rusTvelologiuri literatura
rusTvelologiuri literatura rusTvelologiuri literatura
650. zurab kiknaZe vefxistyaosnis ebrauli Targmani Jur. `macne~ (els), 1975, № 1, gv. 32-48. avtori aRniSnavs, rom `vefxistyaosnis~ mravalricxovan Targmanebs Soris gansakuTrebiT gamoirCeva ebrauli Targmani, Sesrulebuli boris-dov gaponovis mier. recenzentTa azriT, igi mniSvnelovani SenaZenia Tanadrouli ebrauli poeziisa da im rigis TxzulebaTa ricxvSia CaTvlili, romelnic amdidreben erovnul mwerlobasa da kulturas axali cxovelmyofeli nakadebiT da warmoaCenen am uZvelesi enis amouwurav SesaZleblobebs. mkvlevari vrclad ganixilavs Targmans, rogorc poeturi teqnikis TvalsazrisiT, ise Sinaarsobrivad, xSirad imowmebs paralelebs ebrauli bibliis teqstidan da aCvenebs, Tu rogor da ra saxiT ubrundeba Targmanis wyalobiT ebrael mkiTxvels bevri ram, rac rusTvelis poemaSi bibliuri wignebidan iRebs saTaves. es naTlad Cans pirvelive strofis Targmanidan, sadac pirveli taepis Sinaarsi asea warmodgenili: `samyaros (=kosmosis) damamyarebelma Tavisi Zlieri marjveniT mis safuZvlebze~. sityvam `samyaro~ droTa ganmavlobaSi mniSvneloba Seicvala; igi cis sinonimia Tavad poemaSi (Sdr. saba). prologis `samyaro~ is qmnilebaa, romelsac, bibliis mixedviT, Sesaqmis meore dRes ca ewoda. magram es mniSvneloba (небесная твердь) am sityvas dRevandel qarTulSi dakarguli aqvs, da igi mxolod filologiuri sizustiT Sesrulebul TargmanebSi aisaxeba (mari, uordropi). mxatvrul TargmanebSi `samyaro~ yvelgan `universumad~ aris naTargmni (вселенная, World, le monde). dRevandel qarTvel mkiTxvelsac ase esmis es samyaro. ebrauli Targmanic am princips misdevs... `Zlieri marjvena misi~ gamoZaxilia bibliuri Tqmisa `xozek Áad~ _ `Zlieri mklavi: `rameTu ZlieriTa mklaviTa gamogviyvana ufalma egviptiT~ (gamoslv. 13,16); an: `viTarmed me Sevqmen qveyana da kaci... ZaliTa CemiTa didiTa da mklavisa mier Cemisa~ (ierem. 27,5). xolo gamoTqma `mis safuZvlebze~ dakarguli kosmogoniuri miTis naSTia, Zveli aRTqmis wignebSi aqa-iq SemorCenili, mag.: `romelman daamtkica qveyana safuZvelTa zeda TvisTa~ (fs. 104,5). meore taepi asea Targmnili: `da STabera zegardmo suli Tvisi nestoebSi (arsTa) simravles~. aq zogadad aris gadmocemuli RvTis sulis mier Seqmnil arsTa gacocxlebis aqti: Sdr.: `da STabera pirsa (anu `nestoebs~) missa suli sicocxlisa da iqmna kaci sulad cxovelad~ (dab. 2,7). taepSi: `sad wahxe da sad dahkargen sinaTlisa egen svetni~ (821,4) sinaTlis sveti igivea, rac `sveti cecxlisa~, romelic Ram-RamobiT miuZRoda win egviptidan gamomaval ebraelTa toms (gamoslv. 