<br />

(Tb., 1975) gamocemas. misi azriT, poemis teqstis dadgena rom SesaZlebeli gaxdes, aucilebelia<br />

misi enis yvela niuansis mxedvelobaSi miReba. teqstis sadavo sakiTxebis detaluri<br />

ganxilvis magaliTebs recenzenti swored dasaxelebul wignSi xedavs da mcdari wakiTxvebis<br />

gasworebis nimuSebsac imowmebs. aseTebia, magaliTad: `amali~ (survili, trfoba) _ `sam alis~<br />

magier (708,1); `wvergamos~ ganmarteba (277,2); `marT gaSvebuli xeziTa~ _ `ar-gaSvebulis~<br />

nacvlad (214,2) da sxv.<br />

recenzenti aRniSnavs, rom naSromSi ganxilulia mravali saintereso filologiur-lingvisturi<br />

sakiTxi da i. gigineiSvilis wigni enaTmecnierebisa da rusTvelologiis kargi Sena-<br />

Zenia. g. a.<br />

683. elguja xinTibiZe<br />

msoflmxedvelobiTi problemebi vefxistyaosanSi<br />

Tb., 1975, 484 gv.<br />

avtoris kvlevis sagans warmoadgens rusTvelis TxzulebaSi asaxuli religiur-filosofiuri<br />

msoflmxedveloba. wignis pirvel nawilSi ganxilulia poetis astrologiuri Sexedulebebi.<br />

avtoris azriT, `vefxistyaosanSi~ gatarebuli Tvalsazrisi zeciuri Zalebis arsebobasa<br />

da adamianis amqveyniur cxovrebaze maTi gavlenis Sesaxeb monoTeisturi religiis<br />

astrologiasTan SeTanxmebis Sedegia. rusTvelis kosmologiuri sistemis centrSi imyofeba<br />

RmerTi, Tumca is uSualod ar ganagebs miwier saqmeebs, RmerTsa da adamianebs Soris zeciuri<br />

Zalebi, astrologiuri mnaTobebi, imyofebian da isini moqmedeben (ix. anotacia № 277).<br />

amave nawilSi Sedis qvesaTaurebi: `vefxistyaosnis kronosi~ (ix. anot. № 468) da `nestanis<br />

cxra da Svidi ca~ (ix. anotacia № 515).<br />

naSromis meore nawili (gv. 105-192) eZRvneba `vefxistyaosnis~ uzenaesi arsebis raobis<br />

garkvevas. aq ganxilulia e. w. `saRmrTo saxelebi~: `mziani Rame~, `uJamo Jami~, `erTarseba erTi~,<br />

`buneba-ziari~. mkvlevari im daskvnamde midis, rom am cnebebis analizi gviCvenebs poetis<br />

aradogmatur religiur tendencias, misi azriT, `vefxistyaosnis~ uzenaesi arseba ar aris<br />

qristianuli dogmatikis sampirovani RmerTi.<br />

wignis mesame nawilSi (gv. 193-306) avtori ikvlevs rusTvelis eTikuri Sexedulebebis<br />

kavSirebs qristianul da aristoteleseul eTikur koncefciebTan. aqve Sedis `marTali<br />

samarTlis~ cneba (ix. anot. № 275) da `mocaleoba~ (ix. anot. № 276).<br />

222

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!