rusTvelologiuri literatura
rusTvelologiuri literatura rusTvelologiuri literatura
ebiT. rusTavelis filosofiuri msoflmxedveloba organul kavSirSia poemis ideur SinaarsTan, humanizmTan. rusTaveli iSviaTad mimarTavs filosofiis avtoritetebis dasaxelebas. poemaSi ori aseTi SemTxvevaa dadasturebuli. erTi _ platoni (str. 789) da meore _ dionise areopageli (str. 1492). am `xarvezs~ avsebs strofebi (836-837), romelSic rigi mniSvnelovani da Rrma moazrebis Sedegad miRebuli warmodgenebis filosofiuri warmomavaloba aris dadasturebuli. S. xidaSeli ganixilavs poemaSi sikeTisa da borotebis filosofiur gagebas da aRniSnavs, rom aq sikeTe arsobrivia, romelsac aqvs dasabami da aqvs namdvili arseboba, xolo boroteba SemTxveviTia, romelsac ara aqvs dasabami (str. 1361, 1435, 1492). rusTavelis ideur memkvidreobaSi areopagitika erTaderTi moZRvreba araa, romelic sikeTis monizmis Tvalsazrisze dgas. rusTaveli icnobda da sargeblobda efrem mcires TargmaniT, agreTve petriwis TxzulebiT. S. xidaSels usafuZvlod miaCnia S. rusTavelis maniqevelobis mtkiceba da am sakiTxze kamaTs arasaWirod Tvlis. T.n. 515. elguja xinTibiZe nestanis cxra da Svidi ca Tsu-s Sromebi, B4(143), 1972, gv. 141-151. gavrcelebul SexedulebaTa mixedviT, caTa saTvalavi an Svidia, an cxra. mkvlevris TqmiT, aseTive warmodgenaa caTa simravleze `vefxistyaosanSic~, sadac swored cxra da Svidi caa naxsenebi (str. 416, 1309). e. xinTibiZis dakvirvebiT, caTa rigze poemaSi gakvriT, magram mainc tradiciuli astrologiuri Sexedulebaa Caqsovili da rusTvelis kosmologiur sistemaSi aRiarebulia cxra cis arseboba. amaTgan Svidi ca mnaTobebisaa: mTvaris, merkuris, veneras, mzis, marsis, iupiterisa da saturnisa. astrologiuri SexedulebiT, amaT miewereboda amqveyniuri ambebis ganmgebloba. es Cans nestanis sityvebidan: `risxviT mobrunda borbali Cvenzeda cisa Svidisa~ (1309,4). sxva dros ki nestani cxra cas axsenebs: `gecruo, RmerTman miwa mqmnas, numca cxri- Tave vzi ciTa!~ (416,4), rac amas niSnavs: Tu gecruo (giRalato),RmerTma miwaSi damnTqas, sruliad movswyde zecas, cxra cidan nurc erTSi nu movxvdebio. n.m. 516. e. xinTibiZe qarTuli literaturul-filosofiuri azrovnebis istoriidan gaz. `axalgazrda komunisti~, 1972, 6 ivnisi, № 68, gv. 3; 8 ivn., № 69, gv. 3. avtori ganixilavs filosofiuri azrovnebis ganviTarebas Sua saukuneebis saqarTveloSi, bizantiasTan da dasavleT evropis qveynebTan SepirispirebiT. misi dakvirvebiT, XI saukunidan qarTul azrovnebaSi igive problemebi iCens Tavs, rac imdroindel bizantiur literaturasa da filosofiaSi dgas. qarTveli moRvaweni aRWurvilni iyvnen sanimuSo teqstualuri kritikis unariT da uSualod berZnul dednebs iyenebdnen. XII s-is qarTuli saxelmwifo da sazogadoebrivi azri ufro momzadebuli iyo axali azrovnebis misaRebad, vidre imdroindeli bizantia da das. evropa; 1141 w. saeklesio krebaze SeaCvenes erT-erTi udidesi moazrovne petre abeliari, radgan igi cdilobda platonis Cayenebas qristianobis samsaxurSi, 1209 wlis parizis saeklesio krebam ki akrZala arabuli enidan Targmnili aristoteles kiTxva. saqarTveloSi, Tamaris samefo karze platoni da aristotele aRiarebulni iyvnen upirveles avtoritetebad. XI-XII saukuneebSi qarTulad iTargmna ioane damaskelis `wyaro codnisa~, nemesios emeselis `bunebisaTvis kacisa~, prokle diadoxosis `kavSirni