13,21-22). recenzenti yuradRebas miaqcevs gmirTa rCeulobis damadasturebel kidev erT niSans, rodesac isini ixseniebian viTarca `edemis xe~ an `edems nazardi alva~. es metafora mxolod pirovnebaTa garegnobis aRmniSvneli araa, masSi unda davinaxoT simbolo gamorCeuli xalxisa da individTa, rogorc naTqvamia fsalmunSi (1,3): `iyos igi viTarca xe, danerguli Tanawarsadinelsa wyalTasa, romelman gamosces xili Tvisi Jamsa Tvissa da furceli misi ara dascvivis~. z. kiknaZe miuTiTebs am metaforis siZveleze: Sumerul sakulto himnSi asea Seqebuli ur-ninurTa, q. isinis dinastiis gaRmerTebuli mefe: `rCeulo kedaro, samkaulo taZris ezoisav~. recenzentis TqmiT, `vefxistyaosnis~ ebrauli Targmani mravalmxriv aris sagulisxmo da sxvadasxva aspeqtiT Seswavlas moiTxovs. erTi mxarea ori enis (qarTulisa da ebraulis) da sityvier-kulturuli tradiciebis urTierTSeRwevis problema, risTvisac uxv maslas iZleva ebrauli teqsti. meore mxriv, ebrauli Targmani TavisTavadi movlenaa Tanadroul ebraul poeziaSi. igi cxadyofs mTargmnelis araCveulebriv poetur talantsa da enobriv alRos, rac am Targmans dednis kongenialurs xdis. g. a. 651. jibo lomaSvili `igia Cemi sicocxle, uwyalo viTa jiqia~ missave wignSi _ `werilebi~, Tb., 1975, gv. 237-244. avtori iZleva poemis me-19 strofis axal interpretacias. mesame taepSi: `igia Cemi sicocxle, uwyalo viTa jiqia~, misi azriT, Tamar mefe ki ar igulisxmeba, aramed poetis `naWirnaxulevi~, misive Txzuleba _ `vefxistyaosanSi~. 212
amave wignSi dabeWdilia avtoris sxva narkvevebic `vefxistyaosnis~ teqstologiur sakiTxebze (mag.: `saqme vqmen saWoWmanebi~, `me rusTveli, xelobiTa~, `ese ambavi sparsuli~ da sxv.), romlebic adre, sxvadasxva dros iyo gmoqveynebuli da am `bibliografiaSi~ Setanilia maTi pirveli publikaciis mixedviT. g. a. 652. j. lomaSvili SeniSvnebi d. qumsiSvilis wignis Sesaxeb wignSi: j. lomaSvili, `werilebi~, Tb., 1975, gv. 198-227. avtori ganixilavs d. qumsiSvilis naSroms `rusTavelis poeturi xelovnebis zogierTi sakiTxi~ (Tb., 1968 w.). misi azriT, saintereso daskvnebis paralelurad, rig SemTxvevebSi mkvlevari winaaRmdegobaSi vardeba. magaliTad, d. qumsiSvils miaCnia, rom e. w. `indo-xataelTa ambavi~ rusTavels ar ekuTvnis da am debulebis dasabuTebas cdilobs iseTi argumentebiT, romlebic mecnierul kritikas ver uZleben. aseve Seuwynarebelia poemis 461-e strofis ignorireba, misi miCneva `poetur gadamRerebad~. recenzents mohyavs wignis avtoris ZiriTadi debuleba poemis Sedgenilobis, misi siu- Jetisa da kompoziciis Taobaze, sadac igi wers, rom `vefxistyaosani~ orplaniani nawarmoebia, masSi dapirispirebulia ori ambavi: pozitiuri — rostevan-TinaTin-avTandilis siuJeturi rkali da negatiuri — farsadan-nestan-tarielis siuJeturi rkali; rom arabeTSi gaimarjva keTilma sawyisma, xolo indoeTSi _ borotma. recenzentis azriT, tariel-nestanis Tavgadasavali poemis mTavari rkalia, RerZia da ara negatiuri ambavi. amasTan erTad, indoeTSic sabolood sikeTe imarjvebs. i.k. 653. nino maqaZe gamoCenili rusTvelologi (iustine abulaZis dabadebis 100 wlisTavis gamo) Jur. `macne~, els, 1975, № 2, gv. 189-192. werilSi ganxilulia i. abulaZis rusTvelologiuri moRvaweoba, aRniSnulia, rom man