rusTvelologiuri literatura

rusTvelologiuri literatura rusTvelologiuri literatura

science.org.ge
from science.org.ge More from this publisher
28.06.2014 Views

ebiT. rusTavelis filosofiuri msoflmxedveloba organul kavSirSia poemis ideur SinaarsTan, humanizmTan. rusTaveli iSviaTad mimarTavs filosofiis avtoritetebis dasaxelebas. poemaSi ori aseTi SemTxvevaa dadasturebuli. erTi _ platoni (str. 789) da meore _ dionise areopageli (str. 1492). am `xarvezs~ avsebs strofebi (836-837), romelSic rigi mniSvnelovani da Rrma moazrebis Sedegad miRebuli warmodgenebis filosofiuri warmomavaloba aris dadasturebuli. S. xidaSeli ganixilavs poemaSi sikeTisa da borotebis filosofiur gagebas da aRniSnavs, rom aq sikeTe arsobrivia, romelsac aqvs dasabami da aqvs namdvili arseboba, xolo boroteba SemTxveviTia, romelsac ara aqvs dasabami (str. 1361, 1435, 1492). rusTavelis ideur memkvidreobaSi areopagitika erTaderTi moZRvreba araa, romelic sikeTis monizmis Tvalsazrisze dgas. rusTaveli icnobda da sargeblobda efrem mcires TargmaniT, agreTve petriwis TxzulebiT. S. xidaSels usafuZvlod miaCnia S. rusTavelis maniqevelobis mtkiceba da am sakiTxze kamaTs arasaWirod Tvlis. T.n. 515. elguja xinTibiZe nestanis cxra da Svidi ca Tsu-s Sromebi, B4(143), 1972, gv. 141-151. gavrcelebul SexedulebaTa mixedviT, caTa saTvalavi an Svidia, an cxra. mkvlevris TqmiT, aseTive warmodgenaa caTa simravleze `vefxistyaosanSic~, sadac swored cxra da Svidi caa naxsenebi (str. 416, 1309). e. xinTibiZis dakvirvebiT, caTa rigze poemaSi gakvriT, magram mainc tradiciuli astrologiuri Sexedulebaa Caqsovili da rusTvelis kosmologiur sistemaSi aRiarebulia cxra cis arseboba. amaTgan Svidi ca mnaTobebisaa: mTvaris, merkuris, veneras, mzis, marsis, iupiterisa da saturnisa. astrologiuri SexedulebiT, amaT miewereboda amqveyniuri ambebis ganmgebloba. es Cans nestanis sityvebidan: `risxviT mobrunda borbali Cvenzeda cisa Svidisa~ (1309,4). sxva dros ki nestani cxra cas axsenebs: `gecruo, RmerTman miwa mqmnas, numca cxri- Tave vzi ciTa!~ (416,4), rac amas niSnavs: Tu gecruo (giRalato),RmerTma miwaSi damnTqas, sruliad movswyde zecas, cxra cidan nurc erTSi nu movxvdebio. n.m. 516. e. xinTibiZe qarTuli literaturul-filosofiuri azrovnebis istoriidan gaz. `axalgazrda komunisti~, 1972, 6 ivnisi, № 68, gv. 3; 8 ivn., № 69, gv. 3. avtori ganixilavs filosofiuri azrovnebis ganviTarebas Sua saukuneebis saqarTveloSi, bizantiasTan da dasavleT evropis qveynebTan SepirispirebiT. misi dakvirvebiT, XI saukunidan qarTul azrovnebaSi igive problemebi iCens Tavs, rac imdroindel bizantiur literaturasa da filosofiaSi dgas. qarTveli moRvaweni aRWurvilni iyvnen sanimuSo teqstualuri kritikis unariT da uSualod berZnul dednebs iyenebdnen. XII s-is qarTuli saxelmwifo da sazogadoebrivi azri ufro momzadebuli iyo axali azrovnebis misaRebad, vidre imdroindeli bizantia da das. evropa; 1141 w. saeklesio krebaze SeaCvenes erT-erTi udidesi moazrovne petre abeliari, radgan igi cdilobda platonis Cayenebas qristianobis samsaxurSi, 1209 wlis parizis saeklesio krebam ki akrZala arabuli enidan Targmnili aristoteles kiTxva. saqarTveloSi, Tamaris samefo karze platoni da aristotele aRiarebulni iyvnen upirveles avtoritetebad. XI-XII saukuneebSi qarTulad iTargmna ioane damaskelis `wyaro codnisa~, nemesios emeselis `bunebisaTvis kacisa~, prokle diadoxosis `kavSirni RmrTismetyvelebiTni~. amave epoqis qarTuli mecniereba didad iyo davalebuli arabuli samyarosgan, gansakuTrebiT astronomia-astrologiisa da medicinis dargebSi. XII s-is qarTul azrovnebaSi mkveTrad igrZnoba inteleqtualizmi da racionalizmi, ker- Zod, ioane petriwisa da rusTvelis SemoqmedebaSi. rusTvelis, rogorc moazrovnis, umTavresi principi racionalizmia. sibrZnisa da gonebis kults mihyavs rusTveli adamianisa da sicocxlis, rogorc umaRlesi sikeTis aRiarebamde; nacvlad RvTaebrivi saswaulisa, moqmedebis filosofiamde. 164

