rusTvelologiuri literatura

rusTvelologiuri literatura rusTvelologiuri literatura

science.org.ge
from science.org.ge More from this publisher
28.06.2014 Views

gamouyenebiaT: 16-72 strofebi gadawerilia vaxtangis gamocemidan, 73-210 strofebi ki aRudgeniaT xelnawer S-2829-is mixedviT, romelic mzexaTunis muls — salome wereTels ekuTvnoda. W-17-Si aRdgenilia agreTve 61-e da 223-e furclebi da kidev ramdenime strofi sxvadasxva adgilas. xelnaweris Tavisufal gverdebze gvxvdeba sxvadasxva pirTa minawer-Canawerebi, romlebic mniSvnelovan masalas gvawvdian imereTis bagrationebis, wereTlebisa da agiaSvilebis warmomadgenlebis urTierTobaze. g. a. 596. nodar naTaZe [`vefxistyaosnis~] komentari wignSi — SoTa rusTaveli, vefxistyaosani, saskolo gamocema, teqsti gamosacemad moamzada, Sesavali, ganmartebani da komentari daurTo n. naTaZem. Tb., 1974, gv. 518-544. `komentarSi~ ganmartebulia poemis teqstSi arsebuli filosofiur-Teologiuri, astrologiuri da poetur-mxatvruli gamoTqmebi, cnebebi, frazebi, mag.: `saxe yovlisa tanisa~, `tomi gvarTa zenaTa~, `saRmrTo siaxle~, `cisa ZalTa dasi~, `arsad Semosruli~, `melnis tba~, `mziani Rame~, `uJamo Jami~, `kavSirni~, `arsTa mxadi~, `etlis cvaleba mzisagan, Sejdoma saratanisa~, `zuali~, `muSTari~, `marixi~, `aspirozi~, `otaridi~, `kronosi~, `mzisa Sesayrelad gamoeSva mTvare gvelsa~ da misT. axsna-ganmartebebi mocemulia cnebebisa da gamoTqmebis poemis teqstSi xmarebis mixedviT, strofuli numeraciis TanamimdevrobiT. g. a. 597. n. naTaZe `vefxistyaosnis~ ena wignSi — S. rusTaveli, vefxistyaosani, saskolo gamocema, teqsti gamosacemad moamzada, Sesavali, ganmartebani da komentari daurTo n. naTaZem, Tb., 1974, gv. 3-8, ix. anot. № 497. 598. n. naTaZe droTa mijnaze (masalebi renesansis problemisaTvis qarTul mwerlobaSi) Tb., 1974, 263 gv. wignSi ganxilulia me-12-13 sauk. qarTul mwerlobaSi gamovlenili msoflmxedveloba da qristianuli msoflSegrZnebis daZlevis, misi farglebidan gamosvlis procesi. avtori iZleva Semdegi sakiTxebis vrcel analizs: klasikuri xanis qarTuli mwerlobis ideuri foni (Sesavali); erovnul-saxelmwifoebrivi motivi sasuliero da saero mwerlobaSi (I Tavi); adamiani da sawuTro vefxistyaosanSi (II Tavi); idealuri adamiani. xaiaTis problema vefxistyaosanSi (III Tavi); adamianis ideali rusTavelamde da mis dros (IV Tavi). avtoris azriT, `vefxistyaosani~ evropuli renesansis periodis nawarmoebTa analogiuria imiT, rom masSi mocemulia qristianuli religiisa da misi asketuri tendenciisagan emansipacia. qristianuli msoflgageba adamianis srulyofis SesaZleblobas cnobda mxolod religiuri gziT. rusTaveli ar uaryofs qristianuli zneobis principebs, magram afar- Toebs mis farglebs da mis safuZvelze srulyofili adamianis axal ideals qmnis, mis aucilebel TvisebaTa ricxvSi Seaqvs axali saTnoebani, rogoricaa: samxedro qveloba, simamace, gulovneba, siuxve, samarTlianoba, silamaze (ara marto fizikuri, aramed — qcevisa, Cacma-daxurvisa da sxv.). naSromSi daxasiaTebulia is kulturuli da literaturuli movlenebi (sparsuli, arabuli da antikuri _ berZnul-romauli), romelTac icnobda da iyenebda rusTaveli adamianis axali idealis Seqmnis dros. g. a. 194