orjer, 1914 da 1926 wlebSi, gamosca `vefxistyaosnis~ kritikuli, poemis xelnawerebze dayrdnobiT mis mier dadgenili teqsti, mas daurTo xelnawerebidan amokrebili leqsikuri variantebi, rac pirveli SemTxveva iyo am Txzulebis gamocemis istoriaSi. i. abulaZem Seadgina `vefxistyaosnis~ vrceli leqsikoni, romelic erTvis poemis 1914 da 1926 wlebis, agre- Tve 1937 da 1951 wlebis gamocemebs. i. abulaZes ekuTvnis 40-ze meti gamokvleva SoTa rusTvelis biografiisa da misi Txzulebis teqstis sxvadasxva sakiTxze, romelTac dRevandlamde ar daukargavT mecnieruli Rirebuleba. g. a. 654. ioseb megreliZe erTi ganmarteba Jur. `macne~ (els), 1975, № 1, gv. 171-173. mkvlevari exmaureba istorikos p. ratianis polemikur werils (`mnaTobi~, 1971, № 11), romelic mimarTuli iyo misi naSromis _ `vefxistyaosnis avtoris vinaobisaTvis~ _ recenzentebis (n. SoSiaSvili, s. yauxCiSvili, v. dondua, m. dumbaZe, i. megreliZe, S. badriZe) winaaRmdeg. i. megreliZe aRniSnavs, rom p. ratianma kamaTis arsebiT sakiTxebs gverdi auara da xmauri atexa rusTvelologiis ganviTarebis etapebis Taobaze, TiTqos recenziis avtorebi gangeb Cqmalaven ilia WavWavaZis Rvawls da daumsaxureblad ganadideben niko mars, iziareben ra i. javaxiSvilis azrs, rom n. marma `vefxistyaosnis~ Seswavlis axali xana Seqmna. rusTvelologiaSi namdvili mecnieruli kvleva-Zieba rom n. maris naSromebiT iwyeba, am azrs aRiareben k. kekeliZe, al. baramiZe, g. imedaSvili, S. ZiZiguri da sxvebi. amis uaryofas p. ratiani amaod cdilobs. g. a. 213
- Page 161 and 162: gamocema, ris Taobazec atyobinebda
- Page 163 and 164: gvaria: 1) simetriuli — wyvilmarc
- Page 165 and 166: mkvlevari aRniSnavs, rom racionaliz
- Page 167 and 168: 523a. simon arvelaZe rusTaveli da m
- Page 169 and 170: formebi). amaTgan erTaderTi swori w
- Page 171 and 172: 531. b. darCia vefxistyaosnis gagrZ
- Page 173 and 174: tografis modelis hipoTezuri rekonst
- Page 175 and 176: 541. metri da riTma vefxistyaosanSi
- Page 177 and 178: 546a. [uavtoro] vefxistyaosnis axal
- Page 179 and 180: olo mouRes adamianis mier adamianis
- Page 181 and 182: mkvlevris azriT, cixe ase unda gani
- Page 183 and 184: 566. al. WinWarauli leqsikologiuri
- Page 185 and 186: aRniSnulia rusTvelis Tematikisa da
- Page 187 and 188: sasaxlea yvelafris tonis mimcemi. m
- Page 189 and 190: mkvlevari amgvar cTomilebad miiCnev
- Page 191 and 192: Svili, g. wibaxaSvili, S. Rlonti, o
- Page 193 and 194: kvidroT es daweriloba. fuZeukumSvel
- Page 195 and 196: 599. Sermadin oniani `xiloba~ sityv
- Page 197 and 198: TavaqaraSvilis xelnawerSi arsebuli
- Page 199 and 200: 612. SoTa qurdaZe `vefxistyaosnis~
- Page 201 and 202: Svilis azriT, m. gigineiSvili met d
- Page 203 and 204: erZnuli enidan Targmnil Zvel qarTul
- Page 205 and 206: 2. SoTa rusTveli da qarTvelTa jvari
- Page 207 and 208: zogi samoxeleo terminisaTvis `vefxi