RmrTismetyvelebiTni~. amave epoqis qarTuli mecniereba didad iyo davalebuli arabuli samyarosgan, gansakuTrebiT astronomia-astrologiisa da medicinis dargebSi. XII s-is qarTul azrovnebaSi mkveTrad igrZnoba inteleqtualizmi da racionalizmi, ker- Zod, ioane petriwisa da rusTvelis SemoqmedebaSi. rusTvelis, rogorc moazrovnis, umTavresi principi racionalizmia. sibrZnisa da gonebis kults mihyavs rusTveli adamianisa da sicocxlis, rogorc umaRlesi sikeTis aRiarebamde; nacvlad RvTaebrivi saswaulisa, moqmedebis filosofiamde. 164
mkvlevari aRniSnavs, rom racionalizmma interesi gaaRviva adamianuri azrisadmi, logikisadmi. amaRlda interesi astrologiisadmi, romelic eyrdnoboda astronomiul, geometriul da maTematikur codnas. farTodaa Caqsovili astrologiuri Sexedulebani rusTvelis SemoqmedebaSi. poeti astrologiaze dayrdnobiT agebs Tavis kosmologiur sistemas: samyaros centrSi mdgomi RmerTi amqveyniur, miwier cxovrebas marTavs ciuri mnaTobebiT meSveobiT. g. a. 517. e. xinTibiZe eTikis ZiriTadi problemebi vefxistyaosanSi `mimomxilveli~, 6-9, 1972, gv. 7-69; agr. wignSi _ e. xinTibiZe, msoflmxedvelobiTi problemebi vefxistyaosanSi, Tb., 1975, gv. 193-306, ix. anotacia № 683. 518. l. xubuluri `vefxistyaosani~ bulgarul enaze gaz. `komunisti~, 1972, 1 ianv., № 1; gv. 4; aris agr. xelmouwereli informacia, gaz. `samSoblo~, 1972, 28 ianvari, № 2, gv. 7. werilSi aRniSnulia, rom bulgarelma poetma stoian bakirjievma Targmna `vefxistyaosani~. literaturul Jurnal `rodna reCis~ 1971 wlis merve nomerSi gamoqveynda poemis erTi Tavis Targmani. iqve dabeWdilia bulgareTSi mcxovrebi qarTveli mecnieris ivane biwaZis vrceli werili `vefxistyaosani~, romliTac avtori bulgarel mkiTxvels acnobs rusTavelis epoqas, im periodis saqarTvelos, ekonomikur, politikur da kulturul cxovrebas. g. a. 519. naTela xuciSvili iSviaTi nimuSi umadurobisa gaz. `lit. saqarTvelo~, 1972, 31 marti, № 13, gv. 2. avtori exmaureba a. gelovanisa da v. kupravas werils `aqa ambavi panTeristyaosnisa~ (`mna- Tobi~, 1972, № 1), romelSic kritikulad iyo ganxiluli `vefxistyaosnis~ h. budenzigiseuli germanuli Targmani. n. xuciSvilis azriT, dasaxelebuli avtorebis pozicia mcdaria da gansaxilveli Targmanis kritika damyarebulia usafuZvlo braldebebsa da dausabuTebel debulebebze. igi aanalizebs avtorebis SeniSvnebsa da braldebebs, romelnic exebian sityvebs: `vefxi~, `duraji~, `patroni~, `mbrZanebeli~ germanul enaze gadatanas, aforizmebis Targmnisa da gariTmuli strofebis magier hegzametris sazomis gamoyenebas da daaskvnis, rom kritikosebis braldebebi usafuZvloa an gaugebrobis Sedegia. maTi werili ki nimuSia umadurobisa im pirovnebis mimarT, romelsac qarTveli xalxisagan madloba ekuTvnis. g. a. 520. dimitri janeliZe rusTavelis epoqis Teatri wignSi: d. janeliZe, saxioba, II, Tb., 1972, gv. 210-220. avtori wers: `saxiobis simRerismwerlobis (dramatuli poeziis), anu rusTavelis klasifikaciiT _ `mesame leqsis~ Janrebia: qeba, qal-vaJiani — saaSiko, basroba (amxanagTa saTreveli — satirikuli) da salaRobo (msubuqi Janri, gasarTobi). `qeba~ sasaxiobo Sesrulebis nawarmoebsac aRniSnavda da igi Zveli qarTuli dramatuli poeziis erT-erT saxesac warmoadgenda~ (gv. 217). poemaSi moxseniebuli `Semsxmelni~ da `Semamkobelni~ avtors sasceno warmodgenis monawileebad miaCnia. misive azriT, `vefxistyaosnis~ daweramde rusTavels Seuqmnia `qebani~, romelic sajaro SesrulebisaTvis, mosasmenad yofila gankuTvnili (gv. 218). avtori imowmebs saeklesio krebis dadgenilebas: `vswyevdeT mas, romelman Teatroni aRaSena qalaqTa Sina da saxiobani Seamzadna...~, romliTac dasturdeba Sua saukuneebis saqarTveloSi Teatralur sanaxaobaTa arseboba: (gv. 218). g. a. 165