599. Sermadin oniani `xiloba~ sityva vefxistyaosanSi kreb. `Zveli qarTuli mwerlobisa da rusTvelologiis sakiTxebi~, VI, Tb., 1974, gv. 148-152. es sityva gvxvdeba poemaSi: `dRe erT gardaxda. puroba, sma-Wama iyo, xiloba, nadimad msxdomTa laSqarTa mun didi Semoyriloba (56,1-2). leqsikografebi xilobas `xilze~ Seqcevad ganmartaven, rac saeWvoa da Sedegia konteqstis Tavisufali gaazrebisa. Zvel qarTul teqstebSi xiloba am mniSvnelobiT ar dasturdeba. es sityva dialeqtebSi gvxvdeba da niSnavs: 1) xilis Semosvlis dros, an 2) xilis sakrefad wasvlas. `xiloba~ xsenebulia `xelmwifis karis garigebaSi~ (`xilobas taxti odesac moekazmos~...) da eqvTime TayaiSvili ase ganmartavs: `xiloba~ — naxva, darbazoba. es ganmarteba konteqstis Sesaferia da cilobas ar iwvevs. mkvlevris azriT, xiloba rusTvelsac am mniSvnelobiT unda hqondes gamoyenebuli. am sityvis fuZea `xilva~ (da ara `xili~), aqedan aris warmoebuli: xilva→xilvoba→xiloba. mas sparsuli `darbazobis~ _ stumrobis, mosakiTxad misvlis Sinaarsi unda hqonoda. zogierT gadamwers ar scodnia am sityvis mniSvneloba da Seucvlia `lxinoba~ sityviT, rac azrobrivad gasagebia, magram arRvevs zust riTmas. sxvaTa Soris, fereindul kiloSi `xili~ aRniSnavs `lxins~. ase rom, mosaZebnia damatebiTi masala xilobis zusti Sinaarsis dasadgenad. g. a. 600. ramaz patariZe `are~ Tu `re~? gaz. `lit. saqarTvelo~, 1974, 1 maisi, № 18, gv. 3-4. avtori ganixilavs 561 strofis meore striqons: `qali hyva erTsa monasa, vcanmca, Tu moRma vin are~. aRniSnavs, rom komentatorTa umetesobisaTvis misi Sinaarsia: gavigo... vin aris? mkvlevris varaudiT, avTentur teqstSi —re nawilaki unda yofiliyo odnaobiTi mniSvnelobiT: `vcanmca, Tu moRma vin a-re~ (vin aris-re). werilis avtori ase kiTxulobs 1201 strofis meore striqonsac. `Seni veravin vera cnas, Seni simuxTle sad a-re. misi azri, -re aq `ca~ nawilakis mniSvnelobas uaxlovdeba: `Seni simuxTle sad aris kidevac~-o. amave strofis meoTxe striqonis dasasruls: `sad are~ r. patariZe erT sityvad kiTxulobs — `sadare~, k. WiWinaZiseuli SinaarsiT: `dariani, sasikeTo~. g. a. 601. prokofi ratiani `vinme mesxis~ problemis irgvliv gaz. `literaturuli saqarTvelo~, 1974, 8 Teberv., № 6, gv. 4. mkvlevari sayrden debulebad iRebs mis mierve damtkicebulad miCneul versias, rom `vefxistyaosnis~ avtoris gvar-wodeba `rusTveli~ misi sasuliero zedwodeba, anu titulia, romelic warmosdgeba q. rusTavSi (bostan-qalaqSi) moRvaweobidan. mis sadaurobaze, anu tomobriv warmomavlobaze ki sando wyarod miiCnevs XVII-XVIII saukuneebis qarTul literaturul tradicias, romelic rusTvels mesxad an javaxad warmogvidgens, da poemis dasasrulis erT-erT strofs, romlis damwerad `vinme mesxi meleqse~ gvevlineba. mkvlevars marTebulad miaCnia daweriloba `rusTvelisad amisa~ da aseT daskvnas gvTavazobs: `mesxi~ poeti, romelic amav dros rusTvelicaa, mkiTxvels auwyebs: me mesxi meleqse var, magram am poemas ... Cemi sakuTari gvar-saxeliT (Cemad) ki ar vwer, aramed rusTvelis saxeliT (misad, rusTvelisado). bolos p. ratiani wers: `Cven sruliadac ar gveCveneba safuZvels moklebulad (...) mosazreba imis Sesaxeb, rom SoTa rusTveli SesaZloa TorelTa sagvareulos ekuTvnodes~. g. a. 195

gamouyenebiaT: 16-72 strofebi gadawerilia vaxtangis gamocemidan, 73-210 strofebi ki<br />