- Page 209 and 210: 641. giorgi TevzaZe rusTavelis kosm
- Page 211: 647. g. kartozia rusTvelisa damisa
- Page 215 and 216: 1973 wlis minawerSi ki aRniSnavs: a
- Page 217 and 218: 663. Rustaveli Sota Vitez v tigrovi
- Page 219 and 220: 671. nestan sulava vefxistyaosnis `
- Page 221 and 222: 678. S. CijavaZe vefxistyaosnis poe
- Page 223 and 224: meoTxe TavSi `rusTvelis adgilisaTvi
- Page 225 and 226: da saxalxo zeims q. axalcixeSi, sad
- Page 227 and 228: ogorc sakuTari saxeli, rogorc termi
- Page 229 and 230: 702. vefxistyaosnis xelnaweri leqsi
- Page 231 and 232: 708. jibo lomaSvili `kuparisa~ da `
- Page 233 and 234: 714. r. mirianaSvili axla ki arabul
- Page 235 and 236: 719c. SoTa rusTaveli vefxistyaosani
- Page 237 and 238: saraindo literaturasTan unda gamoir
- Page 239 and 240: zania, `vefxistyaosnis~ ideuri Sina
- Page 241 and 242: 735. izolda waqaZe vefxistyaosnis e
- Page 243 and 244: laze adrindel werilobiT dokumentebs
- Page 245 and 246: xulia meaTe saukunis xelnawerSi saT
- Page 247 and 248: 750. mariam karbelaSvili vefxistyao
- Page 249 and 250: 237-246 gverdebze warmodgenilia kom
- Page 251 and 252: avtori daaskvnis, rom SoTa rusTveli
- Page 253 and 254: 771. petre Saria SoTa rusTaveli da
- Page 255 and 256: jvris monastris freska. arsebobs me
- Page 257 and 258: 781. al. baramiZe `vefxistyaosnis~
- Page 259 and 260: 1. terminebi, romlebic dResac iseve
- Page 261 and 262: 793. daviT kobiZe rusTvelisa da niz
650. zurab kiknaZe<br />
vefxistyaosnis ebrauli Targmani<br />
Jur. `macne~ (els), 1975, № 1, gv. 32-48.<br />
avtori aRniSnavs, rom `vefxistyaosnis~ mravalricxovan Targmanebs Soris gansakuTrebiT<br />
gamoirCeva ebrauli Targmani, Sesrulebuli boris-dov gaponovis mier. recenzentTa<br />
azriT, igi mniSvnelovani SenaZenia Tanadrouli ebrauli poeziisa da im rigis TxzulebaTa<br />
ricxvSia CaTvlili, romelnic amdidreben erovnul mwerlobasa da kulturas axali cxovelmyofeli<br />
nakadebiT da warmoaCenen am uZvelesi enis amouwurav SesaZleblobebs.<br />
mkvlevari vrclad ganixilavs Targmans, rogorc poeturi teqnikis TvalsazrisiT, ise<br />
Sinaarsobrivad, xSirad imowmebs paralelebs ebrauli bibliis teqstidan da aCvenebs, Tu<br />
rogor da ra saxiT ubrundeba Targmanis wyalobiT ebrael mkiTxvels bevri ram, rac rusTvelis<br />
poemaSi bibliuri wignebidan iRebs saTaves. es naTlad Cans pirvelive strofis Targmanidan,<br />
sadac pirveli taepis Sinaarsi asea warmodgenili: `samyaros (=kosmosis) damamyarebelma<br />
Tavisi Zlieri marjveniT mis safuZvlebze~. sityvam `samyaro~ droTa ganmavlobaSi<br />
mniSvneloba Seicvala; igi cis sinonimia Tavad poemaSi (Sdr. saba). prologis `samyaro~ is<br />
qmnilebaa, romelsac, bibliis mixedviT, Sesaqmis meore dRes ca ewoda. magram es mniSvneloba<br />
(небесная твердь) am sityvas dRevandel qarTulSi dakarguli aqvs, da igi mxolod filologiuri<br />