mkvlevari aRniSnavs, rom racionalizmma interesi gaaRviva adamianuri azrisadmi, logikisadmi. amaRlda interesi astrologiisadmi, romelic eyrdnoboda astronomiul, geometriul da maTematikur codnas. farTodaa Caqsovili astrologiuri Sexedulebani rusTvelis SemoqmedebaSi. poeti astrologiaze dayrdnobiT agebs Tavis kosmologiur sistemas: samyaros centrSi mdgomi RmerTi amqveyniur, miwier cxovrebas marTavs ciuri mnaTobebiT meSveobiT. g. a. 517. e. xinTibiZe eTikis ZiriTadi problemebi vefxistyaosanSi `mimomxilveli~, 6-9, 1972, gv. 7-69; agr. wignSi _ e. xinTibiZe, msoflmxedvelobiTi problemebi vefxistyaosanSi, Tb., 1975, gv. 193-306, ix. anotacia № 683. 518. l. xubuluri `vefxistyaosani~ bulgarul enaze gaz. `komunisti~, 1972, 1 ianv., № 1; gv. 4; aris agr. xelmouwereli informacia, gaz. `samSoblo~, 1972, 28 ianvari, № 2, gv. 7. werilSi aRniSnulia, rom bulgarelma poetma stoian bakirjievma Targmna `vefxistyaosani~. literaturul Jurnal `rodna reCis~ 1971 wlis merve nomerSi gamoqveynda poemis erTi Tavis Targmani. iqve dabeWdilia bulgareTSi mcxovrebi qarTveli mecnieris ivane biwaZis vrceli werili `vefxistyaosani~, romliTac avtori bulgarel mkiTxvels acnobs rusTavelis epoqas, im periodis saqarTvelos, ekonomikur, politikur da kulturul cxovrebas. g. a. 519. naTela xuciSvili iSviaTi nimuSi umadurobisa gaz. `lit. saqarTvelo~, 1972, 31 marti, № 13, gv. 2. avtori exmaureba a. gelovanisa da v. kupravas werils `aqa ambavi panTeristyaosnisa~ (`mna- Tobi~, 1972, № 1), romelSic kritikulad iyo ganxiluli `vefxistyaosnis~ h. budenzigiseuli germanuli Targmani. n. xuciSvilis azriT, dasaxelebuli avtorebis pozicia mcdaria da gansaxilveli Targmanis kritika damyarebulia usafuZvlo braldebebsa da dausabuTebel debulebebze. igi aanalizebs avtorebis SeniSvnebsa da braldebebs, romelnic exebian sityvebs: `vefxi~, `duraji~, `patroni~, `mbrZanebeli~ germanul enaze gadatanas, aforizmebis Targmnisa da gariTmuli strofebis magier hegzametris sazomis gamoyenebas da daaskvnis, rom kritikosebis braldebebi usafuZvloa an gaugebrobis Sedegia. maTi werili ki nimuSia umadurobisa im pirovnebis mimarT, romelsac qarTveli xalxisagan madloba ekuTvnis. g. a. 520. dimitri janeliZe rusTavelis epoqis Teatri wignSi: d. janeliZe, saxioba, II, Tb., 1972, gv. 210-220. avtori wers: `saxiobis simRerismwerlobis (dramatuli poeziis), anu rusTavelis klasifikaciiT _ `mesame leqsis~ Janrebia: qeba, qal-vaJiani — saaSiko, basroba (amxanagTa saTreveli — satirikuli) da salaRobo (msubuqi Janri, gasarTobi). `qeba~ sasaxiobo Sesrulebis nawarmoebsac aRniSnavda da igi Zveli qarTuli dramatuli poeziis erT-erT saxesac warmoadgenda~ (gv. 217). poemaSi moxseniebuli `Semsxmelni~ da `Semamkobelni~ avtors sasceno warmodgenis monawileebad miaCnia. misive azriT, `vefxistyaosnis~ daweramde rusTavels Seuqmnia `qebani~, romelic sajaro SesrulebisaTvis, mosasmenad yofila gankuTvnili (gv. 218). avtori imowmebs saeklesio krebis dadgenilebas: `vswyevdeT mas, romelman Teatroni aRaSena qalaqTa Sina da saxiobani Seamzadna...~, romliTac dasturdeba Sua saukuneebis saqarTveloSi Teatralur sanaxaobaTa arseboba: (gv. 218). g. a. 165

mkvlevari aRniSnavs, rom racionalizmma interesi gaaRviva adamianuri azrisadmi, logikisadmi.<br />

amaRlda interesi astrologiisadmi, romelic eyrdnoboda astronomiul, geometriul<br />

da maTematikur codnas. farTodaa Caqsovili astrologiuri Sexedulebani rusTvelis<br />

