rusTvelologiuri literatura

rusTvelologiuri literatura rusTvelologiuri literatura

science.org.ge
from science.org.ge More from this publisher
28.06.2014 Views

om poemis `vefxi~ vefxvia da ara jiqi an barsi. igi gvTavazobs, rom ilustraciebSic daixatos zolebiani cxoveli _ vefxvi da ara xalebiani tyavis mqone cxoveli — leopardi. mas ar miaCnia marTebulad sityva `витязь~-is Setana poemis saTaurSi, radgan tarieli ara rigiTi moyme iyo, aramed samefo gvaris STamomavali. T.n. 459. sol. yubaneiSvili vefxistyaosnis germanul enaze Targmnis istoriidan `Jur. `macne~, els, 1971, № 2, gv. 133-138. werili exeba vefxistyaosnis artur laistiseul Targmans, rac mas 1887 wels dauwyia. erT weliwadSi Targmna damTavrebuli hqonda da ganzraxuli iyo misi dabeWdva germaniaSi. Targmnisa da dabeWdvis safasurad qarTvel sazogadoebas unda gadaexada 900 maneTi. Targmani daibeWda drezdenSi 1890 wels. wigns darTuli aqvs a. laistis winasityvaoba. rogorc s. yubaneiSvili SeniSnavs, a. laistis germanuli Targmani sruli ara, _ aklia mas prologi da epilogi. dednis sizustec araa yovelTvis daculi. magram, miuxedavad am naklisa, es Targmani saSualebas aZlevda evropel mkiTxvelebs, gacnobodnen rusTvelis qmnilebas. g. a. 460. g. SaraZe vefxistyaosnis wereTliseuli (S-5006) xelnaweris zogierTi sakiTxi saq. mecn. akademiis SoTa rusTavelis sax. qarTuli literaturis istoriis inst. axalgazrda mecnierTa da aspirantTa III samecniero sesia. moxsenebaTa Tezisebi, Tb., 1971, gv. 4. ix. anot. № 461. 461. guram SaraZe vefxistyaosnis wereTliseuli xelnaweris dasuraTebis sakiTxisaTvis Jur. `macne~, els, 1971, № 3, gv. 23-34. werili exeba xelnawer S-5006 da masSi moTavsebul miniaturebs. avtori ganixilavs am miniaturebis Seswavlis istorias (i. meunargia, e. TayaiSvili, d. gordeevi, b. gordeziani, S. amiranaSvili, m. qvliviZe, s. caiSvili) da ayalibebs Semdeg daskvnas: TviT nusxa XVIII s-is pirvel naxevarSia gadawerili, misi dasawyisi da bolo nawili aRebulia XVII s-is erT-erTi vrceli redaqciis nusxidan, Sua nawili ki, romelic im nusxaSi dazianebuli yofila, gadauweriaT ukve beWdurad arsebuli pirveli (1712 w.) gamocemidan. S-5006 nusxaSi Cakrulia 87 miniatura, maTgan 86 XVII saukunisa, isini im Zveli, dazianebuli xelnawerisaTvis yofila gakeTebuli. maTi nawili Sesrulebulia araugvianes XVII s-is 50-iani wlebisa, meore nawili ki amave saukunis 60-70-ian wlebs ekuTvnis. maT ganasxvavebs qaRaldi da mxatvrobis Sesrulebis teqnika. orive nawili daxatulia sparsuli miniaturebis stiliT. isini dazianebuli xelnaweridan amouRiaT da CaukerebiaT axlad gadawerilSi. pirveli jgufis ramdenime miniatura saerTod dakargulia maTi pirvandeli sabinadro xelnaweris dazianebis gamo. erTi ki axali daumatebiaT, romelic S-5006 nusxis zomis qaRaldzea Sesrulebuli. g. a. 462. SoTa CijavaZe sinekdoxa `vefxistyaosanSi~ saq. ssr mecn. akademiis moambe, t. 61, 1971, 3, gv. 753-756. avtori ganmartavs: sinekdoxa tropis iseTi saxea, romelSic sagnis an movlenis saxeli sxva saxeliTaa Secvlili maTi urTierTkavSiris niadagze. amis magaliTad `vefxistyaosnidan~ dasaxelebulia sityva `qajni~-s xmareba gansazRvruli SinaarsiT, rodesac masSi qajebis is nawili igulisxmeba, romelnic `grZnebis mcdonelni~, anu saidumlo saomar xelovnebas dauflebulni arian. narkvevs axlavs anotacia rusul da inglisur enebze. g. a. 144