sizustiT Sesrulebul TargmanebSi aisaxeba (mari, uordropi). mxatvrul TargmanebSi<br />
`samyaro~ yvelgan `universumad~ aris naTargmni (вселенная, World, le monde). dRevandel<br />
qarTvel mkiTxvelsac ase esmis es samyaro. ebrauli Targmanic am princips misdevs...<br />
`Zlieri marjvena misi~ gamoZaxilia bibliuri Tqmisa `xozek Áad~ _ `Zlieri mklavi:<br />
`rameTu ZlieriTa mklaviTa gamogviyvana ufalma egviptiT~ (gamoslv. 13,16); an: `viTarmed me<br />
Sevqmen qveyana da kaci... ZaliTa CemiTa didiTa da mklavisa mier Cemisa~ (ierem. 27,5). xolo<br />
gamoTqma `mis safuZvlebze~ dakarguli kosmogoniuri miTis naSTia, Zveli aRTqmis wignebSi<br />
aqa-iq SemorCenili, mag.: `romelman daamtkica qveyana safuZvelTa zeda TvisTa~ (fs. 104,5).<br />
meore taepi asea Targmnili: `da STabera zegardmo suli Tvisi nestoebSi (arsTa) simravles~.<br />
aq zogadad aris gadmocemuli RvTis sulis mier Seqmnil arsTa gacocxlebis aqti: Sdr.: `da<br />
STabera pirsa (anu `nestoebs~) missa suli sicocxlisa da iqmna kaci sulad cxovelad~ (dab. 2,7).<br />
taepSi: `sad wahxe da sad dahkargen sinaTlisa egen svetni~ (821,4) sinaTlis sveti igivea,<br />
rac `sveti cecxlisa~, romelic Ram-RamobiT miuZRoda win egviptidan gamomaval ebraelTa<br />
toms (gamoslv. 13,21-22).<br />
recenzenti yuradRebas miaqcevs gmirTa rCeulobis damadasturebel kidev erT niSans,<br />
rodesac isini ixseniebian viTarca `edemis xe~ an `edems nazardi alva~. es metafora mxolod<br />
pirovnebaTa garegnobis aRmniSvneli araa, masSi unda davinaxoT simbolo gamorCeuli xalxisa<br />
da individTa, rogorc naTqvamia fsalmunSi (1,3): `iyos igi viTarca xe, danerguli Tanawarsadinelsa<br />
wyalTasa, romelman gamosces xili Tvisi Jamsa Tvissa da furceli misi ara dascvivis~.<br />
z. kiknaZe miuTiTebs am metaforis siZveleze: Sumerul sakulto himnSi asea Seqebuli<br />
ur-ninurTa, q. isinis dinastiis gaRmerTebuli mefe: `rCeulo kedaro, samkaulo taZris ezoisav~.<br />
recenzentis TqmiT, `vefxistyaosnis~ ebrauli Targmani mravalmxriv aris sagulisxmo<br />
da sxvadasxva aspeqtiT Seswavlas moiTxovs. erTi mxarea ori enis (qarTulisa da ebraulis)<br />
da sityvier-kulturuli tradiciebis urTierTSeRwevis problema, risTvisac uxv maslas<br />
iZleva ebrauli teqsti. meore mxriv, ebrauli Targmani TavisTavadi movlenaa Tanadroul<br />
ebraul poeziaSi. igi cxadyofs mTargmnelis araCveulebriv poetur talantsa da enobriv<br />
alRos, rac am Targmans dednis kongenialurs xdis. g. a.<br />
651. jibo lomaSvili<br />
`igia Cemi sicocxle, uwyalo viTa jiqia~<br />
missave wignSi _ `werilebi~, Tb., 1975, gv. 237-244.<br />
avtori iZleva poemis me-19 strofis axal interpretacias. mesame taepSi: `igia Cemi sicocxle,<br />
uwyalo viTa jiqia~, misi azriT, Tamar mefe ki ar igulisxmeba, aramed poetis `naWirnaxulevi~,<br />
misive Txzuleba _ `vefxistyaosanSi~.<br />
212