aRudgeniaT xelnawer S-2829-is mixedviT, romelic mzexaTunis muls — salome wereTels<br />

ekuTvnoda. W-17-Si aRdgenilia agreTve 61-e da 223-e furclebi da kidev ramdenime strofi<br />

sxvadasxva adgilas.<br />

xelnaweris Tavisufal gverdebze gvxvdeba sxvadasxva pirTa minawer-Canawerebi, romlebic<br />

mniSvnelovan masalas gvawvdian imereTis bagrationebis, wereTlebisa da agiaSvilebis<br />

warmomadgenlebis urTierTobaze. g. a.<br />

596. nodar naTaZe<br />

[`vefxistyaosnis~] komentari<br />

wignSi — SoTa rusTaveli, vefxistyaosani, saskolo gamocema, teqsti gamosacemad moamzada,<br />

Sesavali, ganmartebani da komentari daurTo n. naTaZem. Tb., 1974, gv. 518-544.<br />

`komentarSi~ ganmartebulia poemis teqstSi arsebuli filosofiur-Teologiuri, astrologiuri<br />

da poetur-mxatvruli gamoTqmebi, cnebebi, frazebi, mag.: `saxe yovlisa tanisa~,<br />

`tomi gvarTa zenaTa~, `saRmrTo siaxle~, `cisa ZalTa dasi~, `arsad Semosruli~, `melnis<br />

tba~, `mziani Rame~, `uJamo Jami~, `kavSirni~, `arsTa mxadi~, `etlis cvaleba mzisagan, Sejdoma<br />

saratanisa~, `zuali~, `muSTari~, `marixi~, `aspirozi~, `otaridi~, `kronosi~, `mzisa Sesayrelad<br />

gamoeSva mTvare gvelsa~ da misT.<br />

axsna-ganmartebebi mocemulia cnebebisa da gamoTqmebis poemis teqstSi xmarebis mixedviT,<br />

strofuli numeraciis TanamimdevrobiT. g. a.<br />

597. n. naTaZe<br />

`vefxistyaosnis~ ena<br />

wignSi — S. rusTaveli, vefxistyaosani, saskolo gamocema, teqsti gamosacemad moamzada,<br />

Sesavali, ganmartebani da komentari daurTo n. naTaZem, Tb., 1974, gv. 3-8, ix. anot. № 497.<br />

598. n. naTaZe<br />

droTa mijnaze<br />

(masalebi renesansis problemisaTvis qarTul mwerlobaSi)<br />

Tb., 1974, 263 gv.<br />

wignSi ganxilulia me-12-13 sauk. qarTul mwerlobaSi gamovlenili msoflmxedveloba<br />

da qristianuli msoflSegrZnebis daZlevis, misi farglebidan gamosvlis procesi. avtori<br />

iZleva Semdegi sakiTxebis vrcel analizs: klasikuri xanis qarTuli mwerlobis ideuri foni<br />

(Sesavali); erovnul-saxelmwifoebrivi motivi sasuliero da saero mwerlobaSi (I Tavi); adamiani<br />

da sawuTro vefxistyaosanSi (II Tavi); idealuri adamiani. xaiaTis problema vefxistyaosanSi<br />

(III Tavi); adamianis ideali rusTavelamde da mis dros (IV Tavi).<br />

avtoris azriT, `vefxistyaosani~ evropuli renesansis periodis nawarmoebTa analogiuria<br />

imiT, rom masSi mocemulia qristianuli religiisa da misi asketuri tendenciisagan<br />

emansipacia. qristianuli msoflgageba adamianis srulyofis SesaZleblobas cnobda mxolod<br />

religiuri gziT. rusTaveli ar uaryofs qristianuli zneobis principebs, magram afar-<br />

Toebs mis farglebs da mis safuZvelze srulyofili adamianis axal ideals qmnis, mis<br />

aucilebel TvisebaTa ricxvSi Seaqvs axali saTnoebani, rogoricaa: samxedro qveloba, simamace,<br />

gulovneba, siuxve, samarTlianoba, silamaze (ara marto fizikuri, aramed — qcevisa,<br />

Cacma-daxurvisa da sxv.).<br />

naSromSi daxasiaTebulia is kulturuli da literaturuli movlenebi (sparsuli, arabuli<br />

da antikuri _ berZnul-romauli), romelTac icnobda da iyenebda rusTaveli adamianis<br />

axali idealis Seqmnis dros. g. a.<br />

194

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!