463. S. CijavaZe sad aris `vefxistyaosnis~ xataeTi? saq. ssr mecn. akademiis moambe, t. 62, 1971, № 2, gv. 495-498. avtori ganixilavs mkvlevarTa mosazrebebs dasmul kiTxvaze da aRniSnavs, rom Sua saukuneTa qarTveli (da aramarto qarTveli) mwerlebis erToblivi azriT, CineTi, Cin-ma- Cini, Turqistani da xataeTi sxvadasxva geografiul erTeulebad iTvleba. amrigad, SoTas poemis xataeTi ar unda iyos CineTi an Cin-maCini da arc Turqistani. mkvlevris azriT, ramazis xataeTi unda iyos axlandel indoeTSi, uTTar pradeSis Stat- Si mdebare xataeTi, romelic XII s-Si indoeTis sazRvris gareT mdebareobda da naxevrad damoukidebel samefod iTvleboda. narkvevs axlavs reziume rusul da inglisur enebze. g. a. 464. S. CijavaZe vefxistyaosnis leqsikidan `salami daviyefeo~ Jur. `qarTuli ena da lit. skolaSi~, 1971, № 2, gv. 72-73. werili exeba 1318-e strofis frazas: umcrosman Zmaman Sori-Sor salami daviyefeo~. avtori aRniSnavs, rom klasikur poetur teqstebSi `yefa~ `zaxilis~ sinonimad gvxvdeba (Teimuraz I, vaxtang VI), zogjer arasasiamovno an xamaRal laparaks niSnavs (ioseb-zilixaniani, s.-s. orbeliani da sxv.). `vefxistyaosnis~ aRniSnul strofSi ki amas unda niSnavdes: umcrosma Zmam ufross Soridan salami mogiZRveni, salami mogaxseneo. g. a. 465. SoTa ZiZiguri SoTa rusTavelis enis sakiTxebi wignSi: S. ZiZiguri, qarTvel klasikosTa enobrivi memkvidreoba, Tb., 1971, gv. 3-48. gamokvleva Sedgeba sami nawilisagan, pirvelia `SoTa rusTavelis enis safuZvlebi~ (gv. 3-30). masSi avtori ganixilavs ZiriTadad `vefxistyaosnis~ leqsikur da morfologiur aspeqtebs. misi TqmiT, SoTa rusTavelis ena mravalsaukunovani qarTuli saliteraturo enis niadagze amoizarda. amasTan erTad, rusTavelma xalxur metyvelebaze dayrdnobiT axali mimarTuleba misca qarTul saliteraturo enas. mkvlevari aRniSnavs, rom qarTuli xalxuri ena ori ZiriTadi nakadis — aRmosavlurqarTulisa da dasavlur-qarTulis gaerTianebaa. `vefxistyaosnis~ enis aRnagobaSi orive ganStoebaa warmodgenili. sayuradReboa isic, rom rusTavelis enaSi aRmoCenili yvela e. w. dialeqturi movlena dasturdeba mesxur kiloSi. meore nawilSi ganxilulia prosodiuli `da~-s adgili da mniSvneloba poemaSi. avtori fiqrobs, rom `da~ kavSiri odesRac nawilaki iyo da Semdeg miiRo man axali funqcia. is dasturdeba ara marto rusTavelTan (meoTxe taepis dasawyisSi), aramed xalxur simRerebSi, leqsebSi da poetebTanac (Teimuraz pirveli, n. ciciSvili, vaxtang meeqvse). mkvlevris daskvniT, prosodiuli `da~ mainc unda miviCnioT simReridan momdinared; genezisurad igi musikaluri frazis arqiteqtonikasTan aris dakavSirebuli (gv. 41). mesame nawili gamoyofilia qvesaTauriT: `zmnis ganmeoreba preverbis saxiT `vefxistyaosanSi~ (gv. 43-48). aq ganxilulia aseTi frazebi: `vin ar damqolos, vin ar da~ (582); `da wamiRon mkvdari me, wa~ (1609); `saqmeni momxvdes, mo, rani~ (1268) da sxv. winadadebaSi zmnis Semokleba preverbis saxiT dasturdeba Zveli literaturis sxva ZeglebSic (`Tamariani~, `abdulmesiani~), agreTve mesxur da moxeur kiloebSi. avtoris azriT, qarTuli klasikuri poeturi enis es Tavisebureba xalxuri metyvelebis Zveli normaa. g. a. 145

463. S. CijavaZe<br />

sad aris `vefxistyaosnis~ xataeTi?<br />

saq. ssr mecn. akademiis moambe, t. 62, 1971, № 2, gv. 495-498.<br />

avtori ganixilavs mkvlevarTa mosazrebebs dasmul kiTxvaze da aRniSnavs, rom Sua<br />

saukuneTa qarTveli (da aramarto qarTveli) mwerlebis erToblivi azriT, CineTi, Cin-ma-<br />