SemoqmedebaSi. poeti astrologiaze dayrdnobiT agebs Tavis kosmologiur sistemas:<br />

samyaros centrSi mdgomi RmerTi amqveyniur, miwier cxovrebas marTavs ciuri mnaTobebiT<br />

meSveobiT. g. a.<br />

517. e. xinTibiZe<br />

eTikis ZiriTadi problemebi vefxistyaosanSi<br />

`mimomxilveli~, 6-9, 1972, gv. 7-69; agr. wignSi _ e. xinTibiZe, msoflmxedvelobiTi problemebi<br />

vefxistyaosanSi, Tb., 1975, gv. 193-306, ix. anotacia № 683.<br />

518. l. xubuluri<br />

`vefxistyaosani~ bulgarul enaze<br />

gaz. `komunisti~, 1972, 1 ianv., № 1; gv. 4; aris agr. xelmouwereli informacia, gaz. `samSoblo~,<br />

1972, 28 ianvari, № 2, gv. 7.<br />

werilSi aRniSnulia, rom bulgarelma poetma stoian bakirjievma Targmna `vefxistyaosani~.<br />

literaturul Jurnal `rodna reCis~ 1971 wlis merve nomerSi gamoqveynda poemis erTi<br />

Tavis Targmani. iqve dabeWdilia bulgareTSi mcxovrebi qarTveli mecnieris ivane biwaZis<br />

vrceli werili `vefxistyaosani~, romliTac avtori bulgarel mkiTxvels acnobs rusTavelis<br />

epoqas, im periodis saqarTvelos, ekonomikur, politikur da kulturul cxovrebas. g. a.<br />

519. naTela xuciSvili<br />

iSviaTi nimuSi umadurobisa<br />

gaz. `lit. saqarTvelo~, 1972, 31 marti, № 13, gv. 2.<br />

avtori exmaureba a. gelovanisa da v. kupravas werils `aqa ambavi panTeristyaosnisa~ (`mna-<br />

Tobi~, 1972, № 1), romelSic kritikulad iyo ganxiluli `vefxistyaosnis~ h. budenzigiseuli<br />

germanuli Targmani. n. xuciSvilis azriT, dasaxelebuli avtorebis pozicia mcdaria da<br />

gansaxilveli Targmanis kritika damyarebulia usafuZvlo braldebebsa da dausabuTebel<br />

debulebebze. igi aanalizebs avtorebis SeniSvnebsa da braldebebs, romelnic exebian sityvebs:<br />

`vefxi~, `duraji~, `patroni~, `mbrZanebeli~ germanul enaze gadatanas, aforizmebis<br />

Targmnisa da gariTmuli strofebis magier hegzametris sazomis gamoyenebas da daaskvnis,<br />

rom kritikosebis braldebebi usafuZvloa an gaugebrobis Sedegia. maTi werili ki nimuSia<br />

umadurobisa im pirovnebis mimarT, romelsac qarTveli xalxisagan madloba ekuTvnis. g. a.<br />

520. dimitri janeliZe<br />

rusTavelis epoqis Teatri<br />

wignSi: d. janeliZe, saxioba, II, Tb., 1972, gv. 210-220.<br />

avtori wers: `saxiobis simRerismwerlobis (dramatuli poeziis), anu rusTavelis klasifikaciiT<br />

_ `mesame leqsis~ Janrebia: qeba, qal-vaJiani — saaSiko, basroba (amxanagTa saTreveli<br />

— satirikuli) da salaRobo (msubuqi Janri, gasarTobi). `qeba~ sasaxiobo Sesrulebis<br />

nawarmoebsac aRniSnavda da igi Zveli qarTuli dramatuli poeziis erT-erT saxesac warmoadgenda~<br />

(gv. 217).<br />

poemaSi moxseniebuli `Semsxmelni~ da `Semamkobelni~ avtors sasceno warmodgenis monawileebad<br />

miaCnia. misive azriT, `vefxistyaosnis~ daweramde rusTavels Seuqmnia `qebani~,<br />

romelic sajaro SesrulebisaTvis, mosasmenad yofila gankuTvnili (gv. 218).<br />

avtori imowmebs saeklesio krebis dadgenilebas: `vswyevdeT mas, romelman Teatroni<br />

aRaSena qalaqTa Sina da saxiobani Seamzadna...~, romliTac dasturdeba Sua saukuneebis<br />

saqarTveloSi Teatralur sanaxaobaTa arseboba: (gv. 218). g. a.<br />

165

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!