- Page 113 and 114: 366. Виктор Гольцев Ш
- Page 115 and 116: 374. magali Todua `vefxistyaosnis~
- Page 117 and 118: didad niWieri da erudirebuli adamia
- Page 119 and 120: 386. a. JaJievi `vefxistyaosnis~ ax
- Page 121 and 122: lebiT, romelsac is axdens rogorc ga
- Page 123 and 124: 398. Salva Rlonti ukan gadadgmuli n
- Page 125 and 126: I redaqciul jgufSi erTiandeba 11 xe
- Page 127 and 128: 409a. r. xvedeliZe SoTa rusTaveli s
- Page 129 and 130: 414. al. baramiZe rusTvelis poeturi
- Page 131 and 132: 417a. s. beriZe mesxuri dialeqtis R
- Page 133 and 134: 424. boris darCia vefxistyaosnis ga
- Page 135 and 136: mkvlevari saWirod Tvlis poemis zogi
- Page 137 and 138: me-9 qvesaTaurSi: `rusTavelis mater
- Page 139 and 140: qviTa davleweT wvivebi (618,3). mkv
- Page 141 and 142: 3. cnobebi qarTuli mwerlobis Sesaxe
- Page 143 and 144: 456. r. fircxalaiSvili rusTveluri e
- Page 145 and 146: 463. S. CijavaZe sad aris `vefxisty
- Page 147 and 148: Tavels `siyvarulis jvarosan rainds~
- Page 149 and 150: axlosaa maRal SairTan, Tumca metri
- Page 151 and 152: 480. boris darCia kidev erTi SemTxv
- Page 153 and 154: 485a. nik. kenWoSvili `vefxistyaosa
- Page 155 and 156: Tul mimarTebebs: marcvlebs, sityveb
- Page 157 and 158: avtori mimoixilavs `vefxistyaosnis~
- Page 159 and 160: 501. revaz siraZe `sibrZnis dargi~
- Page 161 and 162: gamocema, ris Taobazec atyobinebda
- Page 163: gvaria: 1) simetriuli — wyvilmarc
- Page 167 and 168: 523a. simon arvelaZe rusTaveli da m
- Page 169 and 170: formebi). amaTgan erTaderTi swori w
- Page 171 and 172: 531. b. darCia vefxistyaosnis gagrZ
- Page 173 and 174: tografis modelis hipoTezuri rekonst
- Page 175 and 176: 541. metri da riTma vefxistyaosanSi
- Page 177 and 178: 546a. [uavtoro] vefxistyaosnis axal
- Page 179 and 180: olo mouRes adamianis mier adamianis
- Page 181 and 182: mkvlevris azriT, cixe ase unda gani
- Page 183 and 184: 566. al. WinWarauli leqsikologiuri
- Page 185 and 186: aRniSnulia rusTvelis Tematikisa da
- Page 187 and 188: sasaxlea yvelafris tonis mimcemi. m
- Page 189 and 190: mkvlevari amgvar cTomilebad miiCnev
- Page 191 and 192: Svili, g. wibaxaSvili, S. Rlonti, o
- Page 193 and 194: kvidroT es daweriloba. fuZeukumSvel
- Page 195 and 196: 599. Sermadin oniani `xiloba~ sityv
- Page 197 and 198: TavaqaraSvilis xelnawerSi arsebuli
- Page 199 and 200: 612. SoTa qurdaZe `vefxistyaosnis~
- Page 201 and 202: Svilis azriT, m. gigineiSvili met d
- Page 203 and 204: erZnuli enidan Targmnil Zvel qarTul
- Page 205 and 206: 2. SoTa rusTveli da qarTvelTa jvari
- Page 207 and 208: zogi samoxeleo terminisaTvis `vefxi
- Page 209 and 210: 641. giorgi TevzaZe rusTavelis kosm
- Page 211 and 212: 647. g. kartozia rusTvelisa damisa
- Page 213 and 214: amave wignSi dabeWdilia avtoris sxv
mkvlevari aRniSnavs, rom racionalizmma interesi gaaRviva adamianuri azrisadmi, logikisadmi.<br />