Cini, Turqistani da xataeTi sxvadasxva geografiul erTeulebad iTvleba. amrigad, SoTas<br />

poemis xataeTi ar unda iyos CineTi an Cin-maCini da arc Turqistani.<br />

mkvlevris azriT, ramazis xataeTi unda iyos axlandel indoeTSi, uTTar pradeSis Stat-<br />

Si mdebare xataeTi, romelic XII s-Si indoeTis sazRvris gareT mdebareobda da naxevrad damoukidebel<br />

samefod iTvleboda.<br />

narkvevs axlavs reziume rusul da inglisur enebze. g. a.<br />

464. S. CijavaZe<br />

vefxistyaosnis leqsikidan<br />

`salami daviyefeo~<br />

Jur. `qarTuli ena da lit. skolaSi~, 1971, № 2, gv. 72-73.<br />

werili exeba 1318-e strofis frazas: umcrosman Zmaman Sori-Sor salami daviyefeo~.<br />

avtori aRniSnavs, rom klasikur poetur teqstebSi `yefa~ `zaxilis~ sinonimad gvxvdeba<br />

(Teimuraz I, vaxtang VI), zogjer arasasiamovno an xamaRal laparaks niSnavs (ioseb-zilixaniani,<br />

s.-s. orbeliani da sxv.). `vefxistyaosnis~ aRniSnul strofSi ki amas unda niSnavdes:<br />

umcrosma Zmam ufross Soridan salami mogiZRveni, salami mogaxseneo. g. a.<br />

465. SoTa ZiZiguri<br />

SoTa rusTavelis enis sakiTxebi<br />

wignSi: S. ZiZiguri, qarTvel klasikosTa enobrivi memkvidreoba, Tb., 1971, gv. 3-48.<br />

gamokvleva Sedgeba sami nawilisagan, pirvelia `SoTa rusTavelis enis safuZvlebi~ (gv.<br />

3-30). masSi avtori ganixilavs ZiriTadad `vefxistyaosnis~ leqsikur da morfologiur aspeqtebs.<br />

misi TqmiT, SoTa rusTavelis ena mravalsaukunovani qarTuli saliteraturo enis<br />

niadagze amoizarda. amasTan erTad, rusTavelma xalxur metyvelebaze dayrdnobiT axali<br />

mimarTuleba misca qarTul saliteraturo enas.<br />

mkvlevari aRniSnavs, rom qarTuli xalxuri ena ori ZiriTadi nakadis — aRmosavlurqarTulisa<br />

da dasavlur-qarTulis gaerTianebaa. `vefxistyaosnis~ enis aRnagobaSi orive<br />

ganStoebaa warmodgenili. sayuradReboa isic, rom rusTavelis enaSi aRmoCenili yvela e.<br />

w. dialeqturi movlena dasturdeba mesxur kiloSi.<br />

meore nawilSi ganxilulia prosodiuli `da~-s adgili da mniSvneloba poemaSi. avtori<br />

fiqrobs, rom `da~ kavSiri odesRac nawilaki iyo da Semdeg miiRo man axali funqcia. is dasturdeba<br />

ara marto rusTavelTan (meoTxe taepis dasawyisSi), aramed xalxur simRerebSi,<br />

leqsebSi da poetebTanac (Teimuraz pirveli, n. ciciSvili, vaxtang meeqvse). mkvlevris daskvniT,<br />

prosodiuli `da~ mainc unda miviCnioT simReridan momdinared; genezisurad igi musikaluri<br />

frazis arqiteqtonikasTan aris dakavSirebuli (gv. 41).<br />

mesame nawili gamoyofilia qvesaTauriT: `zmnis ganmeoreba preverbis saxiT `vefxistyaosanSi~<br />

(gv. 43-48). aq ganxilulia aseTi frazebi: `vin ar damqolos, vin ar da~ (582); `da<br />

wamiRon mkvdari me, wa~ (1609); `saqmeni momxvdes, mo, rani~ (1268) da sxv. winadadebaSi zmnis<br />

Semokleba preverbis saxiT dasturdeba Zveli literaturis sxva ZeglebSic (`Tamariani~,<br />

`abdulmesiani~), agreTve mesxur da moxeur kiloebSi.<br />

avtoris azriT, qarTuli klasikuri poeturi enis es Tavisebureba xalxuri metyvelebis<br />

Zveli normaa. g. a.<br />

145

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!