amaRlda interesi astrologiisadmi, romelic eyrdnoboda astronomiul, geometriul<br />
da maTematikur codnas. farTodaa Caqsovili astrologiuri Sexedulebani rusTvelis<br />
SemoqmedebaSi. poeti astrologiaze dayrdnobiT agebs Tavis kosmologiur sistemas:<br />
samyaros centrSi mdgomi RmerTi amqveyniur, miwier cxovrebas marTavs ciuri mnaTobebiT<br />
meSveobiT. g. a.<br />
517. e. xinTibiZe<br />
eTikis ZiriTadi problemebi vefxistyaosanSi<br />
`mimomxilveli~, 6-9, 1972, gv. 7-69; agr. wignSi _ e. xinTibiZe, msoflmxedvelobiTi problemebi<br />
vefxistyaosanSi, Tb., 1975, gv. 193-306, ix. anotacia № 683.<br />
518. l. xubuluri<br />
`vefxistyaosani~ bulgarul enaze<br />
gaz. `komunisti~, 1972, 1 ianv., № 1; gv. 4; aris agr. xelmouwereli informacia, gaz. `samSoblo~,<br />
1972, 28 ianvari, № 2, gv. 7.<br />
werilSi aRniSnulia, rom bulgarelma poetma stoian bakirjievma Targmna `vefxistyaosani~.<br />
literaturul Jurnal `rodna reCis~ 1971 wlis merve nomerSi gamoqveynda poemis erTi<br />
Tavis Targmani. iqve dabeWdilia bulgareTSi mcxovrebi qarTveli mecnieris ivane biwaZis<br />
vrceli werili `vefxistyaosani~, romliTac avtori bulgarel mkiTxvels acnobs rusTavelis<br />
epoqas, im periodis saqarTvelos, ekonomikur, politikur da kulturul cxovrebas. g. a.<br />
519. naTela xuciSvili<br />
iSviaTi nimuSi umadurobisa<br />
gaz. `lit. saqarTvelo~, 1972, 31 marti, № 13, gv. 2.<br />
avtori exmaureba a. gelovanisa da v. kupravas werils `aqa ambavi panTeristyaosnisa~ (`mna-<br />
Tobi~, 1972, № 1), romelSic kritikulad iyo ganxiluli `vefxistyaosnis~ h. budenzigiseuli<br />
germanuli Targmani. n. xuciSvilis azriT, dasaxelebuli avtorebis pozicia mcdaria da<br />
gansaxilveli Targmanis kritika damyarebulia usafuZvlo braldebebsa da dausabuTebel<br />
debulebebze. igi aanalizebs avtorebis SeniSvnebsa da braldebebs, romelnic exebian sityvebs:<br />
`vefxi~, `duraji~, `patroni~, `mbrZanebeli~ germanul enaze gadatanas, aforizmebis<br />
Targmnisa da gariTmuli strofebis magier hegzametris sazomis gamoyenebas da daaskvnis,<br />
rom kritikosebis braldebebi usafuZvloa an gaugebrobis Sedegia. maTi werili ki nimuSia<br />
umadurobisa im pirovnebis mimarT, romelsac qarTveli xalxisagan madloba ekuTvnis. g. a.<br />
520. dimitri janeliZe<br />
rusTavelis epoqis Teatri<br />
wignSi: d. janeliZe, saxioba, II, Tb., 1972, gv. 210-220.<br />
avtori wers: `saxiobis simRerismwerlobis (dramatuli poeziis), anu rusTavelis klasifikaciiT<br />
_ `mesame leqsis~ Janrebia: qeba, qal-vaJiani — saaSiko, basroba (amxanagTa saTreveli<br />
— satirikuli) da salaRobo (msubuqi Janri, gasarTobi). `qeba~ sasaxiobo Sesrulebis<br />
nawarmoebsac aRniSnavda da igi Zveli qarTuli dramatuli poeziis erT-erT saxesac warmoadgenda~<br />
(gv. 217).<br />
poemaSi moxseniebuli `Semsxmelni~ da `Semamkobelni~ avtors sasceno warmodgenis monawileebad<br />
miaCnia. misive azriT, `vefxistyaosnis~ daweramde rusTavels Seuqmnia `qebani~,<br />
romelic sajaro SesrulebisaTvis, mosasmenad yofila gankuTvnili (gv. 218).<br />
avtori imowmebs saeklesio krebis dadgenilebas: `vswyevdeT mas, romelman Teatroni<br />
aRaSena qalaqTa Sina da saxiobani Seamzadna...~, romliTac dasturdeba Sua saukuneebis<br />
saqarTveloSi Teatralur sanaxaobaTa arseboba: (gv. 218). g. a.<br />
165